Wspólna Polityka Rolna UEi oddziaływanie grup interesu

Marta Muzyczka

Plan prezentacji:

Pojęcie, geneza i pierwotne cele WPR Reformy i aktualny kształt WPR jako polityka sektorowa Teoria wyboru publicznego i działalność grupy

interesu WPR zalety i wady Konflikt interesów państw członkowskich Wizje przyszłości rolnictwa, WPR i aktualne

tendencje Nowe cele WPR

Pojęcie Wspólnej Polityki Rolnej

WPR- wszystkie przedsięwzięcia dotyczące sektora rolnego, podejmowane przez Wspólnotę Europejską w celu wypełnienia postanowień zapisanych w Traktacie Rzymskim. Obejmuje: rolnictwo, leśnictwo, uprawę winorośli oraz ogrodnictwo. Jest to pierwsza wspólna polityka WE.

Geneza WPR

WPR została powołana przez Traktat Rzymski z 1957. Jest ona jednym z najważniejszych czynników spajających UE. Dzięki niej zniszczone wojną kraje europejskie szybko uniezależniły się od importu żywności a potem stały się jej eksporterami.

Pierwotne Cele WPR

Bezpieczeństwo żywnościowe dla konsumentów Stabilizacja rynku rolnego Sprawiedliwy udział rolników w dochodach

generowanych przez gospodarkę Wzmocnienie produktywności i konkurencyjności

producentów rolnych Dostępność żywności po umiarkowanych cenach

Pierwotny kształt WPR

Polityka ta polegała na całym systemie dotowania produkcji oraz finansowego wspierania rolnictwa i wsi.

Podstawowym elementem były dopłaty bezpośrednie do produkcji, głównie zbóż i bydła mięsnego

Efektem była szybko rosnąca produkcja kosztem jakości wytworzonych płodów rolnych i bez względu na stan środowiska naturalnego.

Tak powstałe nadwyżki były lokowane przy użyciu subsydiów na rynkach zewnętrznych

Podstawowe reformy i aktualny kształt (1)

Reforma MacSharry’ego - przyjęta w 1992 r. - dotyczyła rynków zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych, mleka, wołowiny oraz wprowadzała szereg działań strukturalnych, realizowanych przez kraje członkowskie w ramach programów wieloletnich.

Rynki rolne stały się bardziej zrównoważone, a wielkość zapasów publicznych uległa znacznej redukcji

Ceny produktów rolnych zbliżyły się do cen światowych. Ograniczenie wsparcia cen rynkowych oraz wprowadzenie

płatności bezpośrednich spowodowało większą przejrzystość pomocy dla rolników, a przez to lepszą kontrolę wydatków na WPR

Podstawowe reformy i aktualny kształt (2)

Agenda2000 – powstała w wyniku niekorzystnych prognoz rozwoju sytuacji na rynkach rolnych UE w nadchodzących latach. Unia ponownie stała przed problemem nadprodukcji towarów rolnych

Nacisk na wzrost konkurencyjności europejskiego rolnictwa Politykę rozwoju wsi promującą rozmaite inicjatywy na

obszarach wiejskich Restrukturyzacja gospodarstw, różnicowanie produkcji, a także

poprawie marketingu produktów Próg budżetowy gwarantujący podatnikom, że koszty WPR nie

wymkną się spod kontroli

WPR jako polityka sektorowa

Polityka sektorowa jest rodzajem polityki publicznej której cele nakierowane na rozwiązywanie problemów w sektorze rolniczym których nie rozwiązuje swobodnie funkcjonujący mechanizm rynkowy

Uruchomienie polityki sektorowej jest zazwyczaj efektem działania silnych grup interesów bądź istnienia silnych przesłanek do podjęcia działań korygujących zawodność rynku

Teoria wyboru publicznego i działalność grupy interesu

W latach 60/70 –tych XX w. powstała nowa cześć teorii ekonomii nazwaną „teorią wyboru publicznego” bada ona między innymi wpływ grup interesu na decyzje podejmowane w sektorze publicznym

WPR realizowana na poziomie Europejskim stała się natychmiast przedmiotem wpływu grup interesu w tym przypadku przede wszystkim państw członkowskich

WPR

Zalety Rozwój gospodarstw rolnych i

produkcji rolnej Podniesienie poziomu rozwoju

technologicznego Zapewnienie

samowystarczalności Zwiększenie dochodów

gospodarstw rolnych Stabilizacje cen płodów rolnych Zwiększenie troski o

środowisko naturalne i kulturę wsi

Zapewnianie wynagrodzenia za poza ekonomiczne aspekty działalności rolników

Wady Największymi beneficjentami

WPR są firmy rolne, a nie rolnicy indywidualni

Nierówny rozdział subsydiów między rolników w różnych krajach

Sztuczne podnoszenie dochodów rolników ponad dochody reszty ludności

Ciągła produkcja nadwyżek Konieczność substytucji

eksportu Wyższe ceny żywności niż na

rynkach światowych Nierówny podział subsydiów

miedzy państwa

Konflikt interesów państw członkowskich

Nierówne podział subsydiów miedzy państwa członkowskie

Nierówność ponoszonych nakładów Różne wizje przyszłości WPR Różny poziom rozwoju rolnictwa między

starą piętnastką a nowymi członkami

Wizje przyszłości rolnictwa

Wielka Brytania Rolnictwo konkurencyjne w

skali międzynarodowej bez opierania się na subsydiach i protekcjonizmie

Wynagrodzenie przez rynek za to co się produkuje

Wynagrodzenie za efekty korzystne społecznie

Nie zniekształcanie gospodarki światowej

Francja Większa orientacja na

konsumenta i jego potrzeby Dostosowania do reguł

handlu światowego (WTO) Wielofunkcyjne przyjazne

środowisko i rozwój obszarów wiejskich

Wizje przyszłości WPR

Wielka Brytania Rolnictwo włączone do ogólnej

polityki konkurencji UE WPR koncentracja na

kwestiach ekologicznych i rozwój obszarów wiejskich

Wydatki w ramach WPR podporządkowane celom II Filaru

Eliminacja instrumentów wspierania cen subsydiowania eksportu i innych form subsydiów.

Francja Zmniejszenie znaczenia

interwencji w ramach WPR Wzrost znaczenia Filaru II Uproszczenie procedur i

administrowania w ramach WPR

Zwiększenie stabilności dochodów rolników i ochrona przed perturbacjami na rynkach zewnętrznych i problemami klimatycznymi

Aktualne tendencje

Obniżenie cen produktów rolnych Zwiększenie skali produkcji przez powiększenie

gospodarstw Wzrost znaczenia jakości żywności a zatem

sposobów jej wytwarzania Dążenie do trwałego i zrównoważonego rozwoju

obszarów wiejskich Promocja rolnictwa bardziej przyjaznego przyrodzie Przypisanie nowych ról rolnikom

Nowe cele WPR

Trwały i zrównoważony rozwój wszystkich obszarów wiejskich

Promocja rolnictwa przyjaznego środowisku Na nowo sformułowane bezpieczeństwo

żywnościowe Bezpieczna żywność (food safety) Wielofunkcyjność rolnictwa Stabilizacja rynków Nowa rola rolników jako strażników krajobrazu oraz

bogatego dorobku kulturowego europejskiej wsi

W jakim zakresie polityka rolna powinna być polityką wspólnotową?

Bibliografia

J.Wilkin Ekonomia polityczna systemu wsparcia bezpośredniego w ramach Wspólnej Polityki Rolnej, 2008

J.Wilkin, red.Teoria wyboru publicznego. Wstęp do ekonomicznej analizy polityki i funkcjonowania sfery publicznej, 2005

J.Zegar Z czego żyje polska wieś, w: Polska wieś 2008. Raport o stanie wsi, 2008

Reformy Wspólnej Polityki Rolnejhttp://www.ukie.gov.pl/www/serce.nsf/0/F1EBF407F4AB1A54C1257188004CC84D?Open

Komunikat Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego Przygotowania do oceny funkcjonowania reformy WPR, COM(2007) 722 http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2007:0722:FIN:PL:PDF

Dziękuję