INNOWACJA PROGRAMOWA

Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO

„Z NIEMIECKIM ZA PAN BRAT”

Autor: Aleksandra Bednarska

WSTĘP

Potrzeba stworzenia innowacji „Z niemieckim za pan brat” ma we źródło przede

wszystkim w możliwości jeszcze lepszego wykorzystania potencjału intelektualnego uczniów

Gimnazjum im. Cz. Miłosza w Topoli Królewskiej. Autorka innowacji od 10 lat pracuje z

młodzieżą w wieku 14- 16 lat i ze swych doświadczeń wie, iż uczniowie mogą i chcą

osiągnąć lepsze wyniki w dziedzinie języka obcego, umożliwić im to może zwiększenie ilości

godzin z języka niemieckiego, najnowsze rozwiązania technologiczne i urozmaicone treści.

Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” będzie realizowana na zajęciach

edukacyjnych z języka niemieckiego w Gimnazjum im. Czesława Miłosza w Topoli

Królewskiej; skierowana jest do uczniów jednej z klas pierwszych. Nabór do klasy, w której

wdrażana będzie innowacja, jest dobrowolny i otwarty dla wszystkich uczniów

rozpoczynających naukę w Gimnazjum im. Cz. Miłosza w Topoli Królewskiej w roku

szkolnym 2010/ 2011. Ze względu na charakter innowacji w przypadku zbyt dużej ilości

chętnych o kolejności przyjęcia do tej klasy decydować będzie ocena z języka niemieckiego

na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej oraz osiągnięcia z tego przedmiotu (np.

sukcesy w konkursach). Innowacja rozpocznie się 1- go września 2010 r. i trwać będzie 3 lata.

Prowadzenie innowacji nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych, ponieważ szkoła

zapewni jej odpowiednią bazę i zasoby.

Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” rozszerza treści „Programu

nauczania języka niemieckiego. Kurs sześcioletni kontynuacyjny dla szkoły podstawowej w

klasach 4- 6 oraz 1- 3 gimnazjum” autorstwa Magdaleny Ptak w zakresie tematyki

leksykalnej, a co za tym idzie- również w zakresie rozumienia ze słuchu, tworzenia

wypowiedzi ustnej i pisemnej oraz czytania ze zrozumieniem. Program ten jest programem

autorskim, napisanym zgodnie z założeniami nowej Podstawy Programowej dla III etapu

kształcenia, uzyskał pozytywna opinię pani mgr Haliny Wachowskiej, która jest

nauczycielem dyplomowanym.

OPIS ZASAD INNOWACJI:

Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” ma na celu uzyskanie lepszych

efektów pracy dydaktycznej i przygotowanie uczniów do egzaminu gimnazjalnego z części

rozszerzonej odnoszącej się do wymagań na poziomie III. 1. Egzamin w nowej formie

wejdzie w życie w 2012 roku. Obecna forma egzaminu z języka obcego po 3 latach nie

uwzględnia w ogóle sprawności mówienia i samodzielnego tworzenia tekstu, z tego powodu

uczniowie wybierają instynktownie zadania, które pozwalają wyćwiczyć im sprawność

rozumienia ze słuchu, czytania, reagowania językowego czy też tworzenia tekstu. Sprawność

mówienia i tworzenia tekstu traktowana jest marginalnie, co sprawia, że praktyczna nauka

języka obcego jest zachwiana. Świadomość językowa ucznia nie rozwija się w sposób

równomierny. Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” ma za zadanie przywrócić

równowagę między równomiernym rozwojem sprawności językowych na lekcjach języka

niemieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem sprawności mówienia. Po zakończeniu

innowacji uczniowie będą przygotowani do egzaminu gimnazjalnego z części rozszerzonej,

tzn. opanują sprawność mówienia w zakresie:

1. uzyskiwania i udzielania informacji,

2. relacjonowania wydarzeń,

3. negocjacji,

4. i opisu ilustracji i odpowiedzi na pytania

oraz samodzielne tworzenie tekstu (patrz: cele szczegółowe)

Po zakończeniu nauki w klasie „Z niemieckim za pan brat” uczniowie przystąpią do

wewnętrznego egzaminu ustnego, a w przypadku znalezienia sponsora- do egzaminu

międzynarodowego „Zertifikat Deutsch für Jugendliche”. Ponadto umiejętności zdobyte w

gimnazjum pozwolą uczniom na wybór klasy w szkole ponadgimnazjalnej z rozszerzonym

niemieckim i przystąpienie do matury na poziomie zaawansowanym.

CELE OGÓLNE:

- rozwijanie zainteresowań i zdolności językowych uczniów,

- kształtowanie potrawy otwartości, tolerancji i ciekawości wobec innych narodów

-        rozwijanie i rozszerzanie zasobów leksykalnych i gramatycznych zdobytych na lekcjach

-        kształtowanie samodzielnego i twórczego myślenia,

-       inspirowanie do samodzielnego poszukiwania wiedzy, rozwiązywania realnych

problemów życia codziennego,

-       przygotowanie do korzystania z najnowszych technologii informacyjnych,

- rozwijanie zainteresowania dorobkiem kulturowym innych narodów,

- reprezentowanie szkoły w konkursach przedmiotowych.

CELE SZCZEGÓŁOWE:

- uczeń potrafi płynnie i przy pomocy różnorodnych środków leksykalnych i

gramatycznych tworzyć wypowiedzi ustne dotyczące sytuacji życia codziennego (np.

opisuje ludzi, miejsca, przedmioty) oraz sytuacji problemowych (np. ochrona

środowiska, stosowanie używek); argumentuje, negocjuje, jest mediatorem; odgrywa

role autentyczne (np. uczeń, dziecko) i fikcyjne (np. sprzedawca, gość w restauracji);

zdobywa i udziela informacji; opisuje ilustracje;

- w zakresie rozumienia ze słuchu uczeń rozumie teksty o różnorodnej formie i długości w

różnych warunkach odbioru, potrafi zrozumieć szczegóły nagrania i przekazać je w

wypowiedzi ustnej i pisemnej, potrafi streścić usłyszane nagranie;

- w zakresie czytania ze zrozumieniem uczeń rozumie wypowiedzi pisemne o różnorodnej

formie i długości (np. artykuły prasowe, recenzje, wywiady, teksty literackie, programy

telewizyjne); wyszukuje, selekcjonuje informacje z różnych źródeł, np. z Internetu;

uzupełnia szczegółowo testy lukowe

- w zakresie tworzenia wypowiedzi pisemnej uczeń streszcza teksty, pisze samodzielnie

listy formalne, nieformalne, życiorys, reklamację, ogłoszenie;

- w zakresie interakcji prowadzi negocjacje w trudnych sytuacjach życia codziennego (np.

niezasłużone oskarżenie, spowodowanie szkody); aktywnie uczestniczy w rozmowie i

dyskusji (przedstawia opinie i argumenty, odpiera argu menty przeciwne); komentuje,

zgadza się lub kwestionuje zdanie innych uczestników dyskusji; spekuluje na temat

przyczyn i konsekwencji zdarzeń przeszłych i przyszłych; wysuwa i rozważa hipotezy.

Wymagania szczegółowe dodane przez autora innowacji programowej zostały

częściowo zaczerpnięte z „Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla gimnazjów i

szkół ponadgimnazjalnych, których ukończenie umożliwia uzyskanie świadectwa dojrzałości

po zdaniu egzaminu maturalnego” dla języka obcego nowożytnego w IV etapie edukacyjnym

na poziomie IV.I – dla kontynuujących naukę1.

TREŚCI- TABELA

1 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół, Załącznik nr 4;

PROCEDURY REALIZACJI CELÓW

Znajomość języków obcych nowożytnych jest warunkiem pełnego, aktywnego

uczestnictwa młodych Polaków w życiu społeczności europejskiej i globalnej. Promowanie

różnorodności językowej jest jednym z priorytetów Unii Europejskiej. Za podstawowy cel

kształcenia w nauczaniu języków obcych nowożytnych przyjęto skuteczne porozumiewanie

się w języku obcym, w mowie i w piśmie. Priorytetem jest zatem umiejętność osiągania przez

ucznia różnych celów komunikacyjnych, a poprawność językowa, choć odgrywa istotną rolę,

nie jest nadrzędnym celem dydaktycznym. Oprócz umiejętności językowych szkoła, poprzez

nauczanie języka obcego, kształtuje postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych

kultur. Warunkiem rozwijania umiejętności językowych na III etapie edukacyjnym jest

zapewnienie uczniom kontynuacji nauki języka obcego nowożytnego nauczanego w szkole

podstawowej. Pomoże w tym odpowiednia ilość godzin, podręcznik, dobór środków

dydaktycznych, metod i form pracy.

Ilość godzin

Innowacja programowa „Z niemieckim za pan brat” będzie prowadzona w wymiarze 5

godzin tygodniowo w cyklu 3- letnim. 3 godziny lekcyjne są wzięte z ramowego planu

nauczania, natomiast 2 pozostałe- z godzin wynikających z art. 42, ust. 2, pkt. 2 ustawy

„Karta Nauczyciela”.

Dobór podręcznika

Innowacja programowa będzie realizowana z podręcznikiem „www.weiter_deutsch

1,2,3 Kurs kontynuacyjny” autorstwa Marty Kozubskiej, Ewy Krawczyk, Lucyny Zastąpiło,

Wydawnictwa Szkolne PWN, nr dopuszczenia: 9/1/2009. W przypadku wprowadzenia

nowych treści leksykalnych uczniowie będą również korzystać z wybranych zadań, tekstów,

ilustracji z następujących publikacji:

1. „Deutsch Hören und Verstehen” Anny Wagner, wyd. Wagros, 2001

2. „Deutsch Ćwiczenia tematyczne dla młodzieży szkolnej, studentów i nie tylko...”

Małgorztay Rogalskiej, wyd. Wagros, 2001

3. „Język niemiecki Poziom podstawowy” Violetty Krawczyk, Elżbiety Malinowskiej,

Marka Spławińskiego, Wyd. Szkolne Omega, 2004

4. „Język niemiecki” Ewy Voellnagel, Wyd. Eremis, 2005

5. „Wechselspiel” Michael Dreke, Wolfgang Lind, wyd. Langenscheidt, 2000.

W przypadku wykorzystania na lekcjach filmów fabularnych autorka innowacji

programowej będzie tworzyła ćwiczenia własne w oparciu o następujące filmy (zał. 1-

przykładowy rodzaj ćwiczenia):

1. „Pierścień Nibelungów”

2. „Fabryka zła”

3. „Dzieci Ireny Sendler”

4. „Lista Schindlera”

5. „Królik po berlińsku” (film dokumentalny)

Dodatkowe pomoce dydaktyczne

Aby zapewnić uczniom jak najszerszą gamę różnorodnych, w miarę autentycznych

sytuacji językowych nauczyciel wprowadzi na lekcji korzystanie z:

- nagrań video (prognoza pogody, quizy, wiadomości, reklamy)

- aktualne i autentyczne teksty użytkowe (opakowania, etykietki, foldery, kwity, formularze,

bilety)

- programy komputerowe („Reflex Deutsch”)

- czasopisma młodzieżowe („Rad”, „Juma”)

- zbiór wybranych adresów niemieckich stron internetowych (np. www.hueber.pl/de,

www.juma.de, www.yahoo.de)

W przypadku tematów dotyczących programów telewizyjnych autorka innowacji

programowej będzie tworzyła samodzielnie karty pracy (zał. 2).

Jeśli chodzi o umiejętność tworzenia wypowiedzi ustnej, to po każdym zrealizowanym

dziale uczniowie będą korzystać z dodatkowego zestawu ćwiczeń rozwijających umiejętność

zdobywania, udzielania informacji, relacjonowania wydarzeń, negocjacji i opisu obrazka

(zał. 3).

W ciągu 3- letniej nauki w klasie z prowadzoną innowacją programową uczniowie będą

stymulowani do płynnego mówienia i rozumienia wypowiedzi ustnej poprzez różnorodne

środki dydaktyczne:

1. nagrania video i dvd,

2. tworzenie nagrań kamerą internetową,

3. tablice interaktywne,

4. korzystanie z Internetu- poruszanie się po stronach niemieckojęzycznych, tworzenie

rzeczywistości wirtualnej (second life), prowadzenie niemieckojęzycznej strony

internetowej.

Proponowane formy pracy to:

1. praca w grupach,

2. w parach

3. praca indywidualna,

4. projekty

5. konkursy szkolne i pozaszkolne

SPOSOBY OCENIANIA

Uczniowie będą oceniani na bieżąco w zakresie prac pisemnych (sprawdziany z

podziałem na sprawności, dialogi, zadania dotyczące tworzenia lub przekształcania tekstu-

streszczenie, dokończenie opowiadania, ogłoszenia, list nieformalny, motywacyjny, życiorys)

i ustnych (odpowiedź indywidualna, dialogi w parach lub grupach). Po zakończeniu każdego

działu z podręcznika uczniowie będą zaliczać ustnie zadania dotyczące zdobywania,

udzielania informacji, relacjonowania wydarzeń, negocjacji i opisu obrazka. Ilość zdobytych

punktów z odpowiedzi i z pracy klasowej pisemnej utworzy jedną ocenę.

Co roku uczniowie klasy „Z niemieckim za pan brat” będą pisać egzaminy próbny. W

klasie trzeciej uczniowie zdadzą dodatkowo wewnętrzny egzamin ustny przed wystawieniem

oceny końcowej po 3 latach nauki..

EWALUACJA INNOWACJI

Podczas 3 lat trwania innowacji będą zbierane wyniki z egzaminów próbnych- co roku

na ich podstawie zostaną opracowane typy błędów popełnianych przez uczniów i plan

naprawczy. Plan naprawczy zostanie umieszczony w protokole Zespołu Języków Obcych.

Autor innowacji będzie prowadził kartę obserwacji ucznia (zał. 4), karta ta może być

wypełniana na bieżąco po wybranych lekcjach lub po zakończeniu działu tematycznego. Na

podstawie kart obserwacji na koniec każdego roku autor innowacji przedstawi opis

sprawności opanowanych przez uczniów i przekaże rodzicom.

Również uczniowie będą wypełniać ankiety, np. po lekcji powtórzeniowej (zał. 5);

wyniki tych ankiet pozwolą autorowi innowacji udoskonalić sposób powtórzenia materiału i

zwrócić większą uwagę na indywidualne potrzeby uczniów.

Na końcoworocznym posiedzeniu Rady Pedagogicznej autor innowacji przedstawi

podsumowanie realizacji treści w danym roku szkolnym wraz z wnioskami do dalszej pracy.

Po 3 latach, na zakończenie innowacji, autor przedstawi tabelaryczne zestawienie postępów

uczniów bazujące na egzaminach próbnych i egzaminie autentycznym. Sprawozdania te

zostaną zapisane w protokołach Rady Pedagogicznej i Zespołu Języków Obcych.

ZAŁĄCZNIKI:

1. Przykładowe ćwiczenie dotyczące materiału filmowego

2. Przykładowy konspekt i karta pracy dotycząca programu telewizyjnego

3. Przykładowy zestaw ćwiczeń ustnych

4. Karta obserwacji ucznia

5. Ankieta dla ucznia

BIBLIOGRAFIA:

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie

podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w

poszczególnych typach szkół; załącznik 4. (Dz. U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17)

2.Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej

i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki

(Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506).

3. Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 5 lutego 2004r. w

sprawie dopuszczania do użytku szkolnego programów wychowania przedszkolnego,

programów nauczania i podręczników oraz cofania dopuszczenia (Dz. U. z 2004r. Nr 25,

poz. 220).

4. „Zasady prowadzenia innowacji pedagogicznych przez publiczne szkoły/placówki”,

Kuratorium Oświaty we Wrocławiu, kwiecień 2007

5. „Program nauczania języka niemieckiego. Kurs sześcioletni kontynuacyjny dla szkoły

podstawowej w klasach 4–6 oraz 1–3 gimnazjum” Magdaleny Ptak, Wydawnictwo Szkolne

PWN, Warszawa 2009;

6. „Opis zasad innowacji”, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, opracował wizytator A.

Jędruchów