Yalova İli Makrofungus Florası -...

152
Yalova İli Makrofungus Florası Biyolog Selime Semra Candar Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Biyoloji Bölümü [email protected]

Transcript of Yalova İli Makrofungus Florası -...

Page 1: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Yalova İli Makrofungus Florası

Biyolog Selime Semra Candar Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Biyoloji

Bölümü [email protected]

Page 2: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantar nedir?

Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi yapıda, spor oluşturan, parazit, saprofit ve simbiyotik olarak yaşayan eukaryotik organizmalardır..

Page 3: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Şapkalı bir mantarın kesiti:

HİF YAPISI

Page 4: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Çanak şeklindeki bir mantarın kesiti:

HİF YAPISI

Page 5: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Özetle Mantarlar:

• Ökaryottur. • Tipik olarak funguslara apikal olarak hifler ile

geişirler ancak bazen maya olarak da gelişebilirler.

• Heteretrofturlar. Dışarıdan aldıkları organik besinlere bağımlıdırlar.

• Tipik olarak haploit genoma sahiptirler. • Hücre duvarları kitin ve glukan ihtiva eder. • Çözünür besinleri hücre duvarı ve plazma

membranından doğrudan absorbe ederler. • Spor üretirler.

Page 6: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Spor Tipleri:

Page 7: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 8: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 9: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Mantar denince

birçok insanın aklına hemen şapkalı mantarlar yada kültür mantarı gelir.

• Ancak mantarlar sadece şapkalı mantarlardan ibaret değildir.

Page 10: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 11: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 12: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 13: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 14: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 15: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantarlar oldukça kozmopolit canlılar olup, mantarlara dünyanın her yerinde

rastlamak mümkündür.

Page 16: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 17: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 18: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Ekolojik olarak çeşitlilik gösteren ülkemiz, zengin bir mantar florasına

sahiptir. Ancak bu konuda yapılan

çalışmalar yeterli değildir.

Page 19: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantarların Canlılar Alemindeki Yeri:

Diğer organizmalardan farklı hücresel organizasyona ve yaşam tarzına sahip olan mantarlar tüm diğer organizmalar içerisinde eşsizdir.

Aynı zamanda mantarlar geniş bir aktivite yelpazesine sahiptir örneğin:

bitki ve insanlarda patojen olarak,

dekompresör olarak,

hücre biyolojisi ve genetik araştırmalarda deneysel ‘model organizma’ olarak

bazı önemli metabolitlerin üreticisi olarak aktivite gösterirler.

Page 20: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantarların bu eşsiz yapısı onları

bitkiler ve hayvanlar gibi Kingdom (Alem) statüsüne taşır. Böylece funguslar çok hücreli organizmaların 3 ana evrimsel şubesinden birini temsil eder.

Page 21: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 22: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Biyolojik çeşitlilik açısından 1,5 milyon farklı mantar türü olduğu tahmin edilmektedir, ancak şu ana kadar toplam 75.000 tür tanımlanmıştır, bu da tahmin edilen tür sayısının yaklaşık olarak %5’idir. Tahmin edilen artropod (eklembacaklı) tür sayısı 4,9 milyon ve tohumlu bitki tür sayısı ise 420.000’dir.

Page 23: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantarlar ne zaman çıkar?

ilkbahar sonbahar

Page 24: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Dünyanın en büyük canlısı nedir?

Page 25: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

CHICAGO - ABD'nin Oregon eyaletindeki Malheur Ulusal Ormanları'nda, 2 bin 200 hektar alanı kaplayan dev bir mantar keşfedildi. Bir örgü gibi araziyi saran Armillaria ostoyae (bal mantarı) adındaki bu canlı, toprağın altını ve ağaçları sarıp sarmalamıştır. Üç metre yerin altına inebilen dev mantarın 2 bin 400 yıldan beri 'boy attığı' hesaplandı. Dev mantarın varlığı ise 1998 yılında ormandaki büyük ağaçların esrarengiz ölümü üzerine başlatılan araştırmayla anlaşıldı. Dev mantar ağaçların besin almasını engelleyerek 15 futbol sahası büyüklüğünde bir ormanın yok olmasına neden olmuştu. (aa)

İşte dünyanın en büyük canlısı!

Page 26: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantarları doğada önemli

kılan özellikleri

nedir?

Page 27: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

•Mantarar her yıl milyonlarca dolar zarara neden olan bitki hastalıklarına ve periyodik salgın hastalıklara neden olur.

• Mantarlar organik materyallerin yıkımından ve geri dönüşümünden sorumlu başlıca organizmalardır. Doğada selülozun yıkımı için gerekli enzim sistemleri sadece mantarlarda mevcuttur.

Selülozun kimyasal yapısı

Page 28: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Mantarlar ticari olarak önemli biyokimyasal aktiviteye sahiptir. Özellikle antibiyotik, steroid, siklosporin ve meşrubat endüstrisinde üretimde kullanılırlar.

• Mantarlar önemli gıda kaynaklarıdır. Gıda olarak tüketilmelerinin yanında; ekmek yapımında, bazı geleneksel fermente gıdaların yapımında ve alkollü içecek üretiminde kullanılırlar.

Page 29: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Funguslar Kaça Ayrılır?

Saccharomyces cervisiae

Mikrofungus

Hydnum rapandum

Makrofungus

Page 30: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Funguslar Nasıl Yaşar?

• Mikorhiza

• Saprofit

• Parazit

Page 31: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mikorhiza yapan mantarlar:

Mantarlar yüksek bitkilerin köklerine girerek oluşturdukları mikorhiza denen yapı açısından önemlidirler.

7

Tricholoma anatolicum- Cedrus libani ile mikorhiza

Page 32: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Yapılan araştırmalara göre mikorhizalı bitkiler topraktan fosfor, kalsiyum, ve potasyumu daha fazla miktarda alırlar.

• Bu avantaj mantarın miselleri sayesinde sağlanır.

• Mantarlar ise bu ortaklıktan şekerler ve bazı besin maddelerini sağlarlar.

Page 33: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Odun Tahripçisi Mantarlar:

Odun tahripçisi olarak belirtilen mantarlar gerek canlı gerekse ölü ağaçlar ve bunlardan hazırlanan kereste, ahşap malzeme gibi nesneleri zarara uğrattığı, verimi azalttığı, mobilyalık kerestelerde bozulmalara neden olduğu için mücadele edilmesi gerekli bir gruptur; aksi bir durumda büyük ekonomik kayıplara yol açar ve odunlu bitkileri tehdit ederler.

Page 34: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Parazit Mantarlar:

Parazit mantarlar odunsu bitkiler üzerinde yetişirler ve parazit olarak beslendikleri için bitki bünyesindeki selüloz ve lignini yapılarında bulunan çeşitli enzimleri kullanarak parçalarlar .

Page 35: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Beyaz Çürüklük: Ligninin sindirilmesi ile geriye beyaz çürüklük, olarak

bilinen selüloz kalıntıları kalır.

Laetiporus sulphureus (Bull.) Murrill Armillaria mellea (Vahl) P. Kumm. beyaz çürüklük etmeni

Page 36: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Kahverengi Çürüklük:

Selülozun sindirilmesi ile kahverengi çürüklük, olarak bilinen lignin kalıntıları kalır.

Serpula lacrymans kahverengi çürüklük etmeni

Page 37: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Laetiporus sulphureus (Bull.) Murrill ve Armillaria mellea (Vahl) P. Kumm. gibi bazı parazit makrofungus türleri ağacın veriminin düşmesine ve zamanla kurumasına neden olurlar (Allı 2005).

• Parazit makrofunguslar, bitki bünyesinde meydana gelen yaralanmalar ile bitkileri enfekte ederler.

• Yara yüzeyinde uygun ekolojik koşullarda çimlenen spor, hızlı bir şekilde misel gelişimini tamamlar ve furiktifikasyon organı ortaya çıkar.

Page 38: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Parazit makrofunguslar ile nasıl mücadele edebiliriz?

Mantar fruktifikasyon organını meydana getirdikten sonra yapılan her türlü mücadele mantar misellerinin odunsu bitkinin her tarafını sarmış olması nedeniyle başarısızlıkla sonuçlanır.

Page 39: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Furuktifikasyon organı sürekli koparılsa bile ağaç gövdesinde kabuğun altında bulunan misel kütlesi yeni furuktifikasyon organlarını meydana getirecektir.

• Bu nedenle parazit makrofungusla mücadeleden daha önemlisi korunmaya yönelik tedbirlerdir.

Page 40: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Ormanlarımızda yetişen parazit makrofungus türlerinin tanınması zararlarının önlenmesi ve ekonomik kayıpların azaltılması açısından oldukça önemlidir.

Page 41: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Ülkemiz makrofungus florasının zenginliği:

Floristik açıdan oldukça zengin olan ülkemiz makrofungus türleri yönünden de oldukça zengindir.

Page 42: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

MANTAR ZEHİRLENMELERİ!!!

Page 43: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantar zehirlenmelerinin tarihi eski Romalılara kadar uzanır. Romalılar mantara asla güvenmemiş ve ona “ölüm nedeni” adını vermişlerdir. Nitekim mantarın İtalyancası “Fungo” kelimesi latince ölüm anlamına gelen “Funus” ile neden olmak anlamına gelen “agere” kelimesinden türetilmiştir.

Page 44: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Zehirli mantarı iyi tanıyan Romalılar bu

bilgilerini öldürmek amacıyla da kullanmışlardır.

• Roma imparatoru II. Claudius’un Amanita

caesara ya olan zaafını bilen karısı Agrippine, bu mantarın üzerine öldürücü bir zehirli tür olan Amanita phalloides’in öz suyunu dökerek hazırladığı yemeği imparatora sunmuş ve böylece onun kuşkulanmasına fırsat vermeden öldürmüştür.

Page 45: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita caesarea (Scop.) Pers.

Page 46: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita phalloides (KÖY GÖÇÜREN, ÖLÜM MELEĞİ)

Page 47: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 48: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 49: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 50: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Prof.Dr. Mustafa IŞILOĞLU :

“Mantarlar Rus ruletinden çok daha tehlikeli”

Page 51: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

1,5 milyondan fazla türü olan mantarlar arasında zehirlilerin sayısı sadece 150 civarında ve bunlardan ancak bir düzine kadarı öldürücü zehirlidir.

Page 52: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantar yendikten sonra ortaya çıkan her rahatsızlık gerçek bir mantar zehirlenmesi (misetismus) olarak kabul edilmemelidir. Bunlar “ yalancı mantar zehirlenmeleri ” olarak isimlendirilirler. Bazı durumlarda mantar yenilmesi olarak ortaya çıkarlar ve sonunda ölüm vakaları olabileceğinden gözardı edilmemelidir.

Page 53: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Bunlar:

1. Aşırı Tüketim

Mantarın sindirimi güç olduğu için, duyarlı midelere sahip kişilerin küçük miktarlarda bile yemeleri sindirimlerini etkileyebilir.

Page 54: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

2. Mantar Zehirlenme Kuruntusu Zehirlenme semptomları pisikosomatik

olarak çoğunlukla zehirli bir mantar yeme korkusundan oluşur. Böyle durumlar kültür mantarında bile olabilir.

Titreme, terleme, mide ağrıları, bulantı ve kusma bile oluşur.

Gerçek mantar zehirlenmelerinden ayırt etmek hemen hemen imkansızdır.

Page 55: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

3. Bozulmuş Mantarlar

Mantarlar yaşlandıkça, nemli havalarda kurtçuklar tarafından zarara uğratılırlar.

Yada depolama ile de oluşabilir. Bakteri ve küfler tarafından işgal edilen mantarlar zehirli hale gelebilir.

Page 56: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

4. Allerjiler

Birkaç mantar yedikten sonra bazı kişilerde fungal bileşenlere karşı antijen gibi, ki bunlar protein benzeri maddelerdir, antikorlar oluşur.

Aynı mantarın daha sonrada yenmesinden immunolojik reaksiyonlardan kaynaklanan alerji dediğimiz zehirlenme belirtileri ortaya çıkar

Page 57: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

5. Bazı Şekerlere olan Toleranslık

Çok iyi tanınan, yenen mantarları tükettikleri zaman bazı kişilerde zehirlenme belirtileri ortaya çıkmıştır.

Araştırmalar sonucunda zehirlenen kişilerin mantarda sık olarak rastlanan trihaloz tipi şekerlere doğuştan gelen bir toleranssızlık olarak tanımlanır.

Page 58: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Bu intestinal sistemde trehalaz enziminin yoğunluğundan kaynaklanır.

Bunun neticesinde, mantarın yendiği her zaman veya trehalozun alınmasından sonra karın ağrıları ve diyare oluşur.

Page 59: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Zehirli Mantarlar Hakkındaki Yanlış İnanışlar:

• Mantar koparılınca zehirli ise iç kısmının rengi hemen mavileşir • Mantar gümüş bir kaşık veya para ile kaynatıldığında veya

pişirildiğinde mantar zehirli ise gümüş kararır. • Zehirli mantarları salyangozlar yemezler, böceklerin yediği

mantarlar zehirsizdir. • Çayırlarda yetişen mantar türleri zehirsizdir. • Ağaçlar üzerinde yetişen mantarlar zehirsizdir. • Tuzlu veya sirkeli suda kaynatmak mantarın zehirliliğini ortadan

kaldırır. • Mantarın yanında veya yakınında demir varsa o mantar zehirlidir. • Mantara zehiri yılanlar verir. • Kurutulmuş mantar zehirli değildir. • Pişirmek mantarın zehirliliğini ortadan kaldırır. • Mantarı yoğurt ile birlikte veya ayran içinde bekletip yemek

zehirlenmeyi önler.

Page 60: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Boletus erythropus Pers.

Page 61: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Boletus calopus Pers.

Page 62: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

MANTAR TOPLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ

GEREKEN 7 KURAL

Page 63: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 1. Mantarlar toplanırken bıcakla

kesilerek toplanmalı ve temizlenerek ayrı ayrı

muhafaza edilmelidir.

Page 64: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantar Nasıl Toplanır?

Page 65: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Mantar Nasıl Toplanır?

Page 66: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Pazarlarımızdan bir görüntü

Page 67: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

İsviçre pazarından bir görüntü

Page 68: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL2.

Mantarlar sık sık ve çiğ olarak

tüketilmesinden mümkün olduğunca

kaçınılmalıdır.

Page 69: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 3.

Kuru havalarda az toplanmalı ve kırağı varsa toplanmamalı!

Mantarlar kurtlanmamış ve yaşlanmamış olmalıdır!

Buzdolabında tutulduklarında bile mümkün olduğunca çabuk

tüketilmelidir!

Page 70: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 4.

Yenir olduğu % 100 bilinen mantar türleri yenilebilir.

Page 71: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 5.

Mantardan hoşlanmadığını belli eden biri varsa bir defalık

denemesi için asla diretmemeli, bu ısrar özellikle çocuklara

yapılmamalı.

Page 72: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 6. Doğadan toplanan ve üzeri zedelendiğinde yada çizildiğinde SARI renk alan Agaricus türlerinden kaçınılmalı, yol kenarlarındaki, maden ocaklarının yakınları gibi ağır metal kirliliği olan alanlardan mantar toplanmamalı ve yenmemelidir.

Page 73: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Agaricus xanthodermus Genev.

Page 74: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

KURAL 7. Bir mikolog veya mantar uzmanı gibi kimseler olmadığı sürece

mantarların yenilebilirliği konusunda kimseye güvenilmemeli.

Page 75: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Zehirli mantarlardaki zehiri oluşturan bileşikler farklı kimyasal yapıda olduklarından herbiri farklı belirtiler meydana getirir.

Mantar yedikten sonra ilk belirtiler ortaya çıkıncaya kadar geçen süreye Latent peryot yada Kuluçka süresi denir.

Latent peryot uzunluğuna ve semptomlarına göre mantar zehirlenmeleri 9 gurupta toplanmıştır.

Page 76: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

1.PHALLOİDES SENDROMU

• Latent peryot 8 ila 12 saattir. Sonra şiddetli kusma ve

ishal, daha sonra ise karaciğer zararını gösterir belirtiler ortaya çıkar.

• Ölümcül mantar zehirlenmelerinden büyük oranda sorumludur.

• Amanita phalloides, A.verna, A. virosa, Lepiota helveola gibi türlerde amatoksinler, fallotoksinler ve virotoksinler bu zehirlenmenin nedenidir.

Page 77: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita phalloides (KÖY GÖÇÜREN, ÖLÜM MELEĞİ)

Page 78: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 79: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita virosa (Fr.) Bertill Öldüren melek

Page 80: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita verna (Bull.) Lam. Beyaz öldürücü şapka

Page 81: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Galerina marginata (Batsch) Kühner

Page 82: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

2. ORELLANUS SENDROMU

Latent peryot son derece uzun, genellikle günlerce sürer. Sonra böbrek zararını gösterir belirtiler ve gastrointestinal bozuklukların ilk belirtileri ortaya çıkar.

Cortinarius orellanus, C. orellonoides gibi türler içerdikleri orellanin toksini ile bu tip zehirlenmeyi ortaya çıkarır.

Page 83: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Cortinarius orellanus Fr.

Page 84: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Cortinarius orellonoides Fr.

Page 85: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

3.GYROMİTRA SENDROMU

Bu sendromu phalloides sendromundan ayırt etmek oldukça zordur ancak zehirlenmeye neden olan mantarın gösterilmesi tanı için önemlidir. Genellikle phalloides sendromuna ilave sentral nevroz ve hemolitik belirtiler gözlemlenir.

Gyromitra esculenta, Sarcosphaera crassa’nın içerdiği gromitrin maddesinin metabolik dönüşümü bu zehirlenmeye yol açar.

Page 86: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Gyromitra esculenta= Çam Göbeği

Page 87: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 88: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Sarcosphaera crassa (Santi) Pouz

Page 89: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

4.MUSCARİNE SENDROMU

Latent peryot kısadır. Gastrointestinal bozukluklar, terleme, tükürük çıkarma ve gözyaşı salgılanması tipiktir.

Zehirlenmeye Inocybe sp. türleri ve bazı Clitocybe sp. türlerindeki muscarin yol açar

Page 90: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Inocybe sp.

Page 91: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Inocybe fastigiata (Schaeff.) Quél

Page 92: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Clitocybe phyllophila (Pers.) P. Kumm.

Page 93: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

5.PANTHERINA SENDROMU

Latent peryot kısadır, zehirlenme belirtileri alkol zehirlenmesine benzer. Daha sonra derin uyku olur.

Amanita muscaria, A. pantherina gibi türlerin ibotenik asit, muskimol gibi toksinleri buna neden olur.

Page 94: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita pantherina (DC.: Fr.) Sec

Page 95: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita muscaria (Boud.) Fay

Page 96: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

6.PSILOCYBIN SENDROMU

Latent peryot kısadır, Pisikomimetik belirtiler baskındır. LSD zehirlenmesine benzer.

Psilosin, Psilosibin gibi Panaeolus ve Psilocybe türlerinde bulunan toksinler buna neden olur.

Page 97: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Psilocybe semilanceata (Fr.) P. Kumm

Page 98: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

7.COPRINUS SENDROMU

• Zehirlenme belirtisi sadece mantar yendikten sonra içilen alkollü içkilerin etkisiyle görülür.

• Aniden kızarmak, yüzün kızarması, baş ağrısı ve ağızda metalik tad ortaya çıkar.

• Bu duruma koprin maddesi yol açar.

Page 99: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Coprinus atramentarius (Bull.) Fr.

Page 100: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

8. PAXILLUS SENDROMU

• Latent peryot kısadır. Gastrointestinal ve hemolitik belirtiler ortaya çıkar. Zehirlenme aynı yemeği paylaşan diğer kişilerde ortaya çıkar. Bu sendrom bir besin alerjisi olarak ele alınmaktadır.

• Çiğ yada iyi pişirilmemiş Paxillus involutus türleri ile ortaya çıkar.

Page 101: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Paxillus involutus (Batsch) Fr.

Page 102: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

9. GASTROINTESTINAL SENDROM

Latent peryot kısa ve gastrointestinal bozukluk belirtileri gözlemlenir.

Page 103: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Hygrocybe conica (Schaeff.) P. Kumm.

Page 104: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Hypholoma fasciculare (Huds.) P. Kumm.

Page 105: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Ramaria formosa (Pers.) Quél.

Page 106: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Scleroderma citrinum Pers.

Page 107: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Russula emetica (Schaeff.) Pers.

Page 108: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Lepista nuda (Bull.) Cooke (mavi cincile)

Page 109: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Armillaria mellea (Vahl) P. Kumm.

Page 110: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 111: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

MANTAR ZEHİRLENMESİ OLAYINDA YAPILACAK İLK İŞLEMLER

Page 112: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

1. Hemen doktor çağrılmalı.

2. Hasta kusturulmalı.

3. Zehirlenmeye neden olacak mantarı tanımlamak için gerekli her türlü mutfak artıkları, yemek kalıntıları ve kusmalar muhafaza edilmeli

Page 113: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

GENEL TEDAVİ:

• Mantar zehirlenmelerinde tedavinin prensipleri; su ve elektrolitlerin kaybını, herhangi bir simptomatik uyarıyı, krampları veya dolaşım yetersizliğini dengelemek için mümkün oldukça en kısa sürede zehirin elemine edilmesini başarmaktır.

• İhtiyaç duyulan özel tedavi zehirlenmenin teşhisine bağlıdır

Page 114: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Bütün bu sebeplerden dolayı konu oldukça önemlidir fakat ortaya çıkan bu durum halkımızın zehirli mantarlar konusunda yeterince aydınlatılmadığını göstermektedir.

Bütün bu sebeplerden dolayı konu oldukça önemlidir fakat ortaya çıkan bu durum halkımızın zehirli mantarlar konusunda yeterince aydınlatılmadığını göstermektedir.

Page 115: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Bu nedenle bu konularda çalışma yapılması ve ülkemizin yenen ve zehirli mantar türlerinin halka tanıtılması gereği tartışılmaz bir konudur.

Page 116: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 117: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 118: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Yöremizde Sık Rastlanan Ytenen Mantarlar:

Lactarius (Çıntar-Melki-Kanlıca) Türleri

• Lactarius (Çıntar-Melki-Kanlıca) ülkemizde 60 civarında türle temsil edilmektedir.

• Çam türleri ile mikorhizal yaşayan kanlıca türleri Türkiye’de çamın yayılış gösterdiği her bölgede yetişmektedir.

• Kanlıca bir sonbahar türü olup sonbahar yağmurlarının yeterli olduğu sezonlarda ekim ayında çıkar ve yetişme sezonu ocak sonuna kadar devam eder.

Page 119: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Lactarius deliciosus (L.) Gray

Page 120: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Lactarius sanguifluus (Paulet) Fr

Page 121: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Russula delica (Ak Çıntar):

• Mantar genç evrede beyaz olması ve çıntar(kanlıca) ile ayni sezonda ve ayni habitatta birlikte yetişmesi nedeniyle ak çıntar olarak bilinir.

• Biraz acımsı olan tadı haşlama yapıldıktan sonra ortadan kalkar ve bundan sonra pişirilerek tüketilir.

• Toplanarak yöre pazarlarında satılır. Geçtiğimiz sezondaki satış fiyatı 5-10 TL/kg dır.

Page 122: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Russula delica Fr.

Page 123: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tuber (Domalan) türleri

• Tuber aestivum Chatin

• Tuber borchii Vittad.

• Tuber brumale Vittad.

• Tuber candidum Harkn.

• Tuber rufum Pico

• Tuber uncinatum Chatin

Page 124: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tuber aestivum:

Ülkemizdeki en yaygın Tuber türüdür.

Denizli’nin bazı bölgelerinde yaygın olarak

yetişmektedir. Yöre halkı tarafından toplanarak

yurtdışına 150-200 $/kg dan satılmaktadır.

Page 125: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tuber aestivum Vittad.

Page 126: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Cantharellus cibarius (Sarıkız Mantarı):

• Bu tür çeşitli bitkilerle mikorhiza oluşturarak yaşar. Ülkemizde Batı Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgelerinde yoğun şekilde sonbaharda yetişir.

• Mevsiminde toplanarak taze olarak, turşusu yapılarak ve kurutularak tüketilir ve satılır. Güzel kayısı kokusu ve tadı ile aranan bir türdür.

Page 127: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Cantharellus cibarius Fr. Sarıkız mantarı=Kazayağı

Page 128: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Pleurotus eryngii var. eryngii (DC.) Quél. Çakşır Mantarı

Page 129: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Pleurotus ostreatus (Jacq.) P. Kumm. Kavak Mantarı=Kayın Mantarı=İstiridye Mantarı

Page 130: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita caesarea

Halk arasında Yumurta Mantarı olarak bilinen bu tür, toplanarak tüketilmektedir .

Page 131: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Amanita caesarea (Scop.) Pers

Page 132: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Boletus betulicola (Ayı Mantarı):

• Dünyada çorba mantarı olarak bilinir.

Page 133: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Boletus betulicola (Vassilkov) Pilát & Dermek Çorba Mantarı=Ayı Mantarı

Page 134: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi
Page 135: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Kuzu göbeği mantarı aroması nedeniyle sevilerek tüketilen ticari mantarlar içerisinde yer alır.

• Ülkemizden de her sene toplanarak değişik ülkelere ihracatı yapılmaktadır ve orman köylüleri için önemli bir gelir kapısı haline gelmiştir.

Page 136: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Yöremizin Tıbbi Değeri Olan Mantarları:

Page 137: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Schizophyllum commune

Page 138: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tıbbi özellikler:

• Antiinflamatuar

• Antitümör

• Antibakteriyal

• Antiparazitik

• Antiimmünomodulating

• Böbrek kuvvetlendirici

• Karaciğer koruyucu

Page 139: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Hericium erinaceus Dede Sakalı

Page 140: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tıbbi özellikleri: Bu mantarın tablet şeklindeki formunun

sindirim kanalında meydana gelen ülser,intihap ve tümörler üzerinde etkili olduğu ispatlandı.(Chean 1922) İhtiyarlıktan dolayı meydana gelen nörolojik tramvanın tedavisinde kullanılır.

Page 141: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tramates versicolor=Hindi Kuyruğu

Page 142: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tıbbi özellikleri:

• Antibakteriyal • Antifungal • Antioksidant • Antitümör • Antiviral aktiviteleri vardır. • İmmün sistem kuvvetlendirici • Karaciğer kuvvetlendirici • Böbrek kuvvetlendirici • Diabet ve Hepatit tedavisinde kullanılır.

Page 143: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Ganoderma lucidum (Reishi)

Page 144: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Japoncada Reishi (Tanrıların Mantarı) olarak bilinmektedir.

Page 145: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

Tıbbi özellikleri: • X-ray ışınlarına karşı korur. • Toksik etkisi olmadan günlük sürekli alınabilen ve kesinlikle yan etkisi olmayan bir mantardır.

• Günlük alındığı takdirde vücut fonksiyonlarını normale çevirir.

Page 146: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Vücudun bağışıklık sistemini düzeltir.

• Reishi ileri ülkelerde solunum yolları problemlerinin çözücüsü olarak tanınır.

• Karaciğer bozukluklarına, Hipertansiyona iyi gelir.

• Antialerjik etkilidir.

Page 147: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Antibakterial ve Antioksidan (yaşlanmayı geciktirici) etkilidir.

• Fiziksel canlılığı koruma ve geliştirmeye iyi gelir.

Page 148: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Her türlü asabi yorgunluktan korunabilmeye yüksek düzeyde yardımcı olur.

• Plazma ve karaciğerde kolesterol sentezini yavaşlatır veya kolesterol düzeyinde düşüş meydana getirir.

Page 149: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Akut ve kronik hepatitin tedavisinde kullanılır.

• Karaciğer sirozuna faydalıdır.

• Karaciğer ve böbreklerin oksidatif hasarlarını önler.

• Herpes zoster ’den ağrı ve deriyle ilgili semptomları azaltmaktadır.

Page 150: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Lökosit, eritrosit, ve trombosit seviyelerini en kısa sürede normale dönüştürür.

• Sinir dokusunu koruyucu etkisinin yanında gelişimini teşvik edici etkiler gösterir.

• Herpes simplex virüsüne direkt etkilidir.

Page 151: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

• Hepatit A, B, C ‘ ye yüksek derecede etkilidir.

• Kanı temizler ve besler.

• Ağrı kesici, mantar önleyici, ateş düşürücü etkileri vardır.

• Kanın damarlar içinde pıhtılaşmasını engeller.

Page 152: Yalova İli Makrofungus Florası - bursaobm.ogm.gov.trbursaobm.ogm.gov.tr/Documents/FikirBahcesi/12/MAKROFUNGUSLAR.pdf · Mantar nedir? Mantarlar, klorofilsiz, heteretrof, ipliksi

TEŞEKKÜRLER…