[YRC]-Kien Truc Co HN Va Phat Trien Du Lich Ben Vung

7/31/2019 [YRC]-Kien Truc Co HN Va Phat Trien Du Lich Ben Vung

1/83

CNG TRNH D THI

GII THNG SINH VIN NGHIN CU KHOA HC

NM 2009

Tn cng trnh:

KIN TRC C H NI VI PHT TRIN DU LCH

BN VNG

Thuc nhm ngnh: XH2b

H Ni, thng 8 nm 2009


2/83

TM TT TI NGHIN CU ti nghin cu gm c ba phn chnh:

Chng I: Khi qut chungChng II: Thc trng hot ng v bo tn ca cc cng trnh kin trc c

H Ni

Chng III: Pht huy vai tr kin trc c H Ni trong pht trin du lch bnvng

Trong chng I, nhm i su vo nghin c u cc khi nim c bn c linquan n ti nghin cu nh: kin trc, kin trc c, pht trin du lch bn vng...Trong khi nghin cu cc khi nim, phm tr ny, nhm phn loi cc cng trnhkin trc c theo cc thi k lch s ni tip nhau v lm r ngha lch s - vn ha

ca cc cng trnh kin trc c, cng nh vai tr ca cc cng trnh ny i vi phttrin du lch bn vng.

Chng II l nhng phn tch, nh gi st thc v thc trng hot ng vbo tn cc cng trnh kin trc c H Ni hin nay. Thc trng hot ng ca cccng trnh kin trc c H Ni c phn loi v nghin cu theo gi tr s dngchnh ca cng trnh. Thc trng cng tc bo tn cc cng trnh kin trc c H Nic nhn nhn di gc nhng mt tch cc lm c v nhng im cn hnch. Qua chng II, ngi c s hnh dung c mt cch r rng rng mc d cccng trnh kin trc c H Ni c vai tr quan trng khng ch trong i sng hng

ngy ca ngi dn m cn trong vic pht trin du lch, nhng vic khai thc v sdng cng nh qu trnh bo tn, ci to, sa cha, nng cp cc cng trnh ny cnnhiu bt cp.

Trong chng III, nhm nghin cu a ra nhng gii php cho cng tc botn cng nh nng cao hiu qu hot ng ca cc cng trnh kin trc c H Ni.Cc nhm gii php bo tn c ra trn c s khc phc nhng tn ti trongcng tc bo tn, tip tc y mnh nhng gii php hu hiu c thc hincng nh a ra cc gii php mang tnh t ph. Cc nhm gii php nhm nngcao hiu qu hot ng ca cc cng trnh kin trc c trong pht trin du lch bn

vng c ra trong ngn hn v di hn, vi nhng gii php t tng quan n chitit, c tnh kh thi cao.

Cng trnh nghin cu Kin trc c H Ni vi pht trin du lch bn vng, vikt cu ba chng r rng, lm r nhng khi nim c lin quan, a ra nhngphn tch, nhn nh xut pht t thc t hot ng v bo tn cc cng trnh kin trc cH Ni, trn c s ra nhng gii php c tnh kh thi cao cho cng tc bo tn vnng cao hiu qu hot ng ca cc cng trnh ny.


3/83

DANH MC CC T VIT TT

T vit tt Ni dung hon chnh

United Nations Educational Scientific and CulturalUNESCO

Organization

UBND U ban nhn dn

GDP Gross Domestic Product (Tng sn phm quc ni)

USD United States dollar ( la M)

GS.TS Gio s. Tin s

ATM Automatic Teller Machine (my rt tin t ng)

Asia-Pacific Economic Cooperation (Din n Hp tc Kinh tAPEC

Chu - Thi Bnh Dng)

ASEM The Asia-Europe Meeting (Din n hp tc - u)

VNVit Nam


4/83

MC LC

LI NI U 1

CHNG I. KHI QUT CHUNG 2

I. Kin trc c 2

1. Khi nim Kin trc c v phn loi Kin trc c H Ni 2

2. ngha lch s, vn ho ca cc cng trnh kin trc c H Ni 7

II. Du lch bn vng 11

1. Khi nim du lch bn vng v nhn t pht trin du lch bn vng 11

2. Vai tr ca kin trc c H Ni trong pht trin du lch bn vng 13

CHNG II. THC TRNG HOT NG V BO TN CC CNG TRNH KIN TRC C H NI 17

I. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c H Ni 17

1. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c phc v mc ch tm linh 17

2. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c c dng lm nh v ni lm vic 21

3. Thc trng hot ng du lch ti cc cng trnh kin trc c H Ni 26II. Thc trng vic bo tn cc cng trnh kin trc c H Ni 31

1. Nhng mt tch cc trong qu trnh bo tn kin trc c 31

2. Nhng mt hn ch trong cng tc bo tn kin trc c H Ni 35

CHNG III. PHT HUY VAI TR KIN TRC C H NI TRONG PHT TRIN DU LCH BN VNG 43

I. Gii php bo tn cc cng trnh kin trc c H Ni 43

1. Nhm gii php bt ngun t thc trng bt cp 43

2. Nhm gii php pht huy nhng nhn t tch cc c hnh thnh 53

II. Gii php nhm nng cao hiu qu hot ng ca cc cng trnh kin trc ctrong pht trin du lch bn vng 60

1. Nhng gii php trong ngn hn 60

2. Nhng gii php trong di hn 63

KT LUN CHUNG 76


5/83

-1-

LI NI U

H Ni- th ngn nm vn hin, ni hi t anh ti nhn kit, ni cht lc

vn ha Vit xa cng nh nay. V p tinh t ca H Ni c ghi nhn trong tng

gc khut ph c, nhng bit th thi Php thuc, trong nt c knh m thm nghim

ca nh cha miu mo thi L, Trn... Cng vi tc th ho, hin i ho, H

Ni ang ngy cng hin i hn, n o hn nhng v p kin trc c H Ni vn

t lu hp dn du khch nc ngoi ang t nhiu b xm hi. Hin nay, bo tn kin

trc c l mt trong nhng vn m nhn loi quan tm, in hnh l t chc

UNESCO ca Lin hp quc vi cc hot ng nh Din n UNESCO v Bo tncc di tch lch s ti th, hay din n ton cu Trng i hc v di sn, v.v...

Nhiu nc trn th gii cng coi vic bo tn cc kin trc c cng l mt ni dung

quan trng trong chin lc pht trin vn ho dn tc ca mnh.

Vy nn, hng ti l k nim 1000 nm Thng Long, vic gn gi v p

cho cc cng trnh kin trc c H Ni l v cng cn thit v l trch nhim ca

mi ngi dn H Ni thc s ghi du n trong nhng tri tim Vit Nam v bn

b quc t.

Trc nhng i hi cp bch ca thc tin, cc c quan chc nng, cc

chuyn gia trong v ngoi nc, ngi dn Vit Nam ni chung v H Ni ni ring,

v ang c nhng hnh ng tch cc nhm bo tn, tn to v pht huy v p

kin trc, gi tr lch s- vn ha ca nhng cng trnh kin trc c H Ni. Bn

cnh , cng tc bo tn di sn cng cn tn ti nhiu hn ch do gp phi nhng

kh khn, thch thc c khch quan ln ch quan. V vy, nhm chn ti Kin

trc c H Ni vi pht trin du lch bn vng cho cng trnh nghin cu khoahc ca mnh vi mong mun em li mt ci nhn tng quan hn v thc trng bo

tn v s dng cc cng trnh kin trc c H Ni, trn c s tm ra nhng gii

php bo tn v pht huy gi tr ca nhng cng trnh .


6/83

-2-

CHNG I.

KHI QUT CHUNG

I. Kin trc c

1. Khi nim Kin trc c v phn loi Kin trc c H Ni

1.1. Khi nim Kin trc c

Thut ng kin trc (trong xy dng) thng c s dng mt cch truynthng ch nhng thit k v cu trc tht s mang ngha quan trng v mt vn

ha. Ngy nay, nhiu ngi cho rng mt cng trnh xy dng tt phi tha mn t

nht ba iu kin: p ng tt nhu cu s dng nh, c kt cu k thut tt, v

phi truyn ti c nhng gi tr thm m. Nhng, nhng cng trnh xy dng tt

nht thng c thi cng mt cch hon ho n mc chng tn ti lu hn rt

nhiu so vi gi tr s dng ban u ca chng. Nhng cng trnh trng tn

cng thi gian, n va mang gi tr thm m, va l nhng t liu v lch s phttrin ca cc nn vn ha, l nhng thnh tu trong lnh vc kin trc i din cho

x hi ng thi sn sinh ra chng. Nhng cng trnh kin trc y khng bao gi

l thnh qu lao ng ca mt c nhn n l. Kin trc l mt loi hnh ngh thut

mang tnh x hi. Kin trc phi c sinh ra t tnh yu ngh thut v am m

hng ti ci p.

Kin trc cl nhng nt kin trc lu i, c gn gi qua nhng di tch lch

s cn st li. Kin trc c phn nh trnh vn ho, nhng phong tc tp qun sinh hotv c nhng truyn thng tt p ca cc th h i trc. Nh vy, khng phi bt c

cng trnh xy dng no c tui i lu nm cng c gi l cng trnh kin trc c - bn

cnh gi tr lch s, cng trnh phi mang gi tr vn ha - kin trc c trng v c

o ca x hi ng thi.


7/83

-3-

1.2. Cc loi hnh kin trc c c bn H Ni

T nhng khi cha l th , Thng Long - H Ni c xa l mt vngdn c ng c. Kin trc c hnh thnh t nhng thi vua Hng dng nc.

Di thi An Dng Vng, ngi Vit c bit t chc p nhng thnh t to

cao lp trong lp ngoi, v du tch cn li ngy nay ca thnh C Loa vn khin

nhiu ngi kinh ngc. T nm 1010, khi Thng Long c chn lm kinh thnh,

vic xy dng cc cng trnh kin trc v iu khc mi thc s c ch v pht

trin. Tri qua 1000 nm, nhc n Thng Long H Ni l gi n trung tm vn ho

lch s ca t nc vi nt c knh n trong nhng ngi nh, nhng n cha mang

dng dp kin trc c sc. Tri qua chin tranh, nhiu di tch lch s b tn ph

nhng vn cn li khng t cng trnh kin trc c c gi tr. Cn c vo thi im

xy dng cng nh phong cch kin trc, c th chia cc cng trnh kin trc c

H Ni lm hai nhm c bn: Nhm kin trc thi k phong kin v nhm kin trc

thi k Php thuc.

a. Kin trc thi k phong kin (1009- 1873)

Kin trc thi L (1009- 1225)Kin trc thi nh L c hnh thnh

v pht trin vo khong th k XI v XII. C

th ni nhng di tch kin trc thi L l nt

kin trc lu i nht cn st li ca Thng

Long - H Ni. Cc cng trnh kin trc thi

L c lu i, cung in, thnh lu, n miu

th cc anh hng dn tc, v ph bin hn c lcc cha thp.

Kin trc thi L mang nhng c im c

bn nh:

- Kin trc thi L thin v kin trc cha thp cng do chu nh hng nhiu ca

Pht gio th hin qua vic xy dng v trng tu hng lot cha nh Cha Mt Ct,

Cha Trn Quc, Cha Keo, Cha Thy


8/83

-4-

- Kin trc thi L c c im l th hin phong cch chc kho v hi ho vi

cnh tr thin nhin. Cha chin thi L c quy m rng ln, b cc vung vc, tin thn

ca kiu kin trc ch quc sau ny, kiu dng cha chin mm mi, mi cong vt v

thon th.

- V hnh thc, kin trc thi L mang tnh qun th cao; hnh thc kin trc

v chi tit kin trc giu sc biu hin. Hoa vn ho tit trong kin trc thi L gn

b vi thin nhin v cuc sng i thng nhng mang tnh ngh thut cao. Hoa

vn trang tr thng l hnh nh hin nhin, ng vt hoc hnh nh con ngi v

mang nt mm mi, thanh thot, c trng nht l hnh tng con rng. Phng ph,

ch qun, nh t v nh sn trong mng kin trc dn gian pht trin song song vi

kin trc cung nh.

Mt s cng trnh mang nt kin trc thi L H Ni l n Qun Thnh

(Trn V Qun), Cha Mt Ct, n Bch M, hong thnh Thng Long v mt s di

tch trong Vn Miu - Quc T Gim.

Kin trc thi Trn (1226- 1400)

Kin trc thi nh Trnhnh thnh v pht trin t

khong nhng nm 1230 sau khi

nh Trn ra i thay th nh L,

v b thay th cng vi s suy tn

ca triu i Trn vo cui th k

XIV. Kin trc ch yu ca thi

nh Trn l cung in, cha thp,nh , mt s n v thnh

quch.

Kin trc thi Trn mang nhng c im nh:

- Kin trc mang nng phong cch Pht gio, n cha c ch trng pht trin

trong thi k ny.


9/83

-5-

- c pht trin trn c s k tha nhng nt tiu biu ca kin trc thi L

th hin vic xy dng cung in s, nhiu tng v c thm nhng dy hnh

lang rng, lan can bao quanh. Kin trc b th nhm chng t uy quyn phong kin.

- Hoa vn trong kin trc thi Trn vn k tip nhng gi tr thi L nhng gin

d hn, mang tnh phng khong ca ng nt dn gian, i thng v chc kho hn

ch khng bay bng vun ln nhiu nh hoa vn thi L. Nu hnh tng con rng

thi L gn gi vi hnh tng con rn, un ln mm mi th hnh tng con rng thi

Trn c thn hnh chc nch. Hnh cc con th chm khc thi Trn thng l hnh khi

rn chc.

Mt s cng trnh mang nt kin trc thi Trn tiu biu H Ni l nhng

cng trnh kin trc Pht gio nh: Cha Ngc Hi, cha Kim Lin (cha ng

Long)

Kin trc thi L s (1428- 1527)

Nh L ln nm quyn vo u th k XV. Nh nc phong kin L S c

thnh lp trong bi cnh nn vn ha b

hy hoi nghim trng, x hi y rynhng kh khn. Hai mi nm gic

Minh h, nhng cng trnh Pht gio

ni ting mt thi nh cha Long i,

thp Chng Sn u b ph hy. H

t tng thng tr ca triu nh thi L

S l Nho gio, Pht gio cng cc tn

gio khc lm vo cnh tng chngnh suy tn. iu ny nh hng khng nh n kin trc thi L.

Kin trc thi L mang nhng c im c bn nh:

- Kin trc ghi nhn hai loi hnh ch yu l cung in v lng tm (ra i v

pht trin rm r theo thit ch Khng gio). Do nh hng ca Nho gio su sc v

Pht gio suy tn trong thi k ny nn cha chin khng c ch trng pht trin.

- Kin trc thi L v c bn k tc kin trc dn gian thi L, Trn vi

phong cch hn nhin ti mt nhng phn no th hin uy quyn phong kin qua


10/83

-6-

nhng hnh tng trang tr trong kin trc. V d hnh tng con rng trong hoa vn

trang tr ca cc cng trnh kin trc thi L khng mm mi v gn gi vi i

thng nh con rng thi L, Trn m chuyn thnh con vt d tn, mnh mp, u to,

bm nh s t, chn nm mng qup vo nh chn diu hu, tng trng cho uy quyn

ca giai cp thng tr.

Nhng cng trnh kin trc thi L tiu biu H Ni gm Cha Qun S, in

Knh thin (nm trong thnh H Ni c, pha Bc Ct c, qun Ba nh, H Ni, dng

vo nm 1428), n Nam Giao (khu vc ng a, H Ni).

Kin trc thi k L- Trnh, Ty Sn v u triu Nguyn (1593- 1865)Nhn chung bi cnh thi k ny, quyn lc ca giai cp phong kin phn

no suy yu cng vi s lin tc thay i cc triu i cm quyn trong thi gian

ngn. Do , y l thi k ngh thut dn gian pht trin mnh m. Kin trc mang

tnh hin thc cao, gin d, bt i nt t m m thay vo l cm hng t cuc sng

i thng bnh d ca ngi lao ng phn nh trong nhng ng nt hoa vn ,

ho tit dn d, chc kho. V c bn, kin trc thi k ny k tc kin trc thi

Trn nhng th hin nhiu vic xy dng cc nh, cha, n mang phong cchdn gian. Kin trc th hin uy quyn ca giai cp thng tr nh lng m mang tnh

cht kh khan thiu sc sng khng c ch trng trong thi k ny.

Mt s cng trnh kin trc tiu biu trong thi gian t th k XVI n u th

k XIX cn c lu gi H Ni gm Khu Vn Cc (trong Vn Miu - Quc T

Gim), n Ngc Sn (th k XIX), cha Lin Phi...

b. Cc cng trnh kin trc thi k Php thuc (1858- 1945)

Khng th ph nhn mt iu rng kin trc thi Php thuc l mt phn c

sc ca kin trc H Ni, mang nt sang trng, kiu k v lng mn. Khc vi kin

trc thi k phong kin, kin trc thi k Php thuc mang quy m ln, s vi

mt phong cch hon ton khc c v hnh dng cng nh ho tit trang tr ln b

cc bn trong. Do c xy dng kh kin c v cn tng i mi (a phn vo

cui th k XIX, u th k XX), cc cng trnh kin trc thi k Php thuc cn li

tng i nhiu v vn gi nguyn nhng gi tr vn c ca n. Kin trc Php c

th chia lm hai th loi:


11/83

-7-

Nhng cng trnh kin trc thi k u ca cng cuc khai thc thuc a

Kin trc thi k ny mang m nt chu u, ng nt kin trc cu k, tinh xo.Nt ni bt ca kin trc l kin trc c o ca mi vm, ct v nhng ng nt hoa

vn trang tr tinh t nhng thnh bc ca s, mi, ban cng mang m hi hng ca

tn gio phng Ty. Cc cng trnh xy dng thi k ny thng c hnh khi s

v mang v p ca kin trc c in thun tu, mang tnh i xng cao. Tiu biu cho

kin trc thi k ny c Nh ht ln H Ni, Ph Ch tch, Nh khch Chnh ph, To n

ti cao...

Nhng cng trnh kin trc c xy dng trong giai on 1920-1945Thi k ny, cc cng trnh kin trc do Php xy dng hi ho hn vi iu

kin t nhin ca thuc a. Kin trc v c bn vn phng khong, s, cao ro v

mang mu sc sng sa nhng bt i nhng ho tit kt cu cu k. Nhn chung kin

trc giai on ny mang phong cch sang trng, n gin v xen ln mt s nt ng

nh s xut hin ca mi ngi, ca s vung rng. Kin trc khng nhn mnh vo s

i xng m bin tu hi ho, chan ho vi t nhin.Tiu biu cho kin trc thi k ny l

i hc tng hp H Ni, to nh B Ngoi giao, Bo tng lch s, Vin Pasteur, nh thCa Bc...

Ngoi ra, kin trc c thi k Php thuc cn ghi nhn khong hn 900 bit th

c H Ni, hin nay mt phn b ct x ra thnh nhng khu nh ng dn c, mt

phn c s dng lm t dinh ca nhng lnh o cao cp hoc cc tr s, cquan nh

nc v cc i s qun.

2. ngha lch s, vn ho ca cc cng trnh kin trc c H Ni

Trc ht phi khng nh rng kin trc v vn ho lch s c mi quan h

khng kht vi nhau. Khch du lch khng b hp dn bi mt cng trnh kin trc

ch v v b ngoi ca n. Ci lm nn s li cun cho kin trc c chnh l chiu su

vn ho lch s. iu g khin cho nhng vin gch ph kn ru v xn mu li c

th c coi l p? iu g khin cho nh nc phi tiu tn hng trm t ng

bo tn nhng khu di tch nt rn theo thi gian? C nhiu cu hi c t ra

nh vy v ch c th tm cu tr li bng nhng dy cng nghin cu nhm mc

ch gii m s hp dn ca kin trc c Vit Nam ni chung v H Ni ni ring.


12/83

-8-

2.1. Kin trc c l hin thn ca lch s

Con ngi Vit Nam, nhng th h i sau, lc no v bao gi cng lun mongmun tm hiu v lch s ca cha ng. tng c nhn nh rng: lch s chnh l

tng lai ca bn thn. Nghin cu lch s khng phi l thm nh li qu kh,

m l tm nh hng cho s pht trin ca chnh bn thn v x hi. Nhng du tch

cn st li ca lch s, d l nh nht, cng rt ng qu v c coi l ti sn ln

ca quc gia.

C nhiu minh chng ca lch s cn st li cho n ngy nay. Lch s ti

hin qua nhng ti liu, nhng di sn vn ho, c vt, kin trcTrong , kin trcc c mt vai tr ht sc quan trng. Cng vi thi gian, nhiu ti liu c li b

h hng nng hoc b bin tu mt gc. Di sn vn ho nh nh nhc cung nh, cc

mn n dn tc qua nhiu th h cng mai mt dn v bin i nhiu. Kin trc c

c l l mt trong nhng thnh phn him hoi ca lch s tn ti xuyn thi gian v

l cu ni gia qu kh vi hin ti v tng lai. Tri qua nhiu nm thng vi

chin tranh tn ph v nhiu ln trng tu, tn to, nhiu cng trnh kin trc c

khng cn gi c v nguyn bn nh thi c xy dng, nhng nhng g cn li

nh mnh gch, hoa vn, thm , mi ngivn l nhng bng chng v cng qu

gi ti hin mt giai on lch s nht nh.

Kin trc c gn lin vi lch s dng nc v gi nc ca cha ng ta.

Nhiu cng trnh kin trc c c cc triu i vua cha xy dng k nim cc s

kin trng i, nhng trn nh ln hoc th nhng ngi c cng vi t

ncV d nh cha Trn Quc c nht H Ni c xy dng di thi L Nam

v c gi l cha Khai Quc k nim s kin Vua L B nh thng nh Lng

h khai sinh ra nc Vn Xun nm 544. Cha L Quc S c xy dng di

thi L th L Quc S Nguyn Minh Khng

Kin trc c cn phn nh c im kinh t- x hi ca tng thi k khc

nhau. Nc ta tri qua nhiu thi k chin tranh, s hng thnh ri suy vong ca

cc triu i phong kin. iu ny khin cho cc cng trnh kin trc cn tn ti c

c im ni bt l tri qua nhiu ln trng tu, tn to. Chnh v th, cc cng trnh

kin trc c Vit Nam ni chung v H Ni ni ring mang trn mnh du n ca


13/83

-9-

nhiu thi k lch s khc nhau. Kin trc cn l bc tranh ton cnh cho s pht trin

ca t nc qua cc thi k. V d nh di thi L, Trn, t nc pht trin hng

thnh nn cc cng trnh kin trc c quy m b th, hoa vn ho tit mang mu sc

thin nhin vui ti sng ng hoc ly cm hng t cnh sinh hot yn bnh ca

ngi dn. Sang n thi L, t nc va tri qua ch h ca nh Minh, L Li

u khi ngha gii phng t nc, kin trc mang nng uy quyn phong kin. n

nhng thi k sau, giai cp phong kin yu th, kin trc ni ln l kin trc mang phong

cch dn gian, n gi n.

2.2. Kin trc c l di sn vn ha to ln

Khng ch l minh chng cho tng thi k lch s, cc cng trnh kin trc c cn

l hin thn ca nhng gi tr vn ho truyn thng.

Trc ht, kin trc c phn nh c im a l v iu kin sinh hot ca

ngi Vit t ngn i nay. Ti sao kin trc phong kin Vit Nam li khc kin trc

phong kin Campuchia, n hay Chu u? l v kin trc mang nhng c

th ph hp vi iu kin sinh sng v trnh dn tr ca x hi sn sinh ra n. Vit

Nam thuc min kh hu nhit i, a hnh tri di, phc tp v hp vi nhiu knhrch, sng sui, c bit l khu vc ng bng sng Hng. c im a l nh vy

cng tc ng n kin trc. Kin trc c Vit Nam xy dng c xu hng chan ho

vi thin nhin, nh c hay cha chin, nh thp thng c bao bc vi khng

gian cy ci xanh mt. Kin trc c ph bin vi vt liu t nhin th hin nhng

ct ko, x nh bng g, sn gch, mi ngi v bc thm cao. Kiu xy dng nh vy

gip gim bt ci nng v ma h v chng li nguy c ngp ng ma ma. Th so

snh vi li kin trc c Chu u, ca s thng di v hp, thng l ca knh

n nh nng vo si m v ngn bt gi lnh.

Kin trc c cn phn nh nhng phong tc tp qun v np sinh hot truyn

thng ca ngi Vit xa. Kin trc c phong kin Vit Nam qua nhiu i thng

chan ho gn gi vi thin nhin v con ngi. Hoa vn ho tit trang tr thng ly

bi cnh t thin nhin nh hoa l, chim mung ho c ly cm hng t sinh hot i

thng ca nhng ngi dn lao ng. Nhng l hi truyn thng cng c th


14/83

-10-

hin phn no qua nhng bc v, ho tit trang tr hay nhng bc iu khc li.

l nhng t liu qu gi cho vic nghin cu nt vn ho c xa ca cha ng.

Kin trc l s th hin ca tn gio v tn ngng. Ngi Vit thng tm

nim ly v hin ho, lm nh hng ng, l minh chng l gii v sao a

phn cc cng trnh kin trc c u n hng mt tri mc. Ngy nay, trong kin

trc nh thng thng, mt phn v dn c ng c, iu kin b hn ch, mt

phn nhng quan nim khi xa b nht dn nn kin trc quay 4 phng 8 hng,

khng cn theo truyn thng na, nhng nhng cng trnh kin trc c li t xa

th vn gi nguyn nhng np sinh hot nh vy. Cc cng trnh kin trc c, d nh

nht, u c thit k xy dng theo mt quan nim, tn ngng, ngha no .

Th v d n gin nht: v sao cu Th Hc (xy dng vo nm 1865) li c sn

mu ? ng gc thm m m xem xt khng gian xung quanh th c v

l mu tt yu lm ni bt cy cu. Nhng trn thc t, mu sc ny mang nhiu

ngha hn th. Theo ngha xa, Th Hc c ngha l n nh sng ban mai v min

t thnh thin t ng sang Ty. V ngha y nn cu c xy v hng ng v

c sn mu th hin mu ca s sng, ca mi ngun hnh phc. Cu Th Hc

c xy dng vi ngha: biu tng ca mt tri. S ho quyn ca tn gio

vo kin trc cng c th thy r qua cc triu i Vit Nam. V d nh thi L-

Trn, Pht gio pht trin nn kin trc ph bin l kin trc cha chin, nh thp

mang hi hng pht gio. n thi k Nho gio thnh hnh, kin trc li nh hng

su sc c im kin trc Nho gio, tun theo nhng hc thuyt ca Khng T t

nhng cch bi tr n hoa vn ho tit, kt cu xy dngHay nh thi k thuc

a na phong kin, kin trc ghi nhn mt loi hnh mi: kin trc theo li kin trc

c chu u v mang nng hi hng thin cha gio th hin ho tit trang tr, ktcu mi vm

Kin trc c Vit Nam v H Ni l s ho trn ca cc nn vn ho a

dng, phong ph. y l c im to nn s c o ca kin trc c H Ni ni

ring v Vit Nam ni chung. Qun th kin trc H Ni c th coi l c o vi s

an xen kin trc nhiu thi k, ca kin trc Phng ng v kin trc Phng

Ty. c thi k, kin trc c thi Php thuc li khng c nhn nhn vi

ng gi tr ca n v b xem l minh chng ca thi k h. Nhiu ni, nhn dn


15/83

-11-

ph b cc l ct, pho i Nhng nhn chung, kin trc c li, d trong hon cnh

no, cng l nhng ti sn qu gi v ng trn trng.

2.3. Kin trc c mang ngha nh hng cho tng lai

Kin trc c khng ch c gi tr lu gi vn ho lch s m cn c tnh nh

hng cho kin trc tng lai. Kin trc mi thi k khng phi l sn phm hon

ton mi ca con ngi thi k . Kin trc, cng nh nhiu mt khc ca t nhin

v x hi, phi da trn s k tha nhng tinh hoa c ca s pht trin ngn i

v t nng ln cho ph hp vi tng hnh thi kinh t x hi v s tin b ca

nhn loi. Kin trc ngy nay c s du nhp mnh m li kin trc phng Ty vinhng to nh hin i. Bn cnh cng c nhiu loi hnh kin trc mi l khng

theo phong cch no. Tuy nhin, kin trc c Vit Nam vn hnh thnh qua nhiu

thi k, triu i phong kin vn gi nguyn gi tr nh hng ca n v ph hp

vi iu kin kh hu thi tit v tp qun sinh hot. Kin trc cng nh mt qun

o, c s quay vng. Trong tng lai, kin trc hin i nh hin nay nhiu kh nng

s km thnh hnh v c xu hng quay tr li vi nt kin trc truyn thng ca

dn tc.

II. Du lch bn vng

1. Khi nim du lch bn vng v nhn t pht trin du lch bn vng

1.1 Khi nim du lch bn vng

Cng vi xu hng ton cu ho trn th gii, nhu cu i li giao lu gia cc

quc gia, gia cc nn vn ho cng ngy cng gia tng. i sng vt cht c

nng ln, con ngi c xu hng tm n nhng gi tr vn ho tinh thn cn i

gia lao ng v hng th. Tm l chung khin cho ngnh du lch pht trin

nhanh chng trong vi thp k tr li y v tr thnh ngnh kinh t quan trng vi

nhng ng gp ng k trong GDP ca nhiu quc gia. Do , vn pht trin du

lch ngy cng c quan tm nhiu v tr thnh mt trong nhng chnh sch hng

u. Tuy nhin, thu ht du lch trong thi gian ngn hng t c s tng trng

ng n l iu khng kh. Pht trin du lch bn vng mi l iu ng lu tm.


16/83

-12-

Pht trin hiu n gin l s gia tng, ln ln v mi mt ca mt lnh vc

no . Pht trin bao hm tng trng nhng khng phi c tng trng th c

ngha l pht trin. Tng trng phi to ra s bin i v mt c cu, ni hm theo

chiu hng tch cc mi c gi l pht trin. Tuy nhin, vn chng ta quan

tm khng n thun l pht trin m l pht trin bn vng. Vy pht trin bn

vng l g? Xin c trch dn nguyn vn khi nim Pht trin bn vng trong

wikipedia. Theo , pht trin bn vng l mt khi nim nhm nh ngha mt s

pht trin v mi mt trong hin ti m vn phi m bo s tip tc pht trin trong

tng lai xa. T c th hiu rng Du lch bn vng l vic p ng cc nhu cu

hin ti ca du khch v khai thc cc vng du lch m vn m bo nhng kh nng

p ng nhu cu cho cc th h trong tng lai. Du lch bn vng i hi phi qun

l tt c cc dng ti nguyn theo cch no chng ta c th p ng nhng nhu

cu kinh t, x hi v thm m trong khi vn duy tr c bn sc vn ho, cc qu

trnh sinh thi c bn, a dng sinh hc v cc h m bo s sng.

1.2. Nhng nhn t pht trin du lch bn vng

C nhiu nhn t pht trin du lch ni chung, nhng pht trin du lch bn

vng th cn nhng nhn t c bn sau:

- Tim nngca t nc v con ngi: Du lch pht trin c th trc ht

cn c tim nng pht trin du lch. Tim nng ny c th l cnh quan t nhin hoc

chiu su vn ho, lch s. Du lch pht trin m khng da trn vic khai thc nhng

tim nng v conngi, cnh quan v vn ho ca t nc m mang tnh nhn to

nhiu th s khng th pht trin bn vng trong tng lai.

- Chnh sch khai thc v pht trin du lch ng n: Tim nng du lch lquan trng nhng ch l tin c bn. Du lch c pht trin hay khng v pht trin

nh th no, t hay bn vng l ph thuc vo chnh sch khai thc du lch ca mi

quc gia. Trong s du khch i tham quan c rt nhiu ngi mong mun tm hiu

nhng khc bit v thin nhin, vn ha.. m t nc hay vng sinh sng ca h

khng c. Vn l phi pht hin ra bn sc ca t nc con ngi, s khc bit

lm nn nt c o cho nn vn ho, la chn u t vo kha cnh no v u t

nh th no cho thch hp th mi c th pht trin du lch mt cch bn vng.


17/83

-13-

-Nhn thc ca chnh ngi dn bn a: Chnh sch thu ht du lch thuc v ch

trng ca nh nc nhng du lch chc chn s km hp dn i rt nhiu nu thiu i

s n nhn nhit tnh ca chnh ngi dn a phng , t nc . Du lch bn

vng ph thuc rt nhiu vo mi trng du lch. Mun nng cao vai tr v pht huy gi

tr ca cc cng trnh kin trc c H Ni trong con mt ca du khch quc t th trc

ht bn thn ngi dn phi cm nhn c nhng gi tr . Qung b du lch

thng qua mi trng du lch thun li s hiu qu hn vic tuyn truyn qua cc phng

tin thng tin i chng.

2. Vai tr ca kin trc c H Ni trong pht trin du lch bn vngH Ni l trung tm vn ho ca c nc. i l 1000 nm Thng Long- HNi

ang n rt gn, ai trong chng ta cng mong mun tn dng c hi ny qung b

hnh nh th ngn nm vn hin n ng o bn b trn th gii. Do , pht trin

du lch H Ni ang l vn nhn c s quan tm su sc ca chnh quyn v

ngi dn trong nhiu nm tr li y. Tuy nhin, du lch H Ni nn v ch c th

pht trin kha cnh du lch vn ho. Chng ta hy th lc qua mt s l do chnh cho

nhn nh trn.

Xt v tim nng pht trin du lch vn ho, H Ni c mt b dy lch s

cng nhiu nt truyn thng ng qu n su vo np sinh hot ca dn c. H Ni

cng vi Hi An l hai thnh ph cn lu gi c nhng np nh c, c bit H Ni

c o vi s an xen ca nhiu nn vn ho, nhiu triu i phong kin, l ni l tng

i vi nhng ai c ham mun tm ti, khm ph.

Bn cnh , nu khng pht trin du lch vn ho, H Ni cng khng phi

ni thch hp pht trin nhng loi hnh du lch khc. Th nht, a hnh nh hp,dn c ng c, np sinh hot mang tnh cng ng vi nhiu np nh nh, ph x

nh ca san st nn nhng loi hnh du lch vi nhu cu tm n mt ni an dng

ngh ngi sau khi lm vic cng thng nh du lch MICE hay du lch sinh thi l

khng thch hp. Khu vc ngoi ni thnh H Ni cng pht trin du lch sinh

thi trong nhiu nm gn y nhng ch thu ht i b phn gii tr trong nc, cn

du khch nc ngoi hu nh khng c. Nh vy, vic pht trin du lch nhng

khu vc ny cha p ng c nhu cu du lch sinh thi thc s, cht lng cha


18/83

-14-

cao v khng cnh tranh c vi nhiu a phng khc trong c nc v cc quc

gia trong khu vc. Th hai, H Ni l mt th c b dy vn hin, mc d trong

thi k hi nhp v pht trin nhanh chng nhng thi quen sinh ho t n o, x b

vn khng phi l thch hp trong thi i hin nay. H Ni cha v khng th li tr

thnh mt kinh thi trang hay mt trung tm mua sm nh Hng Kng hay

Parisvi s khc bit vn ho su sc. Li sng khn trng, n o no nhit

khng ph hp vi nhng c th, cnh quan vn c ca H Ni. Nu pht trin du

lch theo hng nh trn th H Ni cng khng c tnh cnh tranh vi nhiu thnh

ph trong khu vc v trn th gii, v c nguy c dn n s suy tn nhng truyn

thng vn ho tt p gn gi c.

Do vy, pht trin du lch vn ho H Ni l thch hp nht. Vic chn la

nhng nt vn ha c trng qung b, cng nh vic qung b vn ho H Ni nh

th no, l nhng vn c bn cn bn lun hin nay to ra hnh nh mt th

ngn nm vn hin, mt ci ni ca nn vn ho Vit.

Trong pht trin bn vng du lch H Ni theo hng pht trin du lch

vn ha ni trn, cc cng trnh kin trc c gi mt vai tr ht sc quan trng.

Xt phng din m quan th , th kin trc c to nn din mo v sc

thuyt phc ca mt th giu truyn thng vn ho. H Ni chc chn s km sc

hp dn i rt nhiu nu thiu i nhng cng trnh kin trc c xen gia nhng to

nh hin i. Nu nhng cng trnh kin trc thi phong kin to nn ci p trm

lng, uy nghim, mc mc khin ngi ta phi ch quan st k mi nhn ra tng

ng nt hoa vn th nhng cng trnh kin trc Php s v mang v p rc r.

Ci hay l chng ho quyn an xen vo nhau khin H Ni va mang chiu su ni

tm, c knh va p mt cch tinh t, thu ht khch du lch thp phng. Bn rn

vi cng vic nhng thnh ph hin i, vi nhp sng ngy cng khn trng gp

gp, con ngi lun c xu hng tm v nhng thnh ph vn hin nh mt hnh

ng tm v ngun ci.

Xt gc vn ho lch s, H Ni c nhiu nt vn ho truyn thng khc

hp dn du khch nh ma ri nc, vn ho m thc, nhng lng nghv vic

bo tn kin trc c to tin pht trin nhng loi hnh vn ho . Du lch


19/83

-15-

mang ba mc ch chnh: xem, tm v hiu. Qun th kin trc c nu c bo tn

tt s to ra khng gian vn ho c knh, ph hp v gy hng th tm hiu v nhng

nt vn ho c truyn Thng Long. Khng gian v mi trng du lch thun li l

mt trong nhng nhn t c bn thu ht du v pht trin du lch bn vng. Chc

chn s khng th c c mt khng gian vn ho m thc hay ngh thut truyn

thng H Ni nu xung quanh bao bc bi nhng to nh cao tng mang phong cch

hin i.

V mt th trng, mun tin n th trng quc t, phi ch n cm nhn

ca du khch. Khch du lch th gii n t nhiu ni c tri thc dn tr cao, th hiu

du lch ca h thin v tm v hiu hn l xem n thun. Du khch sang thm Vit

Nam v dnh thi gian du lch H Ni thng c nhu cu khm ph vn ho, bn

cht tht ca di tch, tm hiu lch s, np sng (sinh hot, bun bn, cch th cng,

l hi truyn thng, cch t chc khng gian sng) tng din ra trong qu kh

m vn c duy tr v th hin trong cuc sng hin i a phng hay trong cc

di tch kin trc c. Bn thn ngi Vit sinh sng v lm vic ti H Ni, do quen

thuc vi cc cng trnh kin trc c nn cha c nhn thc ng hoc nhn thc sai

v nhng gi tr vn ho qu gi. C nhiu nt c o ca di tch hp dn du khch

nc ngoi hn l du khch ngi Vit Nam. Do , phi nhn thc ng v ch

trng pht huy vai tr ca kin trc c H Ni mi hy vng thuyt phc c du

khch nc ngoi v du lch vn ho H Ni.

V mt ngoi giao, gn gi c cc di tch kin trc c gp phn nng cao v

th ca H Ni trong con mt bn b quc t. Trn th gii, cc quc gia, thnh ph

c coi trng thng l nhng vng c kinh t pht trin cao hoc nhng ci ni

ca vn minh nhn loi. Qun th kin trc c phong ph v c o ca H Ni gp

phn khng nh vo vic to dng b mt ca th v t nc vi rt nhiu di

tch lu nm nh Vn Miu- Quc T Gim, cha Mt Ct, cha Trn QucMun

pht trin du lch bn vng, trc tin phi to dng c ch ng trong lng bn

b quc t v cc cng trnh kin trc c H Ni phi c v tr ch o.

Du lch bn vng gn lin vi li ch kinh t lu di. Trong pht trin bn

vng du lch H Ni th bo tn di tch kin trc c c th c coi l mt loi hnh


20/83

-16-

kinh doanh bn vng. u t bo tn p ng tiu chun chnh l m ra c hi ln

v du lch. Thu nhp t du lch vn ho khng mnh m bng mt s loi hnh khc

nhng nu c nhng bin php thch hp pht huy vai tr kin trc c H Ni trong

pht trin du lch th du lch vn ho H Ni ha hn s l ngnh c s tng trng

bn vng.

Qua phn tch tng kha cnh nh trn, c th thy vai tr ca kin trc c H Ni

trong pht trin du lch bn vng l ht sc quan trng. Du lch H Ni ni ring v Vit

Nam ni chung mun pht trin theo hng bn vng cn thit phi nhn thc ng

vai tr ca kin trc c, t c nhng gii php nng cao hiu qu hot ng ca cc

cng trnh ny.


21/83

-17-

CHNG II.

THC TRNG HOT NG V BO TN

CC CNG TRNH KIN TRC C H NI

I. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c H Ni

Nh nhn nh t u, nhng cng trnh kin trc c khng ch tn ti nh

nhng vt trang tr p , chng cn mang gi tr s dng vt thi gian bi s thitk ti ba ca cc kin trc s sng to ra cng trnh . Qu trnh phn tch v tng hp

cho thy chng ta c th xp nhng gi tr s dng khc nhau ca cc cng trnh kin trc

c H Ni hin nay vo ba nhm chnh nh sau:

-Nhm th nht: gi tr s dng chnh nm vic phc v nhu cu tm linh ca

con ngi. Tiu biu cho cc cng trnh kin trc c mang trong mnh nhm gi tr s

dng ny l nhng n cha, miu mo c knh- nhng tc phm kin trc c sc v

ng thi mang gi tr tn ngng su sc.

-Nhm th hai: gi tr s dng chnh nm vic cung cp khng gian sng v

lm vic cho ngi dn th . Hin nay, phn ln cc bit th Php c v cc ngi nh

c thuc khu ph c thc hin chc nng n y.

- Nhm th ba: gi tr s dng nm vic phc v cho pht trin du lch.

Vic khai thc gi tr lch s- vn ha ca cc cng trnh kin trc c pht trin du

lch c tin hnh t lu, mang li thu nhp cho cc b phn dn c ng thi

cng l c hi H Ni qung b v p ca mnh n du khch thp phng.

Gi tr s dng quyt nh thc trng hat ng ca cc cng trnh kin trc

c v trong thc trng hot ng u c nhng mt lm c v nhng mt

cn hn ch. Ngoi ra, do c s lin h mt thit gia cc loi gi tr s dng tr n-

mi cng trnh kin trc c c th cng lc mang trong mnh nhng gi tr s dng

khc nhau- nn trong nghin cu cng khng trnh khi trn ln v an xen gia ba

nhm gi tr s dng trn. Tuy nhin, nhm nghin cu s c ht sc phn tch

cc cm gi tr ny, gip vic nhn bit thc trng hot ng cc cng trnh kin trc


22/83

-18-

c c d dng. Xin lu vic phn chia cc cng trnh kin trc c vo ba nhm trn

c cn c vo gi tr s dng chnh ca cc cng trnh .

1. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c phc v mc ch tm

linh

1.1. Gi tr ca cc cng trnh kin trc c phc v mc ch tm linh cha

c hiu bit rng ri.

Cc cng trnh kin trc c phc v mc ch tm linh gm phn ln l cc

cng trnh kin trc c phong kin nh nh, n, cha. Ngoi ra cn c nh th

Thin cha gio nhng hot ng lng hn v ch yu dnh cho gio dn. nh-n-

cha l nhng chn tn nghim, mang nhng du n c trng ca vn ha Vit

Nam. Hin nay trn a bn thnh ph H Ni vn cn mt s nh cha c xy

dng t xa xa nh cha Bt Thp, nh Kim Lin, n Bch M, v.v.. Khngch c

cnh quan p m cc nh cha ny cn lu gi c nhng hin vt c gi tr lch

s, ngh thut, kin trc. Cng vi s gia tng mc thu nhp, nhu cu h ng ti

nhng gi tr tn ngng ca con ngi cng ngy cng ln hn. Ti nhng ngi

cha c ni ting nh cha Mt Ct, n Bch M, hay cha H, khng ch vonhng dp l ln nh l hi chnh ca cha hay Tt Nguyn n m ngy rm, mng

Mt, hay c ngy thng, u rt ng du khch n thm quan v cng bi. C th

ni, hot ng tn ngng H Ni tng i si ni so vi cc a phng khc

trn ton quc. Cha chin cng v th m c quan tm ng gp sa sang v xy

dng mi nhiu. iu ny cho thy vai tr ca cc cng trnh kin trc phc v mc

ch tm linh chim v tr kh cao trong i sng vn ho tinh thn ca ng i Vit.

Bn cnh s ra tng nhu cu i sng tm linh ca nhn dn, c mt iung bun l trong nhng ngi lui ti y c rt t ngi bit n nhng gi tr lch

s- vn ha v nt p trong kin trc ca cha. Phn ln trong s h n ch cu

danh, cu ti v nghe ni nhng ngi cha c ny rt thing. Nhm nghin cu c

dp n Cha Bt Thp (s nh 203 ph i Cn, phng i Cn, qun Ba nh,

H Ni) mt ngy u thng 7/2009. Cha c xy dng trn on ngn ni Vn

Bo, mt ngn ni thp kinh thnh Thng Long vo thi L Trn. Sau cha

khai qut c nhiu di vt thi L, Trn. Cha mang tn Bt Thp do trong cha c


23/83

-19-

nhng ngn thp hnh bt vn l nhng ngi m ca cc v s t ca cha. Trong

cha cn gi c nhiu pho tng, di vt, chm khc mang phong cch th k 19,

trong c qu chung c nm Gia Long th 2 (1803). Cha c b Vn ha -

Thng tin xp hng di tch kin trc - ngh thut ngy 05/09/1989. Theo li s c tr

tr cha th mi dp l tt, ngy rm hay u thng ngi n l bi cha rt ng.

Phng vn mt s ngi n cng l y th c ti 5 ngi trn tng s 8 ngi

c hi khng bit v lch s v vn ha ca ngi cha. L do ca ra l v

trong cha ch c tm bia Hn ng ghi li lch s v cc ln trng tu cha m khng

c tm bia bng ch Quc ng no, khin cho vic hiu bit tr nn kh khn. iu

ny cho thy thc t ng bun l gi tr vn ha- lch s- kin trc ca cc cng

trnh kin trc c phc v mc ch tm linh khng c chnh nhng i tng s

dng chng hiu bit mt cch y . Nu bn cht ca n cha miu mo ch n

thun l nhng nh cha tng, c ch thp hng v by mm cng th ngha

ca vic bo tn, tn to nhng cng tr nh kin trc c mang trong mnh gi tr tn

ngng su sc ang b gim st nghim trng.

1.2. Nhiu cng trnh b s dng sai mc ch.

Ngoi mc ch tm linh, tn ngng, cc cng trnh kin trc c nh nh cha

cn b s dng vo nhng hot ng khc v a phn l theo ngha khng my tch cc.

Nh nhng th l vic chim dng khun vin cha chin, di tch kin trc c lm ni

kinh doanh by bn hng tp phm, nng hn th tn dng khun vin di tch lm bi

xe, nh . Theo nhn nh chung, ngoi nhng nh cha c tng bao kin c tch

bch khun vin vi khu dn c bn ngoi hoc nhng di tch v tr c bit nh cha

Trn Quc t c kh nng b lm dng ra , cn li a phn cc cha chin hin nay b xm

ln t nhiu.

i vi nhng cha c cha c khai thc cho mc ch du lch v do

cha thu ht c s ch ca ng o d lun nh cha Bt Thp hay cha Am

Cy (s 2 ph L Trc, phng in Bin Ph, qun Ba nh) th tnh trng ph

bin nht ang din ra vi cc cng trnh kin trc c ny l vic b cc h dn xung

quanh ln t, gy nh hng nghim trng n m quan cng nh n cc b phn

ca qun th kin trc. Vi cha Am Cy - mt di tch c xp hng di tch kin


24/83

-20-

trc ngh thut - ngay cng cha c nhng h dn xung quanh tn dng l m li i

v bi dng xe my min ph, gy nh hng nghim trng n vic ra vo cha v

n m quan cha. Pha trong cha vi s tit kim tng milimet khi khng gian ca cc

h dn bn cnh, ngi ta kh c th tng tng y l mt cng trnh mang gi tr vn

ha v ngh thut kin trc su sc.

Nhng ngi cha c khc nm khu ng dn c hn vic ln chim khng gian

di tch cn din ra mnh m hn. Cha Vnh

Tr (59 ph Hng Lc, qun Hon Kim) c

B Vn ha-Thng tin (nay l B Vn ha-Th thao

v Du lch) cng nhn l di tch lch s -vn ha, l

mt im n trong tuyn tham quan du lch khu

ph c H Ni. Hin nay, cha vn cn lu gi c

rt nhiu di vt nh: sc phong, ngai th bi v, cu

i, tng pht v nhng ng c gi tr ngh

thut cao. Th nhng, khun vin ca cha ang b

ngi dn chim dng lm bi gi xe, bn hoa gi,

thm ch l kinh doanh tht ch hay m qun cm.

Hot ng by bn gii kht, qu lu nim khng thuc quy hoch cng din ra

thng xuyn v ngang nhin trong khun vin di tch c, ch yu l nhng di tch ni

ting thng xuyn thu ht khch du lch ti thm quan.

Bn cnh , mc d khng phi l hin tng ph bin nhng cc hnh vi bi

ton, mang mu sc m tn d oan vn din ra mt s cc nh cha trn H Ni nht

l vo nhng dp l tt, in hnh phi k n nhng a im ni ting nh ph Ty H,

cha Trn Quc, n Ngc Sn

Vic s dng sai mc ch nh vy nh hng nghim trng n m quan, n

gi tr vn ha- kin trc ca nh- n- cha c cng nh lm gim c hi khai thc tim

nng du lch ca cc di tch ny.


25/83

-21-

2. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc c c dng l m nh

v ni lm vicC th ni, hai khu vc lm nn nim t ho ca H Ni m khng phi bt

c thnh ph no Vit Nam cng nh nhiu nc khc c c chnh l khu ph

c v khu ph c (hay cn gi l khu ph Php- nm pha Nam ca h Hon

Kim). Ngoi tr mt s di tch trng im c thu hi v ci to nhm phc v

khch du lch, phn ln cc cng trnh kin trc c thuc hai khu vc ny hin l ni

sinh sng v lm vic ca khng nh b phn dn c th . Nh vy, ci c y

khng phi l ci c tnh, m n mang tnh ng ca mt thc th ang sinh si,ang pht trin, ang i khc tng ngy. y l im lm cho kin trc c H Ni

khc bit vi nhng di sn thin nhin nh vnh H Long hay khu di tch c thnh

a M Sn.Qu trnh pht trin kinh t - x hi, th ha nhanh chng ca H Ni

nhng nm qua tc ng mnh m n cc di sn ny c theo chiu hng tch

cc v tiu cc. Ngoi mt s im nhn trong cng tc bo tn v s dng cc cng

trnh kin trc c thuc hai khu vc ny, phn ln cc cng trnh cn li cha c

quan tm ch ng mc.

2.1. Thc trng hot ng ca cc cng trnh kin trc thuc khu ph c

Khu ph c H Ni, thng c gi l H Ni 36 ph phng, hnh thnh t

u th k 15, gii hn bi pha Bc l ng Hng u, pha Nam l cc ng ph

Hng Bng-Hng Gai - Cu G v Hng Thng, pha ng l ng Trn Nht Dut -

Trn Quang Khi v pha Ty l ng Phng Hng, c khoanh li trong mt din

tch khong 105 ha. Khu Phc H ni l mt qun th kin trc c o, mang nng

bn sc dn tc Vit vi nhng mi ngi r u phong c knh, nhng ngi nh nh hnh

ng xen k, ha quyn vo nhau, to nn khng gian kin trc c sinh ng, a dng.

Tri qua hng trm nm lch s,di tc ng ca thi gian, chin tranh tn ph, v con

ngi, nhng cng trnh kin trc c thuc phm vi khu ph c ang bin i su sc v

phn ln theo hng tiu cc.

Trong cc cn nh thuc khu ph c c nhiu nh tui i ti hng trm nm,

do iu kin kinh t v cng ngh lc xy dng khng c nhng vt liu siu bn,

siu cng nh st, thp, xi mng... m ch c gch th mi ngi, bn nht mi ch c


26/83

-22-

g lim lm rng v ct Nhng vt liu ny khng sc chng chi vi thi gian,

nht l thi tit, kh hu khc nghit ca min Bc , dn n tnh trng xung cp rt

trm trng ca cc cn nh c: mi nh b git, thm, tng nh b n mn... V d nh

ngi nh s 47 ph Hng Bc, c xy dng t nm 1880, tri qua nhiu i ch , cng

vi s ty tin trong

cch s dng, s xung cp l iu tt

yu. Ton b ngi nh c thit k

bi nhng ct g vi ko v cu thang

cng bng cht liu y; nh c hai

lp ngi khng lin mi, gia l

nhng bc tng xy gch git cp,

ngn cch nhng ngi nh bn cnh,

kt cu khng dng b tng ct thp.

Chnh v th, qua mt trm hai mi

chn nm, ngi nh bc l s gi

nua ca mnh. Cc ct g bt u mc nt, mi mt; va ri tng mng... Trn gian th

ca dng h, chic ct lim chng mi b mi n mn vt, phi cp bng nhng thanh g.

nhiu cn nh khc, do nh ca dt nt qu mc, ngi dn phi t gia c bng st

thp hoc sa sang li bng xi mng lm mo m nhiu hnh nh nguyn c ca

cc cng trnh t xa xa.

S gia tng dn s, m ca nn kinh t v nhng tc ng ca ton cu ha

to ra sc p ngy cng gia tng, buc H Ni phi p ng nhng a im hp

dn, cn thit cho s pht trin ca mi c nhn, cng nh thc hin ti pht trin

v ti c cu th, v kin trc khu ph c cng khng nm ngoi sc p . iu

ny c th hin tc ph d, ci ni, chnh trang cc cng trnh kin trc c

m khng tun th nhng nguyn tc ca bo tn, gy nhng thit hi nghim trng

cho qu di sn kin trc ca H Ni. Theo tng kt ca UBND thnh ph H Ni,

khu ph c H Ni hin c 15.270 h gia nh sinh sng, din tch ph bnh qun

0,8- 1,5 m2 mi ngi, trn 50% s nh khng c nh v sinh ring, 20% s nh

khng c bp, trn 50% s h c 6 ngi trong mt bung. n nay, s nh cn

sa cha l 80%, 20% trong s b h hng nng. Do phi sng trong mt khng


27/83

-23-

gian hp, thiu khng gian cho nhng cng trnh ph c bn nht nn dn n vic

cc gia nh sng ni y lun phi tm mi cch m rng din tch. B ngang c

hn, h ch cn mt cch duy nht l m rng ln cao, bng cch lm thm tng mi;

cc khu khng gian dng chung gia cc khu nh cng b thu hp n mc ti a

phc v cho vic m rng din tch. Cng t m cnh quan kin trc b ph v, thay

i.

2.2. Thc trng hot ng ca cc bit th Php c

Kin trc khu ph Php l di sn th quan trng gp phn to nn din mo kin

trc th c trng ca H Ni. Qu trnh pht trin kinh t- x hi, th ha nhanhchng ca H Ni nhng nm qua tc ng mnh m n cc di sn ny c theo chiu

hng tch cc v tiu cc.

Kin trc Php ni chung, trong c bit th Php ni ri ng, to nn mt

bn sc, mt nt c trng trong din mo th H Ni so vi cc th trong v

ngoi nc khc. Cc cng trnh kin trc mang phong cch Php ng Dng

hin vn cn nm ri rc cc tnh thnh trong c nc nh Lt, Hi Phng,

Thnh ph H Ch Minh... Tuy nhin, s kt hp hi ha gia khu ph c v cccng trnh kin trc mang phong cch Php khin th H Ni tr nn c sc

v ni bt hn hn. Cng theo kin trc s H Thiu Tr- mt ngi c thm nin v

ni ting trong ngnh kin trc trong v ngoi nc, vi d n tub Nh ht ln

H Ni c nhiu ngi bit n- th "D Chu Phi, cc nc ng Dng

khc hay bt k mt quc gia thuc a no ca Php cng khng th c c cm

kin trc c sc ny ging nh H Ni".

Nhng bit th bit th Php c vn cn nguyn v p nh trm nm trcch yu qun t khu Ba nh, ni c quy hoch cht ch vi cc tuyn ph Phan

nh Phng, Nguyn Cnh Chn, Trn Ph, L Hng Phong, Hong Diu, in Bin

Ph... Xui xung pha Nam h Hon Kim l cc bit th nm ri rc dc Hai B

Trng, L Thng Kit, Trn Hng o, Nguyn Du... Hai qun th kin trc tr n

c ni vi nhau bi tuyn ph thng mi Trng Thi, Hng Khay, Trng Tin.

Nm pha ng h Hon Kim l cc cng trnh cng cng mang phong cch kin

trc c knh thi Php thuc nh Nh ht Ln, Ngn hng ng Dng (nay l tr


28/83

-24-

s Ngn hng Nh nc Vit Nam), Bo tng Lch s, khch sn Metropole... Da

vo gi tr s dng hin ti c th chia cc bit thc Php c tr n a bn thnh ph

H Ni ra lm ba loi: mt l c s dng lm cc c quan cng quyn u no

(khu Ba nh, ng Phan nh Phng, Nguyn Cnh Chn, ...) nh B Ngoi giao,

B Giao thng vn ti... hay cc i s qun (Trung Quc, Algeria, Maroc, Rumani,

Israel...); hai l tr thnh t gia ca cc i s hoc quan chc cp cao; c n li, ch

yu l cc bit th pha Nam H Gm c giao cho ngi dn s dng. Hai loi

bit th u c gn gi nn hu nh vn cn nguyn vn, ring khu nh ca

cng chc vin chc Php thi xa, nay c chia cho cc h dn th ang ng

trc sc p ni ti v thch thc ca s pht trin, nu khng c nh hng,

qun l, kim sot kp thi s c nguy c lm mt gi tr c trng khu vc. Khu ph

Php pha Nam h Hon Kim c hnh thnh v pht trin nhng nt c trng

nht vo thi k Php thuc (u th k XX cho n nm 1945). Sau khi gii phng

Th nm 1954, hu ht cc ch c ca nhng ngi bit th c tr v Php hoc di

c vo Nam v cc bit th ny c phn cho cc cn b cao cp, cc vn ngh s,

ngi c cng vi cch mng t chin khu tr v, cc cn b min Nam tp kt ra

Bc... ; mi cn bit th c phn cho nhiu ch v mi nm s nhn khu li tng

ln, cng lc cc bit th ny cn c s dng cho cc mc ch cng cng khc

nh trng mm non, vn tr, trng mu gio, trung tm trin lm, nh h sinh, y

t cp phng, ngn hng, cng an phng... kt qu l kin trc b bin dng trc

nhu cu ca cc h. Theo thng k gn y nht ca S Ti nguyn - Mi trng H

Ni, vo khong cui nhng nm 1980 u 1990, H Ni c khong hn 2.000 ngi

bit th mang phong cch kin trc Php, nhng n cui nm 2008 ch cn khong

970 bit th trong c ti 804 bit th dng , s bit th c t 1 n 2 h chchim t l khong 5%, c t 5-10 h sng chim 50%, c t 10-15 h chim 40%,

c bit, nh bit th s 8 Tng Bt H, 128C i La c ti 35-50 h dn ang chen

chc nhau sinh sng trong mt khng gian ti tm, m thp v cht h p qua hng

my chc nm. Nhiu bit th b h hng, hng chc nm khng c u t tu sa,

s bit th cn nguyn hin trng ch chim 15%, cn li b ci to, sa cha.

Khng gian cht chi, iu kin sng xung cp v p lc gia tng dn s theo nm

thng khin cc h dn bt u ci ni, tr ca, thm phng... UBND Thnh ph H


29/83

-25-

Ni cng tha nhn rng, vic phn phi nh cho nhiu h trong cng mt bit

th dn n cng nng s dng ban u b qu ti; qun l lng lo n n p ht

sinh tnh trng ci ni, ln chim din tch t trng trong khun vi n bit th. H

qu tt yu l kin trc ca bit th b ph v. Khng ch c con ng i, du n nm

thng cng thm vic khng h c s chnh trang, tu sa do thiu kinh ph cng

khin nhng ngi bit th ny ngy cng xung cp. Nhiu ta bit th hin nay

trng chng khc nhng nh tp th, chung c c thm hi vi tng nh trc l, bt

bt v ma gi, sn mi mc nt, trn dt, ca long c... nh bit th s 91 Tu Tnh

mi ngi, trn vi rm tng b h hng nng. Mt im ng ch ca khu ph

Php l mng ng trc giao kiu bn c c vung vc, nhiu tuyn ng

rng, c cy xanh hai bn, nhiu khu bit th, nh vn, xen k cc cng s kin

trc c sc. Theo nh gi ca chuyn gia quy hoch Php Thiery Huau (D n Bo

tn v pht huy gi tr khu ph Php- H Ni) th khu ph Php khng b xo trn

qu nhiu v mt cu trc v cng khng c nhng bin i ln v mt quy hoch,

tuy nhin, trong khi cu trc mng ng giao thng gn nh cn nguyn vn th cc

ta nh khng cn nh ban u. Do nhng ngi bit th ny u nm trn nhng con

ng ln, chng c gi tr s dng cao, c bi t l khu vc xung quanh h Hon

Kim, ni c v tr c a pht trin hot ng th ng mi - dch v. Trc nhu

cu kinh doanh cc dch v v nhu cu xy dng chung c, tr s c quan mi ngy

cng ln, c nhng khu t b xy xen cy. V d nh ngi bit th hin c s

dng lm tr s Trung ng Hi Nh bo Vit Nam s 59 L Thi T trong vi nm

gn y cng mc ngay trong khun vin mt cn nh cao tng che lp ht c

khng gian thong ng ca bit th. Thm na, xu hng sp nhp cc l t gn

k to iu kin cho s xut hin ca nhiu cng tr nh cao tng, bit l nh cxy mi theo kiu gi phong cch Php. Vic mt i khong khng gian rng gia

cc cng trnh do xen cy lm mt i tnh ng nht do kin trc khc bit v s thay

i hnh dng bit th do ci to dn n nguy c lm mt i mt khu ph c trng,

ni ghi nhn hnh nh mt giai on trong lch s pht trin ca H Ni. Ngoi ra,

nhng gam mu tiu biu trong khu ph Php ca H Ni, tng vng v ca sn

xanh, hin cng khng c tn trng. Ph bin hn c chnh l cc bin hiu ca

cc ca hng c kch thc qu to, le lot, i khi che khut ton b mt tin ca


30/83

-26-

cng trnh... lm cho khu ph Php- mt ti sn kin trc quan trng ca H Ni-

ngy cng kh nhn bit hn. Mt s kin gn y c lin quan mt thit n s

phn cc bit th Php c H Ni c d lun quan tm l vic UBND Thnh

ph H Ni thng qua quyt nh bn 634 ngi bit th c c din tch nh h n 500

m2cho cc h dn c nhu cu. Mc d c quy nh r: "vic cc h c mua bit

th khi ci to, sa cha, xy dng phi c s cho php ca c quan chc nng v

tn trng kin trc c", nhng trn thc t, khi ti sn nm hp php trong tay

ngi dn, rt kh c th qun l vic ngi dn s dng th no hay xy ct ra

sao. y l im khin quyt nh bn bit th c, c theo Ngh nh 61/CP ca

thnh ph H Ni cha nhn c s hng ng nhit tnh ca cc chuyn gia thuc

lnh vc kin trc v cc nh nghin cu lch s cng nh s ng tnh ca ngi

dn.

3. Thc trng hot ng du lch ti cc cng trnh kin trc c H Ni

H Ni c nhiu th mnh pht trin loi h nh Du lch vn ha: mt di tch

ln nht nc, c nhiu cng trnh kin trc ni ting, c ngh thut m thc tinh t...

Pht trin Du lch vn ha s gp phn khi phc, bo tn v gn gi di tch, to iu kin

m rng th trng tiu th sn phm vn ha, gp phn tng doanh thu cho ngnh vn

ha cng nh cc ngnh lin quan v c dn bn a, v cng l c hi qung b hnh

nh Th tidu khch trong v ngoi nc. Vy, trn thc t vic khai thc gi tr lch

s- vn ha- kin trc ca cc cng trnh kin trc c H Ni pht trin du lch ang

din ra nh th no?

3.1. Thc trng qung b cc cng trnh kin trc c phc v mc ch du lch

Trc ht phi cng nhn rng vic qung b nhng gi tr ca cc cng tr nhkin trc c din ra mnh m trong thi gian gn y tr n nhiu phng tin thng

tin i chng, c bit l qua Internet. Trn cc website v du lch H Ni, bao gi

im nhn cng l nhng di tch kin trc c c gi tr in h nh nh Vn Miu -

Quc T Gim, Cha Mt Ct, Cha Trn QucNgoi vic qung b hnh nh cc

cng trnh th mt lch s vn ha, gi tr ngh thut- kin trc ca cc cng trnh

kin trc c H Ni cng c thu thp v gii thiu qua nhiu website nh

vnexplore.net, hanoitourism.gov.vn, vietnamtravelindex.com, dulichvn.org.vn.


31/83

-27-

Tuy nhin, c mt thc t l lng thng tin cha nhiu v cha c tp trung. Du

khch mun n thm H Ni thng c nhu cu tm hiu trc v nhng a im

mnh s t chn n trong khi thng tin v du lch H Ni qua mng nh hin nay

tng i trn lan, cha c tp trung, quy t vo mt website chnh thc v quy

m. Kin thc c th v chi tit v vn ho lch s ca cc cng trnh kin trc c H

Ni vn nm ri rc, nhiu thng tin quan trng ch yu ly t cc t cc blog, cc

trang du lch l t ca cc bo, cc cng ty l h nh, hoc cc din n nh Din n

ngi H Ni, din n ca website vietnamcayda.com khin cho ngi c nhu

cu mun tm hiu gp phi nhiu kh khn, cha k i vi du khch nc ngoi

th cn c thm ro cn ngn ng, do nhng thng tin du lch Vit Nam bng ting

nc ngoi khng h phong ph. Cc website chnh thng phc v vic qung b du

lch hin nay thu thp thng tin v nhng cng tr nh kin trc c tiu biu ca H

Ni mi ch dng tm khi qut nht nh, cha i su vo gii thiu mt cch chi

tit v gi tr lch s - vn ha, nt c o trong kin trc, v th hiu qu qung b

v thu ht cha cao.

Cng chnh s thiu chi tit trong vic gii thiu lch s, qu tr nh hnh thnh

v cc ln trng tu di tch khin cho du khch n vi cc cng trnh kin trc c

H Ni i lc hoi nghi v gi tr thc ca cng trnh. Cc cng trnh kin trc c

gi tr, c bit l nhng cng trnh kin trc thi phong kin nh nh cha, miu

mo, theo cc ngun thng tin th u c nin i kh lu i. Tuy nhin c im

ca cc cng trnh ny l tri qua nhiu ln trng tu, tn to v bn cht ca vic

trng tu tn to nh cha Vit Nam ni chung v H Ni ni ring a phn l xy

li m phng theo li kin trc c. Cha Trn Quc c coi l cha c nht H Ni

v theo nh thng tin thu thp c th nin i ca cha hn 1000 nm. Tuynhin, n thm cha th nc sn, tng gch v nhng thnh bao b tng kh mi

khng khi to cho du khch cm gic bn khon. Phi cng nhn mt iu rng

nhng nn mng c c lu gi qua hng chc th h v nhng nt mi cc di

tch c H Ni c s an xen kh phn bit c. Di tch c th c tui th hng

trm nm ri nhng iu ch ng vi cc yu t nguyn gc vn rt him cn st

li, bn cnh c rt nhiu chi tit mi c tn to hoc phc dng. Vy nn cn


32/83

-28-

c s phn nh rch ri v nin i ngay trong cc di tch c khch du lch n tham

quan v tm hiu s c hiu bit ng n v gi tr ca cng tr nh.

3.2. Thc trng gn kt vn ha vi du lch cc cng tr nh kin trc c H Ni

Hin nay, s lng khch du lch n tham quan nhng cng trnh kin trc

c vi mong mun tm hiu v tip thu nhng tinh hoa vn ha mi, c o v mi

l ang l mt xu hng tch cc v rt thun li cho vic pht huy gi tr vn ha -

kin trc ca cc cng trnh kin trc c H Ni. Tuy nhin nhu cu tip cn vn ho

ca du khch cha c tha mn mt cch y . Vn Miu - Quc T Gim l

mt trong s rt t cc cng trnh kin trc c thu ht ng o du khch c nhngbng ghi ch v lch s vn ho ca khu di tch mt cch tng i y bng

nhiu th ting. Nhng ni khc t thu ht du khch hn th him gp c bng

biu no l gii v lch s vn ho ca khu di tch kin trc c, c chng cng ch

bng mt th ting nn vic tip cn ca du khch nc ngoi rt kh. Gn y, vai

tr ca cc hng dn vin du lch c y mnh vi nhng kin thc nn t ng

i vng chc c trang b l gii v lch s vn ho ca cc cng trnh kin trc

c. Tuy nhin, c hng dch v ny th du khch phi i theo tour c th v

chnh thng, nu khng th vic tm hiu l v cng kh khn v mng lung. Nh

vy, nhu cu c tm hiu su hn, t m hn v lch s v vn ha Vit Nam, c

khm ph ci p trong tng nt trm tr hay tng mi v m ca du khch b hn ch.

iu ny khin cho du lch cha khai thc c ht tim nng vn c ca di tch,

v kin trc c cng mt i c hi qung b gi tr ca mnh.

Ngoi ra, vic khai thc du lch cc cng trnh kin trc c hin nay i hi

phi c s phi kt hp ca t nht hai ng nh: ngnh Vn ha v ngnh Du lch.

Ngnh Vn ha lo nghin cu, phn loi, tu b, phc dng, bo tn cc di tch.

Ngnh Du lch khai thc da trn thnh qu ca ngnh Vn ha. Chnh v vy, phi

c s kt hp cht ch gia nghin cu bo tn vi pht trin du lch. Thc t nc

ta hin nay, vic lin kt gia bo tn v pht trin cn kh lng lo, cc nh iu

hnh tour v cc cng ty l hnh cha c mi lin h mt thit vi cc c quan ch

qun cc cng trnh kin trc c, dn n vic khai thc cc cng tr nh ny vo pht


33/83

-29-

trin du lch din ra cha c quy c v h thng, hiu qu t c cha tng xng vi

tim nng vn c.

3.3. Thc trng phc v du khch cc cng trnh kin trc c H Ni

Hin nay, trong khun vin nhiu khu di tch ni ting nh Cha Mt Ct hay

Vn Miu- Quc T gim, cc dch v i km du lch c trin khai tng i y

. Cc quy hng lu nim trong Vn Miu rt phong ph v chng loi v mu

sc. Cng vi , cc khu kinh doanh dch v n ung, dch v v sinh cng cng

u c dng ln y p ng ti ch nhu cu ca khch du lch. B n cnh

s t cc di tch c iu kin p ng nhng nhu cu mua sm, n ung... ca dukhch, cn nhiu cng trnh kin trc c l im n ca cc tour du lch, nhng do

nhng l do no m cha hoc khng th p ng c. Ngoi ra, trong nhm

cc di tch c cc dch v i km tng i y y, cng vn bc l nhiu im

bt cp. im d nhn thy nht c

l chnh l mc gi ca hng ha v

dch v trong khun vin cc khu di

tch cao bt thng so vi bn

ngoi. iu ny t ra cu hi ca

vic hnh thnh cc dch v kinh

doanh thu li ngay trong khun

vin di tch, cng nh nhng thc

mc v cch thc s dng s tin

li . Mt im khc cn lu l

khng phi tt c nhng mt hng

by bn trong khun vin di tch u ph hp vi thun phong m tc, vi truyn

thng vn ha- lch s ca di tch. n thm n Ngc S n, hay Vn Miu - Quc T

gim, du khch c th mua y c nhng mn chi chi mang hnh th

khng p nh rn rt, u luBn cnh , cc hnh thc kinh doanh hng ha, dch

v trong khun vin di tch khng phi lc no cng c kim sot cht ch, gy ra

khung cnh ln xn, rc thi vt khng ng qu y nh gy nhim cnh quan, khch du

lch b cho ko v cm thy ht sc kh chu...


34/83

-30-

t chn n H Ni, khch du lch- c bit l khch nc ngoi- nu khng

i theo tour, rt cn c nhng bn , nhng sch hng dn gip h tm c

ng ni h mun n. Tuy nhin, vic xy dng h thng tranh nh, bn du lch,

lm sch hng dn du lch Vit Nam ni chung, H Ni ni ring cha thc s

c ch trng. Lang thang quanh khu ph c- nim t ho ca ngi H Ni- d

bt gp nhiu du khch nc ngoi i b trn khu ph, h gp nhiu kh khn trong

vic xc nh phng hng, v tr nhng con ph nh rt ging nhau nhng li

mang nhng tn gi khc nhau. Mc d H Ni c ti 5 im truy cp thng tin

du lch, nhng c l chng y vn cha c v s lng v cht lng, v du khch

n H Ni vn phi mang theo nhng cun sch mua t t n c mnh, nh

Lonely Planet hay "Rough Guide"...

Ngoi ra, dch v hng dn du lch ti ch cng cha c trin khai rng

ri. Hin nay, c nhng a im thu ht khch du lch, nh vin Bo tng dn tc

hc chng hn, c hng dn vin ca chnh Bo tng, vi hiu bit ng n v

y , c th gip du khch hnh dung v cm nhn gi tr ca hin vt. Tuy nhin,

khch du lch nu n thm cc cng trnh kin trc c, nh Vn Miu hay Cha

Mt Ct, nu khng i theo tour ca hng l hnh, thng khng tm c hng

dn vin chuyn nghip ca di tch ; hoc nu i thm ph c, du khch cng rt

d b la bi v s cc cng ty du lch thiu uy tn, h ot ng khng ng k trn

khu vc ph c.

H Ni l mt trong s t nhng Th trn th gii c lch s 1000 nm. Bn

thn H Ni cha trong mnh nhng di sn v gi, c vt th v phi vt th, minh

chng cho s tn ti, pht trin, trng tn ca quc gia. H Ni c y cc li th

pht trin du lch, c bit l khai thc du lch t cc cng trnh kin trc c. Ngnh du

lch v ngnh vn ha u v ang c nhng n lc nhm khai thc hiu qu hn na

tim nng du lch ca cc cng trnh kin trc c ny, tuy nhin, trong thc t vn cn

nhiu im thiu st khin cho hiu qu khai thc ch a cao, v qun th kin trc c H

Ni vi nhng gi tr lch s, vn ha qu bu vn ang l kho bu ch ngi bit cch

khai qut.


35/83

-31-

II. Thc trng vic bo tn cc cng trnh kin trc c H Ni

Kin trc c l nhng di tch lch s qu bu, l ti sn quc gia, cn cbo tn v gi gn. Bo tn v pht huy gi tr cc di sn vn ha l vic lm mang

ngha thit thc, bi l, mt mt n th hin thi trn trng ca chng ta i vi

cc thnh tu vn ha - lch s ca cha ng trong qu kh cng nh trch nhim ca

chng ta vi cc th h i sau; mt khc, n l s tip ni truyn thng vn ha

tham gia mt cch tch cc vo qu trnh pht trin ca t nc. Vy thc trng ca

cng tc gi gn v bo v cc cng trnh kin trc c H Ni hin nay ra sao?

1. Nhng mt tch cc trong qu trnh bo tn kin trc c

Trc tin chng ta phi xt n nhng mt gii quyt c trong cng

cuc bo tn cc cng trnh kin trc c Vit Nam ni chung v kin trc c H Ni

ni ring.

1.1. Nh nc c vn bn php lut c th trong cc lnh vc c lin quan n bo

tn di tch.

Nh nc c vn bn php lut theo quy nh c th vic bo tn c c di

sn vn ho vt th v phi vt th, tiu biu l lut Di sn vn ho c hiu lc t nm

2002. Theo lut Di sn vn ho, cc cng trnh kin trc c H Ni ni ring v Vit

Nam ni chung c xp vo nhm di sn vn ho vt th cn c vo iu 28 v

khon 2, iu 4, Lut Di sn vn ho. (Di sn vn ho vt th bao gm cc sn phm

vt cht c gi tr lch s, vn ho, vn hc, gm cc di tch lch s, vn ho, danh

lam thng cnh, di vt, c vt, bo vt quc gia). Vic bo tn nhng di sn vn ho

vt th cng c quy nh r Lut Di sn vn ho. Xin c trch dn khon 1 iu

32 (c) vvic bo v di tch lch s, vn ho, danh lam thng cnh:

iu 32:

1. Cc khu vc bo v di tch bao gm:

a) Khu vc bo v I gm di tch v vng c xc nh l yu t gc cu

thnh di tch, phi c bo v nguyn trng;

b) Khu vc bo v II l vng bao quanh khu vc bo v I ca di tch, c th

xy dng nhng cng trnh phc v cho vic pht huy gi tr di tch nh ng khng


36/83

-32-

lm nh hng ti kin trc, cnh quan thin nhin v mi trng - sinh thi ca di

tch.

Trong trng hp khng xc nh c khu vc bo v II th vic xc nh chc

khu vc bo v I i vi di tch cp tnh do Ch tch y ban Nhn dn cp tnh quyt

nh, i vi di tch quc gia do B trng B Vn ha - Thng tin quyt nh, i vi di

tch quc gia c bitdo Th tng Chnh ph quyt nh.

Ngoi ra, trong Lut sa i, b sung mt s iu ca Lut Di sn vn ha

mi c thng qua ngy 18/06/2009, vic bo qun, tu b, phc hi di tch c

quy nh rt cht ch ngay t u, vi nhng yu cu c th nh: gi gn ti a yut gc cu thnh di tch, phi lp quy hoch, d n trnh c quan c thm quyn, phi

cng b cng khai quy hoch, d n c ph duyt ti a phng ni c di tch.

T chc, c nhn ch tr lp quy hoch, d n hoc ch tr t chc thi cng, gim st

thi cng phi c giy chng nhn iu kin hnh ngh (i vi t chc), v chng

ch hnh ngh (i vi c nhn). trnh nhng phc tp ny sinh vi cc di tch

kho c trong lng t trong qu trnh trin khai xy dng cc cng trnh pht trin

kinh t - x hi, Lut cng b sung quy nh "Ch tch UBND tnh t chc vic

lp quy hoch kho c a phng; ph duyt v cng b quy hoch...". Vi cc d

n a im thuc quy hoch kho c, vic khai qut kho c s phi c tin

hnh trc khi trin khai d n. Kinh ph thm d , khai qut kho c ca cc cng

trnh khng phi bng vn Nh nc cng s do Nh nc cp. y l nhng c s

php l ht sc quan trng, gip cho cng tc bo tn, gn gi v pht huy gi tr ca

cc cng trnh kin trc c c din ra thun li.

1.2. u t cho bo tn c ch trng hn.

Bn cnh nhng quy nh ca php lut, vic u t cho cng cuc bo tn

cc di sn vn ho, trong c nhng cng trnh kin trc c t lu c quan

tm v chim mt t l khng nh trong nhng khon chi ca ngn sch nh nc.

Tnh n thng 4/2009, c nc c khong 4 vn di tch kim k, trong c

3018 di tch c xp hng di tch quc gia, 5437 di tch c xp hng di tch

cp tnh. T nm 2001 n nay, c 1456 di tch c u t tu b v khc phc

tnh trng xung cp. Khng my kh khn t m nhng thng tin trn mng


37/83

-33-

Internet hay bo ch v nhng khon chi ln cho cng cuc bo tn cc di tch lch

s, trong c kin trc c. Tiu biu phi k n D n quy hoch bo tn v pht

huy gi tr khu di tch M Sn (cng trnh kin trc tn gio c ca dn tc Chm)

vi tng vn u t ln n 282 t ng. Chng ta cng c bit n d n bo tn

C Hu do Trung tm Bo tn Di tch c Hu v Vin Di sn Th gii thuc

i hc Waseda (Nht Bn) phi hp thc hin trong 3 nm t 2005 n 2008 vi

vn u t ln ti 3.5 triu USD, d n tn to thnh c Qung Tr c duyt nm

2009 vi 200 t ng t ngn sch trung ng Ngoi nhng d n i hi kinh ph

ln t ngn sch nh nc v cc ngun ti tr bn ngoi, cn phi k n hng trm

d n nh v bo tn, tu b cc di tch lch s, kin trc c h ng nm cc a

phng trn c nc v nhng d n u t c s ng gp ca cc c nhn, t chc,

nh d n bo tn di tch lng vua ng Khnh Hu vi kinh ph 76 t ng, d n

bo tn di tch kin trc Quan Chng tr gi 74.5 nghn USD do Qu bo tn vn

ho ca i s qun Hoa K ti tr nm 2009

Vic tng cng u t cho cng tc bo tn cc cng trnh kin trc c H

Ni c th hin khng ch ngn sch cho bo tn tng l n, m cn th hin s

lng cc cng trnh c a vo cc d n bo tn cng ngy mt nhiu hn. H

Ni l trung tm vn ho di sn ca c nc vi s lng di tch ln ti 2/3 tng s

di tch lch s ca c nc, trong c nhiu di tch kin trc c c xp hng di

tch quc gia c gi tr ln v mt kin trc- ngh thut. a bn Thng Long - H

Ni lun l ni huy ng c nhiu ngun kinh ph cho cng tc bo tn, pht huy

gi tr ca khi lng di sn v kin trc c s. Ch tnh ring giai on 2002-

2008, ngn sch nh nc u t cho vic tn to v tu b cp thit gn 300 di

tch ti 256 t ng. Hng ti i l k nim 1000 nm Thng Long - H Ni,trong nm 2009, H Ni ang tip tc trin khai nhiu d n tu b cc di tch vn

ho trng im vi kinh ph tng i ln, c th nh cc d n tu b Thng Long t

trn, cha Qun Thnh, cha Trn Quc v ang thu ht s ch ca ng o

d lun. Trong mt s nm gn y, d n c nhc n nhiu nht l vic khai

qut khu di tch Hong thnh Thng Long tin hnh trong vng 1 nm t thng

12/2002 n thng 12/2003 nhng thu c kt qu ng k vi s xut l ca

19000m2

mng cng trnh kin trc c. iu lm th gii phi ng ngng l s an


38/83

-34-

xen ca nhiu tng vn ho trong mt qun th di tch kin trc c. C kin nhn

nh rng nu c khai qut v bo tn ng n th qun th kin trc Hong

thnh Thng Long nhiu kh nng s tr thnh kho bu c o tm c th gii.

1.3. thc bo tn dn nh hnh v pht trin.

Phi n mt s nm gn y, khi m cng cuc i mi ton din gip

cho iu kin kinh t- chnh tr- x hi ca t nc c nhng chuyn bin tch cc,

i sng nhn dn dn c nng cao, th chng ta mi thc s c iu kin ch

trng n vic pht huy nhng gi tr vn ho tinh thn. c bit b c sang th k

XXI, vi doanh thu ng k t du lch, Vit Nam ch hn n vic u t voloi hnh dch v thu nhiu li nhun ny. Cng vi th cng cuc bo tn pht

huy gi tr vn ho lch s ca cc cng trnh kin trc c cng c u t nhiu

hn. Kt qu l hng lot d n bo tn c trin khai trong thi gian ngn. Vic

xem xt xp hng di tch cng c tin hnh nhiu hn. Ngoi ra, nhn thc c

s xung cp ca cc cng trnh kin trc c c th gy nh hng n vic sinh

sng v lm vic ca ngi dn, thnh ph H Ni c nhng vn bn quy nh c

th, r rng u l khu ph c, u l khu ph c, ni no ngi dn c th sa sang,

ci to li. Nhng vi phm v xy dng trong khu vc ph c cng c quy nh

x pht. Song song vi vic ban hnh cc quy nh v bin php x pht c th i

vi hnh vi xm hi cc cng trnh kin trc c, t nm 1996 thnh ph H Ni

cho thnh lp Ban qun l ph c vi nhim v gip UBND th nh ph v cng tc

bo tn, tn to, khai thc khu ph c H Ni. Hot ng ca Ban qun l ph c

c mt s kt qu nht nh bo v Th ng n nm tui vt qua c thi gian

v thi tit khc nghit, gi gn c nhiu di tch, nhiu vn kin trc c, nhiu nt

vn ha y gi tr m cha ng ta li. C th Ban qun l c rt nhiu c gng

dng li v bo tn c nhiu ng ph c, t chc mt s hi tho c nhiu

nc quan tm, nh i din thnh ph Toulous (Php), Nht, c, Thy in... t

chc mt s cuc trng by nh bui gii thiu v trnh din cc dng gm truyn

thng, trin lm Nt Xun (2004), ti hin khng gian Trung thu truyn thng, l hi

hng ng ngy Di sn Vit Nam (23/11)... phi hp vi Cu lc b ngh nhn H

Ni nghin cu ngh truyn thng, kt hp vi nhng hot ng vn ha gii

thiu gi tr tiu biu ca ngh truyn thng hay a ra cc n phm ph ngh n


39/83

-35-

ng o nhn dn v du khch nc ngoi. Trong nhng n lc bo tn ca Ban

qun l ph c c l gy c s ch nhiu nht l vic tin hnh mt s n duy

tu, sa cha, cng c mt s cng trnh kin trc c, c th l 3 cn nh c 87 M

My, 38 Hng o, 51 Hng Bc, v nh s 28 Hng Bum ang c tin hnh tu

sa, d kin s hon thnh vo nm 2010. T nm 1986 ti nay, c mt s d n,

ti nghin cu v vn ny, trong c ch nht c d n Nghin cu bo

tn v pht huy gi tr khu ph Php pha Nam qun Hon Kim- H Ni do S

Quy hoch - Kin trc H Ni phi hp vi Vin o to chuyn ngnh th IMV

cng n v t vn Interscenne (Php) trin khai vi s gip , hp tc ca chnh

quyn vng Ile - de - France.

Cng vi s quan tm gia tng ca nh nc th thc bo tn cc cng trnh kin

trc c ca ngi dn cng c gia tng phn no. iu ny c th hin qua vic

nhng cuc thi nh Tm hiu lch s vn ho cc thnh ph 1000 nm tui, cuc thi

Tm hiu kin trc c truyn Vit Nam c Vin Kin trc v quy hoch th nng

thn pht ng t 30/5/2009 n 30/6/2009,... nhn c s hng ng ca ng

o cng chng. Ngoi ra, nhng d n trung tu, tn to, phc dng cc cng trnh kin

trc c cng nhn c nhng kin ng gp nhiu chiu ca chuyn gia v nhng

ngi tm huyt trong v ngoi nc. Nhng kin phn bin tch cc, nhng hnh

ng thit thc ca ngi dn ngn chn hnh vi xm hi cc cng trnh kin trc c l

rt ng c ghi nhn.

2. Nhng mt hn ch trong cng tc bo tn kin trc c H Ni

Vic bo tn cc cng trnh kin trc c mi c ch trng t mt vi nm

gn y nn vic tn ti nhng hn ch l iu khng trnh khi. Nhng hn ch

trong cng tc bo tn kin trc c H Ni c th hin tp trung mt s mt sau:

2.1. S lng cc cng trnh kin trc c ang gim ng k.

C nhiu nguyn nhn dn ti vic cc cng trnh kin trc c bin mt, trong

c c nguyn nhn khch quan v ch quan.

Trc y do chin tranh tn ph, do tc ng ca thi gian v kh hu, hay

do nhng sai trong nhn thc v hoch nh chnh sch khin khng t cng trnh

kin trc c c gi tr ngh thut cao bin mt. Cc di tch c thi phong kin mt i


40/83

-36-

mt phn trong cuc xm lc thuc a ca Php, do chin tranh v mt phn mt

di sau ny qua nhng cng cuc tiu th khng chin, ci cch rung t in

hnh H Ni v di tch kin trc c b ph hu trong thi k khai thc thuc a l

vic ph hu cha Bo Thin xy dng Nh Th Ln nm 1883. Bc vo giai

on khng chin, thc hin ch trng tiu th khng chin, chng ta buc

phi ph hu nhiu cng trnh kin trc, nh c c gi tr. Sinh thi, H Ch tch

cng tm nim s xy dng li t nc sau khng chin chng Php nhng

khng thc hin c do khng chin chng M ko di v tip sau l thi gian

t nc lm vo khng hong trm trng, c bit trong l trong lnh vc kinh t.

Khi i sng vt cht cha c m bo th i sng tinh thn cng khng c

ch trng. Nhiu nh cha tr thnh nh dn hoc bin mt nhng ch cho nh

dn. C nhng di tch kin trc ch cn trong tm nim.

Trong giai on hin nay, mc d vn bo tn cc di tch c quan tm

hn, thm ch Nh nc lp ra sch v nhng cng trnh kin trc c, nh c

ang ch c bo tn, phc dng, trng tu, nhng nhiu di tch vn ang dn bin

mt v s chm tr ca chnh sch trc nhu cu v khng gian sinh sng ngy cng

ra tng ca mt b phn khng nh ngi dn sng trong hoc xung quanh cc cng

trnh ny. V d tiu biu l nh Trng Th s 50 ph Hng Bc. Theo t liu,

nh c xy dng nm 1811, kin trc c mt chm khc p, th n g t trm

ngh v ng t ngh bc. C thi k, a ch ny c n 20 h dn sinh sng. Khi

nh xung cp trm trng, nhng ngi dn bt u ph dn i xy nh ring.

Theo nm thng, di tch ny cng bin mt. Hin nay, trn a bn phng Hng

Bum, Hng Bc tp trung kh nhiu di tch lch s vn ha, nh ng c khi ch sau

mt thi gian ngn, nhng cn b vn ha bt lc thng bo rng: di tch binmt. Nhiu khch sn cao tng mc ln ngay trong khu ph c. Kin trc thi

Php thuc vn to nn mt mng khng gian kin trc c trng ca H Ni va

sang trng, va lch thip nhng khng km phn uy nghi trm mc cng t nhiu b

p phxy li p ng nhu cu nh ngy cng ra tng. Nh chng ta bit,

nhng ngi bit th Php c c chia lm 3 loi: Mt l c s dng lm tr s

cc c quan, i s qun cc nc. Hai l t gia ca cc lnh o cao cp. S nhiu

nht cn li do ngi dn t qun. i vi hai loi trn th kin trc Php c bo


41/83

-37-

tn nguyn vn v mt s lng cng nh kin trc. Nhng nhng ngi bit th do

ngi dn t qun th nay mt i nhiu hoc b p ph xy li. Theo thng k ca

S Ti nguyn - Mi trng H Ni, vo khong cui nhng nm 1980 u 1990 H

Ni c khong hn 2000 ngi bit th c mang phong cch kin trc Php v Chu u,

nhng n nm 2008 th ch cn cha n 1000 cn. D on nu c theo ny v

khng c c ch qun l c bit vi nhng bit th c thi Php thuc th trong

tng lai khng xa, H Ni s mt i khng gian bit th c vn to nn nt c o

trong kin trc H Ni.

Nh vy, c th thy, vic ln chim, ph hy, ri ci ni, xy mi p ng

nhu cu sinh hot v pht trin kinh t ngy cng tng ca ngi dn l nguyn nhn

chnh ca s bin mt cc cng trnh kin trc c H Ni.

2.2. Cc cng trnh kin trc c b xm hi nhiu.

Ngoi tr mt s cng trnh kin trc c mang tm vc quc gia v nm

nhng v tr kh c th b xm hi nh n Ngc Sn, cha Trn Quc th nhng

nh, n, cha c H Ni a phn ang chu tc ng tiu cc ca tin trnh th

ho. Vic xm hi kin trc c din ra di nhiu hnh thc khc nhau, t nhn ghnh vi nh nht, nh vit v by th hin s thiu tn trng di tch kin trc c , n

nhng hnh ng r rng hn m chng ta ai cng c th nhn thc c nh vic

xm phm khun vin kin trc lm ni hoc bun bn, kinh doanh. C nhng

hnh ng tng chng ch nhm mc ch thu ht khch du lch nhng li nh

hng nghim trng n m quan v tnh gi tr ca kin trc c nn cng cn c

xp vo nhm nhng hnh ng xm hi cc cng trnh kin trc c. Da vo mc

b xm hi ca cc cng trnh kin trc c, chng ta c th chia cc hnh vi xm

hi vo ba cp khc nhau nh sau:

Cp 1: Vic xm hi ch tc ng n thun n m quan ca cng trnh kin trc

c do mt b phn ngi dn thiu thc gy nn.

Khng cn nhn u xa, c th bt gp ngay nhng hnh v, hnh khc ca

mt b phn gii tr Vit Nam trn tng, vch, ct ca cc cng trnh kin trc c.

Kin trc c cn b lm dng dn nhng hnh nh qung co. Khng kh khn

tm c mt bc tng kin trc cin nhng dng ch qung co nh khoan ct


42/83

-38-

b tng hay dn nhng t ri.

Nhng hnh ng ny tuy nh nht

nhng nh hng th khng nh

cht no n m quan th v phi

c xp vo nhm hnh ng xm

hi kin trc c. Nguyn nhn ca

vic xm hi ny n thun do s

thiu hiu bit v tn trng ca

ngi dn v cng khng th khng

nhc n s yu km trong qun l

ca cc cp chnh quyn.

Cp 2: Xm ln di tch kin trc c nhm nhng mc ch kinh doanh thu li

nhun nhng khng gy nh hng n kt cu kin trc ca cng trnh.

Loi hnh kin trc c b xm hi cp 2 thng l cc cng trnh kin

trc c thi phong kin, in hnh l nh, cha, miu mo. Hot ng xm ln di

tch ch yu l ln chim khun vin khu vc II hay thm ch l khu vc I ca di tch

kin trc c bun bn, kinh doanh. C th im qua h ng lot nhng cng trnh

kin trc c b xm hi ang c nhc ti nhiu trong thi gian gn y nh: Cha

Bc (c cng nhn Di tch lch s- Vn ho quc gia nm 1962), ngi dn chim

dng va h ngay trc cha by bn, trong khun vin cha l bi xe ngn

ngang; cha Vnh Tr (Hon Kim - H Ni) khun vin b chim dng ngang nhin

lm hng qun, trng xe; n ng Thun ngn ngang qun nc ngay trc ca

n; G ng Thy (Khut Duy Tin) tr thnh ni cha rc thi v phi qun

o.Nhng hnh ng nh vy r rng vi phm nghim trng iu 32 quy nh v

nhng khu di tch v mc bo v ca Lut Di sn vn ho, v ang c phn

nh nhiu trn cc phng tin thng tin i chng.

Ngoi ra cn nhiu kiu xm hi di tch kin trc c khc nh li dng di tch

kin trc c tin hnh cc hot ng thng mi hoc m tn d oan trong khun

vin di tch cng cn c xp vo nhng hnh ng xm hi v c bin php x

pht nghim minh. V d nh nh trong khun vin Cha Mt Ct, cnh tng by


43/83

-39-

bn ngn ngang cng cc th rc ri xung quanh lm gim i rt nhiu gi tr

cnh p ca ngi cha mang du n lch s v kin trc su m ny. R rng

nhng hnh ng tng chng nh nht nh vy c mc xm hi khng h nh

cht no.

Cp 3: Vic xm hi di tch gy nh hng nghim trng n kt cu kin trc, e

do s tn ti ca cng trnh kintrc c.

Tiu biu cho hin tng ny l vic xm phm khun vin di tch kin trc

c lm nh ca dn. S di tch b vi phm tp trung ch yu tr n a bn 4 qun ni

thnh c, l Hon Kim, Hai B Trng, ng a, Ba nh. Theo s liu iu tra n thng 7/2008, hin c 12 tp th v 1.230 h dn ang ng c ti 681 di tch

xp hng trn a bn H Ni. C nhiu nguyn nhn cho s xm hi di tch ca

ngi dn. Do chin tranh, thin tai, nhng nm khng chin chng Php, chng M,

nh dn b ph, ngi dn vo nh trong cc di tch kin trc c nh nh, cha.

Lu ngy, h xy dng nh ca v thng tr qua nhiu th h trong khun vin di

tch c. Cng c nhiu trng hp t vo trong di tch kin trc c. Nh nu

trn, cho n tn trc th k XXI, vic bo tn, trng tu cc di tch kin trc c c

gi tr vn cha c quan tm ng mc. Vic bung lng qun l trong thi gian

di dn n hu qu l hng lot nhng cng trnh kin trc c nh cha Lin

Phi, Chn Tin, Ho M (Qun Hai B Trng), cha Ng X (qun Ba nh), n

cha Huy Vn, cha Quang Minh, ng Quang (Qun ng a), nh Trng Th,

Kim Ngn (Qun Hon Kim). b cc h dn xung quanh v nhng ngi sinh

sng trong cha xm hi. Khng th ph nhn nhng n lc ca thnh ph trong vic

di di h dn trong khun vin di tch- theo bo Th Thao - Vn ho ra ngy

11/8/2008, cho n nm 2010, UBND thnh ph H Ni c ch trng, chnh

sch v vic t chc hp thc t v di chuyn hn 1200 h dn ang cn sinh sng

trong khun vin khu vc I ca nhng di tch c xp hng trn a bn Thng

Long - H Ni- tuy vy, cho n thi im hin ti, vic cc h dn sinh sng bt

hp php trong khun vin cc di tch kin trc c vn l vn nhc nhi c

nhiu bo i ni n hng ngy. Vn di dn v ti nh c chc chn s khng d

mt khi bi ton qu t vn cha c li gii hp l.


44/83

-40-

2.3. Nhiu cng trnh kin trc c cha c u t bo tn.

Nh cp trn, phisang n th k XXI, vic bo tn v pht huy cc gitr vn ho lch s, trong c cc cng trnh kin trc c, mi thc s c ch v u

t vi hng lot nhng quyt nh xp hng di tch v hng lot d n bo tn kin trc

vi quy m khng h nh. Vic chy ua nh vy phn no cng b p li mt

khong thi gian qu di chng ta b b v khng ch trng n cng tc bo tn nhng

cng trnh kin trc c c gi tr khin nhiu di tch kin trc b mai mt, ph hu theo

thi gian hoc xung cp trm trng.

Tuy nhin, mt thc t hin nay l cn c nhng cng trnh kin trc c cgi tr cha c u t bo tn v ang xung cp trm trng. Vic ngi dn xm

hi di tch nh cp trn l nguyn nhn ch yu ca vic xung cp c c di

tch, ngoi ra cng phi k n s chm tr trong cng tc bo tn. H qu l nhiu

di tch kin trc c b mai mt nhiu. Trong c nhiu di tch c gi tr nh di

tch thnh C Loa (ng Anh - H Ni), cha Vnh Tr, nh Kim Lin, Cha Thin

Phc, n Cu Nhi (Trn h Trc Bch)Hng ti i l 1000 nm Thng Long -

H Ni, nhiu d n bo tn ang c tin hnh nhng s lng di tch xung cp

trn a bn thnh ph vn cn nhiu v mong mun mt cuc i bo tn ton thnh

ph t c c quy m v cht

lng dng nh l iu khng th.

Bn cnh vic xung cp trm

trng ca nhiu nh cha c c gi

tr trn a bn thnh ph, phi k

n hng lot bit th c thi Php

thuc cng ang trong tnh trng

xung cp trm trng v cha h

c u t bo tn, c bit l

nhng bit th Php c do ngi dn

qun l. Nhng bit th t nhn nh

vy, cng tc ng ca thi gian,

vic cha tin hnh qun l cht ch


45/83

-41-

c hot ng ci ni, xy dng mi, cng nh cha c kinh ph duy tu, sa cha

thc s lm thay i kin trc ca nhiu cng trnh. a phn tng gch nt v nt,

dy in chng cht, kin trc bin dng, nhng h nh hoa vn ho tit khng cn r

rng na m mai mt theo thi gian. n lc phi nhn nh rng v p ca nhng bit

th Php c phi dng n l tr cm nhn.

2.4. Vn trng tu, bo tn cc cng trnh kin trc c l nhiu bt cp.

Hng ti i l k nim 1000 nm Thng Long - H Ni, hng lot cc cng

trnh kin trc c trn a bn H Ni v ang c trng tu, xy dng li. Th

nhng, vic lm ny, ngoi vic bo tn kin trc c li ang l nhiu bt cp , mquan trng nht l vic mt i nhng gi tr vn ho lch s ca cc cng tr nh kin

trc c. Nguyn tc chung ca bo tn l cng gi c nguyn vn bao nhiu cng

tt by nhiu. Mc ch ca bo tn l lm th no ko di tui th ca cng trnh

kin trc c ch khng phi lm mi kin trc, bin cng trnh kin trc c hng

trm nm tui thnh cng trnh kin trc ch vi thng tui. Gn y, Bc Ninh, v

p ph xy mi n th L Chiu Hong, ngi n c tui th 700 nm tui, gy

khng t bc xc trong d lun. Nhn li chnh th H Ni, vic xy mi nhng

hng mc mang tnh gi c trong khun vin di tch c cng khng cn l chuyn

l.

in hnh v tin phong cho phong tro xy m i trong khun vin di tch c c

th k n l Vn Miu - Quc T Gim. Nhn dp 990 nm Thng Long - H Ni,

thnh ph cho tu sa hai gian bn ca khu i Bi v bin thnh nhng gian by bn

hng lu nim sm ut phc v khch du lch. Ngoi ra, ni bt nht l vic xy dng

li Nh Thi Hc (v di tch c b ph hoi nghim trng bi chin tranh) trng by

nhng hin vt c gitr nhm mc ch tt l nng cao gi tr ca khu di tch kin trc

c. Tuy nhin, qu trnh thit k v xy dng cha c thc hin trn c s nhng

nghin cu thu o v lch s cng nh phong cch kin trc ca Nh Thi hc,

khin cho chiu cao ca ta nh ln hn hn nhng khu khc ca Vn Miu- Quc T

Gim. iu ny c nh hng khng nh n ngha vn ha v gi tr thm m ca cnh

quan ni y.


46/83

-42-

Vic thm nhng yu t mi vo trng tu cng tng gy bc xc trong d lun

d c khich l vic lm li mt tm bia, sn mi mt thp c, cng cha hay tng

thQu trnh trng tu cng gy nn s pha tp vn ho bng vic a vo khun vin

di tch c nhng yu t qu hin i. Trong mt bui phng vn, nh nghin cu Bi

Trng Hin phi bc xc khi nhc n mt n vn Nht Bn nhiu cha chin

H Ni m i u li chnh l Vn Miu - Quc T Gim v Ph Ty H vi mi lo

ngi n s to nn s lai cng vn ho lm gim gi tr vn ho c truyn dn tc. Gn

y, d n i tu n Bch M vn ang trong qu trnh thc hin, hy vng s khng lm

thay i kt cu kin trc hay hin i ho mt trong nhng ngi n lu i nht H

Ni.

Ngoi ra, mt s chnh sch xy dng khng ng n cng khin cho gi

tr lch s ca nhiu di tch kin trc c b suy gim. in hnh phi k n nh t

Ho L (s 49 ph Hai B Trng), mt di tch kin trc tiu biu bc nht phn nh

thi k thuc Php v hai cuc khng chin cu nc, b ct phn ln xy

dng to nh Hanoi Tower. y c th coi l mt sai lm ng tic gy nh hng

ln n khu di tch mang gi tr ln ny. Bn cnh , m quan di tch kin trc c

a phn khng c m bo, c bit l nhng nh cha khu ph c. Qua kho

st d nhn thy nhng nh cha c nh n Bch M, n ng Thun lt thm

gia bn b nhng dy nh cao tng. Vic xy dng thiu quy hoch nh vy, tuy

khng trc tip ph hy cc cng trnh kin trc c, nhng li c nh hng khng

nh ti m quan ca cc cng trnh .

Nhn chung, thc trng bo tn kin trc c H Ni hin nay tn ti nhiu

bt cp hn l nhng mt tch cc v trong thi gian ti, nhng bt cp ny vn ang

t ra yu cu phi c gii quyt cp bch. Vn l chng ta gii quyt nh th

no? Gii quyt phi hng ti s pht trin bn vng lu di ch khng ch l

nhng bin php v vu trc mt hng ti k nim 1000 nm Thng Long-

H Ni.


47/83

-43-

CHNG III.

PHT HUY VAI TR KIN TRC C H NI

TRONG PHT TRIN DU LCH BN VNG

I. Gii php bo tn cc cng trnh kin trc c H Ni

Cc cng trnh kin trc c mang trong mnh nhng gi tr lch s- vn ha

khng th chi ci. Tuy nhin, qu trnh bo tn v s dng cc cng trnh kin trc cH Ni hin l nhiu bt cp. Mun pht huy gi tr lch s- vn ha ca cng trnh

kin trc c, trc tin cn bo tn cc cng trnh kin trc c . Cn c vo thc trng

bo tn v hot ng ca cc cng trnh kin trc c H Ni hin nay, nhm nghin

cu xin a ra mt s gii php nng cao hiu qu hot ng bo tn cc cng trnh

kin trc c H Ni nh sau:

1. Nhm gii php bt ngun t thc trng bt cp

1.1. Hon thin cc cc vn bn php lut c lin quan

i vi quc gia no cng vy, vic xy dng v ban hnh cc vn bn quy phm

php lut v di sn l nhim v hng u nhm to hnh lang php l cho vic bo tn v

pht huy gi tr di sn. Cc cng trnh kin trc c va l nhng di sn vn ho c gi

tr kin trc- ngh thut ht sc to ln, va l ti sn kinh t ln. Chnh v th, cc

cng trnh phi c bo v cht ch bi h thng lut php c lin quan. Hn na, a

s nhng bt cp trong bo tn cc di tch u bt ngun t c ch, do mun gii

quyt hiu qu cc bt cp th gii php then cht phi l hon thin h thng vn bnphp lut c lin quan.

i vi nhng vn lin quan n bo tn di tch, Lut sa i, b sung mt

s iu ca Lut Di sn vn ha mi c Quc hi thng qua ngy 18/06/2009

c cho l c nhng bc tin vt bc, khc phc c nhiu nhng khim

khuyt ca Lut Di sn vn ha 2001. Vic bo qun, tu b, phc hi di tch c

quy nh rt cht ch ngay t Lut, vi nhng y u cu c th cha c trong Lut Di

sn vn ha 2001 nh:


48/83

-44-

- Gi gn ti a yu t gc cu thnh di tch; lp quy hoch, d n trnh cquan

c thm quyn; cng b cng khai quy hoch, d n c ph duyt ti a phng

ni c di tch.

- T chc, c nhn ch tr lp quy hoch d n hoc ch tr t chc thi cng,

gim st thi cng phi c giy chng nhn iu kin hnh ngh (i vi t chc) v

chng ch hnh ngh (i vi c nhn); vic cc th tc tu b di tch tin h nh theo

Lut Xy dng cng c bi b.

Bn cnh , cng cn mt s im, theo nh gi ca cc chuyn gia, chng ta

cn b sung v lm r hn trong nhng ln chnh sa sau, nh vic quy nh c th cc

phng php chnh gi gn, bo v cc cng trnh kin trc c l gia c, hn ch phc

ch phc dng, c th phc hi tng phn v khng to ra s ln ln giayu t gc

vi yu t mi xy; hay vn phn chia cc thut ng danh lam thng cnh vi di

tch lch s- vn ha c nhng bin php qun l c th, ph hp vi tng loi di

tch. Mt s ni dung c n gy tranh ci nh bo tn nguyn trng v bo tn

nghim ngt, hay yu t gc v yu t nguyn gc... cng cn c mang ra xem

xt, tranh lun k cng.

Nhiu bt cp trong cng tc bo tn cc cng tr nh kin trc c xut pht t

c ch phn cp qun l cha r rng, nh vic c nhng cng trnh kin trc c

c xp hng di tch cp quc gia nhng li khng nhn c s quan tm ca

chnh quyn a phng do khng thuc thm quyn qun l ca mnh, dn n vic

di tch b xung cp nghim trng nh di tch cha Thnh Duyn (x Vinh Hin,

huyn Ph Lc, Tnh Tha Thin- Hu). gii quyt dt im vn ny, cn c

mt hnh lang php l ng b, hon thin v phn cp qun l di sn vn ha tht

c th, r rng v st vi yu cu cng nh kh nng thc t ca cc cp, cc ngnh,

trong xc nh r quyn hn v trch nhim ca mi cp, mi ngnh. Vic thnh

lp cc Ban qun l di tch vi s tham gia ca cc chuy n gia tm huyt, i din

ngi dn, v lnh o chnh quyn s ti s lm tng ng k hiu qu ca cng tc

bo tn. Bn cnh , cng cn a ra nhng ch ti x l nghim khc nhng hnh

vi lm tri quyn hn v trch nhim ca cc c nhn, t chc c lin quan, thay cho

hnh thc k lut ph bin hin nay l nghim tc rt kinh nghim mt cch chung

chung. Ni no ngnh vn ha, Ban qun l di tch v chnh quyn s ti di tch b


49/83

-45-

xm hi th phi kin quyt x l k lut. Bn cnh , cn mt c ch lng ghp cht

ch quyn li v trch nhim ca a phng vo cc di tch trn a bn ca mnh,

nh vic phn b li ch trong pht trin du lch, c nh vy mi m bo di tch c

quan tm ch ng mc.

i vi cch hnh vi xm hi di tch, ty cc mc xm hi, cn c cc bin

php x l thch hp v nghim minh. C th nh i vi cc hnh vi xm hi cc cng

trnh kin trc cp nh nh bun bn, kinh doanh tri php trong khun vin di

tch; thc hin cc hnh vi bi ton, m tn d oan cc n, nh, cha c; vit, v by

ln nhng khu vc tng bao... th cc hnh thc x pht hn h chnh, pht lao ng

cng ch, k cam kt khng ti phm... c th xem l hp l. i vi nhng hnh vi ln

chim t, khng gian, p ph, ci ni, gy nh hng nghim trng n gi tr kin

trc v e da s tn ti ca cc cng trnh kin trc c th phi kin quyt lp bin bn,

bt buc tho d v yu cu bi thng cho hnh vi xm hi di tch ngi dn khng

tip tc vi phm.

Vic x pht l khi hnh vi xm hi din ra. Mun ngn chn cc hnh vi

ny, cn thit

[YRC]-Kien Truc Co HN Va Phat Trien Du Lich Ben Vung

Documents

Transcript of [YRC]-Kien Truc Co HN Va Phat Trien Du Lich Ben Vung