YERBILIMLERI ARALIK W153 D - OAJIoaji.net/articles/2015/2210-1437481000.pdf · TURKDONMEZ, BOZCU...
Transcript of YERBILIMLERI ARALIK W153 D - OAJIoaji.net/articles/2015/2210-1437481000.pdf · TURKDONMEZ, BOZCU...
YERBILIMLERICEOSOδヽD
ARALIKDECEⅣIBER W153 ISSN 1019-1003
ETiLi(cANAKKALE)Gも NEYiNDEKi PLウTONiK ve VOLKANiKKAYALARIN PETROGRAFISIve JEOKIⅣ IYASI
Oya TURKDONⅣ IEZ,Ⅳlustafa BOZCU
σα″αたたα′′θ″∫ιた′z ttα′′」″′ソ`′
・s′ rF7s,,ノιθノ6ゾ′ルイ″力θ″′,s′′意′Bわノ′/71″
,
σα′αたたαノθ/r″′女I llι
OZET:σα力ξ″αα′α′′,βむα】「α′・″ηαグαS7'ηグα καz″αj y″たs`′ルηメ″′″た夕z`ッメ′1″`E′
′ノ′
ゞ`ソ
フでS'77′`ッ `″
αノι″.3メ gα yα′.ι ′lα″αSI'77″α Eθ∫ι77'″ι71Pノメyθ s`′1'`たα′α′・ノン′・たノ′′め′
`777セ′・グ′αた′√θル″夕ξ779α g″α′ノz777α″:η ′ノ″rθ″′々ッ
`ッθ′々α″′々″7・″″′θ′・′わ′′‐α7・α″αソ
`ッαッg`′7θ′α′・αたわタノIr″ 777α r々α′′′ B“ αゞノ7ゞ′7α′αE′〃′grJ79θッ′′′θ yθ′・α′α′Ar′ ″αg: 、,θ
ζ′l′ 7‐
`Sf7〃 `た′ρノ″′θ/1ノたν
` ッθttα′7′たたαッαf′α′・′/1ブθθノ。ブ′たたθ′2″ /77′α′′ Fノθρ′r′
・οg′・α′アた 、1′
/C20た 7777α Sθ′わz`〃メたた′・′α7・α∫′77・ :′771ぜ″7・ .
′′26ιノι771`α′αJlι 4ααた,′′″′θ′メたたαッαf′α″ρ`′
7・ 9g′・a/1々 fαノJ∫′9α′α′・グοご′
・夕/rfrs夕 II′αgθζrfrfノ frた′α grα′7″′
`′
・ッι ρθろβ′‐ノr′たどθたIf′ fr θ/1r′ ,′た″′θた′αS,κ lメ
`′
グ′S′α′,αィ Fわθ′
`力
θ′・″わノθ″′り,b″θ′ルνιた′ソα7・∫“
771′ 7・αノθ7・′″′′ゞθ′・′′・ S′θ2~Ⅳα2θ ttκ2θ グ″αg′
`“777〃α
g′・α77た ,g′・α72ο′ノッθ7・ J′ νιた″να′・s″″ο′・′rゎ′′θ∫ル
"J77″θ′′′′
`′
・ ソοノたα77′たたαッαf′θ′・″α ′sピ わ″
′ク′・″722′′αた'α
′2グιz′ rr`η 71ッθ′ル`た
α″α′・″`意な“ιた′ιツθ ξθζ夕′′″た′α,α″′
`zルθノ″α々 ″zι′・ι
″α∫′r,rハαたノθ″グθz′′ソθ′・かο′′′わ′々∫′“ル′′
`gわ′・″′
“θたた〃′′・P/″′ο″Fた ソ′ソοルα″′たたαyαζ′α′′′7
S′θ2~7Va2ο+Kりθ′ιごなメ″″″αg′・α″′α′・′′,グθ
`′
ζ)′′α′2θノたα′′_s′′′たα=7/1S,s“わα′たα′ノαノα′ルッα・α″
`た
″月gδ 7・″′′′・Ⅳα2θ ttκ2ο
~F`ο -1イ gθ ィスFAイリ″fgι′7′″αg′ αη"″
″ お′δ7・ 72θたノ
`′
・′′7 fθ gν たα′たαノたα′θ′lα′α7,aaわ夕′fr′/77αたrr7 1′
`々α′たαノたθ′ι77 ′′・
`′
zグ gο∫′`′
・777θた′ι″′′
スッ′・Icα ′′″rθ″′たソι νθルα′7′たたαッαぐノα′・ι′?S'θ 2″ιJ`7・れιたα′・yT,θ2,/1/_9θ θ,F`2θ」,νgθ
,
Cαθ,1イ′θ,7Vα 2θ ′ιごθノ‐ノι′・′′マ″
`g″ξ′″′7ι gα′ヴたθ′・ιノαsyο′l νιわ
“″αたα′・ゞrη ,κ2θ
″`ζ
ι′・′″″ιなθg″
`.ノ
′ρθzル√たο′・ιノαッο″gδ∫′θ′″`sノ
′・αたsケθ″′′た′・お′α〃`」
777`S力・`ダ`rれ
′ツα′lS″ι7・
//76ι″777θ αノα′″2′αた′ρ″′θ′′たソιソθ′たθ′1,た たαyαノα′・I′7“″δ′・ι′`″
ι″′,′zιノι779`71rッ′′α″′・′
`2′
′・αたιノι777ι′?′″′・′sθ″Irf′α′・′77α daッα′,α′ηた,わιイたαッαξノα′・′/7θ′′∫ff/77"′ ?″α/7・αたS″θ71ιノた′・′srαノ′ι∫″2′′′72ッα71′ S″
`々αわ2おα′々 ル・′ι7″ηι g′わノ′7α g′lα たα′・′ξ′777S″′・ιgノι′・′/f′77″ιθ′た,ノメ
θ′″“fν わθ′′′・′メ′ιみ′′′′・
PETROGRAPHY and GEOCHEⅣIISTRY OF THE PLUTONIC andVOLCANIC ROCKSIN THE SOUTH OF ETiLi(cANAKKALE)
ABSTRACT:′ ′′力お s′夕αy,′,C″∫ll αs grl・
`′
?′θ′α7・θg7・α′力たα″″gιθθ力`777′
εα′/′αr“ r`s α71′ gθθノθg'cα′s`′′′′gs c′′′ン′θ刀′θα′lα ソθ′εα″′ε7・θθおα′・θ″/1グ スJ′ dαご′,メ77′/2`
sο夕′カグE′′′′,′′′力ι4θ″′カィメ(α ZどαJ 777θ夕rlrα ′″′・ακg`,3′ gα P`“′″syノα,/V771ィ ′た`ッ
.
P/fr′θηJθ ″θ`た
sノ″′力ι∫r放クα″`α
力αソιg′θ″夕″″α′′r7θ′フリ′・ルた′ι■′“′ιs α″′εθ77JSr
2′ρノαg′θ6′θsι ,κildspα 7・ ,α″ρ力′わοノι
`力
θ7・4わ′`″
′ιりわノθ′メたα″′9夕α′‐′z″′れ`′`な
。′′′力ι
189
TURKDONMEZ, BOZCU
SiO2-Na2O+K2O diagram they show g,ranite, granodiorite and quartz dioritecompositions. In this diagram volcanic rocks sllow different compositiott ranging Ji"om
andesite to rhyolite through undesite, dacite, trachy andesite and rhyolitecompositions. Plutonic artd yolcanic rocks in variation diagrams fall into subalkaline
area. Na2O+K2O - FeO - MgO (AFM) ternary diagram most of the samples indicate
calc-alkalen trend. SiO2 versus inTiO2, Al2O3, Fe2O3, MgO, CaO, MnO, Na2O a
value show strong negative correlation, and in contrast, in K2O values strong positive
correlation with SiO 2 indicates .ft'at:tional crystallization processes .
Results of major elements, trace elements and rare earth elements of plutonic andyolcanic rocks can be related to .ft'ac:tional crystallization as well as magma mixing
processes and crustal contamination.
1.GIRIs
Kuzeybatl Anadolu'da, Biga
Yarlmadasl'ndaki magmatik sure9
Sakarya kltasl ilc Toros kitasinin Ust
Kretase'de carpl§ masindan sonra
birbirlcrine kuzcy‐ guncy yё nlu
yaklnla§ masl llc ba§ lamlstlr(Yllmaz,
1989)ve bu Surc9 Eosen'den OrtaMiyoscn'c kadar gcli§ inlini surduren bir
dёnem ile temsil edilir.Ⅳ lagmatik urunler,
pliitonik ve volkanik kaya91arl i9crirler.
Bu,all§ ma,Etili ve guncyinde yer alan
AЁ ldaこ l Ve 9eVresindeki plutonik ve
volkanik kaya91arl kapsamaktadlr(sckil
l).Daha ёncek1 9all§ malarda(Ercan ve
di首。,1995;Siyako vd.1989;Dёnmez vd.
2005)' genel ёZCHiklcri tanlrnlannll§ Olan
volkanik kaya91ar bu ,all§ ma dalitostratigrafik olarak aylrtlanml§ tir・ Elde
edilen petrografik ve jeokimyasal veriler
l§ 1こ lnda bolgedcki plutOnik ve volkanik
kaya91ar araslndaki ili§ ki incelenmi§ tir.
Bu 9all§ ma arazi ve laboratuar(ince
kesit,tum kaya9 kimyasal analizleri)
ollnak uzere iki a§ amadager9ekle§ tirilmi§ tir・ Kaya9 ёmeklcrine ait
ana oksit element analizlerinin bir b61iimu
190
Kalemaden A.s.(canakkale)tarafindan
X―Ray Flouresans yёntcmiyle
ger9Ckle§ tirilirken,diЁ er ёmeklcrin ana,iz
vc nadir toprak clcment analizlcri ALS
Chemex(Kanada)analiZ laboratuarinda
ICP―ⅣIS yё ntcmiyle gcr9ekle§ tirilmistir.
2.GENEL JEOLOJIve STRATGRAFI
Call§ ma alanlnda yuzeyleyen kaya91ar
5 1itostratigrafi birimine ayrllrnl§ tlr.
Bё lgcdeki temeli olu§ turan Ust Kretase
ya§ 11,ba§ hCa serpantinit,kire9ta§ l b10klarl
ve meta§ cylden olu§ an cetmi ofiyolitik
Mela可 1(Okay Vd.,1990),Evcilcr plutOnu
taraflndan kesilir ve bёlgcdcki Iくu9ukkuyu
formasyonu ve bunlarla ara katklll yaygin
volkanik birilnlcr tarafindan uyumsuz
olarak tizerlenir.
Ge9 01i30Sen― Miyosen ya,11(Birkle ve
Satlr, 1995)granit,granodiyorit ve kuvars
diyorit bilesilndC 01an Evciler plutOnu
CCtm1 0■yolit Mela可 1'nl keser.Volkanik
kayalar ile olan dokanaこ lisc uyumsuzdur.
Can V01kanitleri olarak isimlendirilcn
(Ercan vd., 1995)volkaniklcr inceleme
alanlnln yakla§ lk 2/3 sini kaplarlar.Bunlar
9all§ ma alaninda 9o魅 unlukla andezitik,
れヽヽミ(つヽヽヽヽ、ヽャ)Qきヽマ」ヽヽヽこ
ヽヽヽ
もヽヽ澪
くヽくへ)ミヽヽヽ
べヽマヽヽヽミ、「、、もいミミ「●
くヽ「ヽοミミマヽ蟄
【0一
一一一一一副”
纂雰一資 シ^・辱‘
Aliv],cnl, vsna{ nx\lo?1i
tirraJl.tr
AgkrneR rilfa]Bd* kihu$r,;cylKlinritltu$rilL kihri,
(ynv.lu*Silisittc lolkarik I SilrkrlRild,;ri|{ Tiil
(eCcri1. rnliard.itl
Ka.a$l Krru{hl^r(`unl・l、 1ゞ口:力 ■ヾ
Tnliand{ril. ltrfirll
Cr$it. gre6diy0rirk!vns dilTri!
Lrsmru.lul
l*ryninil.lr{hi' b!€tr
I臨紳考IEツ V■■■●●マ
¨ ¨
醸躙鰈鰈鰈鏃態議鶉国回図国国□画
$ekil l. QakSrna Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr
$ekil 1. Qahqma Alanrnrn Yer Bulduru ve Jeoloji Haritasr
andezitik tiif, ender olarak da
trakiandezitik, dasitik bilegimli lavlar,andezit, dasitik bileqimli aglomeralar ve
riyolitik bileqimli tiiflerden oluqmaktadrr.
Ayrrca gahgma alanrnrn kuzey ve giiney
kesimlerinde bu volkaniklerin hidrotermal
alterasyonu sonucu oluqmuq silisifiye(sileks) bdlgeler de bulunmaktadrr. Ayncaqok nadir lavlar iginde gcizlenmiq bazalt
dayklarr da bu volkanik topluluk igindeyer alrr. Tiim bu volkanik birlik QetmiOfiyolit Melanjr ve granodiyorit bileqimliintrtizif iizerine uyumsuzlukla gelir.
Kumtaqr, silttaqr ve organik gamurta$l
nitcliこ inde olan KtiEiikkuyuFormasyonuna(Saka, 1979)ait gё lsel
scdilnanlar andezitik turdeki v01kanik
kayalar vc aglomeralar ile arakatkllldlr.
Call§ma alaninda a91k bir yuzlck 01arak
gё zlenmese dc kilta§ 1,kumta§ 1,kёmur,
organik§cyl, aglomera ve tuf stratigrafisi
sunan can formasyonu(SiyakO vd.,1989),
bё lgedeki yaygin olarak gё zlcnen
volkanik kaya91arin uzcrine uyumsuz
olarak gclmektedir.cё kuntu alanlarinda
yuzlck vcrcn aliivyal nitelikli Kuvatcmer
ya§ 1l birilnler isc tum birinlleri
uyumsuzlukla 6■ er
Call§ ma alanindaki Evciler PlutOnu'na
ait kaya91arda,1)claloye ve Bingё l(2000),
K/Ar yё nten五 ile 27,1± 0,6-31,1± 1,4 My
arasinda,BIrkle ve Satlr(1995),Rb/Sr
yёntelni ile 25± 0,3 My vc Okay vc Satlr
(2000),Rb/Sr yё ntelnli lle 20,5± 0,2-
20,7±0,2 My(Ust Oligoscn― Alt Miyoscn)
ya,larinl bulmu§ lardlr.Ercan ve di色 .,
(1995)'dc can vOlkanitlcrine aitGё k9eada'daki andezitik lav ёmcklerinden
K/Ar yёntenli ilc yaptlklarl ya§ tayininde
192
TυRKDOttMEZ,30Zσυ
30,4± 0,7‐ 34,3± 1,2 My(Alt Oligoscn),
Dayal(1984)Yenice dolaylarinda,andczitik lavda 28,2± 1.4-28,0± 0,9 My
(OSt Oligosen),Krushensky(1976),Edrcmit'in kuzeydoEusundaki andezitik
lavdaki biyotitlerdcn 23,6± 0,6 My(Orta
Miyoscn)ya§larinl bullnu§ lardlr.
3.PETROGRAFIve JEOKIⅣ lYA
Call§ ma alanl icinde Evciler PlutOnu'na
ait kaya91arda yapllan petrografik
incelemelcr ile bunlarin granit―
granodiyorit, kuvars diyorit― kuvars
monzodiyorit bilc§ imlCrdc olduttu
gё rulmu§ tur. Bu kayalar fancritik ve
porfiritik dokuludur.Incc kcsitlcrdc geneH
orta-lrl kristallerden oluqan
hipidiyomorfik, holok ri stal en
dokudadirlar. Bё lgcdeki plutOnik
kaya91arin lllineral bile§ ilnleri,ba§ 1lCa
plajioklas,kuvars,ortoklas,amfibol
(hOmblend)Ve biyotitlerden olu§ maktadlr.
Call§ ma alaninda lav akintisl vepiroklastik urunler 01arak gё zlcncn
volkanik kaya91ar 9oこ unlukla andezit
olmak uzere, cndcr olarak dasit,
trakiandczit vc riyolitik bile§ iinlidirler.
Andezitler genellikle afanatik vc porfiritik
dokular gё stermektedir. Ayrlca
hiyalopilitik,pilotaksitik,glomeroporfik
ve intcrsertal dokular da gё zlenir.Granitik
ve volkanik kaya91arda yaygin olarak
alterasyon ile gcli§ llli§ , ikincil kalsit,
scrizit, cpidot, kil ve klorit nlinerallcri
bulunmaktadlr.
Call§ ma alaninda plutona ait 3 ayrl
yuzcylcmcdcn derlenen 6 ёrnekte,ana
clemcnt analizi ve 3 ёmekte de iz ve nadir
toprak element (REE) anaHZICri
Etili (Qanakkale) Giineyindeki Pliitonik ve Volkanik Kayalann Petrografisi ve Jeokimyast
yaptrrrlmrqtlr. Bu drneklerin ana, iz ve Qan volkanitlerine ait kayaglardanREE analiz sonuglarr Qizelge I ve 2'de derlenen toplam 42 ornek tizerindegdsterilmektedir. jeokimyasal gahqma yaprlmrqtrr.
Qizelge 1. Evciler Pliitonu'na ait majdr element igerikleri. Majrir element oksitleri 7o
cinsinden verilmigtir.
Ornek No 1 13 47 48 61 83
Si02
A1203
Fe203
CaOMgONa20K20Ti02
MnOP205SrO
BaOLOI
64,04
17,76
4,33
2,94
1,11
3,73
3,47
0.16
2.32
52,96
19,66
7,2
6,65
2,44
3,84
1,09
0,83
0.17
4.39
64,31
18,2
3,63
3,7
1,4
3,51
3,97
0,34
0,07
0.78
66,4
15,25
3,10
3,03
1,40
3,05
4,21
0,33
0,05
0,12
0,05
0,13
0,61
67,6 60,2
17,00 16,80
0,81 5,33
5,24 4,94
0,94 2,03
5,60 3,72
0,53 2,66
0,51 0,72
0,04 0,14
0,13 0,21
0,06 0,05
0,03 0,10
1,35 2,22
TOPLAⅣ1 99.86 99。 23 99。91 97,7 99,8 99,1
Qizelge 2. Evciler Pliitonu'na ait iz element ve REE igerikleri. iz element ve REEinsinden verilns n ve
Ornek No 48 61 83 V
W
Y
ZnZr」aCePrNd
Smh
Gd
Tb
DyH。ErTmYb
」u
78213,5
2913434,1
61,8
6,17
20,03,401,05
3,61
0,462,400,531,48
0,231,55
0,25
70236,1
3429735,5
68,5
8,80
32,3
6,301,35
6,841,03
6,101,34
4,00
0,624,000,64
1463
32,6
8432035,672,3
8,46
31,5
6,18
1.6
6,67
1,01
5,761,27
3,75
0,57
3,660,57
Ba
C。
Cr
Cs
Cu
Ga
Hf
M。
Nb
Ni
Pb
Rb
Sn
Sr
Ta
Th
U
10357,7
305,40
4214,9
3,7
8
10,5
19
18
188,5
24351,1
28,5
4,17
2441,7
300,84
17,6
8,1
215,1
15
2313,8
44691,2
25,5
4、24
80014,4
203,22
17
19,6
8,6
2912,5
17
2297,924321,0
16,70
5,28
193
↑
8
qYO
菫
Omeklerin ana clement analiz sonu91ari
CiZelge 3.ve bu ёmeklcr i9ensinden 13
1av ёrnctti, 3 tane silisifiye volkanik,7
tanc riyolitik tuf ve 3 tanc dc aglomera
ёmeklcnnin iz element analizleri ciZelge
4 vc5.'te verillllistir
Granitik kaya91ar silise kar§ 1-alkali
elcmcnt oksitlerinin birliktc kunanlldlЁ l
Middlemost(1985)diyagramina izdu§ urtiltttindc(scki1 2)ё rneklerin 9oこ u
granit― granodiyorit alaninda ycr allrken,
bir ёrnek kuvars diyorit,bir ёrnck ise
kuvars monzodiyorit― granodiyorit
SIOl同
seki1 2.call§ ma alaninda Evciler
PlutOnu'na ait granitik kaya91arin
Middlemost(1985)Si02~Na20+K20diyagraminda adlanmasl(6:Granit,10:
Kuvars monzodiyorit,11:Granodiyorit,
13:Kuvars diyorit).
Volkanik kaya91ar i9in ise silis ve
alkali― kalsiyum elemcntlcrinin kullanlldlこ 1
Lc Maitrc(1989)'nin Si02/Na20+K2°
diyagramda(seki1 3)ё rneklerinin
90こ unun andezit alaninda toplandl首 1
gOrtilur.Orneklerin bir klslnl dasit,bir
klsml da bazaltik trakiandezitten trakite
194
TC/RKDONMEZ,BOZCυ
detti§ mcktCdir.Bazik bilc§ imli olan 45
nolu ёmek trakibazalt alaninda ve tiiner
isc riyolit alaninda daこ lhmgёstenncktcdirler.
Call§ ma alanindaki granitik ve
volkanik kaya91ar Si02~Na20+K20
(IrVin ve Baragar, 1971)deLisimdiyagramina iz du§ urulduLunde(seki1 4)
alkali― subalkali ayrlln gizgisinin subalkali
alaninda ycr aldlklari gё rtilur.(FeO二
Na20+K20 ~ MgO)AFM u9gendiyagraminda da granitik ёrneklerin
tumunun ve vOlkanik ёrneklerin 9oこ unun
kalkalkalen alanda bulunduttu ve
kalkalkalen trend gё sterdiLi gё zlenmistir.
Toleyitik alanda gё zlenen volkanik
ёmeklerde yapllan petrografik 9all§ malar
bu ёrncklerin demir oksit9e daha zengin
olduklarinl gё sternli§ tir.Bunun ncdeniise,
muhtemclen volkanik kaya91arda yaygln
olarak gё zlcncn demirli alterasyonlardlr.
●lA問
§eki1 3. call§ ma alaninda canvolkaniklerine ait kaya91arin Lc Maitre
(1989)diyagraminda adlamasl(Sl:Trakibazalt,S2: Bazaltik trakiandezit,
S3: Trakiandezit, T: Trakit, 01:B azaltik andezit,02:Andezit,03:
Dasit,R:Riyolit)(S:lav ёrnekleri,E]:
●youdk tuf ёrnekleH,● :agbmeraёmekleri,Oi bazalt Ome首 i.
E
,
,
slnlrlnda yer almaktadlr.
Qizelge 3. Qan volkaniklerine aitx*aglomera, "
majcir element igerikleri. Majcir element oksitleri 7o cinsinden verilmigtir. (xriyolitik ttif,volkanik)
”、ミ(もヽヽヽお、ヽヽヽ)6ぎヽヽ)」ヽヽヽヽヽヽヽヽ
oヽ社ヽ汁くヽくοヽヽヽヽヽヽ
λゞVヽヽヽミヽヽヽヽヽ・oいミヽ●ヽ、一へ、ヽも、ヽヽ一)ヽセ
も CiZelge 4.Lavlara ve silisifiye volkaniklere ait iz element ve REE i9erikleri.Iz elcmcnt ve REE ppm cinsinden verilmi§ tir.
い /*_:、 ,^1:+11´ ●1● *来 ^_1^_^_^''_:1:^:A、 ′、 ,^11″ ^^11ハ
『QヽべυOンcヽ
いN・”ON6Q
(xriyolitik tiif, * xaglomera, " silisifiye volkanik)k
mo.
9 27 30 39 41 44 50 91 97 106 うん 54" 74"
614 715 668 700 604 654 547 700 498 705 167 30 299Z2_4 16_1 ノ_D ZU.3 148 る.b ZD l 56 54 06 0.6
4U 4U 5U 4U 50 30 20 20 30 40 30 30 20421 1.27 42 4.3 3.95 2.51 36 Dlソ 0. U
じu j i tJ Zソ DU 10 16 Z4 26 36[ 2ソ 0「J 164 15.9 16_4 20.4 14 22 うり
■1 6 j./ jソ う / 4 4.2 4D 4
Vlo 4 4 4 3 2 2 b
/り /ヽ lヽ _5 り 6 _4 X4 0 2 0.5ヾ i 20 30 19 2 6 16 23 8
22 32 34 20 29 ヽ フ
tb 144 lUl_ D ′6/ 18 2り り 4ら ヽ
フ 7b66 499 3` 357 492 432 216 607 6.9 12.5 41
0_り 0.8 0_9 1.2 tり ./ l U6
184 _4 202 ソUl lZ.b Zl.Z 1ソ .41 00 10ソ ソ.Uう 3 D.4/Z00 0.U6 2.64 D.D4 1 0Z j / 2_/21ヽ ヽ 6:う
Ⅳ 3 つ つ , 7
r 28.1 18.4 257 14 222 2D.j 9.3 0.5
`n
08 64 93 80 20137 42 144 6 l tJヽ
30 4 46.8 ZD.Z Zソ 30.4 う乙
j32 う乙
『) Dj.j 464 84./ 4‐/.4 DU/ _D∠ .ソ 01ソ OD.∠ Z ZZ.Z
ソ.ソZ D.4 D00 0.ソ∠ 0う 1 /Ul /.DZ 1_21 Z_22
Nd Z4.0 lソ ./ ZU, lソ ZD. 1 40
)m ヽ/6 う46 _ヽDり 4_/ b
′u l 1_4, 1_3 7 0.:
〕d D.ノ 4ヽ 4_6X 637 6.1 7 8
b 0.88 0_7 ()_67 9 U 074 0 0.06ヽフヽ 5_34 4_ 4.り 583 4.13
Ho U./ .97 0_8 2 081 0.83 lU U.0/ 1.Zt U.OD 14 0.08 U.,jり4 44 3.05 2.54 241 Z.ソ 1ソ / ,D4 乙 D4 j 4 1.(
0
205 Z.ソD 2.49 2.39 3.04 238 2_87 2_05 336 254 4 1.2
ンu 0.48 0.31 U.44 U.う ソ U.j U.4D 0.j0 υ O′ υ.4j υ.0 U Dl 038 U.DZ U.Uソ U.1ソ 03
Qizelge 5. Aglomera ve Riyolitik tiiflere ait iz element ve REE igerikleri. Iz element ve REE ppm cinsinden verilmiqtir.(*riyol itik tiif.* *aglomera)
Omek No. 26* 49* 69* 122* 125* И■ 89**
Ba 726 733 1060 699 202 803 643Co 06 4.主 0 0 0 16.4 20_5 168Cr /0 20 30 70 20 20 30 30 60 ju
Cs 07 46Z lU.DD D.0ソ う./ソ 1.Uう U.ソソ l DZCu 14 7 7 0 29 56Ua 163 16.9 4 154 14_4 14.8 16.6 10.ソ 1ソ .1
Hl 7 4 61 64 6.1 66 6.4 6.1Mo 2 3 3 2Nb 17.9 9.3 0.ソ 19 20.7 20.1 23 10.5 101IN l 16 D D U 0 20 19Pb 4/ 28 21 40 21 23Kb ソ0.0 98 226 261 146 16.3 64./ 0/.0Sn Z 2Sr 1410 450 06 ソ6.D jD.4 488 526 68/
D 1.6 0.9 0.8 U./in Oj.0 j6.4 4Z.ソ 10.lD lU.jD∪ ソ.う4 D.ソD 0.Z0 る.Uソ 6.64 /tJ6 4D4 j.づ Z 2.ソ
V 149 129 47 26 161 186 165W 4 4 ソ 4 3Y 23.9 20.4 23.9 2/ Zj.0 21.3 jD Z 32 jU l
∠n
Zr 260 144 222 227 225 242 222La j4 /U.Z 4D.1 404 42.2 jソ .1 26.4
46 /ソ .Z 60.4 00.D /6.D 6り _X 2ヽ_6Pr 625 l 868 7_1 73 6.41Nd 22 26.7 29 Zj.j 23.4 24.7 33.4 30.8 Z4.6Sm 10.8う 4 468 D.14 4.13 4.33 6.63 D.ZZLu j.24 1.ZZ U0 0.6Z U.01 0/う U./ソ 1.61 ljソUd 10.ソ 4.6/ D ZZ 4.48 3.69 40 743 Dツ
ib 0.66 U.ノ 073 ヽ■ 057 06 14 〕_tJ4
Dv 6.01 3.68 4.16 404 3.35 3.22 634 589 D06Ho 1.03 0./ Uソ4 0.8ノ 0./8 U/4 072 1.37 20 1.23Lr Z.ソソ Z.5D Zソ / 2.Dj 2.66 Z j2 うりX
・
1`m 0.4ヽプ. 0_46 0_44 0_42 039 039 057 05 05
Yb 306 2_96 272 2.66 3.67 3.69 3.39Lu 0.5 0.3/ 0.49 05 0.5] U4ソ 0.47 U.D/ 0.57 0.51
0→
E
l
TυRKDO/VMEZ,30ZCυ
0J10a
$ekil 4. Pliitonik ve volkanik kayaqlann Irvin ve Baragar (1971)'a gdre Alkalen-
Subalkalen ve Toleyitik-Kalkalkalen ayrrdr
40
綺1■町14「劇付1
0L“
Call§ ma alanindaki granitik ve volkallik
kaya91arin olu§tuklarl ortama yakla§ lrnda
bulunabillnek i9in Pcarcc vd.,(1984)
taraflndan Rb,Y ve Nb gibi iz clemcntler
kullanarak olu§ turduklarl diyagramlar
kullanllml§ tir(Seki1 5.a,b).Budiyagramlarda clde edilen veriler
dOこ rultusunda b61gedeki Evciler
PlutOnu'na ve can V01kaniklerine ait
kayalaHn volkanik yay ortaml(VAG)
dOLaSinl sergilcdiこ i g6rulmekte vc aynl
kё kenli bir magmadan turcdikleri
diiStiniillnektedir. Granitik ve volkanik
kaya91arin REE 19in ёrumcek(spider)
diyagrallllarl 】くondrite gёrc normalize
edilerck kullanllml§ tlr(scki1 6‐ 7).
Normalizasyon detterleri Taylor ve
McLcnnan(1985)'den alinml§ tlr・ CJl§maalanindaki granitik ёrneklerde LREE'den
HREE'lere doEru bir fraksiyonlanmanin
?3混
"
…
10 1●Yい
(a)
§eki1 5.a,b.Bё lgedeki magmatik kayalarinin Pearce ve di魅 。,(1984)'nin tCktOnik ortam
sinl■ andlrlna diyagralnlarindaki konumlarl
198
"い(b)
E′ノ′1/σα″θたたα′のG7777り′′?グ`だ
P′力ο″ル
01duЁ u gёrulmcktedir.seki1 7'delitolojilerine gё re aylrtlanm10 01an
volkanik urtinlerde de, LREE'den
HREE'lere doЁ ru 90k da kuvvetli Olmayan
bir fraksiyonlanmanin varllЁ l
gёzlenmcktedir.Riyolitik tullerdcki Eu
clemcntindeki daha fazla gё zuken negatif
anomali plajioklaslardakifraksinasyonlanma ile ilgilidir. Magmatik
kaya91ardaki LREE'nde gё rulen
zenginlc§ me, kaynatta dalma‐ batmasonucu dalan levhanin katklsl ile,kabuksal
bilescnlerin olu§ turduttu kirlenmeden
kaynaklandlgi dusunulincktedir.
ve Volkanik Koyalartn Petrografisi ve Jeokimyasr
seki1 7.can v01kanitlerinc ait lav,aglomera, tuf ve slckslerin REE
19eriklerinin Kaya9/Kondrit ёrumcekdiyagramlndaki sematik gё runumti.
Normalizasyon deこ erleri Tay10r ve
McLennan(1985)'den almml§ tir.
(○ :h宙ar,● :a」omen,Onydnktuf,膠爾:silekS ёmekleri)
Na20 deこ erlerinde g091u negatif
korelasyon g6stermektcdir. K20
deЁ Crinde ise gu911 pozitif korelasyon
gё r1lmcktedir.Muhtemclen CaO'degё zlcncn azalmalar,kalsik plttiOklaslann
fraksiyonlanmasl ile,M80'deki azalmalar,
klinopiroksen fraksiyonlanmasl ile,Fe203
ve Ti(D2'deki azallnalar ise pirOksen ve
Fe― Ti oksit fraksiyonlanmasl ile ili§ kilidir.
4。 SONUcLAR ve TARTIsIIIA―Call§ ma alanlnda geni§ yaylllm sunan
ve ёnceki 9ah§ malarda genel ёzeHikleriyle
tanlllllan■ 11§ 01an v01kanik kayalar,bu
9all§ ma ile ayrintll1 01arak saha
gёzlemleri,petrogran ve petrol● ik 01arak
aylrtlanml§ vc haHtalanml§ tlr.
―Call§ ma alaninda,haritalanml§ 01an
plutOnik kayalar granit, granodiyorit ve
∬緻`\もキリ苺t♭撃
Pr N(iSm tu Cd Tb Dy Ho Erlm Yb L“
$ekil 6. Evciler Pltitonu'na ait granitikkayaglarrnrn REE igeriklerininKayaq/Kondrit ciriimcekdiyagramlndaki §ematik gё runiimii.
Normalizasyon deЁ erleri Tay10r ve
McLennan(1985)'den alinml§ tlr.
(○ :48,鍮 :83,な 61 ndu ёmeder).
Evcilcr PlutOnu vc can volkaniklerine
ait kaya91arin Siく D2'ye kar。 l ana element
oksitlcrinin detti§ imini belirlemekamaclyla olu§ turulan Harkcrdiyagramlarinda,Si02 detterine kar§
1
Ti02,A1203,Fc203,M80,CaO,MnO,
Ln Ce prヽd Slll Eu(,d Tb Dy Ho ErTnlYb Lu
199
kuvars diyorit bile§ ilnindedirler. Volkanik
kaya91ar ise 9oこ unlukla andezit,nadir
olarak dasit ve trakiandezit ttirdc lav,aynl
bile§ ilnli kaya par9alarindan olu§ an
aglomera vc riyolitik tuftcn Olu§ ur.
_PlutOnik ve volkanik kaya91ar
uzerindeki jeokimyasa1 9all§ malarda,bu
birirnlerin orta9 bile§ ilnli,Orta‐ yOksek
K'lu vc 9oこ unlukla Si02~Na20+K20dCLi§ im diyagramlarinda(toplam alkali―
silika=TAS)subalkali alanda yeraldlklarl,Na20+K20~FcO‐ M80
(AFM)09gCn diyagraminda ise ёmeklerin
kalkalkalen bir trcnd izledikleri gё 由lur.
‐Call§ ma alandaki magmatik kaya91arin
ana vc iz clement sonu91arlndan volkanik
yay ortalnlnda olu§ mu§ Olduklari gё ruliir.
Ayrica fraksiyonel kristallenmenin,
magma karl§ llnl i§ lemleri ile berabcr
gcli§ tikleri sё ylcncbilir. Bё lgcdcki
magmatik kaya91ar i9in HFSE vcLREE'deki zcnginlc§ me, magmanlnyuksclimi csnasinda kltasal gere91erle
kiricnmi§ olabileceLini gё Stermcktedir.
‐Call§ma alaninda yer alan magmatik
kaya91ardan ya§ tayini yapllinaml§ tir.
Gё k9eada, Yenice vc Edrenlitdolaylarindaki yuzlcklerden daha ёnccki
9all§ malarda cldc cdilen ya§ lar
benilnsenllli§ tir. Ancak bu ya§ vCrilerinin
cldc cdildiこ i ёmekler can vc 9CVresindeki
yuzeylcmclcrden olduk9a uzakta yer
alinasi ncdeniyle bё lgedeki lnagmatik
kaya91ardan clde edilen ycni ya§ vcrilCri
ile desteklenmesi gerekir.
5。 KATKI BELIRTPIIEBu 9all§ma, ilk yazar tarafindan
Canakkale onsckiz Mart Universitesi,Fen
200
TυRκDOttMEZ,30Zε υ
Bllimlcri Enstitusu Je01可 i Muhendislitti
Anabilim Dahna sunulan Yuksck Lisans
Tczi'nin bir bё ltimunti kapSamaktadlr.
Call§ ma canakkale Onsckiz MartUniversitcsi Bilimscl Ara§ tlrma Praeleri
(BAP-2007/08 numarall proje)Birimitaraflndan desteklenmi§ tir.
6.KAYNAKLARB'7・たノ
`,P.,Sθ′′′‐,ルイ., ′99_D~. Dα ″κg,
Gθ θε力ι″7's′ ′・ッ α77グ gι θ′ッ72α″1'θ
∫′g″ψεα″θι冴・′Йι■arrJα 7‐J“θg“α′js“ グ
r/1`3′gθ P`“ ′4s夕′α,Aハう/‐ 7“′たιy.Gθθ′θgッ
グ r77ι BノαθたSια Rι gJθ 4,ノИ′κ.R`s.Exp′ .
′“
S′ ρr7rr′セ`y,A77た
αrα ,′ρ.′ 7′‐f8θ
Dαッα′,A.`′ 98イリ. γι′′θ``σ
α77αたたα′`リ
grα 4′′′77′ ,2F9ι ′′・θgrげtSノ ソ`わ“
4α bα J′ι
びιッカι″′ι∫“ι′ιr Dθた′θκ′
`z′
,DθれzEソ′′
υ′2ルιrs′′θs′ ,F`η B′ノ,“′ιr′ E4s,′z“ノ′・
D`ノαノθッ`ル
イ,α 4グ Bノ4gδ′E.,2θθθ
G″α″ルθ′お ルο″ ″θS′ιrκ ακグκθ′″θsた″″
A4α′θ′′αr Gιθε力ι“
,s′り α′グ
“
θ″`′
J“gげg`θ グッ77α″2′θιツθ′fr′′θ″. Iん ′ι″れα′′θ tt α′
Gιθ′θgッ R`ソ′`″
,イ2,2イ′-268Dδ″
“z,ハイ.,Aた gαy,AE.,G`′g,5.C,
Aθα′‐,5.,2θθ5.3′ gα yα′ι“αグαsι '4グα
θ′^′α―υ∫′Eθ s`ん /ヽθ′たαttz“α∫ιν`Dι
″′zι′
ムgれ
'“
わ″′′ノι″.1イ猟 Dι 4gι sj,′ Jf,イ 9‐ 6f.
E′ ια″,7.,Sα ′″,ノИ,S′ι,4J′z,G.,Dθ″θ,
ス.,Sαrt″たιθgノク,E,A′ ,s,C.,Iう /α′′ι″,〃 .―
ノ.,y′′″ι7・ :“ ,T,ノ 995.Bなα】`α
r′
“α′αsι ′′ι
Gδたfιαグα, 3θ zθααグα ν` rα
ソ∫ακ
α″α′α″ι77グαた
'
κB Aんααθ′“ rι ′s,yι′・
ソθノたα77′ Z“αS′ β:4わ z`′′′たιιri.ハイj4.Rι∫.
巳理 ′.′′s′ .Ttr′そιッB“′′.′ ′7,55■ 6.
′″ν′′`,7/V,α
′グBα rα gα″,Iみ/.AR,
`′
97f,Ag夕′″`′
θ6カι“たα′θノαss′θα′′θκ
ぽ θθ″“θ″νθたα4た rθθたs,Eα r′力Sθ J.,8,
523‐ 5イア.
Etili (Qanakkale) Giineyindeki Pliitonik ve Volkanik Kayalann Pen'ografisi ve Jeokimyasr
Krushenslcy, R.D., 1976. Neog,ene calc- Siyako, M.: Burkan, K.A. ve Okay A.1.,
alkaline extrusive and intrusive rocks of 1989. Biga ve Gelibolu Yarrmadalartthe Karalar-YeEiller area, Northwest Tersiyer Jeolojisi ve HidrokarbonAnatolia, Turkey. Bull. Volcanol. 40, olanqklart: Turkish Association of336-360. Petroleum Geologist Bulletin. 1. 183-199.
Le Maitre, R.W., 1989. A classiJication Taylor, 5.R., and McLennan,5.M.,oJ' igneous rock and glossary of terms. 1985. The continental crust: rils
Blackwell, I93pp contposition and evolution. Blackwell,Middlemost, E.A.K., l9B5. Magmas and
magmati.c rocks, Long,man Group Limited,Essex.
Okay, A.1., Siyako, M., Biirkan, K.A.,1990. Biga Yartmadasr'ntn jeolojisi ve
tektonik evrimi. TPAG Bull.2 I ,83-l2l .
Okay, A.1., ve Satu', M., 2000. Coevalplutonism and metamorphism in a latestOligocene metamorphic core c'omplex innorthwest Turkey : Geological Magazine,I37,495-5I6.
Saka, K., 1979. Edremit Kdrfezi ve
civarr Neojen'inin jeolojisi ve
Hidrokarbon olanaklarr, TPAO AramaGrubu, ArSiv no: 1342, s. I -17.
Oxford.
Temel, A., (2001). Volkanik kayaglarm
Jeokimyasal ozellikleri, MagmatikPetrojenez Lisanstistti yaz okulu kitah,t96*220.
Yilmaz, Y., 1989. An approach to the
origin of young volcanic rocks of western
Turkey: A.M.C. $engdr (ed.), TectonicEvolution of the Tethyan Region, Kliwer.The Hague,159- 18.
201