YAPI MALZEME - yazreyhan.com¶şeme-ders.pdf · YAPI MALZEME BİLGİSİ Döşeme Tipleri Doç. Dr....
Transcript of YAPI MALZEME - yazreyhan.com¶şeme-ders.pdf · YAPI MALZEME BİLGİSİ Döşeme Tipleri Doç. Dr....
YAPI MALZEME
BİLGİSİ
Döşeme Tipleri
Doç. Dr. Reyhan ERDOĞAN
DÖŞEME TİPLERİ
1. Gevşek yüzeyli döşemeler
Çakıl, kırma taş (mıcır) gibi malzemelerin kullanıldığı döşeme tipidir. Bilindiği gibi çakıl tane iriliği 7 mm’den büyük, yuvarlak ve köşeli minerallerden meydana gelen agrega çeşididir. Peyzaj mimarisinde kullanılmakta olan çakıl taşı, döşendiği mekanlarda dekoratif olduğu kadar, sıcak ve soğuktan da etkilenmeyecek bir dayanıklılığa sahiptir Kırmataş ise, granit, diorit, bazalt, kalker (kireç taşı) gibi taşların makineler yardımıyla kırılmasıyla elde edilir. “1 numara mıcır” demek, tane iriliği 1 cm. olan kırma taş demektir.
Gevşek yüzeyli döşemeler bazı dezavantajları nedeniyle sınırlı kullanım alanına sahiptirler. Bu tip zeminler;
Sabit olmayan, oynak karakterdedir.
Temizlenmesi zordur.
Bununla birlikte, çakıl ve mıcır bir bağlayıcı ile karıştırılarak daha sabit döşeme malzemesi olarak kullanılabilirler.
Her iki malzemenin birbirine göre avantaj ve dezavantajları söz konusudur. Çakıl, doğal bir malzemedir ve görünüm itibariyle mıcıra göre daha sıcaktır. Ancak, mıcıra göre daha az stabil yüzey oluşturur. Döşeme malzemesi olarak kullanımlarında, sağlanabilirlik önemli bir faktör olmaktadır.
AGREGA (MICIR) TANIM VE
ÖZELLİKLERİ:
Beton üretiminde kullanılan kum, çakıl, kırmataş gibi malzemelerin genel adı agregadır. Beton içinde hacimsel olarak %60-75 civarında yer işgal eden agrega önemli bir bileşendir. Agregalar tane boyutlarına göre ince (kum, kırma kum.. gibi) ve kaba (çakıl kırmataş... gibi) agregalar olarak ikiye ayrılır.
Agregalarda aranan en önemli
özellikler şunlardır:
Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları, Zayıf taneler içermemeleri (deniz kabuğu, odun, kömür... gibi) Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları, Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri, Yassı ve uzun taneler içermemeleri, Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeleridir. Agreganın kirli (kil, silt, mil, toz,...) olması aderansı olumsuz etkilemekte, ayrıca bu küçük taneler su ihtiyacını da arttırmaktadır. Beton agregalarında elek analizi, yassılık, özgül ağırlık ve su emme gibi deneyler uygun aralıklarla yapılarak kalite sürekliliği takip edilmelidir. Betonda kullanılacak agregalar TS 706'ya uygun olmalıdır.
2. Sabit yüzeyli döşemeler
Üzerlerine gelecek yükleri taşıma
yönünden daha dayanıklı, sabit, kolay
temizlenebilen döşemelerdir. Sabit
yüzeyli döşemelerin yapımında
kullanılabilecek çok çeşitli malzeme
bulunmaktadır.
Podima taşı
2.1. Beton döşemeler
Beton döşemeler içinde en çok kullanılanları grobeton, beton plaktaş, beton parke ve karo-mozaik döşemelerdir. Grobeton döşemeler, beton ürünü döşemeler içinde en geniş kullanış alanı gösteren döşeme tipidir. Yapım kolaylığı ve ucuzluğu nedeniyle hemen hemen her yerde uygulanmaktadır. Grobeton döşemelerin dayanıklılığı kullanılan çimento dozajına bağlı olduğu kadar, beton hazırlamada gösterilen malzeme ve yapım koşulları ile yakından ilişkilidir.
Döşemede kullanılan grobetondaki çimento dozu ve beton kütlenin kalınlığı, alanın kullanım amacı ile yakından ilişkilidir. Teras, yaya yolu gibi üzerine aşırı yükün gelmeyeceği normal kullanım alanları için 250-300 Dozlu 10 cm kalınlığındaki grobeton yeterli olabilmektedir. Araç yolu gibi üzerine fazla yükün gelmesinin söz konusu olduğu alanların kaplanmasında ise, yükün miktarına bağlı olarak 300 dozun üzerinde ve 12,5-15 cm kalınlığında grobeton döşemeler yapılabilir. Bazı durumlarda bu tip yüzeyler, demir techizat kullanılarak beton olarak da döşenebilmektedir.
Grobeton döşemelerin dayanıklılığı, boyutlarıyla da yakından ilişkilidir. Bu nedenle 1x1, 2x1, 2x2 ve 2x3 m. Boyutlarında anolar halinde dökülmelidir. Daha büyük boyutlarda dökülen grobeton döşemelerde çatlamalar olabilir. Döşemelerde her 10 m.’de bir “genleşme (dilatasyon) derzi” bırakılmalıdır.
Grobeton döşeme yüzeyine metal mala (normal mala ve derz malaları), ahşap mala veya süpürge ile değişik görünümler verilebilir.
Grobeton döşemelerin yüzey bitişleri (finish) yüksek dozlu harç ile yapılmazsa, zamanla aşınmaya uğrar. Aşınmanın derecesi, üzerindeki yoğunlukla ilişkilidir.
Grobeton döşemeler mineral oksit boyalar kullanılarak renklendirilebilir. Bu işlem boyaların harca karıştırılması ile yapılır. Betonun mukavemetinin azalmaması için kullanılacak boya çimento ağırlığının % 10’unu geçmemelidir.
2.1.1. Grobeton döşemelerin
yapımı
Grobeton döşemelerin yapımında aşağıdaki aşamalar takip edilir:
Zeminin drenajına ilişkin önlemlerin alınması,
Altyapı tesisat hatlarına ilişkin önlemlerin alınması,
Zeminin çeşitli aletler yardımıyla sıkıştırılması,
Zemin üzerinde kum, kırma taş (mıcır) ya da blokajla temel oluşturulması
Kalıpların çakılması,
Harcın hazırlanması ve betonun dökülmesi,
Beton prizleninceye kadar gerekli işlemlerin yapılması.
1
Döşeme malzemesi ne olursa olsun, ilk yapılacak işlemlerden birisi döşeme zemini için drenaj önlemlerinin alınmasıdır. Döşeme zeminine çevresindeki alanlardan gelecek yüzey suyu veya zeminden yükselecek taban suyu, zaman içerisinde döşemelerde çökmelere neden olmaktadır. Bu nedenle gerekli önlemlerin en baştan alınması gerekmektedir (projenin sörvey aşamasında taban suyu durumunun tespiti?!.)
2
Drenajla ilgili önlemlerin yanı sıra, döşeme
yapılacak alanın altyapı (yüzey drenajı, sulama,
aydınlatma, telefon gibi) projesine göre,
döşemenin altından geçecek olası hatların
durumu değerlendirilmeli; gerektiğinde bu hatlar
döşemenin yapımından önce geçirilmeli ya da
bu hatların geçirilebilmesi için büz, boru, kanal
gibi malzemeler daha önceden döşenmelidir.
3
Drenaj ve altyapı tesisatına ilişkin önlemlerin alınmasından sonra döşeme zemininin sağlam olması için sıkıştırma işlemi yapılır. Döşeme yapılacak zemindeki toprağın gevşek yapıda olması durumunda, bu gevşek malzemenin sıyrılması ve yerine kil malzeme serildikten sonra sıkıştırma yapılması gerekebilir.
4
Bir sonraki aşamada döşemenin temeli
oluşturulur. Bu amaçla zemine kum, kırma
taş ve blokaj gibi malzemeler kullanılır.
Kum ve kırma taş malzemenin kalınlığının
5 cm., blokaj tabakasının kalınlığı 10 cm.
olması yeterlidir.
5
Zeminin sağlamlaştırılması ve temel
işlemlerinden sonra dökülecek betonun
planına göre kalıplarının çakılması işlemi
yapılır.
6
Kalıplar hazırlandıktan sonra harcın hazırlanması ya da hazır olarak sağlanan harcın yerine dökülmesi işlemi yapılır. Anolar halinde tasarlanan grobeton döşemelerde beton dökme işlemi dama tahtası deseni esasına göre iki aşamada yapılır. Bir anoya komşu ano ilk aşamada dökülmez, ikinci aşamada ilk dökülen anonun betonunun prizlenmesini takiben dökülür. Bu işlem geniş alanlarda çalışma kolaylığı sağlar. Bir yaya yolu gibi alana beton dökülmesinde ise, bir boş bir dolu şeklinde döküm yapılması aynı kolaylığı sağlar.
7
Betonun dökülmesi ile işlem sona ermez.
Beton prizleninceye kadar beton yüzeyini
korunması (insan ve hayvanlara karşı) ve
prizlenme işleminin sağlıklı olması için
sulama yapılması gerekir. Sulama işlemi
mevsime ve hava sıcaklığına bağlı olarak
8-10 gün sürebilir.
Kilitli Beton Parke Taş Yaşadığınız çevre ile bütünleşen, doğa ile içiçe olmasını seven
beton altyapı elemanları günümüzde peyzaj mimarisinin ve inşaat
sektörünün vazgeçilmez parçalarıdır.Kolay kullanımı uzun ömürü ve
az masraflı oluşu, kilitli beton parke taşlarının ve dekor taşlarının en
ekonomik malzeme haline getirmiştir.Döşenmesi kolay ve çok az
maliyetlidir.Kırılmadan sökülüp yeniden yerine takılabilir.Uzun yıllar
her türlü doğa şartlarınave ağır yüke dayanan beton parke makinası
imalat taşlarının sağlamlığı ve uzun ömrü artık herkes tarafından
onaylanmaktadır.
Kilitli beton parke taşları ve dekoratif taşlar %5 ten daha az bir
emiciliğe sahip olduğundan asfatl ve diğer kaplama
malzemelerinden oldukça uzun ömürlüdür.Bu sayede malzemenin
ömrüne ve görüntüsüne en çok zarar veren tuzlar ve kimyasal
maddelerin zararlı etkileri en aza inmektedir.Beton altyapı
elemanlarının inşaat ve peyzaj mimarisindeki uygulama alanları o
kadar çeşitlidir ki kullanıcı hayal gücünü kullanarak daha önce
bilinen döşeme şekillerinin ve uygulama alanlarının dışında yepyeni
uygulamalar yaratabilir. Bahçe bordürü, Yol
Bordürü,Çim Bordürü ve Yağmur Oluğu Beton Parke taşları gibi
yüksek yoğunluk
ta ve mukavemette imal edildiğinden ömürleri kaplama taşları kadar
uzun olabilmektedir.Yaya yollarının, araç ve yeşil alanlardan
ayrıldığı tüm sınırlarda kolaylıkla kullanılabilir.
Çim taşı
Kilit parke
Küp
otopark
Parketaş
Prizmatik
Rustik
tekdekor
Kum Taşı