Zagospodarowanie przestrzeni podmiejskiej jako czynnik...
Transcript of Zagospodarowanie przestrzeni podmiejskiej jako czynnik...
Zagospodarowanie przestrzeni podmiejskiej
jako czynnik warunkujący funkcjonowanie
aglomeracji warszawskiej: diagnoza i ocena potrzeb mieszkańców
Dorota Mantey
Zakład Geografii Miast i Organizacji Przestrzennej
WGiSR UW
Suburbanizacja „po polsku”
► Prymat prawa własności jako swoiste „odreagowanie” po latach gospodarki centralnie planowanej, niechętnej wobec wszelkiej własności prywatnej
► Problemy z planowaniem przestrzennym, czego konsekwencją jest żywiołowe zabudowywanie terenów otwartych w oparciu o prowizoryczną infrastrukturę
► Nadpodaż terenów rozwojowych w stosunku do potrzeb zapisanych w suikz oraz mpzp, a co za tym idzie konieczność wypłacania odszkodowań, skutkująca niedorozwojem infrastruktury, szczególnie drogowej
► Osiedla grodzone jako przejaw systemu wartości polskich „suburbanitów” (określenie stosowane przez K. Kajdanek)
1 1,3 1,25 0,95 0,9 0,86
0,15 0,08
0,01 -0,1
-0,04
-0,69
-0,29
-0,45
-0,68
0,94 0,66 0,66
0,73 0,69 0,7
0,65
0,24
0,01 -0,06
-0,31
0,04
-0,41
-0,39 -0,3
-0,9
-0,6
-0,3
0
0,3
0,6
0,9
1,2
1,5ce
na
dzi
ałki
/ d
om
u
wal
ory
prz
yro
dn
icze
, du
żo z
iele
ni,
ład
na
oko
lica
cisz
a, s
po
kój,
z d
ala
od
wie
lko
mie
jski
ejcy
wili
zacj
i
wyg
ląd
i es
tety
ka d
om
u o
raz
jego
fun
kcjo
nal
no
ść
bez
pie
czeń
stw
o
od
legł
ość
ora
z ła
two
ść d
oja
zdu
do
War
szaw
yb
ądź
mie
jsca
pra
cy p
oza
War
szaw
ą
blis
kość
skl
epó
w, p
un
któ
w u
słu
gow
ych
,p
rzyc
ho
dn
i
blis
kość
szk
oły
/ p
rzed
szko
la
blis
kość
ro
dzi
ny,
zn
ajo
myc
h
ofe
rta
spęd
zan
ia c
zasu
wo
lneg
o (
spo
rt, k
ult
ura
,ro
zryw
ka)
po
zyty
wn
e o
pin
ie o
gm
inie
, jej
ro
zwo
ju i
mie
szka
ńca
ch
mo
żliw
ość
zn
alez
ien
ia p
racy
pre
stiż
oko
licy
sąsi
edzt
wo
osó
b o
po
do
bn
ym b
ądź
wyż
szym
stat
usi
e sp
ołe
czn
ym
fakt
po
zysk
ania
do
mu
/ m
iesz
kan
ia n
ie d
o k
oń
caza
leżn
y o
d P
ańst
wa
wo
li
Gdy zaczęliście Państwo szukać nowego miejsca zamieszkania, na ile ważna była...
wieś
miasto
Kryteria wyboru miejsca zamieszkania (gmina Piaseczno)
2,8%
3,1%
4,5%
5,1%
11,2%
11,5%
18,8%
19,1%
20,5%
23,0%
27,5%
28,4%
33,1%
34,8%
49,4%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60%
sąsiedztwo osób o podobnym bądź wyższym statusie społecznym
fakt pozyskania domu / mieszkania nie do końca zależny od naszej woli
prestiż okolicy
pozytywne opinie o gminie
wygląd i estetyka i funkcjonalność domu
oferta spędzania czasu wolnego
bezpieczeństwo
bliskość sklepów, punktów usługowych, przychodni
bliskość rodziny, znajomych
bliskość szkoły / przedszkola
cena działki / domu
możliwość znalezienia pracy
cisza, spokój, z dala od wielkomiejskiej cywilizacji
walory przyrodnicze, dużo zieleni, ładna okolica
odległość oraz łatwość dojazdu do Warszawy bądź miejsca pracy…
Gdyby dzisiaj szukał(a) Pan(i) nowego miejsca zamieszkania, to które TRZY KRYTERIA byłyby tymi najważniejszymi? (osoby, które nie mieszkają w gminie od urodzenia)
Kryteria wyboru miejsca zamieszkania (gmina Piaseczno)
Fot. D. Mantey
Fot. D. Mantey
Skutek…
Skutek…
Fot. M. Kałaska
Skutek…
Materiały inwestora umieszczona na stronie: http://porady.domiporta.pl/poradnik/51,127301,7728701.html?i=24
Skutek…
https://www.google.pl/maps/
Skutek…
https://www.google.pl/maps/
Zjawisko „uzależnienia” od samochodu (osiedla z dala od zwartej zabudowy)
Badanie gospodarstw domowych zamieszkujących suburbialne osiedla
deweloperskie
1. wszyscy pracujący bądź studiujący członkowie mojego gospodarstwa
domowego codziennie dojeżdżają JEDNYM samochodem do pracy / na uczelnię
17,3%
2. KAŻDY z pracujących bądź studiujących członków mojego gospodarstwa
domowego codziennie dojeżdża swoim WŁASNYM bądź służbowym
samochodem do pracy / na uczelnię
59,9%
3. tylko niektórzy członkowie mojego gospodarstwa domowego dojeżdżają do
pracy / na uczelnię samochodem, pozostali korzystają z komunikacji publicznej
19,9%
4. codziennie dziecko / dzieci odwożone są samochodem do szkoły / przedszkola (uwzględniono te gospodarstwa, w których są dzieci w wieku szkolnym i przedszkolnym)
82,3%
5. dziecko / dzieci odwożone są samochodem raz bądź kilka razy w tygodniu na
zajęcia pozalekcyjne (korepetycje, zajęcia sportowe, kółka zainteresowań,
angielski, itp.)
64,5%
6. w moim gospodarstwie domowym po wszelkie zakupy jeździ się
wyłącznie samochodem
75,9%
7. w moim gospodarstwie domowym samochodem jeździ się tylko po duże
zakupy, średnio raz w tygodniu
18,6%
Plany migracyjne mieszkańców (gminy Piaseczno i Lesznowola)
► Odsetek respondentów, którzy „raczej” bądź „zdecydowanie”
chcieliby się wyprowadzić poza gminę, w której mieszkają:
˃ Piaseczno: 24,8% (w tym 15% do Warszawy)
• Józefosław i Julianów: 38%
˃ Lesznowola: 27,4%
► Odsetek respondentów, którzy „raczej” bądź „zdecydowanie”
chcieliby się wyprowadzić poza gminę
˃ 14,1% mieszkańców terenów wiejskich gminy Piaseczno
˃ 32,9% mieszkańców miasta Piaseczna
► Odsetek gospodarstw domowych, w których MŁODY CZŁOWIEK chce
wyprowadzić się do Warszawy (podstawą oprocentowania są
gospodarstwa domowe, w których jest młody człowiek planujący w
najbliższym czasie usamodzielnić się):
˃ Piaseczno: 31,3%
˃ Lesznowola: 38,0%
Plany migracyjne mieszkańców (gmina Piaseczno)
25,9
42,6
14,8
7,4
1,9
7,4 6,7
17,5
21,1
16,5
21,1
17,0
,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
18-25 lat 26-35 lat 36-45 lat 46-55 lat 56-65 lat powyżej 65 lat
% Wiek osób, które deklarują chęć wyprowadzenia się do Warszawy bądź
pozostania na miejscu
Ci, którzy chcieliby wyprowadzic się do Warszawy Ci, którzy chcieliby pozostać tu, gdzie mieszkają
Gdyby miał(a) Pan(i) taką możliwość, to na ile chętnie wyprowadził(a)by się Pan(i)
z Józefosławia / Julianowa w inne, być może bardziej atrakcyjne miejsce? [ocena
na skali od -2 do +2, gdzie -2 oznacza „bardzo niechętnie” a +2 – „bardzo chętnie”]
Na ile silnie identyfikuje się Pan(i) z Józefosławiem bądź Julianowem [ocena na
skali od -2 do +2, gdzie -2 oznacza „w ogóle” a +2 – „bardzo silnie”]
Czy mieszka Pan(i) … (osiedle) Średnia chęć
wyprowadzenia się 1
Średni poziom
identyfikacji 2
na osiedlu zamkniętym z
osiedlową przestrzenią publiczną
0,08
0,57
na osiedlu zamkniętym bez
osiedlowej przestrzeni publicznej
0,35
0,09
poza osiedlem zamkniętym -0,34 0,83
Ogółem -0,01 0,56
1 Test ANOVA: F2, 344 = 6,549; p=0,002 2 Test ANOVA: F2, 345 = 10,159; p=0,000
Plany migracyjne mieszkańców (Józefosław i Julianów)
Plany migracyjne mieszkańców Warszawy (Bródno, Miasteczko Wilanów)
1,4%
3,6%
3,6%
5,7%
8,6%
12,9%
20,0%
44,3%
5,1%
5,1%
13,5%
2,8%
5,1%
11,2%
19,1%
38,2%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
wyprowadził(a)bym się do miejscowościpodmiejskiej po lewej stronie Wisły
wyprowadził(a)bym się do innego miasta
trudno powiedzieć
wyprowadził(a)bym się do miejscowościpodmiejskiej po prawej (praskiej) stronie Wisły
wyprowadził(a)bym się za granicę
wyprowadził(a)bym się na wieś, z dala od dużegomiasta
wyprowadził(a)bym się do innej dzielnicy Warszawy
nie zamienił(a)bym osiedla na żadne inne miejsce
Gdyby miał(a) Pan(i) możliwość wyboru miejsca zamieszkania, to którą opcję wybrał(a)by Pan(i) w pierwszej kolejności?
Miasteczko Wilanów
Bródno
Przyszłość terenów otwartych (gmina Lesznowola)
10,5%
15,4%
15,9%
24,0%
35,8%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
zaprzestać wprowadzania zabudowymieszkaniowej, ale przyciągać kolejnych
inwestorów
nie wiemy
nadal wprowadzać zarówno zabudowęmieszkaniową, jak i wielkopowierzchniowe
obiekty produkcyjno-usługowe
zahamować gwałtowny rozwój, chroniąctereny otwarte
wprowadzać zabudowę mieszkaniową, aleograniczyć zabudowywanie terenówwielkopowierzchniowymi obiektami
Przyszłość terenów otwartych
Preferowane kierunki rozwoju gmin podwarszawskich (gmina Piaseczno)
66,6%
53,8%
48,3%44,8%
41,4%
26,8%
8,2% 7,7%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
gmina sprawnai funkcjonalna
atrakcyjna,czysta i
bezpiecznaprzestrzeńpubliczna
atrakcyjna izróżnicowana
ofertaspędzania
czasu wolnego
silnagospodarka,
którejpodstawą są
lokalniprzedsiębiorcy
nowoczesnaedukacja
dostępna wkażdym wieku
rozwój, alewolniejszy i
bardziejzrównoważony
gmina otwartana turystów
jednodniowych
gmina otwartana nowych
mieszkańców
TRZY preferowane kierunki rozwoju gminy
Preferowane kierunki rozwoju gmin podwarszawskich (gmina Lesznowola)
67,5%
56,1%52,4%
39,4%
31,5% 29,4%
9,8%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
Gmina sprawna ifunkcjonalna
Atrakcyjna, czystai bezpiecznaprzestrzeńpubliczna
Atrakcyjna izróżnicowana
oferta spędzaniaczasu wolnego
Nowoczesnaedukacja dostępna
dla osób wkażdym wieku
Rozwój, alewolniejszy i
bardziejzrównoważony
Silna gospodarka,której podstawą
są lokalniprzedsiębiorcy
oraz inwestorzy zzewnątrz
Gmina otwarta nanowych
mieszkańców
TRZY preferowane kierunki rozwoju gminy
Warunki życia (gmina Podkowa Leśna i Brwinów) [skala od -2 (ocena bardzo zła) do +2 (ocena bardzo dobra)]
Podkowa Leśna N średnia odchyl.
stand.
ocena utrzymania dróg publicznych w zimie 210 -0,27 1,236
ocena dostępu do lekarzy specjalistów 184 -0,41 1,160
ocena dostępności tras rowerowych 190 -0,41 1,217
ocena jakości dróg dla pieszych w okolicy miejsca zamieszkania 215 -0,70 1,251
ocena pomocy gminy udzielanej przedsiębiorcom 52 -0,85 1,144
ocena jakości dróg / ulic 212 -1,04 1,018
ocena dostępności miejsc pracy w gminie 93 -1,35 0,816
Brwinów N średnia odchyl.
stand.
ocena dostępności przedszkoli 143 -0,50 1,204
ocena dostępności różnych form spędzania czasu wolnego dla dzieci / młodzieży 145 -0,52 1,167
ocena przepustowości głównych tras komunikacyjnych w godzinach szczytu 294 -0,57 0,967
ocena jakości dróg dla pieszych w okolicy miejsca zamieszkania 296 -0,61 1,287
ocena dostępności dla dorosłych miejsc spędzania czasu wolnego 234 -0,63 1,136
ocena dostępu do lekarzy specjalistów 253 -0,92 1,040
ocena dostępności tras rowerowych 286 -0,93 1,202
ocena pomocy gminy udzielanej przedsiębiorcom 105 -0,95 1,050
ocena jakości dróg / ulic 302 -1,22 0,924
ocena dostępności miejsc pracy w gminie 209 -1,29 0,868
Lokalne wydarzenia (Józefosław i Julianów)
22,2%
38,9%
31,5%
7,4%
42,3%
34,6%
12,8% 10,3%
38,1%
33,3%
9,5%
19,0%
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
imprez integracyjnych,pikników rodzinnych
imprez kulturalnych,wystaw, koncertów
imprez i zawodówsportowych
żadnych, nie potrzeba tuwięcej imprez
Jakiego rodzaju imprez brakuje na terenie Józefosławia i Julianowa najbardziej?
18-25 lat
36-45 lat
65 lat i więcej
%
Mysiadło – przypadek szczególny
5,7
6,4
7,4
8,0
10,0
20,7
41,8
0 10 20 30 40 50
zostawić teren niezagospodarowany jako rezerwa naprzyszłość
wyłącznie kameralna zabudowa jednorodzinna
centrum biurowo-konferencyjne lub naukowo-technologiczne
funkcje mieszkaniowe z przewagą zabudowywielorodzinnej, ale z atrakcynymi terenami
rekreacyjnymi
obiekty handlowe i usługowe
unikalne w skali regionu obiekty rekreacyjne lubedukacyjne, które PRZYCIĄGNĄ LUDZI SPOZA
MYSIADŁA
atrakcyjne tereny wypoczynkowe i rekreacyjne DLAOKOLICZNYCH MIESZKAŃCÓW
Który z pomysłów na zagospodarowanie terenów po dawnym KPGO Mysiadło jest najlepszy?
%
Wnioski
► Sposób zagospodarowania przestrzeni podmiejskiej przekłada się na funkcjonowanie całej aglomeracji.
► Niemożność zaspokajania potrzeb pozamieszkaniowych w strefie podmiejskiej powoduje: ˃ nieustane przemieszczanie się w obrębie aglomeracji,
˃ budowanie relacji międzyludzkich w oderwaniu od
zamieszkiwanej przestrzeni,
˃ osłabienie kapitału społecznego miejscowości podmiejskich.
► Skutki „ułomnej” suburbanizacji obrazuje postawa ludzi młodych, którzy chętnie deklarują chęć przeprowadzenia się w przyszłości do Warszawy, w której funkcjonują na co dzień.
Wnioski ► Strefa podmiejska oprócz funkcji mieszkaniowej powinna pełnić
także funkcję rekreacyjną, m.in. dla mieszkańców stolicy.
► W interesie zatem zarówno Warszawy, jak i gmin podwarszawskich
leży współpraca przy realizacji obiektów oraz infrastruktury
rekreacyjnej o znaczeniu ponadlokalnym.
► Rola gmin podmiejskich w alokacji funkcji pozamieszkaniowych
wciąż pozostaje niedookreślona. Świadczą o tym dalekosiężne
plany inwestycyjne niektórych gmin, bez stosownych konsultacji
zarówno z mieszkańcami, jak i władzami stolicy.
► Wyhamowanie tempa zabudowywania gmin podwarszawskich
i poprawa jakości już zagospodarowanej przestrzeni,
z uwzględnieniem pozamieszkaniowych potrzeb, powinny
przełożyć sią na optymalizację przepływów w obrębie
aglomeracji, zaś koordynacja inwestycji ponadlokalnych zacieśnić
relacje pomiędzy Warszawą a jej bezpośrednim zapleczem.
Bibliografia
► Kępkowicz A, Mantey D., Lipińska H., Wańkowicz W., 2014, Club landscape as a manifestation of substitutive public spaces in suburbs,
Architektura Krajobrazu. Landscape Architecture. Zieleń osiedlowa. The Settling Greenery, nr 3/2014, s. 56-71,
► Lisowski A., Mantey D., Wilk W., 2014, Lessons from Warsaw. The Lack of Coordinated Planning and Its Impacts on Urban Sprawl, in:
Stanilov K., Sýkora L. (ed.), Confronting Suburbanization: Urban Decentralization in Postsocialist Central and Eastern Europe, First Edition,
John Wiley & Sons, Ltd., p. 225-255.
► Mantey D., 2015, Zaangażowanie a zaufanie, czyli wybrane aspekty kapitału społecznego na przykładzie podwarszawskiej gminy Podkowa
Leśna, MAZOWSZE. Studia Regionalne, 16, s. 109-124,
► Mantey D., 2015, Rozwój przestrzenny gminy Lesznowola, opracowanie wykonane dla gminy Lesznowola, maszynopis, 79 s.
► Mantey D., Kępkowicz A., Lesiewicz-Sych A., 2014, Kształtowanie przestrzeni publicznej suburbiów w kontekście integracji społecznej –
wyzwania badawcze, [w:] Kołodziejczyk K., Chylińska D., Zaręba A. (red.), Krajobraz jako nośnik idei. Ujęcie teoretyczne i humanistyczne,
Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław.
► Mantey D., 2014, Opinie mieszkańców Gminy Brwinów nt. warunków życia i jakości usług publicznych, opracowanie wykonane dla gminy
Brwinów, maszynopis, 95 s.,
► Mantey D., 2014, Opinie mieszkańców Miasta i Gminy Podkowa Leśna nt. warunków życia i jakości usług publicznych, opracowanie wykonane
dla gminy Podkowa Leśna, maszynopis, 92 s.,
► Mantey D., 2014, Przestrzeń publiczna Józefosławia i Julianowa. Kompleksowa diagnoza wraz z propozycjami utworzenia sieci lokalnych
przestrzeni publicznych, opracowanie wykonane dla gminy Piaseczno, maszynopis, 146 s.
► Mantey D., 2013, Pułapka suburbanizacji, czyli o planach migracyjnych młodych piaseczan, Przegląd Geograficzny, T 85, z. 2 (2013), s. 271-
289,
► Mantey D., 2013, Gmina jako miejsce identyfikacji - raport z badań w podwarszawskiej gminie Piaseczno, MAZOWSZE. Studia Regionalne,
Vol. 13, s. 47-64
► Mantey D., 2013, Potrzeba zintegrowanego zarządzania miastami i obszarami metropolitalnymi, Samorząd Terytorialny, Nr 6/2013 (270),
Wolters Kluwer Polska, s. 5-14.
► Mantey D., 2013, Zintegrowane zarządzanie miastami i obszarami metropolitalnymi, INFOS, nr 4(141), Biuro Analiz Sejmowych,
► Mantey D., 2012, Jak cię widzą, tak cię piszą, czyli Piaseczno oczami jego mieszkańców, MAZOWSZE. Studia Regionalne, nr 11/2012,
Warszawa, s. 119-132,.
► Mantey D., 2012, Podwarszawskie osiedla mieszkaniowe, Przegląd Urbanistyczny, Tom IV, Rocznik IV-2012, Towarzystwo Urbanistów
Polskich Oddział we Wrocławiu, s. 22-24.
► Mantey D., 2012, Kierunki rozwoju Miasta i Gminy Piaseczno, opracowanie wykonane dla gminy Piaseczno, maszynopis, 78 s.
► Mantey D., 2012, Sport, rekreacja i kultura fizyczna w gminie Piaseczno, opracowanie wykonane dla gminy Piaseczno, maszynopis, 53 s.
► Mantey D., 2011, Żywiołowość lokalizacji osiedli mieszkaniowych na terenach wiejskich obszaru metropolitalnego Warszawy, Uniwersytet
Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
► Mantey D., 2011, Mit domu pod miastem, w: Fuhrmann M., Richling A. (red.), Geograficzne spotkania w drodze. Krok trzeci – Warszawa.
Materiały III Ogólnopolskiej Konferencji Geografów-Doktorantów, WGSR UW, Warszawa, s. 161-174.
► Mantey D., 2011, Peryurbanizacja wokół Warszawy – refleksje z badań nad lokalizacją osiedli domów jednorodzinnych, w: Jakóbczyk-
Gryszkiewicz J. (red.), Regiony miejskie w Polsce. Dwadzieścia lat transformacji, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.