[YRC]-Giai Phap Phat Trien Nghiep Vu Phai Sinh Tai Cac Ngan Hang Thuong Mai Viet Nam

B GIO DC V O TO TRNG I HC NGOI THNG ---------o0o---------

Cng trnh d thi Cuc thi Sinh vin nghin cu khoa hc trng i hc Ngoi thng 2010

GII PHP PHT TRIN NGHIP V PHI SINH TI CC NGN HNG THNG MI VIT NAMNhm ngnh: XH1a

H Ni, thng 07 nm 2010

http://svnckh.com.vn

1


2

DANH MC CC K HIU, CH VIT TT ACB AUD AMEX BCEC BIDV BIS BSE TCTD CBOE CBOT CBRC CCPS CFTC CHF CME CSI 300 CSRC EUR FFD FRA GBP GLOBEX HSBC ICE INR IRS ISDA JPY LIFFE : Ngn hng TMCP Chu : ng la c : Sn giao dch chng khon M : Sn giao dch c ph Bun Ma Thut : Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam : Ngn hng Thanh ton quc t : Bombay Stock Exchange

: T chc tn dng : Sn giao dch quyn chn Chicago : Hi ng Mu dch Chicago : C quan gim st ngnh ngn hng Trung Quc : Cng c phi sinh : y ban v giao dch hng ha tng lai : ng franc Thy S : S Thng mi Chicago : China Securities Index 300 : y ban iu tit chng khon Trung Quc : ng euro : K hn tin gi : Tha thun k hn li sut : ng bng Anh : Sn giao dch in t ton cu : Ngn hng Hong Kong Thng Hi : Intercontinental Exchange : ng Rupee n : Hp ng hon i li sut : Hip hi cc nh kinh doanh phi sinh v hon i quc t : ng yn Nht : London International Financial Futures Exchangehttp://svnckh.com.vn

3

MB NHNN NHTM NHTW NVPS NSE NYBOT NYSE OCC OTC PBC or PBOC RMB Rs.Cr. SAFE S&P 500 SEBI SEC SICOM Tocom TTPS USD VCB VIB VND WTO

: Ngn hng TMCP Qun i : Ngn hng Nh nc : Ngn hng thng mi : Ngn hng Trung ng : Nghip v phi sinh : National Stock Exchange : New York Board of Trade : Sn giao dch chng khon New York : Options Clearing Corporation : Th trng phi tp trung : Ngn hng Nhn dn Trung Quc : Ren Min Bi : Rupees in Crore : State Administration for Foreign Exchange : Standard & Poor 500 : Securities and Exchange Board of India : Securities & Exchange Commission : Singapore Commodity Exchange : Tokyo Commodity Exchange : Th trng phi sinh : ng la M : Ngn hng Ngoi Thng Vit Nam : Ngn hng TMCP Quc t : ng tin Vit Nam : World Trade Orginizatiom


4

DANH MC CC BNG Bng 1 : So snh c im hp ng k hn v hp ng tng lai Bng 2 : Tng hp phng php xc nh t gi k hn theo quy nh ca NHNN Bng 3 : T gi k hn v giao ngay VCB ti thi im thc hin giao dch k hn Bng 4 : Biu ph giao dch hon i ca NHNN Bng 5 : Tng hp cc nghip v phi sinh ti cc NHTM ti Vit Nam Bng 6 : T trng ca giao dch k hn trn VinaForex Bng 7 : Giao dch k hn tin t t nm 2008 ti nay ti Sacombank Bng 8 : Giao dch k hn tin t t nm 2006 ti nay ti Eximbank Bng 9 : Hp ng mua bn hng ha tng lai phn theo cc th trng ti Techcombank nm 2005 Bng 10 : Gi tr hp ng tng lai hng ha ti Techcombank nm 2004-2009 Bng 11 : Doanh s quyn chn tin t VCB, ACB, Eximbank nm 2005-2009 Bng 12 : Doanh s giao dch quyn chn ngoi t ti VCB-HCM Bng 13 : Giao dch hon i tin t ti Eximbank Bng 14 : Giao dch hon i tin t ti Sacombank Bng 15 : Tng gi tr cc hp ng phi sinh tin t ti Eximbank 2006-Qu I/2010 Bng 16 : Tng gi tr cc hp ng phi sinh tin t ti Sacombank 2007-Qu I/2010 DANH MC CC BIU Biu 1 : Payoff trn mi n v ti sn trong hp ng k hn Biu 2 : Payoff trn mi n v ti sn trong hp ng quyn chn kiu M Biu 3 : Doanh s mua bn ngoi t ti cc NHTM Vit Nam Biu 4 : Thu nhp t hot ng phi sinh v giao ngay tin t ti BIDV


5

MC LC LI M U ..................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. CHNG I: L LUN CHUNG V NGHIP V PHI SINHERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 1. Nhng vn c bn v nghip v phi sinh ............... Error! Bookmark not defined. 1.1. Khi nim ................................................................. Error! Bookmark not defined. 1.2. ................ Error! Bookmark not defined.

1.3. Phn loi cng c phi sinh ...................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Hp ng k hn (Forward contract) ............. Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Hp ng tng lai (Fututes Contract) ........... Error! Bookmark not defined. 1.3.3. Hp ng quyn chn (Options Contract) ...... Error! Bookmark not defined. 1.3.4. Hp ng hon i (Swaps Contract) ............ Error! Bookmark not defined. 1.4. Vai tr nghip v phi sinh i vi cc ngn hng thng miError! Bookmark not defined. 1.4.1. Vai tr ca cng c phi sinh trong vic phng nga ri ro Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Kinh doanh cung cp dch v bo him ri ro cho khch hngError! Bookmark not defined. 1.4.3. Nhng cng c quan trng cho mc ch u c ca cc NHTM .......... Error! Bookmark not defined. 2. Cc iu kin pht trin nghip v phi sinh ti ngn hng thng mi .....Error! Bookmark not defined. 2.1. iu kin v m ........................................................ Error! Bookmark not defined. 2.1.1. iu kin php l .............................................. Error! Bookmark not defined. 2.1.2. iu kin th trng .......................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.3. iu kin h tng c s .................................... Error! Bookmark not defined. 2.2. iu kin t pha ngn hng..................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Quy trnh lm vic .......................................... Error! Bookmark not defined.http://svnckh.com.vn

6

2.2.2. i ng cn b phi sinh ................................ Error! Bookmark not defined. 2.2.3. Cng ngh ....................................................... Error! Bookmark not defined. 2.3. iu kin t pha khch hng ................................... Error! Bookmark not defined. 3. Bi hc kinh nghim t mt s nc trn th gii trong vic thc hin cc nghip v phi sinh ...................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1. Bi hc t M .......................................................... Error! Bookmark not defined. 3.2. Bi hc t Trung Quc ............................................ Error! Bookmark not defined. 3.2.1. Th trng phi sinh Trung Quc ................... Error! Bookmark not defined. 3.2.2. Th ch ti chnh tham gia th trng phi sinh Trung QucError! Bookmark not defined. 3.3. Bi hc t n ...................................................... Error! Bookmark not defined. 3.4. Bi hc cho Vit Nam .............................................. Error! Bookmark not defined. CHNG II: THC TRNG THC HIN NGHIP V PHI SINH TI CC NGN HNG THNG MI VIT NAMERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 1. Tng quan v th trng phi sinh Vit Nam ............... Error! Bookmark not defined. 1.1. Th trng k hn Vit Nam .................................... Error! Bookmark not defined. 1.2. Th trng tng lai Vit Nam................................. Error! Bookmark not defined. 1.3. Th trng quyn chn Vit Nam ............................ Error! Bookmark not defined. 1.3.1. Quyn chn tin t ............................................. Error! Bookmark not defined. 1.3.2. Quyn chn tin ng Vit Nam ...................... Error! Bookmark not defined. 1.3.3. Quyn chn vng ............................................... Error! Bookmark not defined. 1.3.4. Quyn chn li sut ........................................... Error! Bookmark not defined. 1.4. Th trng hon i Vit Nam ................................. Error! Bookmark not defined. 1.4.1. Hon i ngoi t ............................................... Error! Bookmark not defined. 1.4.2. Hon i li sut ................................................ Error! Bookmark not defined. 2. Thc trng thc hin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam ........................................................................................... Error! Bookmark not defined.http://svnckh.com.vn

7

2.1. Nghip v k hn ................................................... Error! Bookmark not defined. 2.2. Nghip v tng lai ................................................ Error! Bookmark not defined. 2.3. Nghip v quyn chn ............................................ Error! Bookmark not defined. 2.3.1. Quyn chn ngoi t .......................................... Error! Bookmark not defined. 2.3.2. Quyn chn tin ng ........................................ Error! Bookmark not defined. 2.3.3. Quyn chn vng ............................................... Error! Bookmark not defined. 2.3.4. Quyn chn li sut ........................................... Error! Bookmark not defined. 2.4. Nghip v hon i ................................................ Error! Bookmark not defined. 2.5. V d p dng cng c phi sinh ti Eximbank v SacombankError! Bookmark not defined. 2.5.1. Eximbank ........................................................... Error! Bookmark not defined. 2.5.2. Sacombank ......................................................... Error! Bookmark not defined. 3. nh gi thc trng pht trin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam ........................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1. Nhng kt qu t c ....................................... Error! Bookmark not defined. 3.1.1. Gp phn ph bin cng c phi sinh cho doanh nghip trong nc ........ Error! Bookmark not defined. 3.1.2. Tng cnh tranh gia cc ngn hng, thc y hot ng NHTM pht trinError! Bookmark not defined. 3.1.3. Phng nga ri ro cho ngn hng, doanh nghip, bnh n nn kinh t ...... Error! Bookmark not defined. 3.2. Nhng tn ti .......................................................... Error! Bookmark not defined. 3.3. Nguyn nhn........................................................... Error! Bookmark not defined. CHNG 3: GII PHP PHT TRIN NGHIP V PHI SINH TI CC NGN HNG THNG MI VIT NAM .......... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED. 1. C hi v thch thc trong vic pht trin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam ...................................................... Error! Bookmark not defined. 1.1. C hi ....................................................................... Error! Bookmark not defined.http://svnckh.com.vn

8

1.2. Thch thc ................................................................ Error! Bookmark not defined. 2. Gii php pht trin nghip v phi sinh ti ngn hng thng mi Vit NamError! Bookmark not defined. 2.1. Gii php v m ..................................................... Error! Bookmark not defined. 2.1.1. Hon thin h thng php l lin quan ti cc cng c phi sinh ........... Error! Bookmark not defined. 2.1.2. Hon thin, pht trin th trng hng ha v th trng ti chnh ......... Error! Bookmark not defined. 2.1.3. Hon thin quy ch k ton v thu ................ Error! Bookmark not defined. 2.1.4. Thnh lp S giao dch Chng khon phi sinhError! Bookmark not defined. 2.2. Gii php t pha cc ngn hng thng mi ........ Error! Bookmark not defined. 2.2.1. Cc cp lnh o ngn hng cn nhn thc c s cn thit ca vic s dng cc cng c phi sinh .................................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.2. T chc kinh doanh nghip v phi sinh ........... Error! Bookmark not defined. 2.2.3. y mnh cng tc marketing cc sn phm phi sinh .... Error! Bookmark not defined. 2.2.4. o to ngun nhn lc ..................................... Error! Bookmark not defined. 2.2.5. Trang b cng ngh ph hp .............................. Error! Bookmark not defined. 2.2.6. Tng cng c ch kim sot ni b ................. Error! Bookmark not defined. 2.2.7. M rng quan h hp tc vi cc ngn hng nc ngoi . Error! Bookmark not defined. 2.2.8. Pht trin cc sn phm phi sinh mi .............. Error! Bookmark not defined. 2.2. Gii php t pha khch hng ................................. Error! Bookmark not defined. 3. Kin ngh nhm pht trin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam ................................................................................... Error! Bookmark not defined. 3.1. Kin ngh vi Chnh ph .......................................... Error! Bookmark not defined. 3.2. Kin ngh vi Ngn hng Nh nc ......................... Error! Bookmark not defined. KT LUN ......................................................... ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.http://svnckh.com.vn

9


1 0

LI M UXut hin t th k XVII, cc cng c phi sinh tri qua mt thi gian di pht trin v hon thin. Tc pht trin ca cc cng c ny tng t bin sau cuc khng hong nm 1973, t 24%/nm trong 5 nm gn y, to nn mt th trng phi sinh lin kt ton cu. Nm 2009, tng gi tr giao dch phi sinh trn th gii t hn 600.000 t USD1. Cng c phi sinh gip cc doanh nghip trn th gii phng v hiu qu trc nhiu cuc khng hong ln. Cng lc , nhng nh u c v kinh doanh chnh lch gi cng thu c khong li khng l t vic kt hp linh hot cc giao dch phi sinh vi cc cng c ti chnh khc. Chnh v vai tr to ln nh vy nn th trng phi sinh khng ch bng n ti cc nc pht trin nh Anh, M, Nht Bn m ngay ti nhng nc ang pht trin nh Trung Quc, n cc doanh nghip v nh u c cng thng xuyn s dng cng c ti chnh phc tp ny. Vi mt nn kinh t ang trong giai on hi nhp mnh m nh Vit Nam, cc hp ng phi sinh s l mt cng c hu ch gip doanh nghip xut nhp khu phng nga ri ro. Tuy nhin, d bt u hnh thnh t cui nhng nm 90, th trng phi sinh Vit Nam cho ti hin ti vn cha pht trin mnh. Mi ch c cc giao dch k hn v hon i c cc ch th cho n. Hp ng quyn chn v tng lai mi ch c s dng rt t. Cc doanh nghip Vit Nam vn ang phi i mt vi nhng ri ro rt ln mi khi th trng bin ng m khng c bin php phng nga no. Ti Vit Nam, cc nh u c v kinh doanh chnh lch gi rt him khi s dng cc cng c phi sinh. Bn cnh vic s dng cc cng c phi sinh vi mc ch phng v, cc NHTM ng vai tr trung tm trong chin lc pht trin th trng phi sinh Vit Nam. L nhng n v i tin phong trong vic s dng v pht trin cc hp ng phi sinh, NHTM l cha kha gip cng c ti chnh ny tr nn ph bin trn th trng ti chnh, thc y th trng phi sinh Vit Nam pht trin. Thc t, s lng giao dch phi sinh ti cc NHTM Vit Nam vn mc rt hn ch. Trong thi gian ti, xu hng pht trin

1

http://www.bis.org/statistics/derdetailed.htmhttp://svnckh.com.vn

1 1

ca nn kinh t th trng, hi nhp quc t, gim thiu s kim sot ca Nh nc t ra yu cu cp thit pht trin cc nghip v phi sinh ti cc NHTM Vit Nam. Chnh v nhng l do trn, nhm nghin cu quyt nh chn ti: Gii php pht trin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam nhm a ra mt s gii php pht trin loi hnh nghip v ny cho cc NHTM Vit Nam. So vi cc ti tng t ch tp trung ch yu vo mt s nghip v c th gip ngn hng t phng v, im ni bt trong ti ca chng ti l cung cp mt ci nhn ton din nht v tt c cc nghip v phi sinh nhn t gc NHTM Vit Nam. Bi nghin cu c thc hin bng phng php thng k, m t, so snh v phn tch cc s liu, thng tin t nm 2006 ti 2009 ca B ti chnh v Tng cc thng k Vit Nam, ng thi nghin cu cc bi hc ca nhng quc gia i trc. Bn cnh , nhm tin hnh i kho st thc t ti hai NHTM Vit Nam: Eximbank v Sacombank, l nhng ngn hng Vit Nam i u trong vic s dng linh hot cc cng c phi sinh. Ngoi li m u v phn kt lut, bi nghin cu c chia thnh 3 chng ln: - Chng 1: L lun chung v nghip v phi sinh - Chng 2: Thc trng thc hin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam - Chng 3: Gii php pht trin cc nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam

CHNG I: L LUN CHUNG V NGHIP V PHI SINH1. Nhng vn c bn v nghip v phi sinh

1.1. Khi nimC n s c s. 2 y, bin s c s l nhng yu t (nh gi tr, mc bin ng gi,...) ca mt ti sn c s (underlying asset)c giao dch trong hp ng phi sinh (hay cn gi l ti sn gc). Ti sn gc c th l bt c th g (hng

2

John C. Hull (2009), Options, futures, and other derivatives (7 th editon), Pearsonhttp://svnckh.com.vn

1 2

ha, c phiu, USD). Gi tr ca ti sn gc l gi tr ca ti sn c giao dch, gi tr ny lun bin ng. 3 Nh vy, cng c phi sinh gn kt ngi thc hin n vi nhng ri ro v li nhun ca mt ti sn c s no m h khng cn phi trc tip s hu ti sn c s . Nghip v ti chnh phi sinh l nghip v s dng cc cng c ti chnh phi sinh nhm nhiu mc tiu khc nhau nh phn tn, phng nga ri ro v li sut, chng khon, ngoi t; kinh doanh, bo v li nhun hoc to li nhun; li dng chnh lch gi v u c. 4

1.2.Th nht, cc cng c ti chnh phi sinh c gi tr thay i theo s thay i gi tr ca cc bin s c s (li sut, gi cng c ti chnh, gi hng ha, t gi hi oi, ch s gi c hoc li sut, xp hng tn dng hoc ch s tn dng). S thay i ca cc bin s c s chnh l iu kin hnh thnh cc cng c ti chnh phi sinh. Do c im ny m vic nh gi cc cng c phi sinh rt khc bit so vi cc cng c ti chnh khc. Chng hn nh nh gi mt c phiu ph thng ca mt doanh nghip, ta cn c tnh c cc dng tin k vng trong tng lai, c tc d kin hng nm, gi bn c phiu d kin hay tc tng trng ca cng ty Nhng nh gi mt cng c phi sinh, gi s nh nh gi ca mt quyn chn bn 1.000 tn go ti thi im 02/06/2010, ngy o hn l 19/01/2012, ta cn xt n nhng bin ng v gi tr th trng ca ti sn, gi thc hin ca quyn chn bn, li sut phi ri ro, mc bin ng t sut li nhun ca ti sn, Nh vy, gi tr cc cng c ti chnh phi sinh ph thuc rt nhiu vo s thay i gi tr ca ti sn c s. Th hai, cng c ti chnh phi si i v3

Nguyn Kim Anh (2007), K yu hi tho khoa hc Gii php pht trin th trng phi sinh Vit Nam, NXB Vn ha thng tin 4 Nguyn Kim Anh (2007), K yu hi tho khoa hc Gii php pht trin th trng phi sinh Vit Nam, NXB Vn ha thng tinhttp://svnckh.com.vn

1 3

iu ny c ngha l mt nh u t c th khng cn b ra bt k mt khon tin no (chng hn nh trong giao dch k hn, hon i,) hoc ch b ra mt khon tng i nh (v d: ph quyn chn trong giao dch quyn chn, ti khon t cc v duy tr trong giao dch tng lai,) so vi gi tr ca nhng hp ng tng t (hp ng mua bn giao ngay,), nhng vn c th tham gia vo th trng phi sinh v thu li nhun hoc phng nga ri ro. Th ba, khc vi mua bn giao ngay, cc nh u t khi tham gia th trng phi sinh c quyn thanh ton (i khi l t chi thanh ton trong cc hp ng quyn chn) ti hoc trc mt thi im nht nh theo tha thun (i vi th trng phi tp trung) hoc theo quy nh (i vi th trng tp trung). y cng c coi l mt c im ni bt ca cc cng c ti chnh phi sinh.

1.3. Phn loi cng c phi sinh1.3.1. Hp ng k hn (Forward contract) . 5 Tin thu c tnh nh sau: Payoff t Trong : ST Biu 1 : Payoff trn mi n v ti sn trong hp ng k hnT

K

- ST

5

Eugene F. Brigham, Joel F. Houston (2009), Essential of Financial Management, Cengage Learninghttp://svnckh.com.vn

1 4

(a)

V th mua

(b) V th bn

1.3.2. Hp ng tng lai (Fututes Contract) ng lai (futures contract)

.6 Tin thu c (Payoffs) t hp ng tng lai nh . Hp ng tng lai thc cht l hp ng k hn c tiu chun ha. C th thy r iu ny qua bng so snh nhng c im quan trng nh sau: Bng 1: So snh c im hp ng k hn v hp ng tng lai STT 1 2 c im Ni trao i Hp ng k hn Hp ng tng lai

Th trng phi tp trung Th trng tp trung v quy nh nh ca sn giao dch

Khi lng giao Do hai bn t tha c tiu chun ha theo quy dchddch, ngy thun gi tr, loi loi trong hp ng hng, n v hng

6

Jeff Mandura (2006), Financial markets and institutions (7th edition), Thomsonhttp://svnckh.com.vn

1 5

hng ha 3 4 Thanh ton Yu cu k qu Lc o hn hp ng Thng khng C th ng v th trc hn yu Bt buc k gi mt s lng trng hng ngy C

cu, i khi i hi t nht nh, iu chnh theo th 5%-10% 5 6 7 8 9 10 Chi ph mua bn Mc tiu Nh m bo Ri ro i tc Tnh thanh khon Ri ro dng tin Khng c

Phng v: mua bn tht u c: khng nhm giao hng Khng Cao hn Thp Khng c Cng ty thanh ton b tr Gn nh khng c Cao hn C

Ngun: Tng hp cc c im ca hp ng k hn v hp ng tng lai im khc nhau c bn gia hai loi hp ng l khi tham gia vo mt hp ng tng lai, ch hp ng phi t cc mt s lng nht nh ty theo gi tr ca hp ng, lng t cc ny do S giao dch quy nh v kim tra hng ngy. 1.3.3. Hp ng quyn chn (Options Contract)

7

Biu 2: Payoff trn mi n v ti sn trong hp ng quyn chn kiu M

7


1 6

(a)

Mua quyn chn mua

(b) Mua quyn chn bn

(c) Bn quyn chn bn

(d) Bn quyn chn mua

a hp ng quyn chn:

i

1.3.4. Hp ng hon i (Swaps Contract)


1 7

8

+H

(interest rate swaps): hon i li sut c nh th

ni (Plain vanilla swaps), hon i k hn (Forwad swaps), hon i bn mua (Callable swaps), hon i bn bn (Putable swaps), hon i m rng (Extendable swap), cc loi hon i li sut khc (Zero-Coupon-for-floating swaps, Rate-capped swaps, Equity swaps...). + (currency swaps). a hp ng hon i:

1.4. Vai tr nghip v phi sinh i vi cc ngn hng thng mi1.4.1. Vai tr ca cng c phi sinh trong vic phng nga ri ro a. Phng nga ri ro li sut v ri ro ngoi hi Ri ro li sut v ri ro ngoi hi l nhng ri ro thng thy trong hot ng ca ngn hng. Hai loi ri ro ny c th lm tng chi ph vay n ca ngn hng (trong trng hp li sut tng hoc t gi tng) hoc c th lm gim kt qu hot ng kinh doanh ca ngn hng (trong trng hp li sut hoc t gi gim). Cc CCPS l nhng cng c hu hiu phng nga hai loi ri ro trn. Mt khc, CCPS c th cho ngn hng xc nh c trc v chnh xc chi ph vay n, t c th xc nh c trc kt qu kinh doanh ln k hoch cho ph hp. phng nga ri ro li sut, m ch yu l ri ro k hn bt cn xng hay ri ro nh gi li ti sn, ngn hng c th p dng cc CCPS nh hp ng k hn, tng lai,8


1 8

quyn chn, hon i. Trong , ph bin nht l tha thun k hn li sut (FRA_ forward rate agreement) v hp ng hon i li sut (IRS _ interest rate swap). Tha thun k hn li sut (FRA) l mt hp ng k hn m theo cc bn tham gia ng thanh ton cho nhau bng tin mt khon chnh lch li sut (khng c giao nhn khon tin gc) ca mt khon vay ngn hn9. Hp ng hon i li sut (IRS) l mt tha thun gia hai bn, theo hai bn s thc hin trao i cc dng tin li cho nhau. Thng thng mt bn s nhn li sut c nh v bn cn li s nhn li sut th ni ti nhng ngy xc nh trc, gi l nhng ngy gi tr giao dch, da trn khung thi gian v khon tin danh ngha c xc nh trc.10 Hai loi hnh hp ng phi sinh ny c cch s dng tng i ging nhau, tuy nhin FRA dng trong ngn hn, cn IRS c dng trong thi hn di. C th nhn thy, c hai loi hnh ny, ngn hng c th phng nga c ri ro khi li sut ln ng thi khng phi chuyn giao ti sn gc cho nhau. T , tit kim chi ph giao dch v c th tn dng s tin quay vng vn. Cc ngn hng thng kt hp s dng cc hp ng phi sinh vi nhau phng nga c ri ro t gi bt li cho mnh v kim li t chnh lch t gi. Hn na, cc cng c phi sinh cn m bo s lng ngoi t bt thng cho ngn hng, gip ngn hng gi vng tnh thanh khon ca mnh. Ngn hng c th s dng cc cng c phi sinh nh quyn chn, k hn, tng lai, hon i tin t t phng nga ri ro t gi. Nhn chung, cc cng c phi sinh mang li cho ngn hng nhiu s la chn hn trong vic phng nga ri ro. Nu c th kt hp s dng cc hp ng phi sinh, ngn hng c th phng nga c ri ro li sut v t gi ti mt mc chi ph hp l.

b. Phng nga ri ro tn dng Mt trong nhng ri ro m ngn hng phi quan tm nht l ri ro tn dng. Bt k mt khon tn dng no khi c cp, ngi cho vay u hy vng thu c mt khon li nhun nht nh t khon tn dng . Tuy nhin ri ro hon ton c th xy ra khi9 10

www.riskglossary.com www.riskglossary.comhttp://svnckh.com.vn

1 9

khon tn dng b l mt phn hoc hon ton. phng nga ri ro ny, ngn hng c th s dng hp ng phi sinh tn dng c mua bn trn th trng phi tp trung. Cng c phi sinh tn dng l thut ng chung c s dng m t cc hp ng quyn chn v hon i khc nhau nhm chuyn giao ri ro tn dng ca cc khon vay hoc ti sn c khc t mt bn l ngi mua s an ton sang mt bn l ngi bn s an ton. Ngi bn s an ton s nhn c mt khon ph hoc nhn c mt khon thu nhp theo li ca khon tn dng v cam kt s thanh ton cho ngi mua s an ton ty theo tn nhim ca mt hoc mt s ti sn tham chiu.11 Hai cng c c s dng nhiu phng nga ri ro tn dng l hon i v n tn dng v quyn tn dng. Trong , hon i v n tn dng l cng c hon i m trong mt bn nhn c ph vo cc khong thi gian c nh trc cho vic cam kt thanh ton mt khon c th nu xy ra s kin tn dng bt li, chng hn nh th hng tn dng ca khch hng vay vn b suy gim. Nh vy, mc d phi tr mt khon ph nh k nhng ngn hng li c c bo m v cht lng ca khch hng ca mnh, hn ch mt phn ri ro tn dng, l mt s m bo cho mt giao dch ln hn. Mt khc, ngn hng cng d dng tnh c chi ph kinh doanh trong k v s c nh ca hp ng dng ny. Hp ng quyn tn dng l mt cng c bo v ngn hng trc nhng tn tht trong gi tr ti sn tn dng, gip b p mc chi ph vay vn cao hn khi cht lng tn dng ca ngn hng gim st. 1.4.2. Kinh doanh cung cp dch v bo him ri ro cho khch hng Ging nh ngn hng, cc doanh nghip cng ng trc nhng ri ro nh li sut, t gi, tn dng. Cng c phi sinh l mt trong nhng phng tin rt hiu qu gip doanh nghip phng chng cc loi ri ro ny. Tuy nhin, do i tng ca doanh nghip nhm ti khi s dng cc CCPS khng ch n thun l tin t, m cn l hng ha; v quan h trao i gia cc doanh nghip (trong nc vi nhau, trong nc v ngoi nc) cng phc tp hn cho nn cch nhn nhn vai tr ca CCPS phng nga ri ro, u c doanh nghip cng phong ph hn.11

UK Financial Services Authorityhttp://svnckh.com.vn

2 0

ng trc nhu cu ln v s dng cc CCPS phng v cng nh u c ca cc doanh nghip, ngn hng c th thu c li nhun khi cung cp cho doanh nghip cc dch v phi sinh tin t, li sut, t gi. Th nht, ngn hng c th thu ph t hot ng t vn cho khch hng v cch s dng cc loi hnh dch v phi sinh ca ngn hng. Th hai, ngn hng c th thu li trc tip t cc hp ng , nh l ph quyn chn, ph hp ng tng lai. Ngoi ra, vic tham gia cung cp dch v cho cc doanh nghip s khin cc ngn hng nng cao c kh nng chuyn mn ca mnh p dng cho cc danh mc u t khc ng thi cng thc y cc nghip v khc pht trin. Tuy nhin, mi loi hnh dch v v kinh doanh ca ngn hng lin quan ti cng c phi sinh ngoi thu ph ly li ra th u mang tnh cht bo him ri ro. Khi bn thn cc CCPS cng tim n ri ro cho cc bn tham gia, ngn hng c th s nhn ri ro khi cung cp cc dch v phi sinh cho khch hng. Tuy nhin, ngn hng l mt ch th ti chnh c nhng u th nht nh c th xa b nhng ri ro n l bng vic a dng ha danh mc. Trong trng hp ngn hng khng th t lp c mt v th b li dch v phi sinh cung cp, n c th ch ng vai tr l trung gian v tm mt i tc khc chuyn nhng li ri ro ny. Chnh v vy m nhn chung, vic cung cp cc dch v CCPS ti ngn hng thng mang li cho ngn hng nhng khon thu nhp khc hn l gnh ly ri ro. 1.4.3. Nhng cng c quan trng cho mc ch u c ca cc NHTM .12 Cc cng c k hn v hon i thng c NHTM s dng nhm mc ch phng nga ri ro v t gi, li sut, Bi v ch yu l

s xt mt s nghip v phi sinh cc NHTM thng dng trong hot ng u c.12

John C. Hull (2009), Options, futures, and other derivatives (7 th editon), Pearsonhttp://svnckh.com.vn

2 1

u c hp ng tng lai: NHTM c th dng hp ng tng lai li sut, tng lai ch s chng khon, tng lai tin t tin hnh hot ng u c sinh li ca mnh. Trong tng lai li sut kh tng ng vi tng lai tin t, u da trn suy on ca ngn hng v tng gim li sut cng nh t gi trong tng lai. Cn cc giao dch tng lai ch s chng khon li da trn d on v ng thi th trng chng khon ni chung nhm thu li nhun. Thng thng th giao dch ny c s dng khi NHTM khng c tin mt mua chng khon ngay. Vi mc tin mt eo hp, NHTM vn c th u c vo s bin ng ch s chng khon nhm thu li nhun. u c quyn chn mua: NHTM ng vai tr l bn mua trong hp ng quyn chn mua nu d on rng gi ca ti sn c s s tng trong tng lai. Trong trng hp ny, NHTM vi t cch l bn mua trong hp ng quyn chn mua s c cho vay mt khon tin mua ti sn c s. Khi hp ng o hn, bn mua s phi thanh ton cc khon l rng v hon tr li s tin ban u c cho vay (c th km theo li). Khon vay bn mua tham gia vo hp ng quyn chn tng t nh khon vay mua ti sn c s theo c ch giao dch n by (margin trading). V vy, quyn chn mua cn c gi l cng c u t n by (leveraged instrument). Hn na, theo tnh ton th u t vo quyn chn mua mang li t sut li nhun cao hn khi gi ti sn c s trn th trng tng v tn tht t hn khi gi ti sn c s trn th trng gim. Chnh iu ny khin quyn chn mua tr thnh mt cng c u t mnh m hn c bn thn ti sn c s. Ngc li, NHTM c th ng vai tr l bn bn trong hp ng quyn chn khi d on gi c ca ti sn c s s gim trong tng lai. Khi , li ca NHTM l khon ph quyn chn thu c t khch hng. Khc v u NHTM s dng kt hp cng c tng lai v quyn chn vi nhau cng nhm mc ch u c sinh li nhun.


2 2

2.

Cc iu kin pht trin nghip v phi sinh ti ngn hng thng mi

2.1. iu kin v m2.1.1. iu kin php l a. Php lut v cc cng c ti chnh Cc vn bn php lut v cc cng c ti chnh phi tch bch cc quy nh v cc CCPS, tc l cp trc tip, y cc CCPS, nh ngha r rng cc thut ng, trnh phi suy on, trch dn t quy nh chung. C nh vy, cc ch th tham gia th trng phi sinh trong c cc NHTM mi c th thng nht tin hnh nghip v lin quan n cng c phi sinh. Vn bn php lut phi n nh mc gii hn hp l m cc ti sn gc t c c th c CCPS km theo. Hot ng ca cc ch th trong giao dch phi sinh, quy nh v hot ng giao dch trn OTC cng nh sn giao dch tp trung ca cc CCPS cng phi c nhng quy phm, ch ti hp l. Quan trng nht phi to iu kin cho ch th tham gia th trng mt cch tch cc v lnh mnh, c nh vy mi c th khuyn khch c nghip v phi sinh pht trin. b. Php lut v cc nh ch ti chnh13 Php lut ny c lin quan trc tip n cc nghip v, quy trnh nghip v, cch thc t chc ca NHTM. Cn phi quy nh r tiu chun thit yu m cc NHTM phi c tham gia th trng phi sinh. Nhng vn bn php lut v cc nh ch ti chnh cn c quy nh, hng dn chi tit cc vn lin quan n NVPS, mi quan h gia NVPS vi cc nghip v khc. C nh vy, php lut v cc nh ch ti chnh mi c th

13 nh ch ti chnh l nhng t chc gi vai tr l mt knh trung gian gia ngi tha vn v ngi thiu

vn; v d nh NHTM, t chc tn dng, cng ty bo him, qu hu tr, nhng ngi mi gii u t, (http://www.businessdictionary.com/definition/financial-institution.html)http://svnckh.com.vn

2 3

lm c s gip cc ngn hng mnh dn a ra nhng sn phm phi sinh, c quy trnh nghip v ph hp, khng tri php lut. Ngoi ra, php lut v dn s, thng mi v chng khon cng phi ha hp, khng mu thun vi hai ngun lut ni trn, c tc dng b tr cho hai lut . Php lut v k ton v thu cng phi theo chiu hng thun li cho vic ghi nhn cc cng c phi sinh, to iu kin cho ti sn gc ca cng c phi sinh c pht trin. 2.1.2. iu kin th trng - Th trng hng ha: Th trng hng ha phi c s pht trin mc nht nh theo hng t do ha. Gi c hng ha phi theo quy lut cung cu. Mi bin ng trn th trng phi c phn nh vo gi. Th trng hng ha phi c s tc ng ca xu th hi nhp kinh t quc t, hng ha trong nc phi cnh tranh t do vi hng ha quc t. Hot ng xut nhp khu hng ha cng phi c thc y pht trin mnh m. Mt th trng hng ha c tc ng tt n giao dch phi sinh c th c s iu tit ca chnh ph nhng can thip vo gi phi khng lm trit tiu nhu cu s dng cng c phi sinh. - Th trng ti chnh: H thng ti chnh i hi phi trnh nht nh to iu kin thun li cho s pht trin ca cc cng c phi sinh v nghip v phi sinh. +Th trng ngoi t v vng: Nhng bin ng v t gi phi phn nh cung - cu ngoi t. T gi cn thit phi c th ni hoc th ni c iu tit hp l, khng lm trit tiu nh hng ca cung - cu ngoi hi. S iu tit v m cn mc va phi cc ch th tham gia th trng c s ch ng vi vn ri ro. S pht trin ca th trng phi sinh i hi mt c ch cho php dng tin ra vo quc gia mt cch t do, t nht l vi cc ng tin lu hnh ph bin. Vn vi vng cng tng t, s lin kt v m ca ca th trng vng trong nc vi th trng vng quc t s lm vng c lu thng t do cho bin ng cung cu vng phn nh vo gi vng.http://svnckh.com.vn

2 4

+Th trng chng khon: Th trng chng khon cng phi c s pht trin mc cao. Cc chng khon gc nh c phiu, tri phiu i hi phi c s a dng, khi lng giao dch ln, tnh thanh khon cao. Gi c ca chng khon trn th trng cng phi do cung cu quyt nh.Th trng chng khon phi c s tp trung nht nh, khi lng giao dch ti s giao dch tp trung ln lm c s nn tng cho s giao dch tng lai. Thng tin trn th trng chng khon phi c minh bch, c tnh hiu qu cao, c tc ng t nhin n gi c chng khon trn th trng. +Th trng cc cng c n: Li sut phi bin ng t nhin, di tc ng cung cu cc khon cho vay v cng c n. Li sut cn bin ng hp l vi s tng gim ca mc ri ro, tnh thanh khon ca cc cng c n, k vng ca cc nh u t vo chnh sch t gi, vn lm pht, tc l phi tun theo mt ng cong li sut chun. Mc li sut c bn phi c tc dng nh hng li sut trn th trng nhng khng c c tnh p t. 2.1.3. iu kin h tng c s Cng c phi sinh l mt sn phm hin i ca h thng ti chnh. V th c th trin khai nghip v phi sinh ti NHTM mt nc, trc ht phi c mt h tng c s vt cht k thut hin i ca th trng phi sinh lm nn tng. Vic thanh ton tuy khng trc tip thuc NVPS nhng n lin quan n vic chuyn ph i vi cc dch v t sn phm phi sinh m ngn hng cung cp, thanh ton khi n ngy o hn cc hp ng k hn, tng lai, hon i to iu kin cho NVPS pht trin, h thng thanh ton phi p ng mt khi lng ph hp vi quy m cc giao dch trn th trng, c h thng thanh ton t ng, thanh ton b tr, phi c trung tm thanh ton tp trung. pht trin th trng OTC cho cc giao dch phi sinh i hi h thng mng internet, mng li vin thng rng v hin i. C nh vy, NVPS mi din ra chnh xc, nhanh chng, kp thi. ng thi, chi ph vin thng, chi ph mng thp cng l mt iu kin gin tip tc ng n hiu qu ca NVPS. Bn cnh phi c sn giao dch tp trung, nht l vi giao dch tng lai. Sn phi p ng c vic lu tr thng tinhttp://svnckh.com.vn

2 5

ln, cp nhp thng tin lin quan n CCPS nh t gi, li sut gi c, tnh ton t ng l - li.

2.2. iu kin t pha ngn hng2.2.1. Quy trnh lm vic m bo gim chi ph giao dch, nhanh chng, thun tin cho khch hng - Gim c chi ph giao dch gm: chi ph tm kim thng tin; chi ph thng lng vi i tc; chi ph iu chnh trng thi nhm thch nghi vi iu kin mi ca th trng v ti thng lng; chi ph pht sinh t nhng yu t bt nh v ri ro v thng tin, th ch; chi ph y quyn tc nghip; chi ph thc hin v gim st, - Khch hng c th nhn c cc sn phm vi dch v xuyn sut. Nn t chc sao cho khch hng ch phi ni chuyn vi mt giao dch vin, tr mt mc gi hp nht v nhn c mt xc nhn d hiu. - Cc nhn vin bn hng cn hiu r v dch v phi sinh t vn c cho khch hng. Cc cn b phi sinh va cung cp dch v va gp phn nh hng cho doanh nghip. - Lung thng tin thng sut gia cc giao dch vin. C s cng tc gia nhn vin phi sinh v cc nhn vin khc. 2.2.2. i ng cn b phi sinh - T lnh o n nhn vin u c kinh nghim v c o to bi bn v cc nghip v phi sinh. - i ng cn b c kh nng thng lng hiu qu. - Cc chuyn gia v lnh vc phi sinh c kh nng nhn bit, phn tch, v d bo tnh hnh. - Phi thit k c cc sn phm phi sinh, c th a ra ng lc, c th trng cho n v s dng. Cng vic thit k mt CCPS bao gm a ra cc chi tit ca sn phm, tnh gi ca sn phm v sau phng nga ri ro cho sn phm . 2.2.3. Cng nghhttp://svnckh.com.vn

2 6

Cng ngh ngn hng gm: k thut lin quan n h tng thanh ton, nhng tin b trong thu thp, x l thng tin, cc phn mm qun l, tnh ton, - C h thng thng tin cp nht lin tc lng cung cu trong nc v nhng th trng phi sinh quan trng trn th gii. - C h thng thanh ton t ng, thanh ton b tr gia cc ngn hng. Cc ngn hng c s hp tc cht ch vi nhau v vi cc nh ch ti chnh khc. - C h thng lu tr, phn tch s liu rt ln, cp nht lin tc. - C phn mm thng minh, h tr hiu qu gip cc NHTM c th a ra mc ph thch hp, c tnh cnh trang cng nh m bo thu nhp cho ngn hng t nghip v phi sinh. Dng phn mm DerivaGem tnh ph quyn chn v xy dng nhng sn phm phi sinh cho ngn hng.

2.3. iu kin t pha khch hng- Doanh nghip cn nm bt c cu trc ca mt qu trnh qun tr ri ro bao gm: (1) Nhn din ri ro (2) Phn bit gia qun tr ri ro v u c (3) nh gi chi ph ca hot ng qun tr ri ro trn phng din chi ph pht sinh do khng thc hin hot ng qun tr ri ro nh gi chnh xc chi ph qun tr ri ro th phi xem xt chng trn phng din chi ph tim n ca quyt nh khng thc hin qun tr ri ro; ging nh phng thc nh gi chi ph ca mt hp ng bo him (so vi khon tn tht tim nng). - Nhn s c nng lc v sn phm phi sinh. Khi thy nhng ri ro t gi, ri ro li sut sp ti tc ng n kt qu kinh doanh, doanh nghip phi c nhn s thc hin cc chng trnh qun tr ri ro hiu qu. - T duy ca nhng ngi lnh o doanh nghip: T duy s chu trch nhim khin lnh o doanh nghip s ra quyt nh. iu ny c bit ng i vi vic s dng cc cng c phi sinh v chng l mt cng c phng nga ri ro hiu qu nhng i khi li v cng tn km. Nhng ngi lnh o cn dm ngh dm lm.


2 7

- Ban lnh o cng ty cn nm r th trng phi sinh, c nh vy h mi nm bt v c kh nng a ra quyt nh c li cho cng ty, thng bo cho cc thnh vin kim sot k hoch v qu trnh trin khai cc bin php hn ch ri ro. 3. Bi hc kinh nghim t mt s nc trn th gii trong vic thc hin cc nghip v phi sinh Cc th trng phi sinh c mt lch s hnh thnh v pht trin lu di trn th gii. M lun l quc gia i u trong vic to lp v s dng cc CCPS vi mc chun ha cao nh vo cng ngh tin tin. Trung Quc v n l hai quc gia ang pht trin nhng cc CCPS c s dng rt ph bin, c bit l phi sinh hng ha Trung Quc v phi sinh chng khon n . Hai quc gia ny tri qua mt thi gian di di s bo h cht ch ca nh nc, tuy nhin TTPS vn vt qua cc quy tc pht trin khng ngng. Nghin cu qu trnh ny gp phn y nhanh s pht trin TTPS Vit Nam trong thi gian ti. Cng t , NHTM Vit Nam c c nhiu bi hc b ch trong cc nghip v phi sinh.

3.1. Bi hc t MM l t nc c y iu kin pht trin mt TTPS ln mnh: Th trng hng ha v th trng ti chnh pht trin lm nn tng vng chc cho cc CCPS. ng la M t do chuyn i. Cc chuyn gia ti M nghin cu v TTPS sut mt thi gian di v lm ch c cng c ny. Tuy nhin, im ni bt ca th trng phi sinh M l tnh chun ha hnh thnh trn c s h tng c trang b tin tin. D ra i t rt sm, th trng phi sinh M ch pht trin mnh t nhng nm 1970, khi bt n chnh tr dn ti nhng cuc khng hong kinh t nghim trng, tiu biu l cuc khng hong du la 1973-1974. Th trng phi sinh M pht trin song hnh vi cc s giao dch, trung tm giao dch ln nh Hi ng Mu dch Chicago (CBOT), S Thng mi Chicago (CME), Sn giao dch quyn chn Chicago (CBOE), cc th trng chng khon NYSE, AMEX. Cchttp://svnckh.com.vn

2 8

s giao dch va ng vai tr trung gian va l ngi bo lnh trong cc giao dch phi sinh. K qu trc khi thc hin giao dch l bt buc vi c ngi bn v ngi mua. Giao dch ti cc s giao dch ny thc hin bng u gi m vi cc cng c t ng ha v khp lnh lin tc. iu ny to ra s minh bch cho hp ng phi sinh gip thnh vin ca s (c ng) v khch hng nhm phng nga, qun l ri ro hoc u c. Cc ngn hng v cc cng ty ti chnh thng tham gia giao dch thng qua vic mua c phn ca s t c mt t cch thnh vin (mt ch ngi). Vi t cch , h c th va l mi gii hng ph va l nh u t thu li nhun. Th trng M p ng nhu cu lin kt in t v thng mi 24/24 gi trong ngy bng cch to ra nhng sn phm giao dch quc t, m rng gi giao dch v trin khai mt sn giao dch in t. ng ch nht l GLOBEX (c CME pht trin) v Project A (c CBOT pht trin). Trn h thng GLOBEX, cc nh u t c nhn c th bn ngoi hi, giao dch da trn ch s S&P 500, S&P 500 mini v NASDAQ 100 v cc hp ng con. Trn h thng Project A (nay l h thng Eurex), cc nh u t c nhn c th mua bn tri phiu T-bonds v tn phiu, quyn chn, v tt c cc sn phm ng cc trn CBOT. Giao dch in t c thit k h tr vic u gi m ngoi gi giao dch chnh thc. Trong th trng phi sinh M, c bit cn ch ti th trng quyn chn chng khon. N c coi l th trng vn c tnh lng nht th gii. Khng ging nh th trng quyn chn chu u, y l th trng mua bn qua s giao dch ch khng phi l th trng phi tp trung. c c th trng quyn chn pht trin si ng vi trnh cao, phi k n vai tr ca cc t chc vi t cch ngi bo lnh nh: SEC, CFTC, OCC gp phn y th trng pht trin minh bch v n nh. Lin on quyn chn (OCC) c thnh lp nm 1973, l t chc minh bch ha chng khon phi sinh ln nht trn th gii. i tng bao gm quyn chn mua v quyn chn bn trn cc sn giao dch, cc t pht hnh c phiu, ch s chng khon, ngoi t v li sut. L ngi bo lnh, OCC chhttp://svnckh.com.vn

2 9

trng xem xt cc nguyn tc qun l ri ro ca th trng nhm m bo cc ngha v ca hp ng c lm r v thc hin. Khng ch c cc sn giao dch, NHTM cng bt u tham gia cung cp qun l ri ro hng ha vo nm 1986. Tuy nhin, vo nm 1987, CFTC (Commodities Future Trading Center) phn i tnh hp php trong hot ng ca NHTM trn th trng ny M. iu ny khin vic pht trin cc sn phm mi ti M gp kh khn. Ti tn nm 1993, CFTC mi thng qua cc quy nh to li nhun cho th trng v vic pht trin cc sn phm li tr li tc ca n. 3.2. Bi hc t Trung Quc 3.2.1. Th trng phi sinh Trung Quc Nn kinh t Trung Quc ang pht trin nhanh chng, hng ha Trung Quc c xut khu i khp mi ni trn th gii. V th ca Trung Quc trong mua bn quc t to iu kin thun li Trung quc pht trin cc cng c phi sinh hng ha. Tuy vy, th trng phi sinh Trung Quc c nhng bc tin chm hn so vi M do cc quy tc cht ch t pha ba c quan iu chnh TTPS: y ban iu tit chng khon Trung Quc (CSRC); C quan gim st ngnh ngn hng Trung Quc (CBRC); v Ngn hng Nhn dn Trung Quc (PBC). Thng 2/2004, CBRC ban hnh Lut ni lng rt nhiu cc quy tc trong trao i phi sinh. Lut cho php cc th ch ti chnh tham gia giao dch phi sinh nhm c mc ch phng v ln u c. y l mt s thay i quan trng v mun pht trin nhanh chng TTPS, bt buc cc cng c phi sinh phi c s dng nhm c ba mc ch. Lut ny cn cho php ngn hng nc ngoi trc tip lm vic vi cc ch th Trung Quc khng cn qua cc th ch ti chnh trong nc. Vo ngy 8/9/2006, Sn giao dch tng lai ti chnh Trung Quc c thnh lp. T , cng c tng lai ch s CSI 300 ra i. Ti Trung Quc, vic thng qua cc quy tc dnh cho hp ng tng lai ch s thng kh khn hn hp ng tng lai hng ha. iu ny l do Trung Quc yu cu thanh ton bng tin mt v cho rng cc cng c phi sinh mang tnh mo him hn l nhm thc hin giao ti sn gc.http://svnckh.com.vn

3 0

3.2.2. Th ch ti chnh tham gia th trng phi sinh Trung Quc a, Cng c phi sinh ngoi hi Phi sinh ngoi hi ti Trung Quc khng pht trin mnh nh phi sinh hng ha do ng Nhn Dn T chu s iu chnh ca nh nc, khng phi l ng tin t do chuyn i. Cc c quan iu chnh th trng phi sinh c nhng bc i chm chm to iu kin pht trin cng c phi sinh ny. Trc nm 2005, Trung Quc ch c 4 NHTM nh nc v 3 NHTM c phn trong nc c thc hin hp ng k hn Nhn Dn t theo k hoch th im. Ngy 2/8/2005 Ngn hng Nhn dn Trung Quc cng b Thng t lin quan n vic m rng vic mua bn hp ng k hn trong kinh doanh trn th trng ngoi hi v trin khai hp ng hon i RMB i vi ngoi t. Thng t PBOC ny cho php hu ht cc NHTM, bao gm c nhng chi nhnh ngn hng nc ngoi ti Trung quc c quyn tham gia kinh doanh, trao i k hn ng Nhn Dn t. Thng t PBOC cng cho php ngn hng mua bn hp ng k hn ngoi hi hn 6 thng c giao dch hon i Nhn Dn t sau khi ng k vi SAFE. Khi tham gia hp ng k hn v hon i ngoi hi, yu cu ngn hng phi xc nhn xem vic thanh ton ngoi hi bi ch th trong nc c tun theo nhng quy tc ph hp hay khng. n k o hn, cc ngn hng khng th thc hin hp ng trc khi kim tra tnh hiu lc ca ti liu do cc ch th trong nc cung cp. Theo Thng t PBOC Accelerating, Trung tm giao dch ngoi hi quc gia bt u giao dch phi sinh ngoi hi, hnh thnh nn mt th trng phi sinh ngoi hi c t chc v b iu chnh. b, Cng c phi sinh hng ha v chng khon Ngy 2/12/2005, CBRC ban hnh Ch th v vic quy nh phm vi kinh doanh ca cc giao dch sn phm phi sinh bi cc NHTM trong nc. Trong , CBRC d b vic cm cc NHTM ni a tham gia giao dch sn phm phi sinh hng ha v chng khon. Cc chi nhnh ca ngn hng nc ngoi phi m phn vi CBRC trong giai


3 1

on u. H cng phi np n xin php trong th hin r nhng k nng ca mnh v nhng giy t khc c c s ng ca CBRC. Hin nay, NHTW Trung Quc quy nh: (i) Cho php cc NHTM, doanh nghip thc hin cc giao dch hon i li sut theo thng l quc t; c quy nh khng ch v chnh lch gia li sut th ni v li sut c nh ti thi im giao kt hp ng l khng qu 2 ln (ii) Hch ton ngoi bng giao dch hon i li sut theo di v tnh ton thanh ton rng li sut hng ngy i vi tt c hp ng hon i li sut. 3.3. Bi hc t n Cc cng c phi sinh tri qua mt lch s lu di ti n vi nhiu ln b chnh ph cm pht trin. Nm 1988, Securities and Exchange Board of India (SEBI) c thnh lp, iu chnh cc ti sn ti chnh giao dch ti n . Mt bc i quan trng trong s pht trin ca vic giao dch CCPS ti n l Sc lnh cc ti sn ti chnh c sa i nm 1995 (Securities Laws Ordinance). Sc lnh ny d b s ngn cm trong cc giao dch quyn chn. iu ny dn ti mt khung php lut c hiu lc vo thng 12/1999, trong gii hn , nhng cng c phi sinh nh quyn chn v tng lai c xem xt nh nhng ti sn ti chnh c th giao dch. u nm 2000, nhiu lnh cm cc giao dch tng lai hng ha c d b cng lc vi trao i hng ha in t c thit lp khp quc gia. Nm 2001, mt lot cc sn phm phi sinh c a ra nh quyn chn BSE Sensex, quyn chn chng khon ring r, hp ng tng lai cc c phiu, hp ng tng lai ch s S&P CPN Nifty, quyn chn ch s... C Sn giao dch chng khon Quc gia ti Mumbai (National Stock Exchange NSE) v Sn giao dch chng khon Mumbai (Stock Exchange Mumbai - BSE) giao dch hp ng tng lai ch s, hp ng tng lai chng khon, quyn chn ch s v quyn chn chng khon. Nhng giao dch s dng cng ngh phc tp v hon ton bng in. Th trng OTC rt linh hot, c bit i vi cc sn phm hon i v li sut. Theo l thuyt, ng Rupee ca n l ng tin t do chuyn i nhng thc t, Ngn hng d tr ca n can thip kim sot t gi USD/INR. Kiu bo b cmhttp://svnckh.com.vn

3 2

nhp, xut ng Rupee, cn ngi dn trong nc cng b gii hn. Tuy nhin, n ang tin ti mt s chuyn i hon ton. Ra i vo nm 2000, th trng phi sinh tin t n th hin mt s tng trng ng ch c v tng lng giao dch v lng cc hp ng. Ch tnh ring NSE ng gp 99% giao dch trn th trng n . Nhng ngi tham gia th trng chng khon n nhn cc CCPS, khin chng tr nn ph bin nhanh chng. c lc, doanh thu t th trng phi sinh ca NSE vt qu th trng tin mt. Chng hn vo nm 2008, gi tr th trng phi sinh NSE l 13.090.477,75 Rs.Cr. trong khi gi tr th trng tin mt ch vo khong 3.551.038 Rs.Cr. 3.4.

Bi hc cho Vit Nam

T TTPS c chun ha cao ca M c th thy pht trin TTPS tt cn ch trng ti vic pht trin cc s giao dch, trung tm giao dch ln dnh cho cc CCPS cng nh cc ti sn c s nh chng khon, hng ha, vng Yu cu quan trng trong pht trin cc s giao dch nh vy l c cng ngh thng tin tin tin, lin tc cp nht thng tin, tip cn cc sn phm giao dch quc t, p ng nhu cu lin kt in t v thng mi 24/24 gi (c th tham kho h thng GLOBEX v Project A). T th trng n ta c th thy cng ngh cng l mt yu t then cht trong vic pht trin th trng phi sinh OTC khi cc giao dch yu cu s dng cng ngh phc tp v hon ton bng in. Trao i hng ha in t cn c thit lp trn c nc v c to iu kin pht trin. Pht trin th trng quyn chn ni ring v TTPS ni chung cn thit phi c s tr gip ca cc t chc vi t cch ngi bo lnh to nn th trng pht trin minh bch v n nh (nh OCC ti M). Xy dng t chc nh vy cn s tr gip t pha y ban chng khon nh nc. Hai bn cng xem xt cc nguyn tc qun l ri ro ca th trng. Cc chnh ph ng mt vai tr quan trng trong vic hnh thnh nn cu trc cc quy tc bo v nhng nh u t t s gian ln v khin h tin rng nhng hp ng ca mnh c thc hin ng. Tuy nhin, chnh ph khng nn p t qu nhiu lut lhttp://svnckh.com.vn

3 3

trong cch cc CCPS c th c s dng v cc nh u c v nhng ngi kinh doanh chnh lch gi ng vai tr rt quan trng cho tnh thanh khon ca th trng. Cn thit phi c mt h thng php lut ti chnh lnh mnh trong nc. Bi hc t M cho thy khng nn phn i tnh hp php trong hot ng cung cp cc sn phm qun l ri ro hng ha ca NHTM trn TTPS. iu ny cng c chng minh ti Trung Quc khi NVPS ch pht trin mnh khi CBRC cho php NHTM tham gia giao dch phi sinh hng ha v chng khon. y l yu t tin quyt a Trung Quc tr thnh nc c sn giao dch tng lai hng ha ln th hai trn th gii (sau M). Tnh hay thay i khng h xu i vi TTPS, tuy nhin nhng CCPS s khng pht trin nu nn kinh t ca t nc khng t mt mc bn vng hp l v c mt h thng thanh ton tt. So snh ba ng tin USD, Nhn dn t v Rupee c th thy tt nht tin t nn c t do chuyn i v khng c bt k ro cn no i vi dng tin vo v ra khi t nc. Hn na, nn c hp ng hon i, tri phiu v cc cng c trn th trng tin t cho mt ng cong li sut c c lng. Trung Quc t c nhng thnh cng trong vic nhanh chng chuyn t th im sang pht trin rng ri cc NVPS ti tt c cc NHTM. c bit khi lut php quy nh cho php s dng CCPS nhm c ba mc ch ch khng b hp trong vic phng v. Theo Trung Quc, k ton cc hp ng phi sinh nn c a ra ngoi bng. Tuy nhin, khi trnh qun l t ti mc pht trin nh M th cn phn loi cc hp ng phi sinh theo mc ch. i vi cc hp ng phi sinh u c nn a ra ngoi bng, tuy nhin nhng hp ng phi sinh phng v c th a vo trong bng cn i k ton. Khi , cc chi ph cho vic phng v nn tnh trc tip vo chi ph ca hp ng gc. iu ny gip vic tnh thu cng bng v mang tnh khuyn khch hn. Mt iu kin ti chnh v cng quan trng l phi c nhng c nhn c kin thc hiu c nhng sn phm v cch thc chng c nh gi. y l yu t to nn thnh cng ca th trng phi sinh M.


3 4

CHNG II: THC TRNG THC HIN NGHIP V PHI SINH TI CC NGN HNG THNG MI VIT NAM1. Tng quan v th trng phi sinh Vit Nam

1.1. Th trng k hn Vit NamCc giao dch k hn u tin c thc hin Vit Nam l giao dch ngoi t k hn theo Quy ch hot ng giao dch hi oi km theo Quyt nh s 17/1998/Q NHNN7 ngy 10/01/1998. Cc thnh vin ch yu tham gia th trng ngoi t k hn l cc doanh nghip (cc t chc kinh t) c ngun thu hoc nhu cu ngoi t hp php c mong mun bo him ri ro v t gi, li sut v cc t chc tn dng c php kinh doanh ngoi t thc hin giao dch phc v nhu cu khch hng, bo him ri ro t gi v kinh doanh sinh li. NHNN Vit Nam l c quan qun l trc tip, nghin cu, ban hnh cc quy nh c th c iu chnh hp l trong tng thi k. Ban u vic xc nh t gi chu s ch o ca NHNN khin t gi k hn khng t c tnh linh hot. Bng 2: Tng hp phng php xc nh t gi k hn theo quy nh ca NHNN10/1/9828/2/98 28/2/986/8/98 6/8/9826/8/98 26/8/9830/8/00 30/8/0018/9/01 18/9/011/7/02 1/7/0228/5/04

Di 1 tun

+ 1%

+0.25% +0.19% +0.5% +0.38% -

+0.20% +0.25% +0.40% +0.45%

0.40% 0.40% 0.40% 0.40% 1.50% 1.50% 1.50%

0,50% 0,50% 0,50% 0,50% 1,2% 1,2% 1,5%

1 tun - 2 tun + 1% 2 tun -3 tun 3 tun -4 tun 30 ngy 31 - 44 ngy 45 - 59 ngy 60 - 74 ngy + 1% + 1% + 1% + 1.5% + 1.5% + 2%

+0.75% +0.57% + 1% + 1% + 1.5% + 1.5% + 2% +0.82% +1.64% +0.58% +1.64% +0.87% +1.64% +1.16% +2.45% +1.45%

Ngun: Tng hp cc vn bn php quy ca NHNN


3 5

Ngy 28/05/2004, Thng c NHNN Vit Nam k ban hnh Quyt nh s 648/2004/Q-NHNN v vic sa i b sung Quyt nh s 679/2002/Q-NHNN lin quan n giao dch ngoi t ca cc TCTD c php kinh doanh ngoi t. Theo Quyt nh mi ny, gii hn v thi hn giao dch ngoi t k hn c d b i vi cc giao dch gia cc loi ngoi t vi nhau v cho php thc hin theo thng l quc t, ng thi m rng t mc 7 - 180 ngy nh trc y ln mc 3 - 365 ngy i vi cc giao dch gia ng Vit Nam v cc loi ngoi t. Cc k hn c s dng nhiu nht vn l 7 ngy, 14 ngy, 21 ngy, 30 ngy v 60 ngy tng ng vi k hn thanh ton xut nhp khu. im i mi ng ch nht ca Quyt nh ny l thay i c bn v cch thc qun l mc t gi trong cc giao dch k hn gia la M v ng Vit Nam. Theo , t gi k hn gia VND v USD khng cn b khng ch bng vic quy nh mc trn cng p dng cho tng k hn trn c s t l % gia tng so vi trn t gi giao ngay theo tnh ton ch quan ca NHNN trong tng thi k nh trc y. Cng thc tnh t gi k hn hnh thnh nh sau: F = S + S.(RT RC).t/(1 + RC.t) Cng thc gn ng: F = S + S.(RT RC).t Cng thc tnh im k hn: f = S.(RT RC).t Trong : F : t gi k hn S : t gi giao ngay RT : li sut c bn VN (%/nm) RC : li sut mc tiu USD (%/nm) t : k hn ca giao dch (nm) f : im k hn Theo cng thc gn ng, NHTM tnh c t gi giao dch k hn. y l mt bc tin ln. C th n c ti VCB mc t gi k hn linh hot hn t nm 2005.


3 6

Bng 3: T gi k hn v giao ngay VCB ti thi im thc hin giao dch k hn Thng T /Nm 01/05 12/05 01/06 12/06 01/07 12/07 01/08 12/08 01/09 12/09 01/10 07/10 gi Li VN 7,05% 8,25% 8,25% 8,25% 8,25% 8,25% 8,25% 8,25% 11,00% 10,497% 10,490% 11,2% sut Li USD 2,25% 4,00% 4,25% 5,25% 5,25% 5,25% 4,75% 4,75% 3,00% 4,50% 3,40% 4,2% sut T gi k T gi k T gi k hn 1 thng hn 2 thng hn 3 thng 15.852 15.954 15.963 16.095 16.116 16.144 16.228 16.108 17.603 18.584 18.588 19.206 15.921 16.011 16.005 16.108 16.135 16.148 16.250 16.174 17.719 18.677 18.697 19.318 15.990 16.055 16.065 16.114 16.148 16.154 16.252 16.323 17.836 18.769 18.807 19.429

giao ngay 15.783 15.907 15.916 16.076 16.040 16.131 16.080 16.023 17.486 18.492 18.479 19.095

Ngun: Bo co tng hp ca NHNN Vic xc nh mc t gi giao dch k hn gia VND vi cc loi ngoi t khc khng phi l ng USD v gia cc loi ngoi t vi nhau tip tc c trao quyn t do quyt nh cho Tng gim c cc TCTD trn c s tho thun vi khch hng theo thng l quc t nhm to s ch ng cho khch hng v TCTD. Ngy 10/11/2004, NHNN Vit Nam ban hnh Quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN v giao dch hi oi ca cc TCTD. Trong quyt nh ny, ln u tin NHNN cho php c nhn c thc hin giao dch ngoi t k hn vi cc NHTM. C nhn c ngun thu ngoi t trong tng lai c th bn ngoi t cho NHTM theo hp ng mua bn k hn. Tuy vy Quyt nh cng hn ch vic u c thu li ca doanh nghip khi yu cu doanh nghip phi xut trnh giy t chng minh mc ch s dng ngoi t.


3 7

Hin nay, cc giao dch ngoi t k hn trn th trng tip tc tng v s lng v tc giao dch. Giao dch k hn ngoi t ra i ng vo thi im nhu cu bo him ri ro ngoi hi ca cc doanh nghip tng cao nn sm pht huy hiu qu v c doanh nghip ch trng s dng. Cc TCTD ng vai tr quan trng trong loi giao dch ny. Hin nay, hu ht NHTM Vit Nam u tin hnh nghip v giao dch ngoi t k hn. Km si ng hn, giao dch k hn trn th trng vng Vit Nam ch yu c thc hin bi cc t chc hn l c nhn. Gi vng trong giai on gn y thng xuyn bin ng khng theo s bin ng ca gi vng th gii tuy cng xu hng tng. S bin ng ca gi vng lm nhu cu i vi hp ng k hn vng tng ln. Tuy nhin, trong xu hng gi vng tng cc doanh nghip Vit Nam - ng vai tr ch yu l ngi mua vng k hn li cha thc s thc v c hi sinh li t cc hp ng ny. i vi giao dch k hn hng ha, ti Vit Nam, giao dch ny vn cn cha c ch trin khai. Hng ha lm ti sn gc cho hp ng k hn ch yu l mt hng nng sn. Cc ch th tham gia th trng phn ln l cc doanh nghip sn xut, xut nhp khu, ngi sn xut nng nghip. Nm 2002, loi hnh giao dch hng ha qua sn bt u xut hin vi s khai trng ca Sn giao dch hng ha H Ch Minh, tip theo l sn giao dch ti Cn Gi (TP.HCM), sn giao dch c ph Bun Ma Thut (BCEC). Tuy nhin s hot ng ca cc sn ny cng khng khi sc, ko theo cc giao dch k hn cng khng pht trin mnh m. Ngy 28/12/2006, Ngh nh 158/2006/NCP ra i mi a ra nhng quy nh chi tit cho hot ng trn s giao dch hng ha, yu cu phn nh r loi hnh giao dch, cch thc thanh ton trn sn giao dch. T cc giao dch giao ngay v k hn mi c phn nh r rng. Thng 12/2009, sn giao dch hng ha ca Sacombank vi tn gi Sacom - STE i vo hot ng vi mt hng ch lc c giao dch l thp. Sacombank cng m li sn giao dch iu ti Bnh Phc vi h thng giao dch in t.


3 8

1.2. Th trng tng lai Vit NamNhn chung, hp ng tng lai vn cn kh mi m Vit Nam. i vi cc giao dch tng lai ngoi hi, cc trung tm giao dch thc t trin khai cha nhiu. Hp ng ngoi t tng lai vn cha c thc hin Vit Nam. Hin nay, cc NHTM c php giao dch hp ng tng lai trn th trng hng ha, vi cc mt hng nng sn nh: c ph, ch, u tng, lng thc, cao su v cc loi hng ha khc. Song ngn hng ch ng vai tr l trung gian mi gii gip doanh nghip thc hin cc hp ng tng lai hng ha ti cc s giao dch nc ngoi. c bit, t khi lut Thng Mi nm 2006 chnh thc c hiu lc, cc doanh nghip c mua bn hng ha qua sn giao dch nc ngoi v c la chn ngn hng uy tn tham gia bo lnh cho mnh. Ngh nh s 158/2006 N - CP quy nh chi tit lut Thng Mi v hot ng mua bn hng ha qua s giao dch hng ha. Cc ngn hng uy tn c php trin khai lm mi gii trong giao dch hng ha tng lai l: BIDV, VCB, VIB, Ngn hng TMCP Chu, Techcombank, MB, Chi nhnh ngn hng Citibank, ngn hng Standard Chartered, HSBC, Cc hp ng tng lai c p dng ngy cng nhiu trn cc sn giao dch hng ha ln nh LIFFE (London), NYBOT (Newyork), ICE (Newyork), Tocom (Tokyo), SICOM (Singapore), v sau l sn giao dch hng ha Chicago (CME) theo n hp tc v ch ng lm vic vi sn giao dch ti CME v pht trin Sn giao dch c ph ti Vit Nam thng 7/2007. ng thi hip hi c ph ca cao Vit Nam (VICOFA) phi hp vi UBND tnh k Lk xy dng Trung tm giao dch c ph Bun Ma Thut (BCEC) theo Quyt nh 2278/Q-UBND ngy 04/12/2006 ca UBND tnh k Lk. Hin ti Vit Nam mi ch c mt sn giao dch hng ha tng lai l Sn giao dch hng ha Si Gn Thng Tn (Sacom STE) chnh thc hot ng vo u thng 12/2009, giao dch ch yu l cc sn phm cng nghip, nng nghip, m trng tm l st thp. Ngi mua v ngi bn s c kt ni qua h thng giao dch in t. i tng tham gia l nhng doanh nghip s dng thp, cng ty sn xut, xut nhp khu,http://svnckh.com.vn

3 9

xy dng cng nghip - dn dng, c kh ch to, du kh ng tu v cc qu u t. C hai phng thc giao dch l: khp lnh (thc hin lin tc trn c s khp cc lnh mua v bn ca khch hng theo th t u tin v gi, thi gian) v tha thun (khch hng t tha thun v chng loi hng ha, khi lng, gi giao dch, thi gian giao hng...). Gi tham chiu l gi ng ca ca phin giao dch gn nht v khng c bin . Cc giao dch trn sn s chu mt s khon ph (ph giao dch, vn chuyn hng, lu kho hng ha...) v k qu, mc k qu ty theo loi hp ng (giao ngay hay tng lai t T+1 n T+5) s c t l khc nhau. n v giao dch ti thiu l 5 tn, bc nhy khi lng l 5 tn v bc nhy v gi l 50 VND/kg. V mc chun ha ca cc hp ng, quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN l quyt nh gn y nht c quy nh v ni dung cc hp ng phi sinh, theo , cc TCTD c php v khch hng c th t tha thun cc iu khon khng tri vi quy nh php lut hin hnh, trc , php lut Vit Nam c quy nh cc iu khon hp ng bt buc. C ngha l, hin nay, cc hp ng phi sinh ngoi hi vn do cc bn tham gia t tha thun, khng c mt chun chung no cho cc iu khon. Trong khi , tnh n thi im ny, rt t TCTD ca Vit Nam tham gia vo Hip hi cc nh kinh doanh phi sinh v hon i quc t ISDA mt iu kin cn thit pht trin giao dch tng lai (ngoi tr cc ngn hng nc ngoi nh ANZ, HSBC, Citibank, Standard and Chartered hin nay mi ch c BIDV, Tp on cng nghip than - khong sn Vit Nam k hp ng khung ISDA vi cc ngn hng nc ngoi). Cc hp ng tng lai hng ha hin ang c ch pht trin hn. Ngy 5/9/2004, NHNN ln u tin cp giy php cho mt ngn hng Vit Nam l Ngn hng K thng c quyn giao dch hp ng tng lai trn th trng hng ho trc tip vi cc sn giao dch nc ngoi. Vi giy php ny, Techcombank s ng vai tr l nh trung gian mi gii gia cc doanh nghip xut nhp khu Vit nam vi cc sn giao dch trn th gii nh CBOT, CME, NYBOT, LIFFE, TOCOM thc hin cc hot ng phng nga ri ro cho gi hng ho.http://svnckh.com.vn

4 0

Tip theo , VCB, VIB, BIDV v Maritime Bank cng c cp php trin hai loi hnh hp ng tng lai hng ha, m hot ng ch yu ca cc NHTM ny trong giao dch tng lai l trung gian mi gii.

1.3. Th trng quyn chn Vit Nam1.3.1. Quyn chn tin t Cc giao dch quyn chn c thc hin u tin Vit Nam l quyn chn tin t, bt u t nm 2004 theo quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ngy 10/11/2004 ca thng c NHNN Vit Nam. Ti Quyt nh ny, giao dch quyn chn tin t ch bao gm giao dch gia cc ngoi t (khng lin quan n VND). i tng c tham gia giao dch quyn chn tin t bao gm TCTD c php giao dch hi oi, t chc kinh t, t chc khc, c nhn, v NHNN Vit Nam. Tuy vy, cc TCTD khng c mua quyn chn ca t chc kinh t, t chc khc v c nhn m h ch c bn quyn chn cho cc i tng ny. Thi hn ca hp ng quyn chn khng b hn ch m hon ton ph thuc vo tha thun gia cc bn tham gia. TCTD ch c php duy tr tng gi tr hp ng quyn chn khng c giao dch i ng ti a l 10% so vi vn t c. Ngay sau quyt nh cho php ca NHNN, giao dch quyn chn tin t c trin khai th im t thng 10/2005 ti VCB, VIB, Eximbank, chi nhnh ngn hng Citibank. Tip , t thng 12/2005, ti cc ngn hng BIDV, Techcombank, MB, ACB v Agribank cng c trin khai nghip v ny. Hin nay cc ngoi t c s dng nhiu trong giao dch quyn chn l USD, EUR, GBP, JPY, AUD, CHF,... Hin nay quyn chn ngoi t khng ph bin ti Vit Nam bng cc giao dch phi sinh ngoi t khc. Cc doanh nghip thng khng la chn phng thc ny phng nga ri ro. Hn na, cc TCTD ch c php mua quyn chn t pha cc doanh nghip trong nc ri tm i tc nc ngoi ti bo him. Trong qu trnh , cc TCTD s phi np thu gi tr gia tng 10% trn khon ph thu t pha i tc trong nc nhng li khng c khu tr khon thu ny khi tr ph cho i tc nc ngoi. iu ny khin cc TCTD chu khon l 10% ngay t ban u.http://svnckh.com.vn

4 1

1.3.2. Quyn chn tin ng Vit Nam Quyn chn tin ng c thc hin vo nm 2005. Ban u c ba ngn hng c php thc hin theo chng trnh th im ca NHNN l BIDV, ACB v Techcombank. u thng 9/2005, NHNN cho php thm VCB v VIB. Nguyn tc chnh ca loi option ny l cc doanh nghip v c nhn c quyn t mua hay bn USD hoc mt ngoi t khc vi VND thng qua mt t gi do khch hng t chn, c gi l t gi thc hin. (T gi thc hin c quy nh l t gi khng c vt qu t gi k hn USD/VND cng thi hn hoc t gi gia ngoi t khc vi VND do khch hng v t chc tn dng t tho thun). ng tin giao dch l VND v USD hoc cc ngoi t t do chuyn i khc (EUR, JPY, CHF, GBP, AUD, CAD). Dch v opiton tin ng c c th l khng c v i ng (TCTD khng th ti bo him sn phm ca mnh mt n v th ba, v vy ri ro i vi bn bn l rt ln). iu ny khin cc ngn hng phi t tnh ton cn i thu nhp, chi ph v t bo him bng ng tin no cho ph hp. Ti Vit Nam dch v ny ch yu l phc v cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu v phn ln l cc doanh nghip c vn u t nc ngoi. Thng thng, quy m hp ng ti thiu i vi ngoi t khc l 100.000 USD hoc tng ng. iu ny khin cc c nhn v doanh nghip va v nh c nhu cu bo him t gi cho mt lng ngoi t nh hn khng th tham gia nghip v ny. Mc ph quyn chn tin ng m cc TCTD a ra cho doanh nghip c nhn nh cn cao, cha hp l v khng mang tnh khuyn khch s dng. Cng vi cng vn 1820/NHNN QLNH ca NHNN ngy 18/3/2009 th nghip v quyn chn tin ng dng th im t 23/3/2009. 1.3.3. Quyn chn vng Cng vi sn phm quyn chn ngoi t v quyn chn tin ng, quyn chn vng xut hin vo cui nm 2004. Do trong nm 2005 gi vng lin tc bin ng, cc doanh nghip kinh doanh vng bc qu thc s quan tm tm kim cng c bo v ri ro gi vng. Tuy nhin n nay, quyn chn vng vn cn kh mi m i vi c cc ngn hng cung cp v cc nh u t ti th trng Vit Nam.http://svnckh.com.vn

4 2

V i tng giao dch, quyn chn vng c p dng i vi cc c nhn v t chc c nhu cu mun bo him ri ro s bin ng ca vng. Tuy nhin, cng nh cc loi quyn chn khc, khch hng ch l ngi mua quyn chn ch khng phi l ngi bn. Thc t cho thy lng khch hng giao dch quyn chn vng ch yu l cc doanh nghip kinh doanh vng, s dng quyn chn vng phng nga ri ro cho hot ng nhp vng hoc mua bn vng l chnh. Mc ch u c khng ph bin Vit Nam khi cc ch th cha am hiu v tnh hnh th trng vng th gii v trong nc cng nh thiu kh nng phn tch, d on v bin ng gi vng tng lai. Khch hng mun thc hin quyn chn vng phi giao dch vng ti thiu 50 lng v mc tr ph kh cao. V vy, trn th trng vng, hp ng quyn chn vng ang dn b thay th bi cc nghip v mua bn giao ngay hoc k hn 3 n 6 thng do ph phi tr trong hp ng k hn thp hn nhiu so vi dch v quyn chn vng v ph hp vi khch hng c thu nhp n nh v nhu cu thanh ton thc s,. 1.3.4. Quyn chn li sut Phn ln ngun vn ti tr cho hot ng kinh doanh ca cc doanh nghip Vit Nam l ngun vay n t bn ngoi, c bit t ngn hng. i vi cc doanh nghip c cc hp ng tn dng trung, di hn vi gi tr ln v li sut c nh lun phi i mt vi nguy c ri ro li sut rt ln. T nhu cu phng nga ri ro nh vy quyn chn li sut ra i ti Vit Nam. Bt u t ngy 07/09/2004, NHNN thc hin chng trnh th im 1 nm cho php NHTM thc hin nghip v quyn chn li sut. Cc NHTM phi c quy trnh nghip v quyn chn li sut ph hp vi thng l quc t v khng tri php lut Vit Nam, trong c cc bin php phng nga ri ro. S vn gc hp ng quyn chn li sut ti a bng 15% vn t c ca ngn hng. Tng s vn gc ti a ca tt c cc hp ng quyn chn li sut trong thi gian th im khng qu 50% vn t c. Theo quy nh hin nay, cc giao dch quyn chn li sut c php thc hin ti Vit Nam i vi nhng khon cho vay v i vay trung hn (di 5 nm) bng USD hoc bng EUR. i tc thc hin giao dch quyn chn li sut l cc doanh nghip hot nghttp://svnckh.com.vn

4 3

ti Vit Nam, cc NHTM hot ng ti Vit Nam c NHNN cho php v cc ngn hng nc ngoi.

1.4.

Th trng hon i Vit Nam

1.4.1. Hon i ngoi t Cng vi giao dch k hn ngoi t, hon i ngoi t ln u tin c php thc hin ti Vit Nam vo nm 1998 theo Quy ch hot ng giao dch hi oi km theo Quyt nh s 17/1998/Q-NHNN7 ngy 10/01/1998. Ch c cc NHTM, ngn hng u t v pht trin mi c giao dch hon i vi cc TCTD khc, cc php nhn Vit Nam, v NHNN. Trong , NHNN tin hnh cc giao dch hi oi vi cc TCTD thng qua th trng ngoi t lin ngn hng. Cc NHTM, ngn hng u t v pht trin mun thc hin hon i ngoi t phi c Quyt nh ca Thng c NHNN cho php kinh doanh ngoi hi; c h thng thng tin, bo co thng k tt, nm c trng thi ngoi t ca cc chi nhnh v ton b h thng trong ngy; c quy ch quy nh trng thi ngoi t cho cc b phn kinh doanh ngoi hi trong h thng; bo co y , thng xuyn s liu v doanh s, trng thi ngoi t ca NHNN; c i ng cn b c o to, thng tho cc nghip v giao dch hi oi.14 Mc ph giao dch hon i do cc NHTM n nh nhng trong bin m nh nc cho php. Theo quyt nh trn, k hn giao dch ti a i vi giao dch hi oi hon i l 6 thng t ngy k hp ng giao dch. n nm 2004, k hn ny c i thnh t 3 ngy n 365 ngy theo quyt nh s 648/2004/Q-NHNN ngy 28/5/2004. Trc khi quyt nh s 1452/2004/Q-NHNN ra i th ngn hng thc hin giao dch hon i vi NHNN theo biu ph nh sau: Bng 4: Biu ph giao dch hon i ca NHNN K hn Mc t gi hon i 7 ngy 0,80% 15 ngy 0,85% 30 ngy 60 ngy 90 ngy 1,00% 1,35% 1,70%

Ngun: Ngn hng Nh nc Vit Nam14

iu 5, Quy ch hot ng giao dch hi oi km theo Quyt nh s 17/1998/Q-NHNN7http://svnckh.com.vn

4 4

Nh vy, sau khi thc hin bn giao ngay ngoi t cho NHNN ly VND, ng thi mua k hn 7 ngy lng ngoi t th ngn hng phi b ra chi ph l 0,8% trn tng lng ngoi t giao dch vi t gi lc k hp ng hon i. Tng t cc mc ph cho giao dch hon i k hn 15 ngy l 0,85%; 30 ngy l 1,00%; 60 ngy l 1,35% v 90 ngy l 1,70%. Vi mc ph cao nh vy, ngn hng ch thc hin giao dch hon i vi NHNN khi thc s cn thit. Quyt nh 1452/2004/Q-NHNN ca thng c NHNN quy nh cch xc nh t gi k hn trong giao dch hon i, cng chnh l cch xc nh t gi k hn c cng k hn. T gi hon i lun cao hn rt nhiu so vi t gi giao ngay c cng k hn. K hn ca giao dch hon i cng di th chnh lch gia t gi hon i v mc bin ng t gi giao ngay cng thi k cng ln, xu th ny ch khuyn khch giao dch mt chiu l mua giao ngay v bn k hn ngoi t kim chnh lch, do ngn hng cha thc hin giao dch hon i vi cc doanh nghip. Vic p dng giao dch hon i gip ngn hng kim sot tt ngun vn kh dng, gip gii quyt tnh trng thiu ht vn VND tm thi, t nng cao c hiu qu kinh doanh. Nhng do s hn ch ca NHNN v i tng s dng v cch tnh t gi cha ph hp nn t khi ra i n nay hn 9 nm m th trng hon i ngoi t vn cha pht trin mnh. 1.4.2. Hon i li sut Hon i li sut Vit Nam kh pht trin, ngn hng v doanh nghip thc hin giao dch hon i li sut nhm phng nga ri ro bin ng li sut th trng. Tuy nhin, c th thc hin nghip v ny, cc ngn hng phi c cc iu kin: c vn t c t 1.000 t ng hoc gi tr tng ng tr ln; m bo cc t l an ton vn trong hot ng kinh doanh theo quy nh ca NHNN Vit Nam; c quy trnh thc hin giao dch hon i li sut, trong gm c bin php phng nga ri ro; c tng li rng cc giao dch hon i li sut l s dng (trng l s m th ti a bng 5% vn t c ca ngn hng ); i vi trng hp thc hin giao dch hon i li sut ngoi t, th phi c NHNN Vit Nam cho php hot ng ngoi hi; i vi trnghttp://svnckh.com.vn

4 5

hp thc hin giao dch hon i li sut gia hai ng tin, phi thc hin cc quy nh v qun l ngoi hi lin quan n vic trao i vn gc. Cn i vi doanh nghip mun thc hin hon i li sut th phi c giao dch gc c thc hin ph hp vi quy nh ca php lut Vit Nam. Giao dch gc l mt trong cc giao dch tin gi, pht hnh hoc u t giy t c gi, vay vn, cho thu ti chnh, mua hng ho tr chm. ng thi doanh nghip phi c kh nng ti chnh hoc thc hin cc bin php bo m do hai bn tho thun thc hin ngha v thanh ton s li rng phi tr cho ngn hng. Theo quy ch thc hin giao dch hon i li sut km theo quyt nh ca Thng c NHNN Vit Nam s 1133/2003/Q-NHNN ngy 30/09/2003 quy nh thi hn ca mt hp ng hon i li sut phi ph hp vi thi hn ca khon vay gc, nhng ti a l 5 nm k t ngy hp ng c hiu lc. Kt thc thi hn ny, cc bn c th gia hn hp ng, hoc sa i cc tha thun bng ph lc hp ng, hoc thanh l hp ng k kt hp ng hon i li sut mi. Cc ngn hng b rng buc s n gc ca cc hp ng hon i li sut i vi mt doanh nghip khng vt qu 30% vn t c ca ngn hng. n nm 2006, NHNN cho php cc t chc tn dng c php cung cp 4 loi giao dch hon i li sut15: (i) Hon i li sut mt ng tin (ng Vit Nam hoc ngoi t). (ii) Hon i li sut gia hai ng tin hay hon i li sut tin t cho, trong vic trao i vn gc u k do cc bn tha thun thc hin hoc khng thc hin, nhng bt buc phi c trao i vn gc vo cui k theo t gi c tha thun t ngy hp ng c hiu lc. (iii) Hon i li sut bt u trong tng lai, cc bn c th tha thun v thi im trong tng lai m k t thi im giao dch bt u c hiu lc thanh ton. (iv) Hon i li sut cng dn, trong s li phi tr v c nhn c tnh theo cc mc li sut tha thun c km theo cc iu kin da trn bin ng t gi v li sut ca th trng.

15

Quyt nh s 62/2006/Q-NHNNhttp://svnckh.com.vn

4 6

2.

Thc trng thc hin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam T khi xut hin ti nay cc NVPS ti Vit Nam pht trin rt khim tn vi nhng

chng trnh th im ca NHNN. Nhiu NVPS dn c cc ngn hng trin khai thc hin. Hin nay, cc nghip v ny c mt ti nhiu NHTM Vit Nam. Mt s sn phm phi sinh phc tp bt u xut hin, tuy nhin s lng cn rt hn ch v hu ht l do cc ngn hng nc ngoi ti Vit Nam thc hin. Bng 5: Tng hp cc nghip v phi sinh ti cc NHTM Vit Nam K hn Ngn hng Citibank SCB BIDV VCB HSBC Calyon ABN AMRO VIB ACB Techcombank MB Eximbank Sacombank ICB Agribank ANZ X X X X X X X X X X X X X X X X Ngun: Tng hp t website ca cc ngn hnghttp://svnckh.com.vn

Hi oi

Vng

Quyn chn Hon i Tng Ngoi Tin Tin Li lai Vng Vng t ng t sut X X X

X X X

X X

X X

X X

X X X X X X X X

X

X X

X X X X X X X

X

X

X X X X X X X X

4 7

2.1. Nghip v k hnNghip v k hn m cc NHTM thng xuyn thc hin nht l mua bn ngoi t k hn. Giao dch k hn ngoi t ra i vo nm 1998, y l thi im nn kinh t Vit Nam va tri qua giai on tng trng ngon mc v ch trng hi nhp kinh t t c thnh cng vt bc. Ngoi thng Vit Nam khin nhu cu bo him ri ro ngoi hi ca cc doanh nghip cng nh ngn hng tng cao. y l tin gip hp ng k hn ngoi t pht huy hiu qu v c ch trng s dng. Tuy nhin, tri qua hn 12 nm pht trin, nghip v k hn ngoi t ti cc NHTM vn cha pht trin mnh, chim t l rt nh so vi giao dch giao ngay. Theo thng k ca BIS, t trng giao dch k hn trn th gii tng lin tc, t ch ch chim 4,58% tng doanh s giao dch ngoi hi ton cu nm 1989 n nm 2009 con s ny l 12,08%. Trong khi , ti cc NHTM Vit Nam mua bn k hn ngoi t tng rt t i km vi tng trng vt bc trong doanh s mua bn ngoi t khin t trng doanh s mua bn k hn gn nh khng thay i. Biu 3: Doanh s mua bn ngoi t ti cc NHTM Vit Nam50000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 Tng doanh s mua bn k hn Tng doanh s mua bn giao ngay

50000

Ngun: Ngn hng Nh nc Vit Namhttp://svnckh.com.vn

4 8

Tc tng trng doanh s giao dch k hn trong 3 nm u khng n nh. Nm 1999, doanh s k hn ch t 425 t VND gim 5% so vi 444,1 t VND nm 1998. Sang nm 2000, doanh s giao dch k hn tng vt 139% so vi nm 1999 (t 1.015,1 t VND). K t nm 2001, tc tng trng giao dch k hn tng i n nh. Tuy nhin, mc tng l khng ng k. V d nh trong nm 2008, doanh s giao dch k hn ch tng 16% so vi nm 2007 (nm 2008 t 3.428 t VND, nm 2007 t 2.943 t VND). V doanh s bn ln hn doanh s mua, nn nu xt ring nghip v mua bn k hn, th cc NHTM lun trng thi ngoi t on, ngha l chu ri ro t gi khi t gi tng nhiu hn so vi d kin. Th trng ngoi hi VN lun tnh trng khan him ngoi t, buc cc n v phi tm cch mua k hn phng khan him ngoi t trn th trng giao ngay. V th, cc NHTM bn k hn cho doanh nghip nhiu m mua vo li t. Bng 6: T trng ca giao dch k hn trn VinaForex Nm 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 T trng k hn T trng mua, bn k hn /Tng doanh s mua bn Tng mua bn k hn Mua k hn Bn k hn 10,6% 100% 38% 62% 2,8% 5,5% 5,6% 5,6% 4,9% 5,2% 5,5% 5,6% 5,7% 5,9% 6,0% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 39% 24% 19% 14% 17% 18% 22% 23% 28% 31% 27% 61% 76% 81% 86% 83% 82% 78% 77% 72% 69% 73%

Ngun: Ngn hng Nh nc Vit Namhttp://svnckh.com.vn

4 9

T trng k hn trn tng doanh s mua bn ch c s thay i rt nh qua cc nm. Trong 5 nm gn y t trng ny ch vo khong 5,5%-6,0%. T l mua v bn k hn cng c s thay i qua cc nm nhng nhn chung khong cch gia mua v bn vn rt rng. c bit trong khong thi gian t nm 2001 ti nm 2004, doanh s bn k hn gp hn 4 ln doanh s mua. Trong cc nm 2007, 2008, 2009, doanh s mua k hn ch vo khong 30% tng giao dch trn VinaForex. Tnh ti thi im ngy 01/07/2010 nghip v mua bn ngoi t k hn c trin khai thc hin ti hu ht cc NHTM Vit Nam. C th k ti nhng ngn hng ln nh Agribank, Eximbank, Techcombank, VCB, BIDV, HSBC, Sacombank, Vietinbank, MB Ti cc ngn hng, mua bn ngoi t k hn c thc hin qua h thng x l v hch ton t ng. Khi thanh ton, khch hng chuyn khon qua ti khon Nostro ti ngn hng nc ngoi hoc ti S Giao dch NHNN. Giao dch mua bn ngoi t k hn c thc hin qua mt s hnh thc nh: Reuters, phone, fax... Giao dch mua bn vi cc nh ch ti chnh cha tham gia h thng giao dch Reuters thc hin bng hp ng k qua Fax, bn gc gi qua EMS. Nghip v ny thng do phng kinh doanh ngoi t ph trch. Giao dch k hn ngoi t c thc hin vi tt c cc ngoi t mnh nh USD, EUR, CAD, GBP, JPY, SGD, AUD, HKD, CHF, CNY...v cc ngoi t chuyn i khc theo nhu cu ca khch hng. Vic trin khai thc hin giao dch ngoi t k hn ti cc NHTM Vit Nam vn cn nhiu hn ch. Chng hn, ti Vietinbank, nghip v k hn tin t ch pht trin nh l. Gi tr cc hp ng k hn cn rt thp. Nm 2008, gi tr ghi s k ton ca giao dch k hn tin t ti ngn hng ch bng 15.354 triu ng. Qu I nm nay, gi tr ny ch bng 19.165 triu ng v ton b l k kt vi cc i tc trong nc. Tuy nhin, ti nhiu ngn hng, nghip v k hn ngoi t t c nhng thnh cng nht nh. Ti Sacombank trong nhng nm gn y, tng gi tr hp ng k hn tng khong 30%/ nm. y l mt thnh cng ca ngn hng trong cng tc ph bin thng tin c s h tr t pha nn kinh t Vit Nam pht trin mnh trong nhng nm gn y.http://svnckh.com.vn

5 0

Bng 7: Giao dch k hn tin t t nm 2008 ti nay ti Sacombank n v: triu ng Thi gian 2008 2009 Qu I nm 2010 Tng gi tr ca hp ng k hn tin t 561.096 737.900 987.114 Tng gi tr ghi s k ton Ti sn 27.870 21.247 Cng n 6.829 -

Ngun: Bo co ti chnh nm 2008, 2009 v QI/2010 ca Sacombank Tuy c s pht trin nhanh chng nhng quy m ca cc hp ng k hn tin t c k kt vn khng ln ti Sacombank. iu ny cng ging vi Eximbank trong thi gian trc 2007. iu bt ng l bt u t nm 2008, cc hp ng k hn c Eximbank k kt c gi tr tng vt. Tng gi tr hp ng k hn tin t nm 2008 gp gn 10 ln nm 2007. Tuy nhin tc tng trng khng n nh gia cc nm. Nm 2009, tc tng ch vo khong 10%. Bng 8: Giao dch k hn tin t t nm 2006 ti nay ti Eximbank n v: triu ng Thi gian 2006 2007 2008 2009 Qu I nm 2010 Tng gi tr ca hp ng k hn tin t 232.491 240.234 2.344.288 2.621.518 1.618.713 Tng gi tr ghi s k ton Ti sn 2 101.164 788 7.829 Cng n 449 -

Ngun: Cc bo co thng nin v Bo co ti chnh QI/2010 ca Eximbank Vi giao dch hi oi k hn, Eximbank yu cu mc k qu 3% gi tr hp ng cho cc giao dch USD/VND; mc k qu t 7 10% gi tr hp ng cho cc giao dch c loi ngoi t khc vi giao dch USD/VND.http://svnckh.com.vn

5 1

Bn cnh k hn tin t, nghip v mua bn vng k hn cng xut hin ti cc NHTM Vit Nam v t c nhng bc tin ng k. Ti Eximbank, n cui nm 2007, nghip v k hn thu ht n 65 ngn lng vng vi 338 hp ng c k kt mc d nghip v ny mi c ngn hng p dng v cho php khch hng ca mnh thc hin vo u nm 2006. lng vng SJC. Bn cnh Eximbank, cc ngn hng khc cng thc hin nghip v ny nh Sacombank Mt nghip v k hn khc l li sut k hn. Hp ng k hn li sut cng c Techcombank tin hnh v thu c nhng kt qu nht nh.

2.2. Nghip v tng laiNghip v tng lai khng c cc NHTM Vit Nam s dng nhiu nh cc CCPS khc trong mc ch phng v. Chnh v vy, giao dch tng lai ti chnh khng pht trin. Nghip v tng lai ch yu c thc hin ti Vit Nam hin nay l cc giao dch tng lai hng ha m cc NHTM lm trung gian. Thng 9/2004, NHNN cho php Techcombank thc hin giao dch hp ng tng lai trn th trng hng ha. Techcombank l ngn hng Vit Nam u tin cung cp dch v ny vi mc ch h tr khch hng trong vic qun tr ri ro, hn ch ti a mc thua l c th c, bo m c li nhun cng nh tip cn vi cc phng thc kinh doanh hin i ca cc th trng ln trn th gii. i tng khch hng c kinh doanh chuyn sn xut, xut khu hng ha (hng nng sn nh c ph, ch, lng thc... v cc loi hng ha khc). Bn cnh , Techcombank cng k kt hp ng tng lai hng ha vi cc doanh nghip chuyn nhp khu cc mt hng nh st thp, du.... Cc hp ng tng lai hng ha c Techcombank cung cp t cui nm 2004. n nm 2005, Ngn hng t c kt qu bc u vi cc th trng: th trng C ph Lun n, th trng New York, th trng Chicago v th trng Tokyo.


5 2

Bng 9: Hp ng mua bn hng ha tng lai phn theo cc th trng ti Techcombank nm 2005 n v: Triu ng Theo cc th trng Th trng C ph Lun n Th trng New York Th trng Chicago Th trng Tokyo Tng cc th trng Hp ng mua 153.189 12.388 44.617 4.719 214.913 Hp ng bn 43.233 69.155 2.179 114.567 S d thun 109.956 (56.767) 44.617 2.540 100.346

Ngun: Thuyt minh bo co ti chnh nm 2005 ca Techcombank T bng trn ta cng c th thy Techcombank cung cp mt lng ln cc hp ng tng lai c ph cho cc i tc trong nc. Cc hp ng mua C ph chim ti hn 70% tng cc hp ng mua. Th trng c ph Vit Nam tip tc pht trin to ti sn c s cho cc hp ng tng lai c ph pht trin. Trong nhng nm tip sau, gi tr cc hp ng mua gim ng k, hp ng tng lai vn cha c cho n v s dng nh mt cng c hu ch. iu ny c th hiu l do cc sn phm phi sinh thng c s dng ti Vit Nam nh cng c phng v, mc ch u c khng c quan tm nhiu. V th, khch hng thng s dng hp ng k hn thay v hp ng tng lai. Cc nh u c cng cha c bit nhiu ti hp ng tng lai. Tuy nhin, cng vi thi gian, cho ti nay, cc hp ng tng lai bt u c s dng nhiu hn v c nhng thnh cng ng k. Bng 10: Gi tr hp ng tng lai hng ha ti Techcombank nm 2004 2009 n v: triu ng Nm Mua hng ha tng lai Bn hng ha tng lai 2004 33.243 5.874 2005 214.913 2006 2007 2008 2009

12.813 6.051.861 1.395.433 2.923.293

114.567 205.156 5.881.154 1.414.321 2.187.934http://svnckh.com.vn

5 3

Ngun: Cc bo co thng nin ca Techcombank Qua bng s liu ta c th thy xu hng tng r rng thnh 2 thi k t 2006 v trc v 2007 ti nay. T nm 2007 n 2009, gi tr cc hp ng tng lai k kt tng mnh so vi trc . Hp ng hng ha tng lai dn tr thnh sn phm truyn thng ca Techcombank v c nhiu ngi bit n. Techcombank c u th v cng ngh thc hin nghip v tng lai hng ha. Ngn hng c h thng my tnh c ni mng vi cc th trng ln nh: LIFFE, SIMEX, TOCOM, NYBOT...gip khch hng theo di c din bin ca gi c trn th gii. Cng vi Techcombank, BIDV l ngn hng th 2 c quyn th im cung cp hp ng tng lai. Tuy nhin d cng c hp ng c k kt, y vn cn l mt nghip v cha c pht trin mnh ti ngn hng ny. VCB cng a ra sn phm tng lai ngoi hi.

2.3. Nghip v quyn chnMc d cc ngn hng cung cp dch v quyn chn t nm 2004 nhng cho n nay, loi hnh ny vn cha pht trin mnh. Doanh s giao dch rt nh. Bng 11: Doanh s quyn chn tin t VCB, ACB, Eximbank nm 2005-2009 n v tnh: triu ng Nm VCB ACB Eximbank 2005 1.462 679 3.848 2006 1.818 1.701 6.128 2007 2.328 4.884 2008 3.006 31.812 2009 3.730 45.517

20.667 23.868 20.508 Ngun: Bo co tng hp ca NHNN

y l cc ngn hng i tin phong trong vic thc hin th im quyn chn. Tuy doanh s cn thp, chim t trng khng cao trong tng doanh s giao dch ngoi t nhng con s ny li tng qua cc nm. Nht l ngn hng ACB trong nm 2008, doanh s tng 26.928 triu ng so vi nm 2007. Cc ngn hng khc cng thc hin hp ng quyn chn l Sacombank, Techcombank, Vietinbank, 2.3.1. Quyn chn ngoi thttp://svnckh.com.vn

5 4

Theo cng vn s 135/NHNN-QLNH, Eximbank l ngn hng u tin trong c nc c thc hin th im nghip v quyn chn ngoi t vi ngoi t. Sau Eximbank, NHNN cng cho php 7 ngn hng khc thc hin th im nghip v ny, gm Citibank, HSBC, BIDV, ACB, VCB, ICB v Agribank. Tnh n thng 6/2004, ch c 50 hp ng quyn chn c k kt vi doanh s thc hin hn 50 triu USD ca Eximbank vi cc doanh nghip kinh doanh xut nhp khu, cn 7 ngn hng cn li khng k c hp ng no. T 2004 n 2007, mc d khng cn gii hn v s lng ngn hng tham gia giao dch quyn chn ngoi t nhng thc t cho thy cc hot ng mua bn ny cha thc s si ng, ch tp trung vo chi nhnh cc ngn hng nc nc ngoi nh HSBC hay Citibank v mt s t ngn hng Vit Nam nh Eximbank, Techcombank. Cho ti nay, cc ngn hng u thc hin quyn chn ngoi t vi cc ng tin t do chuyn i nh USD, CAD, JPY, CHF, SGD, AUD, GBP, HKD. Cc ngn hng thng quy nh quy m ti thiu hp ng quyn chn tng ng 100.000 USD (Techcombank, VCB, MB). Hnh thc quyn chn c quy nh khc nhau ty ngn hng. Techcombank quy nh hnh thc giao dch quyn chn kiu Chu u, tc l hp ng ch c thc hin khi n ngy o hn, thi gian kt thc giao dch l 13h H Ni hoc 15h Tokyo. Nhng vi Eximbank th ch nu ra c hai loi quyn chn kiu M v quyn chn kiu Chu u ch khng quy nh khch hng phi chn loi no. Tuy mi thc hin nhng cc ngn hng t c nhng kt qu nht nh. Bng 12: Doanh s giao dch quyn chn ngoi t ti VCB-HCM n v tnh: triu ng Nm 2006 2007 2008 Doanh s quyn chn 14.774 18.244 23.121 T l tng (%) 31,29 23,07 27,59 (%) quyn chn /giao ngay 0,21 0,19 0,18http://svnckh.com.vn

(%) quyn chn /tng doanh s 0,17 0,16 0,165 5

2009

32.814

26,33

0,20

0,17

Ngun: Phng kinh doanh ngoi t Ngn hng VCB Doanh s quyn chn tuy c tng qua cc nm vi tc cao (31,29% nm 2006; 23,07% nm 2007; 27,59% nm 2008; 26,33% nm 2009) nhng vn cn chim mt lng qu nh i vi tng doanh s giao ngay cng nh i vi tng doanh s giao dch ca ngn hng (cha n 0,2%). Ti Eximbank, tng gi tr ca hp ng quyn chn tin t nm 2008 t 11.709 triu ng. n qu I nm 2010, tng gi tr ca cc hp ng mua tin t m Eximbank mua vo t 2.543 triu ng tng ng trn bng cn i k ton l 15 triu ng ti sn. Tng gi tr cc hp ng mua tin t m Eximbank bn ra t 2.584 triu ng tng ng vi 31 triu ng cng n trn bng cn i k ton. Ngn hng ch l trung gian trong cc hp ng quyn chn ny; thc hin mua/bn ca khch hng v cn i li trn th trng lin ngn hng. Nh vy cc giao dch ny c phng nga ri ro. i vi cc giao dch u c, Eximbank qun l ri ro v cc mc gii hn ca mi giao dch vin; hn mc v trng thi ngoi hi cha cn bng cho tng loi ngoi t; hn mc v tng trng thi ngoi t ca ngn hng theo quy nh ca NHNN. Sacombank cng thc hin mua bn quyn chn tin t. Nm 2008, tng gi tr cc giao dch quyn chn mua tin t ca Ngn hng bng 2.784 triu ng. Giao dch quyn chn bn c tng gi tr 2.411 triu ng. Cc con s ny kh ging vi Eximbank. Nhn chung cc giao dch quyn chn tin t c cc ngn hng trin khai bt u c nhng kt qu ng ghi nhn. 2.3.2. Quyn chn tin ng Thng 4/2005, NHNN cho php th im thc hin cc quyn chn tin ng ti BIDV, ACB, VIB. ACB, vi mc ti a gi tr hp ng l 10 triu USD v mc ti thiu l 10.000 USD (quy i ngoi t khc tng ng mc ny cho quyn chn giao dch gia cc ngoi t khc v VND). Tnh n thng 05/2008, c 7 ngn hng (ACB, Eximbank, BIDV, VIB Bank, VCB, GP bank) c php thc hin giao dch quyn chn gia ngoi t v VND.http://svnckh.com.vn

5 6

Ngoi ra, quy m giao dch cng tng i khc cc ngn hng. Techcombank quy nh mc giao dch ti thiu ca mt hp ng quyn chn ngoi t/VND l 100.000 USD quy i vi mc gi thc hin nh hn t gi k hn. Eximbank quy nh mc giao dch ti thiu vi cp tin t USD/VND l 10.000 USD, vi cc loi ngoi t t do chuyn i khc th ti thiu phi tng ng 100.000 USD. Mc d c trin khai t 2005 nhng doanh s mua bn thc t ca cc ngn hng khng ng k, hu ht cc giao dch u c tin hnh theo kiu M v iu kin thanh ton linh hot hn. Qua kt qu thm d, cc ngn hng nh ACB, Techcombank, BIDV, VIB d l nhng ngn hng tham gia cc nghip v ny t rt sm nhng h ch mi thc hin c mt s hp ng vi doanh s khng ng k. Cng vi cng vn 1820/NHNN QLNH ca NHNN ngy 18/03/2009 th nghip v quyn chn tin ng dng th im t 23/03/2009. Nh vy, k t thng 03/2009, s lng cc ngn hng c thc hin nghip v quyn chn cn gim hn na. 2.3.3. Quyn chn vng ACB l ngn hng u tin ra mt quyn chn vng. Sau ACB, Techcombank, VIB, Sacombank, VCB, Agribank, BIDV trin khai mnh dch v ny. Quyn chn vng ti ACB ch yu l cc khch hng c nhn c nhu cu phng nga ri ro bin ng gi vng cho cc khon thanh ton bng vng trong tng lai, nhiu nht l phc v cho khon t cc vng hoc thanh ton vng trong mua bn nh t v tr n vay. Cc quyn chn c quy m tng i nh, di 200 lng, trong c nhng quyn chn c quy m kh nh, ch 50 lng cho mt quyn chn. Tuy nhin li nhun mang li t nghip v ny ti ACB khng cao. i vi Eximbank, d giao dch quyn chn trin khai t u nm 2006 nhng cho n cui nm 2007 ch c 2 hp ng quyn chn mua vng c k kt vi khch hng trong nc, tr gi l 200 lng vng. Eximbank thc hin quyn chn vng vi s lng ti thiu 100 lng vng. Thi hn giao dch t 03 ngy n 365 ngy. Sacombank sau mt thi gian cung cp tm ngng sn phm ny t cui thng 12/2005 v quy m giao dch quyn chn vng ti ngn hng ny kh cao, ti thiu 100http://svnckh.com.vn

5 7

lng vng nhng ti mt s thi im ln ti 800 lng vng v mc ph phi tr rt cao v khi bn nghip v ny Sacombank phi mua i ng li vi ngn hng nc ngoi v iu kin ca ngn hng nc ngoi phi c t 800 lng vng tr ln v mc ph c tnh theo gi vng th gii, mt s thi im ln ti 2,5%/doanh s, gn 30%/nm cho hp ng quyn chn k hn 1 thng. 2.3.4. Quyn chn li sut BIDV l ngn hng u tin c php thc hin giao dch quyn chn li sut. Sau BIDV l hng lot cc NHTM khc cng c cho php thc hin nghip v ny. HSBC hin ang cung cp sn phm quyn chn li sut bng USD.

2.4. Nghip v hon iThng 12/2004 giao dch hon i tin t u tin trn th trng Vit Nam c thc hin gia hai ng USD v VND k hn 3 nm do HSBC thc hin cho mt cng ty a quc gia vi s vn ln ti 15 triu USD. Qua cc nm, giao dch hon i ni chung dn pht trin ti cc ngn hng. Trong , quan trng nht l hon i tin t. Thc hin nghip v hon i tin t thc cht ch l ngn hng k 02 hp ng vi khch hng: 01 hp ng mua/bn ngoi t giao ngay, 01 hp ng bn/mua ngoi t k hn. Eximbank thc hin hon i ngoi t vi mc k qu yu cu l 3% gi tr hp ng cho cc giao dch USD/VND; 7 10% gi tr hp ng cho cc giao dch c loi ngoi t khc vi giao dch USD/VND. Bng 13: Giao dch hon i tin t ti Eximbank n v: triu ng Thi gian Tng gi tr ca hp ng Tng gi tr ghi s k ton Ti sn Cng n 2006 536.299 14.475 2007 2008 2009 Q1/2010

623.881 1.243.002 2.062.703 1.803.541 2.944 47.928 3.334 16.602 -

Ngun: Cc bo co thng nin ca Eximbankhttp://svnckh.com.vn

5 8

Bng cho thy r xu th tng mnh ca gi tr cc giao dch hon i tin t ti Eximbank trong thi gian qua. Gi tr ny tng ti 4 ln t 2006 ti 2009. Ta cng thy xu th tng t ti Sacombank. Bng 14: Giao dch hon i tin t ti Sacombank n v: triu ng Thi gian Tng gi tr ca hp ng Tng gi tr ghi s k ton 2007 2008 2009 Q1/2010

785.076 2.451.322 9.929.204 7.820.853 4.911 13.757 581.575 219.306 Ngun: Cc bo co thng nin ca Sacombank

Tng gi tr ca hp ng hon i tin t nm 2008 gp 3 ln 2007; nm 2009 gp 4 ln nm 2008. Hot ng hon i ti BIDV kh pht trin. BIDV cung cp cc hp ng hon i li sut mt ng tin v hon i tin t v l NHTM Vit Nam u tin thc hin cc giao dch hon i tin t cho cho khch hng doanh nghip trong nc. Biu 4: Thu nhp t hot ng phi sinh v giao ngay tin t ti BIDVTriu ng 1400000 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 Phi sinh Giao ngay

02006 2007 2008 2009

Ngun: Cc bo co thng nin ca BIDVhttp://svnckh.com.vn

5 9

Ta c th thy s pht trin trong nghip v kinh doanh ngoi t ca BIDV trong nhng nm va qua vi s tng trng c nghip v giao ngay v phi sinh. Theo biu , dch v kinh doanh ngoi t t kt qu cao c bit trong nm 2008. y l nm t gi USD/VND bin ng mnh m to ra nhiu c hi trong hot ng kinh doanh tin t. Thu li t hot ng kinh doanh ngoi t t 791 t ng, tng trng gp 5,6 ln so vi nm 2007. Li thun t hot ng phi sinh nm 2008 t 237,930 t ng, tng gp 26 ln so vi nm 2007. Tuy nhin, c th thy r l kinh doanh ngoi hi giao ngay vn chim mt t trng ln hn phi sinh rt nhiu. Tng t BIDV, HSBC cng thc hin hon i li sut cho gia 2 ng tin (Cross Currency Swap) i vi khon vay ngoi t ca khch hng. HSBC thc hin hon i li sut cng dn Daily range accrual, thi hn hp ng ti a 5 nm. Ti VCB nm 2008, thu nhp t giao dch hon i tin t chim ti 52.492 triu ng, tng ng vi 8,88% li thun t hot ng kinh doanh ngoi hi (591.402 triu ng). n nm 2009, hot ng phi sinh tip tc ng mt vai tr quan trng trong kinh doanh ngoi hi ca VCB. Tng gi tr hp ng hon i tin t ln ti 3.670.400 triu ng. Nhng hp ng ny gp phn y doanh thu t cc cng c ti chnh phi sinh tin t ti VCB nm 2009 ln 4.075 triu ng (tuy nhin vn ch chim khong 0,1% so vi tng thu t hot ng kinh doanh ngoi hi). VCB cng s dng hp ng hon i li sut phng nga ri ro. Trong nm 2009, thu nhp t hot ng hon i li sut t 2.345 triu ng trong khi chi ph mt ti 98.925 triu ng. VCB thc hin giao dch hon i li sut km theo iu kin quyn chn vi cc i tc l TCTD hot ng ti Vit Nam v cc php nhn khc hot ng trong nc v nc ngoi, ph hp vi cc quy nh ca php lut. Cc sn phm hon i khc cng c thc hin ti th trng Vit Nam. Nghip v hon i li sut bt u thc hin trong tng lai (Forward Start Swap) c ngn hng Calyon, Citibank, ABN-AMRO thc hin. Cc hp ng hon i ri ro tn dng c th im p dng theo cng vn 3324/NHNN-CSTT, thng 04/2006 chohttp://svnckh.com.vn

6 0

php HSBC chi nhnh thnh ph H Ch Minh thc hin. Mc d l mt loi hon i nhng hon i ri ro tn dng li ging mt chnh sch bo him hn.

2.5. V d p dng cng c phi sinh ti Eximbank v SacombankHin nay, cng c phi sinh pht huy tc dng, gip NHTM Vit Nam phng v ri ro c bit l ri ro hi oi. Trong tiu biu l Eximbank v Sacombank. 2.5.1. Eximbank Eximbank k kt mt lng ln cc hp ng k hn v hon i tin t trong thi gian qua. Cuc khng hong nm 2008 y xut nhp khu ca Vit Nam vo ri ro ln v t gi. L ngn hng chuyn v xut nhp khu, Eximbank s dng thnh cng cc hp ng phi sinh t bo v mnh trc ri ro ny. Tng gi tr hp ng phi sinh tin t ti Eximbank tng vt vo nm 2008 (tng 316% so vi nm 2007). Bng 15: Tng gi tr cc hp ng phi sinh tin t ti Eximbank 2006 qu I/2010 n v: triu ng Thi gian 2006 2007 2008 2009 QI/2010 Giao dch k hn tin t 232.491 240.234 2.344.288 2.621.518 1.618.713 Giao dch hon Quyn chn Tng i tin t tin t 768.790 536.299 864.115 623.881 1.243.002 11.709 3.598.999 2.062.703 - 4.684.221 1.803.541 5.127 3.427.381 Ngun: Cc Bo co thng nin Eximbank Cc cng c phi sinh ng vai tr chnh trong chnh sch phng nga ri ro hi oi ca Eximbank.16 Trong nm 2009, hot ng kinh doanh y Eximbank vo trng thi thiu ht USD, Vng, AUD. Chnh v vy, Eximbank phng v bng cch mua vo cc hp ng k hn USD, Vng, AUD. ng thi, Eximbank k kt cc hp ng k hn bn ra16

Xem ph lc 1: Bng ti sn v n ca Eximbank theo loi tin t nm 2009http://svnckh.com.vn

6 1

cc ng tin ang trong trng thi d tha nh VND, EUR v JPY. Hp ng hon i cng c thc hin thu hp chnh lch gia ti sn v n ca mi loi tin t, ci thin trng thi tin t rng. Chng hn 402.952 triu ng giao dch phi sinh USD thuc phn ti sn gip tng tng ti sn bng USD ln 10.833.985 triu ng gn vi mc 12.191.517 triu ng n ca ngn hng bng USD. Ngc li, do Eximbank ang s hu mt khong ti sn 395.674 triu ng bng EUR, trong khi n bng EUR ch 352.207 triu ng. V vy, Eximbank phng nga ri ro t gi EUR/VND xung bng khon cng n giao dch phi sinh tr gi 40.311 triu ng. iu ny gip trng thi EUR ca ngn hng mc dng 3.156 triu ng, thp hn nhiu con s 43.467 triu ng nu khng s dng cng c phi sinh. Tng t nh vy, Eximbank thnh cng trong vic a ra nhng khong tin t cn phng nga da trn mc bin ng t gi ca mi loi ngoi t. 2.5.2. Sacombank Cng nh Eximbank, Sacombank y mnh vic s dng cc cng c phi sinh trong hot ng kinh doanh v phng nga ri ro, c bit giai on 2008 ti nay. Bng 16: Tng gi tr cc hp ng phi sinh tin t ti Sacombank 2007 QI/2010 n v: triu ng Thi gian 2007 2008 2009 QI/2010 Giao dch k hn tin t 561.096 737.900 987.114 Giao dch hon Quyn Tng i tin t chn tin t 785.076 785.076 2.451.322 5.192 3.017.610 9.929.204 - 10.667.104 7.820.853 - 8.807.967 Ngun: Bo co thng nin Sacombank Cc hp ng k hn cng c tng gi tr tng vt vo nm 2008 (tng 284%) so vi nm 2007, tuy nhin, khc vi Eximbank, tc tng trng mnh ny vn gi nguyn


6 2

vo nm 2009 ti Sacombank. Nhng cng c phi sinh c Sacombank s dng hiu qu trong vic bo m trng thi tin t trnh khi ri ro hi oi.17 Sacombank thiu ht vng nhng li d tha cc loi ngoi t khc nh USD, JPY, EUR, AUD, CAD, Ngn hng thc hin cc nghip v phi sinh tng lng ti sn bng vng ln 17.256.268 triu ng cn bng vi 17.245.291 triu ng n bng vng ca ngn hng. Gi tr ca cc hp ng phi sinh vng ny ln ti 5.494.492 triu ng. Gi tr cc hp ng phi sinh USD cng gn vi con s nh vng, tuy nhin Sacombank li v th ngc li. Phi sinh vng v USD chim ti 92,32% tng gi tr cc hp ng phi sinh. Phi sinh cc loi ngoi t khc tuy ch chim lng nh nhng rt hu ch, gip Sacombank phng nga ri ro hi oi. 3. nh gi thc trng pht trin nghip v phi sinh ti cc ngn hng thng mi Vit Nam

3.1.

Nhng kt qu t c

3.1.1. Gp phn ph bin cng c phi sinh cho doanh nghip trong nc Bng vic cung cp cc giao dch phi sinh cho khch hng thu v li nhun, cc NHTM Vit Nam a cc cng c ti chnh phi sinh li gn hn vi cc doanh nghip Vit Nam. So vi nhng ngy u mi du nhp vo Vit Nam, hin nay cc cng c phi sinh c nhiu doanh nghip s dng hn phng nga ri ro t gi. Trong , hon i t gi l mt cng c c a chung hn k hn. Tuy t trng mua bn k hn v hon i vi tng giao dch mua bn ngoi t nhng nm gn y gn nh tng khng ng k, trung bnh 1% so vi nm trc, nhng do tc pht trin nhanh chng ca cc giao dch ngoi t trn th trng ngoi hi, c th thy, mc s dng hai cng c ny tng ln tng i. L nhng t chc tin phong trong vic s dng v kinh doanh cc hp ng phi sinh, cc NHTM Vit Nam v ang lm tt vai tr ca mnh, gip cc doanh nghip bit cch s dng cng c phi sinh phng n

[YRC]-Giai Phap Phat Trien Nghiep Vu Phai Sinh Tai Cac Ngan Hang Thuong Mai Viet Nam

Documents

Transcript of [YRC]-Giai Phap Phat Trien Nghiep Vu Phai Sinh Tai Cac Ngan Hang Thuong Mai Viet Nam