1

YYÜÜKSEK PERFORMANS SIVI KSEK PERFORMANS SIVI KROMATOGRAFKROMATOGRAFİİSSİİ

( HPLC )( HPLC )

HAZIRLAYANHAZIRLAYANÖÖmer ERCANmer ERCAN

GENEL GGENEL GİİRRİŞİŞ•• Klasik LCKlasik LC’’de numune ve hareketli faz kolonun de numune ve hareketli faz kolonun

üüzerinden ilave edilir.Hareketli fazzerinden ilave edilir.Hareketli fazıın kolondan n kolondan ssüürrüüklenmesiyle bileklenmesiyle bileşşenlerin bantlar halinde enlerin bantlar halinde ayrayrıılmalarlmalarıı sasağğlanlanıır.Ayrr.Ayrıılmaylmayıı iyileiyileşştirmek itirmek iççin; in; daha uzun kolonlar (daha fazla sdaha uzun kolonlar (daha fazla süüre) re) kullankullanıılabilir veya dolgu maddesi labilir veya dolgu maddesi inceltilebilir.Arainceltilebilir.Araşşttıırmalar sonucunda; kolonun rmalar sonucunda; kolonun uygun buygun büüyyüüklklüükte dolgu maddesiyle kte dolgu maddesiyle dolduruldudoldurulduğğu ve kolonun u ve kolonun üüststüünden ynden yüüksek ksek basbasıınnçç uygulanduygulandığıığı HPLC elde edilmiHPLC elde edilmişştir.tir.

•• YYüüksek performanslksek performanslıı ssııvvııkromatografisinde, kromatografisinde,

•• Hareketli faz: SHareketli faz: Sııvvıı•• Durgun faz: Durgun faz: ÇÇok kok küçüüçük katk katıı parparççacacııklardan klardan

oluoluşşur.ur.•• Uygun akUygun akışış hhıızlarzlarıı elde edebilmek elde edebilmek

iiççin,sin,sııvvııya birkaya birkaçç yyüüz psiz psi’’lik veya daha lik veya daha yyüüksek bir basksek bir basıınnçç uygulanmasuygulanmasıı gerekir.gerekir.

HPLC 4 bHPLC 4 bööllüümde incelenir.mde incelenir.

•• 1)Da1)Dağığılma kromatografisi (slma kromatografisi (sııvvıı--ssııvvıı krom.)krom.)•• 2)Adsorpsiyon kromatografisi (s2)Adsorpsiyon kromatografisi (sııvvıı--katkatıı

krom.)krom.)•• 3)3)İİyon deyon değğiişştirici kromatografitirici kromatografi•• 4)Jel kromatografisi (jel ge4)Jel kromatografisi (jel geççirgenlik ve jel irgenlik ve jel

ssüüzme kromatografisi)zme kromatografisi)•• Bu sBu sııvvıı kromatografi teknikleri aslkromatografi teknikleri aslıında nda

uygulamalarda birbirini tamamlayan uygulamalarda birbirini tamamlayan tekniklerdir. (tekniklerdir. (ŞŞekil 1 )ekil 1 )

•• ŞŞekil 1 Sekil 1 Sııvvıı kromatografinin uygulamalarkromatografinin uygulamalarıı

HPLCHPLC’’nin nin ÖÖneminemi

•• HPLC, bHPLC, büüttüün analitik ayn analitik ayıırma metotlarrma metotlarııarasarasıında en nda en ççok kullanok kullanıılanlanıılanlanııddıır.Bunun r.Bunun nedenleri:nedenleri:

•• Hassas olmasHassas olmasıı•• SSııcaklcaklığığa hassas olan maddelere bile a hassas olan maddelere bile

uygulanabilmesi uygulanabilmesi •• DoDoğğruluk dereceleri ve kesinlikleri yruluk dereceleri ve kesinlikleri yüüksek ksek

sonusonuççlar vermesilar vermesi

2

Metodun uygulanabildiMetodun uygulanabildiğği bai başşllııca ca alanlar alanlar şşunlardunlardıır:r:•• NNüükleik asitlerkleik asitler•• TerpenoitlerTerpenoitler•• PestisitlerPestisitler•• AntibiyotiklerAntibiyotikler•• SteroitlerSteroitler•• ProteinlerProteinler•• Amino asitlerAmino asitler•• HidrokarbonlarHidrokarbonlar•• KarbonhidratlarKarbonhidratlar•• Organometalik bileOrganometalik bileşşikler ve bazikler ve bazıı inorganik inorganik

maddelermaddeler

HPLCHPLC’’de Ekstra Bant Genide Ekstra Bant Genişşlemesilemesi•• HPLCHPLC’’de bazen kolon dolgu maddesinin de bazen kolon dolgu maddesinin

haricinde haricinde öönemli bir bant geninemli bir bant genişşlemesi lemesi olur.Bant geniolur.Bant genişşlemesi genel olarak; lemesi genel olarak; enjeksiyondan,dedektenjeksiyondan,dedektöörden veya boru rden veya boru birlebirleşştirme ktirme kııssıımlarmlarıından kaynaklandndan kaynaklandığıığı halde halde ekstra bant geniekstra bant genişşlemesi, slemesi, sııvvıınnıın kolon n kolon duvarlarduvarlarıına yakna yakıın bn böölgelerindeki ve orta lgelerindeki ve orta kkııssıımlardaki akmlardaki akışış hhıızlarzlarıınnıın farkln farklııllığıığından ndan kaynaklankaynaklanıır. GCr. GC’’ de bu genide bu genişşleme difleme difüüzyonla zyonla bertaraf edilebilirken LCbertaraf edilebilirken LC’’de bu pek mde bu pek müümkmküün n dedeğğildir.ildir.

HPLC CHPLC CİİHAZIHAZIve Bave Başşllııca Kca Kııssıımlarmlarıı

•• ÇöÇözzüüccüü Haznesi ve Haznesi ve ÇöÇözzüüccüü•• YYüüksek Basksek Basıınnçç PompasPompasıı (Pompa Sistemleri)(Pompa Sistemleri)•• AkAkışış KontrolKontrolüü ve Programlama Sistemlerive Programlama Sistemleri•• Numune EnjeksiyonuNumune Enjeksiyonu•• Kolonlar ve Kolon TermostatlarKolonlar ve Kolon Termostatlarıı•• Kolon Dolgu Maddesi TipleriKolon Dolgu Maddesi Tipleri•• DedektDedektöörler rler

•• ŞŞekil 2 HPLC cihazekil 2 HPLC cihazıınnıın n şşematik gematik göörrüünnüümmüü

ÇöÇözzüüccüü Haznesi ve Haznesi ve ÇöÇözzüüccüü

•• Her cihazda en az bir tane 500 mLHer cihazda en az bir tane 500 mL’’lik bir lik bir çöçözzüüccüü haznesi bulunur.haznesi bulunur.ÇöÇözzüüccüü ssııvvıılarda larda bulunabilecek tozlarbulunabilecek tozlarıı ve ve çöçözzüünmnmüüşş gazlargazlarııuzaklauzaklaşşttıırmak irmak iççin in öönlemler alnlemler alıınnıır.(pik r.(pik genigenişşlemesi ve girilemesi ve girişşime sebep olurlar) ime sebep olurlar)

•• HPLC metodunda izokratik elHPLC metodunda izokratik elüüsyon, syon, çöçözzüüccüübilebileşşiminin sabit tutulduiminin sabit tutulduğğu bir tekniktir.u bir tekniktir.

•• HPLCHPLC’’de gradiyent elde gradiyent elüüsyon syon çöçözzüüccüübilebileşşiminin siminin süürekli veya basamaklrekli veya basamaklııdedeğğiişştirilditirildiğği bir tekniktir.i bir tekniktir.

3

Pompa SistemleriPompa Sistemleri

•• LCLC’’de kullande kullanıılan pompalarlan pompalarıın n öözellikleri:zellikleri:•• 6000 psi6000 psi’’ye kadar basye kadar basıınnçç oluoluşşturabilmeliturabilmeli•• Pulssuz sPulssuz sııvvıı ççııkkışıışı bulunmalbulunmalıı•• AkAkışış hhıızzıı 0,10,1--10 mL/dakikaya 10 mL/dakikaya

ayarlanabilmeliayarlanabilmeli•• AkAkışış hhıızzıı tekrarlanabilirlitekrarlanabilirliğği >%5 olmali >%5 olmalıı•• ÇÇok sayok sayııda da çöçözzüüccüünnüün korozyon etkisine n korozyon etkisine

karkarşışı dayandayanııklklıı olmalolmalıı

•• İİki tip mekanik pompa vardki tip mekanik pompa vardıır:r:

•• 1)Vidal1)Vidalıı şışırrıınga:Aknga:Akışış hhıızzıı kolay kontrol kolay kontrol edilebilen,pulsuz akedilebilen,pulsuz akışış sasağğlar.Kapasiteleri lar.Kapasiteleri ssıınnıırlrlııddıır.r.

•• 2)Reciprocating pompa:Daha yayg2)Reciprocating pompa:Daha yaygıın n kullankullanııllıır.r.İİçç hacminin khacminin küçüüçüklklüüğğüü,y,yüüksek ksek ççııkkışış basbasııncncıı,gradiyent el,gradiyent elüüsyon teknisyon tekniğğine ine kolay uyarlanabilme ve sabit akkolay uyarlanabilme ve sabit akışış hhıızzııüüststüünlnlüükleri vardkleri vardıır. r.

•• ŞŞekil 3 HPLCekil 3 HPLC’’de kullande kullanıılan reciprocating pompalan reciprocating pompa

Numune Enjeksiyon SistemiNumune Enjeksiyon Sistemi

•• Elastomerik bir septum iElastomerik bir septum iççerisinden erisinden şışırrıınga ile nga ile enjeksiyon yaygenjeksiyon yaygıındndıır ama tekrarlanabilirlir ama tekrarlanabilirliğği i ddüüşşüüktktüür.r.

•• AkAkışış--durdurma enjeksiyon sistemlerinde durdurma enjeksiyon sistemlerinde çöçözzüüccüüakakışıışı ani olarak durdurulur,kolondaki baani olarak durdurulur,kolondaki bağğlantlantııççııkarkarıılarak larak şışırrıınga ile dolgulu kolona enjekte nga ile dolgulu kolona enjekte edilir.Bu numune uygulama luplaredilir.Bu numune uygulama luplarıı ile yapile yapııllıır.5r.5--500 500 µµl enjeksiyona uygun luplar vardl enjeksiyona uygun luplar vardıır.Bu sistem r.Bu sistem enjeksiyonun tekrarlanabilir ve uygun basenjeksiyonun tekrarlanabilir ve uygun basıınnççta ta yapyapıılmaslmasıınnıı sasağğlar.lar.

•• ŞŞekil 4 Numune ekil 4 Numune uygulama lupu.uygulama lupu.

Kolon SistemleriKolon Sistemleri•• Kolon Kolon ççaplaraplarıı ve uzunluklarve uzunluklarıı yapyapıılacak ilacak işşlere lere

babağğllııddıır.Kolonlarr.Kolonlarıın uzunlun uzunluğğu 130 cm ve iu 130 cm ve içç ççapapıı 44--10 mm civar10 mm civarıındadndadıır.Dolgu parr.Dolgu parççacacıık boyutu 5k boyutu 5--10 10 µµm kadardm kadardıır.Bu kolonlarr.Bu kolonlarıın 1 metresinde 40.000n 1 metresinde 40.000--60.000 tabaka bulunur.Son y60.000 tabaka bulunur.Son yııllarda uzunlullarda uzunluğğu 3u 3--7,5 cm i7,5 cm içç ççapapıı 11--4,6 mm olan mikro kolonlarda 4,6 mm olan mikro kolonlarda üüretilmeye baretilmeye başşlamlamışışttıır.Tabaka sayr.Tabaka sayııssıı 100.000100.000’’e e kadar kadar ççııkmaktadkmaktadıır.r.

•• LCLC’’de kullande kullanıılan en yayglan en yaygıın dolgu maddeleri n dolgu maddeleri silisyum dioksittir.Parsilisyum dioksittir.Parççacacııklarklarıın yn yüüzeyi fiziksel zeyi fiziksel veya kimyasal baveya kimyasal bağğlarla ince organik bir filmle larla ince organik bir filmle kaplankaplanıır.r.

•• AlAlüümina, polimerler ve iyon demina, polimerler ve iyon değğiişştirici retirici reççinelerde inelerde dolgu maddesi olarak kullandolgu maddesi olarak kullanıılmaktadlmaktadıır.r.

4

DedektDedektöörlerrler•• HPLCHPLC’’de genel ve de genel ve öözel amazel amaççllıı olmak olmak üüzere zere

iki tip dedektiki tip dedektöör kullanr kullanııllıır.Genel amar.Genel amaççllııdedektdedektöörler, hareketli fazrler, hareketli fazıın kn kıırma indisini, rma indisini, dielektrik sabitini, yodielektrik sabitini, yoğğunluunluğğunu unu ööllççen en dedektdedektöörlerdir.Bu rlerdir.Bu öözellikler zellikler çöçözzüünenin nenin konsantrasyonuna ve tkonsantrasyonuna ve tüürrüüne bane bağğllıı olarak olarak dedeğğiişşir. Buna karir. Buna karşışıllıık k öözel amazel amaççllııdedektdedektöörler, bir maddenin UV rler, bir maddenin UV absorpsiyonunu, floresansabsorpsiyonunu, floresansıınnıı, dif, difüüzlenme zlenme akakıımmıınnıı ööllççer.er.

•• Ultraviolet / Visible detector (UV/VIS)Ultraviolet / Visible detector (UV/VIS)•• Photodiode Array detector (PDA)Photodiode Array detector (PDA)•• Fluorescence detector (RF)Fluorescence detector (RF)•• Conductivity detector (CDD)Conductivity detector (CDD)•• Refractive Index detector (RID)Refractive Index detector (RID)•• Electrochemical detector (ECD)Electrochemical detector (ECD)•• Mass detector (MS)Mass detector (MS)•• Evaporative Light Scattering detector (ELEvaporative Light Scattering detector (ELSDSD))

UVUV--VIS. Absorbans DedektVIS. Absorbans Dedektöörlerirleri

•• En En ççok kullanok kullanıılan dedektlan dedektöörlerdir.Piyasada rlerdir.Piyasada kolonlara takkolonlara takıılarak kullanlarak kullanıılabilecek labilecek şşekilde ekilde öözel tasarlanmzel tasarlanmışış fotometre ve fotometre ve spektrofotometrelerde vardspektrofotometrelerde vardıır.Bir r.Bir ççok ok organik madde UV borganik madde UV böölgede absorpsiyon lgede absorpsiyon ggöösteren fonksiyonlu gruplar steren fonksiyonlu gruplar bulundurdubulundurduğğu iu iççin fotometrelerde 245 nm in fotometrelerde 245 nm ve 280 nm d.boyunda ve 280 nm d.boyunda ışıışın veren civa n veren civa lambalarlambalarıı kullankullanııllıır. r.

Ein Eout

AbC= - log (Eout / Ein)

b

C : concentration

Lambert-Beer yasası

(A : absorbance)

CellCell

UV DEDEKTUV DEDEKTÖÖRR

•• Absorbans Absorbans ööllçüçümmüü

2323

UV DEDEKTÖRÇalışma prensibi

UV DEDEKTUV DEDEKTÖÖRR

•• UV dedektUV dedektöörrüün olanaklarn olanaklarıı–– İİki ayrki ayrıı dalga boyunda dalga boyunda ççalalışışabilmekabilmek–– Oran kromotogramOran kromotogramıı alabilmekalabilmek–– Dalga boyunu zamana karDalga boyunu zamana karşışı

programlayabilmekprogramlayabilmek–– Spektrum taramasSpektrum taramasıı yapabilmekyapabilmek–– D2 / W lamba seD2 / W lamba seççeneeneğğii–– DeDeğğiişşik ik ççalalışışma tma tüürleri irleri iççin hin hüücre cre

seseççeneklerienekleri

5

Floresans DedektFloresans Dedektöörlerirleri

•• En basit floresans dedektEn basit floresans dedektöörlerinde,uyarrlerinde,uyarııccıı kaynak kaynak olarak civa lambasolarak civa lambasıı,,ışıışınlarnlarıı ssüüzmek izmek iççin de in de filtreler kullanfiltreler kullanııllıır.Daha iyi cihazlarda uyarr.Daha iyi cihazlarda uyarııccııksenon ark lambasksenon ark lambasıı ve monokromator ve monokromator kullankullanııllıır.Floresans metodunun avantajr.Floresans metodunun avantajıı, her , her hangi bir absorbans metodundan en az10 defa hangi bir absorbans metodundan en az10 defa daha hassas olmasdaha hassas olmasııddıır.Bu avantaj LCr.Bu avantaj LC’’de daha da de daha da iyidir, iyidir, çüçünknküü LC ile ayrLC ile ayrıılan maddeler,farmasotik lan maddeler,farmasotik maddeler, kriminal maddeler, klinik maddeler, maddeler, kriminal maddeler, klinik maddeler, petrol petrol üürrüünleridir ki bunlarnleridir ki bunlarıın n ççooğğu u şşiddetli iddetli floresandfloresandıır.r.

+ hn1

hn2+

*

A

A*

A

hn1hn2

Excitation Wavelength

Emission Wavelength

FluorescenceFluorescence

*

FLORESANS DEDEKTFLORESANS DEDEKTÖÖRR•• Floresans oluFloresans oluşşumuumu

FLORESANS DEDEKTFLORESANS DEDEKTÖÖRR•• ÇÇalalışışma prensibima prensibi

KKıırma rma İİndisi Dedektndisi Dedektöörlerirleri

•• GGüüvenilir cihazlardvenilir cihazlardıır.Akr.Akışış hhıızzıından ndan etkilenmezler ve her madde ietkilenmezler ve her madde iççin in kullankullanıılabilirler.labilirler.İİndis ndis ööllççmeleri smeleri sııcaklcaklığığa a ççok ok babağığımlmlııddıır.Dir.Diğğer dedekter dedektöörler kadar hassas rler kadar hassas dedeğğildirler.(Duyarlildirler.(Duyarlııllığıığı ddüüşşüüktktüür)r)

Sıcaklık kontrolü

REFRACTREFRACTİİVE INDEXVE INDEX DETECTORDETECTOR•• ÇÇalalışışma prensibima prensibi

IIşışın Dan Dağığıttııccıı DedektDedektöörler (ELSD)rler (ELSD)

•• ELSD, HPLC iELSD, HPLC iççin son zamanlarda geliin son zamanlarda gelişştirilen tirilen genel amagenel amaççllıı dedektdedektöörlerdendir.Brlerdendir.Bööylece ylece dedektdedektöörlerde kolondan gelen rlerde kolondan gelen çöçözelti,bir zelti,bir nebnebüülizlizööre aktarre aktarııllıır.r.ÇöÇözelti orada azot veya hava zelti orada azot veya hava akakıımmııyla ince bir sis haline getirilir.Bu sis syla ince bir sis haline getirilir.Bu sis sııcaklcaklığıığıkontrol edilen bir tkontrol edilen bir tüüpten gepten geççirilir.Burada irilir.Burada çöçözzüüccüübuharlabuharlaşşttıırrııllıır.Geriye analizi yapr.Geriye analizi yapıılan maddenin lan maddenin mikrokmikroküürecikleri kalrecikleri kalıır.Bu parr.Bu parççacacııklar bir lazer klar bir lazer demetinden gedemetinden geççirilir.Etrafa yayirilir.Etrafa yayıılan lan ışıışınlardan nlardan parparççacacıık akk akıımmıına dik olan yna dik olan yööndeki ndeki ışıışın demeti n demeti fotodiyotla fotodiyotla ööllçüçüllüür.Bunun avantajr.Bunun avantajıı uuççucu ucu olmayan bolmayan büüttüün maddelere uygulanabilmesi ve n maddelere uygulanabilmesi ve tekrarlanabilirlitekrarlanabilirliğğinin yinin yüüksek olmasksek olmasııddıır. r.

6

KKüütle Spektrometrisi Dedekttle Spektrometrisi DedektöörlerirleriHPLCHPLC--MSMS

•• HPLC, bHPLC, büüttüün analitik ayn analitik ayıırma metotlarrma metotlarıı arasarasıında nda en en ççok kullanok kullanıılanlanıılanlanııddıır.Bir r.Bir ççok bileok bileşşiiğği i ççok iyi ok iyi ayayıırabilmektedir.rabilmektedir.Fakat bunlarFakat bunlarıı tantanııyamaz.yamaz.

•• MS, pek MS, pek ççok bileok bileşşiiğğin tam olarak tanin tam olarak tanıınmasnmasıı gibi gibi detayldetaylıı yapyapıısal bilgi verebilir.sal bilgi verebilir.Fakat bunlarFakat bunlarııkolayca aykolayca ayııramaz.ramaz.

•• Hem HPLC hem de MS yHem HPLC hem de MS yööntemleri kullanntemleri kullanıım m alanlaralanlarıınnıı genigenişşletmek ve aynletmek ve aynıı zamanda zamanda daha daha ggüçüçllüü bir analitik teknikbir analitik teknik oluoluşşturmak turmak üüzere zere birlebirleşştirilmektedir.tirilmektedir.

MASS DETECTORMASS DETECTOR•• ÇÇalalışışma prensibima prensibi

++++++ +++++ +++++ +++ ++++ +++

+ + + ++++

++

Vacuum

Skimmer lens

Mass analyser

Rotary pump TMP1 TMP2Rotary pump TMP1 TMP2

MASS DETECTORMASS DETECTOR•• DiquatDiquat’’ıın mass spektrumun mass spektrumu

DaDağığılma Kromatografilma Kromatografi

•• BBüüttüün sn sııvvıı kromatografi teknikleri ikromatografi teknikleri iççinde en inde en fazla kullanfazla kullanıılanlanıı dadağığılma kromatografisidir. lma kromatografisidir. SSııvvıı--ssııvvıı kromatografikromatografi ve ve ssııvvıı--babağğllıı faz faz kromatografikromatografi olmak olmak üüzere iki alt szere iki alt sıınnııfta fta incelenir.incelenir.

•• SSııvvıı--ssııvvıı dadağığılma kromatografide durgun lma kromatografide durgun faz, katfaz, katıı dolgu pardolgu parççacacııklarklarıı yyüüzeyine zeyine adsorpsiyonla tutturulmuadsorpsiyonla tutturulmuşş bir bir çöçözzüüccüüddüür.r.

•• SSııvvıı babağğllıı faz kromatografide durgun faz, faz kromatografide durgun faz, katkatıı dolgu pardolgu parççacacııklarklarıı yyüüzeyine kimyasal zeyine kimyasal babağğlarla tutturulmularla tutturulmuşş organik organik maddelerdir.Daha smaddelerdir.Daha sıık kullank kullanııllıır.r.

NormalNormal--Faz ve TersFaz ve Ters--Faz DaFaz Dağığıllıımm

•• Durgun faz ile hareketli fazDurgun faz ile hareketli fazıın ban bağığıl l polaritelerine gpolaritelerine gööre iki tip dare iki tip dağığılma krom. lma krom. vardvardıır.r.

•• NormalNormal--faz dafaz dağığılma kromatografide, lma kromatografide, durgun faz polar; hareketli faz ise durgun faz polar; hareketli faz ise apolardapolardıır.r.

•• TersTers--faz dafaz dağığılma kromatografide ise lma kromatografide ise durgun faz apolar; hareketli faz polarddurgun faz apolar; hareketli faz polardıır.r.

7

•• NormalNormal--faz kromatografide polarlfaz kromatografide polarlığıığı en az en az olan bileolan bileşşen kolondan en en kolondan en öönce nce ççııkar,hareketli fazkar,hareketli fazıın polarln polarlığıığı arttarttııkkçça a elelüüsyon zamansyon zamanıı azalazalıır.r.

•• TersTers--faz teknifaz tekniğğinde ise, polarlinde ise, polarlığıığı en en ççok ok olan bileolan bileşşen kolondan ilk en kolondan ilk öönce nce ççııkar ve kar ve hareketli fazhareketli fazıın polarln polarlığıığı arttarttııkkçça ela elüüsyon syon zamanzamanıı artar.artar.

UygulamalarUygulamalar

•• ŞŞekillerde ve tabloda baekillerde ve tabloda bağğllıı--faz dafaz dağığılma lma kromatografi ile yapkromatografi ile yapıılan tipik lan tipik ççalalışışmalar malar belirtilmibelirtilmişştir.tir.

•• Bir alkolsBir alkolsüüz iz iççecek ecek katkkatkıı maddesinin smaddesinin sııvvııbabağğllıı faz faz kromatogramkromatogramıı..

•• Bir organik fosfat Bir organik fosfat bbööcek ilaccek ilacıınnıın sn sııvvııbabağğlanmlanmışış faz faz kromatogramkromatogramıı..

YYüüksek Performanslksek Performanslıı DaDağığılma lma Kromatografinin UygulamalarKromatografinin Uygulamalarıı

Adsorpsiyon KromatografisiAdsorpsiyon Kromatografisi

•• Adsorpsiyon kromatografisinde analit,polar Adsorpsiyon kromatografisinde analit,polar bir dolgu maddesinin ybir dolgu maddesinin yüüzeyine adsorplanzeyine adsorplanıır.r.

•• Adsorpsiyon kromatografisinde, hareketli Adsorpsiyon kromatografisinde, hareketli faz genellikle bir organik faz genellikle bir organik çöçözzüüccüü veya org. veya org. çöçözzüüccüülerin karlerin karışıışımmııddıır.Durgun faz ise, r.Durgun faz ise, ççok ok ince bir ince bir şşekilde ekilde ööğğüüttüülmlmüüşş silis veya silis veya alalüümina tozudur.mina tozudur.

8

•• Adsorpsiyon kromatografisi, daha Adsorpsiyon kromatografisi, daha ççok mol ok mol kküütleleri 5000tleleri 5000’’den daha az,nispeten apolar den daha az,nispeten apolar ve suda ve suda çöçözzüünmeyen organik maddelerin nmeyen organik maddelerin ayrayrıılmaslmasıında kullannda kullanııllıır.Dir.Diğğer tekniklerde er tekniklerde bulunmayan en bulunmayan en öönemli nemli öözellizelliğği, meta ve i, meta ve para spara süübstitbstitüüe benzen te benzen tüürevleri gibi revleri gibi izomerik karizomerik karışıışımlarmlarıı ayayıırabilmesidir.rabilmesidir.

İİyon kromatografisiyon kromatografisi

•• İİyon kromatografisi, analitin sulu bir yon kromatografisi, analitin sulu bir hareketli faz ihareketli faz iççerisinde iyonlaerisinde iyonlaşşarak arak çöçözzüündndüüğğüü bir HPLC teknibir HPLC tekniğğidir.Durgun faz idir.Durgun faz ise ise ççok ince olarak ok ince olarak ööğğüüttüülmlmüüşş bir iyon bir iyon dedeğğiişştirici retirici reççinedir.inedir.

Boyut AyBoyut Ayıırrııccıı KromatografiKromatografi•• Boyut ayBoyut ayıırrııccıı iyon kromatografisinde iyon kromatografisinde

ayayıırma, molekrma, moleküül boyutlarl boyutlarıına dayanna dayanıır.r.•• Jel sJel süüzme teknizme tekniğği, polar ti, polar tüürlerin rlerin

ayrayrıılmaslmasıında kullannda kullanıılan,dolgu maddelerinin lan,dolgu maddelerinin hidrofilik olduhidrofilik olduğğu bir u bir ççeeşşit boyut ayit boyut ayıırrııccııkromatografidir.kromatografidir.

•• Jel geJel geççirgenlik tekniirgenlik tekniğği, apolar ti, apolar tüürlerin rlerin ayrayrıılmaslmasıında kullannda kullanıılan, dolgu lan, dolgu maddelerinin hidrofobik oldumaddelerinin hidrofobik olduğğu bir u bir ççeeşşit it boyut ayboyut ayıırrııccıı kromatografidir.kromatografidir.

KaynaklarKaynaklar

•• İİnstrnstrüümental Analizmental Analiz--Prof.Dr.Turgut GProf.Dr.Turgut Güündndüüzz

•• EnstrEnstrüümental Analiz mental Analiz İİlkelerilkeleri--Skoog,WestSkoog,West

•• Analitik Kimya Temelleri 2 Analitik Kimya Temelleri 2

www.www.kimyauzerinekimyauzerine.com.com