XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU...

55
8/18/2019 XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, Đ… http://slidepdf.com/reader/full/xay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1/55  ĐỒ ÁN CƠ  SỞ  NGÀNH XÂY DỰ NG PHƯƠ NG ÁN LY MU, BO QUN, VN CHUYN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CH TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIM TRONG ĐẤT TRNG CÂY NÔNG NGHIP Ở  TH XÃ CAI LY, TNH TIN GIANG GVHD:ThS. NGUYN XUÂN TÒNG SINH VIÊN THỰ C HIN: BÙI THANH THÚY NGUYN TH YN NHI PHAN ĐOÀN TH PHƯỚC NGUYÊN HÀ TH THÚY LINH TRƯƠNG NGUYÊN THCH TP. H Chí Minh, ngày 4 tháng 4 năm 2016 B CÔNG THƯƠ NG TRƯỜ NG ĐẠI HC CÔNG NGHIP TP. HCM VIN KHOA HC CÔNG NGH & QUN LÝ MÔI TRƯỜ NG 

Transcript of XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU...

Page 1: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 155

ĐỒ AacuteN CƠ SỞ NGAgraveNH

XAcircY DỰ NG PHƯƠ NG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave

PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE ĐỘ KIỀM TRONG

ĐẤT TRỒNG CAcircY NOcircNG NGHIỆP Ở THỊ XAtilde CAI LẬY TỈNH TIỀN GIANG

GVHDThS NGUYỄN XUAcircN TOgraveNG

SINH VIEcircN THỰ C HIỆN

BUgraveI THANH THUacuteY

NGUYỄN THỊ YẾN NHI

PHAN ĐOAgraveN THỊ PHƯỚC NGUYEcircNHAgrave THỊ THUacuteY LINH

TRƯƠNG NGUYEcircN THẠCH

TP Hồ Chiacute Minh ngagravey 4 thaacuteng 4 năm 2016

BỘ COcircNG THƯƠ NG

TRƯỜ NG ĐẠI HỌC COcircNG NGHIỆP TP HCM

VIỆN KHOA HỌC COcircNG NGHỆ amp QUẢN LYacuteMOcircI TRƯỜ NG

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 255

NHẬN XEacuteT CỦA GIAacuteO VIEcircN HƯỚ NG DẪN

Phần đaacutenh giaacute

Yacute thức thực hiện

Nội dung thực hiện

Higravenh thức trigravenh bagravey

Tổng hợ p kết quả

Điểm bằng socirc Điểm bằng chữ

Tp Hồ Chiacute Minh ngagraveyhellip thaacutenghelliphellip năm 2016

Giaacuteo viecircn hướ ng dẫn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 355

NHẬN XEacuteT CỦA GIAacuteO VIEcircN PHẢN BIỆN

Phần đaacutenh giaacute

Yacute thức thực hiện

Nội dung thực hiện

Higravenh thức trigravenh bagravey

Tổng hợ p kết quả

Điểm bằng số Điểm bằng chữ

Tp Hồ Chiacute Minh ngagraveyhellip thaacutenghelliphellip năm 2016

Giaacuteo viecircn hướ ng dẫn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 455

983145

LỜ I CẢM Ơ N

Trecircn thực tế khocircng coacute sự thagravenh cocircng nagraveo magrave khocircng coacute sự hỗ trợ hay giuacutep đỡ dugrave iacutet hay

nhiều Trong suốt quaacute trigravenh học tập ở mocirci trườ ng đại học đến nay chuacuteng em đatilde nhậnđượ c rất nhiều sự quan tacircm giuacutep đỡ của mọi ngườ i Vớ i lograveng biết ơ n của migravenh chuacuteng em

xin chacircn thagravenh cảm ơ n trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TP Hồ Chiacute Minh đatilde tạo điều kiện

tốt để chuacuteng em coacute đượ c một mocirci trườ ng học tập tốt Xin cảm ơ n quyacute Thầy Cocirc đatilde giuacutep

đỡ hỗ trợ cho chuacuteng em Đặc biệt chuacuteng em xin cảm ơ n thầy Nguyễn Xuacircn Tograveng đatilde tận

tigravenh giảng dạy giuacutep đỡ cũng như sự hướ ng dẫn của Thầy trong quaacute trigravenh triển khai vagrave

nghiecircn cứu đề tagravei ldquoXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu bảo quản vận chuyển vagrave phacircn tiacutech caacutec

chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat vagrave độ kiềm trong đất trồng cacircy nocircng nghiệp ở Thị xatilde CaiLậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep chuacuteng em coacute thể hoagraven thagravenh tốt bagravei đồ aacuten của migravenh Mặc dugrave

đatilde cố gắng thực hiện bagravei đồ aacuten một caacutech hoagraven chỉnh nhưng khoacute coacute thể traacutenh khỏi sai soacutet

vigrave vậy nhoacutem chuacuteng em rất mong coacute đượ c sự goacutep yacute của Thầy vagrave mọi ngườ i để bagravei tiểu luận

đượ c hoagraven chỉnh hơ n

Chuacuteng em xin chacircn thagravenh cảm ơ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 555

983145983145

MỤC LỤC

LỜ I CẢM Ơ N I

MỤC LỤC II

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH V

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU VI

LỜ I MỞ ĐẦU 1

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT 3

11 Tổng quan về đất 3

111 Khaacutei niệm 3

112 Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 3

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất 3

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 4

113 Phẫu diện đất 7

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất 8

13 Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm 10

131 Chỉ tiecircu SO42- 10

132 Chỉ tiecircu canxi 11

133 Chỉ tiecircu Magie 13

134 Độ kiềm 13

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển 14

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu 16

142 Phươ ng phaacutep bảo quản 19

143 Vận chuyển 20

15 Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu 20 151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất 20

1511 Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO42-) 20

1512 Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phức chất) 21

1513 Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua 21

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 2: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 255

NHẬN XEacuteT CỦA GIAacuteO VIEcircN HƯỚ NG DẪN

Phần đaacutenh giaacute

Yacute thức thực hiện

Nội dung thực hiện

Higravenh thức trigravenh bagravey

Tổng hợ p kết quả

Điểm bằng socirc Điểm bằng chữ

Tp Hồ Chiacute Minh ngagraveyhellip thaacutenghelliphellip năm 2016

Giaacuteo viecircn hướ ng dẫn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 355

NHẬN XEacuteT CỦA GIAacuteO VIEcircN PHẢN BIỆN

Phần đaacutenh giaacute

Yacute thức thực hiện

Nội dung thực hiện

Higravenh thức trigravenh bagravey

Tổng hợ p kết quả

Điểm bằng số Điểm bằng chữ

Tp Hồ Chiacute Minh ngagraveyhellip thaacutenghelliphellip năm 2016

Giaacuteo viecircn hướ ng dẫn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 455

983145

LỜ I CẢM Ơ N

Trecircn thực tế khocircng coacute sự thagravenh cocircng nagraveo magrave khocircng coacute sự hỗ trợ hay giuacutep đỡ dugrave iacutet hay

nhiều Trong suốt quaacute trigravenh học tập ở mocirci trườ ng đại học đến nay chuacuteng em đatilde nhậnđượ c rất nhiều sự quan tacircm giuacutep đỡ của mọi ngườ i Vớ i lograveng biết ơ n của migravenh chuacuteng em

xin chacircn thagravenh cảm ơ n trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TP Hồ Chiacute Minh đatilde tạo điều kiện

tốt để chuacuteng em coacute đượ c một mocirci trườ ng học tập tốt Xin cảm ơ n quyacute Thầy Cocirc đatilde giuacutep

đỡ hỗ trợ cho chuacuteng em Đặc biệt chuacuteng em xin cảm ơ n thầy Nguyễn Xuacircn Tograveng đatilde tận

tigravenh giảng dạy giuacutep đỡ cũng như sự hướ ng dẫn của Thầy trong quaacute trigravenh triển khai vagrave

nghiecircn cứu đề tagravei ldquoXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu bảo quản vận chuyển vagrave phacircn tiacutech caacutec

chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat vagrave độ kiềm trong đất trồng cacircy nocircng nghiệp ở Thị xatilde CaiLậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep chuacuteng em coacute thể hoagraven thagravenh tốt bagravei đồ aacuten của migravenh Mặc dugrave

đatilde cố gắng thực hiện bagravei đồ aacuten một caacutech hoagraven chỉnh nhưng khoacute coacute thể traacutenh khỏi sai soacutet

vigrave vậy nhoacutem chuacuteng em rất mong coacute đượ c sự goacutep yacute của Thầy vagrave mọi ngườ i để bagravei tiểu luận

đượ c hoagraven chỉnh hơ n

Chuacuteng em xin chacircn thagravenh cảm ơ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 555

983145983145

MỤC LỤC

LỜ I CẢM Ơ N I

MỤC LỤC II

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH V

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU VI

LỜ I MỞ ĐẦU 1

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT 3

11 Tổng quan về đất 3

111 Khaacutei niệm 3

112 Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 3

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất 3

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 4

113 Phẫu diện đất 7

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất 8

13 Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm 10

131 Chỉ tiecircu SO42- 10

132 Chỉ tiecircu canxi 11

133 Chỉ tiecircu Magie 13

134 Độ kiềm 13

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển 14

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu 16

142 Phươ ng phaacutep bảo quản 19

143 Vận chuyển 20

15 Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu 20 151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất 20

1511 Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO42-) 20

1512 Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phức chất) 21

1513 Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua 21

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 3: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 355

NHẬN XEacuteT CỦA GIAacuteO VIEcircN PHẢN BIỆN

Phần đaacutenh giaacute

Yacute thức thực hiện

Nội dung thực hiện

Higravenh thức trigravenh bagravey

Tổng hợ p kết quả

Điểm bằng số Điểm bằng chữ

Tp Hồ Chiacute Minh ngagraveyhellip thaacutenghelliphellip năm 2016

Giaacuteo viecircn hướ ng dẫn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 455

983145

LỜ I CẢM Ơ N

Trecircn thực tế khocircng coacute sự thagravenh cocircng nagraveo magrave khocircng coacute sự hỗ trợ hay giuacutep đỡ dugrave iacutet hay

nhiều Trong suốt quaacute trigravenh học tập ở mocirci trườ ng đại học đến nay chuacuteng em đatilde nhậnđượ c rất nhiều sự quan tacircm giuacutep đỡ của mọi ngườ i Vớ i lograveng biết ơ n của migravenh chuacuteng em

xin chacircn thagravenh cảm ơ n trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TP Hồ Chiacute Minh đatilde tạo điều kiện

tốt để chuacuteng em coacute đượ c một mocirci trườ ng học tập tốt Xin cảm ơ n quyacute Thầy Cocirc đatilde giuacutep

đỡ hỗ trợ cho chuacuteng em Đặc biệt chuacuteng em xin cảm ơ n thầy Nguyễn Xuacircn Tograveng đatilde tận

tigravenh giảng dạy giuacutep đỡ cũng như sự hướ ng dẫn của Thầy trong quaacute trigravenh triển khai vagrave

nghiecircn cứu đề tagravei ldquoXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu bảo quản vận chuyển vagrave phacircn tiacutech caacutec

chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat vagrave độ kiềm trong đất trồng cacircy nocircng nghiệp ở Thị xatilde CaiLậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep chuacuteng em coacute thể hoagraven thagravenh tốt bagravei đồ aacuten của migravenh Mặc dugrave

đatilde cố gắng thực hiện bagravei đồ aacuten một caacutech hoagraven chỉnh nhưng khoacute coacute thể traacutenh khỏi sai soacutet

vigrave vậy nhoacutem chuacuteng em rất mong coacute đượ c sự goacutep yacute của Thầy vagrave mọi ngườ i để bagravei tiểu luận

đượ c hoagraven chỉnh hơ n

Chuacuteng em xin chacircn thagravenh cảm ơ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 555

983145983145

MỤC LỤC

LỜ I CẢM Ơ N I

MỤC LỤC II

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH V

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU VI

LỜ I MỞ ĐẦU 1

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT 3

11 Tổng quan về đất 3

111 Khaacutei niệm 3

112 Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 3

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất 3

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 4

113 Phẫu diện đất 7

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất 8

13 Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm 10

131 Chỉ tiecircu SO42- 10

132 Chỉ tiecircu canxi 11

133 Chỉ tiecircu Magie 13

134 Độ kiềm 13

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển 14

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu 16

142 Phươ ng phaacutep bảo quản 19

143 Vận chuyển 20

15 Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu 20 151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất 20

1511 Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO42-) 20

1512 Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phức chất) 21

1513 Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua 21

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 4: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 455

983145

LỜ I CẢM Ơ N

Trecircn thực tế khocircng coacute sự thagravenh cocircng nagraveo magrave khocircng coacute sự hỗ trợ hay giuacutep đỡ dugrave iacutet hay

nhiều Trong suốt quaacute trigravenh học tập ở mocirci trườ ng đại học đến nay chuacuteng em đatilde nhậnđượ c rất nhiều sự quan tacircm giuacutep đỡ của mọi ngườ i Vớ i lograveng biết ơ n của migravenh chuacuteng em

xin chacircn thagravenh cảm ơ n trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TP Hồ Chiacute Minh đatilde tạo điều kiện

tốt để chuacuteng em coacute đượ c một mocirci trườ ng học tập tốt Xin cảm ơ n quyacute Thầy Cocirc đatilde giuacutep

đỡ hỗ trợ cho chuacuteng em Đặc biệt chuacuteng em xin cảm ơ n thầy Nguyễn Xuacircn Tograveng đatilde tận

tigravenh giảng dạy giuacutep đỡ cũng như sự hướ ng dẫn của Thầy trong quaacute trigravenh triển khai vagrave

nghiecircn cứu đề tagravei ldquoXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu bảo quản vận chuyển vagrave phacircn tiacutech caacutec

chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat vagrave độ kiềm trong đất trồng cacircy nocircng nghiệp ở Thị xatilde CaiLậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep chuacuteng em coacute thể hoagraven thagravenh tốt bagravei đồ aacuten của migravenh Mặc dugrave

đatilde cố gắng thực hiện bagravei đồ aacuten một caacutech hoagraven chỉnh nhưng khoacute coacute thể traacutenh khỏi sai soacutet

vigrave vậy nhoacutem chuacuteng em rất mong coacute đượ c sự goacutep yacute của Thầy vagrave mọi ngườ i để bagravei tiểu luận

đượ c hoagraven chỉnh hơ n

Chuacuteng em xin chacircn thagravenh cảm ơ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 555

983145983145

MỤC LỤC

LỜ I CẢM Ơ N I

MỤC LỤC II

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH V

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU VI

LỜ I MỞ ĐẦU 1

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT 3

11 Tổng quan về đất 3

111 Khaacutei niệm 3

112 Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 3

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất 3

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 4

113 Phẫu diện đất 7

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất 8

13 Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm 10

131 Chỉ tiecircu SO42- 10

132 Chỉ tiecircu canxi 11

133 Chỉ tiecircu Magie 13

134 Độ kiềm 13

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển 14

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu 16

142 Phươ ng phaacutep bảo quản 19

143 Vận chuyển 20

15 Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu 20 151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất 20

1511 Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO42-) 20

1512 Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phức chất) 21

1513 Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua 21

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 5: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 555

983145983145

MỤC LỤC

LỜ I CẢM Ơ N I

MỤC LỤC II

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH V

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU VI

LỜ I MỞ ĐẦU 1

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT 3

11 Tổng quan về đất 3

111 Khaacutei niệm 3

112 Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 3

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất 3

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất 4

113 Phẫu diện đất 7

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất 8

13 Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm 10

131 Chỉ tiecircu SO42- 10

132 Chỉ tiecircu canxi 11

133 Chỉ tiecircu Magie 13

134 Độ kiềm 13

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển 14

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu 16

142 Phươ ng phaacutep bảo quản 19

143 Vận chuyển 20

15 Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu 20 151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất 20

1511 Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO42-) 20

1512 Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phức chất) 21

1513 Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua 21

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 6: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 655

983145983145983145

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion 22

1515 Phươ ng phaacutep colorua benzidin 22

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie 23

1521 Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat 23

1522 Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS) 24

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử 25

1524 Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ 25

1525 Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức (chuẩn độ complexon) 26

1526 Phươ ng phaacutep ICP 27

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm 28

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP 30

21 Thiết bị vagrave dụng cụ 30

22 Nội dung thự c nghiệm 30

221 Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu 30

222 Tiến hagravenh thiacute nghiệm 32

2221 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg 32

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- 35

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm 35

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM 37

31 Kết quả phacircn tiacutech canxi magie 37

32 Kết quả phacircn tiacutech SO42- 38

33 Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm 38

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ 40 41 KẾT LUẬN 40

42 KIẾN NGHỊ 41

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO 42

PHỤ LỤC 43

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 7: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 755

983145983158

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ TRONG

HIgraveNH 7 THEO TCVN 66472007 43

PHỤ LỤC B HIgraveNH ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU 44

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM 45

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 8: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 855

983158

DANH SAacuteCH HIgraveNH ẢNH

Higravenh 1 Phẫu diện chung của đất Error Bookmark not defined

Higravenh 2 Sơ đồ lấy mẫu 17

Higravenh 3 Caacutec thiết bị chuyecircn dụng để lấy mẫu 19

Higravenh 4 Vị triacute lấy mẫu 31

Higravenh 5 Vị triacute lấy mẫu cụ thể 31

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 9: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 955

983158983145

DANH SAacuteCH BẢNG BIỂU

BẢNG 1 Mocirc tả phẫu diện chung của caacutec tầng đất trong phẫu diện đất 7

BẢNG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễm 9BẢNG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễm bẩn mẫu phacircn tiacutech 15

BẢNG 4 Caacutec caacutech lấy mẫu theo thờ i gian 17

BẢNG 5 Đặc điểm mẫu khi lấy 30

BẢNG 6 Bảng toacutem tắt sau về logβ vớ i β lagrave hằng số tạo phức tổng hợ p 34

BẢNG 7 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech Canxi Magie 37

BẢNG 8 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech SO42- 38

BẢNG 9 Bảng kết quả chuẩn độ phacircn tiacutech độ kiềm 38

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 10: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1055

983089

LỜ I MỞ ĐẦU

Đất lagrave tagravei sản của tự nhiecircn lagrave điều kiện lao động Đất đoacuteng vai trograve quyết định cho sự

tồn tại vagrave phaacutet triển của xatilde hội loagravei ngườ i Nếu khocircng coacute đất thigrave rotilde ragraveng khocircng coacute bất cứ một ngagravenh sản xuất nagraveo cũng như khocircng hề coacute sự tồn tại của con ngườ i Đất lagrave một trong

những tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quyacute giaacute của con ngườ i lagrave điều kiện sống cho động vật thực vật

vagrave con ngườ i trecircn Traacutei Đất

Mocirci trườ ng đất khocircng tồn tại độc lập vớ i caacutec mocirci trườ ng khaacutec noacute luocircn tiếp xuacutec trực

tiếp vớ i mocirci trườ ng nướ c khocircng khiacute vagrave sinh quyển Vigrave thế nếu mocirci trườ ng đất bị ocirc nhiễm

sẽ lagravem ảnh hưở ng đến caacutec mocirci trườ ng khaacutec Một số nguyecircn nhacircn gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

đất như hiện tượ ng xoacutei mograven đất nuacutei lửa phun tragraveo chất thải nocircng nghiệp cocircng nghiệp

sinh hoạthellip gacircy ảnh hưở ng đến sức khỏe của con ngườ i vagrave caacutec loagravei sinh vật đang sống

trecircn Traacutei Đất

Riecircng vớ i nướ c ta coacute diện tiacutech đất khaacute lớ n từ Bắc vagraveo Nam Vớ i sự hậu thuẫn khaacute

lớ n của thiecircn nhiecircn cugraveng điều kiện địa liacute giuacutep nướ c ta dần trở thagravenh một quốc gia xuất

khẩu nocircng nghiệp Vagrave hiển nhiecircn đất lagrave thagravenh phần khaacute quan trọng đối vớ i ngagravenh nocircng

nghiệp đặc biệt lagrave trồng trọt Trong đất coacute rất nhiều thagravenh phần hoacutea học magrave noacute lagrave điều kiệnđể caacutec loại cacircy trồng sinh trưở ng phaacutet triển Vagrave vớ i mục tiecircu caacutec sản phẩm ra đờ i đạt chất

lượ ng tốt năng suất cao thigrave khocircng thể bỏ qua sự ảnh hưở ng của caacutec thagravenh phần chỉ tiecircu

như Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất Vigrave vậy cần đề ra một số phươ ng phaacutep lấy

mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trecircn goacutep phần coacute những biện phaacutep

cải tạo vagrave sử dụng đất hợ p lyacute vagrave hiệu quả nhất Chuacuteng ta sẽ tigravem hiểu vagrave cugraveng thẩm định

qua từng chươ ng trong bagravei đồ aacuten sau đacircy của nhoacutem

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 11: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1155

983090

NHIỆM VỤ ĐỒ AacuteN

1

Tiacutenh cấp thiết vagrave liacute do higravenh thagravenh đồ aacuten

bull

Tầm quan trọng của caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfate vagrave độ kiềm trong đất đếncacircy trồng con ngườ i

bull Đề tagravei giuacutep sinh viecircn đề xuất đượ c caacutec phươ ng phaacutep lấy mẫu vận chuyển bảo

quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircuCanxi Magie Sulfat độ kiềm trong đấttrồng cacircy

2

Yacute ngh ĩ a khoa học vagrave thự c tiễn

bull Yacute ngh ĩ a khoa học xacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn

tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất trồng cacircy thiacutech hợ p vagrave

hiệu quả nhấtbull Yacute ngh ĩ a thực tiễn kết quả nghiecircn cứu giuacutep hoagraven thiện việc xacircy dựng phươ ng aacuten

lấy mẫu vận chuyển bảo quản quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ

kiềm trong đất trồng cacircy

3 Đối tượ ng phạm vi vagrave mục tiecircu nghiecircn cứ u

31 Đối tượ ng nghiecircn cứ u

bull Caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu trong đất

bull

Ảnh hưở ng của caacutec phươ ng aacuten lấy mẫu vận chuyển bảo quản liecircn quan đến caacutec

chỉ tiecircu trong đất

bull Ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu đến đất trồng cacircy

32

Phạm vi nghiecircn cứ u

bull Đề tagravei nagravey đượ c nghiecircn cứu trong thờ i gian học tập mocircn Đồ aacuten cơ sở ngagravenh tại

trườ ng Đại học Cocircng Nghiệp TPHCM

bull Mẫu đượ c lấy tại số 253 khu 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang

33 Mục tiecircu nghiecircn cứ u

bull Phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie Sulfat độ kiềm trong đất

bull Lựa chọn phươ ng phaacutep thiacutech hợ p phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 12: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1255

983091

CHƯƠ NG 1 TỔNG QUAN LYacute THUYẾT

11

Tổng quan về đất

111

Khaacutei niệmĐất hay thổ nhưỡ ng lagrave lớ p vỏ ngoagravei rất mỏng của thạch quyển vagrave coacute thể taacutech thagravenh

quyển riecircng gọi lagrave địa quyển Cũng như caacutec quyển khaacutec những đặc trưng của đất đượ c

quy định bở i caacutec phản ứng sinh thaacutei vagrave mối tươ ng taacutec của sinh vật cũng như của cả hệ

sinh thaacutei vớ i caacutec chu trigravenh vật chất vagrave năng lượ ng Đất coacute khả năng hỗ trợ sinh trưở ng của

thực vật vagrave lagrave mocirci trườ ng sống của động vật từ caacutec vi sinh vật tớ i những loagravei động vật

nhỏ Caacutec thagravenh phần chiacutenh của đất lagrave chất khoaacuteng nướ c khocircng khiacute mugraven vagrave caacutec loại sinh

vật từ vi sinh vật cho đến cocircn trugraveng chacircn đốtĐất coacute tiacutenh chất độc đaacuteo lagrave độ phigrave nhiecircu tạo sản phẩm cacircy trồng Độ phigrave nhiecircu của

đất lagrave tổng hợ p caacutec điều kiện caacutec yếu tố để đảm bảo cho cacircy trồng sinh trưở ng vagrave phaacutet

triển tốt Độ phigrave lagrave một chỉ tiecircu rất tổng hợ p lagrave sự phản aacutenh tất cả caacutec tiacutenh chất của đất

Độ phigrave nhiecircu của đất đượ c chia lagravem 5 loại độ phigrave thiecircn nhiecircn độ phigrave nhacircn tạo độ phigrave

tiềm tagraveng độ phigrave hiệu lực vagrave độ phigrave kinh tế

Đất lagrave cơ sở sinh sống vagrave phaacutet triển của thực vật vigrave đất cung cấp nướ c vagrave thức ăn

cho cacircy trồng ngoagravei ra cograven lagrave nơ i cắm rễ giuacutep cacircy khocircng bị nghiecircng ngả do mưa gioacute

Đất cograven lagrave tư liệu sản xuất cơ bản cho ngagravenh nocircng nghiệp kể cả trồng trọt vagrave chăn nuocirci

Đất cograven đượ c coi lagrave một bộ phận quan trọng của hệ sinh thaacutei vigrave vậy việc sử dụng đất cograven

phải xem xeacutet từ goacutec độ khoa học Vigrave vậy đất coacute yacute ngh ĩ a quan trọng vớ i loagravei ngườ i tươ ng

tự như nướ c khocircng khiacute sinh vật vagrave khoaacuteng sản

112

Quaacute trigravenh vagrave caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

1121 Quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất

Sự higravenh thagravenh đất lagrave một quaacute trigravenh biến đổi vật chất rất phức tạp diễn ra ở lớ p ngoagravei

cugraveng của vỏ traacutei đất dướ i taacutec động của nhiều yếu tố khaacutec nhau

Khi traacutei đất chưa coacute sự sống bấy giờ chỉ diễn ra sự phaacute huỷ đaacute mẹ (phong hoacutea) tạo

ra sản phẩm lagrave caacutec chất vocirc cơ coacute kiacutech thướ c khaacutec nhau gọi chung lagrave mẫu chất Mẫu chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 13: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1355

983092

bị nướ c cuốn trocirci trầm tiacutech lại một nơ i nagraveo đoacute dần dần higravenh thagravenh necircn đaacute trầm tiacutech Coacute

thể gọi đoacute lagrave vograveng đại tuần hoagraven địa chất Thực chất của vograveng đại tuần hoagraven địa chất lagrave

quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute để tạo thagravenh mẫu chất

Khi traacutei đất coacute sinh vật đatilde bổ sung thecircm một phần mớ i đoacute lagrave caacutec hợ p chất hữu cơ

Mặc dugrave chất hữu cơ chỉ lagrave một phần nhỏ của trọng lượ ng đất nhưng đatilde lagravem cho mẫu chất

trở thagravenh đất coacute thuộc tiacutenh sinh học của noacute lagrave độ phigrave vagrave coacute khả năng sản xuất ra sản phẩm

cacircy trồng gọi đoacute lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật Đacircy lagrave vograveng tuần hoagraven khocircng kheacutep kiacuten

magrave theo kiểu xoaacutey trocircn ốc Ngh ĩ a lagrave sau một chu kigrave sống sinh vật trả lại cho đất một

lượ ng chất hữu cơ nhiều hơ n lagravem cho đất ngagravey cagraveng phigrave nhiecircu magraveu mỡ hơ n

Như vậy quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất chỉ bắt đầu từ khi coacute sự sống xuất hiện Bở i vậy

bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave sự thống nhất macircu thuẫn giữa vograveng đại tuần hoagraven

địa chất vagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh học Cơ sở của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng đại

tuần hoagraven địa chất cograven bản chất của quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất lagrave vograveng tiểu tuần hoagraven sinh vật

1122 Caacutec yếu tố higravenh thagravenh đất

Theo VV Đacutraev (1879) ldquoĐất lagrave vật thể tự nhiecircn đượ c higravenh thagravenh qua thờ i gian

dagravei do kết quả taacutec động tổng hợ p của 5 yếu tố đaacute mẹ sinh vật khiacute hậu địa higravenh vagrave thờ i

gianrdquo Ngoagravei ra đối vớ i đất trồng cograven tiacutenh thecircm yếu tố con ngườ i Sinh vật

Đacircy lagrave yếu tố chủ đạo vigrave nhờ noacute magrave mẫu chất trở thagravenh đất Sinh vật coacute thể phacircn

thagravenh 3 nhoacutem chiacutenh lagrave vi sinh vật thực vật vagrave động vật

Vi sinh vật

Vi sinh vật giữ vai trograve rất quan trọng trong quaacute trigravenh higravenh thagravenh đất vớ i hai chức

năng chiacutenh

- Phacircn giải vagrave tổng hợ p chất hữu cơ đoacute lagrave quaacute trigravenh khoaacuteng hoacutea vagrave quaacute trigravenh mugravenhoacutea chất hữu cơ Quaacute trigravenh phacircn giải caacutec hợ p chất hữu cơ chứa cacbon vagrave chứa đạm đatilde

duy trigrave vagrave ổn định vograveng tuần hoagraven cacbon vagrave vograveng tuần hogravea đạm trong tự nhiecircn đảm bảo

cho cacircy xanh phaacutet triển từ đoacute duy trigrave sự sống caacutec sinh vật khaacutec trecircn Traacutei đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 14: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1455

983093

- Tạo necircn đạm cho đất trong đaacute vagrave khoaacuteng khocircng coacute đạm magrave đạm trong đất đầu

tiecircn lagrave nhờ caacutec sinh vật cố định đạm từ nitơ khiacute trờ i Đacircy lagrave một khả năng đặc biệt chỉ coacute

ở một số vi sinh vật chuacuteng đượ c gọi lagrave vi sinh vật cố định đạm Nhờ vậy magrave đất đượ c bổ

sung đạm vagrave ngagravey cagraveng magraveu mỡ hơ n

Thực vật

Thực vật lagrave nguồn cung cấp chất hữu cơ chủ yếu cho đất (chiếm 45 tổng số chất

hữu cơ của đất) Thực vật xuacutec tiến quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo ra mẫu chất Rễ cacircy lagravem

tăng độ tơ i xốp vagrave tăng độ phigrave nhiecircu cho lớ p đất mặt Thực vật cograven coacute taacutec dụng giữ ẩm

cho đất hạn chế sự xoacutei mograven rửa trocirci caacutec chất trong đất Thảm thực vật khaacutec nhau đatilde higravenh

thagravenh necircn caacutec loại đất coacute tiacutenh chất khaacutec nhau

Động vật

Coacute thể chia động vật lagravem 2 nhoacutem chiacutenh động vật sống trecircn mặt đất vagrave động vật

sống trong đất Động vật cung cấp chất hữu cơ cho đất bằng caacutec chất thải của chuacuteng vagrave

bằng xaacutec cơ thể chuacuteng khi chết đi Mặt khaacutec động vật đagraveo bớ i đất hoặc phacircn giun thải ra

đatilde goacutep phần cải thiện tiacutenh chất vật lyacute của đất tăng tiacutenh thoaacuteng khiacute tạo kết cấu tốt

Khiacute hậu

Caacutec yếu tố khiacute hậu coacute ảnh hưở ng trực tiếp vagrave giaacuten tiếp tớ i quaacute trigravenh higravenh thagravenh

đất

- Ảnh hưở ng trực tiếp mưa nhiệt độ gioacute đẩy mạnh quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute tạo

ra mẫu chất Mưa tạo ra độ ẩm cho đất tạo ra sự xoacutei mograven vagrave rửa trocirci caacutec chất của đất

Nắng keacuteo dagravei đất mất nướ c trở necircn khocirc hạn Nướ c cograven ảnh hưở ng tớ i magraveu sắc của đất

- Ảnh hưở ng giaacuten tiếp caacutec điều kiện của khiacute hậu coacute taacutec dụng đẩy mạnh hay kigravem

hatildem sự phaacutet triển của sinh vật Vigrave vậy ở mỗi đớ i khiacute hậu khaacutec nhau sẽ coacute những loại đất

đặc thugrave

Địa higravenh

Địa higravenh bằng phẳng dốc hay thấp trũng sẽ coacute taacutec dụng xoacutei mograven hay tiacutech lũy mẫu

chất vagrave chất hữu cơ lagravem cho sự higravenh thagravenh vagrave caacutec quaacute trigravenh biến đổi của đất sẽ theo caacutec

chiều hướ ng khaacutec nhau

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 15: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1555

983094

Độ cao tuyệt đối khaacutec nhau thigrave sự phacircn phối chế độ mưa ẩm nhiệt độ cũng khaacutec

nhau từ đoacute sẽ ảnh hưở ng tớ i quaacute trigravenh phong hoacutea đaacute sự phaacutet triển phacircn bố chủng loại

sinh vật vagrave tiacutech lũy caacutec chất trong đất Vigrave thế độ cao khaacutec nhau đatilde tạo ra caacutec vagravenh đai đất

hoagraven toagraven khaacutec nhau

Đaacute mẹ

Đaacute mẹ bị phong hoacutea cho ra mẫu chất mẫu chất lagrave nguyecircn liệu chiacutenh của đất Vigrave thế

coacute thể noacutei đaacute giagraveu nguyecircn tố nagraveo thigrave cho ra đất giagraveu nguyecircn tố đoacute Viacute dụ đất đỏ phaacutet triển

từ đaacute bazan - một loại đaacute kiềm cho ra đất coacute tầng dagravey coacute tổng hagravem lượ ng dinh dưỡ ng cao

ngượ c lại đất đượ c higravenh thagravenh từ đaacute granit thigrave coacute tầng đất mỏng nghegraveo dinh dưỡ ng dễ bị

khocirc hạn

Tuổ i đấ t

Sự higravenh thagravenh đất phải trải qua một thờ i gian dagravei Ngườ i ta coacute caacutec khaacutei niệm sau

- Tuổi tuyệt đối của đất đồi nuacutei đượ c tiacutenh từ khi mẫu chất bắt đầu coacute tiacutech lũy chất

hữu cơ cho đến hiện tại (ngườ i ta thườ ng dugraveng phươ ng phaacutep cacbon phoacuteng xạ để định

tuổi của mugraven rồi suy ra tuổi tuyệt đối của đất) Tuổi tuyệt đối của đất đồng bằng đượ c tiacutenh

từ khi vugraveng đất đoacute thoaacutet khỏi ảnh hưở ng của thủy triều socircng hoặc biển Tuổi tuyệt đối

đượ c tiacutenh bằng năm

- Tuổi tươ ng đối của đất lagrave sự checircnh lệch về giai đoạn phaacutet triển của caacutec loại đất

trecircn cugraveng một latildenh thổ coacute tuổi tuyệt đối như nhau Noacute đượ c đaacutenh giacutea bằng mức độ phaacutet

triển của đất trong những điều kiện ngoại cảnh nagraveo đoacute

Con ngườ i

Trong quaacute trigravenh sử dụng đất để trồng trọt con ngườ i đatilde coacute taacutec động đến đất rất sacircu

sắc lagravem cho đất thay đổi rất nhanh choacuteng coacute thể lagravem cho đất ngagravey cagraveng magraveu mỡ hoặc

thoaacutei hoacutea điCon ngườ i coacute thể xuacutec tiến sự higravenh thagravenh đất trồng trọt sớ m hơ n vagrave lagravem cho đất

ngagravey cagraveng magraveu mỡ (taacutec động tiacutech cực) nhưng nếu du canh du cư phaacutet rừng lagravem rẫy thigrave

sau vagravei vụ gieo trồng đất sẽ bị kiệt quệ mất sức sản xuất (taacutec động tiecircu cực)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 16: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1655

983095

Sử dụng đất hợ p lyacute lagrave caacutech taacutec động tiacutech cực vagraveo đất để đất cung cấp nhiều sản

phẩm nhất khai thaacutec đất lacircu dagravei vagrave độ phigrave đất ngagravey cagraveng đượ c nacircng cao

113 Phẫu diện đất

Caacutec loại đất phaacutet sinh trecircn cugraveng loại đaacute trong điều kiện thờ i tiết vagrave khiacute hậu tươ ng tự nhau

đều cugraveng một kiểu cấu truacutec phẫu diện vagrave độ dagravey Đất coacute cấu truacutec phacircn lớ p rất đặc trưng

xem xeacutet một phẫu diện đất coacute thể thấy sự phacircn tằng cấu truacutec từ trecircn xuống

B Ả NG 1 Mocirc t ả phẫ u diện chung của caacutec t ầng đấ t trong phẫ u diện đấ t

Tầng Mocirc tả chung Tiacutenh chất đặc trưng

O=Ao Tầng thảm mục

vagrave rễ cỏ

Tầng O coacute nhiều raacutec laacute thacircn cagravenh rễ mụchellip đượ c phacircn

huỷ ở mức độ khaacutec nhau

Thườ ng coacute đất rừng chưa bị khai phaacute Đất canh taacutec thườ ng

khocircng coacute tầng O hoặc coacute nhưng rất mỏng

Higravenh 1 Phẫ u diện chung của đấ t

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 17: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1755

983096

A1 Tầng đất

mặt(tầng mugraven)

Tầng A1 thườ ng coacute magraveu nacircu thẫm tập trung caacutec chất hữu

cơ vagrave dinh dưỡ ng của đất cung cấp cho caacutec sinh vật sống

trong vagrave trecircn đất necircn tầng nagravey coacute sự đa dạng sinh học cao

nhất Caacutec chất khoaacuteng coacute thể tan vagrave theo nướ c mưa hoặc

nướ c tướ i bị rửa trocirci qua caacutec tầng đất ở dướ i

A2 Tầng rửa trocirci

Tầng A2 thườ ng coacute magraveu nacircu vagraveng saacuteng chứa iacutet chất dinh

dưỡ ng viacute dụ khoaacuteng seacutet silicat thạch cao caacutec ion như Fe

Al Cahellip chủ yếu lagrave coacute nguồn gốc từ tầng A1 bị rửa trocirci

xuống necircn coacute sự đa dạng sinh học keacutem hơ n

B Tầng tiacutech tụ Lagrave tầng chứa caacutec hợ p chất như oxyt sắt nhocircm khoaacuteng seacutet

bị rửa trocirci từ trecircn xuống

C Tầng đaacute mẹ

Tầng C hầu như khocircng coacute vật chất hữu cơ đượ c xem lagrave đaacute

mẹ chuẩn bị cho caacutec phacircn đoạn khoaacuteng hoacutea necircn bị biến đổi

iacutet nhiều nhưng vẫn giữ đượ c cấu tạo của đaacute

R=D Tầng đaacute gốc

Tầng R coacute caacutec loại đaacute mẹ như granite basalt quartzite

limestone sandstonehellip chưa bị phong hoaacute hoặc biến đổi

necircn chưa tạo thagravenh đất

12 Tổng quan ocirc nhiễm đất

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất đượ c xem lagrave tất cả caacutec hiện tượ ng lagravem nhiễm bẩn mocirci

trườ ng đất bở i caacutec chất gacircy ocirc nhiễm Ngagravey nay chất lượ ng đất ngagravey cagraveng giảm do sự ocirc

nhiễm từ caacutec nguồn chất ocirc nhiễm khaacutec nhau vagrave đang bị suy thoaacutei dần thậm chiacute coacute thể

khocircng hồi phục đượ c do nhiều nguyecircn nhacircn tự nhiecircn vagrave nhacircn tạo trong số đoacute nguyecircn

nhacircn chiacutenh coacute thể phaacutet hiện vagrave can thiệp ngăn ngừa lagrave con ngườ i Hoạt động của con

ngườ i lagravem thay đổi caacutec nhacircn tố sinh thaacutei ra ngoagravei giớ i hạn sinh thaacutei của caacutec quần xatilde sống

trong đất vớ i từng nhacircn tố sinh thaacutei

Caacutec nguồn gốc gacircy ocirc nhiễm mocirci trườ ng

983085 Nguồn gốc tự nhiecircn Đoacute lagrave những nguyecircn nhacircn nằm ngoagravei sự can thiệp của con

ngườ i như phun tragraveo nuacutei lửa mưa batildeo gacircy ngập uacuteng đất đai đất bị nhiễm mặn

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 18: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1855

983097

983085 Nguồn gốc nhacircn sinh Để phục vụ cho nhu cầu cuộc sống hằng ngagravey con ngườ i

phải aacutep dụng những biện phaacutep để tăng mức sản suất vagrave tăng cườ ng khai thaacutec độ phigrave đất

những biện phaacutep phổ biến lagrave

Tăng cườ ng sử dụng caacutec chất hoacutea học trong nocircng lacircm nghiệp như phacircn boacuten

thuốc trừ sacircu diệt cỏ

Sử dụng caacutec chất điều khiển sinh trưở ng để giảm bớ t sự thất thoaacutet mugravea magraveng

vagrave thuận lợ i cho thu hoạch

Sử dụng cocircng cụ vagrave kỹ thuật hiện đại

Mở rộng mạng lướ i tướ i tiecircu

Taacutec động của caacutec hệ thống sản xuất đến mocirci trườ ng

Tất cả caacutec biện phaacutep nagravey đều gacircy taacutec động mạnh mẽ đến hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trườ ng

đất Đoacutelagrave

Lagravem đảo lộn cacircn bằng sinh thaacutei do sử dụng thuốc trừ sacircu

Lagravem ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất do sử dụng phacircn boacuten vagrave thuốc trừ sacircu

Lagravem mất cacircn bằng dinh dưỡ ng

Lagravem xoacutei mograven vagrave thoaacutei hoacutea đất

Phaacute hủy cấu truacutec đất vagrave caacutec đặt tiacutenh sinh học của đất do sử dụng maacutey moacutec nặng Mặn hoacutea tiecircu hoacutea do tướ i tiecircu khocircng hợ p lyacute

B Ả NG 2 Caacutec nguồn gacircy ocirc nhiễ m

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Caacutec chất

dinh

dưỡ ng

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV phacircn boacuten Bugraven thải từ

caacutec nhagrave maacutey xử lyacute nướ c thải

Sự dư thừa N P tiacutech lũy trong caacutec bộ

phận của thực vật (rau củ quảhellip)

Coacute taacutec động tiềm ẩn gacircy hại đến

sức khỏe con ngườ i

Kim

loại nặng

Caacutec nguồn thải từ cocircng nghiệp nocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c tướ i tiecircu đocirc thị

Lagrave chất thải nguy hại đe dọa hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 19: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 1955

983089983088

Chất Nguồn gacircy ocirc nhiễm điển higravenh Ảnh hưở ng

Kim loại nặng (như Hg Pb As Cd

Cu Znhellip)

Caacutec axit Sự tiacutech tụ axit từ khiacute quyển sự rograve rỉ

từ caacutec quặng như apatit caacutec loại phacircn

boacuten N P chất thải cocircng nghiệp nướ c rỉ

raacutec từ caacutec batildei chocircn lấp hợ p vệ sinh

Axit coacute taacutec động xấu đến hệ

sinh thaacutei vagrave sức khỏe con ngườ i

đặc biệt lagrave caacutec khu rừng sinh thaacutei

do axit lagravem giảm pH đất vagrave giải

phoacuteng caacutec ion Al Fehellip

Hoacutea chất

hữu cơ

Nguồn nocircng nghiệp do sử dụng caacutec

loại thuốc BVTV như thuốc trừ sacircu trừ

cỏ diệt nấm lacircn hữu cơ Chất thải cocircng

nghiệp sinh hoạt nướ c thải dầu từ caacutec

đườ ng ống coacute chứa dầu mỏ

hydrocarbonhellip

Ảnh hưở ng nghiecircm trọng đến

đờ i sống con ngườ i vagrave xatilde hội

Caacutec

nguyecircn

tố phoacuteng

xạ

Caacutec nguồn xả thải từ caacutec nhagrave maacutey

năng lượ ng hạt nhacircn hoặc cocircng nghiệp

caacutec cuộc thử nghiệm năng lượ ng hạt

nhacircn thảm họa từ vụ nổ năng lượ ng hạt

nhacircn vận chuyển caacutec hoacutea chất phoacuteng

xạ

Sự ocirc nhiễm đất nghiecircm trọng

trong thờ i gian dagravei

13

Tổng quan về caacutec chỉ tiecircu SO42- Ca Mg vagrave độ kiềm

131 Chỉ tiecircu SO42-

Ion Sulfate coacute cocircng thức phacircn tử lagrave SO42- coacute khối lượ ng phacircn tử lagrave 9606 gmol noacute

bao gồm một trung tacircm nguyecircn tử lưu huỳnh đượ c bao quanh bở i 4 nguyecircn tử oxy

Nguyecircn tử lưu huỳnh coacute trạng thaacutei oxy hoacutea lagrave +6 trong khi bốn nguyecircn tử oxy lagrave -2 Ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 20: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2055

983089983089

sulfate lagrave cơ sở liecircn hợ p của acid sulfuric sulfate hữu cơ chẳng hạn như dimethyl sulfate

lagrave hợ p chất cộng hoacutea trị vagrave este của acid sulfuric

Sulfate coacute mặt trong đất do việc sử dụng phacircn boacuten hoacutea học (phacircn lacircn) vagrave sự oxy

hoacutea của quặng pirit

2FeS2 + 7O2 + 2H2O rarr 2Fe2+ + 4SO42- + 4H+

Sulfate tiacutech lũy trong đất ở tầng lớ p dướ i đất vagrave thiacutech ứng vớ i caacutec cacircy coacute rễ ăn sacircu

Mộttrong những nguyecircn nhacircn gacircy chua đất lagrave do sự coacute mặt của sulfate

Ngoagravei ra sulfate coacute mặt trong đất cograven do nham trầm tiacutech coacute chứa thạch cao

CaSO42H2O caacutec khoaacuteng vật sulfua dung nham nuacutei lửa

Nhiều sunfat lagrave một trong những nguyecircn nhacircn gacircy ra đất phegraven Trong đất phegraven khả

năng trao đổi vagrave đệm của mocirci trườ ng đất bị phaacute vỡ khocircng thể tự lagravem sạch đượ c nữa

Trong quaacute trigravenh sản xuất nocircng nghiệp noacutei chung cacircy trồng noacutei riecircng đất bị nhiễm phegraven

hay cograven gọi lagrave đất phegraven thườ ng ảnh hưở ng đến quaacute trigravenh trao đổi chất trong đất lagravem cho

cacircy trồng hấp thụ dinh dưỡ ng keacutem do vậy khi boacuten phacircn vagraveo khu vực coacute đất phegraven lượ ng

phacircn boacuten sẽ mất đi nhiều taacutec dụng quaacute trigravenh ion hoacutea của Al3+ vagrave Fe2+ tăng lecircn độ pH sẽ

hạxuống thấp

132

Chỉ tiecircu canxiCanxi lagrave nguyecircn tố hoaacute học kyacute hiệu Ca số thứ tự 20 trong bảng tuần hoagraven Noacute lagrave

một kim loại kiềm thổ coacute nguyecircn tử khối lagrave 40Canxi lagrave nguyecircn tố thiết yếu cho sinh vật

sống đặc biệt trong sinh lyacute học tế bagraveo ở đacircy coacute sự di chuyển ion Ca2+ vagraveo vagrave ra khỏi tế

bagraveo chất coacute vai trograve mang tiacutenh hiệu cho nhiều quaacute trigravenh tế bagraveo Lagrave một khoaacuteng chất chiacutenh

trong việc tạo xươ ng răng vagrave vỏ sograve canxi lagrave kim loại phổ biến nhất về khối lượ ng coacute

trong nhiều loagravei động vật

Trong đất canxi phổ biến ở dạng cacbonat photphat silicat clorua vagrave sunfatNguồn gốc quan trọng nhất lagrave cacbonat sau đoacute lagrave photphat vagrave sunfat

Trong đất chua canxi nghegraveo do bị rửa trocirci Đất vugraveng nhiệt đớ i ẩm coacute hagravem lượ ng

canxi tổng số vagrave trao đổi đều thấp (tươ ng quan vớ i độ pH) CaO tổng số khocircng quaacute 1

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 21: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2155

983089983090

(khoảng 07 ndash 09 vớ i đất phugrave sa socircng Hồng trung tiacutenh vagrave khoảng 003 ndash 005 vớ i đất

bạc magraveu) Trong ocircn đớ i thườ ng xuyecircn trecircn 1 coacute thể tớ i 4

Trong đất mặn kiềm canxi cũng bị thiếu do CaCO3 kết tủa vagrave một phần Ca2+ bị rửa

trocirci CaO tổng số vagrave Ca2+ trao đổi đoacuteng vai trograve quyết định độ batildeo hogravea bazơ lagrave thướ c đo độ

bazơ vagrave độ axit của đất Cugraveng vớ i magie tổng Ca2+ + Mg2+ trao đổi quyết định chất lượ ng

của cation trao đổi trong dung lượ ng hấp phụ cation

Canxi lagrave nguyecircn tố dinh dưỡ ng trung lượ ng rất cần thiết cho cacircy trồng Thiếu

canxi thể hiện ở mocirc bị biến dạng vagrave higravenh thugrave vặn vẹo vagrave caacutec vugraveng sẽ chết rất sớ m laacute mọc

khocircng bigravenh thườ ng bị gợ n soacuteng coacute nhiều đốm vagrave rigravea laacute bị mất magraveu Mocirc của laacute vagrave caacutec

điểm tăng trưở ng của cacircy trồng thườ ng bị chết vagrave lagravem cho cacircy bị chết đọt Rễ cacircy keacutem

phaacutet triển vagrave thể hiện triệu chứng nhầy nhựa

Canxi kết hợ p vớ i pectin tạo thagravenh calcium pectate trong lớ p chung cần thiết cho

sự vững chắc tế bagraveo vagrave mocirc thực vật magrave hoạt động của enzyme nagravey bị ức chế bở i nồng độ

canxi cao Do đoacute trong caacutec mocirc thiếu canxi tiecircu biểu lagrave sự phacircn ratilde của vaacutech tế bagraveo vagrave sự

mềm nhũng của mocirc Tỷ lệ calcium pectate trong vaacutech tế bagraveo cũng quan trọng cho sự mẫn

cảm của mocirc thực vật đối vớ i sự xacircm nhiễm của nấm vagrave vi khuẩn cũng như sự chiacuten của

traacutei Canxi cograven coacute vai trograve trong quaacute trigravenh biến dưỡ ng thực vật trườ ng hợ p thiếu canxi cacircy

khocircng thể đồng hoaacute nitrate đượ c

Vớ i cacircy cao su lagravem cagravenh dễ bị gatildey khi gặp mưa gioacute lớ n sản lượ ng mủ giảm bệnh

xuất hiện nhiều Thừa canxi sẽ lagravem cho pH của đất tăng lecircn gacircy trở ngại cho việc hấp thu

Mg Mn Zn Fe Bo

Canxi tăng khả năng chống chịu vớ i điều kiện bất lợ i của nắng noacuteng mặn vagrave phegraven

Canxi coacute trong vocirci cograven coacute taacutec dụng cải tạo đất giảm độ chua mặn vagrave tăng cườ ng độ

phigrave của đất giuacutep cho cacircy sinh trưở ng tốtDo đoacute canxi rất hữu iacutech nếu coacute thể xaacutec định đượ c lượ ng canxi coacute trong đất để aacutep

dụng biện phaacutep canh taacutec hợ p lyacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 22: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2255

983089983091

133 Chỉ tiecircu Magie

Magiecirc lagrave tecircn một nguyecircn tố hoacutea học trong bảng tuần hoagraven nguyecircn tố coacute kyacute hiệu Mg

vagrave số nguyecircn tử bằng 12 Trong đất magie coacute trong caacutec khoaacuteng seacutet thườ ng gặp như mica

vecmiculit clorit vagrave đocirci khi tigravem thấy ở dạng cacbonat Cugraveng vớ i canxi magie coacute yacute ngh ĩ a

về lyacute hoacutea tiacutenh chất của đất vagrave dinh dưỡ ng của cacircy trồng

Đối vớ i đất nhẹ nghegraveo magie caacutec loại đất boacuten phacircn kali vagrave supe photphat nhiều

năm hiện tượ ng thiếu magie lagrave phổ biến

Hagravem lượ ng magie trung bigravenh thiacutech hợ p cho sự sinh trưở ng của thực vật lagrave 05

trọng lượ ng khocirc của caacutec bộ phận sinh trưở ng Magie cần trong suốt quaacute trigravenh sinh trưở ng

của thực vật nhưng ở giai đoạn cograven non vagrave trưở ng thagravenh thigrave cần nhiều hơ n

Đối vớ i cao su magie lagrave một phần khocircng thể thiếu trong quaacute trigravenh phaacutet triển thacircn

laacute tăng cườ ng sự vận chuyển dinh dưỡ ng để ổn định mủ Bở i vigrave magie lagrave thagravenh phần cấu

tạo của diệp lục tố coacute vai trograve quan trọng trong quang hợ p lagrave hoạt chất của hệ enzim gắn

liền vớ i sự chuyển hoaacute hydratcarbon vagrave tổng hợ p axit nucleic coacute vai trograve thuacutec đẩy hấp thụ

vagrave vận chuyển lacircn của cacircy giuacutep đườ ng vận chuyển dễ dagraveng trong cacircy

Magie khocircng gacircy độc nhưng coacute liecircn quan đến tổng hợ p caacutec chất khocirc Khi hagravem

lượ ng magie lớ n thigrave lagravem giảm tổng hợ p caacutec chất khocirc tiacutech luỹ trong cacircy ảnh hưở ng đến

sản phẩm sau thu hoạch ảnh hưở ng đến năng suất cacircy trồng

Triệu chứng thiếu hụt magie trecircn cacircy trồng thể hiện qua uacutea vagraveng ở phần thịt giữa

caacutec gacircn laacute chủ yếu ở laacute giagrave do diệp lục tố higravenh thagravenh khocircng đầy đủ gacircy necircn vết sọc hoặc

vết khocircng liecircn tục laacute nhỏ giograven ở thờ i kỳ cuối vagrave meacutep laacute cong lecircn Ở một số loại cacircy trồng

coacute caacutec đốm vagraveng lợ t giữa caacutec gacircn laacute vagrave caacutec magraveu da cam đỏ hoặc tiacutea Nhaacutenh cacircy yếu vagrave dễ

bị nấm bệnh tấn cocircng vagrave thườ ng bị rụng laacute sớ m

134

Độ kiềmĐộ kiềm trong đất tăng chủ yếu do sự hogravea tan của CaCO3

Những kết quả nagravey lagravem tăng pH Đaacute vocirci dolomit vagrave đất mặt thườ ng kiềm do coacute

chứa CaCO3 CaCO3MgCO3 vagrave Na2CO3 Một vagravei vugraveng đất khocirc cằn vagrave baacuten khocirc cằn coacute giaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 23: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2355

983089983092

trị pH cao gần bằng 99 trong khi đoacute đất mặt coacute giaacute trị pH tớ i khoảng 105 Đất coacute pH

khoảng 70 vagrave 85 chứa carbonat tự do trong khi đất coacute pHgt85 chứa một lượ ng carbonat

vagrave bicarbonate thay đổi Bicarbonat (HCO3-) carbonat (CO3

2-) vagrave hydroxit (OH-) tăng vigrave

đất kiềm hơ n

Độ kiềm trong đất coacute ảnh hưở ng quan trọng tớ i caacutec quaacute trigravenh trong đất vớ i caacutec ảnh

hưở ng khocircng mong muốn lecircn thực vật Một vagravei viacute dụ đượ c đưa ra

Uacutea laacute đối vớ i caacutec thực vậy nhạy cảm Nồng độ bicarbonate cao cản trở việc

lấy Fe vagrave Mn để sinh trưở ng cho thực vật vagrave gacircy cản trở cho quaacute trigravenh higravenh

thagravenh chlorophyll

Giảm năng suất của cacircy ăn traacutei Bicarbonat gacircy cản trở tớ i chuyển hoacutea Fe vagrave

Mn Độ hogravea tan thấp của Fe vagrave Mn trong đất kiềm vagrave liecircn kết mạnh vớ i caacutec

kim loại nagravey trong mugraven cũng goacutep phần tạo vấn đề nagravey

Thiếu photphat Bicarbonat lagravem giảm việc lấy photpho Khả năng hogravea tan

thấp của photphat trong đất kiềm cũng gacircy necircn vấn đề nagravey

Độ kiềm trong đất cũng tăng từ mức độ bicarbonate cao trong nướ c tướ i tiecircu Nếu

nướ c tướ i tiecircu coacute nồng độ Canxi ion bicarbonate ion carbonat cao CaCO3 coacute thể tiacutech tụ

ngăn cản caacutec lỗ xốp rong đất vagrave giảm khả năng thẩm thấu của nướ c Noacute coacute thể ảnh hưở ng

đến caacutec chu trigravenh hoacutea lyacute khaacutec trong đất dẫn đến caacutec ảnh hưở ng xấu (Viacute dụ tăng độc chất

Natri lagravem thaacutei hoacutea cấu truacutec đất) Đất kiềm đượ c xaacutec định trong nướ c huyền phugrave đượ c

chuẩn bị theo cugraveng một caacutech như vớ i pH vagrave độ dẫn điện

14 Phươ ng phaacutep lấy mẫu bảo quản vận chuyển

Trong tất cả caacutec loại phươ ng phaacutep phacircn tiacutech dugrave phacircn tiacutech hoacutea học đơ n giản hay

caacutec phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ hiện đạihellip hầu như khocircng coacute phươ ng phaacutep phacircn tiacutech

coacute thể đạt đượ c kết quả chiacutenh xaacutec khi noacute đang tồn tại trong mẫu ban đầu nguyecircn khai ở

hiện trườ ng thực tế Vigrave vậy ta cần phải coacute phươ ng phaacutep vagrave kế hoạch lấy mẫu nhất định để

đảm bảo mẫu lấy đượ c thỏa lượ ng để phacircn tiacutech vagrave lưu lại đồng thờ i phải đảm bảo về mặt

thống kecirc lagrave ngẫu nhiecircn vagrave phản aacutenh đuacuteng bản chất của đối tượ ng lấy mẫu

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 24: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2455

983089983093

Sau khi lấy mẫu chuacuteng ta vẫn đang ở trạng thaacutei thocirc vagrave gặp nhiều trở ngại trong

việc phacircn tiacutech do đoacute ta cần phải bảo quản vagrave xử lyacute mẫu để đảm bảo mẫu khocircng bị nhiễm

bẩn thecircm nữa vagrave đưa caacutec chất cần phacircn tiacutech sang dạng magrave ta coacute thể định lượ ng đượ c bằng

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đatilde chọn

B Ả NG 3 Caacutec nguồn coacute thể gacircy nhiễ m bẩ n mẫ u phacircn tiacutech

Quy trigravenh phacircn tiacutech Caacutec nguồn chiacutenh gacircy nhiễm bẫn mẫu

Lấy mẫu Thiết bị dụng cụ quaacute trigravenh lấy xử lyacute sơ bộ sau khi lấy

Vận chuyển vagrave bảo

quản mẫu

Dụng cụ chứa mẫu hoacutea chất bảo quản mẫu

Sự nhiễm bẩn cheacuteo giữa caacutec mẫuhellip

Chuẩn bị mẫuXử lyacute mẫu (thao taacutec dụng cụ) pha loatildeng giảm kiacutech thướ c

đồng nhất mẫu vugraveng lagravem việc xung quanhhellip

Phacircn tiacutech mẫu Thiết bị phacircn tiacutech thuốc thử hoacutea chất sử dụnghellip

Yecircu cầu chủ yếu của cocircng taacutec chuẩn bị mẫu lagrave

bull Mẫu phacircn tiacutech cacircy trồng phải đại diện vagrave phugrave hợ p vớ i mục điacutech phacircn tiacutech đại

diện cao cho vugraveng nghiecircn cứu

bull Mẫu phacircn tiacutech cần đượ c lấy trong điều kiện mocirci trườ ng đồng nhất (nhiệt độ ẩm

độ) cugraveng một thờ i điểm (thườ ng vagraveo buổi saacuteng đatilde hết sươ ng khocircng mưa nhiệt độ

khocircng khiacute vagrave cườ ng độ aacutenh saacuteng ở mức trung bigravenh)

bull Chuacute yacute đến caacutec yếu tố canh taacutec như thờ i kỳ boacuten phacircn thờ i kỳ tướ i nướ c để chọn

thờ i điểm lấy mẫu thiacutech hợ p

bull Caacutec mẫu riecircng biệt phải đượ c lấy ngẫu nhiecircn rải đều trecircn toagraven bộ diện tiacutech khảo

saacutet Số lượ ng vagrave khối lượ ng mẫu ban đầu tuỳ theo yecircu cầu khảo saacutet vagrave mức độ đồngđều để xaacutec định Caacutec mẫu ban đầu đượ c tập hợ p thagravenh một mẫu chung

bull Mẫu phải đượ c nghiền nhỏ đến độ mịn thiacutech hợ p tugravey thuộc vagraveo yecircu cầu phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 25: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2555

983089983094

141 Phươ ng phaacutep lấy mẫu

Tugravey thuộc vagraveo mục điacutech nghiecircn cứu magrave lựa chọn caacutech lẫy mẫu thiacutech hợ p Thocircng

thườ ng coacute một số caacutech lấy mẫu như sau

bull

Lấy mẫu theo tầng phaacutet sinh Khi nghiecircn cứu đất về phaacutet sinh học hoặc nghiecircn cứu

tiacutenh chất vật lyacute tiacutenh chất nướ c của đất thigrave tiến hagravenh lẫy mẫu như sau

Đagraveo phẫ u diện đấ t chọn điểm đagraveo phải đại diện cho toagraven vugraveng nghiecircn cứu Phẫu

diện thườ ng rộng khoảng 12m dagravei 15m sacircu đến tầng đaacute mẹ hoặc sacircu 15m ndash 2m ở những

nơ i coacute tầng đất dagravey

Lấ y mẫ u đấ t lần lượ t lấy mẫu đất từ tầng phaacutet sinh dướ i cugraveng lecircn đến tầng mặt

Mỗi tầng mẫu đất đượ c đựng trong 1 tuacutei riecircng coacute ghi nhatilden rotilde ragraveng Lượ ng đất lấy từ 05

ndash 1kg lagrave vừa Mỗi mẫu đất đều đượ c ghi phiếu chỉ rotilde số phẫu diện tầng (độ sacircu lấy mẫu

ndash cm) địa điểm lấy mẫu ngagravey lấy mẫu vagrave ngườ i lấy mẫu

bull Lấy mẫu hỗn hợ p Nguyecircn tắc của lấy mẫu hỗn hợ p lagrave lấy caacutec mẫu riecircng biệt ở

nhiều điểm khaacutec nhau rồi hỗn hợ p lại lấy mẫu trung bigravenh Thocircng thườ ng lấy từ 5 ndash 10

điểm rồi hỗn hợ p lại để lấy mẫu trung bigravenh (mẫu hỗn hợ p) Khi lấy mẫu cần traacutenh caacutec vị

triacute caacute biệt đại diện như chỗ boacuten phacircn hoặc vocirci tụ lại chỗ cacircy quaacute tốt hoặc quaacute xấu chỗ

cacircy bị sacircu bệnh Mẫu đất hỗn hợ p đượ c lấy như sau Lấ y caacutec mẫ u riecircng biệt coacute thể aacutep dụng caacutech lấy mẫu theo đườ ng cheacuteo hoặc đườ ng

thẳng goacutec (higravenh 1a vagrave 1b) vớ i địa higravenh vuocircng gọn hoặc theo đườ ng gấp khuacutec hoặc nhiều

đườ ng cheacuteo (higravenh 1c vagrave 1d) vớ i địa higravenh dagravei Lấy từ 5 ndash 10 mẫu riecircng biệt mỗi điểm lấy

khoảng 200g đất bỏ dồn vagraveo 1 tuacutei lớ n

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 26: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2655

Tr ộn mẫ u vagrave lấ y mẫ

giấy hoặc nilon (chuacute yacute trộn

lấy 2 phần đối diện nhau tr

Lượ ng đất của mẫu

ghi bằng buacutet chigrave đen để traacuten

Mẫu đất lagrave dạng mẫ

lagrave lấy mẫu theo thờ i gian vagrave B Ả

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả

Lấy mẫu

liecircn tục

Lấy th

chươ ng trigrave

thờ i gian

hoạch đatilde l

trướ c

Lấy mẫu

định kỳ

Lấy mẫu th

chu kỳ nhất đị

983089983095

Higravenh 2 S ơ đồ lấ y mẫ u

u hỗ n hợ p caacutec mẫu riecircng biệt đượ c băm n

cagraveng đều cagraveng tốt) Sau đoacute chia lagravem 4 phầ

n lại đượ c mẫu hỗn

hỗn hợ p lấy khoảng 05 ndash 1kg cho vagraveo tuacutei

h nhogravee nhất lagrave đất ướ t

rắn vagrave tugravey vagraveo mục điacutech phacircn tiacutech magrave ta c

lấy mẫu theo tầng lớ p cụ thể như sauG 4 Caacutec caacutech lấ y mẫ u theo thờ i gian

Viacute dụ minh họa Mục đ

eo

h

kế

ập

Lấy mẫu từng giờ ngagravey

tuần thaacuteng

Lấy mẫu theo vugraveng tầng

khocircng gian khaacutec nhau

Theo

quaacute trigraven

cần nghi

thiecircn như

eo

h

Lấy mẫu theo tuần

thaacuteng quyacute thủy triều mugravea

Kiểm

theo định

ỏ vagrave trộn đều trecircn

theo đườ ng cheacuteo

ải ghi phiếu mẫu

caacutec caacutech lấy mẫu

ch

otildei kiểm tra

của chất

ecircn cứ biến

thế nagraveo

ra đaacutenh giaacute

kỳ caacutec chất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 27: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2755

983089983096

Caacutech lấy

mẫuMocirc tả Viacute dụ minh họa Mục điacutech

mong muốn

Lấy mẫu

xaacutec suấtLấy bất kỳ khocircng theo thờ i gian định sẵn

Kiểm tra đột xuất

tại những vị triacute vugraveng

đối tượ ng nagraveo đoacute

Đối vớ i caacutech lấy mẫu theo khocircng gian ta coacute thể lấy mẫu theo tầng lớ p vớ i độ sacircu

khaacutec nhau lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều lấy mẫu theo hướ ng gioacutehellip

Lấy mẫu theo tầng hay lớ p

983085

Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi độ sacircu khaacutec nhau983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy mỗi tầng sacircu khaacutec nhau riecircng

Lấy mẫu theo dograveng chảy ndash thủy triều

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng tại mỗi vugraveng khu dograveng chảy khaacutec nhau

983085 Caacutech lấy theo caacutech lấy ở mỗi vugraveng coacute dograveng chảy riecircng biệt

Lấy mẫu theo hướ ng gioacute

983085 Mục điacutech xaacutec định hagravem lượ ng theo hướ ng gioacute khaacutec nhau

983085

Caacutech lấy theo caacutech lấy theo hướ ng gioacute thuận hay ngượ cCaacutec dụng cụ phục vụ cho lấy mẫu chứa mẫu vagrave bảo quản mẫu phacircn tiacutech phải thỏa

matilden caacutec yecircu cầu

Đủ độ sạch yecircu cầu của đối tượ ng phacircn tiacutech theo mức độ phacircn tiacutech yecircu cầu

Khocircng lagravem sai lệch caacutec thagravenh phần caacutec chất của mẫu phacircn tiacutech

Phugrave hợ p vớ i mỗi loại mẫu cần lấy về trạng thaacutei độ sacircu lượ ng mẫu

Dụng cụ đo phải đượ c xử lyacute vagrave kiểm tra lại trướ c khi dugraveng bằng caacutech phugrave hợ p

cho nguyecircn tố hay đối tượ ng của caacutec chất cần phacircn tiacutech

Dụng cụ lấy mẫu đất

- Khoan lấy mẫu nocircng hoaacute 05m hoặc cuốc xẻng đagraveo đất lấy mẫu nocircng hoaacute

- Tuacutei nilon đựng mẫu đất sổ saacutech biểu mẫu nhatildenhellip

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 28: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2855

983089983097

Để lấy mẫu đất ta coacute thể dugraveng cuốc hoặc xẻng thay thế Caacutech lagravem phủi sạch cỏ raacutec

dugraveng xẻng hoặc cuốc xắn đất ở độ sacircu từ 0 ndash 30 cm Lấy mẫu đất ở mặt laacutet cắt phẳng ở 2

độ sacircu từ 0 ndash 15cm vagrave từ 15 ndash 30 cm Lấy mẫu ở độ sacircu từ dướ i lecircn sau đoacute bỏ chung vagraveo

một tuacutei nilon Ghi nhatilden cho mẫu đất

Higravenh 3 Caacutec thiế t bị chuyecircn d ụng để lấ y mẫ u

142

Phươ ng phaacutep bảo quản

Mẫu sau khi lấy ngoagravei hiện trườ ng coacute thể chưa đượ c phacircn tiacutech ngay mẫu coacute thể

bị nhiễm bẩn lagravem ảnh hưở ng tớ i kết quả phacircn tiacutech Vigrave vậy cần phải lưu yacute đến vấn đề bảo

quản mẫu nhằm giảm thiểu sự biến đổi vật liacute hoacutea học sinh học coacute thể diễn ra từ thờ i điểm

lấy mẫu đến luacutec phacircn tiacutech

Mẫu đất nếu coacute kiacutech thướ c lớ n thigrave phải đập vỡ vagrave nghiền lại sau khi lagravem khocirc bằng

nhiều caacutech như lagravem khocirc trong khocircng khiacute lagravem khocirc trong tủ sấy lagravem khocirc trong thiết bị

lạnh Mẫu đất đựng trong caacutec lọ thủy tinh hộp nhựa coacute nắp hoặc tuacutei polyecirctilen coacute nhatilden vagrave

phiếu ghi rotilde kyacute hiệu ngoagravei đồng kyacute hiệu trong phograveng nơ i lấy mẫu độ sacircu lấy mẫu loại

đất vagrave caacutec yecircu cầu phacircn tiacutechMẫu đượ c để trecircn giaacute trong phograveng để mẫu Phograveng để mẫu phải thoaacuteng sạch khocirc

raacuteo khocircng coacute caacutec loại khiacute như NH3 H2S HCl tốt nhất bảo quản trong phograveng lạnh Tugravey

vagraveo mẫu magrave coacute caacutech bảo quản cụ thể hiện nay coacute ba caacutech bảo quản thườ ng đượ c sử dụng

lagrave bảo quản lạnh vagrave traacutenh tiếp xuacutec trực tiếp vớ i nhiệt hoặc aacutenh saacuteng mặt trờ i (ướ p đaacute

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 29: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 2955

983090983088

trong tủ lạnh ở nhiệt độ thiacutech hợ p để tối) sử dụng bigravenh chứa mẫu thiacutech hợ p vagrave bổ sung

caacutec hoacutea chất bảo quản

Becircn cạnh đoacute thờ i gian bảo quản (tiacutenh từ luacutec lấy mẫu đến khi phacircn tiacutech) cũng rất

quan trọng trong việc cho kết quả đuacuteng vagrave chiacutenh xaacutec phụ thuộc vagraveo nhiều yếu tố như nền

mẫu chất phacircn tiacutech phươ ng phaacutep phacircn tiacutechhellip

143 Vận chuyển

Để đảm bảo khocircng lagravem ảnh hưở ng đến kết quả phacircn tiacutech việc chuyecircn chở mẫu đất

cũng phải đảm bảo caacutec điều kiện

983085 Bằng caacutec phươ ng tiện phugrave hợ p kịp thờ i nhưng khocircng tốn keacutem

983085 Khocircng lagravem hư hỏng mẫu bong troacutec nhatilden hư hỏng đồ bao goacutei bigravenh chứa

983085 Khocircng gacircy xaacuteo trộn va đập nhất lagrave mẫu dễ chaacutey nổ

983085 Đuacuteng điều kiện giữ mẫu khocircng cho mẫu phacircn hủy khi di chuyển

983085 Phươ ng tiện chuyecircn chở phải đảm bảo sạch khocircng lagravem nhiễm bẩn mẫu đất

Caacutec phươ ng tiện vận chuyển

Tugravey điều kiện thực tế xa hay gần khẩn cấp hay thong thả magrave chọn caacutech chuyecircn

chở thiacutech hợ p nhất lại khocircng tốn keacutem vagrave phức tạp song phải đảm bảo đượ c caacutec yecircu cầu

chuyecircn chở coacute thể lagrave983085 Phươ ng tiện thủ cocircng đơ n giản xe đạp xe maacutey

983085 Phươ ng tiện cơ giớ i chuyecircn dụng coacute đủ tiện nghi khống chế caacutec điều kiện như

mong muốn bảo vệ mẫu vagrave chuyecircn chở nhanh

15

Caacutec phươ ng phaacutep xaacutec định chỉ tiecircu

151 Xaacutec định sunlfat hogravea tan trong đất

1511

Phươ ng phaacutep dugraveng bicromat (CrO4

2-)

Trecircn cơ sở BaSO4 coacute tiacutech số tan nhỏ hơ n BaCrO4 cho vagraveo dung dịch chứa SO42-

chuacuteng sẽ đẩy CrO42- ra dạng tự do Lượ ng CrO4

2- đượ c giải phoacuteng nagravey chiacutenh bằng lượ ng

SO42-

SO42- + BaCrO4 rarr BaSO4 + CrO4

2-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 30: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3055

983090983089

Để xaacutec định lượ ng CrO42- đượ c giải phoacuteng trong dung dịch ngườ i ta dugraveng phươ ng

phaacutep chuẩn độ ngượ c cho CrO42- (coacute tiacutenh oxy hoacutea) taacutec dụng vớ i một lượ ng dư Fe2+ (coacute

tiacutenh khử) sau đoacute dugraveng KMnO4 để chuẩn độ lượ ng Fe2+ dư thừa

1512

Phươ ng phaacutep complexon (chuẩn độ phứ c chất)

Lagrave phươ ng phaacutep chuẩn độ đơ n giản nhất Trong phươ ng phaacutep nagravey ngườ i ta điều

chỉnh pH thiacutech hợ p của dung dịch chuẩn độ bằng một hệ đệm vagrave sau đoacute thecircm dung dịch

chuẩn từ buret thườ ng lagrave complexon III vagraveo dung dịch chuẩn độ cho đến khi đổi magraveu của

chất chỉ thị từ magraveu của phức kim loại vớ i chỉ thị ở trạng thaacutei khocircng tạo phức

Để xaacutec định sulfat trong đất bằng phươ ng phaacutep complexon thigrave ta dugraveng dư Ba2+ để kết tủa

SO42-

Ba2+ +SO42-rarr BaSO4

Sau đoacute dugraveng trilon B chuẩn độ lại lượ ng Ba2+ cograven dư

Ba2+ + H2Y2- rarr BaY2-+2H+

Complexonat Bari coacute độ bền thấp (pK =78) vigrave vậy để chuẩn độ Ba2+ theo chị

cromogen đen trong dung dịch cần phải coacute ion Mg2+ ion nagravey tạo vớ i complexon III thagravenh

phức bền hơ n Sự chuyển magraveu của dung dịch xảy ra khi toagraven bộ Mg2+ trong phức của

Magie vớ i cromogen đen đatilde liecircn kết vớ i trilon BFe

3+

vagrave Al

3+

coacute thể gacircy ảnh hưở ng đếnkết quả phacircn tiacutech để loại bỏ ảnh hưở ng thecircm 5 giọt hydroxylamine NH2OHHCL 1kết

quả phacircn tiacutech sulfat theo phươ ng phaacutep Trilon B thườ ng thấp hơ n liacuteluận do đoacute chuẩn độcần

để cho hết magraveu tiacutemvagrave hoagraven toagraven chuyển sangmagraveu xanh chiếmưu thế mớ i kết thuacutec

1513

Phươ ng phaacutep khối lượ ng bằng bari clorua

TCVN 66562000 quy định caacutec quy trigravenh chuẩn bị để chiết bằng nướ c vagrave axit đối

vớ i đất đượ c lagravem khocirc trong khocircng khiacute vagrave caacutec vật liệu giống đất

Phươ ng phaacutep nagravey aacutep dụng để xaacutec định sunfat trong caacutec dịch chiết đất bằng nướ c vagravedịch chiết bằng axit loatildeng Hagravem lượ ng sunfat trong khoảng từ 25mgl đến 5000 mgl

Cũng coacute thể xaacutec định đượ c nồng độ sunfat cao hơ n bằng caacutech lấy phần mẫu thử nhỏ hơ n

từ mẫu thiacute nghiệm

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 31: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3155

983090983090

Mẫu sau khi chiết bằng nướ c vagrave axit loatildeng đượ c axit hoacutea mẫu thiacute nghiệm bằng axit

clohydric tiếp theo đun socirci vớ i dung dịch bari clorua trong iacutet nhất 20 phuacutet để cho bari

sunfat kết tủa nhanh hơ n Lọc vagraveo phễu thủy tinh xốp rửa chất kết tủa cho sạch hết

clorua sấy khocirc ở 105oC để nguội vagrave cacircn lại Khối lượ ng của cheacuten nung tăng do bari

sunfat kết tủa đượ c tạo thagravenh bở i phản ứng của bari vớ i caacutec ion sunfat coacute trong mẫu

1514 Phươ ng phaacutep sắc kyacute ion

Sắc kyacute lagrave một trong caacutec k ĩ thuật phacircn tiacutech thườ ng dugraveng trong phograveng thiacute nghiệm của

bộ mocircn hoaacute học phacircn tiacutech dugraveng để taacutech caacutec chất trong một hỗn hợ p Sắc kyacute ion lagrave phươ ng

phaacutep lyacute tưở ng để phacircn tiacutech caacutec cation anion caacutec chất phacircn cực đoacute lagrave sắc kyacute ion Noacute coacute

thể sử dụng để định lượ ng caacutec chất trong khoảng độ rộng của nồng độ Tất cả caacutec ion

khaacutec nhau coacute thể đượ c phacircn tiacutech trộn một phươ ng phaacutep đơ n lẻ sắc kyacute ion dễ dagraveng hoagraven

thagravenh một caacutech tự động vagrave giuacutep tiết kiệm thờ i gian giảm chi phiacute Nhờ đoacute noacute đaacuteng tin cậy

vagrave chắc chắn sắc kyacute ion đượ c sử dụng trong nhiều ứng dụng thuộc caacutec l ĩ nh vực khaacutec

nhau

Viacute dụ phản ứng trao đổi ion giữa cation axit mạnh vagrave Ca2+ coacute thể viết như sau

2R-SO3H + Ca2+ rarr (R-SO3)2Ca + 2H+

Sắc kyacute ion lagrave phươ ng phaacutep phacircn tiacutech cocircng cụ đơ n giản đượ c sử dụng rộng ratildei Coacutethể dugraveng để phacircn tiacutech sulfat vớ i nguyecircn tắc Sắc kyacute trao đổi ion dựa trecircn hiện tượ ng trao

đổi thuận nghịch giữa caacutec ion linh động của phacircn tử t ĩ nh rắn vớ i caacutec ion trong dung dịch

phacircn tiacutech khi cho dung dịch nagravey đi qua cột đượ c nạp đầy pha t ĩ nh Caacutec pha t ĩ nh trong

trườ ng hợ p nagravey đượ c gọi lagrave chất trao đổi ion bản chất của quaacute trigravenh phacircn taacutech lagrave do aacutei lực

khaacutec nhau của caacutec ion trong dung dịch đối vớ i caacutec trung tacircm trao đổi ion của ionit

1515

Phươ ng phaacutep colorua benzidin

Phươ ng phaacutep nagravey dựa trecircn cơ sở kết tủa Colorua BenzidinNa2SO4 + C12H8(NH2)22HCl rarr 2NaCl + C12H8(NH2)2H2SO4

Sulfat benzidin dễ thủy phacircn trong nướ c thagravenh benzidin vagrave axit tự do

C12H8(NH2)2H2SO4+ 2H2O rarr C12H8(NH2)22H2O + H2SO4

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 32: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3255

983090983091

Dugraveng dung dịch tiecircu chuẩn NaOH chuẩn độ H2SO4 vớ i chỉ thị magraveu phenolphtalein

đến khi coacute magraveu hồng nhạt

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

Sự chiacutenh xaacutec của phươ ng phaacutep nagravey phụ thuộc vagraveo độ hogravea tan của sunfat benzidin

Magrave độ hogravea tan nagravey coacute thể tăng lecircn khi độ chua tăng Nhưng nếu tồn tại nhiều chất kết tủa

thigrave độ tan giảm Coacute thể sau luacutec cho colorua benzidin thecircm acecircton đồng thờ i dugraveng acecircton

rửa kết tủa thigrave nacircng cao độ chiacutenh xaacutec

Ngoagravei ra muối phốtphaacutet coacute thể ảnh hưở ng phacircn tiacutech nhưng trong dịch đất thườ ng

rất iacutet necircn khocircng cacircn xử liacute luacutec cần thiết dugraveng MgCO3 trong mocirci trườ ng kiềm để kết tủa noacute

magrave loại ra

152 Phươ ng phaacutep xaacutec định canxi magie

1521

Phươ ng phaacutep xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi (CEC) ndash phươ ng phaacutep

dugraveng amoni axetat

Phương phaacutep nagravey aacutep dụng cho tất cả caacutec loại đất mịn đatilde đượ c lagravem khocirc trong khocircng

khiacute vagrave qua racircy coacute kiacutech thướ c lỗ 2 mm

Ion Ca vagrave Mg ở higravenh thức trao đổi coacute thể thuacutec đẩy cơ cấu đất necircn coacute thể cải thiện

đượ c đất trồngCoacute 2 caacutech để xaacutec định dung lượ ng cation trao đổi

Đo tổng số caacutec cation trao đổi (Ca2+ Mg2+) di chuyển từ đất lecircn nhằm thay

thế cho một cation khaacutec (viacute dụ như cation NH4+ của amoni axetat)

Đo tổng số ion (viacute dụ như NH4+) đất hấp phụ bằng caacutec giải phaacutep khaacutec (viacute dụ

như amoni axetat) trong khi thay đổi caacutec cation tự nhiecircn (Ca2+ Mg2+) Caacutech

xaacutec định lượ ngcation thecircm vagraveo đượ c đất hấp phụ lagrave thay vớ i noacute vớ i caacutec

cation khaacutec rồi coi nồng độ của noacute lagrave CECCoacute thể xaacutec định Ca2+ Mg2+ theo nguyecircn tắc

bull Dung lượ ng cation trao đổi (CEC) lagrave dung lượ ng hấp thu cation của phức hệ

keo đất hay cograven gọi lagrave ldquo dung tiacutech hấp thu cationrdquo

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 33: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3355

983090983092

bull Batildeo hogravea đất bằng một cation cation nagravey phải thay thế hết caacutec cation của đất

đatilde hấp thu vagrave chứa đầy khả năng hấp thu của đất

bull Rửa sạch hết những cation ngoagravei tầng hấp thu của đất

bull Đẩy toagraven bộ cation batildeo hogravea ra bằng một cation khaacutec

bull Xaacutec định số mol của cation batildeo hogravea bị đẩy ra vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng

cation trao đổi của đất

bull

Phương phaacutep dugraveng dung dịch amoni axetat NH4 CH3COO1 moll coacute pH =

70 lagravem chất trao đổi vagrave batildeo hogravea cation cho caacutec loại đất

bull Caacutec quaacute trigravenh trao đổi vagrave rửa cation được tiến hagravenh liecircn tục trecircn cột trao đổi

cation với tốc độ quy định Khocircng được giaacuten đoạn khocircng được để khocirc mẫuvagrave khocircng được để lọt mẫu

bull Sử dụng etanol 80 lagravem dung dịch rửa cation hogravea tan (cation ngoagravei dung

tiacutech hấp phụ CEC) vagrave sử dụng KCl 10 ( pH = 25) để trao đổi vagrave giải

phoacuteng NH4+

bull Xaacutec định NH4+ trong dung dịch dựa theo phương phaacutep Kjeldhal Tugravey theo

điều kiện của từng phograveng thiacute nghiệm coacute thể xaacutec định NH4+ trong dung dịch

trao đổi bằng caacutec phươ ng phaacutep khaacutec Phươ ng phaacutep so magraveu Indophenol cảitiến đo bằng sắc kyacute ion vagrave từ đoacute suy ra dung lượ ng hấp thu của đất

1522

Phươ ng phaacutep quang phổ hấp thụ nguyecircn tử (AAS)

Lagrave phươ ng phaacutep dựa trecircn nguyecircn lyacute hấp thụ của hơ i nguyecircn tử Ngườ i ta cho chiếu

vagraveo đaacutem hơ i nguyecircn tử một năng lượ ng bức xạ đặc trưng của riecircng nguyecircn tử đoacute Sau đoacute

đo cườ ng độ cograven lại của bức xạ đặc trưng nagravey sau khi đatilde bị đaacutem hơ i nguyecircn tử hấp thụ sẽ

tiacutenh ra đượ c nồng độ nguyecircn tố coacute trong mẫu đem phacircn tiacutech

Pheacutep đo hấp thụ nguyecircn tử dựa trecircn cơ sở lyacute thuyết lagrave sự hấp thụ năng lượ ng (bức

xạ đơ n sắc) của caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei hơ i khi chiếu chugravem bức xạ đơ n sắc qua

đaacutem hơ i của nguyecircn tố ấy trong mocirci trườ ng hấp thụ Đối tượ ng chiacutenh của phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech theo phổ hấp thụ nguyecircn tử lagrave phacircn tiacutech lượ ng nhỏ caacutec kim loại trong caacutec mẫu

khaacutec nhau của chất hữu cơ vagrave vocirc cơ Vớ i caacutec trang bị vagrave k ĩ thuật hiện nay bằng phươ ng

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 34: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3455

983090983093

phaacutep nagravey ngườ i ta coacute thể định lượ ng hầu hết caacutec kim loại vagrave một số phi kim Phươ ng phaacutep

phacircn tiacutech nagravey đượ c sử dụng để xaacutec định caacutec kim loại trong mẫu quặng đất đaacute nướ c

khoaacuteng caacutec mẫu y học sinh học sản phẩm nocircng nghiệp caacutec nguyecircn tố vi lượ ng trong

phacircn boacutenhellip Phươ ng phaacutep nagravey coacute thể xaacutec định đượ c chỉ tiecircu canxi magie trong đất Bướ c

soacuteng dugraveng cho canxi lagrave 4227 nm magie 2852 nm

1523 Phươ ng phaacutep chuẩn độ oxy hoacutea khử

Khi dung dịch chứa canxi chứa nhiều tạp chất phải dugraveng oxalate amoni kết tủa

canxi dướ i dạng oxalate canxi

CaCl2 + (NH4)2C2O4 rarr CaC2O4 + NH4Cl

Kết tủa nagravey hogravea toagraven vigrave oxalate canxi coacute tiacutech số hogravea tan rất nhỏ (25 times 10-9 ở 25oC)

Điều cần lưu yacute lagrave phải tiến hagravenh trong mocirci trườ ng axit acetic vigrave nếu coacute axit mạnh lẫn vagraveo

thigrave oxalate canxi sẽ hogravea tan Cograven trong mocirci trườ ng kiềm khocircng taacutech đượ c canxi khỏi silic

sắt nhocircm (nếu chưa phacircn tiacutech Si Fe Al) hay cograven lẫn cả kết tủa CaCO3 vagrave Ca(OH)2 Axit

acetic cograven tham gia vagraveo việc taacutech canxi khỏi magie vigrave oxalat magie hogravea tan trong axit

acetix Nếu kết tủa luacutec dung dịch noacuteng thigrave đượ c tinh thể lớ n dạng CaC2O4H2O Nếu kết

tủa luacutec nguội thigrave tinh thể coacute dạng CaC2O42H2O hay CaC2O43H2O Thocircng thườ ng phải

dugraveng nướ c cất noacuteng rửa sạch Cl

-

trong kết tủaHogravea tan kết tủa trecircn bằng H2SO4

CaC2H2O + H2SO4 rarr CaSO4 + H2C2O4

Lượ ng axit oxalic sinh ra đượ c chuẩn bằng dung dịch tiecircu chuẩn KMnO4 từ đoacute tiacutenh

qui đổi ra CaO

Pheacutep chuẩn độ đượ c thực hiện ở nhiệt độ 60-80oC (đun caacutech thủy) nếu nhiệt độ

xuống thấp phải đun tiếp rồi mớ i tiếp tục chuẩn độ

1524

Phươ ng phaacutep chuẩn độ axit bazơ (xaacutec định riecircng Magie)Nguyecircn tắc dung dịch sau lọc tủa CaC2O4 đượ c chuyển về dạng kết tủa

MgNH4PO4 Sau khi lọc rửa vagrave hogravea tan vớ i lượ ng H2SO4 chuẩn dư chiacutenh xaacutec Lượ ng

H2SO4 dư đượ c chuẩn bằng dung dịch chuẩn NaOH vớ i chỉ thị Tashiro dung dịch chuyển từ

xaacutem sang xanh lục

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 35: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3555

983090983094

Mg2+ + HPO42- + NH4OH rarr MgNH4PO4H2O

MgNH4PO4 + H2SO4 rarr MgSO4 + NH4H2PO4

H2SO4 + 2NaOH rarr Na2SO4 + 2H2O

1525

Phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phứ c (chuẩn độ complexon)

Complexon lagrave tecircn gọi chung cho tất cả caacutec chất hữu cơ coacute chứa một hay nhiều

nhoacutem amino ndash dicacboxylic

Trong thực tế nitơ của nhoacutem amin coacute aacutei lực mạnh vớ i proton necircn toagraven bộ nhoacutem

amino ndash dicacboxylic thườ ng tồn tại ở dạng

EDTA (etylen diamin tetra axetic) lagrave một complexon điển higravenh Coacute cocircng thức

Coacute thể kyacute hiệu EDTA lagrave H4Y hoặc Na2H2Y

Ngagravey nagravey Na2H2Y hoặc Na2H2Y2H2O đượ c sản xuất ở dạng tinh khiết cao necircn coacute

thể chấp nhận lagravem chất chuẩn gốc

Tecircn tươ ng mại của Na2H2Y complexon III (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave complexon II)

Trilon B (phacircn biệt vớ i H4Y lagrave Trilon A)

EDTA

Khi hogravea tan vagraveo nướ c

Na2H2Y rarr2Na+ + H2Y2-

Khi kết hợ p vớ i cation kim loại

Me2+ + H2Y2- rarr MeY2- + 2H+

Me3+

+ H2Y2-

rarr MeY-

+ 2H+

Me4+ + H2Y

2- rarr MeY + 2H+

Khả năng tạo phức phụ thuộc vagraveo

Độ bền của phức

lgβ cagraveng lớ n thigrave phức cagraveng bền sự phacircn li cagraveng iacutet

N - CH2 - CH2

CH2ndash COONa

CH2ndash COOH

NaOOC - CH2

HOOC - CH2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 36: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3655

983090983095

lgβMgY2- = 869

lgβCaY2- = 1096

Trong dung dịch coacute cả Ca2+ vagrave Mg2+ thigrave EDTA kết hợ p vớ i Ca2+ trướ c Do đoacute coacute

thể chuẩn độ riecircng Ca2+ vớ i chỉ thị murexit Khi chưa chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ tiacutem

Khi chuẩn độ xong dung dịch coacute magraveu tiacutem hoa cagrave

Độ pH

Trong mocirci trườ ng kiềm một số cation kim loại bị kết tủa dướ i dạng hidroxit (độ

bền của hidroxit kim loại lớ n hơ n complexonat của kim loại đoacute)

Trong mocirci trườ ng axit phức complexonat của ion kim loại hoacutea trị 3 4 bền hơ n ion

kim loại hoacutea trị 2 Khi tăng pH của caacutec ion kim loại hoacutea trị 3 4 dễ bị kết tủa dạng hidorxit

hơ n ion kim loại hoacutea trị 2 Do đoacute khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) dugraveng dung dịch đệm giữ

pH ở khoảng thiacutech hợ p

Khi chuẩn độ (Ca2+ vagrave Mg2+) bằng EDTA vớ i chỉ thị eriocrom đen T khi chưa

chuẩn độ dung dịch coacute magraveu đỏ anh đagraveo lagrave magraveu phức giữa ion kim loại vagrave chỉ thị khi

chuẩn dung dịch EDTA sẽ kết hợ p vớ i (Ca2+ vagrave Mg2+) vagrave đẩy chỉ thị tồn tại ở dạng tự do

vagrave tại điểm tươ ng đươ ng dung dịch coacute magraveu xanh da trờ i

Nhiệt độ lagravem tăng tốc độ tạo phức đacircy cũng lagrave yếu tố gacircy sai số trong

phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức

1526 Phươ ng phaacutep ICP

Đượ c dugraveng để xaacutec định phacircn tử lượ ng nguyecircn tố cấu thagravenh cấu tạo vagrave đocirci khi

ngay cả lượ ng của caacutec hoacutea chất trong một mẫu bằng caacutech ion hoacutea caacutec phacircn tử vagrave quan saacutet

phản ứng của chuacuteng trong từ trườ ng vagrave điện trườ ng

Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech phổ phaacutet xạ nguyecircn tử dựa trecircn nguyecircn tắc đo cườ ng độ

vạch phaacutet xạ của caacutec nguyecircn tố coacute trong mẫu nghiecircn cứu khi bị kiacutech thiacutech bằng nguồnnăng lượ ng cao Cườ ng độ bức xạ (cograven gọi lagrave cườ ng độ vạch phổ) phụ thuộc vagraveo hagravem

lượ ng của caacutec nguyecircn tố chứa mẫu Chuacuteng đượ c ghi lại bằng caacutec maacutey đo chuyecircn dụng

sau khi đatilde đượ c khuếch taacuten vagrave xử lyacute Biết đượ c cườ ng độ vạch phổ lagrave coacute thể xaacutec định

đượ c hagravem lượ ng của nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 37: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3755

983090983096

Cơ sở lyacute thuyết của quaacute trigravenh coacute thể toacutem tắt như sau

Nguyecircn tử của caacutec nguyecircn tố hoacutea học coacute cấu tạo khaacutec nhau necircn chuacuteng coacute tiacutenh chất

khaacutec nhau Goacutep phần quyết định tiacutenh chất vật liacute vagrave hoacutea học của chuacuteng lagrave cấu tạo lớ p vỏ

electron trong nguyecircn tử đặc biệt lagrave caacutec điện tử hoacutea trị Ở điều kiện bigravenh thườ ng caacutec điện

tử chuyển động trecircn caacutec quỹ đạo tươ ng ứng vớ i mức năng lượ ng thấp nhất Khi đoacute

nguyecircn tử ở trạng thaacutei bền vững hay trạng thaacutei cơ bản

Khi cung cấp năng lượ ng cho nguyecircn tử thigrave caacutec điện hoacutea trị sẽ chuyển lecircn mức

năng lượ ng cao hơ n vagrave chuacuteng ở trạng thaacutei kiacutech thiacutech Nguyecircn tử chỉ lưu lại ở trạng thaacutei

nagravey 10-8 giacircy sau đoacute trở về trạng thaacutei bền vững ban đầu Chuacuteng sẽ giải phoacuteng năng lượ ng

magrave chuacuteng đatilde hấp thụ đượ c của quaacute trigravenh trecircn dướ i dạng caacutec bức xạ quang học Bức xạ nagravey

đượ c ghi lại chiacutenh lagrave phổ phaacutet xạ nguyecircn tử

Như vậy phổ phaacutet xạ nguyecircn tử lagrave sản phẩm sinh ra do sự tươ ng taacutec vật chất của

caacutec nguyecircn tử tự do ở trạng thaacutei khiacute vớ i nguồn năng lượ ng phugrave hợ p Khocircng phải chỉ coacute

nguyecircn tử tự do bị kiacutech thiacutech magrave coacute cả ion phacircn tử nhoacutem phacircn tử bị kiacutech thiacutech vagrave phaacutet ra

phổ phaacutet xạ của noacute Do đoacute phổ phaacutet xạ của một mẫu vật luocircn bao gồm ba thagravenh phần

Nhoacutem phổ vạch của nguyecircn tử vagrave ion Thườ ng nằm trong dải phổ từ 1901000nm

(vugraveng UV-VIS)

Nhoacutem phổ đaacutem của caacutec phacircn tử như CO CN MeO (Me kim loại) trong vugraveng khả

biến chuacuteng rất đậm vagrave gacircy ocirc nhiễm cho nguyecircn tố cần phacircn tiacutech

Phổ liecircn tục của vật rắn bị đốt noacuteng phaacutet ra cũng như phổ của aacutenh saacuteng trắng Nếu

phổ nagravey đậm cũng gacircy cản trở cho phacircn tiacutech

153 Phươ ng phaacutep xaacutec định độ kiềm

Phươ ng phaacutep chuẩn độ

Thocircng thườ ng nếu pH của đất khocircng vượ t quaacute 84 thigrave khocircng coacute mặt CO32- Song

HCO3- thigrave coacute thể tồn tại trong điều kiện thấp hơ n

Xaacutec định độ kiềm bằng phươ ng phaacutep chuẩn độ trung hogravea vớ i caacutec chỉ thị magraveu riecircng

biệt như dugraveng axit chuẩn vớ i chỉ thị magraveu lagrave phenolphtalein để chuyển CO32- thagravenh HCO3

-

H+ + CO32-rarrHCO3

-

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 38: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3855

983090983097

Sau đoacute chuẩn tiếp HCO3- vớ i chỉ thị lagrave metyl cam Dung dịch chuyển từ magraveu vagraveng

sang đỏ cam Rồi tiacutenh kết quả

HCO3-+H+rarrH2O + CO2

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 39: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 3955

983091983088

CHƯƠ NG 2 VẬT LIỆU VAgrave PHƯƠ NG PHAacuteP

21

Thiết bị vagrave dụng cụ

Dụng cụ Erlen 250ml

Buret 25ml hoặc 50ml

Bigravenh định mức 100ml

Pipet caacutec loại

Ống nhỏ giọt

Boacutep cao su

Phễu lọc giấy lọcĐũa thủy tinh

Thiết bị

Cacircn phacircn tiacutech

Tủ huacutet

Maacutey lắc

22 Nội dung thự c nghiệm

221

Lấy mẫu bảo quản vagrave vận chuyển mẫu

Nhằm mục tiecircu phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu sulfat canxi magie vagrave độ kiềm trong đất ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giang nhoacutem tiến hagravenh đatildelấy mẫu tổ hợ p lagrave loại mẫu xaacuteo trộn

khocircng cần bảo trigrave cấu truacutec đất Dugraveng cuốc để lấy mẫu đất ở vườ n cacircy sau nhagrave số 253 khu

phố 3 phườ ng 2 thị xatilde Cai lậy tỉnh Tiền Giang Sau khi lấy mẫu đất loại bỏ rễ cacircy coacute

thể đập nhỏ vagrave hong khocirc mẫu trong khocircng khiacute ở trong nhagrave traacutenh aacutenh nắng trực tiếp hay

caacutec chất ocirc nhiễm Khi mẫu đất khocirc tiến hagravenh phaacute vỡ nghiền mịn vagrave racircy mẫu đất Lấy 1kg

mẫu đất đatilde qua racircy để tiến hagravenh phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

B Ả NG 5 Đặc đ iể m mẫ u khi lấ y

Thờ i gian địa điểm lấy mẫu Đặc điểm mẫu khi lấy

Ngagravey 722015

tại khu vườ n saunhagrave số nhagrave 253

khu phố 3 P2

thị xatilde Cai Lậy

Tiền Giang

Ngay trecircn bề

mặt

Khocircng coacute rễ cacircy nhưng coacute lẫn nhiều laacute

cacircy vụn Đất voacuten thagravenh nhiều cục toĐagraveo xuống

05m

Coacute lẫn nhiều rễ cacircy nhuyễn Đất voacuten

cục nhỏ to

Đagraveo xuống 1mCoacute rất iacutet rễ cacircy Đất voacuten thagravenh nhiều

cục to

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 40: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4055

Tiến hagravenh xaacutec định

983091983089

Higravenh4 V ị triacute lấ y mẫ u

Higravenh 5 V ị triacute lấ y mẫ u cụ thể

giaacute trị pH của đất

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 41: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4155

983091983090

Quy trigravenh tiến hagravenh cacircn khoảng 10000g mẫu đất đatilde qua khacircu xử lyacute sơ bộ vagrave thecircm

vagraveo 50ml KCN 1N Lắc trộn trong iacutet nhất 2 giờ Để yecircn 15 phuacutet vagrave lấy phần nướ c ở trecircn

đem đi xaacutec định pH ta đượ c pH KCl Lagravem tươ ng tự vớ i nướ c cất ta đượ c pH H2O

222

Tiến hagravenh thiacute nghiệm

2221

Phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu Ca Mg dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ tạo phức complexon vigrave

phươ ng phaacutep dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất

trang thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085

EDTA 002N983085 ETOO

983085 Murexit

983085 KCl 1N cacircn 745g KCl hogravea tan trong nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 Hydroxylamin 1 cacircn 1g hydroxylamin (NH2OHHCl) trong 100ml nướ c cất

983085 Na2S 1 cacircn 1g Na2S hogravea tan trong 100ml nướ c cất

983085 Dung dịch đệm pH = 10 ( NH4OH + NH4Cl) cacircn 20g NH4Cl hogravea tan trong

500ml nướ c cất thecircm 100 NH4OH 25 rồi lecircn thể tiacutech 1 liacutet983085 NaOH 10 cacircn 50g hogravea thagravenh 500ml

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất (đatilde qua racircy 1mm) lắc vớ i 100ml KCl 1N trong 1 giờ rồi lọc lấy dịch trong

Huacutet dịch lọc cho vagraveo 2 erlen 250ml mỗi bigravenh 20ml dịch lọc để xaacutec định tổng Ca2+

+ Mg2+ vagrave xaacutec định riecircng Ca2+ Thecircm 5 giọt Hydroxylamin vagrave 2ml Na2S 1

Xaacutec định t ổ ng Ca2+

+ Mg2+

Thecircm 5ml dung dịch đệm pH=10 để duy trigrave pHThecircm 1 iacutet ETOO ( khoảng 001g) lắc đều dung dịch sẽ coacute magraveu đỏ nho

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002 N dung dịch chuyển từ magraveu đỏ nho sang

xanh chagravem tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh tổng hagravem lượ ng canxi magie

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 42: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4255

983091983091

Xaacutec định riecircng Ca2+

Thecircm 2ml dung dịch NaOH 10 để nacircng pH lecircn 12 lắc đều

Thecircm chỉ thị magraveu Murexit (lượ ng murecircxit sao cho dung dịch coacute magraveu đỏ nho lagrave

đượ c)

Định phacircn bằng dung dịch EDTA 002N dung dịch chuyển từ đỏ nho sang tiacutem hoa

cagrave tại điểm kết thuacutec

Ghi thể tiacutech V1 ml EDTA đatilde dugraveng để tiacutenh hagravem lượ ng canxi

Xaacutec định Mg2+

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+

Ả nh hưở ng của ion sắ t nhocircm đố i vớ i quaacute trigravenh phacircn tiacutech canxi magie bằ ng

phươ ngphaacutep chuẩ n độ t ạo phứ c

Phacircn tiacutech Ca Mg bằng chuẩn dộ complexon vớ i chỉ thị eriocrom đen T vagrave murexit

tại mocirci trườ ng pH khaacutec nhau eriocrom đen T (pH=10) murexit (pH=12) ion sắt nhocircm

dễ tạo hidroxit kết tủa dạng keo tong mocirci trườ ng pHgt7 Do đoacute dễ hấp phụ ion Ca Mg trecircn

bề mặt của chuacuteng

Hằng số tạo phức của ion sắt vagrave nhocircm vớ i EDTA lớ n hơ n so vớ i ion canxi magie

Vigrave thế EDTA ưu tiecircn tạo phức vớ i ion sắt nhocircm trướ c Sự coacute mặt của ion sắt nhocircm coacute

thể cản trở việc tao phức của ion canxi magie vớ i EDTA Từ đoacute lagravem sai lệch kết quả đối

vớ i quaacute trigravenh chuẩn độ phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

Phươ ng phaacutep hạn chế ảnh hưở ng của ion sắ t nhocircm

Do EDTA tạo phức vớ i nhiều ion kim loại để nacircng cao tiacutenh chọn lọc của pheacutep

chuẩn độ khi dung dịch coacute nhiều ion kim loại khaacutec nhau coacute thể sử dụng một số biện phaacutep

sau

Taacutech hoacutea học Taacutech bằng phươ ng phaacutep kết tủa

Viacute dụ trong pheacutep phacircn tiacutech sililcat ta taacutech riecircng kết tủa M(OH)n (M Al3+ Fe3+

TiO2+hellip) bằng NH3 sau đoacute xaacutec định Ca2+ Mg2+ trong phần nướ c lọc

Taacutech bằng nhựa trao đổi ion

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 43: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4355

983091983092

Viacute dụ một hỗn hợ p chứa caacutec ion Mn2+ Co2+ Cu2+ Fe3+ Zn2+ cho hấp thụ trecircn cột

cationit axit mạnh (ionit coacute chứa nhoacutem R-SO3H) sau đoacute tiến hagravenh rửa cột lần lượ t bằng

dung dịch HCl coacute nồng độ khaacutec nhau

HCl 12M

HCl 6M

HCl 4M

HCl 25M

HCl 05M

HCl 0005M

Taacutech ra Ni2+

Taacutech ra Mn2+

Taacutech ra Co2+

Taacutech ra Cu2+

Taacutech ra Fe3+

Taacutech ra Zn2+

Caacutech nagravey coacute thể aacutep dụng để phacircn tiacutech caacutec hợ p kim thocircng thườ ng vagrave kết thuacutec xaacutec

định bằng chuẩn độ tạo phức

Dugraveng chất che khi thực hiện chuẩn độ tạo phức

Khi chuẩn độ hỗn hợ p nhiều cation kim loại bằng EDTA muốn loại trừ ảnh hưở ng

ta thườ ng sử dụng chất che noacute coacute taacutec dụng tạo phức bền vớ i caacutec ion lạ nhưng keacutem bền

vớ i ion cần xaacutec định Cũng coacute thể sử dụng chất che khaacutec nhau trong cugraveng một pheacutep chuẩn

độ tạo phức

Những chất che thườ ng dugraveng

KCN che Fe3+ Fe2+ Cd2+ Hg2+ Cu2+ Zn2+ Ag+ Ni2+

Na2S loại Fe2+

NaF che Al3+ Fe3+

Trong trườ ng hợ p phacircn tiacutech ion canxi magie trong đất

B Ả NG 6 Bảng toacutem t ắ t sau về log β vớ i β lagrave hằ ng số t ạo phứ c t ổ ng hợ p

Fe3+ Al3+ Ca2+ Mg2+

EDTA 251 1613 1096 869

CN- 42

F- 131 1984

OH- 425 324 543 109

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 44: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4455

983091983093

2222 Phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42-

Để phacircn tiacutech chỉ tiecircu SO42- dugraveng phươ ng phaacutep chuẩn độ dugraveng bicromat vigrave phươ ng

phaacutep nagravey dễ thực hiện vagrave phugrave hợ p vớ i điều kiện của nhoacutem cũng như cơ sở vật chất trang

thiết bị của trườ ng

Hoacutea chất

983085 BaCrO4 01N cacircn 126g BaCrO4 cho vagraveo bigravenh định mức 1000ml cho vagraveo 50ml

HCl đậm đặc (d=119) lắc đều rồi định mức đến vạch bằng nướ c cất

983085 KMnO4 002N pha loatildeng 5 lần từ KMnO4 01N chuẩn

983085 Muối Morh 002N cho 8g FeSO4(NH4)2SO46H2O vogravea bigravenh định mức

1000ml hogravea tan bằng khoảng 500ml nướ c cất cho vagraveo 20ml H2SO4 đặc rồi

pha lecircn thể tiacutech đến 1000ml bằng nướ c cất

983085 NH4OH 5 2454 ml NH4OH đặc (25) pha vớ i nướ c cất thagravenh 1 liacutet

983085 H2SO4 đặc

Caacutech tiến hagravenh

Cacircn 20g đất lắc 5 phuacutet vớ i 100ml nướ c cất để yecircn 30 phuacutet rồi lọc

Huacutet 50ml dịch lọc vagrave 10ml BaCrO4 01N cho vagraveo bigravenh định mức 100ml lắc 5 phuacutet

Thecircm 10ml NH4OH 5 lắc đều vagravei phuacutet rồi thecircm thể tiacutech đến vạch sau đoacute lọc dịch lọccoacute magraveu vagraveng

Huacutet 50ml dịch lọc nagravey + 2ml H2SO4 đặc + 10ml muối Morh 002N lắc đều rồi

chuẩn bằng KMnO4 002N đến xuất hiện magraveu tiacutem (V1) đồng thờ i lấy 10ml muối Morh

chuẩn bằng KMnO4 002N (V2)

2223 Phacircn tiacutech độ kiềm

Hoacutea chất

983085

HCl hoặc H2SO4 002N983085 Phenolphthalein 01 01g pha trong 100 ml cồn

983085 Metyl da cam 01

Caacutech tiến hagravenh

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 45: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4555

983091983094

Cacircn 20g đất thecircm 100 ml nướ c cất vagrave khuấy mạnh dugraveng khuấy từ nếu coacute Để yecircn

trong 30 phuacutet vagrave lọc qua giấy lọc Whatman

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Thecircm 1 giọt chỉ thị phenolphthalein

Nếu khocircng coacute magraveu hồng chứng tỏ khocircng coacute CO32-

Nếu coacute magraveu hồng dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến mất magraveu

Huacutet 25ml dịch lọc cho vagraveo erlen 250ml Cho vogravea dung dịch 2 giọt metyl da cam

dung dịch coacute magraveu vagraveng Dugraveng HCl 002N chuẩn độ đến magraveu đỏ da cam

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 46: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4655

983091983095

CHƯƠ NG 3 KẾT QUẢ THỰ C NGHIỆM

31

Kết quả phacircn tiacutech canxi magie

B Ả NG 7 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech Canxi Magie

Thiacute nghiệm V V1

Lần 1 215 15

Lần 2 215 14

Lần 3 22 145

Trung bigravenh 2167 145

Tổng hagravem lượ ng Ca2+ + Mg2+ trong đất lagrave

Ca2+ + Mg2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 10834 (mgđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn2167 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093 W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Canxi trong đất

Ca2+ (mgđl100gđ) =

times100 =

times100 = 725(mlđl100gđ)

Vớ i

V thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn145 ml

N thể tiacutech vagrave nồng độ EDTA chuẩn 002 N

K hệ số pha loatildeng

983093

W lượ ng đất cacircn 20g

Hagravem lượ ng Mg2+ trong đất

Mg2+ (mlđl100gđ) = (Ca2+ + Mg2+) - Ca2+ = 10834 ndash 725=3584(mlđl100gđ)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 47: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4755

983091983096

32

Kết quả phacircn tiacutech SO42-

B Ả NG 8 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech SO4

2-

Hagravem lượ ng SO42- trong đất

SO42-() =

983089983088983088= (V3 ndash V2)times 00128= 576times10-3()

V2 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ mẫu 185 (ml)

V3 thể tiacutech KMnO4 002N chuẩn độ 10ml muối Morh 23(ml)

N nồng độ KMnO4 002N

3202 13 lượ ng ion SO42-

W lượ ng đất cacircn (20g)K hệ số pha loatildeng

33

Kết quả phacircn tiacutech độ kiềm

B Ả NG 9 Bảng k ế t quả chuẩ n độ phacircn tiacutech độ kiề m

Thiacute nghiệm V4

Lần 1 55

Lần 2 57

Lần 3 55

Trung bigravenh 557

Độ kiề m (mg CaCO3 L) =

983089983088983088983088 = 2228 (mg CaCO3 L)

Thiacute nghiệm V2(ml) V3(ml)

Lần 1 18 23

Lần 2 19 23

Lần 3 185 23

Trung bigravenh 185 23

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 48: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4855

983091983097

V4 thể tiacutech của HCl 557 ml

N4 nồng độ đươ ng lượ ng của HCl 002N

Vm thể tiacutech mẫu đem phacircn tiacutech 25ml

Đ

= 0062

V4 thể tiacutech của HCl theo liacutet 557times10-3

A lagrave độ kiềm đượ c chiết taacutech 2228 (mg CaCO3 L-1)

M lagrave cacircn nặng của mẫu đất 20 (g)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 49: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 4955

983092983088

CHƯƠ NG 4 KẾT LUẬN VAgrave KIẾN NGHỊ

41

KẾT LUẬN

Đất lagrave một tagravei nguyecircn vocirc cugraveng quan trọng đối vớ i con ngườ i vagrave cacircy trồng Vigravevậyqua quaacute trigravenh thực hiện đồ aacuten vớ i đề tagravei ꞌꞌXacircy dựng phươ ng aacuten lấy mẫu vận

chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất trồng cacircy ở

thị xatilde Cai Lậy tỉnh Tiền Giangrdquo giuacutep nhoacutem hiểu rotilde thecircm về đất như

983085 Đất lagrave gigrave caacutec loại đất ocirc nhiểm đất Chỉ tiecircu của caacutec ion coacute trong đất nhacircn biết

đượ c vai trograve vagrave taacutec hại của chuacuteng đối vớ i đất magrave nhất lagrave đất trồng

983085 Tigravem hiểu thực hagravenh về caacutech lấy mẫu vận chuyển bảo quản vagrave phacircn tiacutech

caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ kiềm trong đất

983085 Tigravem hiểu đượ c nhiều phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu

Đất cần cho mọi hoạt động của của con ngườ i vagrave sinh vật Đất lagrave tảng của sự sống

Vigrave vậy mỗi ngườ i chuacuteng ta cần phải sử dụng vagrave coacute những biện phaacutep cải tạo để đất nhằm

traacutenh ocirc nhiễm đất Becircn cạnh đoacute chuacuteng ta cần quan tacircm đến caacutec chỉ tiecircu Ca Mg SO42- độ

kiềm trong đất để bổ sung cải tạo đất cung cấp chất dinh dưỡ ng để cacircy trồng coacute thể phaacutet

triển tốt

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 50: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5055

983092983089

42

KIẾN NGHỊ

Từ những kết quả nghiecircn cứu đồ aacuten chuacuteng em xin kiến nghị tiếp tục nghiecircn cứu caacutec

phươ ng phaacutep phacircn tiacutech caacutec chỉ tiecircu Canxi Magie sulfat độ kiềm trong đất vagrave việc khảosaacutet ảnh hưở ng của caacutec chỉ tiecircu vagraveo caacutec loại đất khaacutec nhau Tugravey theo mục điacutech sử dụng đất

vagrave điều kiện thực tế để sử dụng caacutec phươ ng phaacutep cải tạo thiacutech hợ p Becircn cạnh đoacute cần phacircn tiacutech

thecircm caacutec chỉ tiecircu khaacutec của đất đảm bảo hiệu quả trong sử dụng tagravei nguyecircn đất vagrave phaacutet triển bền

vững ở hiện tại lẫn tươ ng lai

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 51: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5155

983092983090

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Bugravei Thị Ngọc Dung Lecirc Đức Trần Khắc Tiệp

Caacutei Văn Tranh Phươ ng phaacutep phacircn tiacutech đất nướ c phacircn boacuten cacircy trồng- NXB Giaacuteo dục-

2000

2) Lecirc Văn Khoa Hoagraveng Xuacircn Cơ Nguyễn Văn Cư Nguyễn Xuacircn Cự Lecirc Đức Lưu

Đức Hải Thacircn Đức Hiền Trần Khắc Hiệp Nguyễn Đ igravenh Hogravee Phạm Ngọc Hồ Trịnh

Thị Thanh Khoa Học Mocirci Trườ ng- NXB Giaacuteo dục

3) Lecirc Văn Khoa Nguyễn Xuacircn Cự Trần Thiện Cườ ng Nguyễn Đ igravenh Đaacutep Giaacuteo trigravenh

Ocirc nhiễm mocirci trườ ng đất vagrave biện phaacutep xử liacute- NXB Giaacuteo dục Việt Nam

4)

GS TSKH Lecirc Huy Baacute Mocirci trườ ng tagravei nguyecircn đất Việt Nam- NXB Giaacuteo dục ViệtNam

5) Indian standard methods of test for soils Part XXVII determination of total

solublue sulphates- IS 2720-1997

6) TCVN 6656 2000 (ISO 11048 1995)Chất lượ ng đất - Xaacutec định hagravem lượ ng sunfat

tan trong nướ c vagrave tan trong axit(Soil quality - Determination of water-soluble and acid-

soluble sulfate)

7)

Tiecircu chuẩn quốc gia TCVN 85682010Chất lượ ng đất ndash Phươ ng phaacutep xaacutec định dunglượ ng cation trao đổi (cec) ndash Phươ ng phaacutep dugraveng amoni axetat (Soil qualityminus Method

for determination of cation exchange capacity (CEC) by ammonium acetate method)

8) TCVN 66472007 (ISO 114642006)Chất lượ ng đất - xử lyacute sơ bộ mẫu để phacircn tiacutech

lyacute ndash hoacutea (Soil quality - Pretreatment of samples for physico-chemical analysis)

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 52: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5255

983092983091

PHỤ LỤC

PHỤ LỤC A QUY TRIgraveNH XỬ LYacute MẪU ĐẤT SƠ BỘ ĐƯỢ C NEcircU CỤ THỂ

TRONG HIgraveNH 7 THEO TCVN66472007

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 53: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5355

PHỤ LỤC B HIgraveNH

983092983092

ẢNH TỔNG QUAN VỊ TRIacute LẤY MẪU

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 54: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5455

983092983093

PHỤ LỤC C CAacuteC THIẾT BỊ TRONG PHOgraveNG THIacute NGHIỆM

Cacircn phacircn tiacutech Maacutey lắc

Tủ huacutet

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555

Page 55: XÂY DỰNG PHƯƠNG ÁN LẤY MẪU, BẢO QUẢN, VẬN CHUYỂN VÀ PHÂN TÍCH CÁC CHỈ TIÊU SULFAT, CANXI, MAGIE, ĐỘ KIỀM TRONG ĐẤT TRỒNG CÂY NÔNG NGHIỆP Ở

8182019 XAcircY DỰNG PHƯƠNG AacuteN LẤY MẪU BẢO QUẢN VẬN CHUYỂN VAgrave PHAcircN TIacuteCH CAacuteC CHỈ TIEcircU SULFAT CANXI MAGIE Đhellip

httpslidepdfcomreaderfullxay-dung-phuong-an-lay-mau-bao-quan-van-chuyen-va-phan 5555