Xquang Cột Sống
-
Upload
nguyen-vinh -
Category
Health & Medicine
-
view
8.337 -
download
14
Transcript of Xquang Cột Sống
![Page 1: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/1.jpg)
1
X QUANG CỘT SỐNG
BS. Nguyễn Thị Thùy LinhBM CĐHA – ĐHYD TP.HCM
![Page 2: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/2.jpg)
2
MỤC TIÊU
1. Nắm được kỹ thuật, mục đích khảo sát và các mốc giải phẫu cơ bản
2. Biết trình tự phân tích phim X quang cột sống
3. Chẩn đoán được một số bệnh lý cột sống trên phim X quang: BTBS, thoái hóa, u, viêm, chấn thương
![Page 3: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/3.jpg)
3
� Cấu tạo CS: 7 ĐS cổ, 12 ĐS ngực, 5 ĐS lưng, 5 ĐS cùng, 4 ĐS cụt
� Độ cong CS: ưỡn ở đoạn cổ - lưng, gù ở đoạn ngực
GIẢI PHẪU HỌC
![Page 4: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/4.jpg)
4
� Cấu tạo ĐS: thân-cuống-mảnh sống; mỏm gai-ngang-khớp
� Cuống sống + mảnh sống = cung sống
![Page 5: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/5.jpg)
5
![Page 6: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/6.jpg)
6
� Ống sống: thân+cung sống tạo thành� Chứa tủy sống, màng tủy, mạch máu
và rễ thần kinh
![Page 7: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/7.jpg)
7
KỸ THUẬT KHẢO SÁT
� CS CỔ:� Thẳng: mỏm gai nằm giữa thân sống, xem
được C2 � T1-2� Nghiêng: hai bờ sau đốt sống chồng lên
nhau, thấy rõ các mấu khớp, mỏm gai� Chếch: xem các lỗ liên hợp (C1-2 không có
lỗ liên hợp) � Há miệng: xem C1-C2� Thế nghiêng gập-ưỡn tối đa: xem độ vững
CS, bán trật khớp và tổn thương dây chằng
![Page 8: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/8.jpg)
8
� CS NGỰC – LƯNG – CÙNG CỤT:� Thẳng� Nghiêng� Chếch: xem khuyết eo cung sau � Thế nghiêng gập-ưỡn tối đa
KỸ THUẬT KHẢO SÁT
![Page 9: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/9.jpg)
9
THẲNG – NGHIÊNG – CHẾCH
![Page 10: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/10.jpg)
10
CS CỔ THẲNG - NGHIÊNG
1
2
3
4
5
6
7
Mỏm ngang
Mỏm gai
Đĩa đệm
![Page 11: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/11.jpg)
11
6
7
![Page 12: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/12.jpg)
12
Thân sống
Cuống sống
Mỏm ngang
CỘT SỐNG CỔ NGHIÊNGC 1 (đốt đội)
Mấu khớp trên của C 6
Mỏm gai
Mấu khớp dưới của C 6
C 2 (đốt trục)
![Page 13: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/13.jpg)
13
CHẾCH (P) CHẾCH (T)
Lỗ liên hợp C3-4(T)
Đĩa đệm C4-5
Cuống sống
Mấu khớp trên C7
Mấu khớp dưới C6
CS CỔ CHẾCH 3/4
C2-3
C3-4
C4-5
C5-6
C6-7
C7-T1
![Page 14: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/14.jpg)
14
KHI NGHI NGÔØ GAÕY C1,C2 ���� CHUÏP TÖ THEÁ HAÙ MIEÄNG
Moûm raêng
Khoái beân C1
Khe khớp C1-2
![Page 15: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Cúi
ThẳngNgửa
![Page 16: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/16.jpg)
16
COÄT SOÁNG THAÉT LÖNG
THAÚNG NGHIEÂNG CHEÁCH 3/4
![Page 17: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Cuống sống L3 (P)
Moûm gai
Moûm ngang L5
CSTL Thẳng
![Page 18: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/18.jpg)
18
Mấu khớp dưới
CSTL Nghiêng
L1
Đĩa đệm L1-2
Mấu khớp trên
Cuống sống
![Page 19: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/19.jpg)
19CSTL Chếch
Mỏm ngang
Cuống sống
Mấu khớp trên
Mấu khớp dưới
![Page 20: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/20.jpg)
20
PHÂN TÍCH PHIM XQ CS
1. Sự thẳng hàng của cột sống2. Xương3. Đĩa đệm, mấu khớp4. Phần mềm xung quanh
![Page 21: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/21.jpg)
21
SỰ THẲNG HÀNG CỦA CỘT SỐNG
1. Đường phần mềm trước cột sống
2. Đường dọc phía trước thân sống
3. Đường dọc phía sau thân sống
4. Đường mảnh gai
5. Đường đỉnh các mỏm gai
1. Máu tụ, áp-xe
2,3. Trật đốt sống
3,4. Đánh giá đường kính ống sống
5. Tổn thương dây chằng
![Page 22: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/22.jpg)
22
ĐÁNH GIÁ XƯƠNG
� Thân xương: chiều cao, hình dạng, đậm độ� Thành phần sau: mấu khớp trên – dưới,
mỏm gai, mỏm ngang, cuống sống, lỗ liên hợp, khuyết eo
� Đường kính trước sau ống sống (cổ > 13mm, lưng > 15mm)
![Page 23: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/23.jpg)
23
TRÌNH TỰ ĐÁNH GIÁ XƯƠNG
A. Thân
B. Cuống
C. Mỏm gai
D. Mấu khớp
E. Mỏm ngang
![Page 24: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/24.jpg)
24
SỤN KHỚP VÀ MÔ MỀM
� Đĩa đệm: chiều cao và đậm độ� Thoái hóa hay trượt mấu khớp� Thay đổi mô mềm cạnh sống do u,
viêm, di căn, tụ máu…
![Page 25: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/25.jpg)
25
BỆNH LÝ CỘT SỐNG
1. Thay đổi trục cột sống2. Thoái hóa cột sống3. Chấn thương cột sống4. Viêm cột sống5. U cột sống6. Bất thường bẩm sinh
![Page 26: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/26.jpg)
26
THAY ĐỔI TRỤC CỘT SỐNG
1. Gù, ưỡn: biến dạng CS theo chiều trước-sau do bẩm sinh hay mắc phải
2. Vẹo CS: sang bên (P) hay (T), mức độ bù trừ
3. Trượt đốt sống: so với trục CS (đoạn dưới làm chuẩn) do hủy eo, thoái hóa, chấn thương
![Page 27: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Phân độ trượt đốt sống theo Meyerding
- Độ I: <25%- Độ II: 25-50%- Độ III: 50-75%- Độ IV: 75-100%
THAY ĐỔI TRỤC CỘT SỐNG
1234
![Page 28: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/28.jpg)
28GÙ VẸO P CỘT NGỰC
![Page 29: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/29.jpg)
29Trượt cột sống
![Page 30: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/30.jpg)
30
![Page 31: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/31.jpg)
31
THOÁI HÓA CỘT SỐNG
� DẤU HIỆU CƠ BẢN:�Gai xương�Xơ xương dưới sụn�Hẹp đĩa đệm
� DẤU HIỆU PHỤ:�Trượt đốt sống�Nang xương dưới sụn�Tụ khí đĩa đệm�Đóng vôi dây chằng dọc sau
![Page 32: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Gai xươngHẹp đĩa
đệm
Xơ xương dưới sụn
![Page 33: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/33.jpg)
33
![Page 34: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/34.jpg)
34Hẹp lỗ liên hợp C5-6(P)
![Page 35: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/35.jpg)
35Đóng vôi dây chằng dọc sau
![Page 36: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/36.jpg)
36
CHẤN THƯƠNG CỘT SỐNG
� Không vững liên quan ≥ 2 cột� Cột trước: d/c dọc trước, 2/3 trước ĐS� Cột giữa: d/c dọc sau, 1/3 sau ĐS� Cột sau: các thành phần còn lại� Dấu hiệu:� Gãy mỏm: ngang, gai, khớp� Xẹp phía trước thân sống dạng hình chêm� Tăng đậm độ xương, mảnh xương chết� Đĩa đệm ít ảnh hưởng
![Page 37: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/37.jpg)
37
![Page 38: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/38.jpg)
38Xẹp thân sống L1 và L4
![Page 39: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/39.jpg)
39Gãy mỏm răng
![Page 40: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/40.jpg)
40
� 90% u cột sống là ác tính� Dấu hiệu cơ bản:- Khuyết xương nhiều nơi, bờ không rõ- Mất vỏ xương- Không thấy cuống sống, mấu khớp, mỏm
gai do hủy xương- Xẹp thân sống +/- hủy xương, tạo xương- Tăng đậm độ thân sống trong u TLT di căn
U COÄT SOÁNG
![Page 41: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/41.jpg)
41
Khuyết cuống sống và mỏm ngang bên (T)Hủy cung bên xương sườn
![Page 42: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/42.jpg)
42
![Page 43: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/43.jpg)
43Đa u tủy
![Page 44: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/44.jpg)
44
![Page 45: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/45.jpg)
45
Rộng lỗ liên hợp do u thần kinh
![Page 46: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/46.jpg)
46
DO VI TRÙNG:
o Xeïp, beà maët thaân soáng khoâng ñeàu
o Toån thöông vaø giaûm chieàu cao ñóa ñeäm.
o Toån thöông phaàn meàm caïnh soáng (+/-)
o Ít lieân quan ñeán cung sau cuûa coät soáng.
VIÊM CỘT SỐNG DÍNH KHỚP
VIEÂM COÄT SOÁNG
![Page 47: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/47.jpg)
47
Viêm thân sống – đĩa đệm
![Page 48: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/48.jpg)
48
Lao cột sống
![Page 49: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/49.jpg)
49
VIÊM CỘT SỐNG DÍNH KHỚP
- Trẻ, nam
- Tổn thương cột sống, khớp cùng chậu
- Hình ảnh:
+ Thân sống hình vuông
+ Cầu gai
+ Dính các mấu khớp, thân sống
� Cột sống dạng “cây tre”
![Page 50: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/50.jpg)
50
MỘT SỐ HÌNH ẢNHBẤT THƯỜNG BẨM SINH
![Page 51: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/51.jpg)
51
HỘI CHỨNG KLIPPEL FEIL: Dính đốt sống cổ +/-đốt sống bán phần, vẹo CS, dính xương sườn,..
![Page 52: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/52.jpg)
52
BẤT SẢN CUỐNG SỐNG BÊN T
![Page 53: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/53.jpg)
53
Thân sống không dính ở đường dọc tạo hình “cánh bướm”
![Page 54: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Gai đôi cột sống (Spina bifida)
![Page 55: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/55.jpg)
55
H/c Morquio: 1/3 giữa phía trước thân sống có dạng “mỏ chim”
mucopolysaccharidosis type IV
![Page 56: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/56.jpg)
56
H/c Hurler: 1/3 dưới phía trước thân sống có dạng “mỏ chim”
mucopolysaccharidosis type I
![Page 57: Xquang Cột Sống](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022081720/5587b76bd8b42a5a158b45f0/html5/thumbnails/57.jpg)
57