Yıgma Binalar - Acil ve Afet Derneği Resmi Web Sitesi · • Bu tip yapılarda genelde betonarme...
Transcript of Yıgma Binalar - Acil ve Afet Derneği Resmi Web Sitesi · • Bu tip yapılarda genelde betonarme...
Yıgma Binalar
• Bu tip binaların taşıyıcı sistemlerini
duvarlar oluşturur. Yapı malzemesi olarak
taş, tuğla, kerpiç kullanılır. Depremde
kolay yıkılabilir.
• Ülkemizde betonarmeden sonra en çok
görülen yapı tipidir
Yıgma Bina Hasarları
• Bu tip yıkıntılarda, taşıyıcı sistemi oluşturan mevcut duvarların, gelen kuvveti karşılayamaması sonucu duvarlar çeşitli boyutlarda hasar görür.
• Bu tip hasarlar sonucunda eğer bina yıkılmışsa, oluşabilecek canlı boşlukları sağlam eşyaların dipleri olabilir.
Yığma yapılarda yıkılma mekanizması
DAR
ÇATLAKLAR
GENİŞ ÇATLAKLAR
DAR
ÇATLAKLAR
GENİŞ ÇATLAKLAR
ORTADA FARKLI OTURMA
KENARDA FARKLI OTURMA
HER İKİ KENARDA FARKLI OTURMA
Ahsap Binalar
• Mevcut sistemin tamamına yakın bölümünde ahşap malzemenin kullanıldığı yapı tipine ahşap yapı denir.
• Bu yapı tipine genellikle ve ormanın yoğun olduğu kırsal kesimdeki köy ve kasabalarda rastlanmaktadır.
Ahsap Bina Hasarları
• Bu tip yapılarda genelde betonarme ve yığma yapılar
gibi hasarlar görülmez.
• Can kaybının en az olduğu yapı tipidir.
• Oluşabilecek canlı boşlukları sağlam ev eşyalarının
(buzdolabı,çamaşır makinası vb.)Dipleri olabilir.
Çelik Binalar
• Mevcut sistemin tamamına yakınında çelik malzeme kullanılan yapı tipine çelik yapı denir.
• Ülkemizde genellikle sanayi bölgelerinde fabrika,büyük atölye vb. Gibi yerlerde uygulanan bir sistemdir.
Çelik Bina Hasarları
• Bu tip yapılar depreme karşı en dayanıklı yapı özelliğine
sahiplerdir.
• Yıkılma söz konusu olduğunda yapının içindeki sağlam
eşyaların diplerinde canlı boşlukları oluşabilir.
• Çöktüklerinde bu binalarda çalışılması zordur.
Binaların Çökme Nedenleri
• Depremler
• Yanlış teknik ve
eksik malzeme kullanımı
• Yangınlar
• Hava koşulları
• Gaz sızıntısı gibi nedenlerle oluşan patlamalar
• Sabotajlar
• Eski ve zayıf taşıyıcı elemanların düşmesi
Hafif Hasar
• Hafif Hasar :Yapısal hasar yoktur, duvar ve sıva çatlakları
vardır.
• Müdahalede Güvenlik:Rahatça girip çıkılabilir ve uzun
çalışılabilir.
• Müdahalede Öncelik:Müdahalecilerin ilk ve çabuk
bakabilecekleri binalardır.
Orta Hasar
• Orta Hasar : Kısmi Yapısal hasar vardır.bazı kolon ve kiriş
betonlarında kırılmalar görülür. Bina ayaktadır.
• Müdahalede Güvenlik: Artçılarda davranışı belli olmaz. Girip
çıkarken dikkat etmek gerekir ve uzun çalışma yapılmamalıdır.
• Müdahalede Öncelik: Müdahalecilerin hafif hasarlılardan sonra
ikinci ve hızlı bakmaları gereken binalardır.
Ağır Hasar • Ağır Hasar : Yapısal hasar oranı yüksektir.Kolon ve kirişlerin
betonları ile demirlerinde ayrılma ,kopma, bükülme şeklinde
ciddi hasarlar oluşmuştur. Çoğunlukla bu tür binalar dengesiz
durmaktadır.
• Müdahalede Güvenlik: Artçılarda veya kendiliğinden çökme
yıkılma gösterebilir. Girip çıkmak son derece tehlikelidir. uzun
çalışma yapılamaz.
• Müdahalede Öncelik:müdahalecilerin hafif ve orta
hasarlılardan sonra müdahale etmesi gereken hasarlardır. Fakat
• acil durumlarda Dışarıya yakın kolay yerlerden az müdahaleci
ile hızlı ve güvenli bir şekilde mağdurlar alınabilir. Öncelikle
profesyonel ekiplere haber verilmeli ve onlara bırakılmalıdır.
Enkaz
• Enkaz : Yapısal olarak ayakta pek bir şey kalmamıştır.Tüm
kolon kiriş ve döşemeler sıfır mesafede preslenmiştir.
Çoğunlukla bu tür hasarlarda çalışmak daha Dışarıya yakın
yerlerdeki mağdurlar çıkarılabilir.Fakat içerde kalanları çıkarmak
uzun ve daha teknik bir çalışma gerektirir.
• Müdahalede Güvenlik: Çoğunlukla bu tür hasarlarda çalışmak
daha az risk içerir. Artçılarda veya kendiliğinden çökme yıkılma
göstermez ama kayma- oynama söz konusu olabilir risk yaratır,
destekleme gerekir.Girip çıkmak oldukça zor ve uzundur.
• Müdahalede Öncelik:İlk müdahaleciler yüzeyden,dışarıya
yakın yerlerden ilk çalışmaları yapabilir. İçerde ulaşılması güç
mağdurlar için öncelikle profesyonel ekiplere haber verilmeli ve
onlara bırakılmalıdır.
KONYA KONYA
BİNALARDA GÖRÜLEN
ÇÖKME-YIKILMA ŞEKİLLERİ VE BOŞLUKLAR
KISMİ ZEMİN KAT ARA KAT
MERDİVEN
BURGU PRES
V VAKUM
DEVRİLME
BİNALARDA GÖRÜLEN
ÇÖKME-YIKILMA ŞEKİLLERİ VE BOŞLUKLAR
• Çökme-yıkılma şekilleri, hangi yapı öğelerinin
yıkıldığına bağlıdır. Her çökme döküntünün içinde
farklı türde boşluklar oluşturur. Tek bir çöken binada
birden fazla türde boşluğun oluşması olasıdır.
• Her olayda farklı bir çökme - yıkılma şekli ve
dolayısıyla farklı boşluk türleri ile karşılaşmak
olasıdır. Bu boşluklara bakılarak, binaya nerelerden
girileceği kestirilebilir ve daha fazla insanın hayatta
kalması sağlanabilir.
• Binalarda çeşitli çökme-yıkılma şekilleri görülebilir.
Bunun sonucunda, birtakım etkenlere dayalı olarak
farklı boşluklar ve ulaşılamayan yerler oluşacaktır.
Ağır Hasar ve Enkaz Nedenleri
• Depremlerde bina hasarlarını tek nedene
bağlamak yanlıştır.bazen çok sağlam yapılan
binalar yıkıldığı gibi oldukça zayıf ve eksik
binalarda yıkılmayabilir.
• Depremin büyüklüğü,zemin zayıflığı, bina
tasarımı,kullanılan malzemenin kalitesizliği,
yapım tekniği başlıca nedenlerdir.
• Bu nedenlerden bir tanesi yada birkaçı bir
arada değişik düzeylerde hasara yol açabilir.
Kısmi Enkaz
Enkaz kütleleri bir tarafından destekli olup diğer tarafından
çökerek tek parça halinde kırılırsa buna Kısmi enkaz denir
Zemin Kat Enkazı
Çoğunlukla 3 - 4 katlı binalarda kolon kiriş
bağlantılarının zayıf olması nedeniyle yalnızca zemin
kat enkazı oluşmaktadır.
GÖLCÜK
BİNGÖL
Ara Kat Enkazı
Eğer bina yapılışında ara katlardan birinde yanlış
teknik,eksik malzeme kullanılmış ise ortaya çıkan
enkaz şeklidir
BİNGÖL
VAKUM ENKAZ
Bu tip çöküntü ile enkaz alt kata ya da bodrum kata kadar inebilir.
Bu tip çöküntülere vakum şekilli enkaz denir.Örnek: KONYA ZÜMRÜT APT.
“V” ŞEKLİNDE ÇÖKME
Mobilya ya da ekipman gibi ağır yükler odanın ortasında
yoğunlaşmışsa aşırı ağırlık zeminin çökmesine neden
olur. Buda V tipi çöküntüyü oluşturur.
Devrilme
Genellikle zemin
sıvılaşması gibi
nedenlerle beraber bina
temelinin zemine uygun
yapılmaması sonucu
meydana gelir.
Merdiven
Bu tip yıkılmalar dışardan
gelen mukavemetin yapıyı
bir doğrultuda merdiven
şeklinde yıkması sonucu
görülen yıkılmalardır.
Pres
Bu tip yıkılmalar, dışarıdan
gelen mukavemet
doğrultusunda katların blok
halinde birbirleri üzerine
yıkılması sonucu görülen
yıkılmalardır
Burgulu ve pres enkaz
Bu tip yıkılmalar gelen Bu tip yıkılmalar gelen
mukavemetin yapıya mukavemetin yapıya
Her doğrultudan etki Her doğrultudan etki
etmesi sonucu yapının etmesi sonucu yapının
Burgu şeklinde çökmesiyle Burgu şeklinde çökmesiyle
meydana gelen meydana gelen
Yıkılmalardır.Yıkılmalardır.
Tehlikeler
• Hasarlı binalar ve enkaz parçaları artçı şoklar
nedeniyle tehlike yaratabilir.
• Bunlar başlıca
• Dengesiz kolon ve kirişler,
• ayrılan duvarlar,
• kırık cam parçaları,
• demir çubuklar ,
• dökülebilecek moloz parçaları,
• eşyalar vb.