Writing Box.pdf

Judith Richters Lucia FioriMariette Zuijdgeest

Writing box

DOORLOPENDE LEERLIJNEN VO

Judith Richters

Lucia Fiori

Mariette Zuijdgeest

Writing box

2

Colofon

Ten behoeve van de leesbaarheid is in dit boek in veel gevallen bij de verwijzing

naar personen gekozen voor het gebruik van ‘hij’. Het spreekt vanzelf dat hier

ook ‘zij’ gelezen kan worden.

© CPS Onderwijsontwikkeling en advies, december 2012

Auteurs: Judith Richters, Lucia Fiori, Mariette Zuijdgeest

Eindredactie: Imago Mediabuilders, Amersfoort

Vormgeving: Digitale Klerken, Utrecht

Druk: Drukkerij Wilco, Amersfoort

CPS Onderwijsontwikkeling en advies

Postbus 1592

3800 BN Amersfoort

Tel: [033] 453 43 43

www.cps.nl

www.onderwijsinontwikkeling.nl

Deze publicatie is ontwikkeld door CPS Onderwijsontwikkeling en advies voor ondersteuning van het regulier en speciaal onderwijs in opdracht van het ministerie van OCW. CPS vervult op het gebied van R&D een scharnierfunctie tussen wetenschap en onderwijsveld.

Het is toegestaan om, in het kader van een educatieve doelstelling, niet bewerkte en niet te bewerken (delen van) teksten uit deze publicatie te gebruiken, zodanig dat de intentie en aard van het werk niet worden aangetast. Het is toegestaan om het werk in het kader van educatieve doelstellingen te verveelvoudigen, op te slaan in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar te maken in enige vorm, zoals elektronisch, mechanisch of door fotokopieën. Bronvermelding is in alle gevallen vereist en dient als volgt plaats te vinden: Bron: Richters, J., Fiori, L., & Zuidgeest, M. (2012). Writing Box. Amersfoort: CPS, in opdracht van het ministerie van OCW.

3

Inhoudsopgave

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1 Schrijfvaardigheid en het ERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.1 ERK-niveaus en globale descriptoren voor schrijven . . . . . . . . . . . 7

1.2 Productieve tekstkenmerken bij schrijfvaardigheid . . . . . . . . . . . . 8

1.3 Eindtermen en streefniveaus voor schrijfvaardigheid . . . . . . . . . . 9

1.3.1 Streefniveaus einde tweede leerjaar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

1.3.2 Streefniveaus eindexamen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

2 Een doorlopende leerlijn schrijven met het ERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2.2 Doorlopende leerlijnen mvt SLO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2.3 Tussendoelen Engels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2.4 Ben ik wel ERK-gericht bezig? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

2.5 Opschuiven in niveaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

� � �� 7DDOSURÀHOHQ�. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

2.5.2 Een voorbeeld op A2/B1 niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

2.5.3 Waarom zijn deze schrijfproducten nu A2? . . . . . . . . . . . . . . 19

2.5.4 Een product op niveau B1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

2.5.5 Opschuiven van niveau A2 naar niveau B1 . . . . . . . . . . . . . 21

2.5.6 Leerlingen inzicht geven in hoe ze kunnen opschuiven

in niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

3 De didactiek van schrijfvaardigheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3.1 De vijf fasen van het schrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

3.1.1 Oriëntatiefase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

3.1.2 Opdrachtfase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

3.1.3 Schrijffase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3.1.3.1 Pre-writing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3.1.3.2 Schrijfkaders en signaalwoorden . . . . . . . . . . . . . . . 31

3.1.4 Revisiefase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.1.5 Publicatiefase . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

4

4 Taaltaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

4.1 Format leerzame activiteiten, ontwikkeld door CPS en SLO . . . . 34

4.1.1 De Schijf van Vijf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

4.1.2 Het format . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

4.1.3 Uitwerking per categorie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

4.2 Overzicht taaltaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

4.2.1 Differentiëren in niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

4.3 Hoe gebruik ik de taaltaken? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

4.4 Beoordelingsmodel taaltaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

4.5 De taaltaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

5 Toetsen en beoordelen met het ERK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

5.1 Waarom en hoe toets je schrijfvaardigheid? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111

5.2 Hoe beoordeel je schrijfvaardigheid? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

5.2.1 Beoordelingsrubrieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112

5.2.2 Stappenplan voor het ontwikkelen van een

beoordelingsrubriek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113

5.2.3 Aandachtspunten bij het ontwikkelen van

beoordelingsrubrieken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116

5.3 Beoordeling van de taaltaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

6 Projecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

6.1 Internationalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

6.1.1 Verschillende vormen van internationalisering . . . . . . . . . . 118

6.1.2 Verschillende manieren van contact

bij internationalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

6.1.3 Schrijfsituaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

6.1.4 Organisatie van internationalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

6.2 Talenquest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

6.2.1 Wat is een Talenquest? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

6.2.2 Wat kenmerkt een Talenquest? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122

6.2.3 Voorbeeld van een Talenquest: personas famosas . . . . . . . 124

Literatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

Bijlagen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Bijlage 1: Globale beschrijving ERK-niveaus voor schrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . 126

Bijlage 2: Beschrijvingen globale descriptoren per ERK-niveau

voor schrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

Bijlage 3: Lijst signaalwoorden Engels . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

Bijlage 4: ERK-leerlijnen Engels voor vmbo, havo en vwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Bijlage 5: Beoordelingsmodellen per ERK-niveau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

5

Voorwoord

In Nederland werken steeds meer mvt-docenten met het Europees Referentiekader

(ERK). Hierbij maken ze gebruik van allerlei materialen die reeds ontwikkeld zijn

om hen daarbij behulpzaam te zijn, zoals de Speakerbox (over spreken/gespreks-

vaardigheid) en de website www.erk.nl. Een van de domeinen van het ERK is schrijfvaardigheid, die net als de andere

productieve vaardigheden (spreken, gesprekken voeren) docenten nog wel eens voor

de vraag stelt hoe deze vaardigheid geoefend kan worden, zonder te vervallen in het

welbestede schrijven van brieven. Om docenten hiervoor een handreiking te bieden,

heeft CPS in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek gedaan naar effectieve

schrijfvaardigheid in het moderne vreemde talenonderwijs. Vanuit de opbrengsten

van dit onderzoek is deze publicatie Writing Box ontwikkeld, als vervolg op de

Speakerbox.

Om te weten te komen wat de belangrijkste elementen van schrijfvaardigheid zijn,

is eerst literatuuronderzoek gedaan. Om te checken of de ontwikkelde materialen

voldoen aan de behoeften van de docenten mvt, hebben wij tevens een onderzoek

onder mvt-docenten en -leerlingen uitgevoerd die de ontwikkelde taaltaken en

beoordelingsmodellen in de praktijk hebben getest. Op basis van deze ervaringen

hebben we de materialen bijgesteld.

Een groot deel van deze publicatie bevat de ontwikkelde taaltaken (35 in totaal),

waarmee leerlingen hun schrijfvaardigheid kunnen oefenen. We wijzen er nadrukkelijk

op dat deze taken alleen een richting aangeven en de docent alle ruimte bieden

RP�QDDU�HLJHQ�LQ]LFKW�DDQ�WH�YXOOHQ��'H�WDNHQ�]LMQ�QLHW�WDDOVSHFLÀHN��'LW�EHWHNHQW�

dat de docent voorbeeldmateriaal voor zijn eigen taal erbij zal moeten zoeken.

Daarnaast besteden we aandacht aan de vraag wat je onder schrijfvaardigheid

kunt verstaan bij de moderne vreemde talen, welke didactiek het meest geschikt

is om te oefenen met schrijfvaardigheid, hoe een leerlijn voor schrijfvaardigheid

mvt in het voortgezet onderwijs eruit zou kunnen zien, hoe schrijfvaardigheid

getoetst en beoordeeld kan worden en op welke manier schrijfvaardigheid in

projecten aandacht kan krijgen.

Ten slotte willen we opmerken dat werken met het Europees Referentiekader onder

docenten moderne vreemde talen nog geen gemeengoed is. Het is wennen om

niet meer uit te gaan van cijfers voor geleverde prestaties, maar van beschrijvingen

6

voor bepaalde vaardigheden. Daarom zal het nog wel even duren voordat deze

niveauaanduidingen het cijfer hebben ‘verdrongen’. We hopen echter dat deze

publicatie eraan bijdraagt dat schrijfvaardigheid gerelateerd aan de niveau-

beschrijvingen van het ERK een vaste plaats krijgt in het vreemdetalenonderwijs.

Onze dank gaat uit naar de volgende collega’s voor hun bijdrage aan de

ontwikkeling van deze publicatie: Carel van der Burg en Paul Beekers.

Wij danken de volgende scholen hartelijk voor hun bijdrage aan de ontwikkeling

van de taaltaken: Pax Christi College Druten, Almere College Dronten, Almere

College Kampen, Clusius College Hoorn.

Tot slot willen wij Jan Mulder van de Vrije Universiteit Amsterdam bedanken

voor zijn nutttige adviezen.

Wij wensen u veel plezier met deze publicatie.

CPS Talencentrum:

Judith Richters

Lucia Fiori

Mariette Zuijdgeest

Hoofdstuk 1

7

Schrijfvaardigheid en het ERK

Zoals elke mvt-docent weet, ligt de focus van het schrijfvaardigheidsonderwijs

in de mvt vaak op het schrijven van zakelijke brieven, omdat dit de vorm is waarin

schrijven in het examen meestal geëxamineerd wordt. Het is echter nog niet zo

eenvoudig om een goede brief te schrijven. Uit de niveaubeschrijvingen van het

ERK blijkt dan ook dat dit een vaardigheid is die pas vanaf niveau B1 echt van

leerlingen gevraagd kan worden.

1.1 ERK-niveaus en globale descriptoren voor schrijven

Met de introductie van het ERK krijgen we een andere kijk op de inhoud en

aanpak van schrijfvaardigheid. Om te beginnen maakt het ERK onderscheid

tussen verschillende niveaus. Er zijn zes niveaus:

� De A-niveaus voor de beginnende taalgebruiker: A1 en A2

� De B-niveaus voor de onafhankelijke taalgebruiker: B1 en B2

� De C-niveaus voor de vaardige taalgebruiker: C1 en C2

In bijlage 1 vindt u een overzicht van de beschrijvingen van de algemene beheersings-

niveaus voor schrijfvaardigheid: die beschrijven globaal wat een leerling moet

kennen en kunnen op het betreffende niveau. De niveaus zijn overigens cumulatief,

dat wil zeggen dat beheersing op een bepaald niveau inhoudt dat alles wat op een

onderliggend niveau ligt, óók wordt beheerst.

Van belang is dat de schrijfvaardigheidstaken kunnen verschillen per niveau:

op niveau A1 zal een leerling nog niet een antwoord op een klachtenbrief kunnen

schrijven (zoals op niveau C1), maar al wel een eenvoudig vakantiekaartje.

Daarnaast maakt het ERK bij schrijfvaardigheid onderscheid tussen verschillende

categorieën van schrijfvaardigheid, in dit geval ‘globale descriptoren’ geheten:

CorrespondentieDe teksten binnen deze categorie variëren van een simpel mailtje over een afspraak

schrijven (A1) tot het schrijven van een uitgebreide sollicitatiebrief met cv (C1).

Aantekeningen, berichten, formulierenBinnen deze categorie varieert het type teksten van een simpel inschrijfformuliertje

met alleen maar NAW-gegevens (A1) tot een afsprakenlijstje van een overleg (B1).

8

De teksten binnen deze categorie zijn over het algemeen niet hoger dan niveau B1:

op de hogere niveaus worden geen moeilijkere teksten geschreven.

Verslagen en rapportenDit type teksten komt niet voor op niveau A1 en A2, omdat die voor dat niveau

te moeilijk zijn. Op niveau B1 gaat het om teksten als een stageverslag,

op niveau C1 om een scriptie of projectvoorstel.

Vrij schrijvenOok hier is een grote variatie aan tekstniveaus te onderscheiden: op A1 gaat het

om een simpele beschrijving van je eigen familie aan de hand van een familiefoto,

terwijl op C1 van de leerling verwacht wordt dat hij een column in een tijdschrift of

krant kan schrijven.

In bijlage 2 is een overzicht te vinden van de beschrijvingen van elke globale

descriptor per niveau. De uitwerking van deze globale descriptoren in gedetailleerde

GHVFULSWRUHQ��PHW�GDDUELM�YRRUEHHOGHQ��]LMQ�WH�YLQGHQ�LQ�KHW�GRFXPHQW�7DDOSURÀHOHQ��

wat als het handboek van het ERK beschouwd kan worden1.

1.2 Productieve tekstkenmerken bij schrijfvaardigheid

Bij elke niveauomschrijving voor schrijven, bestaat ook een overzicht van

tekst kenmerken waaraan de geschreven tekst op dat niveau moet voldoen.

De productieve tekstkenmerken voor schrijven zijn:

� Onderwerp

� Woordenschat en woordgebruik

� Grammaticale correctheid

� Spelling en interpunctie

� Coherentie

Om duidelijk te maken wat hiermee bedoeld wordt, geven we hier het voorbeeld van

de tekstkenmerken voor niveau B1:

Tekstkenmerken productief schrijven B1

� onderwerp De teksten handelen over vertrouwde onderwerpen met betrekking tot

de leefwereld van de schrijver of over alledaagse zaken.

1� 7DDOSURÀHOHQ��/LHPEHUJ��0HLMHU��

BB KB GL/TL HAVO VWO

Engels

Frans

Duits

A1

A1

A2

A2

A2

A1

A1

A2

A2

A2A1 A2

A1

A1

A1 A2

A1

A1

A1

9

� woordenschat en woordgebruik De woordenschat is toereikend om eventueel met behulp van omschrijvingen

over vertrouwde onderwerpen, zoals familie, hobby’s, werk, reizen en

actuele gebeurtenissen te schrijven.

� grammaticale correctheid Redelijk correct gebruik van frequente ‘routines’ en patronen die horen

bij voorspelbare situaties.

� spelling en interpunctie Lopende tekst die over het algemeen in het geheel begrijpelijk is.

Spelling, interpunctie en lay-out zijn in de meeste gevallen accuraat genoeg

om te volgen.

� coherentie Een serie van kortere, eenvoudige afzonderlijke elementen is verbonden

tot een samenhangende lineaire reeks van punten.

Deze tekstkenmerken spelen een belangrijke rol bij de beoordeling van schrijftaken

(zie hoofdstuk 5).

1.3 Eindtermen en streefniveaus voor schrijfvaardigheid

Op de ERK-website staan alle streefniveaus voor de verschillende mvt in termen

van het ERK beschreven. Hieronder vatten we de verschillende overzichten voor

schrijfvaardigheid samen.

1.3.1 Streefniveaus einde tweede leerjaar

BB KB GL/TL HAVO VWO

Engels

Frans

Duits

Spaans

+

+

+

B2B1A2 B1A2A1

B1A2A1 A2A1A1

B1A2A2A1 A2A1

B1A2A1 A2A1A1

+A2

10

NB: Wanneer er bij een vaardigheid twee niveaus worden vermeld, bijvoorbeeld A1/A2,

betekent dit dat het hoogste niveau nog niet helemaal bereikt is, terwijl dat voor

het laagste niveau wel het geval is.

1.3.2 Streefniveaus eindexamen

De eindtermen van de eindexamenprogramma’s vmbo, havo en vwo voor de moderne

vreemde talen zijn vanaf 2007 gekoppeld aan het ERK. De streefniveaus voor

de eindexamens schrijfvaardigheid, zoals beschreven op de ERK-website, zijn:

Het ERK beschrijft dit plusniveau als een zeer goede A2. Het gaat bij dit +niveau

om prestaties die nog binnen de bandbreedte van het betreffende niveau vallen,

maar die zich in kwantiteit en kwaliteit kunnen onderscheiden.

Uit dit overzicht wordt duidelijk dat het C-niveau bij schrijven niet bereikt wordt.

Dit kan voor de andere vaardigheden wel het geval zijn. Om leerlingen toch de kans

te bieden om zich te ontwikkelen tot en met het C-niveau, is in deze publicatie

het C1-niveau meegenomen.

Hoofdstuk 2

PO

Vmbo

bb onderbouw

bovenbouw

kb onderbouw

bovenbouw

g/t onderbouw

bovenbouw

Havo onderbouw

tweede fase

Vwo onderbouw

tweede fase

11

Een doorlopende leerlijn schrijven met het ERK

2.1 Inleiding Hoe kun je als docent die met het ERK wil werken nu weten of je op de goede weg

bent met schrijfvaardigheid? Hoe bepaal je welk ERK-niveau elk jaar bereikt moet

worden en als je al weet wat het streefniveau is, hoe zorg je er dan voor dat je

leerlingen van het ene niveau naar het volgende opschuiven?

In dit hoofdstuk geven we op bovenstaande vragen antwoord.

2.2 Doorlopende leerlijnen mvt SLO

Om een leerlijn vast te stellen voor schrijfvaardigheid, is het nodig om te weten met

welk ERK-niveau een leerling het onderwijs binnenkomt en met welk ERK-niveau

hij weer moet vertrekken. Met welk ERK-niveau leerlingen het onderwijs zouden

moeten verlaten, hebben we in het vorige hoofdstuk al aangegeven (de streefdoelen).

Voor de meeste talen beginnen de leerlingen in het voortgezet onderwijs op nul, maar

leerlingen hebben wel al Engels op de basisschool gevolgd. Welk niveau kun je dan

verwachten? En met welk niveau komen ze vervolgens in de bovenbouw terecht?

De SLO heeft een uitwerking van een ERK-leerlijn per vaardigheid gemaakt voor de

volgende schooltypen en afdelingen:

Correspondentie Aantekeningen, berichten, formulieren

Verslagen en rapporten

Vrij schrijven

Vmbo-bb onderbouw A1

Kan een korteeenvoudige mededeling doen.

Kan nummers en data, eigen naam, nationali-teit, adres, leeftijd, geboorte datum of aankomstdatum in een land, et cetera schrijven zoals bijvoorbeeld op een inschrijvings formulier.

(geen descriptor op dit niveau).

Kan eenvoudige frases en zinnen schrijven over zichzelf of denk beeldige personen, over waar ze wonen en wat ze doen.

Vmbo-kb onderbouw A1/A2

Kan heel eenvoudige persoonlijke brieven schrijven om dankbaarheid of verontschuldi-gingen over te brengen.

Kan een korte, eenvoudige bood-schap noteren als om herhaling of herfor mu lering gevraagd kan worden.Kan korte, een vou-dige aanteke ningen of boodschappen gere-lateerd aan zaken van onmidde llijke nood-zaak schrijven.


Kan een aantal eenvoudige frases en zinnen over familie, leef-omstandigheden, educatieve achter grond, huidige of meest recente baan schrijven.

Vmbo-gt onderbouw A1/A2


Kan een korte, eenvoudige boodschap noteren als om herhaling of herfor mu- lering gevraagd kan worden.Kan korte, eenvoudige aantekeningen of boodschappen gerelateerd aan zaken van onmiddellijke noodzaak schrijven.


Kan een aantal eenvoudige frases en zinnen over familie, leef-omstandigheden, educatieve achtergrond, huidige of meest recente baan schrijven.

12

Deze leerlijnen geven docenten houvast bij het bepalen van het gewenste niveau

per leerjaar. We geven hieronder het voorbeeld voor schrijfvaardigheid Engels in het

vmbo. Een compleet overzicht voor Engels schrijfvaardigheid vindt u in bijlage 4.2

De omschrijvingen in het overzicht zijn in de vorm van can do-statements opgesteld,

maar nog relatief vaag. Om een beter beeld van elk can do-statement te krijgen,

is het handig om deze op te zoeken in het overzicht van de verschillende ERK-niveaus

YRRU�VFKULMIYDDUGLJKHLG�LQ�GH�SXEOLFDWLH�7DDOSURÀHOHQ��/LHPEHUJ��0HLMHU��

2 De leerlijnen voor Frans, Duits en Spaans kunt u vinden op de website van het ERK (www.erk.nl) onder ERK: doorlopende leerlijnen of op de SLO-website http://www.slo.nl/voortgezet/vmbo/themas/dll/mvt/.

Vmbo-bb bovenbouw A1

Kan een korte eenvoudige mededeling doen.

Kan nummers en data, eigen naam, nationaliteit, adres, leeftijd, geboorte datum of aankomstdatum in een land, et cetera schrijven zoals bijvoorbeeld op een inschrijvingsformulier.


Kan eenvoudige frases en zinnen schrijven over zichzelf of denk beeldige personen, over waar ze wonen en wat ze doen.

Vmbo-kb bovenbouw A1/A2


Kan een korte, eenvoudige boodschap noteren als om herhaling of herfor mu-lering gevraagd kan worden.Kan korte, eenvou dige aantekeningen of boodschappen gerelateerd aan zaken van onmiddellijke noodzaak schrijven.


Kan een aantal eenvoudige frases en zinnen over familie, leef-omstandigheden, educatieve achtergrond, huidige of meest recente baan schrijven.

Vmbo-gt bovenbouw A2/B1

Kan vrij gedetailleerde persoonlijke brieven schrijven over ervaringen, gevoelens en gebeurtenissen.Kan een korte, eenvoudige zakelijke brief schrijven.

Kan notities/berichten schrijven waarin eenvoudige informatie van onmiddellijke relevantie voor vrienden, mensen van diensten, docenten en anderen die in zijn/haar dagelijks leven een rol spelen overgebracht wordt, waarbij de belang rijke punten begrijpelijk overkomen.

Kan heel korte rapporten schrijven volgens een vast gestelde standaard, waarin routine matige, feitelijke informatie doorgegeven wordt en redenen voor het ondernemen van bepaalde acties aangegeven worden.

Kan eenvoudige, gedetailleerde beschrijvingen maken over een aantal bekende onderwerpen binnen het eigen interessegebied.Kan verslag doen van ervaringen, en daarbij gevoelens en reacties beschrijven in eenvoudige lopende tekst.Kan een gebeurtenis, een recent uitstapje - waargebeurd of ver zonnen beschrijven.

13

2.3 Tussendoelen Engels

Sinds de invoering van de referentieniveaus taal en rekenen3 is ook het vak Engels

in beeld gekomen als een van de kernvakken in het vo en mbo. Dit betekent dat de

3 Meer informatie is te vinden op www.taalenrekenen.nl.

Bron: http://www.slo.nl/voortgezet/vmbo/themas/dll/mvt/

Correspondentie

bb een korte, eenvoudige (digitale) kaart met een wens of groet schrijven

bb een kort, eenvoudig berichtje schrijven om een afspraak te bevestigen of af te zeggen via sms, e-mail of via andere sociale media

k/g/t een eenvoudig persoonlijk briefje schrijven via de post, e-mail of via andere sociale media

k/g/t aan een eenvoudige chatsessie deelnemen

Aantekeningen, berichten, formulieren

bb een eenvoudig formulier invullen

bb eenvoudige aantekeningen maken, bijvoorbeeld het noteren van het huiswerk in het Engels

bb een eenvoudige lijst met vragen over zichzelf invullen

k/g/t standaardformulieren invullen

k/g/t eenvoudige notities en aantekeningen maken voor zichzelf

k/g/t eenvoudige notities en aantekeningen maken voor anderen

k/g/t korte, eenvoudige berichten schrijven over zaken van direct belang


vmbo geen omschrijving op dit niveau

14

resultaten voor Engels bij het examen doorslaggevend kunnen zijn voor het slagen

of zakken van een leerling. Vanwege het belang van de kernvakken is er ook besloten

om aan het einde van de onderbouw in het vo een diagnostische tussentoets in te

voeren, ook voor Engels. Eind onderbouw betekent voor het vmbo eind tweede klas,

voor het havo/vwo eind derde klas.

Deze tussentoets is op dit moment (december 2012) nog in ontwikkeling, maar de

voorlopige tussendoelen zijn al bepaald. Hieronder staan de concept-tussendoelen

YRRU�KHW�YPER�EHVFKUHYHQ��:DW�RSYDOW�LV�GDW�]H�QLHW�RIÀFLHHO�DDQ�HHQ�(5.�QLYHDX�

gekoppeld zijn, maar de beschrijvingen zijn wel in de vorm van concrete can

do-statements die het ERK gebruikt en sluiten dus aardig aan bij de doorlopende

leerlijnen hierboven.

Domein E: schrijven

Vrij schrijven

bb een paar eenvoudige zinnen opschrijven over zichzelf of over andere mensen

k/g/t in korte, eenvoudige zinnen vertrouwde zaken beschrijven

k/g/t in korte, eenvoudige zinnen een persoon beschrijven

k/g/t kort en eenvoudig een gebeurtenis of een ervaring beschrijven

15

2.4 Ben ik wel ERK-gericht bezig?

Ook al kent u als docent alle streef- en tussenniveaus van het ERK voor schrijf-

vaardigheid, dan wil dit nog niet zeggen dat u ERK-gericht werkt. Om te bepalen

in hoeverre dit zo is, kunt u een aantal zaken onderzoeken:

� Is mijn methode ERK-proof? Op veel methodes staat tegenwoordig het stempel

‘leidt op tot A1’ of een ander niveau, maar hoe weet u of dit daadwerkelijk klopt?

Om dit te controleren, kunt u gebruik maken van de methodescan ERK die zowel

op de ERK-website (onder ‘ERK in de les’) als in de publicatie wERKwijzer4 te

vinden is. In deze scan wordt gekeken naar de volgende zaken:

- In hoeverre bevat de methode communicatieve activiteiten?

- In hoeverre worden de te bereiken leerdoelen in de methode uitgedrukt in

ERK-niveaus?

- In hoeverre dekt de lesinhoud de verschillende globale descriptoren en

de meer gedetailleerde can do-statements van de verschillende vaardigheden

en niveaus?

- In hoeverre meten de bijgeleverde toetsen competenties op ERK-niveau?

- In hoeverre worden de beoordelingscriteria van de prestaties op de vaardigheden

gebaseerd op het ERK?

� �� ,Q�KRHYHUUH�ZRUGW�]HOIUHÁHFWLH�JHVWLPXOHHUG�LQ�GH�PHWKRGH��

� In hoeverre is mijn eigen onderwijs ERK-gericht? Ook hiervoor is een scan

ontwikkeld die op de ERK-website en in de wERKwijzer staat. Hierbij wordt

onderscheid gemaakt in:

- Docenthandelen: uw eigen handelen als docent met het ERK. Hierbij gaat het

om actieve kennis van het ERK, begeleiding van de leerlingen in het opschuiven

LQ�QLYHDXV��GRHOWDDO�YRHUWDDOJHEUXLN��UHÁHFWHUHQ�PHW�OHHUOLQJHQ�RS�KXQ�OHHU�SURFHV��

beoordeling met het ERK, toetsing volgens het ERK.

4 De wERKwijzer (Zuijdgeest e.a., 2010) kan gratis besteld of gedownload worden via www.cps.nl > Publicaties.

Bron: http://www.slo.nl/downloads/documenten/tussendoelen-engels-vmbo-onderbouw-vo.pdf/

16

- Leerlinghandelen: het handelen van leerlingen in relatie tot het ERK.

Hierbij gaat het om kennis van het ERK, gebruik van ERK-leermiddelen,

�JHEUXLN�YDQ�GH�GRHOWDDO��UHÁHFWHUHQ�HQ�]HOIEHRRUGHOLQJ�

- Leeromgeving: de mate waarom de leeromgeving gerelateerd is aan het ERK.

De vraag hierbij is in hoeverre het ERK zichtbaar is in de leeromgeving en

in hoeverre er mogelijkheden zijn om gedifferentieerd te werken aan de ERK-

vaardigheden.

- Schoolomgeving: de mate waarin de schoolomgeving gerelateerd is aan het ERK.

Hiermee wordt bedoeld of het ERK opgenomen is in het beleid, in de PTA’s,

in de beoordeling van de toetsen et cetera.

Beide instrumenten kunnen u een beeld geven van waar u op dit moment staat

en waar u eventueel naartoe wilt met het ERK.

In de volgende paragraaf gaan wij concreet in op de vraag hoe leerlingen van het

ene niveau naar het volgende niveau begeleid kunnen worden.

2.5 Opschuiven in niveaus

Hoe weet je nu of een leerling vorderingen maakt in het leren van een taal?

Hoe weet je of een leerling bijvoorbeeld in A1 al meer richting A2 presteert in het

uitvoeren van een taaltaak of opdracht?

Om hier een antwoord op te kunnen geven zullen we eerst heel kort ingaan op

KHW�(5.�LQ�GH�SXEOLFDWLH�7DDOSURÀHOHQ��'DDUQD�]XOOHQ�ZH�DDQ�GH�KDQG�YDQ�HQNHOH�

concrete voorbeelden laten zien hoe het opschuiven gerealiseerd kan worden.

��7DDOSURÀHOHQ

,Q�RSGUDFKW�YDQ�KHW�PLQLVWHULH�YDQ�2&:�LV�LQ��GH�EURFKXUH��¶7DDOSURÀHOHQ·�

ontwikkeld. Deze brochure geeft een overzicht van alle niveaus van het ERK

geïllustreerd met can do-statements die van voorbeelden van concrete taalgebruik-

situaties zijn voorzien. De can do-statements zijn in een zodanige volgorde geplaatst

dat ze per vaardigheid de ontwikkeling laten zien van een zeer elementaire tot een

vergevorderde taalvaardigheid.

Bij de tekstkenmerken productief staan de verschillende criteria waaraan een

tekst op een bepaald niveau moet voldoen. We geven hier de tekstkenmerken voor

schrijven op niveau A1 en A2 als voorbeeld:

Tekstkenmerken productief

A1 A2

onderwerp De tekst heeft betrekking op de directe eigen omgeving van de schrijver of eenvoudige alledaagse situaties.

De teksten handelen over vertrouwde onderwerpen met betrekking tot de leefwereld van de schrijver of over alledaagse zaken.

woordenschat en woordgebruik

Standaardpatronen met uit het hoofd geleerde uitdrukkingen en kleine groepen van woorden waarmee beperkte informatie wordt overgebracht.

De woordenschat is toereikend om eventueel met behulp van omschrijvingen over vertrouwde onderwerpen, zoals familie, hobby’s, werk, reizen en actuele gebeurtenissen te schrijven.

grammaticale correctheid

Eenvoudige constructies, echter systematisch met elementaire fouten.Korte zinnen over alledaagse onderwerpen - bijvoorbeeld een routebeschrijving - zijn correct overgeschreven.

Redelijk correct gebruik van frequente ‘routines’ en patronen die horen bij voorspelbare situaties.

spelling en interpunctie

Spelling van korte woorden die binnen het mondelinge vocabulaire van de schrijver vallen is fonetisch redelijk correct (volgt echter niet noodzakelijk de standaard spellingsconventies).

Lopende tekst die over het algemeen in het geheel begrijpelijk is.Spelling, interpunctie en lay-out zijn in de meeste gevallen accuraat genoeg om te volgen.

coherentie Groepen woorden zijn verbonden met behulp van eenvoudige voegwoorden, zoals: ‘en’, ‘maar’ en ‘omdat’.

Een serie van kortere, eenvoudige afzonderlijke elementen is verbonden tot een samenhangende lineaire reeks van punten.

ERKNIVEAU

Globaledescriptor

Gedetailleerdedescriptor

Titel van deopgave

Voorbeeldopgenomenvoor de taal:

A2 Correspondentie Kan eenvoudige persoonlijke briefjes schrijven om te bedanken en zich te ver-ontschuldigen.

Buurmeisje jarig DuitsFrans

17

2.5.2 Een voorbeeld op A2/B1-niveau

Om het opschuiven te kunnen uitleggen moeten we eigenlijk uitgaan van een

zogenaamde nul-situatie. Laten we het schrijfproduct nemen van twee leerlingen

die onderstaande opdracht hebben uitgevoerd in het Duits en in het Frans.

18

OPGAVE

SituatieJe verblijft twee maanden in Engeland/Duitsland/Frankrijk voor een zomer-

cursus. Je logeert bij een gastgezin. Vandaag wordt Emma, het dochtertje

van je buren op wie je een keer hebt gepast, 9 jaar en je bent uitgenodigd om

aan het eind van de middag iets te komen drinken. Je hebt de uitnodiging

aangenomen en een cadeautje gekocht.

Bij het ontbijt ontdek je dat je vanmiddag om 16 uur een bijeenkomst op

school hebt die kan uitlopen. Je vreest dat je niet op tijd thuis kunt zijn.

Je weet niet of de buren al aanspreekbaar zijn zo vroeg in de ochtend en besluit

een briefje in de bus te doen. Je biedt je excuses aan, omdat je hebt gezegd

dat je van de partij zal zijn en nu pas ontdekt dat je een andere afspraak hebt.

OpdrachtSchrijf een briefje aan je buren. Maak gebruik van de volgende gegevens:

� feliciteer je buren;

� leg uit dat je misschien laat thuiskomt;

� bied je verontschuldigingen aan;

� vertel wat je van plan bent zodra je thuis bent;

� groet je buren.

Uitwerking Duits

Tag,

Herzlichen Glückwunsch zu Deine Geburtsdag von Emma! Ich wolle dieses Mittag

kommen, aber ich habe in meine Notizbuch eine Verzammlung stehen.

Ich meine dass ich später zuhause komme. Das tut mir wirklich leid. Jetzt weiss

ich das ich nicht kommen kann, aber wenn ich zuhause komm, komm ich an!

Bis bald,

Anne

19

Uitwerking Frans

Cher voisins,

Un bon anniversaire et mes felicitations! Je viens un peu tard, j’ai un réunion.

Je regrette, mai quand je retourne, je viens tout de suite, j’ai un bon cadeau

pour Emma.

Toutes mes amitiés,

Kitty

2.5.3 Waarom zijn deze schrijfproducten nu A2?

Om te bepalen of deze schrijfproducten werkelijk A2 zijn, kijken we naar de

productieve tekstkenmerken voor het niveau A2 (zie vorige paragraaf).

Als we die tekstkenmerken naast bovenstaande schrijfproducten leggen, kunnen

we concluderen dat:

1) het onderwerp betrekking heeft op de directe omgeving van de schrijver dan wel

alledaags is (verjaardag van het buurmeisje en excuses aanbieden dat je later

op de verjaardag komt);

2) er sprake is van uit het hoofd geleerde uitdrukkingen/standaardpatronen zoals:

- Herzlichen Glückwunsch

- Cher voisins

- Mes felicitations

- Toutes mes amitiés

- Das tut mir wirklich leid;

3) Grammaticale correctheid: eenvoudige constructies met elementaire fouten,

bijvoorbeeld:

- un réunion une réunion

- cher voisins chers voisins

- zu Deine Geburtsdag zu Deinem Geburtstag

4) Spelling: fouten zoals:

- Geburtsdag Geburtstag

- Verzammlung Versammlung

- felicitations félicitations

- mai mais

5) Groepen woorden verbonden met voegwoorden ja. Bijvoorbeeld:

- aber

- mai(s)

20

Uit bovenstaande kan dus worden geconcludeerd dat de schrijfproducten van de

leerlingen daadwerkelijk A2 zijn.

2.5.4 Een product op niveau B1

Het kan echter ook goed zijn dat leerlingen een opdracht krijgen waarvoor minimaal

A2 niveau vereist is, maar dat de leerlingen deze zelfde opdracht op een hoger niveau

uitvoeren. Het product ligt dan kwantitatief en kwalitatief hoger dan A2. Dit kan

worden vastgesteld aan de hand van de tekstkenmerken van A2 en B1.

Laten we teruggaan naar het voorbeeld van de leerling die het briefje in het Frans

geschreven had:

Cher voisins,

Un bon anniversaire et mes felicitations! Je viens un peu tard, j’ai un réunion.

Je regrette, mai quand je retourne, je viens tout de suite, j’ai un bon cadeau pour

Emma.


Kitty

Als deze leerling nu bijvoorbeeld meer tekst zou hebben (kwantitatief) en meer

samengestelde zinnen zou gebruiken met een rijkere vocabulaire (kwantitatief),

dan zou deze zelfde opdracht op een hoger niveau zijn uitgevoerd.

Ter illustratie:

Chers voisins,

Touts mes félicitations à Emma! J’espère qu’elle a un bon anniversaire. Je suis

très désolé, mais probablement je sera un peu plus tard chez vous. J’ai une

réunion qui peut tarder jusqu’à 16.30 h. Après la reunion, je viendrai tout de suite

avec le cadeau que j’ai acheté.

A tout à l’heure!

Kitty

21

In het nieuwe voorbeeld zien we dat er meer samengestelde zinnen zijn gebruikt

(mais, qui, après la réunion, que..) en een rijker vocabulaire: je suis très désolé,

tarder, probablement. Ook laat de leerling zien dat hij/zij kennis heeft van

grammatica (toekomende tijd): je sera, je viendrai. Er zitten wel wat foutjes in zoals

’ ‘touts’,‘sera en ‘reunion’.

Als de tekstkenmerken van B1 schrijfvaardigheid ernaast gelegd worden, sluiten

deze mooi aan bij dit schrijfproduct.

De tekstkenmerken voor B1 zijn:

� Onderwerpen zijn vertrouwd en hebben betrekking op de leefwereld van

de schrijver of over alledaagse zaken verjaardagsbezoek: heeft betrekking

op de leefwereld van de schrijver

� Het woordgebruik en de woordenschat zijn toereikend om - eventueel met

behulp van omschrijvingen - over vertrouwde onderwerpen, zoals familie,

hobby’s, werk, reizen en actuele gebeurtenissen te schrijven. De schrijver

gebruikt niet alleen hoogfrequente woorden maar ook woorden die minder

frequent zijn zoals “probablement” “je suis désolé” en “tarder”.

� Er wordt redelijk correct gebruik gemaakt van frequente ‘routines’ en patronen

van de grammatica die horen bij voorspelbare situaties. Er wordt gebruik

gemaakt van de toekomende tijd en van een voltooid verleden tijd (serai, viendrai

en j’ai acheté). Er zitten wel wat foutjes in.

� Spelling, interpunctie en lay-out zijn in de meeste gevallen accuraat genoeg

om te volgen. Het is een lopende tekst die over het algemeen in zijn geheel

begrijpelijk is.

� Coherentie: een serie van kortere, eenvoudige afzonderlijke elementen is

verbonden tot samenhangende lineaire reeks van punten. Er wordt gebruik

gemaakt van verbindingswoorden als ‘qui’, ‘que’ en ‘mais’.

2.5.5 Opschuiven van niveau A2 naar niveau B1

Als het product overwegend A2-tekstkenmerken bevat maar ook enkele B1-tekst-

kenmerken is er sprake van ‘op weg naar niveau B1’. De leerling is dan wat

deze opdracht betreft het A2-niveau aan het ontgroeien omdat hij of zij ook al

tekstkenmerken van B1 laat zien.

22

Ter illustratie (op weg naar B1):

Cher voisins,

Un bon anniversaire et mes felicitations! Je viens un peu tard parceque j’ai

une réunion cet après-midi. Je suis désolé, mai quand je retourne, je viens tout

de suite. J’ai un bon cadeau pour Emma.


Kitty

Hoewel het nog steeds een mager tekstje is, zijn het niet meer uitsluitend korte

zinnen die kenmerkend zijn voor A2. Er wordt ook correct gebruik gemaakt van

frequente routines en patronen die horen bij voorspelbare situaties (je suis désolé,

toutes mes amitiés). Dit product is een product dat laat zien dat de leerling A2

aan het ontgroeien is, omdat het kwalitatief gezien al kenmerken van B1 laat zien.

2.5.6 Leerlingen inzicht geven in hoe ze kunnen opschuiven in niveau

Bovenstaande laat zien dat, als je de tekstkenmerken van de verschillende niveaus

naast elkaar legt bij het beoordelen van een schrijfproduct, je goed aanschouwelijk

kunt maken, ook voor leerlingen, waarom een product wel of niet aan een bepaald

niveau voldoet. En je kunt, door aan te geven op welke tekstkenmerken een

leerling nog niet op het gewenste niveau zit, duidelijk maken op welke punten hij

zijn taalvaardigheid nog moet verbeteren om op het volgende niveau te komen.

In hoofdstuk 5 over toetsing en beoordeling zal uitgelegd worden hoe je door

het gebruik van beoordelingsrubrieken (rubrics) het een en ander ook op een

inzichtelijke manier kunt presenteren.

Hoofdstuk 3

23

De didactiek van schrijfvaardigheid

In dit hoofdstuk besteden we aandacht aan de manier waarop schrijfvaardigheid

in de mvt aangeleerd kan worden. We richten ons hierbij in eerste instantie op het

proces van het schrijven en in mindere mate op het product. Bij dit alles zal regel-

matig verwezen worden naar de taaltaken zoals die in hoofdstuk 4 te vinden zijn.

3.1 De vijf fasen van het schrijven5

Zoals gezegd, besteden we eerst aandacht aan het didactisch model. Dit doen we

via het vijf-fasen-schrijfproces. Dit helpt u als docent om gestructureerd een schrijf-

opdracht aan te pakken en geeft de leerlingen ook meer grip op het schrijfproces.

De vijf fasen zijn:

Fase 1: oriëntatie op de schrijfopdracht (oriëntatiefase)

Fase 2: de schrijfopdracht (opdrachtfase)

Fase 3: het schrijven (schrijffase)

Fase 4: het bespreken en herschrijven (revisiefase)

Fase 5: het verzorgen en publiceren (publicatiefase)

In de oriëntatiefase verzamelt de schrijver ideeën. Vervolgens krijgt hij een opdracht.

In de schrijffase maakt hij de eerste versie van zijn tekst, die hij in de revisiefase

herziet. Tot slot maakt hij zijn tekst openbaar. Het bewust doorlopen van deze

verschillende fasen maakt het uiteindelijke schrijfproduct steeds beter en completer.

We lichten de verschillende fasen kort toe, waarbij we de ontwikkelde taaltaken als

uitgangspunt nemen.

5 Gebaseerd op het betreffende hoofdstuk van de publicatie ‘Teksten in de maak’ (Korstanje, 2012), waarin een vijffasenmodel voor schrijven staat weergegeven en toegelicht. Dit vijffasen-model is gebaseerd op het door de het Nationaal expertisecentrum voor leerplanontwikkeling �6/2��RQWZLNNHOGH�GLGDFWLVFKH�IDVHQPRGHO�YRRU�GH�LQULFKWLQJ�YDQ�SURFHVJHULFKWH�VFKULMÁHVVHQ�(Hoogeveen, 1993).

Zelfstandige naamwoorden bij ‘het hotel’

Bijvoeglijke naamwoorden bij ‘het hotel’

Werkwoorden bij ‘het hotel’

de kamer

de receptie

het bed

de badkamer

de prijs

het ontbijt

het balkon

eenpersoons

tweepersoons

rustig

schoon

reserveren

aankomen/arriveren

vertrekken

24

3.1.1 Oriëntatiefase

Leerlingen oriënteren zich in deze fase op de schrijftaak, door de contextbeschrijving

in de taaltaak te lezen. Ze activeren hun achtergrond- en voorkennis, waaronder de

benodigde woordkennis, en ordenen hun gedachten over het onderwerp als voor-

bereiding op het schrijven.

Uiteraard kan de docent voordat er met de schrijfopdracht begonnen wordt, over het

thema laten lezen en/of luisteren in de doeltaal, zodat het vocabulaire behorende bij

het thema al wat bekend is. Het is ook voorstelbaar dat de schrijftaak een afsluiting

is van een hoofdstuk uit het boek over een bepaald thema; in dat geval is de

benodigde woordenschat reeds geactiveerd.

De docent kan verschillende werkvormen inzetten om de aandacht van de leerlingen

te richten op het onderwerp waarover geschreven wordt en de manier waarop. In alle

taaltaken zit dit onderdeel al ingebouwd in het stappenplan, namelijk in de vorm

van het bestuderen van een mentortekst (in de taaltaken ‘voorbeeldtekst’ genoemd).

De oriëntatie resulteert in een ‘schrijfplan’: een gedachteordening op papier. Dit kan

een klein lijstje met zinnen zijn, maar ook een uitgebreider schema. Ook hier wordt

in sommige taaltaken al een aanzet toe gedaan.

Voorbeeld 1: een schrijfplan bij het onderwerp ‘het hotel’(vanaf A2)

Naar: www.scholieren.com

25

Tips voor activiteiten tijdens de oriëntatiefase

Voor alle niveaus (vanaf A1):

� Voer een (eenvoudig) onderwijsleergesprek in de betreffende mvt over het

onderwerp.

� Ondersteun bij het afbakenen van ideeën, bijvoorbeeld door een lijstje of

een mindmap te laten maken.

� Laat de leerling in een woordweb met behulp van trefwoorden structuur en

inhoud geven aan het onderwerp waarover hij gaat schrijven.

� Laat leerlingen in een tweetal om de beurt een zin schrijven over een

onderwerp.

� Zet creatief schrijven in:

- Noteer de woorden die je te binnen schieten bij het onderwerp. Vergelijk

het onderwerp met een dier of plant. Op welk dier of welke plant lijkt het;

wat zijn de overeenkomsten?

- Noteer het onderwerp in grote letters op een vel papier. Gebruik iedere

letter als beginletter van een woord dat met het onderwerp te maken heeft.

Voor de ERK-niveaus vanaf niveau B1:

� Laat leerlingen zich in groepjes voorbereiden op de inhoud van een betogende

tekst.

� Laat leerlingen enkele minuten een discussie voeren over een stelling en

laat reacties van medeleerlingen noteren. Deze kunnen gebruikt worden

in de teksten.

Doel: informerenOnderwerp: mobielverslaving

Hoofdgedachte: hoe kan mobielverslaving verminderd worden?

Publiek: ouders van middelbare scholieren

Opbouw: inleiding met uiteenzetting van het probleem, kern

met mogelijke oplossingen + voordelen en nadelen,

slot met samenvatting

Voorbeeld 2: een schrijfplan voor een beschouwing (vanaf B2)

Naar: www.scholieren.com

26

Voorbeelden van werkvormen voor de oriëntatiefaseOm de oriëntatiefase op een aantrekkelijke manier aan te bieden, kan de docent

de volgende werkvormen gebruiken:

� het onderwijsleergesprek in de betreffende mvt (tussen docent en leerlingen)

(zie kader)

� het maken van een mindmap of woordweb met het thema in de mvt als

middelpunt (zie kader)

� denken-delen-uitwisselen: leerlingen bedenken eerst individueel wat ze al weten

over het onderwerp, delen die met een klasgenoot en wisselen dit daarna uit

in de hele klas of in een kleiner groepje

� de placemat: een werkvorm om leerlingen in groepjes over het thema na te laten

denken of voorkennis te activeren. Leerlingen zitten in groepjes van vier rondom

een A3-vel met daarop een indeling als hieronder getekend. Iedere leerling schrijft

eerst individueel de reactie op de opdracht van de docent op, daarna wisselen de

leerlingen uit en schrijven de beste/meest interessante/meest relevante bijdrage

in het midden.

� Laat leerlingen elkaar vertellen waarover ze gaan schrijven. Gerichte gespreks-

opdrachten zijn dan:

- Vertel in een minuut aan een klasgenoot waarover je gaat schrijven en

hoe je de tekst gaat schrijven: wat doe je achtereenvolgens?

- De toehoorder stelt verhelderende vragen over wat er in de tekst

komt te staan.

- De toehoorder noteert in trefwoorden de antwoorden van de spreker.

- De toehoorder geeft nog een drietal tips die hij als lezer belangrijk vindt

bij het lezen van de tekst.

- Wissel van rol.

� Maak een tekstschema met behulp van een woordweb.

� Schrijf een inhoudsopgave van de tekst.

Bron: Ekens (2008).

27

� mentorteksten: een mentortekst is een voorbeeldtekst van het genre dat in de les

centraal staat. Een mentortekst dient om leerlingen te laten kennismaken met

kenmerken van een tekstsoort, om hen te laten nadenken over talige kenmerken

en/of hen ermee te laten oefenen. Een mentortekst kan een authentieke tekst

zijn of een tekst die speciaal voor de les geschreven is, bijvoorbeeld door de

docent zelf. Werken met mentorteksten kan op verschillende manieren: leerlingen

kunnen aan de slag gaan met een of meerdere goede voorbeelden, met een slecht

voorbeeld of met goede én slechte voorbeelden om vergelijkingen te kunnen

trekken. Het is aan de docent om de voorbeelden te selecteren, te presenteren en

te analyseren met de leerlingen. De mentorteksten dienen als input en inspiratie

voor de nieuwe tekst van de leerling die zo een good practice of juist een bad practice

als voorbeeld heeft.

Bij elke taaltaak op A1-, A2- en B1-niveau in hoofdstuk 4 is een mentortekst in het

1HGHUODQGV�JHPDDNW��DDQJH]LHQ�GH�WDDOWDNHQ�QLHW�WDDOVSHFLÀHN�]LMQ��+HW�LV�XLWHUDDUG�

aan te raden om een arsenaal aan (goede en slechte) voorbeeldteksten in de doeltaal

op te bouwen bij de verschillende taaltaken.

9RRU�GH�WDDOWDNHQ�RS�%��HQ�&��QLYHDX�PRHW�GH�GRFHQW�]HOI�WDDOVSHFLÀHNH��YRRUEHHOGHQ�

zoeken.

3.1.2 Opdrachtfase

In de opdrachtfase benoemt de docent wat de leerlingen gaan doen: hij legt de

schrijf taak uit en benoemt de tekstsoort (kaart, opstel, aantekeningen, verslag,

gedichtje). Hij geeft aan wat voor tekst de leerlingen gaan schrijven en voor wie.

Verder laat hij de leerlingen weten wat ze gaan leren. Hij stelt het lesdoel vast

dat door het schrijven van de tekst bereikt moet worden. Ook is het belangrijk

voor de leerlingen te weten aan welke criteria de opdracht moet voldoen. Soms is

het nuttig leerlingen zelf over de criteria na te laten denken. Dat kan door hen een

slecht en een goed voorbeeld van een schrijfproduct voor te leggen en met hen

te bespreken waarom deze goed of slecht zijn. Laat hen vervolgens zelf formuleren

wat de criteria (qua vorm en inhoud) zijn voor een goede uitvoering van de opdracht.

Uit de taaltaken in hoofdstuk 4 is duidelijk af te leiden wat het doel van elke

opdracht is en wat de producteisen en evaluatiecriteria.

Het geven van instructie kan door modeling plaatsvinden. Dit betekent dat de docent

hardop voordoet hoe hij de opdracht zou bekijken, bijvoorbeeld “O, ik moet een

ansichtkaart aan mijn tante schrijven omdat ze jarig is. Ik weet hoe een ansichtkaart

in elkaar zit, maar ik moet nog wel opzoeken hoe je ‘gefeliciteerd’ zegt in het Engels/

Frans/Duits/Spaans. En ik moet weten wat de criteria zijn voor het niveau A2,

dan weet ik waar ik op moet letten bij het schrijven straks.”

28

De leerlingen letten op en denken mee. Soms doen ze zelf hardop denkend voor

welke stappen ze in hun hoofd zetten, zodat de docent kan controleren of ze

op de goede manier bezig zijn.

In deze fase zijn het onderwijsleergesprek (docent-leerlingen), het tweegesprek

(leerlingen samen) en de mentortekst geschikte werkvormen. In de taaltaken zit

vaak al in het stappenplan verwerkt dat leerlingen samen naar de opdracht kijken.

3.1.3 Schrijffase

In deze fase gaan de leerlingen aan het werk. Ze zijn hun tekst aan het schrijven en

kunnen daarbij hulp krijgen als dat nodig is. De docent biedt extra ondersteuning

aan de leerlingen die dat nodig hebben. Dit kan in de volgende vormen:

� modeling: ook in deze fase kan de docent gebruik maken van modeling om de

leerling voor te doen hoe hij zelf zou denken in plaats van het directe antwoord

te geven. Modeling werkt goed als het kort gedaan wordt en een weergave is van

de gedachten van de docent. Bij modeling spreekt de docent in de ik-vorm.

� hulp op afroep: de docent blijft eerst even zitten tot iedereen aan het werk is en

kan dan ofwel uit zichzelf langs de leerlingen lopen, ofwel op afroep langsgaan.

Leerlingen kunnen ook elkaar helpen bij het schrijven, het zogenaamde peer learning.

In veel van de taaltaken van hoofdstuk 4 is dit peer learning aan het stappenplan

toegevoegd.

Soms is het voor leerlingen een hele stap om ineens een schrijfproduct te moeten

maken. Dan kan het helpen om eerst enkele pre-writing opdrachten te doen: dit

zijn korte, laagdrempelige, motiverende activiteiten die een tweeledig doel hebben,

namelijk het genereren van ideeën voor het schrijven en het overwinnen van

schrijfschroom. Een aantal voorbeelden van pre-writing opdrachten zijn al bij fase

2 genoemd (woordweb maken, onderwijsleergesprek over de opdracht). Andere

voorbeelden staan in de volgende paragraaf.

3.1.3.1 Pre-writingDe meeste opdrachten die hieronder beschreven staan6, betreffen vrij schrijven-

opdrachten en kunnen dus op willekeurige momenten in de les uitgevoerd worden,

dat wil zeggen niet perse gekoppeld aan een schrijfopdracht.

1. (vanaf A1) Naamdicht: ‘Noteer het thema van de opdracht op een vel papier,

waarbij de letters van het betreffende woord onder elkaar staan. Gebruik elke

letter als de beginletter van een woord dat je associeert met het thema.’ Laat leer-

lingen dit aan elkaar voorlezen en ideeën eruit halen voor hun te schrijven tekst.

6 Met dank aan Paul Beekers.

29

2. (vanaf A2) Open zinnen: deze opdracht is niet perse gekoppeld aan een schrijf-

opdracht, maar meer bedoeld om te oefenen met spontaan schrijven. Je geeft

de leerlingen een beginzin en vraagt hen deze zin aan te vullen met maximaal

3 regels. De beginzin kun je aanpassen aan de situatie en context waarover ze

moeten schrijven. Voorbeeld:

� � Het leukst aan deze les vond ik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

� � Wat ik deze les geleerd heb, is . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

� � Ik ben nieuwsgierig naar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

� � Ik word blij van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

3. (vanaf A1) Lijstjes: lijstjes zijn een leuke manier om je gedachten te ordenen en

geven de leerlingen structuur en veiligheid. Qua inhoud kun je eindeloos variëren,

passend bij het onderwerp van de schrijfopdracht. En je kunt de leerlingen

uitdagen een doel te stellen t.a.v. de lengte van de lijst.

Voorbeeld: ‘Maak een lijstje van:

� � dingen die je graag doet in je vrije tijd’

� � 10 dingen die in je kamer staan’

� � 5 dingen waar je trots op bent’

� � 7 eigenschappen die je wel zou willen hebben’

� � wat er in een sollicitatiebrief moet staan’

� � argumenten die je kunt gebruiken in je schrijfopdracht’.

4. (vanaf A2) 6 woorden roman of verhaal: je daagt de leerling uit om een verhaal

te schrijven dat slechts uit zes woorden bestaat. Voorbeelden daarvan zijn te

vinden via Google (‘6 woorden verhaal’).

Voorbeeld: ‘Vertel over je weekend in zes woorden’.

5. (vanaf A2) Elfje: een mini-gedicht dat bestaat uit 11 woorden, volgens de opbouw:

1 woord transparent

2 woorden Die Elfchen,

3 woorden Sief liegen dahin.

4 woorden Ich sehe sie nicht,

1 woord Schade.

Het eerste woord is meestal het onderwerp. De woorden daarna kies je vrij.

Het laatste woord is ook weer vrij, maar als je dan weer hetzelfde woord neemt

als het eerste is het elfje ‘rond’ en dat heeft vaak een mooi effect.

6. (vanaf B1) Saai verhaal: leerlingen schrijven een verhaaltje of stukje tekst van

maximaal tien regels. De uitdaging is het meest saaie, slechte en mislukte stuk

tekst te schrijven wat je maar kunt bedenken. Onderwerp en stijl mogen ze zelf

EHGHQNHQ��1D�DÁRRS�OH]HQ�]H�KXQ�YHUKDDO�YRRU�HQ�ZRUGW�GRRU�GH�DQGHUH�OHHUOLQJHQ�

bepaald welk verhaal het saaist is, ofwel: wie kan het nog saaier?

30

7. (vanaf B2) Rondeel: een schijnbaar complexe dichtvorm, maar toch goed te

snappen. De structuur is als volgt:

Zin 1

Zin 2

Zin 3

Zin 4=1

Zin 5

Zin 6

Zin 7=2

Zin 8=1

Dus de leerling schrijft een gedicht waarbij hij zelf een eerste, tweede en derde zin

bedenkt. De vierde zin is een herhaling van de eerste zin, wat vaak een verrassend

effect heeft. Dan verzint hij een passende vijfde en zesde zin, en sluit af met

herhaling van de eerste zin en de tweede zin (of andersom). Door deze vorm wordt

het gedicht mooi ‘rond’, en in de regel zijn leerlingen erg verbaasd en trots als ze

lezen wat ze ineens voor een ‘geslaagd’ gedicht hebben geschreven.

Voorbeeld:

� :RXOGQ·W�LW�EH�QLFH�WR�EH�D�Á\�

Sitting upside down on the ceiling

Not afraid to fall

� :RXOGQ·W�LW�EH�QLFH�WR�EH�D�Á\�

Proudly wearing Spiderman shoes

Covered with Superglue

� 1RZ�ZRXOGQ·W�LW�EH�QLFH�WR�EH�D�Á\�

Upside down on the ceiling

8. (C1) Vreemde combi’s: leerlingen husselen veel voorkomende woordcombinaties.

Laat leerlingen eerst een rijtje van tien zelfstandige naamwoorden op schrijven,

dus ‘man’, ‘hond’, ‘doelpunt’, ‘berg’, ‘dorp’ et cetera. Vraag ze vervolgens om bij

elk zelfstandig naamwoord een veelvoorkomend/voor de hand liggend/cliché

bijvoeglijk naamwoord toe te voegen. Dus dan krijg je bijvoorbeeld ‘de stoere man’,

‘de lieve hond’, ‘schitterend doelpunt’, ‘de imposante berg’, ‘het pittoreske dorp’.

Dit kan een oefening op het A-niveau zijn. Hussel vervolgens de bijvoeglijke

naamwoorden door elkaar en combineer ze met een ander zelfstandig naam-

woord zodat je verrassende combinaties krijgt. Bijvoorbeeld ‘een lieve berg’,

‘een pittoreske man’, ‘een stoer dorp’ et cetera. Laat de leerlingen bij deze nieuwe

combinaties zelf een beschrijving maken van wat de betekenis zou kunnen zijn.

9. (C1) Uitvinderen: een opdracht waarbij leerlingen hun fantasie moeten gebruiken

en kunnen beschrijven in de doeltaal. Laat leerlingen een blad in drieën vouwen,

verticaal. In de linkerkolom schrijven ze een aantal zelfstandig naamwoorden

op. In de tweede kolom schrijven ze een aantal werkwoorden op, bij voorkeur

�ZHUNZRRUGHQ�GLH�HHQ�I\VLHNH�DFWLYLWHLW�XLWGUXNNHQ��GDQVHQ��VWRI]XLJHQ��ÀHWVHQ��

A1 kaartje Beste …….

Hoe gaat het ermee?

Liefs van …….

A2 beschrijving familie Onze familie bestaat uit …….

Zij is ……. oud en heeft …….

B1 persoonlijk reisverslag Vorig jaar ben ik …….

Allereerst ……. toen ……. vervolgens …….

Dat vond ik …….

B2 voorbereiding discussie Ik ben tegen de stelling, omdat …….

Ik ben voor de stelling, omdat …….

Ik ben het er niet mee eens, want …….

C1 ingezonden brief In reactie op …….

Ik vind dat …….

Ik ben van mening dat …….

Concluderend …….

31

In de derde kolom maken ze vervolgens een willekeurige combinatie van een

woord uit de eerste en een woord uit de tweede kolom. Gewoon de woorden aan

elkaar plakken. Waarbij je de laatste ‘n’ van het werkwoord kunt laten vervan-

JHQ�GRRU�HHQ�¶U·��LQ�KHW�1HGHUODQGV�DOWKDQV��'XV�ELMYRRUEHHOG�¶ÀHWV·�HQ�¶VWRI]XL-

JHQ·�ZRUGW�¶ÀHWVVWRI]XLJHU·��8LW�GH]H�ODDWVWH�NRORP�RPFLUNHOHQ�]H�ppQ�ZRRUG�GDW�

er uitspringt, grappig klinkt. Dit is namelijk de naam van een nieuwe uitvin-

ding. Een apparaatje dat iets heel bijzonders kan. Vervolgens moet de leerling

een beschrijving te geven van de werking van dat magische ding.

3.1.3.2 Schrijfkaders en signaalwoordenEen ander hulpmiddel dat leerlingen kan ondersteunen bij het schrijven van

teksten, zijn de zogenaamde schrijfkaders en signaalwoorden. Een schrijfkader

is een structurerend talig schema dat een kapstok biedt voor de inhoud van de

schrijfopdracht. Schrijfkaders kunnen op elk niveau ingezet worden en variëren

van ‘chuncks’ (vaststaande uitdrukkingen) tot aanvulzinnen in de wat complexere

opdrachten. Schrijfkaders zijn vergelijkbaar met de klikbrief7, maar zijn ook voor

andere schrijfproducten dan een brief handig voor gebruik. Hieronder staat een

aantal voorbeelden8:

7 http://www.klikbrief.nl/ 8 Voorbeelden in het Nederlands voor de hogere niveaus (verslagen, je mening geven et cetera) zijn te vinden op http://basistaal.slo.nl/Formuleren/Tips/tip9/

32

Signaalwoorden zijn woorden die de relaties binnen en tussen zinnen aangeven,

zoals ‘hoewel’, ‘omdat’ et cetera. Het is handig als leerlingen niet alleen een lijst van

deze woorden hebben (die zijn makkelijk te vinden op internet), maar zeker ook een

indeling naar functie van de signaalwoorden. Een voorbeeld van zo’n lijst voor het

Engels vindt u in bijlage 3.

3.1.4 Revisiefase

In de revisiefase schaven de leerlingen aan hun tekst met behulp van de docent

en/of medeleerlingen. Ze kijken onder meer of het lesdoel is behaald en of

de structuur van de tekst de inhoud verheldert. Ook wordt gekeken naar het

taal gebruik. De docent benoemt waarom reviseren zo belangrijk is.

Daarna wordt een (klassikale) tekstbespreking gehouden. Als de tekstbespreking

klassikaal wordt gedaan, dan wordt slechts één leerlingtekst besproken. Deze tekst

fungeert dan als mentortekst. De feedback richt zich in de eerste plaats op de criteria

die vooraf zijn gesteld. Het is de taak van de docent de tekstbespreking zodanig te

begeleiden, dat iedere leerling er tips kan uithalen om zijn eigen tekst te verbeteren.

De docent benoemt hiertoe zowel de sterke punten als de verbeterpunten van de

tekst. Allereerst worden punten genoemd die de criteria betreffen. Daarnaast wordt

altijd besproken of de inhoud begrijpelijk is.

Als leerlingen al wat vaardiger zijn in het verbeteren van hun eigen teksten, dan

helpen zij elkaar. Na de tekstbespreking herschrijven de leerlingen hun tekst.

Werkvormen die in deze fase kunnen worden ingezet zijn: mentortekst, denken-

delen-uitwisselen, placemat en peer feedback.

Peer feedbackLeerlingen kunnen heel goed elkaars teksten becommentariëren aan de hand

van de gegeven criteria en deze daarna verbeteren. Voordeel hiervan kan zijn dat

leerlingen het minder eng vinden om door een leerling in plaats van door de docent

beoordeeld te worden.

In een aantal taaltaken wordt al expliciet aangegeven dat leerlingen elkaars werk

bekijken. Als leerlingen elkaars teksten gaan becommentariëren, kan dat volgens

de volgende stappen9:

Stap 1: individueel: leerlingen bekijken hun eigen tekst aan de hand van de criteria

Stap 2: leerlingen kijken in tweetallen om de beurt naar elkaars teksten,

per criterium, en geven elkaar suggesties voor verbetering. Dit kan ook

algemenere feedback zijn, op bijvoorbeeld inhoud, opbouw, publiek,

vorm kenmerken en tekstsoort.

9 Tiddo Ekens (2008)

33

Stap 3: de docent bespreekt klassikaal de criteria die voor de meeste leerlingen

problemen opleverden. Hij gebruikt leerlingteksten om goede oplossingen

te demonstreren.

3.1.5 Publicatiefase

In de publicatiefase geeft de docent instructie over wat er nodig is om de tekst

te verzorgen. Hij geeft aan op welk aspect of aspecten de focus ligt, bijvoorbeeld

een van de tekstkenmerken van het betreffende ERK-niveau. Leerlingen kunnen

hun tekst verzorgen door de opbouw te controleren, de grammatica, spelling

en interpunctie te checken en door na te gaan of de tekstopmaak de inhoud

verduidelijkt. Docent en leerlingen gaan verder op zoek naar mogelijkheden om

het werk van de leerlingen gepubliceerd te krijgen op bijvoorbeeld een website,

LQ�GH�VFKRRONUDQW�RI�RS�HHQ�DIÀFKH��,Q�HONH�WDDOWDDN�VWDDW�KHW��LPDJLQDLUH��SXEOLHN�

van de schrijfopdracht benoemd, wellicht is daar een realistische opdrachtgever

aan te koppelen (bijvoorbeeld de VVV).

De gedichtjes uit de pre-writing opdrachten kunnen bijvoorbeeld gepubliceerd

worden op de pagina van Poëzie in beweging.10 Ingezonden brieven en artikelen

kunnen misschien aan tijdschriften of op internet ter publicatie aangeboden

worden. Denk ook aan blogs en Twitter om producten te publiceren.

10 http://www.poezie-in-beweging.nl/framerechts/poezie_en_opdrachten/maakeeneigengedicht/acrostichon.htm

Hoofdstuk 4

34

Taaltaken

Schrijfvaardigheid kan vormgegeven worden aan de hand van taaltaken. Taaltaken

stellen leerlingen in staat om zelfstandig hun schrijfvaardigheid te ontwikkelen.

Via het uitvoeren van taaltaken kan een leerling zich ontwikkelen in een leerlijn

schrijfvaardigheid die aansluit op het ERK. CPS en SLO hebben samen een format

voor taaltaken ontwikkeld, wat voor deze publicatie enigszins is aangepast.

In de uitleg bij het format wordt beschreven wat de functie van de verschillende

onderdelen van het format is en hoe dit deel toegepast kan worden.

4.1 Format leerzame activiteiten, ontwikkeld door CPS en SLO11

4.1.1 De Schijf van Vijf

Om taakgerichte leerzame activiteiten te ontwikkelen, wordt gebruikgemaakt

van een format. Dit format houdt rekening met de zogenaamde Schijf van Vijf12,

waaraan ‘gezond’ vreemdetalenonderwijs moet voldoen.

De vijf onderdelen van deze Schijf van Vijf moeten in elk geval aan bod komen:

1. blootstelling aan inputOm een taal te leren, is een grote hoeveelheid taalaanbod essentieel. Het internet

kan een belangrijke bron zijn voor actueel en authentiek taalmateriaal. Leerlingen

leren het meeste van het taalaanbod als het inhoudelijk aansluit bij hun voorkennis

en belangstelling en qua niveau iets boven hun huidige beheersingsniveau ligt.

2. verwerking op inhoudBlootstelling aan input is alleen maar zinvol als leerlingen ook iets moeten doen

om de inhoud van het taalaanbod te begrijpen. Het is dus belangrijk om

verwerkingsopdrachten te bieden waarbij leerlingen zich moeten richten op

de betekenis, liefst zo levensecht en functioneel mogelijk.

11 Auteur: Bas Trimbos (SLO)12 G.J. Westhoff (2008)

35

3. verwerking op vormOm zich te ontwikkelen in het gebruik van de vreemde taal, moeten leerlingen niet

alleen de betekenis verwerken, maar zich ook bewust zijn van de vorm van het taal-

aanbod. Ofwel, leerlingen moeten zich bewust worden van grammaticale vormen in

de taal die ze lezen en horen, voordat ze die zelf kunnen gaan gebruiken.

Grammaticaonderwijs moet altijd gericht zijn op het bewust worden van taalvormen

in betekenisvolle contexten.

4. productie van outputHet gebruiken van taal door spreken en schrijven is niet alleen een manier om

te laten zien wat je al kunt, maar vooral ook een manier om je eigen taalbeheersing

te vergroten. In doelgerichte opdrachten, aansluitend bij het taalaanbod, merken

leerlingen welke taalvormen en betekenissen ze al wel of nog niet probleemloos

kunnen gebruiken. Fouten maken mag!!!

5. strategisch handelenVoor het leren van een vreemde taal is altijd maar een beperkte tijd beschikbaar.

Dat betekent dat er in de beheersing altijd kleine tot zeer grote leemten zullen blijven

bestaan. Daarom is het nuttig en handig om leerlingen te trainen in het gebruik

van strategieën die kunnen helpen die gebreken te compenseren. We onderscheiden

receptieve strategieën bij lees- en luisterproblemen en productieve strategieën bij

spreek- en schrijfproblemen.

Bij ieder onderdeel van het format wordt een toelichting gegeven, ondersteund met

voorbeelden van leerzame activiteiten. Om na te gaan of de leerzame activiteit ook

daadwerkelijk leerzaam en taakgericht is, kan gebruikgemaakt worden van een

gedeelte van de meetlat voor talenquest13.

De niveaus waarop taaltaken ontwikkeld worden, zijn de niveaus van het ERK.

De receptieve vaardigheden (lezen en luisteren) zijn de sleutel om de input te verzorgen.

Input is één van de vijf ingrediënten voor gezond vreemdetalenonderwijs.

De productieve vaardigheden (spreken, gesprekken voeren en schrijfvaardigheid)

worden gebruikt als output (eveneens één van de vijf ingrediënten voor gezond

vreemdetalenonderwijs). Iedere leerzame activiteit mondt in dit geval uit in een

schrijfproduct waarbij, zoals gezegd, gebruik wordt gemaakt van de receptieve

vaardigheden. De nadruk bij de leerzame activiteiten komt dus te liggen op één

vaardigheid. Andere vaardigheden worden dan gebruikt om bijvoorbeeld de input

te geven. Bij het ontwikkelen van taaltaken wordt uitgegaan van het document

7DDOSURÀHOHQ�

13 Voor het vaststellen of de activiteit leerzaam is, wordt gebruikgemaakt van de onderdelen 8 t/m 15 van de meetlat. Om te checken hoe taakgericht de activiteit is wordt gebruikgemaakt

van de onderdelen 16 t/m 19. De online meetlat is te vinden op http://www.kennisnet.nl/thema/talenquest/meetlat/index.html

Titel:

Taak:

Indicatie niveau ERK:

Globale descriptor: Duur: 25/50/75/100 minuten

Publiek:

Product:

(Eventueel tussenproduct):

Producteisen:

Situatie/thema: Stappenplan:

Rolverdeling (optioneel):

Hulpmiddelen/bronnen: Evaluatie:

Je hebt het goed gedaan als:

36

4.1.2 Het format

Hieronder staat het format dat gebruikt wordt bij het ontwikkelen van leerzame

activiteiten. Per categorie wordt een toelichting gegeven.

(Titel en) Taak Hier staat in één zin wat de taak is die de leerlingen moeten uitvoeren.Een taak heeft de volgende kenmerken:�� samenhangend eindproduct (bijvoorbeeld een formulier of een website),�� open, met kwaliteitscriteria (beoordelingsrubrieken - inhoud, grammatica),�� context is realistisch en levensecht,�� een geadresseerde (afnemer/publiek),�� input kan via opdrachten, oefeningen en bronnen.

Voorbeelden van taken zijn: �� vind je vriend(in) terug,�� maak een website om e-mailcontact te verkrijgen.

Indicatie niveau ERK

Hier treft u standaard een niveau14 (bijvoorbeeld A1) aan.Dit niveau is dan gelijk gekoppeld aan een vaardigheid en de daarbij horende evaluatie.

Globale descriptor

Omdat de vaardigheid al bekend is (schrijfvaardigheid), wordt hier de globale descriptor15 waarop de taak betrekking heeft, genoemd.

Bijvoorbeeld:�� Aantekeningen, berichten en formulieren

Duur Geeft aan hoeveel tijd de opdracht ongeveer kost.

Publiek Geeft aan voor welk publiek deze schrijfopdracht gemaakt moet worden.

Product en tussenproduct

Het product wordt eigenlijk afgeleid van de taak. Als het om een product gaat, gaat het om de productieve vaardigheid ‘schrijven’. Met tussenproduct wordt bedoeld dat er bijvoorbeeld een lijstje met woorden opgeleverd moet worden. Het format waarin het product opgeleverd kan worden, kan natuurlijk verschillen (je kunt ook de leerstijlen16 van de leerling hierbij betrekken).

Voorbeelden van producten zijn:�� een folder�� een artikel voor een krant of tijdschrift�� een website�� een tentoonstelling

Producteisen Hier wordt beschreven waar de leerling minimaal aan moet voldoen.U kunt hierbij denken aan duur, minimale omvang, et cetera. .RUWRP��SURGXFWVSHFLÀFDWLHV�

Situatie Deze categorie is bedoeld om de leerlingen te laten weten in welke situatie ze zich bevinden, de context waarin zich de taak afspeelt. Het is vooral belangrijk de context uitdagend, motiverend en levensecht te maken.

37

14 Het niveau dat wordt aangegeven veronderstelt een prestatie op dat niveau. Echter, de prestatie die een leerling levert kan ook op een hoger of lager niveau zijn.

15�=LH�7DDOSURÀHOHQ��16 Zie: http://www.ldpride.net/learningstyles.MI.htm of http://www.beginwiththebrain.

com/resources/8_kinds_of_smart.pdf of http://www.beginwiththebrain.com/resources/MI_Planning%20Questions.doc

4.1.3 Uitwerking per categorie

38

Stappenplan Het stappenplan geeft voor de leerling een werkwijze aan die leidt naar het uitvoeren van de taak en/of het product. Hiervoor worden online en/of �RIÁLQH�EURQQHQ�JHVHOHFWHHUG�HQ�RI�PDWHULDDO�EHVFKLNEDDU�JHVWHOG�� In het stappenplan komen opdrachten en oefeningen voor (hieronder wordt duidelijk wat het verschil is). Voor de A-niveaus wordt meer gestructureerd dan voor de B- en C-niveaus, gebaseerd op de aanname dat leerlingen die zich in de B- en C-niveaus bevinden, al redelijk hun weg kunnen vinden met betrekking tot bronnen.

Een opdracht heeft de volgende kenmerken:�� er is samenhang met het eindproduct,�� hij is functioneel voor de taak,�� hij is open of gesloten,�� hij werkt structurerend, ‘de weg naar eindresultaat’,�� er is sprake van input,� er is een mogelijkheid tot tussenproduct: - lever drie teksten in die je gebruikt hebt om te lezen, - beschrijving van een persoon, - boodschappenlijst kerstdiner.

Voorbeelden van opdrachten zijn:� beschrijf het uiterlijk van een persoon,� stel jezelf voor.

Oefeningen hebben de volgende kenmerken:� gesloten, gefocust op één doel (bijvoorbeeld wat heb je gisteravond gedaan),� samenhang met eindproduct,� correctieve feedback moet mogelijk zijn,� functioneel voor opdracht en taak,� succes zelf kunnen vaststellen.

Voorbeelden van oefeningen zijn:� lexicale oefeningen om woorden in te vullen die bijvoorbeeld een uiterlijk beschrijven,� het gebruik van het werkwoord ‘zijn’ in een context.

Rolverdeling Sommige leerzame activiteiten vragen om tweetallen of groepswerk. Als dit het geval is, dan is het van belang om aan te geven hoeveel mensen aan die activiteit werken en wat de onderlinge rolverdeling is.

Een voorbeeld:� Onderzoeker: verantwoordelijk voor het bedienen van de computer.� Notulist: verantwoordelijk voor het duidelijk opschrijven van informatie, tevens is deze persoon verantwoordelijk voor het toestaan of iets uitgeprint mag worden.

Hulpmiddelen /bronnen

De docent kan hier extra hulpmiddelen (in de vorm van een website bijvoorbeeld) of bronnen aangeven die de leerling kan gebruiken om zijn taaltaak uit te voeren.Sowieso staat er onder vrijwel elke taaltaak een voorbeeld van het product in het Nederlands, wat als inspiratie kan dienen. Alleen bij de taaltaken ‘vrij schrijven’ van niveau C1 staat geen voorbeeldtekst.

Evaluatie Bij de evaluatie moet duidelijk zijn voor de leerling waarop het product beoordeeld wordt. Vast onderdeel van de evaluatie is, naast het voldoen aan de producteisen, het voldoen aan de eisen van het vereiste ERK-niveau. Daarnaast kunnen er nog tussenproducten of de samenwerking geëvalueerd worden.

Correspondentie Aantekeningen maken, berichten, formulieren


Vrij schrijven

A1 1. Afgesproken! Een e-mail schrijven om een afspraak te bevestigen2. Gegroet! Een kaart schrijven naar je vakantievriend(in)3. 3URÀFLDW�� Een bericht met een felicitatie schrijven

4. Bestelling. Bon om iets aan te vragen op internet

5. Mijn familie in strip. Een stripverhaal schrijven over je familie6. Me, myself and I. Jezelf beschrijven voor een blind date

A2 7. Ruzie met je ouders. Mail aan je buitenlandse vriendin8. Met wie spreek ik? Vragen voorbereiden voor een chatsessie9. Mijn laatste vakantie! Vakantiever- slagje schrijven

10. Zwemspullen kwijt. Briefje voor op het prikbord van de camping11. Rugzak gestolen. Schriftelijke aangifte van diefstal

12. Tienwoorden- verhaal. Een verhaaltje schrijven13. Idool. Een elfje schrijven 14. Feest! Beschrijving geven van een feest

39

4.2 Overzicht taaltaken

De volgende taaltaken zijn bedoeld als hulpmiddel voor de leerling om zo lang mogelijk

te oefenen in schrijven. De taken kunnen zonder meer worden overgenomen, maar ze

kunnen ook worden aangepast aan de eigen context. In het kader van deze publicatie

hebben we taaltaken op de niveaus A1 t/m C1 ontwikkeld, geïnspireerd op de

�YRRUEHHOGHQ�ELM�GH�FDQ�GR�VWDWHPHQWV�LQ�7DDOSURÀHOHQ18. De taken zijn zoveel mogelijk

WDDORQDIKDQNHOLMN�JHPDDNW��]RGDW�]H��GRRU�PLGGHO�YDQ�DDQYXOOLQJ�PHW�WDDOVSHFLÀHNH�

bronnen, voor alle talen bruikbaar zijn.

Behalve een taaltaak in het format zoals hierboven beschreven is, bevat elke opdracht

ook een voorbeeldtekst in het Nederlands. Idealiter zou dit een voorbeeldtekst in de

doeltaal moeten zijn, maar hiervoor is niet gekozen, omdat we meerdere doeltalen

willen bedienen. We gaan er vanuit dat de docent zelf een voorraad voorbeeldteksten

zal aanleggen.

De volgende taaltaken zijn in het vervolg van dit hoofdstuk opgenomen:

18�7DDOSURÀHOHQ��

B1 15. Hoe vind jij deze clip? E-mail schrijven naar aanleiding van videoclip16. Au-pair/ begeleider zomerkamp. Sollicitatiebrief schrijven17. Bezoek aan onze partnerschool. E-mail en verslag schrijven

18. Skype-afspraak. Afspraak per e-mail maken

19. Telefoon kopen. Briefje aan huisgenoot

20. Vakantiebaantje in het buitenland. Advertentie opstellen

21. Beschrijving puzzeltocht. Een puzzeltocht maken

22 Boekbespreking. Powerpoint met belangrijkste punten boek-bespreking

23. Blog wereldreis. Persoonlijk reis-verslag schrijven

24. Naamdicht. Naamdicht maken met zinnen

25. Wat ik hierna wil doen?! E-mail over toekomst plannen schrijven.

B2 26. Partydrugs. Mening geven over partydrugs27. Sollicitatiebrief en CV. Sollicitatiebrief en CV schrijven

28. Maatschappe- lijke stage. Verslag met eigen mening over Maat- schappelijke Stage29. Een pittige discussie. Argumenten op papier zetten voor een discussie

30. Six word story. Familie geschie - denis schrijven in een zes- woordenverhaal31. Verslag vanuit de hoofdpersoon. Verslag van � ERHN��ÀOP�RI� toneelstuk

C1 32. Ingezonden brief. Ingezonden brief naar een krant over een politiek thema

33. Samenvatting van een � ÀORVRÀVFKH� tekst. Samenvatting schrijven.

34. Mijn stad. Grappige beschrijving van de eigen stad35. Uitvinderen. Fictief product beschrijven

40

4.2.1 Differentiëren in niveau

In bovenstaand overzicht staan alle taaltaken ingedeeld op het ERK-niveau waarop

de opdracht zich bevindt. Dit wil niet zeggen dat de uiteindelijke uitwerking van de

taaltaak zich op hetzelfde niveau bevindt: het kan zijn dat een leerling onder het

beoogde niveau presteert, maar het kan ook zijn dat de leerling een hoger niveau

lijkt te hebben dan met de taaltaak is beoogd.

Als u als docent al voorziet dat bepaalde leerlingen de taak te moeilijk of te makkelijk

zullen vinden, dan kunt u bij voorbaat al variëren in de opdracht, zodat de taaltaak

op een hoger of lager niveau uitgevoerd kan worden. U kunt de opdracht op de

volgende manieren aanpassen:

41

� Door het publiek waarvoor de tekst geschreven moet worden aan te passen:

wilt u dat het product op een hoger niveau geschreven wordt, dan kunt u het

publiek ‘formeler’ maken, bijvoorbeeld voor een docent/ouder/directeur et cetera.

in plaats van voor een vriendin/leerling. Of andersom: voor een leerling in plaats

van voor een volwassene. Of een artikel schrijven voor de Telegraaf versus een

artikel voor de NRC.

� U kunt variëren in de producteisen: een langere of kortere tekst eisen, meer of

minder tussenproducten vragen.

� U kunt variëren in het ERK-beoordelingsniveau, dat wil zeggen dat u de

B1- taakkenmerken als uitgangspunt neemt voor de beoordeling in plaats van

de A2-taakkenmerken en vice versa.

�� 8�NXQW�LQ�7DDOSURÀHOHQ�NLMNHQ�RQGHU�GH]HOIGH�¶JOREDOH�GHVFULSWRU·��PDDU�GDQ�

een niveau hoger of lager, en daarbij naar de voorbeelden kijken om de inhoud

van de opdracht aan te passen.

4.3 Hoe gebruik ik de taaltaken?

U kunt de taaltaken op verschillende manieren inzetten:

� Als een klassikale opdracht, waaraan alle leerlingen tegelijkertijd aan het werk

zijn. Een logisch moment om een taaltaak in te zetten, is ter afsluiting van een

bepaald thema of hoofdstuk waar de taaltaak betrekking op heeft. In de taaltaak

komen namelijk verschillende vaardigheden bij elkaar en leerlingen hebben de

‘bouwstenen’ die zij in de voorgaande lessen geleerd hebben (woordjes, grammatica,

de vaardigheden) nodig om de taaltaak tot een goed einde te brengen.

� Als middel voor differentiatie tussen leerlingen: u kunt verschillende taken aan

verschillende leerlingen geven. Dit kunt u doen vanuit het oogpunt van motivatie

(u laat de leerling de keus welke taak hij wil uitvoeren) of vanuit het oogpunt van

niveaudifferentiatie (als u denkt dat een aantal leerlingen een moeilijker taak

aan kan). U kunt uiteraard ook als leerlingen dezelfde taak aan het maken zijn

differentiatie aanbrengen binnen die taak (zie 4.2.1) door hogere of lagere eisen

aan het product te stellen.

4.4 Beoordelingsmodel taaltaken

Zoals in elke taaltaak beschreven staat, zijn er verschillende eisen waaraan het

uiteindelijke product moet voldoen. Onder ‘producteisen’ staan vaak een aantal

inhoudelijke eisen en bij ‘evaluatie’ staat meestal genoemd dat het product moet

voldoen aan de eisen van het betreffende taalniveau. Om het beoordelen van

de taaltaken zo eenvoudig mogelijk te maken, hebben we per ERK-niveau een

beoordelingsmodel gemaakt, waarin de kenmerken van het niveau beschreven

staan. Dit beoordelingsmodel is een voorbeeld van hoe u kunt beoordelen;

42

dit betekent niet dat het niet op een andere manier kan. Hierop zal in hoofdstuk 5

dieper ingegaan worden.

De beoordelingsmodellen voor de verschillende niveaus vindt u in bijlage 5.

De beschrijving is zoveel mogelijk in leerlingentaal gesteld.

4.5 De taaltaken

Vanaf de volgende bladzijde vindt u de uitgewerkte taaltaken zoals die in 4.2

beschreven staan.

1. Titel: Afgesproken!

Taak: Een e-mail schrijven om een afspraak te bevestigen

Indicatie niveau ERK: A1

Globale descriptor: Correspondentie

Duur:40-50 minuten

Publiek:Een vriend/vriendin

Product: Een e-mail met een bevestiging van tijd, plaats en activiteit

Producteisen: � Een compleet bericht met zowel tijd, plaats en activiteit bevestigd� Een bericht dat qua grammatica en spelling correct is

Situatie/thema:Het is vakantie en je had met een vriend/vriendin afgesproken dat je samen iets zou doen. Met een mailtje herinner jij die vriend/vriendin nog eens aan de afspraak en geeft er de verdere details bij.

Stappenplan:1. Bekijk het voorbeeld.2. Bedenk aan welke vriend/vriendin je de mail stuurt. 3. Bedenk de activiteit, de tijd en de plaats. 4. Stel de mail op.5. Verstuur een conceptversie naar een klasgenoot. 6. Vraag aan de klasgenoot of hij/zij begrepen heeft wat de bedoeling is. 7. Laat hem/haar vertellen wat de details zijn van de mail. 8. Verwerk de eventuele feedback van de klasgenoot en maak � GH�PDLO�GHÀQLWLHI�NODDU��9. Reageer zelf ook op de concept-mail van je klasgenoot.10. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel)Iedereen stelt zijn eigen mail op. Duo’s reageren op elkaars mail.

Hulpmiddelen/ bronnen: (door de docent in te vullen)

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:�� Je een mailtje hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.�� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel). �� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

43

Aan:

CC:

Onderwerp:

Hai Pieter,

Vakantie! We zouden iets leuks gaan doen. Ik heb iets gereserveerd. Waterskiën bij ‘Down Under’. Het adres is Ravensewetering 1 in Nieuwegein. Ik zie je daar maandag 25 juli om 14.00 uur. Tot dan.

Groetjes,

Loes

44

Voorbeeld e-mail:

2. Titel: Gegroet!

Taak: Een kaart schrijven naar je vakantievriend(in)



Duur:40 minuten


Product: Een zelfgemaakte kaart met een groet

Producteisen: � Een zelfgemaakte kaart met een herinnering, informatie over jezelf, een vraag aan de

ander en een afsluitende groet � De kaart is leuk van vorm � Het is duidelijk aan wie je kaart stuurt en van wie de kaart komt

Situatie/thema:Je bent op vakantie geweest. Je hebt een leuke nieuwe vriend/vriendin ontmoet. Stuur die vriend/vriendin een kaart.

Stappenplan:1. Bekijk het voorbeeld.2. Zoek op internet plaatjes of maak een E-Cardkaart. 3. Vertel: � Wie je bent � Hoe het nu met je gaat/wat je doet (b.v. op school, je nieuwste liefde, je hobby’s) 4. Vraag: � Hoe het met je hem/haar is.5. Sluit af met een groet.6. Stuur de kaart op. 7. Als je geen vriend/vriendin in het buitenland hebt, stuur hem dan aan een vriend/vriendin in Nederland.

Rolverdeling (optioneel)Niet van toepassing


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een kaart hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel).

45

46

Hee Mike,

Weet je nog? We ontmoeten elkaar tijdens het feest op de camping. Op de voorkant zie je foto’s van mijn stad. School is hier alweer begonnen. Best zwaar dit jaar. Met mijn vriend is het uit. Hoe gaat het met jou? Ik hoor graag van je.

Groetjes,Marianne

Voorbeeld kaart:

Foto’s Utrecht: Sorin Talos

3. Titel: 3URÀFLDW�

Taak: een bericht met een felicitatie schrijven



Duur:40 minuten


Product: Een felicitatie op Facebook

Producteisen: � Een bericht met een felicitatie en minimaal 2 belangstellende vragen � Duidelijk van wie het bericht is en voor wie het is

Situatie/thema:Je hebt op Facebook gelezen dat je vriend/vriendin in het buitenland geslaagd is voor zijn/haar schoolexamen.

Stappenplan:1. Bekijk het voorbeeld.2. Bespreek met een klasgenoot wat je zou kunnen schrijven

om hem/haar te feliciteren. Bedenk daarbij ook samen de woorden die je kunt gebruiken.3. Wat je in ieder geval doet: � Feliciteren � Vragen of hij/zij het gaat vieren � Vragen wat hij/zij nu gaat doen4. Schrijf het bericht. 5. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel)Iedereen bespreekt met een klasgenoot wat hij/zij zou kunnen schrijven en welke woorden gebruikt kunnen worden. Iedereen schrijft vervolgens zijn eigen Facebookbericht.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een bericht hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel). � Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

47

48

Voorbeeld bericht:

Schrijf een reactie.....

Hee Mustafa,

-H�EHQW�JHVODDJG��3URÀFLDW��*DDI��

Hoe ga je het vieren? En wat ga je nu doen? een baantje, reizen of studeren?

Groet,

Jan

4. Titel: Bestelling

Taak: een bestelling doen op internet


Globale descriptor: Aantekeningen maken, berichten, formulieren

Duur:40 minuten

Publiek:Een internet-aanbieder

Product: Een correct ingevuld bestelformulier

Producteisen: �� 'H�ZRRUGHQ�YRRU�¶DDQKHI��QDDP��DÁHYHUDGUHV��EHWDOLQJ�HQ�YHU]HQGLQJ·�LQ�KHW�ZRRUGHQVFKULIW�� Een correct ingevuld bestelformulier

Situatie/thema:Je wilt iets kopen. Je hebt het op internet in het buitenland gezien. Je wilt het bestellen en laten opsturen.

Stappenplan:1. Bedenk wat je zou willen kopen.2. Bedenk hoe dat heet in dat land.3. Zoek een bedrijf op internet waar je het kunt bestellen. 4. Vul het bestelformulier in.5. Print het bestelformulier en lever dat in bij je docent. �� 6FKULMI�GH�ZRRUGHQ�YRRU�¶DDQKHI��QDDP��DÁHYHUDGUHV�� betaling en verzending’, op in je schrift.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een bestelformulier hebt ingevuld dat voldoet aan de

producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.

49

Winkelwagen

Uw gegevens

Betaalwijze

Afronden

(* Dit is geen verplicht veld)

Type bestelling * Particulier Zakelijk

Aanhef * Dhr. Mevr.

Voorletters * B

Tussenvoegsel De

Achternaam * Boer

Land * Nederland

Postcode * 6591KC

Huisnr * / toevoeging 8

Straat * Stationweg

Woonplaats * Breda

E-mailadres * [email protected]

Telefoon * 06 123 456 78

Geboortedatum 04-11-1998 (dd-mm-jjjj)

Voordeelmail Ja, stuur mij gratis het fonq.nl inspiratie magazine van 100 pagina’s bij mijn bestelling en schrijf mij in voor de wekelijkse voordeelmail met nieuws en acties!

$IZLMNHQG�DÁHYHUDGUHV

:LOW�X�HHQ�DQGHU�DÁHYHUDGUHV�RSJHYHQ ��1HH��-D�

50

Voorbeeld bestelling:

Bron: www.fonq.nl

5. Titel: Mijn familie in strip

Taak: een stripverhaal schrijven over je familie


Globale descriptor: Vrij schrijven

Duur:50 minuten

Publiek:Je familie

Product: Een strip over je familie

Producteisen: Een humoristische strip over je familie met meerdere personages, een verhaallijn en een plot

Situatie/thema:Je wilt je ouders verrassen met een bewegende strip over jullie familie. In de strip wil je laten zien hoe jij jullie familie ziet.

Stappenplan:1. Ga naar de link www.dvolver.com/live/moviemaker.html2. Kies een ACHTERGROND (background)3. Kies een LUCHT (sky)4. Klik op NEXT (volgende)5. Kies een PLOT (verhaallijn)6. Klik op NEXT (volgende)7. Kies je KARAKTER(S) (character(s))8. Klik op NEXT (volgende)9. Typ jouw TEKST (natuurlijk is de tekst in het Engels/Duits/

Frans)10. Klik op NEXT (volgende)11. Kies jouw MUZIEK (music)12. Klik op ADD NEW SCENE (voeg nieuwe scene toe)13. Herhaal stap 2 t/m 1214. Herhaal stap 2 t/m 12��.OLN�RS�),1,6+�029,(��PDDN�ÀOP�DI�16. Maak jouw TITEL ONTWERP (title design)17. Klik op PREVIEW AND SEND MOVIE (bekijk en verstuur � MH�ÀOPSMH�18. Vul bij RECIPIENT NAME(S) de naam in van degene � QDDU�ZLH�MH�KHW�ÀOPSMH�VWXXUW19. Vul bij RECIPIENT E-MAIL(S) het e-mail adres in van degene

QDDU�ZLH�MH�KHW�ÀOPSMH�VWXXUW20. Vul bij YOUR E-MAIL je eigen e-mail adres in21. Vink het vakje NO aan22. Klik op SEND (verstuur)� -H�ÀOPSMH�ZRUGW�QX�YHUVWXXUG�

Probeer dit programma een beetje uit. +HE�MH�HHQ�KHHO�OHXN�ÀOPSMH�JHPDDNW"�6WXXU�GH]H�GDQ�QDDU�MH� docent. Deze wordt dan in de klas op het SMARTboard vertoond.

51



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een strip hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen. � Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel).

52

9RRUEHHOG�IDPLOLHÀOPVWULS�http://www.dvolver.com/live/movies-727956

6. Titel: Me, myself and I

Taak: Jezelf beschrijven voor een blind date



Duur:50 minuten

Publiek:Een vriend/vriendin in het buitenland

Product: beschrijving van jezelf in 10 zinnen

Tussenproduct:Een lijst met 10 woorden die iets over jezelf zeggen, in je woordenschrift

Producteisen: Een beschrijving van jezelf met de 5 woorden en de 5 typeringen

Situatie/thema:Je hebt een blinddate. Je wilt dan natuurlijk geen foto sturen. Je wilt het spannend maken, en/maar hij/zij moet jou natuurlijk wel herkennen. Daarom ga je jezelf beschrijven.

Stappenplan:1. Bedenk zelf 5 woorden die iets zeggen over je innerlijk/hoe je

bent als persoon. 2. Vraag aan een klasgenoot 5 typeringen over je uiterlijk. 3. Maak de lijst van de 10 woorden over je innerlijk en je uiterlijk. 4. Schrijf een openingszin. 5. Schrijf de beschrijving met de 5 woorden en de 5 typeringen. 6. Sluit je beschrijving af met een eindzin. 7. Leg de beschrijving voor aan een klasgenoot. 8. Vraag hem/haar of hij/zij jou met deze beschrijving zou willen

ontmoeten . 9. Zo ja, gebruik de tekst. Zo nee, pas hem aan.

Rolverdeling (optioneel)Iedereen bedenkt 5 woorden om zijn eigen innerlijk te beschrijven. Je denkt met een klasgenoot mee om in 5 woorden het uiterlijk van de klasgenoot te beschrijven. Je geeft feedback op de beschrijving van je klasgenoot.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een beschrijving hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld met 10 woorden.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

53

5 woorden die iets over mijn innerlijk zeggen: 5 typeringen over mijn uiterlijk:

1. dapper 2. avontuurlijk 3. lief4. enthousiast5. romantisch

1. mooie ogen2. zwarte lokken 3. maatje 384. reuze lang 5. rode jas

Ciao amore,

Je kunt vast niet meer wachten! Zeker na deze beschrijving van mijzelf:Dapper, avontuurlijk, lief, reuze enthousiast en zo romantisch. En verder: mooie ogen, zwarte lokken, reuze lang, met een maatje 38 en o ja, een rode jas . Ik zie er naar uit je te ontmoeten.

Ciao,

Je prinses op het witte paard

54

Voorbeeld beschrijving:

7. Titel: Ruzie met je ouders

Taak: E-mail schrijven aan je buitenlandse vriendin



Duur:50 minuten

Publiek:E-mailvriend(in)

Product: Uitgeprinte e-mail aan je vriendin

Tussenproduct:� Lijst met minimaal 6 zinnen � Tenminste 5 nieuwe woorden in het woordenschrift

Producteisen: � Een tekst van minimaal 200 woorden� De kopjes in de e-mail (‘aan’, ‘van’, ‘onderwerp’) zijn goed ingevuld� De e-mail bevat een aanhef en een afsluiting� De e-mail bevat minimaal 6 zinnen die je ouders vaak tegen je zeggen

Situatie/thema:Je hebt ruzie gehad met je ouders en moet weer dezelfde argumenten en verwijten aanhoren als altijd.Je bent benieuwd of je correspondentie -vriend(in) je probleem herkent, daarom stuur je hem/haar een lijstje met zinnen die je niet meer kan horen van je ouders.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Bekijk de voorbeeld-e-mail die je van de docent krijgt.3. Maak samen een lijst van minimaal 6 zinnen die je nooit meer

van je ouders wilt horen en waarom. Ieder maakt minimaal 3 zinnen.

4. Welke nieuwe woorden heb je moeten opzoeken? Schrijf ze op met de betekenis in het Nederlands.

5. Schrijf een e-mail aan je buitenlandse vriend(in), waarin je vertelt wat je ouders altijd zeggen (de lijst met 6 of meer zinnen).

6. Vraag of hij/zij dit herkent en wat hij/zij ervan vindt. 7. Controleer de e-mail op de producteisen zoals hierboven genoemd.8. Wissel de e-mail uit met een ander duo en controleer elkaars

e-mail. 9. Herschrijf eventueel de e-mail naar aanleiding van de

opmerkingen van je klasgenoten. 10. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel)Ieder zoekt minimaal 3 zinnen op voor in de e-mail


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail geschreven hebt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

55

Aan: [email protected]

CC:

Onderwerp: ruzie met mijn ouders

Hoi Marjorie,

Pfffff…. Ik heb vandaag ruzie gehad met mijn ouders over mijn huiswerk ! Het gaat altijd over dezelfde dingen:1. Je zit altijd spelletjes te doen achter de computer!2. Laat eens zien of je je huiswerk af hebt3. Waarom moet je nou ook nog bellen met je vriendin? Je zit al de hele dag te chatten!En zo nog een heleboel dingen. Heb jij thuis ook zulke ruzies? Waar gaan die dan over? Ik ben benieuwd of jij dezelfde ruzies hebt.Schrijf me maar snel!

Bye bye,

Danielle

56

Voorbeeld e-mail:

8. Titel: Met wie spreek ik?

Taak: Vragen voorbereiden voor een chatsessie



Duur:50 minuten

Publiek:Leerling met wie je gaat chatten

Product: Lijstje met zinnen die je kunt gebruiken bij het chatten

Tussenproduct:Tenminste 10 nieuwe woorden in het woordenschrift

Producteisen: Minimaal 10 zinnen die je kunt gebruiken in een chatgesprek; zowel om vragen te stellen als om antwoord te geven

Situatie/thema:Jouw klas heeft een partnerklas in een ander land en jullie hebben regelmatig contact. Vaak gaat dat per e-mail, maar morgen gaan jullie chatten. Je krijgt een chatpartner toegewezen waar je nog niets van weet.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Je wilt kunnen vragen aan je chatpartner naar de persoon,

hobby’s, samenstelling familie, hoe zijn/haar school is, hoe het dorp/de stad/het huis is waar hij/zij woont. Je wilt zelf ook antwoord kunnen geven op deze vragen. 3. Maak samen een lijst van minimaal 10 zinnen die je kunt

gebruiken om informatie aan je chatpartner te vragen en diezelfde vragen te beantwoorden. Ieder maakt 5 zinnen.

4. Welke nieuwe woorden heb je moeten opzoeken? Schrijf er minimaal 10 op met de betekenis in het Nederlands.

5. Wissel jullie lijst met zinnen uit met een ander duo en geef commentaar op elkaars lijst.

6. Herschrijf eventueel de lijst naar aanleiding van de opmerkingen van je klasgenoot.

7. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel)Ieder maakt 5 zinnen.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Jullie een lijst hebben gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

57

N.B. We geven hier geen voorbeeldzinnen, vanwege het risico dat ze vertaald worden.

9. Titel: Mijn laatste vakantie

Taak: vakantieverslagje schrijven



Duur:50 minuten

Publiek:e-mailvriend(in)

Product: Uitgeprinte e-mail


Producteisen: � Een tekst van minimaal 100 woorden� De kopjes in de e-mail (‘aan’, ‘van’, ‘onderwerp’) zijn goed ingevuld� De e-mail bevat een aanhef en een afsluiting� De e-mail bevat informatie over wat je in de laatste vakantie gedaan hebt


Situatie/thema:Je hebt een e-mail gekregen van een vriend(in) in het buitenland. Hij/zij weet dat je net op vakantie bent geweest en wil graag weten wat je gedaan hebt.

Stappenplan:1. Bekijk het vakantieverslagje dat de docent je geeft. Bekijk wat

voor zinnen je gebruikt om te vertellen wat je gedaan hebt.2. Schrijf aan je vriend(in) wat je de vorige vakantie gedaan hebt. 3. Noteer in je woordenschrift minimaal 5 woorden die je hebt

moeten opzoeken om deze mail te schrijven. 4. Controleer de e-mail op de producteisen zoals hierboven

genoemd.5. Wissel de e-mail uit met een klasgenoot en controleer elkaars

e-mail aan de hand van de producteisen. 6. Herschrijf eventueel de e-mail naar aanleiding van de

opmerkingen van je klasgenoot. 7. Lever deze taak in bij je docent.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail geschreven hebt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschat hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

58


CC:

Onderwerp: vakantie

Ha Luigi,

Bedankt voor je mailtje! Ik ben inderdaad net dit weekend teruggekomen van vakantie.We zijn deze vakantie naar Terschelling geweest, een eiland ten noorden van Nederland! Ik ben daar met 2 vrienden een week naartoe gegaan. Het is natuurlijk niet hetzelfde als Sardinië, maar wel heel leuk. Het was er geweldig: lekker hangen op de camping, als het mooi weer was naar het strand. Elke avond uitgaan en natuurlijk veel nieuwe mensen ontmoet. Het geld was alleen wel op na 2 weken. Wanneer heb jij weer vakantie? Hoe lang duurt jullie zomervakantie? Kom je nog een keer met je familie naar Nederland?

Groetjes,Daan

59

Voorbeeld e-mail met vakantieverslagje:

10. Titel: Zwemspullen kwijt

Taak: Briefje voor op het prikbord van de camping



Duur:50 minuten

Publiek:campinggasten

Product: Briefje voor op het prikbord van de camping


Producteisen: � Een tekst van minimaal 50 woorden. � Het is duidelijk voor wie het briefje is en wie het geschreven heeft� In het briefje staat wat je wilt of zoekt en hoe mensen contact met je op kunnen nemen

Situatie/thema:Je bent met je familie op de camping. Na het douchen heb je per ongeluk je zwem spullen (of iets anders) laten liggen, waar je vreselijk van baalt.Je hangt een briefje op bij de receptie met de vraag of iemand je zwemspullen gevonden heeft.

Stappenplan:1. Bekijk het voorbeeld van briefje op een prikbord. 2. Bedenk wat je kwijt bent en hoe dat komt. 3. Bedenk hoe het eruit ziet.4. Bedenk hoe mensen je op de camping kunnen vinden; beschrijf je tent/caravan en waar hij staat. 5. Zoek de woorden op die je niet kent en schrijf ze in je

woordenschrift. 6. Wissel het briefje uit met een klasgenoot en controleer elkaars

briefje aan de hand van de producteisen.7. Herschrijf eventueel het briefje naar aanleiding van de

opmerkingen van je klasgenoot.8. Lever deze taak in bij je docent.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een briefje hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschat hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

60

61

Voorbeeldbriefje voor op het prikbord van de camping:

Hallo!

Gisteravond heb ik mijn schoenen bij het sportveld laten staan. Het zijn

sportschoenen van het merk Nike, wit met rode veters.

Heeft u mijn schoenen gevonden? Wilt u ze dan naar mij toebrengen?

Wij zitten in de caravan aan het eind van de camping links, met daarnaast

de rode (Nederlandse) auto.

Alvast bedankt!

Jacqueline de Bruin

11. Titel: Rugzak gestolen

Taak: Schriftelijke aangifte van diefstal



Duur:50 minuten

Publiek:politie

Product: Ingevuld aangifteformulier


Producteisen: Een volledig ingevuld aangifteformulier

Situatie/thema:Je bent met school een week naar Londen/Parijs/ Berlijn/Barcelona. Met een groepje vrienden duik je de McDonalds binnen om iets lekkers te eten. Als je wil afrekenen blijkt je rugzak gestolen te zijn. Je bent wel goed ver-zekerd, maar je zult bij de plaatselijke politie aangifte moeten doen.

Stappenplan:1. Bekijk het voorbeeld van een ingevuld aangifteformulier. 2. Bedenk wat er in jouw rugzak zit wat gestolen zou zijn (bv. I-pod, zonnebril, petje et cetera). Maak een lijstje. 3. Zoek de woorden op die je niet kent en schrijf ze in je

woordenschrift. 4. Vul het aangifteformulier in.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je het formulier hebt ingevuld dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.

62

Naam Pieter de Vries

Adres Havenkade 143567 KL Utrecht

Land Nederland

Geboortedatum 3-8-1999

Paspoortnummer NF405281

Datum diefstal 8 mei 2012

Tijdstip diefstal 19.15 uur

Gestolen goederen Telefoon, zonnebril, petje, portemonnee

Beschrijving van wat er gebeurd is

We hadden eten gekocht bij de McDonalds.Peter had voor mij betaald en ik wilde hem geld teruggeven. Toen zag ik dat mijn rugzak weg was.

Namen getuigen Peter Andriessen, Jimmy de Rooij, Malika Loukili

Datum 8 mei 2012

Handtekening aangever

63

Voorbeeld aangifteformulier:

12. Titel: Tienwoordenverhaal

Taak: Verhaaltje schrijven



Duur:50 minuten

Publiek:Medeleerlingen

Product: Een verhaal dat uit tien woorden bestaat

Tussenproduct:Trefwoorden rond het gekozen thema, die je opneemt in het woordenschrift

Producteisen: Een verhaal dat uit tien woorden bestaat en samenhang heeft

Situatie/thema:De docent heeft jullie wel eens wijs gemaakt dat ‘minder, meer is’. Laat dit zien door een belangrijke gebeurte-nis kernachtig in 10 woorden te vertellen.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Vraag elkaar naar een belangrijke gebeurtenis. 3. Noteer voor elkaar de trefwoorden op een papier. 4. Zoek de vertaling van de trefwoorden op. 5. Schrijf het verhaal in 10 woorden. Maak daarbij gebruik van de trefwoorden. 6. Laat het verhaal aan elkaar lezen. Vraag een andere klasgenoot om uit te leggen wat hij/zij van jou gelezen heeft. 7. Als het verhaal duidelijk is, laat het dan zo. 8. Als het verhaal onduidelijk is, pas het verhaal dan aan.

Rolverdeling (optioneel)Vraag elkaar naar een belangrijke gebeurtenis. Noteer voor elkaar de trefwoorden. Een andere klasgenoot leest je verhaal en vertelt wat hij ervan begrepen heeft.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een verhaal hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld met de vertaalde

trefwoorden.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

64

Voorbeeld van een tienwoordenverhaal:

Evi

Eerst in mijn buik

Toen in mijn armen

Geluk!

13. Titel: Idool

Taak: Een elfje schrijven



Duur:30 minuten


Product: Een beschrijving van een idool/held

Producteisen: Een creatieve beschrijving van een idool/held in 11 woorden

Situatie/thema:Je hebt op vakantie een vriend/vriendin gemaakt. Hij/zij heeft je gevraagd wie je idool is. Daar ga je op een creatieve manier antwoord op geven met een elfje.

Stappenplan:1. Vorm een duo met een klasgenoot.2. Vraag elkaar wie je idool/held is. 3. Vraag elkaar het idool/de held in trefwoorden te omschrijven. 4. Je klasgenoot schrijft de trefwoorden op een papier. 5. Geef een beschrijving van je idool/held, in de vorm van een elfje.

Het elfje heeft de volgende vorm: 1 woord 2 woorden 3 woorden 4 woorden 1 woord Het eerste woord is meestal het onderwerp. De andere woorden

kies je vrij. Het laatste is vrij, maar als je dan weer hetzelfde woord neemt als het eerste woord is het elfje ‘rond’ en dat heeft vaak een mooi effect.

6. Herlees je elfje en bekijk of deze woorden het mooiste effect geven. 7. Als dat zo is, laat het elfje dan zo. En anders verander je de

woorden. 8. Lever je taak in bij de docent.

Rolverdeling (optioneel)Vraag naar elkaars held. Noteer voor elkaar de trefwoorden over de held/je idool.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een elfje hebt gemaakt dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).

65

Voorbeeld van een elfje:

Mama

Altijd druk

Boel veel kabaal

Maar vooral... zo lief

Mama

14. Titel: Feest!

Taak: Beschrijving geven van een feest



Duur:50 minuten


Product: Een beschrijving van een feest

Tussenproduct: 10 nieuwe woorden in het woordenschrift

Producteisen: Een beschrijving van een feest in 5 zinnen. Hierbij laat je weten wat typisch is aan het feest. Je gebruikt daarbij 10 nieuwe woorden

Situatie/thema:Je hebt net een feest gehad. Je vriend/vriendin weet niet hoe jij/jullie in Nederland dat feest vieren. Je kiest een feest en geeft een beschrijving.

Stappenplan:1. Bedenk een feest (bijvoorbeeld je eindexamenfeest, een bruiloft,

een 18-jaar feest, een religieus feest et cetera)2. Praat met een klasgenoot over het feest. De klasgenoot stelt

eerst de openingsvraag: “Wat typisch voor het feest is:…….” 3. Je klasgenoot schrijft op een papier in trefwoorden jouw

verhaal over het feest op. 4. Vertaal de openingszin en vul het verhaal verder aan in vijf

zinnen. Gebruik daarbij de trefwoorden. 5. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel)Je praat na elkaar over een feest. Wat de ander vertelt, schrijf je in trefwoorden op.


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een beschrijving hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau A2 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.

66

67

Voorbeeld beschrijving feest:

Mijn eindexamenschoolfeest

Typisch voor het eindexamenschoolfeest is:

� Dat elke geslaagde de vlag uithangt.

� Daar zijn tas met schoolboeken en schriften aan hangt.

� Je met een origineel vervoersmiddel naar het schoolfeest gaat.

� Je eindelijk wel alcohol op school mag drinken .

� En je ouders niet zo moeilijk doen over hoe laat je thuis moet zijn.

15. Titel: Hoe vind jij deze clip?

Taak: E-mail schrijven naar aanleiding van videoclip

Indicatie niveau ERK: B1


Duur:75 minuten

Publiek:e-mailvriendin


Tussenproduct: Tenminste 5 nieuwe woorden in het woordenschrift

Producteisen: � Een tekst van minimaal 100 woorden� De kopjes in de e-mail (‘aan’, ‘van’, ‘onderwerp’) zijn goed ingevuld� De e-mail bevat een aanhef en een afsluiting� De e-mail bevat informatie over: 1. jouw mening over de door jou bekeken videoclip en een vergelijkbare videoclip 2. jouw advies en mening over een andere videoclip die je zelf hebt uitgezocht 3. jouw mening over een hele slechte videoclip (stap 6)

Situatie/thema:Je hebt net een videoclip gezien en beluisterd die je aangeraden is door je correspondentie-vriend(in) in Lille.* (*land/stad van de doeltaal)

Je kiest nu zelf een clip die je aanraadt aan je correspondentie-vriend(in) en je vertelt haar waarom je die clip zo leuk vindt. Kijk bij hulpmiddelen/bronnen waar je clips kunt vinden in de taal die je leert.

Stappenplan:1. Kijk naar de videoclip die de docent noemt.2. Bekijk samen met een klasgenoot de voorbeeldmail waarin

gereageerd wordt op een v ideoclip en kijk welke elementen daarin zitten.

3. Schrijf aan je vriend(in) wat je van de videoclip vindt.4. Vergelijk de clip met een andere die je erop vindt lijken en die je even goed/slecht vindt.5. Zoek op YouTube een videoclip van een zanger(es)/groep die jij zelf heel leuk vindt en die in de taal zingt die je nu leert.6. Schrijf je vriend(in) dat ze een keer naar deze clip moet kijken/luisteren, omdat je die veel beter vindt en leg uit

waarom je die beter vindt. 7. Beschrijf tenslotte een clip die je echt het dieptepunt vindt op het gebied van videoclips en leg uit waarom.8. Noteer in je woordenschrift minimaal 10 woorden die je hebt

moeten opzoeken om deze e-mail te schrijven. 9. Controleer de e-mail op de producteisen zoals hierboven

genoemd.10. Lever deze taak in bij je docent.


68

Hulpmiddelen/ bronnen:

Franse videoclips:1. Clips: TV5 of www.tv5.org2. Teksten: www.paroles.net

Engelse videoclips:(aan te vullen door de docent)

Duitse videoclips:(aan te vullen door de docent)

Spaanse videoclips: (aan te vullen door de docent)

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail hebt geschreven die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.


CC:

Onderwerp: Videoclip van …………………..

Hoi Nathalie,

Ik heb net toch een goede videoclip gezien! Hij is van …………………………………………, met het liedje ……………………………….… Ik vind die ……………………………. heel leuk.Hij lijkt een beetje op die videoclip van……………………………………………………………..

Waar je zeker ook een keer naar moet kijken is ………………………………………………… Die vind ik super goed, omdat ……………………………………………………………….………

Wat ik trouwens een vreselijke videoclip vind, is ……………………….…………. Ken je die? Echt heel erg fout die …………………………………………………………………………………….

Welke clips zijn bij jullie populair? Kun je me wat links sturen?

Groetjes,

Birgit

69

Voorbeeld e-mail:

16. Titel: Au-pair/begeleider zomerkamp

Taak: Sollicitatiebrief schrijven



Duur:100 minuten

Publiek:Bemiddelingsbureau

Product: Uitgeprinte brief (+ kopie van de advertentie waarop je gereageerd hebt)


Producteisen: � De brief bevat minimaal 200 woorden� De brief heeft een goede opbouw (datum, aanhef, waar je naar solliciteert, motivatie,

afsluiting, adresgegevens et cetera)

Situatie/thema:Je wilt na de middelbare school een half jaar als au pair in het buitenland gaan werken. Je moet nu al gaan zoeken naar een gezin waar je over 1/1,5 jaar kunt gaan werken.Je zoekt met een klasgenoot op internet naar een advertentie van een bemiddelingsbureau.

Variant:Je wilt na de middel bare school een zomer gaan werken in een zomerkamp in het land van de doeltaal. Je zoekt nu alvast op internet naar een advertentie van een bemiddelings bureau waarop je kunt reageren.

Stappenplan:1. Bekijk de voorbeeld-sollicitatiebrief die

je van de docent krijgt.2. Bespreek met je klasgenoot welke

elementen belangrijk zijn in de sollicitatiebrief.

3. Zoek op internet naar vacatures voor au-pairs of begeleiders van een zomer-kamp (zie bronnen).

4. Welke nieuwe woorden heb je moeten opzoeken? Schrijf ze op met de betekenis in het Nederlands.

5. Schrijf een sollicitatiebrief aan het bemiddelingsbureau zodat je een goede kans hebt om aangenomen te worden.

6. Controleer de brief op de producteisen zoals hierboven genoemd.

7. Wissel de brief uit met een klasgenoot en controleer elkaars brief.

8. Herschrijf eventueel de brief naar aanleiding van de opmerkingen van je klasgenoten.


Rolverdeling (optioneel)Ieder zoekt 5 zinnen op voor in de brief.

70


1. Gebruik voor het zoeken van de brief een zoekmachine voor de taal die je wilt gebruiken, bijv. yahoo.fr, yahoo.de

2. Een voorbeeldbrief Engels kun je vinden op http://www.scholieren.com/ werkstukken/1582

3. Je kunt ook gebruik maken van de volgende bronnen:

� http://www.jobzone.nl/vacatures/ oppas-&-au-pair.html

� http://www.vacaturenieuws.com/ aupair.html

� http://kanakuk.com/ � http://www.fulbright.nl/?menutree= 4%7C11%7C22 � http://www.travelactive.nl/ work-

travel/summercamp/summercamp- usa-pre-placed.html

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een brief geschreven hebt die voldoet

aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en

verwerkt.

71

72

Voorbeeldbrief:

[NAAM][ADRES]the Netherlands

[DATUM]

Mrs. H. shackleton16 Old Orchard RoadEastbourneEast Sussex BN21 1DBEngland

Dear Mrs. Shackleton,

I got your address from the Southern Region Au Pair-Agencies. My name is [NAAM] and I live in Holland. I am 17 years old and I love to watch tv and go to school. I am in the sixth form (and that is the last form of highschool) of the ‘VWO,’ it is a little bit hard explain and I do not know how to explain it.

I would like to work as an au pair in your house, and also in England so I can learn the English language even better.

Could you give me some information about your family; for instance how many children do you have and what their ages are?

Also I would like to know what kind of things I have to do except taking care of the children.

Will I get my own room, or do I have to share one? And how many spare time and allowance will I get?

Is there a possibility to follow an English course in the neighbourhood or in Eastbourne?

I will probably be available from the beginning of May untill the end of August.

Yours sincerely,

[handtekening]

[NAAM]

17. Titel: Bezoek aan onze partnerschool

Taak: e-mail en verslag schrijven



Duur:100 minuten

Publiek:Leerlingen van de partnerschool

Product: Uitgeprint verslag en e-mail aan redacteur


Producteisen: � Een tekst van minimaal 300 woorden (artikel)� De tekst heeft een duidelijke titel, een duidelijk begin/einde en tussenkopjes� De e-mail bevat (informatie over): 1. de aanleiding (nl. bezoek aan partnerschool) 2. eventueel vragen aan de redacteur 3. het artikel als bijlage

Situatie/thema:Je bent met je klas 4 dagen naar jullie partnerschool in het buitenland geweest. Voor hun schoolkrant mag jij nu een stukje schrijven over je erva-ringen en belevenis-sen.

Je schrijft een e-mail aan de redacteur van de schoolkrant met een voorstel voor het verslag.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Zoek samen op internet naar voorbeelden van verslagen;

google op ‘uitwisseling scholen’, ‘verslag uitwisseling’.3. Als jullie al een keer op uitwisseling geweest zijn naar een

partnerschool, zet dan voor jezelf op een rijtje (in het Nederlands). Wat jullie daar gedaan hebben en wat jullie daarvan vonden. Zijn jullie nog nooit op uitwisseling geweest, zoek dan voorbeelden op het internet (zie bronnen).

4. Schrijf een artikel voor de schoolkrant van je partnerschool over jullie belevenissen tijdens het bezoek. Verdeel daarbij de dagen die beschreven moeten worden.

5. Beschrijf duidelijk per dag wat je opviel, wat je het leukste vond.

6. Schrijf samen een e-mail aan de redacteur van de schoolkrant met de vraag wat hij vindt van het artikel, wat hij nog nodig heeft (bv. foto’s) et cetera.

7. Schrijf in je woordenschrift minimaal 10 woorden die je hebt moeten opzoeken en die je belangrijk vindt.

8. Controleer de tekst en de e-mail op de producteisen zoals hierboven genoemd.

9 Lever deze taak in bij je docent en geef duidelijk aan hoe de rolverdeling was.

Rolverdeling (optioneel)Ieder beschrijft een aantal dagen van het studiebezoek voor het artikel. De e-mail schrijven jullie samen.

73


Voorbeelden van uitwisselings programma’s vind je op:� http://www.haganum.nl/Internationa-

lisering/tabid/456/Default.aspx � http://www.vhlweb.nl/site/main.php?i

tem1=leiden&item2=excursies&item4=Uitwisseling%20Haan%20(Duitsland)

� http://www. grotiuscollege.nl/junius-traat-nl.html

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een artikel geschreven hebt dat vol-

doet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je goed hebt samengewerkt.

74

Voorbeeld: Scholierenuitwisseling Reggesteyn - Goethe Gymnasium 3 t/m 6 november 2008

Marcia Jans en Peter Snijders

Frau Antje en de dood van Julia?

Van 3 tot en met 6 november zijn dertig leerlingen uit de bovenbouw atheneum op bezoek geweest bij onze partnerschool in Ibbenbüren. Er werd gelogeerd in gastgezinnen.Vorig schooljaar was er al gemaild en dat contact werd de laatste twee weken voor de ontmoeting geïntensiveerd. Leerlingen van Reggesteyn schreven in het Duits en kregen daarop een Duits antwoord, inclusief tien voorstellen om hun eigen tekst te verbeteren. Onze leerlingen hielpen op hun beurt de scholieren van het Goethe Gymnasium hun Nederlands op een hoger plan te brengen.

Vooral Duits als voertaalHet programma zat vol activiteiten om elkaar te leren kennen en te verstaan. Omdat de partners pas ruim een jaar Nederlandse les volgen, werd er vooral Duits gesproken, een goede oefening voor onze leerlingen. Na de begroeting door de rector en het eten van veel zelfgemaakte taart en cake, schreven Duitsers en Nederlanders op waaraan ze dachten bij hun buren. Daarna gingen ze dat aan elkaar uitleggen. Daarbij bleek dat een bierbuik, Lederhose, molens en tulpen makkelijker te verklaren zijn dan begrippen als moffen en ‘Frau Antje’. Deze voor velen onbekende mevrouw in Volendammer klederdracht prijst in de Bondsrepubliek Nederlandse producten aan.

75

Cliché-kleren en Romeo & JuliaDe projectdag werd gehouden in het plaatselijke jongerencentrum. Stagaires en docenten hielpen de groepen van vier Duitsers en vier Nederlanders om opdrachten uit te voeren die dezelfde avond werden gepresenteerd. Er was een grappige modeshow van kleding die past in het cliché. Ook werden er drie muziekstukken gespeeld door een die dag geformeerde band. Ondanks het feit dat de strijkstok van Minou er aan ging, speelde de band geweldig. Er werden zelfgeschreven teksten voorgedragen en er werd door acht leerlingen gekookt voor ruim zeventig personen. Een ander hoogtepunt vormden de improvisaties op het toneel. In het bijzonder de sterfscene van Romeo en Julia. Als je dat door een Duitse jongen en een Nederlands meisje laat spelen, valt er plotseling een boel te lachen. Van dit alles werd verslag gedaan door razende verslaggevers. De avond werd afgesloten met een swingend feest.

De Bremer StadmuzikantenTijdens de reisdag werd de Hanzestad Bremen bezocht. Leerlingen hadden gezorgd voor ochtendgymnastiek in de trein en de reis verder voorbereid. Het bezoek aan het Universum, een interactief museum, was een waar hoogtepunt van de dag. Na een korte wandeling door de binnenstad werd op het marktplein het sprookje van de Bremer Stadmuzikanten opgevoerd. Toen was er tijd om te winkelen en wat te eten. Om 19.00 uur reed de trein terug en vanaf 21.00 uur was iedereen vrij om te gaan. Het werd voor sommigen wederom laat.

De eerste bel…De schooldag begint om 07.47 uur met de eerste bel. Er komen nogal wat leer-lingen uit de omliggende dorpen per trein of bus naar school, dus voor sommige Nederlanders was het vroeg opstaan geblazen. Als gast in diverse lessen werden er bijzondere ontdekkingen gedaan:� er zijn geen nakijkboeken bij wiskunde;� de les Engels gaat helemaal in het Engels;� groep 7 en 8 basisonderwijs zitten hier ook al op school en…� de helft van je cijfer wordt bepaald door je bijdrage in de les. Er worden ook

cijfers gegeven voor gedrag.Vooral de laatste feiten zorgden voor grote opwinding bij de klasgenoten. De twee uur durende sportles leek nog het meest op de gymles thuis.

'DDUQD�ZDV�KHW�WLMG�YRRU�GH�ODDWVWH�NRIÀHURQGH�PHW�ZDW�OHNNHUV�HQ�DDQVOXLWHQG�de evaluatie. De Nederlandse leerlingen hadden zich al goed aangepast, want ze stonden spontaan op om in het Duits hun mening te geven over deze zeer geslaagde uitwisseling. Wat dat betreft is hier een bijzonder bedankje op zijn plaats aan de lerares Nederlands, Kathrin Straßburg-Mulder en haar man Rob. Eind maart 2009 is het tegenbezoek bij ons op school.

Bron: www.reggesteyn.nl

18. Titel: Skype-afspraak

Taak: Afspraak per e-mail maken



Duur:50 minuten

Publiek:Leerling partnerschool

Product: Uitgeprinte e-mail over het maken van een Skype-afspraak


Producteisen: � Een tekst van minimaal 75 woorden� De kopjes in de e-mail (‘aan’, ‘van’, ‘onderwerp’) zijn goed ingevuld� De e-mail bevat een aanhef en een afsluiting� De e-mail bevat informatie over: - Jouw voorstel voor een dag en tijd om te Skypen - Het onderwerp van gesprek tijdens die Skype-sessie - Hoeveel tijd jullie nodig hebben

Situatie/thema:Jouw klas doet een gezamenlijk geschiedenisproject met een klas in het buitenland. Jullie communiceren met elkaar via e-mail, Skype en video-conferencing. Elke leerling uit jouw klas is gekoppeld aan een leerling in het buitenland en jullie moeten samen een Powerpoint maken over een geschiede-nisonderwerp.

Stappenplan:1. Denk na welk onderwerp bij geschiedenis jou interesseert

en vraag je af of dit voor een leerling in het buitenland ook interessant is.

2. Bekijk de voorbeeld e-mail die de docent je geeft. 3. Schrijf een e-mail aan jouw gesprekspartner om een

Skype-afspraak te maken.4. Schrijf in de e-mail waarom je wil Skypen en waarover het

precies zal gaan. Spreek ook af hoeveel tijd jullie nodig hebben. 5. Welke nieuwe woorden heb je moeten opzoeken? Schrijf ze op

met de betekenis in het Nederlands.6. Controleer de e-mail op de producteisen zoals hierboven genoemd.7. Laat de e-mail lezen aan een klasgenoot en vraag om

commentaar.8. Herschrijf eventueel je e-mail naar aanleiding van de opmerkingen van je klasgenoot. 9. Lever deze taak in bij je docent.


76


CC:

Onderwerp: Geschiedenisproject

Hallo Ursula,

We moeten nog afspreken wanneer we gaan Skypen over ons project en welk onderwerp we kiezen.Ik heb even zitten denken en volgens mij is het wel interessant om het over het Parlement in beide landen te hebben, hoe dat is georganiseerd. Wat vind jij een goed onderwerp?Ik zou vrijdag kunnen Skypen vanaf 16.00 uur, dan ben ik uit school.Laat maar weten wat jou uitkomt!

Ciao,

Deborah


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail geschreven hebt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

77

Voorbeeld e-mail:

19. Titel: Telefoon kopen

Taak: Briefje aan huisgenoot



Duur:45 minuten

Publiek:Buitenlandse huisgenoot

Product: Briefje voor je huisgenoot

Producteisen: � Een tekst van minimaal 75 woorden� Het is duidelijk voor wie het briefje is en wie het geschreven heeft� In het briefje staat: 1. Dat je niet mee kunt vanavond en waarom niet 2. De vraag of je huisgenoot de telefoon wil kopen 3. Gegevens over de telefoon die hij/zij voor je moet kopen 4. Wat hij/zij moet doen als die telefoon niet te vinden is 5. Hoe hij/zij zijn geld krijgt en hoe hij/zij je eventueel kan bereiken

Situatie/thema:Je doet een talencursus in het buitenland. Je woont in een gastgezin met een zoon/dochter van jouw leeftijd. Je gaat over 2 dagen weg en je hebt afgesproken om met die zoon/dochter ’s avonds te gaan winkelen om een nieuwe telefoon voor jou te kopen (die zijn daar namelijk goedkoper). Je bent alleen vergeten dat je die avond nog een afspraak hebt, waar je echt niet onderuit kunt. Omdat je bang bent dat je er zelf niet meer aan toekomt om die telefoon te kopen, leg je een briefje voor je huisgenoot neer(omdat je sms-en te duur vindt) met de vraag of hij/zij die telefoon wil kopen.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Bekijk samen een aantal advertenties

en vergelijkingssites voor telefoons in de vreemde taal (zie bronnen).

3. Kies samen een telefoon die je zou willen hebben en schrijf de relevante details op.

4. Schrijf ieder een eigen briefje aan je huisgenoot met de vraag of hij die telefoon voor je wil kopen. Schrijf op hoe je het geld aan hem gaat geven en wat hij moet doen als jouw favoriete telefoon niet (meer) te krijgen is.

5. Schrijf in je woordenschrift minimaal 10 woorden die je hebt moeten opzoeken en die je belangrijk vindt.

6. Controleer je briefje op de producteisen zoals hierboven genoemd.

7. Wissel je briefje uit met je klasgenoot en controleer elkaars briefje. 8. Herschrijf eventueel het briefje naar

aanleiding van de opmerkingen van je klasgenoot.


78

Rolverdeling (optioneel)Jullie zoeken samen naar informatie over de gewenste telefoon, maar schrijven ieder een eigen briefje.

Hulpmiddelen/ bronnen: Vergelijkingssites Engels:� http://alatest.com/� http://www.consumerreports.org/cro/ index.htm � http://wize.com/ � http://www.pricegrabber.com/ Vergelijkssites Duits:� http://www.test.de/ Vergelijkingssites Frans:(aan te vullen door de docent)

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een briefje geschreven hebt dat voldoet


ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je goed hebt samengewerkt.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

79

Voorbeeld e-mail:

Hé Carlos,

We hebben afgesproken om vanavond die telefoon te gaan kopen, maar ik kan niet.

Ik moet nog een tentamen doen vanavond op de talencursus, stom!

Maar kun jij anders die telefoon voor mij kopen? Ik wil een ……………………………

met ………………………………… Hij mag niet meer dan ………………………kosten.

Ik geef je het geld vanavond als ik terugkom. En als je er niet uitkomt,

stuur dan even een smsje aan Janneke, die zit bij hetzelfde tentamen.

Tot later,

Dirk

20. Titel: Vakantiebaantje in het buitenland

Taak: advertentie opstellen


Globale descriptor: Aantekeningen, berichten, formulieren

Duur:50 minuten

Publiek:Bemiddelings-bureau

Product: Ingevuld en uitgeprint aanmeldingsformulier (je hoeft hem niet te versturen)


Producteisen: � Het aanmeldingsformulier is helemaal ingevuld� Het is duidelijk op het aanmeldingsformulier waar je op solliciteert, voor wanneer, voor hoelang en hoe men je kan bereiken

Situatie/thema:Je wilt in de zomer je taalvaardigheid verbeteren en zoekt daarom een vakantiebaantje in een land waar ze de taal spreken.

Je stelt daarom een advertentie op voor op een website die bemiddelt voor vakantiebaantjes.

Stappenplan:1. Bedenk wat voor vakantiebaantje je zou willen hebben in het

buitenland (horeca, activiteitenbegeleiding op een camping, druivenplukken, et cetera).

2. Bekijk het aanmeldingsformulier dat de docent je geeft.3. Zoek op internet naar bemiddelingssites voor vakantiebaantjes

in het buitenland (zie bronnen).4. Kies één of meer baantjes uit waarvoor je je wilt opgeven.5. Vul een aanmeldingsformulier van het bemiddelingsbureau in

en print het uit.6. Welke nieuwe woorden heb je moeten opzoeken? Schrijf ze op

met de betekenis in het Nederlands.7. Controleer het formulier op de producteisen zoals hierboven

genoemd.8. Lever deze taak in bij je docent.


80


Je kunt vacatures in het Engels vinden op:� http://www.seasonworkers.com/summerjobs/resorts/ summer-jobs-england.aspx � http://www.summerjobs.co.uk/ � http://www.e4s.co.uk/

Je kunt vacatures in het Frans vinden op:� http://www.animjobs.com/ � http://www.chez-vous.com/ � of Google op ‘jobs de vacances’

Je kunt vacatures in het Duits vinden op: � http://de.gigajob.com/job/Ferienarbeit.html � http://www.njobs.de/jobs-friendly-service-ferien.html

Je kunt vacatures in het Spaans vinden op:� http://www.turiempleo.com/ � http://www.studentjob.es/trabajo-verano

Evaluatie:Je hebt het goed

gedaan als:� Je een formulier

hebt ingevuld dat voldoet aan de producteisen.

� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1 (zie beoordelings-model).

� Je je woorden-schrift hebt aangevuld.

81

Voorbeeldformulier voor vakantiewerk:

Informatie werkzaamheden vakantiewerk De Riethorst Stromenland

Tijdens de vakantieperiode heeft De Riethorst Stromenland diverse

vakantie banen beschikbaar. Hieronder staat een indicatie van de diverse

werkzaamheden vermeld, die tijdens de vakantieperiode kunnen worden

uitgevoerd.

Verzorging (verzorgende werkzaamheden)Verzorgende werkzaamheden op een zorgafdeling, zoals (helpen bij) wassen,

aan- en uitkleden, eten en drinken.

Werktijden: maandag tot en met zondag, werktijden volgens rooster.

Opleiding: de vakantiekracht volgt een opleiding tot helpende, verzorgende

of verpleegkundige.

82

Verzorging (assisterende werkzaamheden)Assisterende werkzaamheden op een zorgafdeling, zoals vanuit de afdelings-

NHXNHQ�NRIÀH�HQ�WKHH�VFKHQNHQ��KHOSHQ�ELM�GH�PDDOWLMGHQ�HQ�KHW�EUHQJHQ�

en halen van cliënten van en naar afspraken en activiteiten.

Werktijden: maandag tot en met zondag, werktijden volgens rooster.

Opleiding: niet van toepassing.

Overige werkzaamheden

Activiteitenbegeleiding/ontbijtproject

Werkzaamheden: voorbereiden van het ontbijt (tafels dekken, buffetkraam

inrichten, enzovoorts), assisteert vervolgens tijdens ontbijt aan tafel

(cliënten helpen aan tafel), of achter de buffetkraam (sinaasappelen persen,

eieren bakken, broodjes warm maken enzovoorts).

'UDDJW�QD�DÁRRS�]RUJ�YRRU�KHW�RSUXLPHQ��DVVLVWHHUW�QDGLHQ�ELM�GH�FHQWUDOH�

activiteit of bij activiteiten op de afdeling. Tijdens de middagmaaltijd wordt

op de afdeling meegeholpen bij de warme maaltijd.


Huishoudelijk werk

Werkzaamheden: schoonmaken van de bewonerskamers, appartementen,

bedden opmaken en schoonmaken openbare ruimtes (hal, zalen, kantoren,

sanitaire ruimtes).

Wassen en strijken van persoonsgebonden was, sorteren persoonsgebonden

was op naam en afdeling.

Werktijden: maandag tot en met zaterdag (soms ook op zondag) veelal in de

ochtenduren.


Werkzaamheden in de keuken

Werkzaamheden: assisteren bij het kookproces, koude keuken, maaltijden

portioneren, intern transport, afwas en onderhoud keuken.

Werktijden: maandag tot en met zondag, werktijden verschillen per locatie.


Achternaam + roepnaam M/V

Voornamen voluit

Adres

Postcode + woonplaats Telefoonnummer

Geboortedatum Telefoonnummer mobiel

Nationaliteit E-mailadres

Heb je al eerder bij onze organisatie werkzaamheden verricht of stage gelopen? P� ja P� nee

Jaar Afdeling Locatie

Zou je op deze afdeling en/of locatie weer willen werken? P� ja P� nee

Periode waarin je vakantiewerk wilt verrichten:

Van Tot

Van Tot

Hoeveel uren kun je werken per week: (maximaal 36 uur per week)

Wanneer ga je zelf met vakantie?

Van Tot

Welke opleiding volg je nu (s.v.p. leerjaar vermelden) en/of welke heb je gevolgd?

1. 2.

Graag hieronder aankruisen naar welke werkzaamheden je voorkeur uitgaat. We zullen proberen om rekening te houden met de opgegeven voorkeur. We kunnen echter niets garanderen.

Binnen de verpleeg- en verzorgingshuizen: Binnen de zorg aan huis:P� verzorging P� verzorging (verzorgende werkzaamheden; (verzorgende werkzaamheden; opleiding in de zorg is vereist!) opleiding in de zorg is vereist!)P� verzorging P� huishoudelijk werk (assisterende werkzaamheden)P� overige werkzaamheden (o.a. in de huishouding of de keuken)

Zie achterzijde van dit formulier voor uitleg van de werkzaamheden.

Heb je familieleden welke verblijven, dan wel werken P� ja P� neein onze stichting? Zo ja, wie? Op welke afdeling?

AANMELDINGSFORMULIER VOOR VAKANTIEWERK

83

Bron: www.deriethorststromenland.nl

21. Titel: Beschrijving puzzeltocht

Taak: een puzzeltocht maken


Globale descriptor: Verslagen en rapporten

Duur:100 minuten

Publiek:Leerlingen partnerschool

Product: Uitgeprinte beschrijving puzzeltocht


Producteisen: � De beschrijving van de puzzeltocht bevat minimaal 600 woorden� De beschrijving bevat een instructie voor de leerlingen die de puzzeltocht gaan uitvoeren� De puzzeltocht is echt uit te voeren en duurt maximaal 2 uur� Het is duidelijk wie welk onderdeel van de puzzeltocht heeft gemaakt

Situatie/thema:Over 2 maanden komt er een klas van jullie partnerschool naar Nederland. Jullie zijn bezig een programma te maken voor die week. Een van de activiteiten wordt een puzzeltocht die de buitenlandse leerlingen vanaf de school kunnen doen.

Stappenplan:1. Vorm een duo.2. Zoek ieder op het internet een voorbeeld van een puzzeltocht

in het Nederlands en kijk hoe die is opgebouwd. 3. Bedenk samen wat voor puzzeltocht jullie willen maken; met

IRWR·V��PHW�UDDGVHOV��RS�GH�ÀHWV�RI�ORSHQG�HW�FHWHUD�4. Maak een puzzeltocht in de vreemde taal. Zorg dat de leerlingen

iets te weten komen over de buurt/dorp/stad.5. Controleer de puzzeltocht op de producteisen zoals hierboven

genoemd.6. Wissel de puzzeltocht uit met een ander duo en controleer

elkaars beschrijvingen. 7. Herschrijf eventueel de puzzeltocht naar aanleiding van de

opmerkingen van je klasgenoten. 8. Lever deze taak in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel): Ieder zoekt voorbeelden van puzzeltochten.Ieder maakt een deel van de tocht.

Hulpmiddelen/ bronnen: Voorbeelden van puzzeltochten zijn te vinden op internet.

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een puzzeltocht gemaakt hebt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1

(zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

84

85

Voorbeeld puzzeltocht:

1. Start bij de Marijkeschool, maak een foto van de school.

2. Vraag: Welk bedrijf zorgt voor de beveiliging van dit gebouw?.

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van de voorkant van het gebouw.

3. Vraag: Wie maken gebruik van het gebouw?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4. Vraag: Hoe heet deze kerk?

Maak een foto van de kerk door de doorkijk.

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

5. Vraag: Hoeveel kilometer is het van Leiden naar Haarlem?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van de gekleurde verwijsborden.

6. Vraag: Welk merk auto verkoopt garagebedrijf De Jong?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van het straatnaambordje: Sixlaan.

7. Vraag: Welke dieren zie je bij Bloemenheuvel en hoeveel?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van dit gebouw + vlag

8. Vraag: Hoe heet de weg naar Lisse, Den Haag en Amsterdam?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van het gebouw tegenover het benzinestation.

9. Vraag: Tot welk land geeft dit gebouw toegang?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10. Vraag: Hier kom je een vroegere koningin van Nederland tegen.

Hoe heette haar dochter?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11. Vraag: Welke Joop heeft hier een eigen laan?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12. Vraag: Welke letter van de twee straatnaambordjes is afwijkend?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13. Vraag:�� :HON�GLHU�YHUNRRSW�GH�ÀHWVHQZLQNHO"�

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14. Vraag: Hoe heet de kerk rechts?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

15. Vraag: Wat betekent het bordje boven het huisnummer?

Antwoord: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Maak een foto van de kerk met huisnummer.

22. Titel: Boekbespreking

Taak: Powerpoint met de belangrijkste punten voor een boekbespreking



Duur:60 minuten

Publiek:Klasgenoten

Product: Uitgeprinte ppt met belangrijkste punten voor je boekbespreking


Producteisen: � De ppt bevat de belangrijkste punten die je wilt bespreken bij je boekbespreking� De tekst is ook voor anderen begrijpelijk� In de ppt zijn de criteria die op school voor een boekbespreking gehanteerd worden

terug te zien

Situatie/thema:Over een week ga je in de klas een bespreking houden van het boek dat je gelezen hebt (mag in het Nederlands). Om die bespreking voor te bereiden, en als geheugensteuntje bij de bespreking maak je een ppt met de belangrijkste informatie.

Stappenplan:1. Kies een boek dat je pas gelezen hebt en waar je je klasgenoten

over wilt vertellen. 2. Je krijgt van de docent een blad met instructies voor een

boekbespreking.3. Neem deze instructies goed door.4. Zet eerst voor jezelf op papier wat de belangrijkste punten zijn.5. Vul deze belangrijke punten in.6. Zet je papieren tekst om in een ppt.7. Controleer de ppt op de producteisen zoals hierboven genoemd.8. Laat de ppt lezen aan een klasgenoot en vraag om commentaar.9. Pas eventueel de ppt aan naar aanleiding van de opmerkingen

van je klasgenoot. 10. Lever deze taak in bij je docent.


Hulpmiddelen/ bronnen: Voorbeelden van een ppt/boekbespreking zijn te vinden op internet, bv. � http://www.slideshare.net/vanessa 4040/harry-potter-boekbespreking

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een ppt gemaakt hebt die voldoet aan

de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen

en verwerkt.

86

Voorbeeld boekbespreking:De docent moet een aantal voorbeelden verzamelen voor de betreffende taal.

23. Titel: Blog wereldreis

Taak: persoonlijk reisverslag schrijven



Duur:100 minuten

Publiek:Internationale vriendenkring

Product: Uitgeprint verslag


Producteisen: � Een tekst van minimaal 30 regels en maximaal één A4-tje� Het verslag bevat een aanhef en een afsluiting� Het verslag beschrijft één week van je wereldreis van zes maanden

Situatie/thema:Je bent klaar met school en je bent 6 maanden op wereldreis. Je bent begonnen in het land van de taal die je nu leert en daarna verder gegaan. Je hebt beloofd aan de vrienden die je onderweg gemaakt hebt hun minimaal eens per week via een blog te vertellen over je belevenissen.

Stappenplan:1. Bekijk het reisverslag dat de docent je geeft. Bekijk wat voor

zinnen je kunt gebruiken om te vertellen wat je gedaan hebt en hoe je dat vond.

2. Schrijf aan je vrienden wat je de afgelopen week meegemaakt hebt en hoe je je daarbij voelde.

3. Noteer in je woordenschrift minimaal 10 woorden die je hebt moeten opzoeken om dit verslag te schrijven.

4. Controleer je verslag op de producteisen zoals hierboven genoemd.

5. Laat je verslag lezen aan een klasgenoot en vraag om commentaar.

6. Herschrijf eventueel je verslag naar aanleiding van de opmerkingen van je klasgenoot.




Kijk voor voorbeelden van reisverslagen op � http://www.reisverslagen.net/.

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een verslag geschreven hebt dat vol-

doet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en

verwerkt.

87

88

Voorbeeld reisverslag:

Reisverslag Egypte

Zondag 28 september:

Reis

We vliegen met Singapore Airlines van Amsterdam naar Caïro. Het begint al

aardig als we in Amsterdam een vertraging van acht uur hebben doordat er

eerder op de vlucht een bommelding is geweest. Daarom komen we midden in

de nacht in Caïro aan.

Onze groep bestaat uit Phil, onze reisleider, met onvervalste Engelse humor,

Ali, onze chauffeur, Hassan, ons kokkie en negentien andere reisgenoten.

Maandag 29 september:

Cairo

Caïro, de grootste stad van Afrika heeft circa 15 miljoen inwoners.

Het is er erg smerig: iedereen gooit alles achter zich op straat. Het verkeer is

een grote chaos. We weten nog steeds niet of het verkeer van rechts of van links

voorrang heeft. Men rijdt door rode stoplichten en agenten worden genegeerd.

Een straat oversteken is iedere keer echt een gevaar voor eigen leven. De meeste

mensen hebben geen rijbewijs, maar toch gebeuren er weinig ongelukken.

Gebeurt het wel, dan wordt er vriendelijk naar elkaar gezwaaid en wordt er

gewoon verder gereden. De auto’s zien er dan ook allemaal uit alsof ze ieder

moment in elkaar kunnen zakken. Het belangrijkste van een auto is echter

de claxon: degene die het eerst, het hardst of het langst toetert heeft voorrang.

Bovendien hebben ze ook nog een radio met maar één stand: oerend hard!

De Egyptenaren zelf proberen dit nog te overstemmen. Een herrie!!!

We overnachten in het Indiana hotel en gebruiken de eerste dag om de stad zelf

te bekijken. Later na de rondreis door het land komen we terug voor de piramides.

In het ‘Egyptian Museum’ liggen o.a. de schatten van Toetanchamon die men

uit zijn graf in Thebe heeft gehaald. Toegang kost 500 piaster (ƒ 0,75).

Begraafplaatsen in Caïro hebben complete huizen staan zodat de ‘ka’ van de

dode terug kan keren. Deze huizen bevatten alle voorwerpen uit het gewone

dagelijkse leven.

Bron: www.reisverslagen.net

24. Titel: Naamdicht

Taak: naamdicht (acrostichon) maken met zinnen



Duur:60 minuten

Publiek:Klasgenoten

Product: Een naamdicht van minimaal 7 letters en minimaal 7 zinnen


Producteisen: � Het naamdicht bestaat uit minimaal 7 woorden die bij het thema passen� Met de woorden uit het naamdicht zijn goedlopende zinnen gemaakt die bij het

thema passen

Situatie/thema:Jullie zijn in de les al 3 weken bezig met het thema …………………………. (in te vullen door de docent).Vandaag gaan jullie een naamdicht maken en zinnen schrijven.

Stappenplan:1. De docent laat jullie een voorbeeld van een naamdicht zien

in het Nederlands of de vreemde taal.2. Jullie gaan nu in tweetallen zelf een naamdicht maken dat

past bij het thema van het hoofdstuk in het boek.3. Probeer een zo lang mogelijk woord te bedenken, met zoveel

mogelijk letters.4. Bedenk bij elke letter van het themawoord weer een ander

woord dat met het thema te maken heeft.5. Laat dit naamdicht zien aan de docent.6. Maak vervolgens met de bedachte woorden zinnen die te maken

hebben met hetzelfde thema en waaruit duidelijk blijkt wat het woord betekent.

7. Schrijf de woorden die je opgezocht hebt in je woordenschrift. 8. Lever deze taak in bij je docent.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een naamdicht gemaakt dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.

89

90

Voorbeeld naamdicht:

Jong

Uitzinnige fans

Stoer

Tieneridool

Idool

Never say never

Babyface

Irritant

Eigenwijs

Bloedhekel

Ergerlijk

Raario

Bron: Nieuwsbegrip 29-3-2011, CED-groep

25. Titel: Wat ik hierna wil doen?!

Taak: e-mail over toekomstplannen schrijven



Duur:60 minuten

Publiek:Buitenlandse vriend(in)



Producteisen: � Een e-mail van minimaal 150 woorden� De e-mail bevat een aanhef en een afsluiting� Het verslag beschrijft wat jouw toekomstplannen zijn na de middelbare school

Situatie/thema:Je zit in het laatste jaar van de middelbare school en bent naar allerlei open dagen van vervolgopleidingen geweest. Je buitenlandse vriend(in) weet dat je daar geweest bent en is benieuwd wat je plannen zijn.

Stappenplan:1. Bedenk eerst wat je wilt gaan vertellen en schrijf dit

puntsgewijs voor jezelf op (maak een schrijfplan).2. Schrijf aan je vriend(in) bij welke opleidingen je de laatste

maanden bent gaan kijken en wat je daarvan vond. 3. Schrijf ook waar je over een jaar wilt zitten (opleiding,

woonplaats et cetera) en waarom. 4. Vraag aan je vriend(in) wat hij/zij van plan is te gaan doen. 5. Noteer in je woordenschrift minimaal 10 woorden die je hebt

moeten opzoeken om deze e-mail te schrijven. 6. Controleer je e-mail op de producteisen zoals hierboven

genoemd.7. Laat je e-mail lezen aan een klasgenoot en vraag om

commentaar.8. Herschrijf eventueel je e-mail naar aanleiding van de

opmerkingen van je klasgenoot. 9. Lever deze taak in bij je docent.



Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail geschreven hebt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B1 (zie beoordelingsmodel).� Je je woordenschrift hebt aangevuld.� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

91


CC:

Onderwerp: vervolgopleiding

Ha Mercedes,

Hoe gaat het met je? Ben je al bezig met je examens? Bij ons beginnen de schoolonderzoe-ken volgende maand. Spannend!Ik moet me nu ook over een paar maanden gaan inschrijven voor de studie die ik wil gaan doen. Ik weet nog niet zo goed wat ik wil, daarom ga ik vanaf volgende maand allerlei open dagen bezoeken: op de hogeschool, de universiteit et cetera. Ik weet alleen dat ik niet ……………………………. wil studeren omdat…………………………..Maar wat dan wel? Ik denk aan …………………………………….. en ……………………………. omdat je dan later een goede baan kunt krijgen waarmee je veel verdient. Maar misschien moet ik niet aan geld denken, maar aan wat ik leuk vind, dus ………………………………………………………………. Moeilijk hoor! Wat vind jij bij mij passen? En weet jij al wat je wilt gaan doen volgend jaar?We kunnen natuurlijk altijd nog samen een jaar gaan reizen als we er niet uitkomen!

Adios,Myrna

92

Voorbeeld e-mail:

26. Titel: Partydrugs

Taak: Mening geven over partydrugs



Duur:50 minuten+ 20 minuten huiswerk vooraf (schema partydrugs)

Publiek:leeftijdsgenoot

Product: Een e-mail aan een vriend of vriendin waarin je uitlegt waarom je tegen het gebruik van partydrugs bent

Tussenproduct:Schematisch overzicht van drie partydrugs naar keuze met daarbij aanwijzingen voor gebruik, het effect op lange en korte termijn en de gevaren, in de doeltaal

Producteisen: � De briefconventies van een informele brief zijn gevolgd� Het stuk bevat argumenten tegen drie gangbare partydrugs� Het stuk zelf, de tekst, heeft minimaal 250 woorden� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij B2

Situatie/thema:Je vriend/vriendin heeft je een e-mail geschreven waarin hij/zij vertelt over een bezoek aan een club waar openlijk cocaïne werd gesnoven. Uit zijn/haar brief werd duidelijk dat diegene nieuwsgierig is en er over denkt zelf ook eens een drug te proberen. Jij bent daar fel op tegen en je wilt je argumenten naar voren brengen. Je wilt overtuigen, maar wel met feiten.

Stappenplan:1. Zoek op internet of elders naar de

beschrijving van drie gangbare party-drugs en maak een schema. Uit dat schema wordt duidelijk hoe de drug heet, wat voor werking op lange en korte termijn het heeft en welke gevaren de drug met zich mee brengt. Dit tussen-product lever je in bij je docent als je

de hele opdracht hebt afgerond.2. Je gaat op zoek naar de regels voor

het schrijven van een e-mail/informele brief. Die verschillen per taal. Ze geven onder andere informatie over de aanhef en het afsluiten van de e-mail.

3. Leef je in in je personage en schrijf de e-mail.

4. Controleer of je je aan alle eisen hebt gehouden.

5. Stuur de e-mail en het schematisch overzicht partydrugs naar je docent.

93


Hulpmiddelen/ bronnen: � Internet� briefconventies

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een e-mail hebt geschreven die

voldoet aan de producteisen. � Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B2 (zie beoordelingsmodel).

94

Voorbeeldtekst:

De docent voorziet in een voorbeeldtekst in de doeltaal.

27. Titel: Sollicitatiebrief en CV

Taak: sollicitatiebrief en CV schrijven



Duur:Twee keer 50 minuten

Publiek:Bedrijfsleven

Product: Een sollicitatiebrief met motivatie en een CV in Word

Tussenproduct:Advertentie uit een krant of van internet voor een functie op tenminste HBO niveau

Producteisen: � Een sollicitatiebrief waarin de briefconventies voor de zakelijke brief zijn gevolgd� Een inhoudelijk verhaal waarin wordt ingegaan op de vacaturetekst� Duidelijk onderbouwde motivatie� Een CV volgens moderne richtlijnen met opleidingen tot nu toe, werkervaring, niveau

van taalbeheersing en relevante hobby’s � De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij B2

Situatie/thema:Je zoekt een baan voor na je opleiding. Je komt in de krant of op internet een passende vacature tegen. Je wilt deze baan echt heel graag en daarom schrijf je een keurige brief waarin je ingaat op je motivatie om op deze vacature te schrijven en je doet ook erg je best om je CV er zo goed mogelijk uit te laten zien.

Stappenplan:1. Werk alleen.2. Bedenk wat een leuke baan zou kunnen

zijn.3. Ga naar internet of pak een krant en

kies een passende vacature.4. Knip en plak deze vacature: je moet

hem inleveren bij je brief.5. Ga op zoek naar de briefconventies van

een zakelijke brief voor de taal waarin je de brief gaat schrijven. Let op, dat kan per taal heel verschillend zijn.

6. Schrijf een sollicitatiebrief, waarin je je betrekt op de vacature en waarin je aangeeft waarom jij nu juist zo geschikt bent voor deze baan.

7. Sluit de brief netjes af.8. Zoek op internet voorbeelden van een CV.9. Stel een CV op met daarin je opleidingen

tot nu toe, je werk ervaring, je talenkennis en je hobby’s.

10. Lever brief en CV in bij je docent.


95

Hulpmiddelen/ bronnen: Internet, voorbeelden CV, woordenboek, eventueel briefconventies beschikbaar gesteld door de docent.

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een brief met CV hebt geschreven die

voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het


96

Voorbeeldtekst:


28. Titel: Maatschappelijke stage

Taak: Verslag met eigen mening over Maatschappelijke Stage



Duur:50 minuten

Publiek:De begeleider op de Maatschappelijke Stage

Product: Stageverslag waaruit duidelijk wordt wat je boeiend en minder boeiend vond tijdens de maatschappelijke stage. Het gaat dus meer om jouw mening over de activiteiten dan om een beschrijving van de activiteiten zelf

Tussenproduct:Mindmap

Producteisen: � Tenminste ½ A4 en maximaal 1 A4, 12 punts� Er zijn tenminste twee positieve en twee dilemma’s met argumenten benoemd� Het product bevat een conclusie� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij B2

Situatie/thema:Je hebt voldaan aan je Maatschappelijke Stage. Misschien mocht je zelf kiezen waar je de Maatschappelijke Stage ging doen, of je hebt zelf een adres gevonden om je als vrijwilliger volledig in te zetten voor de maatschappij. Je schrijft een verslag over de Maatschappe-lijke Stage, waarin je beschrijft hoe je het hebt ervaren. Het gaat dus om jouw mening en niet zozeer over de activiteiten zelf die je hebt gedaan. Dus bijvoorbeeld: “ik heb in een bejaardentehuis oudere mensen uitgelegd hoe een mobiele telefoon werkt. Wat ik daar leuk aan vond was…., omdat….Lastig was dat ze soms hardhorend waren en dan moest ik de uitleg veel herhalen, en daar werd ik �RQJHGXOGLJ�YDQ�µ�+HW�LV�GXV�HHQ�UHÁHFWLHYHUVODJ��Het verslag is bedoeld voor je begeleider op de Maatschappelijke Stage, om hem/haar te laten lezen hoe je het hebt ervaren.

Stappenplan:1. Maak een mindmap van je Maatschap-

pelijk Stage in de doeltaal: schrijf het werk in het midden en verbindt daaraan leuke en minder leuke aspecten. Maak een lijntje naar je emoties. Deze mindmap lever je aan het einde van de opdracht in bij je docent.

2. Bouw met behulp van de mindmap je verslag op, met een inleiding, een middenstuk waarin je de voors en tegens van jouw Maatschappelijke Stage beschrijft.

3. Aan het eind trek je een conclusie: deze werkzaamheden passen wel of niet bij je, met goede argumenten.


97

Hulpmiddelen/ bronnen: WoordenboekRegels voor opbouw van een verslag

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een verslag hebt geschreven dat

voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het


98

Voorbeeldtekst:


29. Titel: Een pittige discussie

Taak: argumenten op papier zetten voor een discussie



Duur:50 minuten

Publiek:Kritisch, verbaal sterk, studenten

Product: Lijst met uitgewerkte argumenten voor of tegen één van de vier stellingen

Producteisen: � Bij de gekozen stelling heb je minimaal 3 argumenten voor of tegen bedacht� Het product moet voldoen aan de eisen gesteld aan niveau B2

Situatie/thema:Je bent uitgenodigd om mee te doen aan een paneldiscussie over een actueel onderwerp. Er wordt een stelling centraal gesteld en jij bent het met deze stelling eens OF oneens, dat mag je zelf kiezen. Om je goed voor te bereiden op de discussie maak je alvast een overzicht van jouw goed onderbouwde argumenten. Dat mag je puntsgewijs doen.Het briefje waar je argumenten opstaan neem je mee naar de discussie.

Optioneel voor de docent: de paneldiscussie wordt daadwerkelijk gevoerd.

Stappenplan:1. Kies één van de volgende stellingen:- De gelofte om maagd te blijven tot aan

het huwelijk zorgt voor het behoud van normen en waarden.

�� 'H�DIVFKDIÀQJ�YDQ�don’t ask, don’t tell in het Amerikaanse leger zorgt voor een betere acceptatie van homo’s.

- Auto’s met een hoge CO2 uitstoot moeten uit de stad blijven.

- Als de overheid het openbaar vervoer gratis ter beschikking stelt, is het �ÀOHSUREOHHP�RSJHORVW�

2. Bedenk of je voor of tegen deze stelling bent.

3. Verzamel argumenten.4. Schrijf deze argumenten in de doeltaal

op, op zo’n manier, dat je er straks een discussie mee kan voeren.

5. Lever de lijst met argumenten in bij je docent.


Hulpmiddelen/ bronnen: � Internet� Woordenboek� Andere leerlingen

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een lijst hebt gemaakt die voldoet aan

de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het

ERK-niveau B2 (zie beoordelingsmodel)

99

Voorbeeldtekst:


30. Titel: Six word story

Taak: Een familiegeschiedenis schrijven in een zes-woordenverhaal



Duur:2 lesuren of gedeelte-lijk thuis:� 10 minuten voorbeelden kijken� 5 minuten schetsen� 10 minuten zes woorden verhaal schrijven� 10 minuten in groepjes uitwisselen� 8 minuten presentaties zes- woordenverhaal� 30 minuten familiegeschiedenis schrijven

Publiek:klasgenoten

Product: Een familiegeschiedenis

Tussenproduct:� Een zes-woorden roman: vertel in zes woorden een duidelijk verhaal over je familiegeschiedenis� Visueel aantrekkelijk vormgegeven verhaal in zes woorden. Je moet in staat zijn het desgewenst uit te kunnen leggen� Spelling en interpunctie zijn foutloos bij deze opdracht

Producteisen: � Vanuit het zes-woorden verhaal schrijf je kort een toelichting, waarin je je familie-

geschiedenis beschrijft� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij B2

100

Situatie/thema:“For sale: baby shoes. Never worn.”De bovenstaande Six Word Story is van Ernest Hemingway. Hij noemde dit zijn best geschreven verhaal ooit. Bij een Six Word Story gaat het erom een verhaal in maar zes woorden en daarmee toch zo volledig mogelijk te vertellen. Vertel (een gedeelte van) je familiegeschie-denis in een Six Word Story.

Stappenplan:Deel 1:1. Ga op internet naar Google en zoek op “zes woorden verhaal”

of “Six Word Story”. Bekijk de voorbeelden. Dit kan jou ook als huiswerk van te voren worden opgegeven.

2. Schrijf op een (teken-)blad alle woorden die je te binnen schieten die te maken hebben met jouw familiegeschiedenis.

3. Bedenk wat je wilt schrijven.4. Maak een verhaal in zes woorden.

Deel 2:5. Ga in een groepje van vier zitten. Lees om beurten je verhaal

voor. De anderen mogen daarna vragen stellen over je verhaal. 6. Kies met elkaar het verhaal dat je het mooist of best vindt. 7. Een van jullie leest het voor de klas voor. (De docent kiest wie

dat gaat doen).De verhalen kunnen worden geprint en in de klas worden opgehangen.

Deel 3:8. Schrijf met je zes woorden verhaal als basis in een half A4-tje

je eigen familiegeschiedenis.9. Lever je verhaal in bij de docent.

Rolverdeling (optioneel): In het groepje is er iemand die de tijd bewaakt. Als iemand zijn/haar verhaal toelicht, luisteren de anderen en maken eventueel aantekeningen.

Hulpmiddelen/ bronnen: � Internet� Woordenboek� Andere leerlingen

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een zes-woordenverhaal hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B2 (zie beoordelingsmodel).� Het product “zeswoordenverhaal’ foutloos is gespeld en de

interpunctie klopt.

101

Voorbeeldtekst:


31. Titel: Verslag vanuit de hoofdpersoon

Taak��9HUVODJ�VFKULMYHQ�YDQ�ERHN��ÀOP�RI�WRQHHOVWXN�



Duur:%RHN�OH]HQ�RI�ÀOP�kijken en 45 minuten schrijven

Publiek:Jongeren met de doeltaal als moedertaal

Product: ,QKRXGHOLMNH�ZHHUJDYH�YDQ�HHQ�ERHN��ÀOP��RI�WRQHHOVWXN��YDQXLW�KHW�SHUVSHFWLHI�YDQ�HHQ�personage

Producteisen: � A4, één pagina, 12 punts letter� De inhoudelijke weergave bestaat uit de grote lijn van het verhaal, verteld vanuit het

perspectief van één van de personages� Je geeft titel en auteur/regisseur aan� Je geeft aan vanuit wiens perspectief je hebt geschreven� Je beschrijft niet alleen de verhaallijn, maar ook de emoties van het personage� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij B2

Situatie/thema:-H�KHEW�HHQ�ÀOP�RI�toneelstuk gezien of een boek gelezen. Je docent kan aangeven of dit een bepaald boek, toneelstuk, een EHSDDOGH�ÀOP�PRHW�zijn, of dat je zelf mag kiezen.Je leeft je in in één van de (hoofdrol-) spelers.Beschrijf het verhaal vanuit zijn of haar blik.

Stappenplan:�� /HHV�HHQ�ERHN�RI�NLMN�QDDU�HHQ�ÀOP�RI�WRQHHOVWXN�2. Kies een personage dat je aanspreekt.�� 6FKULMI�RS�RYHU�ZHON�ERHN��WRQHHOVWXN��RI�ZHONH�ÀOP�KHW�JDDW��WLWHO��4. Schrijf de auteur of regisseur erbij. Schrijf op in welk personage je je inleeft.5. Schrijf een kort verslag van de grote lijn in het verhaal vanuit

het perspectief van het personage dat je hebt gekozen. 6. Maak een duo. Lees elkaars verhaal door en corrigeer het

verhaal als dat nodig is.7. Stel elkaar vragen als het verhaal inhoudelijk niet duidelijk is.8. Pas je eigen verhaal aan. 9. Lever het in bij de docent.

Optioneel: Maak groepen van vier leerlingen. Iedere leerling vertelt om beur-ten over zijn/haar eigen verhaal. De anderen schrijven op wat hen aanspreekt aan het verhaal. De docent vraagt per groepje één verhaal voor de klas toe te lichten.

Rolverdeling (optioneel): Je hebt een medeleerling nodig om je product na te kijken.Als je docent ervoor kiest om jullie in groepen van vier te laten vertellen, dan is er in de groep één tijdbewaker en maken jullie allemaal aantekeningen als de ander vertelt. Tenslotte kan één van jullie gevraagd worden een verhaal toe te lichten.

102

Hulpmiddelen/ bronnen: +HW�ERHN��GH�ÀOP�� het toneelstuk.Een woordenboek.Internet voor bestaande recensies.

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een verslag hebt geschreven dat voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau B2

(zie beoordelingsmodel).� Je feedback hebt gegeven, ontvangen en verwerkt.

103

Voorbeeldtekst:De docent voorziet in een voorbeeldtekst in de doeltaal.

32. Titel: Ingezonden brief

Taak: Ingezonden brief naar een krant over een politiek thema

Indicatie niveau ERK: C1


Duur:100 minuten

Publiek:NRC lezers

Product: Geprinte e-mail

Producteisen: � Een ingezonden brief tussen 150 en 200 woorden � Je gaat kort in op het oorspronkelijke krantenartikel� Je neemt zelf een duidelijk standpunt in ten aanzien van het onderwerp� Je noemt drie argumenten voor je standpunt� Je ingezonden brief voldoet aan de talige eisen die horen bij C1

Situatie/thema:Je hebt in een kwaliteitskrant in de doeltaal een artikel gelezen over een politiek thema. Dat kan een neutraal artikel zijn of een artikel met een mening. Over dit onderwerp heb je wat te zeggen, je hebt daar een eigen mening over en die wil je breed naar buiten brengen. Je schrijft een ingezonden brief waarin je ingaat op het thema van het artikel, je geeft je mening en je beargumenteert het. Het doel is plaatsing van het artikel in de kwaliteitskrant.

Stappenplan:1. Je krijgt van je docent een kranten-

artikel uit een kwaliteitskrant. 2. Je leest dit artikel.3. Kijk goed hoe het artikel is opgebouwd.4. Verdiep je in de doelgroep (woord-

gebruik, zinsconstructies, niveau).5. Neem een standpunt in ten aanzien

van het onderwerp.6. Formuleer in trefwoorden drie

argumenten voor je standpunt.7. Denk aan de regels voor een betoog

zoals je die bij Nederlands hebt geleerd.8. Schrijf de ingezonden brief.9. Controleer de brief op de producteisen

zoals hierboven genoemd.10. Herschrijf de brief.11. Lever de brief in bij je docent.


Hulpmiddelen/ bronnen: Kranten, woordenlijsten, grammatica- overzicht, spellingscontrole

Evaluatie:� Je een brief hebt geschreven die voldoet


ERK-niveau C1 (zie beoordelingsmodel).

104

Voorbeeldtekst:


33. Titel: 6DPHQYDWWLQJ�YDQ�HHQ�ÀORVRÀVFKH�WHNVW

Taak: samenvatting schrijven



Duur:50 minuten

Publiek:n.v.t.

Product: 6DPHQYDWWLQJ�YDQ�HHQ�ÀORVRÀVFKH�WHNVW

Tussenproduct: Woordspin rond het thema van de tekst

Producteisen: � Samenvatting van een tekst van 1 A4 tot 150 woorden� De tekst heeft een titel� De tekst vermeldt titel en auteur van de oorspronkelijke tekst� De kern van de tekst is helder verwoord, de essentie is duidelijk� De samenvatting bevat geen voorbeelden� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij C1

Situatie/thema:-H�NULMJW�HHQ�ÀORVR-ÀVFKH�WHNVW�ZDDU�MH�later de essentie van moet kunnen weerge-ven. Als voorbereiding daarop maak je een samenvatting van de tekst.

Stappenplan:�� -H�NULMJW�HHQ�ÀORVRÀVFKH�WHNVW�YDQ�MH�GRFHQW�LQ�GH�GRHOWDDO��

Een medeleerling krijgt dezelfde tekst.2. Lees individueel de tekst en onderstreep belangrijke woorden.3. Werk in duo’s. 4. Ga met elkaar in gesprek over de hoofdgedachte van deze tekst.5. Maak met elkaar een woordspin van het thema van deze tekst.6. Heb je allebei helder wat de essentie is van de tekst?

Dan schrijf je individueel een samenvatting zoals bij de producteisen in beschreven.

7. Klaar? Wissel van blaadje en bekijk elkaars samenvatting op producteisen.

8. Geef elkaar feedback.9. Stel je samenvatting eventueel bij.10. Lever de samenvatting in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel): Binnen het duo zijn de leerlingen met dezelfde taken bezig en zij ondersteunen elkaar waar mogelijk.

105

Hulpmiddelen/ bronnen: Woordenlijsten, grammatica-overzicht, spellingscontrole, regels voor samen-vatten zoals bij het vak Nederlands geleerd

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een samenvatting hebt geschreven die voldoet aan de

producteisen.� Je een woordspin hebt gemaakt.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau C1


106

Voorbeeldtekst:De docent voorziet in een voorbeeldtekst in de doeltaal.

34. Titel: Mijn stad

Taak: Grappige beschrijving van de eigen stad



Duur:50 minuten en voorbereidend huiswerk van 30 minuten

Publiek:Reislustige volwassenen met minimaal hbo niveau

Product: Wervende, verrassende beschrijving van je eigen stad

Tussenproduct: Lijst van 10 bezienswaardigheden en 10 ongebruikelijke bijvoeglijk naamwoorden in de doeltaal die willekeurig zijn gekoppeld

Producteisen: � Document van minimaal 200 woorden� Het gebruik van ongewone combinaties bijvoeglijk en zelfstandig naamwoord� Een wervend karakter� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij C1

Situatie/thema:Er vindt een stedenproject plaats. Het doel is een beschrijving te maken van je eigen stad, maar dan op een dusdanig grappige manier, dat mensen nieuwsgierig worden. De tekst moet wervend zijn, dus mensen worden zo ge-prikkeld dat ze willen gaan kijken. Het grap-pige of verrassende komt door het gebruik van ongewone bijvoeglijk naamwoorden. Om daar een beetje in te komen, ga je eerst een pre-writing activiteit doen. Deze moet je ook inleveren bij je docent.

Stappenplan:1. Bepaal de stad waarover je gaat

schrijven. Dat kan de stad zijn waarin je woont of die vlak bij is, of waarvan je vindt dat toeristen er zeker naar toe zouden moeten gaan. De stad moet wel in Nederland zijn.

2. Maak een lijst met tien beziens-waardigheden in deze stad, het liefst wisselend van karakter, dus niet tien musea. Een park of riviertje, kunst op straat of een typische markt zijn ook bezienswaardigheden.

3. Bedenk bijvoeglijk naamwoorden voor deze bezienswaardig heden, bijvoorbeeld:

� het rustig kabbelend riviertje � de wervelende marktkoopmannen � het verrassend rode museum.4. Daarna koppel je de bijvoeglijk naam-

woorden los van de bezienswaardigheid en voeg je hem toe aan een andere. Je krijgt dan bijvoorbeeld:

- De rustig kabbelende marktkoop-mannen,

- Het wervelende museum, et cetera.

107

5. Dit tussenproduct lever je later, als de hele taak gedaan is, in bij je docent.

6. Nu begin je aan je wervende stuk. Schrijf minimaal 200 woorden voor de aangegeven doelgroep. Gebruik daarbij de verrassende woordcombinaties zoals in het tussenproduct.

7. Laat een medeleerling je tekst lezen en luister naar de feedback; is je tekst wer-vend en grappig genoeg? Zo niet, stel hem bij.

8. Lever je stuk en je lijst met 10 beziens-waardigheden en bijvoeglijk naamwoor-den in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel): Je hebt een medeleerling voor feedback nodig. En jij geeft een medeleerling feedback (dat is QLHW�SHU�GHÀQLWLH�GH]HOIGH�PHGHOHHUOLQJ�GLH�MRX�IHHGEDFN�KHHIW�JHJHYHQ��

Hulpmiddelen/ bronnen: Internet (thuis) om informatie over bezienswaardigheden te zoeken.Woordenboek of vertaalsite

Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een beschrijving hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je een lijst met 10 bezienswaardigheden hebt gemaakt waar

onverwachte bijvoeglijke naamwoorden bijhoren.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau C1


108

35. Titel: Uitvinderen

Taak: Fictief product beschrijven



Duur:10 minuten + 40 minuten

Publiek:n.v.t.

Product: 'H�EHVFKULMYLQJ�YDQ�HHQ�ÀFWLHI�SURGXFW�RS�XLWHUOLMN�HQ�ZHUNLQJ��'RRU�GH�EHVFKULMYLQJ�LV�KHW�mogelijk het product en de werking ervan te visualiseren

Producteisen: � De beschrijving maakt duidelijk hoe het product eruit ziet en hoe het werkt� De beschrijving bestaat uit tenminste 100 woorden� Er is een afbeelding bij de beschrijving� De gebruikte taal en constructies voldoen aan de eisen die horen bij C1

Situatie/thema:Uit de prewriting activiteit komt een niet-bestaand woord voor een ding dat ook niet bestaat. Dit ding ga je beschrijven.Je werkt eerst in een groepje van vier om tot een ‘ding’ te komen.Daarna splitst het groepje van vier zich in twee duo’s. De duo’s hebben een taak samen: uiterlijk en werking van het ding beschrijven.

Stappenplan:1. Maak een groepje van vier leerlingen.2. Vouw een blad in drieën, verticaal. 3. Schrijf in de linker kolom een aantal zelfstandig naamwoorden

op, willekeurig. 4. Schrijf in de tweede kolom een aantal willekeurige werkwoorden

op, bij voorkeur werkwoorden die een activiteit uitdrukken �GDQVHQ��VWRI]XLJHQ��ÀHWVHQ��

5. Schrijf in de derde kolom vervolgens een willekeurige combinatie van een woord uit de eerste en een woord uit de tweede kolom. Gewoon de woorden aan elkaar plakken. Waarbij je de laatste ‘n’ van het werkwoord kunt laten vervangen door een ‘r’ (in het Nederlands althans). 'XV�ELMYRRUEHHOG�¶ÀHWV·�HQ�¶VWRI]XLJHQ·�ZRUGW�¶ÀHWVVWRI]XLJHU·��

6. Uit deze laatste kolom omcirkelen jullie één woord dat er uitspringt, grappig klinkt. Dit is namelijk de naam van een nieuwe uitvinding. Een apparaatje dat iets heel bijzonders kan.

7. Ga uiteen in duo’s.8. Geef nu, elke leerling apart in een duo, een beschrijving van de

werking en uiterlijk van dat magische ding. De één beschrijft de werking, de ander het uiterlijk.

9. Klaar? Ga weer bij in duo’s bij elkaar zitten. 10. Voeg de beschrijving van uiterlijk en werking samen, zorg voor

een goed verloop van de tekst.11. Lever deze tekst als duo in bij je docent.

Rolverdeling (optioneel): Zie in de beschrijving.

109


Evaluatie:Je hebt het goed gedaan als:� Je een beschrijving hebt gemaakt die voldoet aan de producteisen.� Je product voldoet aan de eisen van het ERK-niveau C1

(zie beoordelingsmodel).� Ieder een evenredig aandeel heeft geleverd.� Je aantoonbaar constructief hebt samengewerkt.

110

Hoofdstuk 5

111

Toetsen en beoordelen met het ERK

Het toetsen en beoordelen van schrijfvaardigheid is niet altijd eenvoudig. Hoe kun

je dit op een objectieve manier doen en welke aspecten betrek je bij de beoordeling?

En in hoeverre is het mogelijk om met het ERK toch een cijfer te genereren voor een

schrijfopdracht, ook al bijt dit enigszins met het principe van het ERK?

In dit hoofdstuk wordt hiervoor een aantal suggesties gedaan.

5.1 Waarom en hoe toets je schrijfvaardigheid?

Het is zinvol schrijfvaardigheid te toetsen, omdat dit een belangrijke invloed heeft

op het onderwijs (terugslageffect). Door te toetsen is de kans groter dat schrijven

een plaats krijgt in het onderwijsprogramma en regelmatig geoefend wordt.

Onder het toetsen van schrijven verstaan wij in deze publicatie het toetsen van

de productieve vaardigheid schrijven. Vanuit de taakgebaseerde benadering van

taalleren bezien (Westhoff, 2008), wordt schrijven op een communicatieve manier

aan de hand van realistische taaltaken getoetst. De toets sluit zoveel mogelijk aan

bij de situaties waarin taalleerlingen zich in de werkelijkheid zullen bevinden.

Het is dan ook van belang om toetstaken te kiezen of te ontwikkelen die een

representatieve afspiegeling zijn van de taken die taalleerlingen moeten kunnen

uitvoeren. De taken moeten de werkelijke schriftelijke vaardigheden van de

taalleerling ontlokken en valide en betrouwbaar beoordeeld kunnen worden.

Criteria voor het ontwikkelen van schrijfvaardigheidstoetsen� De toets moet valide zijn (meten wat hij behoort te meten): in dit geval moet het

een realistische taak zijn waarin de leerling iets schrijft.

� De toets moet betrouwbaar zijn: dit houdt in dat de toetsopdracht steeds tot

betrouwbaar resultaat zou moeten leiden ongeacht het moment van afname en

dat de toets eenduidig beoordeeld zou moeten worden (door dezelfde docent-

beoordelaar en door verschillende docentbeoordelaars).

� De toets moet objectief zijn: dit houdt in dat de toets steeds tot dezelfde score

leidt, ongeacht degene die nakijkt/beoordeelt. Dit kan bewerkstelligd worden

door gebruik te maken van beoordelingsrichtlijnen. Dit is vooral bij enigszins

open taken zoals de schrijfvaardigheidstaken van belang.

� De toets moet gebaseerd zijn op de leerdoelen��GLW�ZLO�]HJJHQ�GDW�GH�VSHFLÀFDWLHV�

van het ERK en de kerndoelen en eindtermen als uitgangspunt genomen moeten

worden voor het maken van de toetstaken.

Aspect Beginner1 punt

Op weg2 punten

‘Topper’3 punten

Uitspraak Als je Engels spreekt klink je nog te Nederlands. Een ‘native’ Engels sprekend persoon begrijpt jou niet.

Je klinkt al redelijk Engels, maar nog niet genoeg. Een ‘native’ kan jou al aardig verstaan maar er is soms nog sprake van een misverstand.

Jouw Engelse uitspraak is goed. Je bent door een ‘native’ goed te verstaan.

Vloeiend spreken

Je praat nog te veel met losse woorden.

Je spreekt meestal inzinnen maar nog niet altijd.

Je praat altijd in vlot lopende zinnen.

Taalbeheersing(woordgebruik)

Je gebruikt te veelNederlandse woorden.

Je gebruikt redelijk vaak Engelse woorden, maar nog niet vaak genoeg.

Je gebruikt alleen maar Engelse woorden.

Bron: Speakerbox (2008)

112

� De toets moet relevant zijn voor het beoogde en gewenste resultaat.

� De toets moet aansluiten bij de oefensituatie: dit wil zeggen dat leerlingen

vertrouwd moeten zijn met de toetsvorm voor ze de toets maken.

� De toets moet aansluiten bij de doelsituatie: dit wil zeggen dat de toets datgene toetst

wat leerlingen in diverse levensechte situaties zullen moeten kunnen produceren.

Andere richtlijnen die mee kunnen spelen zijn:� Het praktische karakter�YDQ�GH�WRHWV��LV�GH�WRHWV�JHPDNNHOLMN��ÁH[LEHO�DI�WH�QHPHQ�

en na te kijken gezien het doel van de toets?

� Overdraagbaarheid van de resultaten: is de toets door andere docenten af te nemen?

5.2 Hoe beoordeel je schrijfvaardigheid?

5.2.1 Beoordelingsrubrieken

Taken voor schrijfvaardigheid kunnen op verschillende manieren beoordeeld

worden. Een handige manier is het werken met beoordelingsrubrieken. Dit zijn

beschrijvende beoordelingsschema’s die de analyse van producten of leerprocessen

ondersteunen.

Een beoordelingsrubriek ziet eruit als een matrijs, bestaande uit rijen en kolommen.

De rijen corresponderen met de aspecten waarop het werk beoordeeld wordt.

De kolommen geven het kwaliteitsniveau aan. De cellen in de matrijs bevatten

beschrijvingen die aangeven waar men naar moet kijken bij elk kwaliteitsniveau.

Hieronder ziet u een voorbeeld van een eenvoudige beoordelingsrubriek voor

gespreksvaardigheid:

113

De hoeveelheid aspecten waarop beoordeeld wordt, kan gevarieerd worden,

afhankelijk van de afspraken die u als docent maakt met de leerlingen en

afhankelijk van de tekstkenmerken die het ERK voorstelt. Deze tekstkenmerken

zijn voor schrijfvaardigheid19:

� Onderwerp

� Woordenschat/woordgebruik

� Grammaticale correctheid

� Spelling en interpunctie

� Coherentie

U beoordeelt in principe alle schrijfproducten op deze tekstkenmerken, waarbij het

belang van de tekstkenmerken kan variëren met het ERK-niveau (hoe hoger het

niveau, hoe belangrijker grammatica en spelling worden). Uiteraard is het eerste

criterium waarop beoordeeld wordt de vraag of de geschreven tekst voldoet aan de

gegeven opdracht en de producteisen. Is dit niet het geval, dan is het de vraag of u

alsnog de taalkenmerken van de opdracht wilt beoordelen.

Waarom een beoordelingsrubriek gebruiken in plaats van een cijfer geven?

Deze vraag is natuurlijk legitiem, vooral gezien het feit dat het uiteindelijk toch

de cijfers zijn die bepalen of een leerling overgaat. Het grote voordeel van het

gebruik van een beoordelingsrubriek is dat het makkelijker wordt voor de leerling

om zelf inzicht te krijgen in zijn schrijfvaardigheid en op welke manier hij die

NDQ��YHUEHWHUHQ��'LW�NDQ�KLM�QDPHOLMN�DÁH]HQ�DDQ�GH�QLYHDXRPVFKULMYLQJHQ�LQ�GH�

beoordelingsrubriek: hij kan zien wat zijn sterke en zwakke kanten zijn en hoe

hij moet ‘opschuiven’ naar het volgende niveau. Overigens is het ook mogelijk om

beoordelingsrubrieken te maken waar toch een cijfer uitkomt. Hoe dit in zijn werk

gaat, leest u in de volgende paragraaf.

5.2.2 Stappenplan voor het ontwikkelen van een beoordelingsrubriek

SLO en Cito hebben een publicatie gemaakt (Toetsen en beoordelen met het ERK,

2011) waarin zij een stappenplan geven voor de ontwikkeling van een beoordelings-

rubriek voor schrijfvaardigheid. Dit stappenplan geven wij hier verkort weer:

Stap 1: Wat heb je nodig?Als u een beoordelingsrubriek wilt maken die gebaseerd is op het ERK heeft u

het volgende nodig:

� De opdracht waar de beoordelingsrubriek betrekking op heeft

� De beoordelingscriteria voor schrijven op het niveau van de opdracht

19�=LH�7DDOSURÀHOHQ��YDQDI�EODG]LMGH��

114

6WDS��'HÀQLHHU�GH�LQKRXGHOLMNH�FULWHULD�YRRU�GH�RSGUDFKW��ZDQQHHU�LV�HHQ�leerling erin geslaagd de opdracht uit te voeren?U bepaalt als docent welke inhoudelijke elementen u terug wilt zien in de prestatie

van de leerling. In de taaltaken staan deze inhoudelijke criteria bij de producteisen

genoemd.

6WDS��'HÀQLHHU�GH�YRUPFULWHULD��RS�ZHONH�DVSHFWHQ�YDQ�WDDOJHEUXLN�JD�MH�beoordelen?=RDOV�JH]HJG��]LMQ�GLW�GH�FULWHULD�]RDOV�GLH�JHQRHPG�ZRUGHQ�LQ�7DDOSURÀHOHQ�RQGHU�

het kopje ‘tekstkenmerken’. Dit zijn er vijf, maar niet alle criteria hoeven bij elke

opdracht gebruikt te worden. Als een leerling alleen een formulier hoeft in te vullen,

hoeft grammatica niet mee te tellen bijvoorbeeld.

In de taaltaken gaan we telkens uit van alle vormcriteria voor het betreffende

ERK-niveau.

Stap 4: Hoe zwaar moet elk criterium wegen? Beslis welke weging je per criterium wilt toekennen. Het hangt erg van het ERK-niveau af hoe zwaar een criterium ten opzichte van

de andere criteria moet wegen. Op niveau A1 zullen de inhoudscriteria zwaarder

wegen dan de vormcriteria, op B2 zou die verhouding minimaal gelijk moeten zijn

of zouden de vormcriteria zelfs zwaarder mogen wegen. Een tweetal voorbeelden

maakt dit duidelijk20:

Beoordelingsrubriek niveau A2 en B1 voorbeeld 1:Hieronder ziet u een voorbeeld van een beoordelingsrubriek waarbij een leerling

op niveau A2 voor de inhoud (hier ‘communicatieve effectiviteit’) meer punten kan

verdienen dan voor de vorm (6 punten versus 4 punten). Bovendien worden per

beoordelingsaspect verschillende schalen gebruikt (0-6 of 0-1).

Dezelfde beoordelingsrubriek wordt gebruikt voor niveau B1, maar het maximaal

aantal punten voor de inhoud is nu minder dan voor vorm. Op deze manier kunt

u de weging van verschillende aspecten variëren per niveau door de puntentelling

aan te passen.

20 Bron: Toetsen en beoordelen met het ERK – Cito/SLO 2011

Beoordelingscriterium Aantal punten A2 Aantal punten B1

Communicatieve effectiviteit 0 – 3 (score x 3) 0 – 3 (score x 2)

Beheersing van de woordenschat 0 – 2 0 – 2

Grammaticale correctheid 0 – 2 0 – 2

Spelling 0 – 2 0 – 2

A2: maximaal aantal punten per opgave: 15maximaal aantal punten inhoudsaspecten: 9maximaal aantal punten vormaspecten: 6

B1: maximaal aantal punten per opgave: 12maximaal aantal punten inhoudsaspecten: 6maximaal aantal punten vormaspecten: 6

Beoordelingscriterium Aantal punten A2 Aantal punten B1

Communicatieve effectiviteit 0 – 6 0 – 4

Beheersing van de woordenschat 0 – 1 0 – 2

Grammaticale correctheid 0 – 2 0 – 2

Spelling 0 – 1 0 – 2

A2: maximaal aantal punten per opgave: 10maximaal aantal punten inhoudsaspecten: 6maximaal aantal punten vormaspecten: 4

B1: maximaal aantal punten per opgave: 10maximaal aantal punten inhoudsaspecten: 4maximaal aantal punten vormaspecten: 6

115

Beoordelingsrubriek niveau A2 en B1 voorbeeld 2:Hieronder ziet u een vergelijkbare beoordelingsrubriek als hiervoor, maar hierbij

is de weging tussen de verschillende beoordelingsaspecten anders aangepakt.

Voor zowel niveau A2 als B1 is eenzelfde puntentelling toegepast; de weging vindt

plaats door het aantal punten voor de inhoud met 3 (voor A2) of met 2 (voor B1)

te vermenigvuldigen, waardoor de uiteindelijke verhouding tussen de punten

voor inhoud en vorm gewijzigd wordt.

116

Stap 5: Welke schaal hanteer je? Beslis hoe je de schaalpunten gaat beschrijven.Kent u aan de schaalpunten een normatieve beoordeling toe of gebruikt u

omschrijvingen (descriptieve beoordeling)? Van beiden een voorbeeld voor

beoordeling van de inhoud:

� Normatieve beoordeling: 0 punten = zwak, 1 punt = redelijk, 2 punten = goed

� Descriptieve beoordeling: 0 punten = twee of meer aspecten van de opdracht

ontbreken in de tekst; 1 punt = een aspect van de opdracht ontbreekt in de tekst;

3 punten = alle aspecten zijn in de tekst terug te vinden.

Nadeel van de normatieve beoordeling is dat hij subjectief is (er staat niet beschreven

wat zwak is bijvoorbeeld), nadeel van de descriptieve beoordeling is dat het meer

werk kost om de verschillende criteria te beschrijven.

Begin in ieder geval altijd met het formuleren van de beste prestatie op een bepaald

criterium en vervolgens de meest minimale prestatie. Daartussen stelt u een

tussenniveau vast. Afhankelijk van de behoefte kunt u de verschillende niveaus

verder opsplitsen.

Stap 6: Hoe scoort de leerling? Ontwikkel een blauwdruk van een beoordelingsrubriek.U maakt, bij voorkeur met uw collega’s in de sectie, een tabel met in de rijen de

criteria en in de kolommen de waardering . U beschrijft de uitersten van de schaal:

wanneer is iets heel goed of heel slecht en de tussenliggende stappen (matig).

Probeer de beschrijving zo positief mogelijk te formuleren (wat kunnen de leerlingen

wel in plaats van niet).

Deze beschrijving is afgeleid van de tekstkenmerken van het betreffende ERK-niveau.

Stap 7: Hoe bevalt het beoordelingsmodel in de praktijk?

Gebruik het model een aantal keren in de praktijk en overleg met collega’s om

het eens te worden over de inschatting van de niveaus en de waardering van de

prestaties. Bespreek het model ook met de leerlingen, zodat zij weten waarop

zij beoordeeld worden.

5.2.3 Aandachtspunten bij het ontwikkelen van beoordelingsrubrieken

Als u zelf beoordelingsrubrieken gaat ontwikkelen, is er nog een aantal

aandachtspunten waar u rekening mee moet houden:

� De beoordelingsrubriek is passend bij taakeisen, doelen en subdoelen:

beoordelingscriteria die niet direct aansluiten bij de taak en de leerdoelen,

moeten niet opgenomen worden.

� De beoordelingscriteria bevatten gedrag of productkenmerken: omdat leergedrag

in de hoofden van leerlingen niet waarneembaar is, moet dat mondeling of

schriftelijk zichtbaar gemaakt worden voor docenten. Beoordelingsrubrieken

moeten die mondelinge of schriftelijke weergave van het leerproces beoordelen

117

(lees: ófwel gedrag ófwel het product van het interne leerproces beoordelen).

� De beoordelingsrubrieken begrijpelijk formuleren: beoordelingsrubrieken geven

leerlingen voordat ze met de taak beginnen een heldere beschrijving van hetgeen

er van hen verwacht wordt. Dit vereist wel duidelijke taal. Leerlingen moeten de

beoordelingsrubrieken kunnen begrijpen. Dit in het bijzonder als ze elkaar en

zichzelf beoordelen met de criteria.

� Het puntenaantal in de beoordelingsrubrieken moet kloppen: als gebruik

gemaakt wordt van punten gekoppeld aan beoordelingscriteria, dan moet

het aantal punten de weging van het criterium ten opzichte van de andere

criteria weerspiegelen en gemotiveerd kunnen worden.

� De niveaus in beoordelingsrubrieken moeten helder zijn: in beoordelingsrubrieken

wordt gebruikgemaakt van schalen. De verschillen tussen de niveaus van de

gebruikte schaal moeten duidelijk zijn. Te kleine verschillen kunnen leiden tot

inconsistente beoordelingen.

� De criteria moeten helder en oordeelvrij geformuleerd worden: de beoordelings-

criteria moeten helder en oordeelvrij geformuleerd worden, zonder voordeel

te geven aan een bepaalde groep leerlingen.

5.3 Beoordeling van de taaltaken

Om u te helpen bij de beoordeling, is bij de ontwikkelde taaltaken uit hoofdstuk 3

een beoordelingsmodel gemaakt per ERK-niveau. Het onderdeel ‘inhouds criteria’ is

hierbij niet ingevuld en zal door uzelf bepaald moeten worden: in feite staan

die criteria bij de producteisen benoemd, maar u kunt uiteraard ook nog aspecten

toevoegen.

Het beoordelingsmodel is een model dat u kunt gebruiken als u niet perse een

cijfer wilt geven aan een opdracht en is meer bedoeld voor een globale beoordeling;

het is niet echt een beoordelingsrubriek. U vult zelf de minimale producteisen

aan, de ERK-criteria staan al beschreven. Daarnaast vindt u in de bijlage nog een

voorbeeld van een beoordelingsrubriek zoals hierboven beschreven, hetgeen u

in staat stelt een puntentelling te hanteren voor een beoordeling.

U vindt de beoordelingsmodellen in bijlage 5.

Hoofdstuk 6

118

Projecten

Schrijfvaardigheid kan binnen het tijdsbestek van een les geoefend kan worden,

maar het is zeer goed mogelijk en zelfs effectiever en functioneler om over een

langere periode in de vorm van een project met schrijfvaardigheid bezig te zijn.

Hier zijn vele projecten voor te bedenken en al bedacht; de twee meest voorkomende

thema’s in dit kader zijn ‘internationalisering’ en ‘talenquests’. In de volgende

paragrafen zal kort ingegaan worden op de mogelijkheden die internationalisering

en talenquests bieden voor schrijfvaardigheid. Over internationalisering is overigens

een aparte publicatie verschenen ‘VerstERKt over de grens’ 21.

6.1 Internationalisering

Een van de meest natuurlijke situaties om schrijfvaardigheid in de vreemde taal in

te oefenen is uiteraard een situatie van internationalisering. In deze paragraaf zal

een overzicht gegeven worden van de verschillende mogelijkheden van schrijfvaardig-

heid in combinatie met internationalisering, variërend van een e-mailproject tot een

verblijf in een gastgezin in het land van de doeltaal.

Eerst zal een overzicht gegeven worden van de mogelijke vormen van internatio-

nalisering, de verschillende mogelijkheden tot contact bij internationalisering en

vervolgens voorbeelden van opdrachten voor schrijfvaardigheid. Deze paragraaf

zal afgesloten worden met de organisatie van internationalisering.

6.1.1 Verschillende vormen van internationalisering

Om te beginnen maken we onderscheid tussen de verschillende manieren van

internationalisering waar een school mee kan werken.

� contact op afstand met een partnerschool in het buitenland. Dit is een veel-

voorkomende vorm van internationalisering, tot nu toe meestal in de vorm van

een e-mailproject. Een voorbeeld hiervan voor niveau A1/A2 is het project

21 Gratis te downloaden via www.cps.nl/versterkt

119

The image of the other22 voor Engels, L’Image voor Frans23 of Das Bild voor Duits24.

Een voorbeeld hiervan op een hoger niveau is het project Sharing Stories25.

� een dagje uit naar het land van de doeltaal. Ook dit is een veel voorkomende vorm

van internationalisering; de leerlingen gaan een dagje naar Düsseldorf of Lille

en voeren daar of naar aanleiding daarvan opdrachten uit in de doeltaal26.

Bij uitzondering zijn er ook wel contacten met een school aldaar, zodat leerlingen

samen opdrachten kunnen uitvoeren in de doeltaal.

� een live-uitwisseling met een andere school tijdens een werkweek of studiereis,

ofwel in het land van de doeltaal, ofwel in een ander land waar de lingua franca

tussen de beide scholen de doeltaal is, zoals Frans in Marokko.27

6.1.2 Verschillende manieren van contact bij internationalisering

Zoals gezegd zijn lang niet alle contacten bij internationalisering noodzakelijkerwijs

‘live’-contacten. Maar ook ‘live’-contacten zijn weer onder te verdelen in ‘live’ in de

zin van elkaar zien en schrijven op afstand, of elkaar zien en schrijven ‘in het echt’,

zodat we tot de volgende indeling komen:

1. real time/synchroon contact: de leerlingen schrijven elkaar via msn of Face-

book. Dit is natuurlijk voor de leerlingen een leuke manier van contact met

leerlingen uit een ander land, alleen speelt hier vaak het praktische probleem

van de gelijktijdigheid. De leerlingen moeten op precies hetzelfde (les)uur achter

de computer zitten om met elkaar te kunnen chatten. Is dit praktische probleem

echter op te lossen, dan is dit een van de effectiefste manieren om schrijfvaardig-

heid te oefenen. De leerlingen waarmee dit contact plaats heeft kunnen de doeltaal

als moedertaal hebben, of het Nederlands als doeltaal zoals in de zgn. e-tandem-

projecten.28

22 Zie voor de docentenhandleiding: http://download.cps.nl/download/Talencentrum/internationalisering/The_Image_Teachers_manual.doc

23 http://www.esp.uva.nl/Image-FR/ 24 http://www.goethe.de/ins/pl/lp/prj/bld/dnl/deindex.htm 25 Het boekje met verhalen die in dit project zijn geschreven zijn te downloaden van http://www.thomgeurts.nl/index.php/2011/03/sharing-stories-marokko-nederland-

verhalenbundel/ 26 Voorbeelden van dergelijke projecten zijn Lessenreeks Dagje uit Frans/Duits: http://download.cps.nl/download/Talencentrum/talenBBL/taken/27.Lessenreeks_

dagje_uit_Frans.doc (voor Duits, vervang Frans door Duits)27 Een voorbeeldprogramma van een dergelijke reis is te vinden op http://download.cps.

nl/download/Talencentrum/intercultureelonderwijs/Default.htm > opdrachtenboekje Marokkoreis, opdrachtenboekje Aachenreis, Talenquests

28 Voor meer informatie over e-tandemprojecten en andere partnerprojecten, kijk op de website van het Europees Platform: wwww.europeesplatform.nl en in de publicatie VerstERKt over de grens (2011).

120

2. live-uitwisseling: de leerlingen gaan voor een week of langer met de klas naar

het land van de doeltaal of een ander land waar men ook de doeltaal spreekt

en schrijft; soms is dit laatste effectiever, aangezien men dan gedwongen is de

gemeenschappelijke doeltaal te spreken en schrijven zonder dat men terug kan

vallen op een andere gemeenschappelijke taal (wat bijvoorbeeld wel voorkomt bij

uitwisselingen met Frankrijk; de leerlingen uit beide landen spreken dan Engels).

6.1.3 Schrijfsituaties

De meest voorkomende situaties bij internationaliseringprojecten zijn synchroon en/

of live-contact.

� Synchroon contact:

De volgende zijn de meest voorkomende schrijfvaardigheden op niveau A1-A229 als

leerlingen via msn of Facebook contact met elkaar leggen:

- zich voorstellen

- vragen naar leeftijd

- vragen waar iemand vandaan komt

- vertellen over jezelf en je familie

- vertellen over school en vrije tijd

Op de hogere ERK-niveaus kunnen er onderwerpen aangesneden worden

die iets verder van de belevingswereld van de leerlingen staan.

� Live-contact:

Het aantal momenten waarop schrijven in een natuurlijke situatie voorkomt in een

live-contact is schaars. Logischerwijs wordt er dan mondeling gecommuniceerd, ten-

zij het gaat om het gezamenlijk invullen van formulieren.

6.1.4 Organisatie van internationalisering

Het voert hier nu te ver om een volledige beschrijving te geven van hoe een internatio-

naliseringproject opgezet zou moeten worden en welke onderdelen het zou moeten

bevatten, wil het de schrijfvaardigheid van leerlingen bevorderen.30 Er zal wel een

aantal aandachtspunten op een rijtje gezet worden, waaraan aandacht besteed zou

moeten worden bij met name de wat langere uitwisselingsmomenten. Die zijn namelijk

vaak niet in eerste instantie gericht op het bevorderen van de schrijfvaardigheid,

maar wel uitermate geschikt als oefensituatie hiervoor. Er zal wel de nodige voor-

bereiding aan vooraf moeten gaan, wil dit op het ‘moment suprème’ kunnen slagen.

Het gaat dan vaak om schriftelijke voorbereiding voor mondelinge situaties, zoals:

29�=LH�7DDOSURÀHOHQ��30 Zie VerstERKt over de grens voor uitgebreidere informatie of de website van het Europees

Platform: www.europeesplatform.nl

121

1. leerlingen zullen zich op een bepaald moment moeten kunnen voorstellen in

de doeltaal en eventueel het een en ander moeten vertellen over zichzelf en

hun familie. Dit kan reeds op school voorbereid worden door bijvoorbeeld een

PowerPoint presentatie of een fotoschrift met aantekeningen in de doeltaal

te maken (zeker als het taalniveau van de leerlingen niet boven A2 uitkomt).

2. Leerlingen zullen in het buitenland waarschijnlijk bepaalde interviews moeten

afnemen. De (schriftelijke) vragen daarvoor kunnen ze reeds op school

voorbereiden. Afhankelijk van wie ze gaan interviewen, kunnen ze al bepaalde

vragen bedenken (over familie, huis, hobby’s, school, werk, et cetera).

3. Leerlingen kunnen voor vertrek in groepjes een schriftelijke presentatie over

hun eigen land en/of stad voorbereiden, eventueel met behulp van toeristische

websites in de doeltaal.

4. Om leerlingen een geheugensteuntje te geven bij hun gesprekken en presentaties

in het buitenland kunnen ze op school ‘spiekkaarten’ maken met de meest voor-

komende uitdrukkingen en vragen die ze vaak nodig zullen hebben.

5. Als leerlingen een klas in het buitenland bezoeken die ook weer een tegenbezoek

DDQ�1HGHUODQG�]DO�DÁHJJHQ��GDQ�NXQQHQ�GH�OHHUOLQJHQ�LQ�JHPHQJGH�JURHSMHV�HHQ�

(schriftelijk) programma maken voor dit tegenbezoek.

6. Het is goed mogelijk om leerlingen na terugkomst van de uitwisseling nog te laten

werken aan hun schrijfvaardigheid. Dit kan in de vorm van een geschreven verslag

(ppt of poster) van hun belevenissen, dan wel schriftelijk commentaar bij een

fotoreportage et cetera. Ook is het zinvol om de leerlingen een evaluatie te laten

schrijven in de doeltaal.

Meer informatie over internationalisering in het algemeen en mogelijke projecten

en voorbeelden kunt u vinden op de website van CPS Talencentrum.31

6.2 Talenquest

6.2.1 Wat is een Talenquest?

Talenquests zijn on-line taakgerichte opdrachten voor Nederlands en de moderne

vreemde talen. Leerlingen voeren talenquests uit met behulp van bronnen op internet,

maar ook daarbuiten. De taak is zo geformuleerd dat leerlingen verschillende leerzame

handelingen uitvoeren aan de hand van authentieke bronnen. Daarbij werken ze

veelal samen, met individuele verantwoordelijkheid voor het te bereiken eindresultaat.

Afhankelijk van voorkeuren, talenten en motivatie worden taken onderling verdeeld.

Bovendien wordt idealiter in een talenquest ook ruimte gelaten voor eigen keuze en

inbreng van de leerling, waardoor de taak aantrekkelijker wordt en leerlingen er langer

31 www.cps.nl/talencentrum > leeromgeving/schoolorganisatie > internationalisering

Web-based minicursussen WebQuests

Gedacht vanuit wat je wilt laten leren/ oefenen (“de verleden tijd”, “je voorstellen”)

Gedacht vanuit wat je wilt laten maken, het product (een video, een website, een rapport)

De zin of functionaliteit alleen of vooral te onderbouwen als oefenactiviteit

Voorstelbaar als zinvol of van belang voor “afnemer” buiten de onderwijssituatie

Gesloten taken. Oplossing staat te voren vast. bijvoorbeeld “Aan welke Zwitserse universiteiten kun je Keltisch studeren? Hoelang duurt dat? Wat kost het? Waar is de Mensa het goedkoopst?”

Open taken. Oneindig aantal verschillende goede oplossingen. bijvoorbeeld “Doe een voorstel aan je klasgenoten voor een studie in Zwitserland overeenkomstig hun toekomstplannen, �EHVFKLNEDUH�WLMG��ÀQDQFLsOH�PRJHOLMNKHGHQ�en gewenste kenmerken van studentenstad.”

Resultaat is goed of fout Elk resultaat binnen de afgesproken �VSHFLÀFDWLHV�HLVHQ�LV�DFFHSWDEHO

Planningssuggesties gedetailleerd en verplicht

Planning te ontwerpen door de uitvoerders. Hoogstens vrijblijvende globale hints

Taak stuurt naar “alle leerlingen doen hetzelfde”

Taak stuurt naar taakverdeling overeen-komstig rollen en talenten

Kan ook individueel Veronderstelt meestal een team

122

aan willen ‘handelen’ en er - waarschijnlijk - meer van leren. Afhankelijk van de

achtergrond van de individuele leerling kunnen diverse leerroutes opgenomen

worden, die meer hulp en stapsgewijze begeleiding bieden.

Een talenquest kan heel kort zijn en binnen één lesuur uit te voeren, maar kan ook

over een langere periode worden gedaan. Een talenquest kan overal op het internet

geplaatst worden. Er is echter een tweetal speciale websites voor talenquests:

1. http://thema.kennisnet.nl/webquest/talenquest. Hier vindt u meer informatie

over de opbouw van talenquests en kunt u zelf een talenquest leren maken.

2. http://www.webkwestie.nl/vo_digitheek/index.htm. Op deze website zijn

talenquests te vinden voor Duits, Engels, Frans, Spaans en ‘overige talen’.

6.2.2 Wat kenmerkt een Talenquest?

(HQ�WDOHQTXHVW�KHHIW�HHQ�DDQWDO�VSHFLÀHNH�NHQPHUNHQ�GLH�KHP�RQGHUVFKHLG�YDQ�

andere webbased minicursussen32:

32 Met dank aan G. Westhoff (2002), Handreikingen voor het ontwerpen van een talenquest. Versie 5.1

Selectie van te gebruiken bronnen door ontwerper en verplicht.

Selectie van te gebruiken bronnen als start. Keuze verder aan de uitvoerders. Die kunnen ook ‘doorklikken’.

(Deel)taken vaak gemaakt voor uitvoering op VSHFLÀHN aangegeven materiaal

�'HHO�WDNHQ�YHHODO�DDQJHVWXXUG�YLD�VSHFLÀ-caties/eisen van het product. (Beslis wat je gaat eten. Je mag maar 18 euro uitgeven).

Presentatie vooral belang van presentatoren en beoordelaars

Presentatie in belang van al dan niet denkbeeldige “afnemer”

123

Belangrijkste elementen die hierin telkens terugkomen is de relatieve openheid van

de opdrachten, het werken naar een relevant, concreet product en de vrijheid voor

de leerlingen in de manier waarop ze de taak uitvoeren.

De opbouw van de Talenquest is altijd dezelfde.

Voor de leerlingenpagina is dat:

� Introductie

� Taak

� Stappenplan

� Bronnen

� Evaluatie

� Conclusie

� Feedback

� Bronvermelding

Voor de docentenpagina is dat:

� Inleiding

� Leerlingen

� Doelen en eindtermen

� Leerzaamheid

� Randvoorwaarden

� Beoordeling

� Feedback

� Bronvermelding

124

6.2.3 Voorbeeld van een Talenquest: personas famosas

Hieronder volgt een onderdeel van een talenquest die in samenwerking van

een ROC met een vmbo-school is ontwikkeld en op beide opleidingen

uitgevoerd kan worden. De hele talenquest is te vinden door ‘CPS Talenquest

Personas Famosas’ te googelen33.

NB Het maken van de landenpagina’s voor de genoemde website kan ook

een (reële) opdracht voor een talenquest zijn.

Personas famosas: TAAK-XOOLH�JDDQ�HHQ�ELRJUDÀH�PDNHQ�YDQ�HHQ�6SDDQVWDOLJH�EHURHPGKHLG�QDDU��

NHX]H��'H]H�ELRJUDÀH�GLHQW�DOV�LQOHLGLQJ�RS�GH�ODQGHQSDJLQD�YDQ�GH�

toekomstige ROC-website ‘Turismo en países hispano-hablantes’ en hoort

bij Europees Taalniveau A1.

Doel hiervan is medestudenten te laten kennismaken met deze beroemdheid en

het land waar hij of zij geboren is (de beschrijving van het land is een opdracht

die door studenten op A2-niveau gemaakt zal worden).

Om het Europese taalniveau A1.1 af te sluiten, voer je een gesprekje met

een medestudent(e) over de door jou gekozen persoon. Aan welke eisen

jullie gesprekje moet voldoen, kun je zien bij Evaluatie.

Randvoorwaarden:

1. Je moet zoveel mogelijk gebruik maken van de websites op de bronnenpagina

2. Je moet de gevonden informatie zoveel mogelijk in eigen woorden weergeven,

je mag niét knippen en plakken.

3. Je neemt plaatjes of andere visuele ondersteuning op (eventueel ook muziek

of videobeelden).

4. Je krijgt een persoonlijke beoordeling.

Voor de aanpak van de taak, ga je nu naar het stappenplan.

33 Of te downloaden via http://download.cps.nl/download/Talencentrum/GMMROCU/personasfamosas3/index.htm.

125

Literatuur

Berben, M. e.a. (2011). VerstERKt over de grens. Internationalisering en het ERK.

Amersfoort: CPS.

Boer, R. de, van der Burg, C. e.a. (2008). Speakerbox. Amersfoort: CPS Talencentrum.

Ekens, T. (2008). $FWLYHUHQGH�OHHV��HQ�VFKULMÁHVVHQ��(HQ�KDQGUHLNLQJ�YRRU�KHW�YDN�

Nederlands in de tweede fase. Enschede: SLO. Geraadpleegd op 25 juni 2012,

van: www.slo.nl.

Hoogeveen, M. (1993). Schrijven leren; een leergang schrijven van teksten in de

basisschool, Diepteproject schrijfvaardigheid. Enschede: SLO.

Korstanje, M. (2012). Teksten in de maak. Leerlingen begeleiden bij het schrijven.

Amersfoort: CPS.

Liemberg, E. en D. Meijer (2004). 7DDOSURÀHOHQ. Te downloaden via

http://www.nabmvt.nl/publicaties/00012

Richters, J. en Visser, M. (2008). Echt wel: Talen BBL! Amersfoort: CPS Talencentrum.

Til, A. van e.a. (2011). Toetsen en beoordelen met het ERK. Arnhem: Cito/

Enschede: SLO.

Westhoff, G.J. (2002). Handreikingen voor het ontwerpen van een TalenQuest.

Te downloaden van http://www.gerardwesthoff.nl/publicaties-talen-leren-met-ICT.php

Westhoff, G. J. (2008). Een schijf van vijf voor het vreemdetalenonderwijs (revisited).

Enschede: NaB-MVT. Te downloaden van http://www.gerardwesthoff.nl/ publicaties-didactiek-van-de-vreemde-talen.php

Zuijdgeest, M. e.a. (2010). wERKwijzer en wERKwaaier. Amersfoort: CPS.

Ideeën voor schrijfopdrachten Engels:

http://www.eslcafe.com/idea/index.cgi?Writing

Niveau Omschrijving beheersingsniveau

A1 Kan een korte, eenvoudige mededeling doen, bijvoorbeeld voor het zenden van vakantiegroeten. Kan op formulieren persoonlijke details invullen, bijvoorbeeld naam, nationaliteit en adres op een inschrijvingsformulier noteren.

A2 Kan korte, eenvoudige notities en boodschappen opschrijven. Kan een zeer eenvoudige persoonlijke brief schrijven, bijvoorbeeld om iemand voor iets te bedanken.

B1 Kan eenvoudige, samenhangende tekst schrijven over onderwerpen die vertrouwd of van persoonlijk belang zijn. Kan persoonlijke brieven schrijven waarin ervaringen en indrukken beschreven worden.

B2 Kan een duidelijke, gedetailleerde tekst schrijven over een breed scala van onderwerpen die de persoonlijke interesse van de schrijver hebben. Kan een opstel of verslag schrijven, informatie doorgeven RI�UHGHQHQ�DDQYRHUHQ�WHU�RQGHUVWHXQLQJ�YyyU�RI�WpJHQ�HHQ�VSHFLÀHN�standpunt. Kan brieven schrijven waarin het persoonlijk belang van ervaringen en indrukken aangegeven wordt.

C1 Kan zich in duidelijke, goed gestructureerde tekst uitdrukken en uitgebreid standpunten uiteenzetten. Kan in een brief, een opstel of een verslag gedetailleerde uiteenzettingen schrijven over complexe onderwerpen en belangrijke punten benadrukken. Kan verschillende soorten teksten schrijven in een zelfverzekerde, persoonlijke stijl die aangepast is aan de lezer die hij/zij in gedachten heeft.

126

Bijlage 1: Globale beschrijving ERK-niveaus voor schrijven

Correspondentie Kan heel eenvoudige persoonlijke brieven schrijven om dankbaarheid of verontschuldigingen over te brengen.


� Kan een korte, eenvoudige boodschap noteren als om herhaling of herformulering gevraagd kan worden.� Kan korte, eenvoudige aantekeningen of boodschappen gerelateerd aan zaken van onmiddellijke noodzaak schrijven.


(geen descriptor op dit niveau)

Vrij schrijven Kan een aantal eenvoudige frases en zinnen over familie, leefomstan-digheden, educatieve achtergrond, huidige of meest recente baan schrijven.

Correspondentie Kan een korte eenvoudige mededeling doen.


Kan nummers en data, eigen naam, nationaliteit, adres, leeftijd, geboortedatum of aankomstdatum in een land, et cetera schrijven zoals bijvoorbeeld op een inschrijvingsformulier.


(geen descriptor op dit niveau)

Vrij schrijven Kan eenvoudige frases en zinnen schrijven over zichzelf of denkbeeldige personen, over waar ze wonen en wat ze doen.

127

Bijlage 2: Beschrijvingen globale descriptoren per ERK-niveau voor schrijven

Niveau A1

Niveau A2

Correspondentie � Kan brieven schrijven met een bepaalde mate van emotie en kan de persoonlijke betekenis van gebeurtenissen en ervaringen

onderstrepen en het nieuws en standpunten van de correspondent becommentariëren.

� Kan adequate zakelijke brieven schrijven.


- als op B1 -


� Kan een essay of rapport schrijven waarbij een argument wordt uitgewerkt, en daarbij redenen aangeven voor of tegen een bepaalde mening en de voordelen en nadelen van verschillende keuzes uitleggen.

� Kan een geheel maken van informatie en argumenten uit een aantal bronnen.

Vrij schrijven Kan heldere, gedetailleerde beschrijvingen geven over een scala aan onderwerpen gerelateerd aan zijn/haar interessegebied.

Correspondentie � Kan vrij gedetailleerde persoonlijke brieven schrijven over ervaringen, gevoelens en gebeurtenissen.

� Kan een korte, eenvoudige zakelijke brief schrijven.


Kan notities/berichten schrijven waarin eenvoudige informatie van onmiddellijke relevantie voor vrienden, mensen van diensten, docenten en anderen die in zijn/haar dagelijks leven een rol spelen overgebracht wordt, waarbij de belangrijke punten begrijpelijk overkomen.


Kan heel korte rapporten schrijven volgens een vastgestelde standaard, waarin routinematige, feitelijke informatie doorgegeven wordt en redenen voor het ondernemen van bepaalde acties aangegeven worden.

Vrij schrijven � Kan eenvoudige, gedetailleerde beschrijvingen maken over een aantal bekende onderwerpen binnen het eigen interessegebied.

� Kan verslag doen van ervaringen, en daarbij gevoelens en reacties beschrijven in eenvoudige lopende tekst.

� Kan een gebeurtenis, een recent uitstapje - waar gebeurd of verzonnen - beschrijven.

128

Niveau B1

Niveau B2

Correspondentie � Kan zich duidelijk en precies uitdrukken in persoonlijke �FRUUHVSRQGHQWLH��HQ�GDDUELM�ÁH[LEHO�HQ�HIIHFWLHI�JHEUXLN�PDNHQ�

van de taal, inclusief toespelingen en grappen en emotionele taal.� Kan een complexe zakelijke brief schrijven.


- als op B1 -


� Kan heldere, goed gestructureerde uiteenzettingen schrijven over complexe onderwerpen en relevante opmerkelijke punten

daarin onderstrepen.� Kan standpunten vrij uitvoerig uitwerken en ondersteunen met

ondergeschikte punten, redenen en relevante voorbeelden.

Vrij schrijven Kan heldere, gedetailleerde, goed gestructureerde en goed uitgewerkte beschrijvingen en beeldende teksten schrijven in een zekere, persoonlijke en natuurlijke stijl die aansluit bij de lezer.

129

Niveau C1

(al)though hoewel, ofschoon We lost the game, (al)though we tried our best.

all the same toch, niettemin It was raining; we went out all the same.

besides behalve Besides you, no one writes me.

but maar Tom went to the part, but his sister didn't.

by contrast daarentegen Their old car had been small and slow, by contrast their new one was big and fast.

despite/in spite of ondanks Despite what the others say, I think he's a nice boy.In spite of all his efforts, he failed.

even so toch, desondanks 7KH�ERRN�KDV�PDQ\�ÁDZV��Even so, it's still rather useful.

even though hoewel, ook al He was happy, even though he didn't have any money.

however, … echter Women don't mind losing a game. Men, however, seem to mind quite a lot.

as aangezien, daar, omdat

As you weren’t there, I left a message.

because omdat I said nothing, because I was sad.

for want We listened carefully, for he brought news of the accident.

since aangezien, omdat She left her husband, since he was cruel to her.

because of wegens, vanwege She left her husband because of his cruelty.

130

Bijlage 3: Lijst signaalwoorden Engels

Reden/oorzaak

Tegenstelling

in contrast to in tegenstelling tot In contrast to their system, ours seems quite modern.

instead in plaats (daarvan) ,W�ZLOO�WDNH�GD\V�E\�FDU��VR�OHWV�Á\�instead.

nevertheless niettemin, toch There was no news; nevertheless he went on hoping.

nonetheless niettemin, toch It’s expensive, but we should buy it nonetheless.

on the contrary integendeel, juist niet, helemaal niet

It doesn’t look ugly to me; on the contrary, I think it’s beautiful.

on the other hand aan de andere kant We have three arguments in favour of your proposal; on the other hand, there are disadvantages as well.

rather than liever dan, eerder dan

Rather than to lie to his wife, he told her everything.

still, … niettemin, toch He treated me badly; still, I love him dearly.

whereas terwijl He earns a lot, whereas his wife's income is rather poor.

yet niettemin, toch She was given a lot of money and yet she refused to do it.

in order to om te He said that in order to make her angry.

so that zodat The meadow should be fenced, so that the sheep don't get out.

to om te This is too good to be true.

if (only) als (… maar), indien Next year he will go to Harvard, if (only) he graduates this year.

provided, providing mits, op voorwaarde dat

I will agree to go, provided/providing my expenses are paid.

unless tenzij You'll fail in French unless you work harder.

131

Doel

Voorwaarde

after nadat After the train left, we went home.

as terwijl, toen I watched her as she combed her hair.

before voordat He knocked loudly before entering the bedroom.

meanwhile ondertussen I went to college. Meanwhile, my best friend got a well-paid job.

once zodra, toen eenmaal Once the sun had set, the temperature dropped.

since sinds, vanaf, sindsdien

He left home in 1985 and has not been heard of since.

until, till totdat Please, wait until I call you.

while terwijl He fell asleep while studying his grammar book.

after all tenslotte, per slot van rekening

After all, what does it matter?

all in all tenslotte, alles wel beschouwd

All in all, the concert was a great success.

altogether alles inbegrepen, alles wel beschouwd

The weather was bad and the food dreadful. Altogether the holiday was a disaster.

as a result door, als gevolg van As a result of his drinking habit, he crashed his car.

as a consequence daardoor, met als gevolg

I was unemployed last year, as a consequence I did not have a lot of money to spend.

consequently daarom, met als resultaat

My car broke down and consequently I was far too late.

for this reason om deze reden, hierdoor

+H�ÀQDOO\�DFTXLUHG�D�FRPSDQ\�FDU��for this reason he sold his old one.

hence vandaar, daarom I fell off my bike yesterday, hence the bruises.

so dus, daarom The manager was ill, so I went to his place.

so that zodat The door of the pub was open, so that people could see what was happening inside.

therefore daarom She felt sick; therefore we stayed at home.

thus zo(doende) op deze / die manier

He's the eldest son and thus their heir to the throne. Just calculate the area of the circle thus formed.

132

Tijd

Gevolg

as well as even als, en ook He likes cooking as well as dancing.

for example bijvoorbeeld Sometimes people can do weird things, for example when they don't feel well.

for instance bijvoorbeeld Several of his friends came; Mike for instance.

likewise ook, op dezelfde manier

The food was excellent, likewise the wine.

similarly ook, op dezelfde manier

John doesn’t do anything. Similarly, his brother refuses to help.

and en I walked away and then I realised what had just happened.

besides behalve, naast 7KHUH�ZLOO�EH�ÀYH�IRU�XV�FRPLQJ�WR�GLQQHU��besides Peter.

even zelfs Everybody enjoyed the party, even Charlie!

furthermore bovendien I don't like him; furthermore, he smells.

in addition bovendien In addition to being lazy, he's quite rude as well!

moreover bovendien They knew the painting was a forgery. Moreover, they knew who had painted it.

what is more bovendien He's dirty and what's more, he stinks!

133

Bron: Ichtus Lyceum, Driehuis, gedownload van

http://www.ichthuslyceum.nl/onderwijs/vakken/engels.html

Uitbreiding

Vergelijking

134

Bijlage 4: ERK-leerlijnen Engels voor vmbo, havo en vwo

Doorlopende leerlijn vaardigheden Engels ERK (PO - havo/vwo) 2009Streefniveaus en eindniveaus ERK schrijfvaardigheid

Ker

n-

vaar

dig

hed

enPO

Onder

bouw

hav

o e

n v

wo

Tw

eede

fase

hav

oT

wee

de

fase

vw

o

5.

Sch

rijv

en

Ker

ndoe

l 12, 17

Dom

ein

D

Sch

rijf-

vaard

igh

eid

A1

A2

B1

B2

Corr

esponden

tie

Kan

een

kor

te e

envo

udig

e m

eded

elin

g doe

n.

Corr

esponden

tie

Kan

hee

l ee

nvo

udig

e per

soon

lijk

e bri

even

sc

hri

jven

om

dan

kbaarh

eid

of v

eron

tsch

uld

igin

gen

ov

er t

e bre

nge

n.

Corr

esponden

tie

Kan

vri

j ge

det

aille

erde

per

soon

lijk

e bri

even

sc

hri

jven

ove

r er

vari

nge

n,

gevo

elen

s en

geb

eurt

enis

sen

.K

an

een

kor

te, ee

nvo

udig

e za

kel

ijke

bri

ef s

chri

jven

.

Corr

esponden

tie

Kan

bri

even

sch

rijv

en m

et

een

bep

aald

e m

ate

van

em

otie

en

kan

de

per

soon

lijk

e bet

eken

is v

an

geb

eurt

enis

sen

en

erv

ari

nge

n o

nder

stre

pen

en

het

nie

uw

s en

sta

nd-

pu

nte

n v

an d

e co

rres

pon

den

t bec

omm

enta

riër

en.

Kan

adeq

uate

zakel

ijke

bri

even

sch

rijv

en.

Aan

teken

inge

n, ber

ichte

n,

form

uli

eren

Kan

nu

mm

ers

en d

ata

, ei

gen

n

aam

, n

ati

onalite

it, adre

s,

leef

tijd

, ge

boo

rted

atu

m o

f aan

kom

stdatu

m in

een

la

nd, et

cet

era s

chri

jven

zo

als

bijvo

orbee

ld o

p e

en

insc

hri

jvin

gsfo

rmu

lier

.

Aan

teken

inge

n, ber

ichte

n,

form

uli

eren

Kan

een

kor

te, ee

nvo

udig

e boo

dsc

hap n

oter

en a

ls o

m

her

halin

g of

her

form

ule

rin

g ge

vraagd

kan

wor

den

.K

an

kor

te, ee

nvo

udig

e aan

teken

inge

n o

f boo

d-

sch

appen

ger

elate

erd a

an

za

ken

van

on

mid

del

lijk

e n

oodza

ak s

chri

jven

.

Aan

teken

inge

n, ber

ichte

n,

form

uli

eren

Kan

not

itie

s/ber

ich

ten

sc

hri

jven

waari

n e

envo

udig

e in

form

ati

e va

n o

nm

iddel

lijk

e re

leva

nti

e vo

or v

rien

den

, m

ense

n v

an

die

nst

en,

doc

ente

n e

n a

nder

en d

ie

in z

ijn

/h

aar

dage

lijk

s le

ven

ee

n r

ol s

pel

en o

verg

ebra

cht

wor

dt,

waa

rbij d

e bel

angr

ijke

pu

nte

n b

egri

jpel

ijk

over

kom

en.

Aan

teken

inge

n, ber

ichte

n,

form

uli

eren

- als

op B

1 -

135

Ver

slag

en e

n r

apport

en(g

een

des

crip

tor

op d

it

niv

eau

).

Ver

slag

en e

n r

apport

en(g

een

des

crip

tor

op d

it

niv

eau

).

Ver

slag

en e

n r

apport

enK

an

hee

l kor

te r

appor

ten

sc

hri

jven

vol

gen

s ee

n

vast

gest

elde

stan

daard

, w

aari

n r

outi

nem

ati

ge,

feit

elijke

info

rmati

e doo

rgeg

even

wor

dt

en r

eden

en v

oor

het

on

der

nem

en v

an

bep

aald

e act

ies

aan

gege

ven

wor

den

.

Ver

slag

en e

n r

apport

enK

an

een

ess

ay

of r

appor

t sc

hri

jven

waarb

ij e

en

arg

um

ent

wor

dt

uit

gew

erkt,

en

daarb

ij r

eden

en a

an

geve

n

voor

of te

gen

een

bep

aald

e m

enin

g en

de

voor

del

en e

n

nadel

en v

an

ver

sch

ille

nde

keu

zes

uit

legg

en.

Kan

een

geh

eel m

aken

van

in

form

ati

e en

arg

um

ente

n

uit

een

aan

tal bro

nn

en.

Vri

j sc

hri

jven

Kan

een

vou

dig

e fr

ase

s en

zi

nn

en s

chri

jven

ove

r zi

chze

lf

of d

enkbee

ldig

e per

son

en,

over

waar

ze w

onen

en

wat

ze d

oen

.

Vri

j sc

hri

jven

Kan

een

aan

tal ee

nvo

udig

e fr

ase

s en

zin

nen

ove

r fa

milie

, le

efom

stan

dig

hed

en,

edu

cati

eve

ach

terg

ron

d,

hu

idig

e of

mee

st r

ecen

te

baan

sch

rijv

en.

Vri

j sc

hri

jven

Kan

een

vou

dig

e, g

edet

ail-

leer

de

bes

chri

jvin

gen

maken

ov

er e

en a

an

tal bek

ende

onder

wer

pen

bin

nen

het

eig

en

inte

ress

egeb

ied. K

an

ver

slag

doe

n v

an

erv

ari

nge

n, en

daarb

ij g

evoe

len

s en

rea

ctie

s bes

chri

jven

in

een

vou

dig

e lo

pen

de

tekst

. K

an

een

ge

beu

rten

is, ee

n r

ecen

t u

itst

apje

- w

aar

gebeu

rd o

f ve

rzon

nen

- b

esch

rijv

en.

Vri

j sc

hri

jven

Kan

hel

der

e, g

edet

aille

erde

bes

chri

jvin

gen

gev

en o

ver

een

sca

la a

an

on

der

wer

pen

ge

rela

teer

d a

an

zijn

/h

aar

inte

ress

egeb

ied.

136

Het product voldoet aan de onderstaande beschrijving van het

ERK-niveau

Het product voldoet minimaal

aan de producteisen

jaja

neenee

Score onvoldoende

Score onvoldoende

Score voldoende

137

Bijlage 5: Beoordelingsmodellen per ERK-niveau

Beoordelingsmodel taaltaken A1

Het product voldoet aan de volgende beschrijving van ERK-niveau A1:

OnderwerpDe teksten gaan over jezelf.

Woordenschat en woordgebruikJe gebruikt woorden en eenvoudige uitdrukkingen, die over jezelf en

veel voorkomende situaties gaan.

Grammaticale correctheidJe gebruikt een klein aantal eenvoudige constructies en uit het hoofd geleerde

uitdrukkingen.

138

Spelling en interpunctieBekende woorden en korte zinnen zoals op eenvoudige verkeers- of

ANWB-borden, instructies, namen van dagelijkse dingen en namen van

winkels of regelmatig gebruikte zinnetjes heb je goed overgeschreven.

Je eigen adres, nationaliteit en andere persoonlijke details zijn goed gespeld.

SamenhangWoorden of groepen van woorden verbind je met simpele voegwoorden,

zoals ‘en’ of ‘dan’.


ERK-niveau


aan de producteisen

jaja

neenee

Score onvoldoende

Score onvoldoende

Score voldoende

139

Beoordelingsmodel taaltaken A2

Het product voldoet aan de volgende beschrijving van ERK-niveau A2:

OnderwerpDe teksten gaan over je directe omgeving of eenvoudige alledaagse situaties.

Woordenschat en woordgebruikJe gebruikt uit het hoofd geleerde zinnetjes en uitdrukkingen en kleine groepen

woorden waarmee je simpele dingen kunt zeggen.

Grammaticale correctheidJe kunt eenvoudige zinnen schrijven, en daar mogen nog wel fouten in zitten.

Spelling en interpunctieKorte zinnen over alledaagse dingen – bijvoorbeeld een routebeschrijving -

zijn correct overgeschreven.

Korte woorden die je mondeling kent, zijn zo geschreven dat ze te herkennen zijn.

SamenhangJe gebruikt voegwoorden, zoals ‘en’, ‘maar’ en ‘omdat’ om woorden en zinnen

met elkaar te verbinden.


ERK-niveau


aan de producteisen

jaja

neenee

Score onvoldoende

Score onvoldoende

Score voldoende

140

Beoordelingsmodel taaltaken B1

Het product voldoet aan de volgende beschrijving van ERK-niveau B1:

OnderwerpDe teksten over onderwerpen die je bekend zijn of over alledaagse zaken.

Woordenschat en woordgebruikJe kunt vertrouwde onderwerpen, zoals familie, hobby’s werk, reizen en actuele

gebeurtenissen beschrijven. Soms moet je een omschrijving gebruiken omdat je

het woord niet weet.

Grammaticale correctheidZinnen die je vaak schrijft over bekende zaken, kun je foutloos schrijven.

Spelling en interpunctieJe tekst moet over het algemeen in zijn geheel te begrijpen zijn.

Spelling, interpunctie en lay-out zijn in de meeste gevallen goed genoeg

om te volgen.

SamenhangJe kunt de informatie op een overzichtelijke manier opschrijven, zodat de lezer

je goed kan volgen. Je kunt een serie kortere zinnen zo met elkaar verbinden

dat het een samenhangend geheel wordt.


ERK-niveau


aan de producteisen

jaja

neenee

Score onvoldoende

Score onvoldoende

Score voldoende

141

Beoordelingsmodel taaltaken B2

Het product voldoet aan de volgende beschrijving van ERK-niveau B2:

OnderwerpDe tekst gaat over zaken die je interesseren of waar je ervaring mee hebt.

Woordenschat en woordgebruikJe kunt duidelijke beschrijvingen geven en je mening verkondigen over de

meeste algemene onderwerpen.

Grammaticale correctheidJe laat zien dat je de grammatica vrij goed beheerst. Er zijn geen fouten die

de begrijpelijkheid in de weg te staan.

Spelling en interpunctieDuidelijke, begrijpelijke, lopende tekst waarbij indeling in paragrafen en

standaard lay-out zijn toegepast.

Spelling en interpunctie zijn goed, maar er kan nog wat invloed van

het Nederlands te zien zijn.

SamenhangJe schrijft een heldere, samenhangende tekst, wat bij een lange tekst

nog niet altijd even goed lukt.


ERK-niveau


aan de producteisen

jaja

neenee

Score onvoldoende

Score onvoldoende

Score voldoende

142

Beoordelingsmodel taaltaken C1

Het product voldoet aan de volgende beschrijving van ERK-niveau C1:

OnderwerpOnderwerpen kunnen vrij ingewikkeld zijn en heel verschillend van aard:

algemene, wetenschappelijke, beroepsmatige of alledaagse onderwerpen

kunnen aan de orde komen.

Woordenschat en woordgebruikJe tekst laat een goede beheersing van een uitgebreide woordenschat zien.

Je hebt formuleringen geselecteerd waarmee je je helder en in een gepaste stijl

kunt uitdrukken zonder je te beperken in wat je wilt zeggen.

Grammaticale correctheidJe maakt consequent goed gebruik van de grammatica. Fouten zijn zeldzaam.

Spelling en interpunctie/D\�RXW��SDUDJUDDÀQGHOLQJ�HQ�LQWHUSXQFWLH�]LMQ�WHONHQV�JRHG�WRHJHSDVW�HQ�

ondersteunen het begrip bij de lezer. Je spelling is accuraat, afgezien van

enkele verschrijvingen.

SamenhangJe schrijft een duidelijke, goed lopende en goed gestructureerde tekst.

Aan

tal punte

n4

32

1

On

der

wer

p/

Uit

wer

kin

g op

dra

cht

Opdra

cht

goed

beg

repen

en

uit

gew

erkt

De

opdra

cht

is r

edel

ijk

goed

beg

repen

, m

aar

nie

t alle

onder

del

en z

ijn

eve

n

goed

uit

gew

erkt.

Een

dee

l va

n d

e op

dra

cht

is n

iet

beg

repen

/n

iet

geh

eel u

itge

voer

d e

n/of

er

zit

ten

on

du

idel

ijkh

eden

in

de

uit

wer

kin

g va

n

som

mig

e on

der

del

en.

De

opdra

cht

is n

iet

goed

beg

repen

en

/of

een

gro

ot

aan

tal on

der

del

en is

nie

t co

rrec

t u

itge

voer

d e

n/of

éé

n o

f m

eer

onder

del

en z

ijn

h

elem

aal n

iet

uit

gevo

erd.

Woo

rden

sch

at

en

woo

rdge

bru

ik

Ru

ime

woo

rdkeu

s.

Goe

d g

ebru

ik

van

idio

om e

n

syn

onie

men

. Vee

l va

riati

e.

Lev

endig

.

Woo

rdkeu

s is

vol

doe

nde.

S

oms

wor

den

syn

onie

men

ge

bru

ikt.

Idio

om is

vold

oen

de.

Er

is w

ein

ig

vari

ati

e, m

aar

er z

ijn

nie

t al te

vee

l st

oren

de

her

halin

gen

.

Woo

rdkeu

s is

bep

erkt.

S

ynon

iem

en w

orden

n

iet

of n

au

wel

ijks

gebru

ikt.

Idio

mati

sch

e u

itdru

kkin

gen

on

tbre

ken

. E

r zi

jn v

eel st

oren

de

her

halin

gen

.

Woo

rdkeu

s is

sle

cht.

Vaak

wor

den

woo

rden

geb

ruik

t m

et d

e ve

rkee

rde

bet

eken

is-

nu

an

ce. S

ynon

iem

en e

n

idio

mati

sch

e u

itdru

kkin

gen

w

orden

nie

t ge

bru

ikt.

Ned

er-

lan

ds

idio

om w

ordt

lett

erlijk

ve

rtaald

in

het

En

gels

.

Gra

mm

ati

cale

co

rrec

thei

dE

r zi

jn w

ein

ig

of g

een

fou

ten

.E

r zi

jn w

el w

at

fou

ten

, m

aar

ze z

ijn

nie

t st

oren

d

en z

e st

aan

een

goe

d

beg

rip n

iet

in d

e w

eg.

Het

geb

ruik

van

de

elem

enta

ire

gram

mati

ca

is v

oldoe

nde.

Er

zijn

sto

ren

de

fou

ten

. E

en g

oed b

egri

p v

an

de

tekst

wor

dt

bem

oeilijkt.

E

r zi

jn o

ok s

tore

nde

fou

ten

in

de

elem

enta

ire

gram

mati

ca.

Er

zijn

vee

l st

oren

de

fou

ten

. D

e te

kst

is

hie

rdoo

r sl

ech

t te

beg

rijp

en. O

ok d

e el

emen

tair

e gr

am

mati

ca is

onvo

ldoe

nde.

De

Ned

erla

ndse

gr

am

mati

ca is

over

du

idel

ijk

in h

et E

nge

ls a

an

wez

ig.

Spel

lin

g en

in

terp

un

ctie

Er

zijn

wei

nig

of

gee

n fou

ten

.E

r zi

jn w

el w

at

fou

ten

, m

aar

ze z

ijn

nie

t st

oren

d

en z

e st

aan

een

goe

d

beg

rip n

iet

in d

e w

eg.

Er

zijn

gee

n e

lem

enta

ire

spel

fou

ten

.

Er

zijn

sto

ren

de

fou

ten

. E

en g

oed b

egri

p v

an

de

tekst

wor

dt

bem

oeilijkt.

E

r zi

jn o

ok s

tore

nde

elem

enta

ire

spel

fou

ten

. E

r zi

jn s

tore

nde

fou

ten

in

de

inte

rpu

nct

ie.

Er

zijn

vee

l st

oren

de

fou

ten

. O

ok d

e el

emen

tair

e sp

ellin

g is

on

vold

oen

de.

In

terp

un

ctie

on

tbre

ekt

en/of

wor

dt

verk

eerd

geb

ruik

t.

Coh

eren

tie

Inh

oudel

ijke

corr

ecth

eid/

Sam

enh

an

g

Het

wer

k is

een

go

ed lop

end g

ehee

l.

Er

zijn

goe

de

over

gan

gen

en

alin

ea’s

. H

et t

aal-

gebru

ik is

corr

ect,

c.

q. past

bij

het

on

der

wer

p.

Het

wer

k is

een

red

elijk

lopen

d g

ehee

l. S

omm

ige

over

gan

gen

on

tbre

ken

en

/of

zijn

on

du

idel

ijk.

De

alin

ea-i

ndel

ing

is n

iet

vlek

kel

oos.

Het

taalg

ebru

ik

is m

eest

al co

rrec

t, m

aar

er

zijn

wat

onvo

lkom

enh

eden

.

Del

en v

an

het

wer

k z

ijn

on

du

idel

ijk. O

verg

an

gen

en

alin

ea-i

ndel

ing

ontb

reken

gro

ten

dee

ls.

Het

taalg

ebru

ik is

vaak

nie

t co

rrec

t.

Het

geh

eel is

on

du

idel

ijk.

Ove

rgan

gen

en

alin

ea’s

on

tbre

ken

. H

et t

aalg

ebru

ik

is n

iet

corr

ect

en/of

past

nie

t bij h

et o

nder

wer

p.

143

Correctiemodel Herman Wesselink College schrijfvaardigheid Engels - B2 opdracht/essay33

33 Bron: www.erk.nl

144

Correctiemodel schrijfvaardigheid Engels (toelichting)

Uitwerking opdracht� Als het aantal gebruikte woorden minder is dan wat is voorgeschreven worden

minder punten gegeven.

Inhoudelijke correctheid� overgangen: gebruik van voegwoorden enzovoorts om de overgang van de ene

naar de andere alinea duidelijk te maken;

� taalgebruik niet correct: bijv. gebruik van korte vormen (isn’t in plaats van is not)

waar dit niet correct is; gebruik van spreektaal, slang, swear words, et cetera.

Woordkeus� storende herhaling: herhaald gebruik van dezelfde woorden, uitdrukkingen

� letterlijke vertaling Nederlands idioom: “I have the book out.”

Grammatica� elementaire grammatica: basis grammatica onderbouw (bijvoorbeeld

onregelmatige werkwoorden, gebruik van de tijden met uitzondering van

verschil past/perfect en passive, enzovoorts).

� Nederlandse grammatica: bijv. gebruik van de Nederlandse woordvolgorde.

Spelling en interpunctie� elementaire spelfouten: bijv. Englisch, it’s in plaats van its, enzovoorts.

� storende fouten: spelfouten die leiden tot een andere betekenis, bijvoorbeeld

then in plaats van than; many in plaats van money, enzovoorts.

� storende fouten in interpunctie: een komma gebruiken waar een punt

zou moeten staan en een nieuwe zin zou moeten beginnen.

Puntentoekenning

Maximale score: 20Er kunnen ook halve punten toegekend worden: bijvoorbeeld woordkeus: 2½

Het cijfer is de score gedeeld door twee.

Docenten moderne vreemde talen hebben de taak leerlingen schrijf vaardigheid in de betreffende taal aan te leren, bij voorkeur aansluitend bij het Europees Referentiekader. Om hen daarbij een handje te helpen, heeft CPS de Writing Box ontwikkeld, die net als de Speakerbox veel taaltaken bevat en aanwijzingen over het schrijfproces en het beoordelen van schrijfvaardigheid.

De Writing Box richt zich in de eerste plaats op docenten in het voortgezet onderwijs, maar is ook goed bruikbaar in het middelbaar beroepsonderwijs.

Judith Richters studeerde Spaanse taal- en letterkunde aan de Universiteit Utrecht en Interculturele Communicatie aan de Universiteit Tilburg. Vanaf 1986 werkte zij afwisselend in het onderwijs en het welzijns werk en vanaf 1993 was zij docent en trainer aan de Hogeschool Rotterdam. Sinds 2000 is zij managing consultant bij CPS. Zij is gespecialiseerd in talen (moderne vreemde talen, taalbeleid, referentie-niveaus) en schreef diverse publicaties over taal en taalbeleid.

Lucia Fiori studeerde Taal- en Cultuurstudies aan de Universiteit van Tilburg. Ze werkte als docent taal en cultuur bij lerarenopleidingen in het hoger onderwijs en als beleidsadviseur bij Forum en het Landelijk Overleg Minderheden. Sinds 2005 is zij senior consultant bij CPS, met als focus taalrijke didactiek en taalbeleid.

Mariette Zuijdgeest studeerde Duitse taal- en letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam en de Freie Universität Berlin. Zij werkte in het voortgezet onderwijs en mbo als docent Duits en Nederlands. Sinds 2008 is zij senior consultant bij CPS Onderwijsontwikkeling en advies. Haar expertise ligt op het gebied van taal en taalbeleid, het ERK in de doorlopende leerlijn en de vertaalslag naar het primaire proces.

Writing Box.pdf

Documents

Transcript of Writing Box.pdf