xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd...

19
xaqdd zeclezl rilwd zrepzl *dwihqlekqd ztewz cr ehqix`n wiipec ecx`ec` lr rilwd zrepz zrtez z` xiaqdl zepeiqipa miiywd ,mixg`e miizc miripn cvl dwifitd' ly dzltnl e`iady miifkxnd minxebdn eid ehqix` ly iq`lwd exaqd qiqa Îrax`de dxyrÎyelyd ze`na dqtz dnewn z` .mipy ze`n dhlyy 'zilhehqix`d ly hqwhd zxewia qiqa lr ygxzd df ixehqid jildz .'qehtni`d zxez' dxyr hqwhl dycg zernyn zzl eqip e` epwiz ehqix` ixwane mipyxt :ehqix` zeipeibd opi` eizeprha zenieqn zecewp ik gikedl dqip s` mdn wlge ,ilhehqix`d dpid rcnd zeclez zpigan `yepd zeaiyg .zexg`a otilgdl yi okle zeiawr e` dxyrÎrayd d`na dycgd dwifitd z` epifd xy` zepeirxd ik d`xn `edy jka .odil` daebzk e`a `l` ehqix` ly eizetwyda ielz izla ote`a egztzd `l ,dziid dycg mibyen zkxrna dztlgd .mipy ze`n jyna dhly zilhehqix`d dwifitd ) oEw qnez rcepd rcnd oeixehqid ly migpena Kuhn .ynn ly zircn dktdn ,( 1 ,hxta egzny zexewiale ,rilwd zrepzl ehqix` ly exaqdl rcnd zecleza aeyg mewn yi .eixg` e`ay rahd ly miteqelite miilhehqix` mipyxt df xaqd lr ` drepzd iweg * rcnd zeclez' qxewd zxbqna xpflb zex xeqtextl hxtxk ybede zilbp`d dtya exewna azkp df xn`n xvity iipile oe`lb iavl ,xpflb xeqtextl zecedl ipevxa .g"pyz zpya zixard dhiqxaipe`a 'dwizrd zra .ip` iznbxz ,zixarl enbxez `l xy` zexewnn mihehivd z` .zixard dqxbd zpkda mzxfr lr ` ) 'rahd seqelit' `ed ,rahd xwgl mixeywd mi`yepa ewqr xy` ,dl` mibedl mi`znd iepikd philosopher of nature e` natural philosopher megzk miiw did `l oiicr 'rcn' day dtewza wqer df xn`n ik xekfl yi .( [59±41 'nr ,(d"qyz) 4 oeilib ,dixehqidl dxirv dna ,did did] Ÿ ¨ rilwd zrepzl xaqdd zeclezl 41

Transcript of xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd...

Page 1: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

xaqdd zeclezlrilwd zrepzl

*dwihqlekqd ztewz cr ehqix`n

wiipec ecx`ec`

lr rilwd zrepz zrtez z` xiaqdl zepeiqipa miiywd ,mixg`e miizc miripn cvl

dwifitd' ly dzltnl e`iady miifkxnd minxebdn eid ehqix` ly iq`lwd exaqd qiqa

Îrax`de dxyrÎyelyd ze`na dqtz dnewn z` .mipy ze`n dhlyy 'zilhehqix`d

ly hqwhd zxewia qiqa lr ygxzd df ixehqid jildz .'qehtni`d zxez' dxyr

hqwhl dycg zernyn zzl eqip e` epwiz ehqix` ixwane mipyxt :ehqix`

zeipeibd opi` eizeprha zenieqn zecewp ik gikedl dqip s` mdn wlge ,ilhehqix`d

dpid rcnd zeclez zpigan `yepd zeaiyg .zexg`a otilgdl yi okle zeiawr e`

dxyrÎrayd d`na dycgd dwifitd z` epifd xy` zepeirxd ik d`xn `edy jka

.odil` daebzk e`a `l` ehqix` ly eizetwyda ielz izla ote`a egztzd `l

,dziid dycg mibyen zkxrna dztlgd .mipy ze`n jyna dhlyzilhehqix`d dwifitd) oEw qnez rcepd rcnd oeixehqid ly migpenaKuhn.ynn ly zircn dktdn ,(1,hxta

egzny zexewiale ,rilwd zrepzl ehqix` ly exaqdl rcnd zecleza aeyg mewn yi.eixg` e`ay rahd ly miteqelite miilhehqix` mipyxt df xaqd lr`drepzd iweg

*rcnd zeclez' qxewd zxbqna xpflb zex xeqtextl hxtxk ybede zilbp`d dtya exewna azkp df xn`nxvity iipile oe`lb iavl ,xpflb xeqtextl zecedl ipevxa .g"pyz zpya zixard dhiqxaipe`a 'dwizrd zra

.ip` iznbxz ,zixarl enbxez `l xy` zexewnn mihehivd z` .zixard dqxbd zpkda mzxfr lr`) 'rahd seqelit' `ed ,rahd xwgl mixeywd mi`yepa ewqr xy` ,dl` mibedl mi`znd iepikdphilosopher

of naturee`natural philosophermegzk miiw did `l oiicr 'rcn' day dtewza wqer df xn`n ik xekfl yi .(

[59±41 'nr ,(d"qyz) 4 oeilib ,dixehqidl dxirv dna ,did did]Ÿ¨rilwd zrepzl xaqdd zeclezl41

Page 2: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 42

;zilhehqix`d dwifita dtxez zcewpk mixken eid rilwd zrepzl exaqde ehqix` lyzgzn xezgl ick z`fd dylegd z` elvip (miizc miripnn mb elrt mwlgy) eixwan

.ezxezl2

eizetwyd oia xywd z` ze`xl zxyt`n rilwd zrepz lr dixe`izd zegztzd zwicah`le epifdy mipktdnd miilwifitd zepeirxd oiae (q"dptl ziriaxd d`ndn) ehqix` ly

.oeheipe e`lilb ly mdizenya dxeywd dycgd dwifitd z`xwl eliaed mb h`lzepeirxozip .odil` daebzk e`a `l` ehqix` ly eizetwyda ielz izla ote`a egztzd `l dl`e` mipwzn ehqix` ixwane mipyxt :zepeirxd zegztzd jildza ipiite` qetc zedflik gikedl miqpny in s` mdipia yi ;ilhehqix`d hqwhl dycg zernyn zzl miqpn.zexg`a otilgdl miywan md okle ,zeaiwr e` zeipeibd opi` eizeprha zenieqn zecewpehqix` ly zercd zxbqn jezn ,miptan `et` dzyrp ilhehqix`d 'oiipa'd ly ezltd

.envr3

zpiga zervn`a df jildz ixg` aewrp epiptly xn`nabiv`y xg`l .rilwd zrepzl xaqdd ly itivtqd dxwndmiilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z`mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird miteqelitae`iady jildz ,zilwifitd daiygd zegztzd jildza

.dirad ly zipxcend dpadl

(q"dptl 322±384) ehqix`

zqitz z` davire mipy ze`n jyna dhly zilhehqix`d dwifitd

.zixvepde zinlqend zeieaxzd ly zircnd mlerd

ehqix` ly dwifita rilwd zrepz lr dixe`izd .`

jixrdl ozip rilwd zrepz z` xiaqdl dqipyk ehqix` iptl dcnry dirad icnn z`dneiqw` `id ripn yi drepz lkl ik dgpdd .zillkd drepzd lr ezxez ly xywda wxenk) envr sebd jeza zeidl aiig ripnd ,ok lr xzi .zilhehqix`d dwifita ziqiqa

.wegxn dlert okziz `l .enr xiyi rbna e` (miigd mitebd z` dripnd ytpd4drepz.min e` xiee` oebk ,ixneg jeeza wxe j` zixyt`5

drepzl 'zirah' drepz oia ziqiqad dpgadd `id zilhehqix`d dqitzl zifkxn.irahd mnewn l` xefgl zeceqid ly mziihp llba zygxzn zirah drepz .'zvle`n'

mze`l izpeekyk ,oiteligl 'rahd seqelit' e` 'seqelit' miiepika ynzy` oldl .'diteqelit'n cxtpe ogaen.mdly zil`ehwlhpi`d zelirtdn wlgk rahd xwga ewqry mixweg

Page 3: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl43

,igxiÎzzd xef`a miievnd zeceqidn`,dhn itlk irah ote`a mirp (mine dnc`) micakdee`e y`) milwde ,fkxna irahd mnewn l`mzrepz .fkxnd on wgxd ,dlrn itlk mirp (xi

mewnd l` epi`y oeeik lka drepz .xyi ewa `id miigxiÎzzd zeceqid lk ly zirahd`ly repl sebd z` 'ul`n'd ipevig gek ly d`vez `ide ,'zvle`n drepz' z`xwp irahd

.zirahd eziihp itl6`id zexidnd zirah drepza ,ehqix` ly drepzd iweg it lr.drepzd zniiwzn eay jeezd zetitvl jetd qgiae rpd sebd caekl xyi qgia7drepza

.ecaekl jetd qgiae rpd sebd lr lrtend gekl xyi qgia `id zexidnd zvle`n8

oeeika jlyen (oa` dnbecl) cak seb :rilwd zrepz ly dxwna iyew dler o`k mle`wdaen dxwn edf .(dcvd e` dlrn itlk ,eply dnbeca) zirahd ezrepz ly dfn xg`ripn gek eze` oia xyi qgi yi m`e ,ripn yi drepz lkl m` mle` .zvle`n drepz lydcvd e` dlrn itlk repl siqeie jiyni sebdy okzii cvik ,jlyend sebd ly ezexidnl

ixg`?(oa`d) rpEnd sebd oiae (cid lynl) ripnd oia rbnd wqtedyaehqix` ik dncpexeaiga oky ,dirad lcebl rcen did envrdwifitoexg`d wxtl da oeicd z` dgec `ed

,oexg`d xtqd lyb:drepzl dxeywd diyewa oecl jxevl yxetn ote`a qgiizn `ed eay

oebk ,mixac yi cvik ,mnvr z` miripnd mixacn ueg ,xg` iciÎlr rpEn rpd xac lk m`

?mripna mrbn wqty xg`l mb miwqet mpi`e mirpy ,miwxfpd9

xacd `ed jeezd .(xiee`d ,eply dnbeca) jeezd ciwtz zxfra dirad z` xzet ehqix``ay cigidrbna:ezrepz z` xnyl lekiy cigid mxebd `ed okle ,rilwd mr

lkl oia minl oia xiee`l oia ,ripn gek ozep oey`xd ripndy ,mixne` ep` epgxek lr dpde

r `ed erahny ,xg` xaczeidln zg` zaa wqet epi` df xac la` ;rpEne ripn zeidl iey

`ed jkitle ,ripn `ed oiicr ,ripnd mr cgi repl wqet `edy itÎlrÎs` `l` ,rpEne ripn

.eixg` mi`ad iabl oicd `ede ,eil` cenvd xg` xac ripn10

`xef` oia mewia zwdaen dpgad yi ,(89±86 'nr ,(c"iyz) iwqxeanq :e`x) ehqix` ly ezqitz it lrzirahd drepzd beql wxe j` qgiiz` df xn`na .(miakekd miievn eay) oeilrl (gxil cr ux`d on) oezgz

oeeikn ,igxiÎzzd xef`a dievnd`idyzirahd drepzdn mlrz` .rilwd zrepz ziiral zihpeelxd drepzd± 'xz`' iexwd ,dpzyn izlae igvp ,iying ceqin miieyrd) miininyd milblbd lyaetherziaeaiq `idy ,( ¤¤

.dpzyn izlaealxiaqdl zpn lr `edy beq lkn gek ly eneiw gipdl jxev oi` zipxcend dwifitd zxbqna ,d`eeyd orn

jekige dkiynd gek oebk mipevig zegek ly dlertd `lnl` .('dcnzdd weg') rilwd ly ezrepz jynd z`.rixtn `ll (dwixfd zieefl m`zda) xyi ewa repl jiynn did rilwd ,xiee`d

bifit'd ly 8 wxt 'c xtqa ,ok iptl dxvwa ef dcewpa rbep ehqix`lr xeaicd z` aigxdl ila j` ,'dw) wixd meiw zexyt`a oc ehqix` ea ,df wxta ,z`fn dxzi .jkvacuumdpecip `l rilwd zrepz ziibeq ,(

miperihdn cg`k ,zvle`nd ezrepz jyndl mxebk jeezd ciwtzae rilwdznbecaynzyn ehqix` .dnvrykl.wixd meiw cbp ely

Page 4: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 44

jeezd zaky z` mb ripn `ed onfa ea ,(oa`d) sebd z` fifn (cid) ripnd xy`ky xnelk

ripnl dcenvd (xiee`d)xg` seb ripdl gekd z` z`fd dakyl xiarnedpexg`d dcewpd .

z` wiqtd ixewnd ripnd xy`k okle ,drepzd iweg milg jeezd lr mb ik ,zihixw `id

dcenvd jeezd zaky z` ripiy dn oi` xak (dklyed oa`dy xg`l dxvr cid) ezlert

`id ,z`fd dakyl xiard ixewnd ripndy drpdd gek llba mle` .zxvrp `ide ,cil

dakyl drpdd gek z` dxiarn ef daky .'rpEn izla ripn' oirnl mieqn rbxl zkted

lbeqnd jeezdn wlg mr rbna cinz oezp rilwd ef jxca .d`ld oke dil` dcenvd d`ad

eay rbxd ribny cr dakyl dakyn exarna ylgp ripnd gekd mle` .eze` ripdl

zvle`nd drepzd ef dcewpa .ripdl gekd z` cer zlawn dpi` j` zrpEn znieqn daky

.dhn itlk xyi zltep oa`d rnyn ,zirahd ezrepza rp rilwde ,zwqtp11

zxez itl rilwd zrepz :1 xei`

ehqix` ly drepzd

zipnf ea ripn gzezd ,ixid onfa

xiee`d zaky z`e rilwd z`

dil` xiarn `edyk el dcenvd

ef daky .xg` seb ripdl gekd z`

dakyl drpdd gek z` dxiarn

.d`ld oke dil` dcenvd d`ad

rbna cinz oezp rilwd ef jxca

ripdl lbeqnd xiee`dn wlg mr

ylgp ripnd gekd mle` .eze`

ribny cr dakyl dakyn exarna

j` ,zrpEn znieqn daky ea rbxd

.ripdl gekd z` cer zlawn dpi`

zvle`nd drepzd ,ef dcewpa

ezrepza rp rilwde zwqtp

.dhn itlk xyi ltepe zirahd

ifkxn ciwtz qgein ea mb xy` ,rilwd zrepzl sqep ixyt` xaqd lwy ehqix`

'zetlgzd' ly oeirxd lr qqean df xaqd .jeezl(antiperistasis)12iee`d :rilwdy x

,rilwd ixeg`n xvepd wixd mewnd z` `lnl zpn lr xeg`l xfeg ezrepz lelqna sgec

.rilwd ly ezrepz z` xnynd ripn gek ynyn `ed jk ici lre13znbeck ,miaeyg mibed

) ocixEA o`'fJean Buridan,(dxyrÎrax`d d`ndn ,`lbec `ed eli`k ehqix` z` eyxit

:orh ocixea .df xaqda

`l xy` ,rahde ,did ea mewnd z` zexidna dptn rilwd ik oreh [znieqn dcewpa ehqix`]

jxca rpEnd xiee`d .wixd z` `lnne eixeg`n xiee` zexidna gley ,miiwzdl wixl xyt`n

[...] mieqn wgxn jxe`l zetivxa envr lr xfeg df [jildz] .eze` ripne rilwa rbet ef14

`.oldl e`x rilwd zrepzl rbepa eizerce ocixea lr

Page 5: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl45

ocixea ile`e ,mdy myexd lawzn j` ,ocixea ly eizexewn eid dn weica epl reci `l'qiq`hqixtihp`' ly byend lr qqeand df) elld mixaqdd ipy oia lalal ehp ,envraxwa zgeexd drcd ,meik epzeyxl zecnerd zei`xd xe`l .(envr ehqix` ly exaqde

.'qiq`hqixtihp`' lr qqeand xaqdd z` dgc dyrnl ehqix`y `id mignend15

zeitelg zerce ehqix` ly xaqdd lr zxewiad .a

ehqix` ipyxte miteqelitd elrdy zeifkxnd zeirad z` ibelepexk xcqa dpn` df sirqa.miitelg zepexztl mdizervd z` x`z`e mipeyd

dwizrd zrd

:rilwd zrepzl exaqd ly oey`xd xwand did envr ehqix` ,oEw qnez lr jnzqp m`

`edy iptn ,[ripnk xiee`d ly] df oexztn jkÎlk dvexn did `l [ehqix`] `ed ik dncp

zegtl ozpef z` ef zexzeqd ze`qxb izy.ef dcewpa iqenlet hrn did cinz `ede ,16

jkn znlrzn `id ,ok lr xzie ,icnl ziaihwiiaeq oEw ly ezepyxt ,izkxrdl ,mle`un`n `ed oi` ,('qiq`hqixtihp`' lr qqeand) ipyd xaqdd z` xikfn ehqix`y zexnly

.eze`irnynÎcg ote`a dler `ide ,xzei dxidf ,z`f znerl ,iwqxeanq l`eny ly ezepyxtxaqdayjk lrriavn iwqxeanq ,oEw dyry itkzklwigxdl ila .ilhehqix`dhqwhdnmiteqelit gztl eid micizr eze`y aeyg ipktdn oeirx ievn xak ixewnd ilhehqix`d.ixewnd xaqdd ziigcl `iad df oeirx (ilqwecxt ote`ae) xac ly eteqa .xzei mixge`n

) 'qehtni`'d oeirx ly oey`x oirxb ievn ehqix` ly zixewnd ezqitzaimpetuseze`y ,(y oeirxd ixw ± xzei mixge`n mixwane mipyxt egqipxaren zeidl leki ripdl gekd

xg`l cg` hwiiae`nixewnd ripndn xaren ripdl gekd ehqix` ly exaqda ,xekfk ..d`ld jke ,d`ad dakyd l` efne ,dcenvd xiee`d zaky l` (cid ± eply dnbeca)17

mipyxte miteqelit dnky jka `evnl lkep iwqxeanq ly ezepyxtl oikeniz:mdizerc z` qqal ick df oerih elvip (jynda d`xpy itk ,`piqÎoA` enk) miilhehqix`¦dnl ,(xiee`d) jeezd l` ixewnd (jilynd) ripndn xaren ripdl gekdy migipn m`

?envr sebd l` zexiyi xaren df beqn geky gipdl xyt`Îi`did ehqix` xg`l rilwd ziiral xg` xaqd bivdy epl reciy oey`xd dbedd

) qekxRid lebcd ipeeid mepexhq`dHipparchusze`xl ozip .(q"dptl diipyd d`ndn , ©

Page 6: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 46

.'qehtni`'d byen ly wizr micwn ea`l eyexitaminyd lroyxtd ,ehqix` ly) qeiwiltniq p"dql ziyiyd d`ndn ilhehqix`dSimpliciusezqitz ixwir z` x`iz (

:rilwd zrepz zece` qekxtid ly

extqa oreh qekxtidmcaek iciÎlr dhn mi`yipd miteb lrwxfpd [cak seb] ly dxwna ik

sebd gekn xzei wfg `ed cer lk ,dlrn itlk drepzl daiqd `ed dwixfd gek ,dlrn itlk

xy`k ,jynda .dlrn itlk xzei xdn rp sebd jk ,xzei wfg dwixfd geky lkk ;wxfpd

itlk repl ligzn sebdy cr ,zzgten zexidna zkynp dlrn itlk drepzd ,zget gekd

;znieqn dcina miiw cer dwixfd geky zexnl ,ely zirahd dkiynd zrtyd zgz dhn

eze`yk ziaxnd ezexidn z` biyne ,xzei xdn dhn itlk rp sebd ,jrec df [gek] xy`k

.oihelgl mlrp gek18

miwenipd eid dn mircei eppi` mbe qekxtid ly zxewiad lr zeiecr epicia oi`y it lr s`dgpdd z` dgc `edy ely xaqdd jnq lr xryl xyt` ,ehqix` ly xaqdd ziigcl elyzrnzyn ok enk .rpEnd sebl sebd z` ripnd ipevig mxeb oia jynzn rbna jxev yiygekd oia jeeznd ripn mxebk (xiee`d) jeezl edylk ciwtz yi eli`k oeirxd ly diigc

.rpEnd sebd oiae ixewnd) q`iqicext` yi` xcpqkl` azky hqwh ly ziaxrl mebxz jnq lrAlexander of

Aphrodisiasly eizerc ly sqep aeyg xwan ik epl reci ,p"dql 200 zpya jxra () qeplb rcepd ipeeid `texd did ehqix`Galen.(p"dql diipyd d`ndn ±19dgc qeplb ©¥

.xg` edyn ici lr rpEn zeidl aiig drepza `vnpd seb lk ik dfzd z` d`xpd lkkripnd xy` mixacd mze` md mnvrn mirpy mixacd ik drca wifgd `ed z`f znerl

`vnpmdaminnecd mitebd z` llk `l ehqix` .ipevig mxeb ici lr mirpEn mpi` mdeokzii la` ,(z`f zeyrl milbeqnd ,miigd mixevil cebipa) 'mnvrn mirpy mixac'a

.z`f dyr ok qeplby20

,ehqix` ipyxt lkn xzeia ilhehqix`d oyxtd ,q`iqicext` yi` xcpqkl`21cnvpxaqdldrepza drepzd z` xnynd mxebd `ed xiee`dy ehqix` mr mikqde ixewnd

ly eyexit oia wc lcad yi ,qeiwiltniq ly eineyix it lr mle` .rilwd ly zvle`ndz` ripdy sebdn lawn xiee`d .ixewnd xaqdd oiae ehqix` rivdy oepbpnl xcpqkl`

:xcpqkl` ly ezrc it lr la` ,(orh ehqix`y itk) ripdl gekd z` xewna rilwd

`envr gpend ik yibcdl aeyg la` ,ef dtwyd xekf`l jxc xeviw oirnk 'qehtni`' gpena ynzyn ip``ed liawnd ipeeid myd .dwihqlekqd ztewzn ,xzei xge`n ipihl gpen `edñïðç)ropémiteqelitd ;( ´

iaxrd gpena eynzyd miin`lq`dœÆÄ,liin)mayldtya mihqwha .'diihp' `ed liawnd ixard gpend ;( ©§�

Îk df gpen mbxzl bedp zilbp`dinclination.

Page 7: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl47

.ripn zeidl leki `ed ,envrn rpEn [xiee`d] ezeiday dfk `ed wxefdn lawn [xiee`d]y gekd

z` [. . .] betql erahy ,envr z` ripnd utgl xvw onf jynl jted [xiee`d] mieqn oaena

[ixewnd] ripnd ly gekd.22

ybcend htyndn ,zilhehqix`d dqxba ievn xak oeirxd ipey`x ote`ay it lr s`edylk gek e` zlekiy dcaerd z` xzei cg ote`a gqip xcpqkl`y dler ef d`aena

'oqke`n'd e` xenydenvr sebd jezaezrepza jiyndl el xyt`n (xiee`d df dxwna).(lirl ehqix`nhehivl eeyd) eilr lret epi` xak (jilynd) ixewnd gekdy ixg` elit`23

xexa ote`a xcpqkl` gqip ,'envr seba miiwd gek e` zleki' d`exd ,dfd oexwird z`,qeplb ly zxewiad z` eziigcn dlery itk .zirahd drepzd z` egezipa xzei cermle` .edyn ici lr rpEn rpy xac lky zilhehqix`d dneiqw`d lr obd xcpqkl`dyr `ed ,zilhehqix`d dwifitd ly zexexa zegtd zecewpd on zg` xidadl epeiqipamitebd z` ripnd gekd edn dl`yl ezeqgiizda .dlecb zixehqidd ezeaiygy crv

zirahd mzrepza minnecd`'diihp' yi dl` mitebly xcpqkl` orhmnvr jezaznxebd.drepz ly inipt oexwir mdl yi xnelk .dhn e` dlrn itlk irah ote`a repl mdl24

miiwd inipt oexwirk 'zirah diihp' ly ef dbUndy okzii ik d`xp jyndajeza ¨sebdsqepa zvle`nd drepzd z` mzpada xzei mixge`n miteqelite mipyxt lr drityd

.zirahd efl) qeihqinzThemistius,aeyg ilhehqix` oyxt `ed mb ,(p"dql ziriaxd d`ndn ,

(min e` xiee`) jeeza xenyd edylk gek yiy oeirxl xy`a xcpqkl` ly ewa jiyndnd drepzd ly dxwna:xiee`a wxfpd rilw ly dnbeca cwnzp .zvle`

ripne rpEn [`ed] ,mieqn onf jynl ,jkitle envrn rpEnl ,xnel ozip ,jted [...] xiee`d

.zipnf ea25

iehia lawn sebl sebn ripn gek zxard zexyt` ly oeirxd ,qeihqinz ly exaqdamxebd ici lr rpEn xiee`d oi` dwixfd xg`l .'menig'l 'drepz' oia dibelp`a wdaen

,xewna rilwd z` jilynd

`ozp `l `ed mle` ,zirahd drepzd z` zexiaqn zeaiq xtqn ik orhe ef dl`yl qgiizd envr ehqix`mipyxtd z` wiqrdl dkiynd dibeqde ,zepey mikxca z`f eyxit eipyxt .dl`yl zirnynÎcg daeyz

) qpit mb e`x ef dibeqa oeicl .4 wxt g xtq ,dwifit ,ehqix` :e`x ;mipy ze`n mipeyd miilhehqix`d[1960]drepzd `yep .302±301 'nr ,(1992) bxacpil ;177±176 ,26 'nr ,(1961) qiedxhqwic ;239±236 'nr ,(1986

.df xvw xn`na ea oecl izlekia oi`e ,envrlyk agxe aeyg `ed zirahd

Page 8: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 48

ennegy miny itk weica ,jilyndn oniqk [...] laiw eze` [e]nvr [e]ly [e]gek iciÎlr `l`

z` jex` onf jynl mixney mb `l` ,y`dn exqedy xg`l ming mixzep wx `l y` iciÎlr

.[mixg` mixac] mnvra mngl zlekid26

zleki lr zeyxetn driavn mixg` miteb mngl mzlekile minnegnd minl dibelp`dzpqke`ndenvr seba.

drepzd z` jiyndl xzei lwy ezprh .ztqep dpigan zeaeyg qeihqinz ly eizerc'edyn' ly meiwd z` dgipn giip seb ripdl ligzdln drepza ievn xaky seb lyseba

drepza `vnpd.drepza jiyndl el xyt`nd27

miilhehqix` mipyxt ipy ici lr rilwdziira dzlred aey xzei xge`n dpymiiz`nkp"dql ziyiyd d`na .eizetwydl mzeqgiizdae ehqix` zpada dfn df elcapy miaeyg

l eyexita qeiwiltniq riavddwifit:ixewnd xaqda daeyg dira lr ehqix` ly

drepzy xn`p `l recn ,dtivx drepz xiee`l xiarn rilwd z` jilynd yi`dy xn`p m` j`

`l [xiee`d]y gipdl migxken didpy ilan okle xiee`d z` axrl ilan rilwl zxaren ef

?ripn mb `l` rpEn wx28

k `vn qeiwiltniq ,lynl qekxtidn licadl ,z`f mrjeeza jxevd lr xzeel xyt`Îi` iipeigd 'aviin xyek' yi (mipeeikd lka repl ezleki llba) xiee`l ik xaqda (xiee`d)

.rilwd zrepzl29

) qEpFRFlit qpdei ,eznerlJohaness Philoponus,qeiwiltniq ly epnf oa ixvep oyxt ,(zeayiizn opi`e zeiawr izla ody dprha ehqix` ly zeixe`zd itlk xzeia izxewia did

.zecaerdmr`.'qehtni`'d oeirxz`xzeia xexae xdven ote`amiybet ep` qepetelit lv`l eyexitadwifit:qepetelit orh ehqix` ly

,mipa` okl ...mnvr jeza dgepne drepz ly inipt oexwr yi miirah [miteb]l ik d`xp

xxgyy mc`d zlert llba dhn itlk zerp opi` ,[letil odl mipzepe] oze` mixxgyn xy`k

zirahd diihpd `l` ;(dyrycigid xacd df ixdy) oze`(ropé)dliaeny ef `id ,oda dievnd

.dhn itlk oze`30

.qekxtid ly eizercn qepetelit ly eizerc ertyed dnk cr xexa `l31qpit dnlyq`iqicext` yi` xcpqkl`n `weec d`xyd a`y `edy okzii ik mixryn mixg` mignenelr ribd qepetelity okzii ik xryn qpit .'zeirahd zeihp'd lr ezxezne ilhehqix`d

`ialmiilwifitd miperiha cwnz` o`k j` ,mnvrykl miaeyg miizc miripn eid qepetelit ly ezxew.miihpeelxd

Page 9: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl49

e`eaa z`f myiie ,zixyt` `id 'dietk' e` 'zvle`n diihp' mb ik dpwqnl df oeirx jnq.jilynd mxebdn cxtp dfy xg`l rilwd ly zkynznd drepzd z` xiaqdl32

ik eincew lkn xzei dlecb zexidaa gqip qepetelit ik drcd zgeex mignend axwa`ed rilwl xareny dnixneg izla ripn gekly zeaezk zei`x epicia ,z`fn dxzi .

.ehqix` ly exaqd cbpk rivd qepetelity miperihd33l eyexitadwifitz` xwan `edeay ,envr ehqix` ly xaqdd z` oke (dgc xak ehqix`y) 'qiq`hqixtihp`' ly byend

:oreh qepetelit ,ehqix` ly xaqdl ezeqgiizda .cwnz`

` [ecia oa` wxfy mc`] m`xiee`d ztigc iciÎlr dze` ripn `l` ,oa`l gek lk wleg epi

uixga xzind zribp e` oa`a cid zribp dn myl ,ugde zywd xzin dfl dnecae ,cala

uveg xac mey oi`e sivx rbna dfa df mirbep oa`e ci e` uge xzin m` ,cere [...] ?ugd apf

lv` epiipr dn ,miccva rrepzn `ed m`e ?rilwd ixeg`n rrepznd xiee`d dn ,mdipia

?ea rbet xiee`d oi`e li`ed ,wxfpd sebd34

lr oa`d z` ripdl dqppe hen lr oa` miypy gipp :izaygn ieqip x`zn mb qepetelititk fefz `l oa`dy zywaznd dpwqnl ribn `ed .dixeg`ny xiee`d z` sptppy jk ici

.ilhehqix`d xaqddn xryl did ozipy35:mkqn `ede

erepiy drepz mdilr miteky mixacl mdl xyt` i`y ,ze`xl mileki mixg` minrhne dfn

iciÎlr wxfpl [ozpii] wlgii ,ipteb epi`y ,ripn gek dfi`y ,gxkdd on `l` ;ef jxca

...wxefd36

,`axc` .xfer epi` jeezd ik mipt izyl rnzyn epi`y ote`a oreh qepetelit xg` htynajeezd aexly dcaerd mr ayiizn qepetelit ly exaqd .wixa zelw xzia rp did rilwd

.dze` xyt`nk e` dl mxebk `le ,drepz akrnk dtvp37

miin`lq`d miteqelitd

ztewza xy` ,rah qepetelity 'ixneg izlad ripnd gek'd e` 'rahend gek'd byenly zeixe`za ifkxn ciwtz `lnl did cizr ,'qehtni`' myd z` laiw dwihqlekqdorhy itk ,mle` .jli`e dxyrÎrax`d ,dxyrÎyelyd ze`ndn rahd ly miteqelitd

) qiedxhqwic cx`ec`Dijksterhuiseze` ecnl elld mixge`nd miteqelitd m` xexa `l ,(d`xpy itk ,'qehtni`'d byenl ce`ndnecd ,'liin'd byena eynzydy)miiaxrzexewnn©§

ta ziphpetq daebz dziid dycgd dbynddy e` (jyndaexaqdl ziaxrnd diteqeli.rilwd zrepzl ehqix` ly iziirad38

miipiad ini ly miixvepd mipwihxe`zd ik mixeaq ,lynl ,dliqe jecxen mixwegd

Page 10: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 50

zegeka (zepeyd odizeqxba) mdly 'qehtni`'d zeixe`iz z` egqipe mdizeqitzl eribdly minebxzd ik oreh qpit mznerl .miaxrd miteqelitd ly drtyd lk `ll ,mnvrrilwd zrepzl ehqix` ly exaqd cbpk eiperihe eizerce ,llka qepetelit ly eizecearmiteqelitd lr xzei xge`n erityd dl`e ,miaxrd miteqelitd lr zeax erityd ,hxtadpwqnl fnex `ed j` ,zeyxetn z`f oreh epi` mpn` ie`pqg .dwihqlekqd ztewz lymihleamibivp ipylydrepzdzeixe`iz oiamiyxnd oeincdlr eriavdaqpitlyefldnec

) `piqÎoA` rcepd in`lq`d `texde seqelitd :zeieaxzd izyn zg` lkabŸÆ� ¡ia± ¦.eixg` dpy 300Îk ,ocixea ixvepd rahd seqelite (p"dql dxyrÎzg`d d`na lrt39

ztewza miteqelitd lr dax drtyd dziid zipihll miiaxr mihqwh ly mnebxzl.axrna rcnde rahd xwg ,cenild z`iigd lre dwihqlekqd40`piqÎoA` ly mdiazk¦

) cyExÎoA`exƒz ¡iaeipyxtn miin`lq` miteqelit ipy ,(p"dql dxyrÎmizyd d`nd oa ± ¦å

.mipwihqlekqd ici lr ecnlpe zipihll enbxez ,ehqix` ly xzeia miaeygd41dptp.rilwd zrepzl `piqÎoA` ly exaqdl `et`¦

:zipihla) `piqÎoA`Avicennaseb lk dit lry zilhehqix`d dneiqw`d z` laiw ( ¦ly zakxen dixe`iz rivd `ed j` ,edylk ripn mxeb ly meiw gipn drepza `vnpd

) 'liin'd byen lr zqqeand drepzœÆÄin`lq` seqelitn d`xpd lkk rtyed `piqÎoA` .( ©§¦) ia`x`tÎl` ,zixiyrd d`ndnÇiazb”›a,al-Fârâbiz` izhiy ote`a gzite caire ,(

.encew ly eizeceara `vn xy` zepeirxd42

mipte`a df gpena ynzyn `ede zirnynÎcg dpi` `piqÎoA` lv` 'liin' ly dxcbdd©§¦drepzl i`xg`d (sebl rahd oia) 'jeezn' oirnk xnelk ,zirah drepzl diihpk (1) :mipeyzecbpzdk (2) ;q`iqicext` yi` xcpqkl` ly zixewnd dprhl dneca ,sebd ly zirahd

.ea 'riahn'e sebd l` xiarn ripndy edynk (3) ;zvle`n drepzl sebd ly43

xareny e` (zirah diihp) seba irah ote`a miiwy ,'liin'd ,`piqÎoA` ly eztwyda¦©§gek oi` xy`k drepzl i`xg`d `ed ,(zvle`n diihp) ipevig ripn mxeb ici lr sebd l`dtiwn zibyen zkxrnl ribdl `piqÎoA` ly epeiqip .sebd mr rbna oirl d`xpd xg`¦drepzl i`xg`d ,'ziytp diihp' e` ,'liin' ly iyily beq yiy ezrvda dlbzn zizhiye©§

.ipevig ripn ly dxfr lk `ll mnvr z` ripdl milbeqnd miig mixevi ly44

zecaer izyn (irahd ode ule`nd od) 'liin'd meiw z` wiqdl ozip ik orh `piqÎoA ¦̀©§miiygend mihwt`dne (drepzl mexbl egek e` ezleki) ely miihpiwd mihwt`dn :zegtl,drepza `vnpd seb ly drepzd z` xevrl dqpn cid xy`k miyg ep`y dn ,lynl) ely

`vnpd iygen gek ly dyegz epiidcenvr sebadlecb zeaiyg dl yiy ztqep dcewp .(lr zxabzn (zkynp `id cer lk) zvle`nd diihpdy `id `piqÎoA` ly drepzd zxeza¦

.sebd ly zirahd diihpd45

Page 11: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl51

z` mbe 'qiq`hqixtihp`'d oeirx z` `piqÎoA` dgc rilwd zrepz z` gzpl e`eaa¦ddz (zexg` zepwqn mr la`) eiptl qeiwiltniq enk .ripn gekk (xiee`d) jeezd oeirxleki epi` ,xiee`d l` xaren dxe`kly ,ripnd gekd ik oerhl xyt`Îi` recn `piqÎoA ¦̀eperih z` dax dcina xikfnd oerih zervn`ae .envr rilwd l` zexiyi xaren zeidlzelbeqnd ,(zegex ixw) xzeia zewfgd xiee`d zerepz ik `piqÎoA` xidvd qepetelit ly¦

.drepza ug oebk lw ziqgi utg wifgdl zelbeqn opi` ,mivrd itpr xeayl46enekiqa:orh `piqÎoA` xac ly¦

rpdy miayegd dl` ztwyd `id xzeia dpekpy ep` mi`ven ,exey`l df oiipr miwcea xy`k

dgepn sekl miqpny drya yega ea miygy dn `id diihpd .['liin'] diihp ripnd on lawn©§

s` ,seba eze`ivna wtq oi`y dticd gek f` ybxen :dietk drepz lr e` zirah drepz lr

.dpekp izla ± sced xiee`dy miprehd ly mztwyd ...diitk jezn rp sebd m`47

:xewndn hrna dpey dxeva ehqix` ly exaqd z` bivn `piqÎoA` ik ze`xl oiiprn¦

ezeid llba ,xiee`d mle` .repl sebl ode xiee`l od mxeb [sebd z`] ripny mc`d e` xacd

.eilr gpend sebd z` enir ageqe ,xzei dax zexidna rpEn ,dtigcd z` lawl xzei mi`zn48

hehiva z`aend dprhd zpbdl elredy mipey miwenipa oc `piqÎoA`y dcaerde df hehiv¦mbe miipiad iniae dwizrd zra rcid zxard jildzay zeakxend z` aey miyignn.mipydzvexna ehqix`ly eizerc ly (zeeird s`e) ceairdeyexitd ikxcamilcaddz``

dpwqnl ribd `piqÎoA` ,ripn mxebk xiee`d zqitz cbp mitqep miperih bivdy xg`l¦.drepz akrn gek `ed xiee`dy49dpadl ce`n aexw did `piqÎoA` qpit itl ,ok lr xzi¦

:'dcnzdd oexwr' `xwidl cizry dn ly

oiipra ehqix` zrc z` laiw `ed) wix miiw did `ely ,zxne`d dprhd z` gqip [`piqÎoA`]¦

.'diihp'd zlertn d`vezk ekeza rpd [rilw] lih mlerl xvrp did `l (eneiw zexyt`Îi`

.dwqtd`lljynidldleki ,miipevig minxeb iciÎlrzakerndpi`m` ,drepz :zexg`milna

iiceqid mibyena lcadd s` lr.dcnzdd weg z` epl dxikfn ef dqitz ,migpenae m50

efl `piqÎoA` ly ezqitz oia izedn lcad dxidan `idy oeeik xzeia daeyg ef dcewp¦oiicr `ed ,wixa zelw xzia rp did rilwd ik orh qepetelity it lr s` .qepetelit lydid jlyend seba rahend gekd .idylk dcewpa xvrp did rilwd wixa elit`y ayg

`mnvra xy` mincew mibede mipyxt cbpk 'zewfgd zegexd' lr eperih z` dptn `piqÎoA` :dnbecl¦micak mixac wifgdl e` xnyl lbeqn epi` xiee`dy eprhy mixwan iptn (mdlyn miperih zervn`a) eppebzd

yxt it lry ,lirl ocixea ly `nbecd z` mb e`x .((1984) ie`pqg :e`x) drepzaxaqda lbc ok` ehqix` ezep.('qiq`hqixtihp`') 'zetlgzd'd oeirx lr qqeand

Page 12: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 52

xary wgxnde onfdn d`vezk dlkzngekd ,zexg` milina .dwixfd zcewpn.eznvrn ca`ne ylgpe jled rahend,z`f znerle ,`piqÎoA` ly eztwyda¦'diihpd' zibelehpe` han zcewpn.dpzyn izlae dreaw sebd l` zxarendlr milretd mitqep mipevig zegeky oaenritydlmileki (jeezdzecbpzd oebk) sebdla` ,rpd sebd ly elelqne ezrepz lr

dpekzk sebd l` xaredy 'liin'dzinipt ©§,oaenk) dpzyn epi` sebd ly'liin'dleki ©§

xiarn xg` ipevig ripn gek m` zepzydlm` la` ;dycg 'zvle`n diihp' sebd l`geky cr dpzyz `l ef dycg diihp ,jkdiihp el xiarie sebd lr lrti xg` ycg

.(d`ld oke ,dycg zvle`n51

`piqÎoA`)c.1037�c.980( ¦

`piqÎoA` .miin`lq`d miteqelitd ilecbne lebc `tex¦

,dibelekiqt ,dwifithn ,d`etxa miax mixeaig azk

.dwibele dwihnzn ,dinepexhq` ,rahd ziiteqelit

zipihll enbxez ehqix` iazkl ezepyxte eiazk

.miihqlekqd miteqelitd iciÎlr ecnlpe

dwihqlekqd ztewz

ztewz'a dax dnvra ycgn exxerzd 'qehtni`'d oeirxe rilwd zrepz ziiraeipyxte ehqix` day dtewz ,dxyrÎrax`de dxyrÎyelyd ze`na ,'dwihqlekqd

w qnezy itk .rahd ipiipra oeirl `vend zcewpk eyniyly extq zxzek ,oiivn oE:ocixeaehqix`l dwifitd ly mixtqd zpeny lr zel`y)Questiones super octo

physicorum libros Aristotelis.ihqlekqd rcnl zipiite` zxzek `id ,(52it lr s`ly zkynznd drepzl mxebk xiee`d ciwtz lr drcd z` elaiw oiicr miteqelit dnky

,rilwd53,hxta rilwd zrepzl ehqix` ly exaqd lr zawep zxewia rnyidl f` dlgddtewz dze`a zycegnd dkxrddn wlg dziid ef zxewia .llka ely drepzd zxez lre

.rahd lr ehqix` ly eizerc ly54gekd zedn zpade rilwd ziira gezip ,jk lr sqepxaebe jledd yeniyd :icnl zeihnbxt zeaiqn zcgein zeaiyg elaiw eze` ripnd

.axwa dixlihx`a55

,(xzid oia) rilwd zrepz lr ehqix` ly eizerc ly zycegnd dkxrdd jildzadaeyg zenc .dcnzdd oexwr zpadl dwihqlekqd iyp` eaxwzd ,`piqÎoA`l dnecae¦

) mdwe` yi` m`ilie did df jildzaWilliam of Ockham.(p"dql dxyrÎrax`d d`ndn ,(miperih dnkn cg`) mkgeznd oeriha ynzyd `ed ehqix` ly exaqd z` jixtdl ick

Page 13: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl53

lbecy in .micbepn mipeeika j` dfl df xzeia aexw mterna mixaerd mivg ipy lrdpwqnl ribdl aiig ,mdwe` orh ,mivgd z` ripnd mxebd z` xiee`a d`exd xaqda

.miketd mipeeika ripne rp (xef` eze`a) xiee`dy zicxeqa`d56`l mdwe` ,ok lr xzigipdl jxev oi`y orh mb `l` ,rilwd zrepzl jeezd z` xyewd xaqd lk dgc wx

:rilwd ly ezrepz jynd z` xiaqdl zpn lr `edy beq lkn gek ly eneiw

`le envra rpEnd xacd `ed `ed ,ixewnd ripndn rpd sebd zecxtid xg`l ...rpd xacd

.dpgadl mipzip mpi` drepzde rpd xacd ik ,cxtp gek lk iciÎlr57

hly oiicr .mdwe` ly ezqitz zeawra ekld `l eztewz ipa miteqelitd aex mle`neg izla edynk qtzp `ed m` elit`) 'gek' eit lry oexwird(envr seba rahend ix

.dcxtdl mipzip izla 'drepz'e58

rilwd ly zkynznd drepzd xaqdl dxyrÎrax`d d`na xzeia zlaewnd dixe`izdote`a ef dixe`iz un`l oey`xd .'qehtni`d zxez' dziid ixewnd jilyndn cxtpy xg`l

) diwxn yi` qewqivpxt iwlhi`d bele`zd did ef dtewza `lnFranciscus of Marchia.(`

ÎoA` ly ezqitzl xy`n qepetelit ly zixewnd ezqitzl xzei daexw dziid eztwyd¦rilwa rahend gekd jrci ,miakrn miipevig zegek xcrda elit`y ayg `ed :`piq

) dpea qlewip iztxvd el dneca .xvw onf jezNicolas Bonet,qewqivpxt ly eztewz oa ,(.'qehtni`'d zkirc llba drepzd xvriz wixa mb ik irnynÎcg ote`a xidvd59

on zg` ,dwihqlekqd ztewza egzety 'qehtni`d zxez' ly zepeyd ze`qxbdnxwegd ly ef dziid ,xzeia dritynd ± xac ly eteqae ,xzeia zenkgezne zegzetnd

.(dxyrÎrax`d d`na) ocixea o'f i`fixtd60sebd z` zeell aiig ripnd ,ocixea itlixw ,envr rilwa rahen ripnd gekd ,rilwd ly dxwna ,qepetelit zeawrae ;rpEnd.(ezexidnle sebd ly 'xnegd zenk'l ilpeivxetext jxrk eze` xicbd ocixea) 'qehtni`'da

sebd l` xarend 'qehtni`'d ocixea zrcl ,`piqÎoA`l dnecae qepetelitn dpeya ,mle`¦wifgdle xnyl lbeqn df rahen gek xnelk .jynzn `ed ixewnd ripnd mxebd ici lrzegek sebd lr elrti `l cer lk onf zlabd `ll daevw zexidna drepza rilwd z`

.(lynl ,dkiynd geke xiee`d jekig) mitqep miipevig61miperihd lk z` `iadl leki ipi`orh `ed .zbviin dnbeca wtzq` okl ,ehqix` ly ezqitz cbp ocixea dlrdy mipeebnd

micg dizevw ipy xy`k mb dira mey `ll repz xiee`l zwxfpy zipg ikweicae ,xzeia

`yi` qewqivpxt z` e`iad (dnvrlyk zilwifitd diraa oiiprdn xzei) miibele`z miripn d`xpd lkk.168±167 'nr ,(1986) oiihypwpet e`x ef dibeqa oeicl .'qehtni`'d byene rilwd zrepz ziiraa weqrl diwxn

a) 'rpz' ly ipxcend byenl (ddf `l j`) dnec df byenmomentumzexidna dqnd ly dltknk xcbend ,(.sebd

Page 14: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 54

did ,ocixea oreh ,ilhehqix`d xaqdd itl .ddw ixeg` dvw mr zipg drp dziidy itkik) llk repz `l cgd ixeg`d dvwd zlra zipgdy zexyt`l s`e lcadl zetvl ozip

.(dzecg llba xeg`n zipgd z` 'segcl' lbeqn did `l xiee`d62

) dipeqwq yi` qehxal`Albertus of Saxoniaeixwgna ocixea ly ezxeza ynzyd (oia of`nd it lr rilwd zrepz znewr z` x`iz `ed .mirilw ly ihqilad lelqnd lr.(zirah drepz) letil zirahd eziihp oiae (zvle`n drepz) ea rahend 'qehtni`'d

:mialy dyelyl rilwd lelqn z` wlig `ed jkitlalyI:dkiynd gekn xzei daxd lecb 'qehtni`'d ik ,zvle`n drepzd dlgzda :

;dwixfd zieef itl ,dlrn itlke dnicw rp rilwdalyIIrepl jiynn rilwd :zipnf ea zirahe zvle`n drepzd miipiad alya :

;dhn itlk letil ligzn `edy onfa dnicwalyIIIrilwd :(qt` deey 'qehtni`'d) cala zirah `id drepzd iteqd alya :

.dhn itlk xyi ltep63

milrtend zegekd of`n lr qqaznd ,qehxal` ly exaqde rilwd lelqn ly df xe`izitk ,ok iptl mipy ze`n qekxtid ly xe`izd z` mixikfn ,mipeyd mialya sebd lr

.(lirl e`x) qeiwiltniq eze` crizy64

zrepz :2 xei`

zxez itl rilwd

qehtni`d

lelqn zwelg

of`n it lr rilwd

milrtend zegekd

mialya sebd lr

:mipeyd

,oey`xd alya

daxd 'qehtni`'d

gekn lecb xzei

jkitle dkiynd

drepza rp rilwd

dnicw zvle`n

alya .dlrn itlke

drepzd ,ipyd

` miiw cer 'qehtni`'d :zipnf ea zirahe zvle`n.dhn itlk letil ligzn rilwd jkitle ,jrece jled `ed j

.dhn itlk xyi zirah drepza rp rilwd jkitle lhazn 'qehtni`'d ,iyilyd alya

miwiecn eidy dtvpd ihqilad lelqnd ly mixe`izl `et` d`iad ocixea ly ezxezxg`l ,zilhehqix`d dixe`izd iefig it lr .ehqix` ly ezxez daipdy mixe`izdn xzeizilniqwn dcewpl cr dlrn itlke dnicw rilwd ly drepz ze`xl mitvn epiid dwixfde`x) zirahd drepzd dligzn dcewp dze`a ;ripdl gek lawn `l xak jeezd day

Page 15: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl55

.(1 xei``aeh xiaqdl egilvd qehxal` ly eigezite ocixea ly dixe`izd ,z`f znerl.(2 xei` e`x) ihqilad lelqna dtvpd izywd lelqnd z` xzei

) mxe` lewipNicole Oresmezpadl ztqep zpiiprn dnexz mxz ,ocixea ly ecinlz ,(ly dzxabdl 'qehtni`'d oia xywl dqip `ed .llka drepzde hxta rilwd ziira

:lite oqxct z`f minkqny itk .envr sebd zexidnl `le ,(dve`zd) zexidnd

ezqxb mle` ,oeheip ly dfl minieqn mipaena dnecd gek ly byenl liaedl did leki xacd

dgqep da dxeva mi`ad zexecl dxared dxezde ,dxdna dgkyp qehtni`d zxezl mxe` ly

.ocixea iciÎlr65

xarend 'qehtni`'d zednl xy`a ocixea ly ezqitzl dxeyw oeivl die`xd dpexg` dcewpjiynn rilwd did zipevig drxtd lk `ll ik xaq ocixea ,lirl epi`xy itk .rilwd l`

,eiptl `piqÎoA` enk ,ocixea ik dyignn ef dcewp .uw `ll replaezewac zexnl ¦dxwna 'qehtni`') rpd sebd z` ripdl jiynn gek cer lk zkynp drepzy dneiqw`a

.dcnzdd oexwr zpadl rwxwd z` oikd ,(rilwd ly66

oiae ezxez oia lcadd z` zeyibcn ocixea ly ezqitza zeizedn zecewp izy ,mle`ly eneiwy dqitza wac oiicr ocixea ,ziy`x .dcnzdd oexwr ly zipxcend dpaddxnelk .ixneg izlak qtzp df gek m` elit` ,ezrepza jiyni seby zpn lr ipeig gek

`l` dil`n zkynp dpi` drepzdznxbp.('qehtni`') rahend gekd ici lr67,zipydrepz ly mixwna mb ely 'qehtni`d zxez' z` myii ocixea ,xzei s` aeyg ile`e

z` xnynd gekk qtzp sebd ly 'qehtni`'d .ziaeaiqzizlgzdd drepzdod ,sebd lydziid diipyd zexyt`l ocixea ly zitihehextd dnbecd .ziaeaiq drepza ode xyi ewa,zeininyd zextql izlgzd iaeaiq 'qehtni`' ozp mlerd `xea :mlerd z`ixal dxeyw¥,mi`ex epgp`y itk .akrn gek lk xcrd llba daevwd ziaeaiqd ozrepza zekiynn ode

.dbyed mxh xyi ewa drepzk zil`ivxpi` drepz ly dpadd68

,'qehtni`d zwinpic' ivelg x`ye ocixea ly drepzd zqitzy wtq lk oi` ,cbpndziid ,'zilhehqix`d dwinpic'd z` iteq ote`a dtilgd dxyrÎrax`d d`nd seqa xy`drepz zerteze rilwd zrepz zpada eikiynn lre e`lilb lr zrxkn drtyd lra mxeb

.zetqep69

`zrepzl ehqix` ly exaqdn ik miprehd yi ,cbpn .ehqix` ly exaqdl zgeexd zepyxtd it lr zegtlrilwdgxkda `l.zirahd drepzd ligzz f` ,miizqz efyk wxye zvle`n drepza repi rilwd ik rnzyn

.150 'nr ,(1995) oeqpiwp`d e`xa,rilwd zrepz zpad lr sqep .lirl exkfed `piqÎoA`e ocixea ly drepzd zeqitz oia zeax oeinc zecewp¦

ie`pqg e`x .ziyteg dlitpa miltepd miteb ly drepzd zpadl 'qehtni`'d e` 'liin'd byen z` enyi mdipy©§.(1984)

Page 16: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 56

mekiq .b

iq`lwd exaqdl .rilwd zrepz zpadl `iady ixehqidd jildzd z` izx`iz df xn`namr ccenzdl eywiay mipyxtde miteqelitd oky ,df jildza ifkxn ciwtz ehqix` ly.zhlyd zilhehqix`d dtwydl daebzk mdizeqitz z` egzit efd zihxe`izd diyewddwifitd ly dzlitpl d`iady 'dktdnd' ik dcaerd zpiiprn ,zixehqid han zcewpnzxez'y itk ,`axc` .geeh xvw rexi` `l s`e zine`zt dziid `l zilhehqix`d,lynl) miilhehqix` zetwyde mibyen ,d`xn xzeia zgzetnd dzqxba 'qehtni`dzetwyde mibyen mr cgia eig (ripn gekl drepz oia igxkd ote`a zxyewy dneiqw`dzcewpn miipiad ini ztewz z` mkqn qpit dnly .miilhehqix`Îihp` s`e Îhqet ,Îe`ip

:dl`d milina df xn`n cwenay `yepd ly hand

iyp` ly zeliawnd zexezl zrxkn dnexz dnxz diihpd ly zinlqend dqitzd zeipebax

`dÎihp` zepyne elld zexezd z` ecnil dxyrÎrax`d d`na .dtexi`a dwihq`lekq

dtwydd .mixg` miaxe dipeqk`qn hxal` ,mxe` lewip ,o`cixea zexg` zeilhehqix`

on miax oiicr eaygp okÎitÎlrÎs` ...zexxetzd jildza dzid lazd lr zilhehqix`d

xacd .zekxrndÎceciy rxi` zg`Îzaa `l ;miniiwe mixixyk miilhehqix`d mibyend

diteqelitde rcnd ly miglvend miyegipd ly mpnf xary xg`l ± e`ililb `ea mr ygxzd

z`xwl jxcd z` dllq dxyrÎrax`d d`nd ly dwiqitdy xexa df mr .qp`qpxd ztewza

.dycgd zegztzdd70

mewn i`xn

1.(1970) oEw ;81 'nr ,(c"iyz) iwqxeanq2.229±226 ,167 'nr ,(1978) xf`p3[1960]) qpit,(1952) ianexw ;231 'nr ,(1986

.212 'nr4g xtq ;2±1 miwxt f xtq ,dwifit ,ehqix`

.4 wxt5.8 wxt c xtq ,dwifit ,ehqix`6.3±2 miwxt ` xtq ,miinyd lr ,ehqix`7.8 wxt c xtq ,dwifit ,ehqix`8.5 wxt f xtq ,dwifit ,ehqix`9,10 wxt g xtq ,dwifit ,ehqix`266b27�31.

.88 'nr ,(f"nyz) iwqxeanq jezn hhevn10,10 wxt g xtq ,dwifit ,ehqix`267a2�8.

.88 'nr ,(f"nyz) iwqxeanqa hhevn11,10 wxt g xtq ,dwifit ,ehqix`267a 8�12.

12.10 wxt g xtq ,dwifit ,ehqix`13.221 'nr ,(1958) oiwaxce odk14.119±118 'nr ,(1957) oEwa hhevn15,(1973) ciel ;75 'nr ,(1962) iwqxeanq lynl

;210 'nr ,(1978) dliqe jecxen ;158 'nrdgec ehqix` .28 'nr ,(1961) qiedxhqwic

wxt g xtq ,dwifita yxetn ote`a df xaqd,10267a15�20.

16.ily dybcdd ;118 'nr ,(1957) oEw17.71±70 'nr ,(1962) iwqxeanq18Simplicius, De Caelo Comment. 264, 25;

.73 'nr ,(1962) iwqxeanqa hhevn19�An Epistle of Alexander of Aphrodisias in

refutation of Galen with regard to hiscriticism of Aristotle�s [thesis] that

Page 17: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl57

everything that is in motion is moved by amover�mixaqda deeln ,`aen df hqwh .

) qpita ,miyexite[1960].(198620) qpit[1960].230 'nr ,(198621.71 'nr ,(1962) iwqxeanq22Simplicius, Phys. Comment. 1347, 3hhevn ;

.ily dybcdd ;71 'nr ,(1962) iwqxeanqa23,(1995) oeqpiwp`d ;71 'nr ,(1962) iwqxeanq

.150±14924) qpit[1960].251±236 'nr ,(198625Themistius, Phys. Paraphras. 234, 27�235,

8.72±71 'nr ,(1962) iwqxeanqa hhevn ;26Themistius, Phys. Paraphras. 234, 27�235,

8.72±71 'nr ,(1962) iwqxeanqa hhevn ;27zeclez' qxewa xpflb zex ici lr xqnpy rcin

.(g"pyz) 'dwizrd zra rcnd28Simplicius, Phys. Comment. 1349, 26;

.72 'nr ,(1962) iwqxeanqa hhevn29.73±72 'nr ,(1962) iwqxeanq30) qpita hhevn[1960].245 'nr ,(198631.160 'nr ,(1973) ciel32) qpit[1960].246 'nr ,(198633) qpit[1960]iwqxeanq ;245 'nr ,(1986

.160 'nr ,(1973) ciel ;75±74 'nr ,(1962)34Philoponus, Commentary on Aristotle�s

Physics, 639.3�642.9oiwaxce odka hhevn ;iwqxeanq mebxz .223±221 'nr ,(1958)

.132±131 'nr ,(f"nyz)35Philoponus,(1958) oiwaxce odka hhevn ,

.223±221 'nr36Philoponus,(1958) oiwaxce odka hhevn ,

,(f"nyz) iwqxeanq mebxz .223±221 'nr.132±131 'nr

37Philoponus,(1958) oiwaxce odka hhevn ,(1962) iwqxeanq mb e`x ;223±221 'nr.210 'nr ,(1978) dliqe jecxen ;76 'nr

38.179 'nr ,(1961) qiedxhqwic39) qpit ;212 'nr ,(1978) dliqe jecxen[1960]

) qpit ;251 'nr ,(1986[1974]'nr ,(1986.(1984) ie`pqg ;357

40inebxzd lrtnl zexeywd zeibeqa oeiclmzircnd daiygde rcid zxard lr ezrtyde

.(1989) ciy`x lynl e`x41.148 'nr ,(1970) ixg`t42.148±147 'nr ,(1970) ixg`t43.(1984) ie`pqg

44.(1984) ie`pqg45.(1984) ie`pqg46.(1984) ie`pqg47Ibn Sina, Kitab al-Shifa, Phys.hhevn ;

.152 'nr ,(f"nyz) iwqxeanqa48Ibn Sina, Kitab al-Shifa, Phys.hhevn ;

.109 'nr ,(1984) ie`pqga49.229 'nr ,(1978) xf`p50) qpit[1974]mebxz .357 'nr ,(1986

.139 'nr ,(f"nyz) iwqxeanq51.113 'nr ,(1984) ie`pqg52.118 'nr ,(1957) oEw53mixwege ianexw .246 'nr ,(1952) ianexw

rahd ziiteqelit gezipa miwqerd mitqeply iq`lwd dxwgn lr miknzqn zihqlekqd

:xii`n '`Maier, A., Studien zur Natur-philosophie der Spätscholastik, II: Zwei

Grunprobleme der scholastischen

Naturphilosophie, Rome, 1951.54.273±212 'nr ,(1952) ianexw55.236±235 'nr ,(1974) lite oqxct56.237 'nr ,(1974) lite oqxct57William of Ockham, Super Quatuor Libros

Sententiarium, Book 2, question 26M;.249 'nr ,(1952) ianexwa hhevn

58,(1974) lite oqxct ;250 'nr ,(1952) ianexw.237 'nr

59.181±180 'nr ,(1961) qiedxhqwic60ecxen ;258±250 'nr ,(1952) ianexwdliqe j

.303 'nr ,(1992) bxacpil ;212 'nr ,(1978)61,(1974) lite oqxct ;253 'nr ,(1952) ianexw

.238 'nr62mitqep miperih .119±118 'nr ,(1957) oEw

.253±250 'nr ,(1952) ianexwa lynl mi`aen63.255±254 'nr ,(1952) ianexw it lr64.254 'nr ,(1952) ianexw65.240 'nr ,(1974) lite oqxct66.121 'nr ,(1957) oEw67bxacpil ;183 'nr ,(1961) qiedxhqwic

.304 'nr ,(1992)68,(1974) lite oqxct ;251 'nr ,(1952) ianexw

.240 'nr69,(1961) qiedxhqwic ;121 'nr ,(1957) oEw

.183 'nr70[1974]) qpitmebxz .358±357 'nr ,(1986

.140 'nr ,(f"nyz) iwqxeanq

Page 18: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

wiipec ecx`ec` 58

zexewn zniyx

.(milyexi) mipeeid ly qenqewd :ux`e miny zeweg ,(c"iyz) l`eny ,iwqxeanqdxecdn ,dibelezp` :dzeedzda zil`wiqitd daygnd ,(f"nyz) l`eny ,iwqxeanq

.(milyexi) diipyAristotle (1984a), �On the Heavens�, Jonathan Barnes (ed.), The Complete Works

of Aristotle: The Revised Oxford Translation, I (Princeton).Aristotle (1984b), �Physics�, Jonathan Barnes (ed.), The Complete Works of

Aristotle: The Revised Oxford Translation, I (Princeton).Cohen, Morris R. & Israel E. Drabkin (eds.) (1958), A Source Book in Greek

Science (Cambridge, Mass).Crombie, Alistair C. (1952), Augustine to Galileo: The History of Science A.D.

400�1650 (London).Dijksterhuis, Eduard J. (1961), The Mechanization of the World Picture (Oxford).Fakhry, Majid (1970), A History of Islamic Philosophy (New York).Funkenstein, Amos (1986), Theology and Scientific Imagination: From the Middle

Ages to the Seventeenth Century (Princeton).Hankinson, Robert J. (1986), �Science�, Jonathan Barnes (ed.), The Cambridge

Companion to Aristotle (Cambridge).Hasnaoui, Ahmed (1984), �La dynamique d�Ibn Sina (La notion d�

�inclination�: mayl)�, Jean Jolivet & Roshdi Rashed (eds.), Etudes surAvicenne (Paris).

Kuhn, Thomas S. (1957), The Copernican Revolution (Cambridge, Mass).Kuhn, Thomas S. (1970), The Structure of Scientific Revolutions, 2nd Edition

(Chicago).Lindberg, David C. (1992), The Beginnings of Western Science (Chicago).Lloyd, Geoffrey E. R. (1970), Greek Science after Aristotle (New York).Murdoch, John E. & Edith D. Sylla (1978), �The Science of Motion�, David C.

Lindberg (ed.), Science in the Middle Ages (Chicago).Nasr, Seyyed H. (1978), An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines,

Revised Edition (Boulder).Pedersen, Olaf & Mogens Pihl (1974), Early Physics and Astronomy: A Historical

Introduction (New York).Pines, Shlomo (1986 [1960]), �Omne Quod Movetur Necesse Est Ab Aliquo

Moveri: A Refutation of Galen by Alexander of Aphrodisias and theTheory of Motion�, Shlomo Pines (ed.), The Collected Works of ShlomoPines, II: Studies in Arabic Versions of Greek Texts and in Medieval Science(Jerusalem).

Pines, Shlomo (1986 [1974]), �The Middle Ages: Introduction to Medieval

Page 19: xaqdd zeclezl rilwd zrepzl - openscholar.huji.ac.il · biv`yxg`l.rilwdzrepzl xaqddlyitivtqd dxwnd miilhehqix`d mipyxta oec` ehqix` ly exaqd z` mnewn z` oga`e eze` exwiay miixwird

rilwd zrepzl xaqdd zeclezl59

Science�, Shlomo Pines (ed.), The Collected Works of Shlomo Pines, II:Studies in Arabic Versions of Greek Texts and in Medieval Science(Jerusalem).

Rashed, Roshdi (1989), �Problems of the Transmission of Greek ScientificThought into Arabic: Examples from Mathematics and Optics�, Historyof Science, 27.

Sambursky, Samuel (1962), The Physical World of Late Antiquit Antiquity(London).