1

W/Q: Mohamed Abdirizak Said Elmi (SAMIIK)

01st November, 2014

“DIINTIYO DHAQANKIYO HIDDAHA HADAAD, DUUNYO DHAAFSATEEN”

“ DADNIMADU MARBAY WAXTARTAA OO, DAMIIR KUU YEESHAA”

12 sanno oo dalku ku jiray xaalad Siyaasadeed oo jahwareer iyo kadeed ku dhisan

ayadoo hanaanka Siyaasadeed ee dalku ahaa “Kumeelgaadh/ Transitional” bulshada

dhibaatada iyo darxumada la nool mar uun waxay sugayeen, isbeddel Siyaasadeed”

Political Change” oo dalka ka hanaqaada, Kumeelgaadh laga baxo, dowlad

Soomaaliyeed oo fahamta nolosha dadkeeda; la timaada qorshe-istiraatiijiyadeed

*Strategic-planning* iyo khudadii wax loogu qaban lahaa bulshada *Road-map*,

dhalinyartu si gaara ayadoo Tahriibta, Burcadnimada iyo Xagjirnimada inbadan lagu

khalday haddana, duruufo taagan iyo asbaab jirta awgeed u geysay ku biiristooda;

dhammaan hididiiladii iyo rajadii waxaa mar qudha dadka neecow qabow iyo neefsi

macaan dareemeen, Soomaaliya oo gudaheeda lagu doortay dowlad aan

kumeelgaadh ahayn “Permanent Government” (10th September 2012), iyo saddex-da

mas’uul oo ahaa aqoonyahanno aan ka qayb-qaadan dagaaladii sokeeye “Somali

Civil War”, ganacsiga iyo barrenimada caan ku ahaa.

Hayeeshee, ayadoo dad badani aaminsanaayeen H.E Xassan Sh. Maxmuud inuu la

shaqayn jiray jabhaddii USC/Xoghaye haddana, bulshadu waxay arkayeen in

isbeddelka haatan yimid kii ugu fiicnaa ee dalka iyo dadka wax tari lahaa yahay,

Warbaahinta Soomaalida sida: Universal, Tv-ga Jamhuuriyadda Djibouti, Somali

channel iyo Warbaahinta dowladda *SNTV*, dhammaantood si toosa ayay u

gudbinayeen doorashadii caasimadda Muqdisho, 10th September, 2012/Maalin

Isniina ka dhacday. Shacabka Soomaaliyeed, Beesha Caalamka, Wadamada Deriska,

Beesha Carabta iyo Dhammaan Caalamka waxaa loo dheg-taagayay cidda ku

guulaysan doonta doorashadaas iyo jawigu siduu noqonayo.

2

Sawaxan qaylo badan wata oo cod dheer ku baxaya ayaa la wada maqlay, taloow

maxaa dhacay? Bal adba! Guddoonkii doorashada ayaa ku dhawaaqay in Xassan Sh.

Maxmuud noqday Hogaamiyaha laylin doona 4-ta sanno ee soo socota Siyaasadda

Jamhuuriyadda Federaalka ee Soomaaliya. Sacab ayaa la wada tuntay, waa laysku

hambalyeeyay, farxaddii ayaa lays gaadhsiiyay, doorashada oo habeen dhacaysay

xabado badan ayaa laga riday deegaamo badan sida, Puntland, Khaatumo iyo

Banaadir.

Ardayda iyo dhalinyarta Soomaalidu waxay fisheen in dalku soo hagaagayo si

tartiiba, maantana, shaqsiyaad mashruucyadii iyo barnaamijyadii dalkan iyo dadkan

lagu waxyeeleeyay ka badbaaday hogaan loo doortay. Dhibaataduse waxay tahay,

wadamada horumaray “Developed Countries” marka miidaan ka Siyaasadda lays ku

yimaado oo lagu tartamo hanashada xilka, saddex-waxyaalood ayaa lagu miisaamaa

cidda bulshadu u dooranayso hogaamiye. (1) Taariikhdiisa dhanka aqoonta, waayo-

aragnimadiisa, xirfadihiisa, shaqsiyaddiisa iyo dhaqankiisa. (2) Muxuu qabtay oo

barnaamjyo iyo mashaaric bulshada iyo dalkaba anfacay? Muxuuse khasaariyay oo

halleeyay oo dhibaato ah? (3) Ma leeyahay astaamihii iyo tilmaamihii Hogaamiye

lagu yiqiinay? Intee bay dhantahay dulqaadkiisa, go’aan qaadashadiisa? ma leeyahay

aragti (Vision)? Ma leeyahay risaalo (Mission)? Ma leeyahay karti (Dynamism)? Ma

leeyahay akhlaaq (Ethics)? Af-yaqaan codkar ah mayahay (Skilled Orator)???

Dadka Soomaaliyeed arrimahaas ma daneeyaan oo uma bisla, booskooda waxaa

ugu jira: (1) Qabiilkee uu kasoo jeedaa, gaar ahaan Daarood mise waa Hawiye? (2)

Intee in la eg ayay taariikhdiisu kaga dhigantahay waxyeelo uu shacabka iyo

qarannimada u geystay, ma bad buu iibsaday? Ma dekad ayuu xaraashay? Mise waa

hogaamiye wayn oo dad nool-nool oo madaxa timo ku leh ayuu seyladda geeyay?

(3)Isbahaysigiisu awood dhaqaale ma leeyahay iyo taageero buuxda dhanka

Tigreega maka haystaa. Isku soo gunaanadoo, “Soomaalidu agteeda waxey

qadarisaa shaqsiga ee shaqsiyaddiisa ma qiimeyso; hadalkiisa iyo aftahannimadiisa

ayay u nacam-leeyaan ee falkiisa ma miisaanto; barnaamijkiisa siyaasadda ma

faalaysee, boorsadda lacagta ayay fahmaan, taariikhdiisa dib u akhrin kuma

samayso, booskii aqoonta waxaa ugu jira qabiil”!

3

Labo tusaalood aan u keeno doodayda. (1) Baarlaaanka Puntland ayaa xilli xilliyada

kamida waxaa xildhibaanada lagu wargeliyay in midkastaba CV-giisa soo qoro, si

guddoonka baarlamaanku u kala barto mudanayaasha, mid kamida oo magiciisa aan

xusaynin ayaa la imaan-waayay, “Maxaad u keeni wayday?” ayaa la warsaday, “Maxaa

CV-gayga lagu falayaa miyaydan ogayn nin reerkaas kasoo jeeda inaan ahay,

qabiilkaa CV-gayga ah”. (2) Marka la magacaabayo wasiiro/wasiiro ku xigeenno/

wasiiru-dowlayaal ama agaasimayaal, inta badan lama qiimeeyo ruuxaas aqoontiisa,

aragtidiisa, garashadiisa iyo kartidiisa, reerka uu kasoo jeedo, taageerada

Xabashida uu ka haysto iyo boorsadda lacagta ee culayskeeda sidi la’yahay ayaa la

maamuusaa. Soomaali waa inay xaqiiqada fahamtaa.

Doorashadaas oo ay ku tartamayeen 24 siyaasiyiin, gunaanadkeeda, Madaxweyne

X/Culusow wuxuu ku guuleystay jagadii ugu sarreysay ee qarannimada Soomaalida

“Madaxweyne/ President”, Guddoomiye Professor Jawaari asaguu kasii horreeyay,

dabadeed, aqoonyahan ganacsade Cabdi Faarax Shirdoon –Saacid, ayuu

Madaxweyne Xassan Sh. Maxmuud u doortay inuu layliyo xukuumadda, noqdo

wasiirka koowaad ee wasiirada “Raysul-Wasaare”. 16th September isla sanadkaas,

magaaladda Muqdisho – Caasimadda Jamhuuriyadda Iyo Qalbigii Umadda – waxaa

ka qabsoontay munaasabaddii caleema-saarka madaxweynaha. Ururo caalamiya,

madaxweynayaal wadamo iyo marti heerkoodu sarreeyo ayaa kasoo qayb galay

madashaas qiimaha badan. Xukuumad “Cabinets” ka kooban 35 wasiiro ayaa la

magacaabay. Wasiiro (10), Wasiiro-Kuxigeenayaal (20) iyo Wasiiru-dowlayaal (5).

Isbeddelkaas siyaasadeed ee wadanka ka dhacay waxaa siweyn u soo dhoweeyay

dhammaan Soomaalida oo dhan, meelwalba oo ay joogaan. Banaan-baxyo iyo

munaasabado kala duwan oo lagu soo dhoweynayay madaxweynaha ayaa ka

dhacday wadanka dibadiisa sida, UK, USA, Europe iyo Bariga Afrika iyo gudihiisa

sida, Muqdisho, Baydhaba, Kismaayo, Jowhar, Bosasso, Garoowe, Buuhoodle iyo

Laascaanood. Soomaalida waxaa gashay/ku beermay rajo hor leh, hididiilo

hankeedu aad u sarreeyo, dareen ugub ah iyo waayo-aragnimo ka dhalatay biseylka

siyaasadeed ee Soomaalida xilligan.

4

Isbeddelkan ma ahayn keliya hogaamiyayaal isbeddelay, sidoo kale, waxaa dheeraa

in wadanku uu kabaxayey marxalad kumeelgaadh ah, una gudbayay marxalad

dhameystiran oo aan kumeelgaadh ahayn, Soomaalida waxaa ka soo booday

dareen wadaniyadeed iyo biseyl siyaasadeed oo waayuhu iyo duruufuhu sababeen.

Shaki kuma jiro in goolaha-baarlamaanka, gudoomiyaha iyo guddoonka guud,

madaxweynaha, reysul-wasaaraha iyo wasiiradiisa ay dhammaantood ku dhaarteen

dastuurka cusub ee Soomaaliya loo sameeyay 2012-kii, kaasoo dadaalkiisa iyo

juhdigiisaba lahayd <<dowladii Sh/Shariif>>, shaki kuma jiro in dastuurkaas wax

badan oo ku qornaa ay u baahnaayeen in la saxo, laakiin road-mapka oo wakhti yar

heystay iyo culeys siyaasadeed oo dhanka dibada ahi waxey sababtey, in awoodda

wax ka beddelista iyo sixidda loo daayo baarlamaanka cusub ee Soomaalida.

Kadib markii siweyn loo taageeray isbeddelka siyaasadeed ee wadanka ka hillaacay,

soomaaliduna dareemeen rajo cusub iyo in wadanku u baahanyahey in loo wada

shaqeeyo oo ruux waliba doorkiisa ka qaato, hanaanka soo celinta dowladii luntay,

siyaasaddii fashilantay, bulshadii kala irlooday iyo midnimaddii shakigu ku yimid.

Baarlamaanka, madaxweynaha, reysul-wasaaraha iyo xukuumadiisuba waxey

bilaabeen diyaarinta documentary hagaya jihada siyaasadda dowlada, iyo dejinta

tiirarka ay ku taagan-tahay siyaasadda dowladu. Waxey diyaarisay barnaamij-

siyaasadeed ay Soomaalidu aad iyo aad usoo dhoweeyeen taasoo ,ay ugu magac-

dareen (Documentary: The foundation Of New Beginning In Somalia) “Barnaamijka:

Aas-aaska Bilowga Cusub ee Soomaaliya” taasoo ku dhisan lix-tiirar/that based on

6 pillars.

Siyaasadda lixda tiirar, ayey dowladu saddex kamida waxey u qorsheysay iney

noqdaan “Muhiimadaha Muhiimadahooda” (Priorities Of Priorities) kuwaasoo kala

ah (Barnaamijka xasilinta dalka oo kudhisan tiirka soo celinta nabadda iyo amniga

dalka/Project of Restoring Peace and Stability “National Security Service”, Barnaamijka

dib-u-eegidda iyo sixidda qorshaha cadaaladda/ Justice Reform Project, iyo ugu

dambeyntii Barnaamijka dib-u-eegidda iyo dhisidda kaabayaasha iyo shuruucda

dhaqaalaha/Public Financial Management plan). Soomaalidu siweyn oo niyad-sami

iyo himad-sare ku jirto ayey u soo dhoweeyeen tiirarka siyaasadeed ee

dokumentariga, ee dowladu dejisatey iney hirgaliso kuna hogaamiso qadarka

wakhtiyeed ay heysato. “Amniga ayaa laga dhigay muhiimadda koowaad, labaad iyo

saddexaad ee barnaamijkaas”.

5

Waxey dowladdu si heer sare ah u heshay kaalmo maadiya/Material Support,

kaalmo macnawiya/Moral Support, indhihii beesha caalamka/international community

observes. Iyo kalsooniddii shacabka soomaliyeed/people’s trust ... dowladu waxey

guulo ka gaartey dhanka siyaasadda, arrimaha dibadda, waxaana marar badan

dowlada loo sheegay iney isku miisaanto siyaasada gudaha iyo dibada/ Balancing of

Foreign and Internal policies. Dowladu waxey booqasho kala duwan ku kala bixisay

dhammaan badi gobalada koonfureed, iyo gobolada bartamaha ee Soomaaliya,

dhammaan waxey noqdeen siyaasad Soomaalidu si weyn u soo dhoweysay.

Himiladaas iftiimaysa ayadoo ay muuqato, waliba 6-dii bilood ee ugu horreysay

labada hogaamiye (Culusow Iyo Saacid) ay muujiyeen saaxiibtinimo dheeraada,

waxay dadku u maleeyaan in is qab-qabsigii hogaamiyayaasha Soomaalidu

wakhtigiisii idlaaday, labadan masuulna ay dhigi doonaan rikoodh cusub oo dhanka

ilbaxnimada iyo biseylka Siyaasadda ah. Haatan iyo wixii ka dambeeyana,

xorreynta deegaamada Xagjiriintu/Alshabaab ka taliyaan iyo horumarka dalka iyo

dadka In laga shaqayn doono ayay aamineen.

Maamul u samaynta gobolada, baahinta adeegga dowladnimo iyo dardargelinta

mashruuca xagjiriinta lagu u gaarsanayo, howlihii ugu waaweynaa oo dadku

dowladda ka sugayeen ayna balan qaadeen ayay ahaayeen. Durbadiiba, dacwad cod

dheer ku baxaysa ayaa Puntland kasoo yeedhay, “Dastuurkii saxeexayaasha lixda

ay isla ogaayeen waa la beddelay, baarlamaan kan ee cusub een heshiiskaas la

socon mid cusub ayaa loo qaybiyay” ayay reer Puntland ku andacoodeen,

xaqiiqaduna waxay tahay siday sheeganayaan, ilaa iyo hadda arrintan dabkeedu iyo

holaceedu wuu shidan yahay (Ongoing Mistake).

Deegaanada SSC oo waligood u taagnaa *Midnimadda Soomaalida iyo Adkaynta

Qarannimada*, Walaalaha Somaliland waxey ku hayaan dulmi, xasuuq iyo weerar

ba’an oo birimagaydada, maxasta iyo xoolaha la kala soocayn, tirsiga taariikhda

miilaadiga, 15th Ocbober, 2007/Maalin Isniina ayaa la qabsaday magaaladda ugu

weyn ee deegaankaas – Laascaanood – Illaa hadda gacanta ayay ugu jirtaa, ku

dhowaad 70% dadyowgii degmadaas deganaa way qaxeen, qaybihii ganacsiga ee

kala duwanaa way xidhmeen, kaaga daranee, dadkii in maxaabiis ahaan loo

qafaashay, in la xasuuqay oo geeri ama dhaawaca, iyo in aan hadli Karin oo

xorriyadooda la gatay ayay noqdeen, tilmaantaas wali way jirtaa (Ongoing

Genocide).

6

Dhawaqa bulshada deegaan kaas degan wuxuu ku baahay Warbaahinta Bulshada,

waxey farriin cabasho iyo garasho xambaarsan u direen hogaankii dalka oo

President Hassan ugu horreeyo. “Annagu midnimada aan difaacayno, annnagu

qarannimada shakiga la geliyay adkaynteeda, annagu u hiilinta calanka iyo ka

dhiidhiyidda barnaamijyada lagu gumaadayo bulshada, lagu carqalad gelinayo

midnimadda, lagu baabiinayo muqaddasaatka, ayaanu leenahay waa khalad ee ma

ogolin; intaasaa nalagu dilayaa, intaasaa haween kayaga loo kufsanayaa, intaasaa

xorriyaddayada loo xanibayaa, dambi iyo eed kale maanu gelin aan ka ahayn inaan

Soomaali damiirkoodu ka damqaday midnimada la tirtirayo aanu nahay, dowladda

Soomaaliyeed ha noosoo gurmato oo baaqayaga haka jawaabto” dhambaalkaas

ayey xambaarsanayd risaaladii reer SSC dowlada Xamar u direen. Nasiib-darro,

Dowladdu illaa hadda kamaysan garaabin, waxtar af iyo adinna umay fidin, marka

lagasoo tago warka afka baalkiisa ah ee “waan ka xunnahay wakhtigan in dhiig

Soomaaliyeed daato”.

Maamul u samayntii gobalada markay timid, reer Jubbaland kadib markay dastuur

ka dheehdeen, labo gobol iyo wixii ka badanba dowlad-goboleed waa samaysan

karaan ku arkeen, shirar ayay bilaabeen - Horayna U Jiray – waxay ku guuleysteen

in qaybaha bulshada lays ku keeno. Madaxweyne Hassan oo safaro ujeedadoodu

booqasho iyo u kuurgalid xaaladeed ahayd ayuu degmooyinka Baydhaba iyo

Beledwayn ku yimid. “Reer Beledwayn iyo Reer Baydhaba aayahooda waa ka

tashan karaan, maamul-goboleed na waa samaysan karaan” ayay kamid tahay

hadalo uu goobo kala duwan ee labadaas degmo ka yidhi. Balse, markay timid

arrintii Jubbaland carqalad iyo dood weyn ayay dowladu ka keentay, mudo sanad

ah ayaysan jirin is afgarad walow bulshadu barnaamijkeeda sii wadatay oo

madaxweyne (Sh. Axmed Madoobe) iyo madaxweyne ku-xigeen (Gen. Fartaag)

magacawdeen. Arrintaasna anaaniyad qabiileed iyo caadifad siyaasadeed ayay

kicisay, waxaa lagu sigtay in dagaaladii sokeeye dib loo soo nooleeyo oo safaf

qabiileed loo kala baxo; markii dambena xal ayaa loo helay kadib wakhti badan oo

khasaaroobay.

7

Jubbaland waa la ansaxiyey oo dowlad-goboleed ayay noqotay kadib dadaal badan

oo dadyowga deegaan ka ku nooli sameeyeen. Arrin kale oo dood kicisay waxay

ahayd khilaafkii Siyaaseed ee Saacid iyo Culusow. Soomaalidii hilmaantay in mar

dambe Siyaasiyiinta kala leyliya Madaxtooyadda iyo Xukuumadda is qabsan

doonaan oo is khilaafi doonaan, argagax, anfariir, layaab iyo waali cusub ayay ku

noqotay. Waxayba ruuxdooda kula sheekeysteen, isbeddelkii la sheegayay sowtan

muran badan dhaliyay!! Isbeddelkii la sheegayay sow kamuu mid ahayn dhaqankaas

in laga ilbaxayo!!! Waa yaabee!!! Illaa intee ayay caadadani jiri-doontaa!! Oo talow

dastuurka malagu daro qodob dhigaya in khilaafka labada hogaamiye ay tahay

qodob-dastuuriya oo sharciya, si dadku marwalboo lays xag-xagto u yaq-yaqsoon

oo u fahmaan arrin dastuuriya oo caadiya. Yeelkadeedee, Reysul-wasaare Saacid

waxaa lagu beddelay R/W Abdiweli Sheikh. 12th December, 2014/ Maalin Khamiisa.

Hayeeshee, Soomaalidu waxey wali is weydiinayeen, suuragal markale ma tahay in

Abdiweli Shiikh iyo Xassan Culusow ay is qabtaan?? Hadayba dhacdo maxaa la

yeelayaa? Oo waa annagii nidhi khilaafkan caadada noqday qodob-dastuuriya halaga

dhigee, tolow ma la aqbalay!!!!. Yeelkadeedee, arrinta labaad ee maamul u

samaynta ee khilaafka badani ka yimidey waa qadiyadda gobolada-dhexe, baaq ayay

dowladdu soo saartay murtideedu ahayd, “Mudug iyo Galguduud in la mataaneeyo,

loona sameeyo dowlad-goboleed”. Dowlad-goboleedka Puntland waxay la timid

dood tiirarkii ay ku dhaqaaqi lahayd iyo wadiiqooyin kii ay mari lahayd intuba u

dhamaystiran yihin, muddo 20 casho ku siman ayay u qabatay dowladdu inay

farsamo wadaxaajood iyo is afgarad ku dhisan la timaado. Mudadii oo dhammaatay,

bulshadu waxay is weydiinaysey xaalka Siyaasadeed iyo talaabada xigta ee Puntland

qaadayso. Nasiib-wanaag, wafdi uu hoggaaminayo R/W Abdiweli Shiikh oo isugu

jira wasiiro, xildhibaano iyo aqoonyahanno ayaa Garowe – Caasimadda Puntland –

yimiday. 10th October, 2014/ Maalin Jimce ah. Maalmo kooban ay joogeen waxaa

qalin ka lagu duugay heshiish laba-dhinac ah *Bilateral Agreement*. Soomaalidu aad

bay u soo dhoweeyeen heshiiska la kala saxeexday. Su’aashuse waxay tahay

“Puntland iyo Federaalku marar badan ayay heshiis wadagaleenee haddana, waxba

kama jiraan ayaa laga soo qaadaa kadib marka la kala tagee, tolow kani ma kuwii la

yaqaanay ayuu ku biirayaa??? Mise heshiis dhaxal gal ah oo hirgala oo lagu negaado

ayuu noqon doonaa? La’arkaa wuxuu ku dambeeyo”.

8

Qodob kale oo laga shanqariyo wuxu yahay. “Tan iyo xilligii kumeelgaadh ka iyo

dowladihii soo maray marxaladaas, dhaqan ayaa jiray ay ka sinnaayeen kaasoo

ahaa, madaxweyne walba in urur-diineedka ka ag-dhow/ama uu ku jiro ku

sargooyo xayndaabka Siyaasadda, dhaqan-geliyo mabaadidooda, danahooda ka

fekero, qarankii iyo ummaddii intuu hilmaamo uu danahooda qaarad ka qaarad uga

dhaco, waxaana bilaabay falsafadaaas H.E Abdiqasim Salat Hassan/2000”. Taariikh-

daas ayadoo iigaga baahan dhiraan-dhirin iyo tilmaamid, akhriste ma ogtahay in

Abdiqasim urur-diineed ka Al-islaax ku soo xayndaabay Siyaasaddii dowladii carta,

dhibaato mooyaanee dheef ka malabsan. Akhriste ma ogtahay in Kor. Abdillahi

Joseph Ahmed AUN asagoo islaamiyiinta aysan isku wanaagsanayn in booskoodii,

kawaadirtii Harti iyo haldooradii ku soo xayndaabay Siyaasaddii Embegaati.

Akhriste Sh/Shariif ma ogtahay in xarakada Aala-sheekh gacan midig oo xoogan oo

uu ku duulo ka dhigtay, asna waxyeelo mooyaanee waxtar ka kororsan.

Su’aashay xeeldheerayaasha, aqoonyahannada iyo waxgarad ka ummaddu is

weydiinayeen waxay ahayd, “Kuwii hore haddaan dhaqan kaas ku soo aragnay,

tolow H.E Xassan Culusow ma ku raaci doonaa mise???”. Jawaabtu waxay noqotay

Haa... Haa… Haa… keliya Haa maahee wuuba ka daray – Kadaroo Dibi Dhal –

wuxuuba noqday hogaamiyihii nadariyadaas u kabo-geliyey sifiicanna u

camaliyeeyay. Soomaalida oo badankood Al-islaax yaqaaniin oo Dammu-jadiid

aqoon badan u lahayn, way ku kadsoomeen oo urur-wanaagsan ayay moodeen.

Balse, kolkii dambe magacyo ayaa loo bixiyay, sida mid aan anigu curiyay oo ah –

Dulmi-jadiid-, waxay Siyaasaddii ka dhigteen qorshe-dhaqaale ay siday doonaan

faa’iido uga helaan, dadka saboolka ahna gaajada ku dilaan, ku darsoo, badankood

camiilo iyo jawaasiis Tigreega u shaqeysa ayay noqdeen.

Habkii H.E. Xassan Garguurte madaxweyne-nimada kasoo galay badankood,

Soomaalidu, aqoon badan umaysan lahayn, macluumaad waafi ahna kamaysan

haysan. Wuxuu ku yimid qorshe diblomaasiyadeed oo Qadar iyo Xabashida ka

dhaxeeyay, kaasoo Faarax C/qaadir agaasime aan daalin oo hurdadu aysan ba

qaban tan iyo intuu guul ka gaadhayo arrintaas ahaa. Maaliyadda Qadar ayaa

bixisay, xaqiiqadu iyadaa mudan oo isa soo dhigta miidaanka, qodobka

xasaasiyadda abuuray ee Soomaali aysan wada ogayn 95% waxay ahayd, Xasan Sh-

Maxmuud inuu xidhiidh dhow la leeyahay gaagaabta (Tigreega), kana mid yahay

<<<Ardayda-Gaagaabta>>>.

9

Anigu si adag ayaan u aaminsanahay xaqiiqadan, dalka uu Madaxweyne ka ahayn ee

Barasaab ka yahay, u madax banaanayn siyaasadisaa ee looga yeedhiyo xafiiska

Adis-ababa. Hase-ahaatee, inbadan oo xog-ogaal aan u ahayn tiirarka Siyaasadda

iyo loolan ka geeska ka jira, way ku kadsoomi karaan aragtidan (This Phenomenon).

Cabdikariin Guuleed – Wasiir kii Hore ee arrimaha gudaha – iyo Faarax C/qaadir

sinna waa kawaadirta Dulmi-jadiid, ayaga ayaa haga Siyaasadda gudaha, sinna waa

camiilada isku xidha labada xafiis (From Addis-ababa To Mogadishu) wakiil na uga

ah Siyaasadda Xabashida ee geyigan, rag kale ayaa jira sida: Shariif-sakiin –

Gudoomiyihii Hore Ee Baarlamaanka/2004 -.

Arrinta wakhtigan taagan ee xasaasiyadda, muran-ka badan iyo doodda badan

dhalisay waxa weeye, isku shaan-dhayn uu R/W Abdiweli Sheekh ku sameeyay

goolihiisa Wasiirada. Ragga ay seeftu galaafatay waxaa kamida mashiin kii dhammaa

ee isku xidhayay Siyaasadda Tigreega iyo Dulmi-jadiid, Nin kale maahee waa

Faarax C/qaadir oo xilkii uu hayay aan laga qaadin balse, xil ka-bedel lagu

sameeyay. R/W Abdiweli keliya goolihiisa Wasiiradda ayuu isku bed-bedalay

(Wasirada/Wasiiro Ku Xigeenada iyo Wasiiru-dowlaayasha), ma jirto shaqsiyaad

banaan-ka ka yimiday oo lagu soo daray goolaha. Mustafe Sh. Cali Dhuxulow oo ah

Wasiirka Wasaaradda Warfaafinta ee Jamhuuriyadda Federaalka ee Soomaaliya,

ayaa saxaafadda u akhriyay warsaxaafadeed-ka xambaarsan isku shaan-dhaynta uu

R/W Abdiweli sameeyay, sidan ayay u dhacday.

1. Wasiirka Garsoorka iyo Dastuurka: Saalim Caliyow Ibroow

2. Wasiirka Xanaanada Xoolaha, Dhirta iyo Daaqa: Faarax Sheekh C/qaadir Maxamed

3. Wasiir-u-dowlaha Wasaaradda Maaliyada: Burci Maxamed Xamza

4. Wasiir-u-dowlaha Wasaarada Arrimaha Dibadda: C/llaahi Maxamed Nuur

5. Wasiir ku xigeenka Arrimaha Dibadda: C/raxmaan Cabdi Cismaan

6. Wasiir ku xigeenka Maaliyadda: C/llaahi Sheekh Cali Qaloocow

7. Wasiir ku xigeenka Qorsheynta iyo Xidhiidhka Caalamiga: Mahad Maxamed Salaad

8. Wasiir ku xigeenka Ganacsiga iyo Warshadaha: Fahmo Axmed Nuur.

10

Isku shaan-dhayntaas uu R/W Abdiweli sameeyay, 25th October, 2014/ Maalin

Sabtiya, waxay ka cadhaysiisay Madaxweyne Xasan Sh. Maxamuud. Kadib markii

mashiin-kii iyo duqii arrimaha Siyaasadda ka caawinayay, sinna u ahaa nin kii keenay

jagada uu ku laylinayo, si kale u ahaa isku-xidhaha labada Siyaasadood

(Ethiopia+Dammu-jadiid) ay galaafatay isku shaan-dhayntu, kadib markii laga

beddelay Wasaaradda Garsoorka iyo Dastuurka, loona beddelay Wasaaradda

Xanaanaha Xoolaha, Dhirta iyo Daaqa.

Maalintii isku shaan-dhayntu timid habeen keedii, labada hogaamiye (Ilma-Sheekh)

waxay iskugu yimaadeen kulan ka qabsoomay madaxtooyada, nuxurkiisu ahaa is-

qancin iyo wada-xaajood. Madaxweynuhu wuxu isku dayay inuu ku qanciyo R/W

Abdiweli hadda inaysan munaasab ahayn arrintaas, shirka Brussels ka dib ay

wanaagsanaan lahayd. Hadalkan oo si diblomaasiyadeed u dhacaya owgeed, R/W

Abdiweli wuu ku gacan-saydhay codsigaas madaxweynaha, kuna adkeystay go’aan

kiisii, shirkaasina fashil ayuu ku soo khatimay.

Labada hogaamiye, mid kastaba, isbahaysi iyo xodxodasho ayuu bilaabay,

baarlamaan kii ayay u kala ordeen si labaduba mooshin u diyaariyaan, gudoomiyaha

baarlamaan ku wuxuu sheegay inaysan habooneyn in la buun-buuniyo khilaaf kan,

wixii jirana si dastuuriya, looga xaajoonayo. Dad badan waxay aaminsanyihiin in

gudoomiyaha baarlamaanku ka aragti fogayn madaxweynaha. Si lamida, labada

hogaamiye, mid kastaba, la talyeyaashiisii dhinacyada sharciga iyo siyaasadda ayuu

ku laabtay, si go’aan-ku inuu sharciga iyo dastuurka waafaqsan yahay iyo talaabada

kale ee xigta ugala tashan lahaayeen, xaaladdu waxa u egtahay mid adag oo beesha

caalamku keliya ay kala furdaamin karto, maadaamay labaduba shaqaaleyaal danaha

reer galbeed ka iyo xabashida u adeega yihiin.

Labaduba, taageerayaal ayay durba kala yeesheen, hadday siyaasiyiin iyo shacab

noqotaba. Qoloda R/W Abdiweli taabacsan waxay ku andacoonayaan, maadaama

Reysul-wasaaruhu yahay ka xukuumadda leyliya, ay dastuuri tahay wasiir

magacaabis ama ka beddelid ama ka casilid, laakiinse sharcigu dhigayo ixtiraam

ahaan, madaxweynaha inuu kala tashado, sidaa owgeed, inuu saxsan yahay oo

dastuurka ku taagan yahay ayay aaminsan yihiin. Qoloda Madaxweynaha, Reysul-

wasaare Abdiweli inuu deg-degay, horayna khaladaad Dhanka maamulka iyo

siyaasadda u sameeyay, shaqsi aan ixtiraam u haynin madaxweynaha yahay, ayay

aaminsanyihiin”. Waa lagu kala tegay oo lagu kala fogaaday doodaas, sida muuqata.

11

27th October, 2014/ Maalin Isniina, Reysul-Wasaare Abdiweli Sheekh wuxuu

shiriyay xukuumaddiisa, si uu ugala hadlo arrimahan soo cusboonaaday, iyo inay

dhaqan geliyaan isku shaan-dhaynta la suubiyay. Wasiirka Wasaaradda Xoolaha,

Dhirta iyo Daaqa: Faarax Cabdulqaadir, “Anigu Wasiirkii Garsoorka iyo Dastuurka

ayaan ahay, xilkan la ii beddelayna waxba kama jiraan,” ayuu yidhi. Aragtida Faarax

ma shaqayn-doontaa mise xilkan loo beddelay ayaa dhaqan-geli doona,

mustaqbalka dhow ayay kala cadaanaysaa?.

Warsaxaafadeed kasoo baxay xafiiska madaxtooyada, 25th October, 2014/ Maalin

Sabtiya, waxaa lagu sheegay inay waxba ka jirin isku shaan-dhaynta R/W Abdiweli

sameeyay, marar horena ku xadgudbay nadaamka dowliga ee Siyaasadda iyo

dastuur-ka, xilal ka qaaday qaarna ku beddalay asagoo kala tashan Madaxweynaha

haatanna; talaabooyin kii uu wali wado, sidaa darteed, warsaxaafadeed ku wuxuu

wasiirada ugu baaqay inaan la aqbalin arrintaas, wasiir walbana jagadii uu

xukuumada ka hayay ku sii shaqeeyo. Faarax Cabdulqaadir ayaa durba sheegay

inuu ku dhaqmayo warsaxaafadeedkii madaxtooyada ka soo baxay.

Reysul-Wasaare Saddexaad Mise Burbur Dowladnimo????? Su’aasha hadda

waxgaradka iyo aqoonyahannadu is weydiinayaan weeye. Madaxweyne Xassan

warsaxaafadeedka maka laaban doonaa? Mise R/W Abdiweli ayaa isku shaan-

dheynta ka noqon doona? Mise R/W Abdiweli booskii Saacid-shirdoon ayuu

marayaa? Mise Labaduba way isla dumayaan? Waydiimahaas waxay ku soo noq-

noqonayaan cid walboo damiirka wadanimo, garashada xeeldheerida iyo

damqashada dalkan iyo dadkan ku jiro. Dad badan waxay aaminsan yihiin in

riwaayadan horay u daawadeen (Cabdillaahi Yuusuf & Nuur Cade) haddana

sugayaan kusoo celinteedii labaad ee Shaneemadda Villa Somalia. La arkaa wixii

soo baxa, la arkaa sida loo dhaqmo, la arkaa xaalka mustaqbal ka siyaasadeed ee

Soomaaliya halkuu caga-dhigto, la arkaa in hiigsigii lagu beddelay hagardaamo.

Durba Xabashidii waxay amar ku siisay R/W Abdiweli inuu go’aan kaas ka laabto,

talow Xabashida ma iyadaa na amarta oo noo talisa?? Doqon. Doqon. Doqon.

“Haddaa yaa kuu taliya, casharada Siyaasadda iyo cutubyada noloshada ayadaa soo

diyaarisa, waliba sidii loo bixin lahaa loona faham siin lahaa ardada soo agaasinta”.

12

Markaad aragto jihooyinka qaldan iyo aragtiyada gurracan ee Siyaasadda

Soomaalida; markaad aragto xaaladaha nololeed ee deegaan ka iyo dadka, hadday

dhaqaale, ijtimaaci, siyaasad, nabadgelyo iyo horumar ahaato; markaad aragto

dhaqan-xumada Siyaasiyiinta ee ku beerlaxawsashada muwaadinnimada iyo ka been

sheegidda afkaaraha iyo aragtiyada ku dhisan barnaamijyadooda siyaasadeed ee

bulshada ay u gudbinayaan; markaad aragto loolanka ka dhaxeeya ee ku dhisan

danaha xarako ama qabiil, ama danaha xabashida iyo reer galbeed ka, ama u

baratanka khayraad ka dalka iyo deeqaha caalamku bixiyo; markaad dheehato

musuqmaasuqa ka jira nadaamka dhaqaale ama nin jeclaysiga ka jira nadaamka

siyaasadeed ama cadaalad xumada ka jirta nadaamka garsoorka; markaad qiimeyso

sida shacabku ugu jahwareersan yihiin camiilooyin kan iyo dabadhilif yadan, damiir-

laawayaasha iyo dal-gataha ah;

Waxaa kuu soo baxaysa in Siyaasadda Soomaaliyeed tahay mid aan deganayn oo

sabaynaysa; inaysan ahayn mid la dhihi karo waa siyaasaddii lagu daraasadayn jiray

jaamacadaha dunida << Political Science>>; inay siyaasiyiintu yihiin kuwo suuradii

Siyaasadda ee la wada yaqaanay si khaldan u fasiraya oo u dhaqan gelinaya; inay

dhaqan-siyaasadeed koodu ka buuxo seef-laboodnimo ama sal-fudayd innaba aan

caadi ahayn, ayadoo madaxbanaanida dalka aan la ixtiraamayn, ayadoo danta guud

ee ummadda loo diir-naxaynin, ayadoo laga cabsi qabin in beesha caalamku

markale albaabkeeda ka xidhato Soomaaliya, ayadoo qabiilku, anaaniyaddu, nin

jeclaysigu, cadaal-darradu iyo caadifaddu shaqaynayso oo la iloobay wax isku ahaan

shihii, luuqaddii diblomaasiyadda iyo fahamka nolosha danta iyo maqaasida

siyaasadda, gunaanadku wuxuu yahay: (Siyaasiga Soomaaliyeed: Suuro-xumaa Oo

Seeflabood-sanaa !!!).

Allaah SWT waxaan ka baryayaa inuu ummaddan u keeno hogaamiyayaal

Islaamiyiin ah oo diin ka rabbi aqoon u leh kuna xukumaya, dowladuna noqoto mid

islaamiya < Islamic State>>. Eebe wayne markale waxaan ka baryayaa niman kan

lagu harraaday ee ka madhan dhaqan kii wanaagsanaa ee Soomaalida iyo

shareecadii aad kown kan u soo dejisay, inaad gacan bir ah ku qabato kuwa hanuun

ku u qornayn ee, bulshadan dhibaatooyin ka kala duwan la tacaalaysa ku cayaaraya

<< Political Football & Political Play-Station>>, kuwo hanuun ku u qoran yahay

Rabbow Caziizow soo hanuuni, nolosha dadkooda fahamsii, quluubtooda ee

madoobaatay ee olyadu saaqday, rabbiyow naxariis iyo turaal ku beer. Aamiin.

13

Gabayaagii Ismaaciil Mire: Raggow Kibirka Waa Lagu Kugaa!!!

Kulligood adoomaha rabboow qaybsha kibistiiye

Qof kastoo kabtiya ama kalaha ama kur dheer fuula

Bad kalluun ku jirra kollay ku tahay amase koob shaah ah

Ninba kadabkii loo qoray Illaah wuu la kulansiine

Inaan ruuxna soo korodhsanayn kaa ha la ogaado

Ninkase koob nimca ah fuuqsadee kadin irmaan maala

In karuurka uu qubo horay kaafka ugu tiille

Kulligiiba Reer Hagar anaa kiin ah baa rogaye

Kamma Sugulle maankii sidii kuray carruureede

Kas xumaa hoddaye naagta way kala fogaayeene

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Lixda koos ee Reer Cali-gariye kaw iskaga siiyey

Kasi waaye wuxu waa qabaal waadna kabataane

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Kaysaha adduun Ina Amaan kuma qarraacnayne

Ragbaa keeno gali buu is yidhi waad u koraysaaye

Misna kama fileyn mana hadayn kii Israa'ilaye

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Af xakame karkabadii u ay iyo kulaylkiiye

Ka dambee Calluu yidhi intuu Kaaha guursadaye

Isna kaal u tumay weyn intuu kariyey waabeeye

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

14

Kalmadduu lahaa Ina Galaydh kohay gadaashiiye

Kaarkuba ma joogeen hadduu keeno tuluddiiye

Baallacad kalyaha kuma jareen kii uu quudhsadaye

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Cartan dhuurta kooraha markuu kor ugu laalaayey

Garaad Faarax dhay iyo karuur kala macaanaaye

Misna kala khadhaadhaa dhunkaal kulankii goobeede

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Adaa dunida kaligaa leh buu Koofil eersadaye

Kashiisaba ma gelin wiilalbaa keebka kuu qabane

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Kaakici wadaadkii dagaal laguna kaalmeeye

Kumanyaal laguug duub cad buu keenay Beerdhiga e

Waxse kadabkii go'ay maalintuu kaday raggiisiiye

Kabaalkiisii baa jabay markuu kariyey Reer Kheyre

Ragow kibirka waa lagu kufaa kaa ha la ogaado

Mid kuwaa ka dhigan baan arkoon kibis u laabneyne

Inta uu kashbacay oo kibroo kamman wan weyn yeeshay

Yuu niman karaamiyo colba leh kiish ka buuxsadaye

Ka shib dhaha Islaamoow naftii kii ladnaa gadaye

15

Tixraacyada Maqaalka

===========================

First Link: http://samiik.wordpress.com/2014/10/26/garaadku-

hadduu-shaqayn-waayo-gumeysigaa-shaqayn/

Second Link: http://samiik.wordpress.com/2014/10/20/xasan-

sh-maxamuud-horta-dastuurkee-ayuu-ku-dhaartey/

Third Link: http://somalitalk.com/2014/10/27/maamulka-

puntland-oo-ugu-baaqay-masuuliyiinta-dowladda-federaalka-

soomaaliya-in-ay-isu-tanasulaan/

Fourth Link: http://dalsanradio.com/articles/2724/Midowga-

Afrika-oo-ka-hadlay-magacaabistii-R-wasaare-C-weli-Sh-Axmed-

sheegayna

Fiveth Link: http://www.raxanreeb.com/2013/12/madaxweyne-

xasan-sheekh-oo-sheegay-in-rw-cweli-sheekh-laga-sugayo-wasiiro-

tayo-leh-waqti-dhow/

Sixth link: http://somalitalk.com/2014/10/27/maamulka-

puntland-oo-ugu-baaqay-masuuliyiinta-dowladda-federaalka-

soomaaliya-in-ay-isu-tanasulaan/

Seventh Link: http://somali.raxanreeb.com/2014/10/deg-deg-

raiisal-wasaaraha-soomaaliya-oo-garoowe-soo-gaaray/

Eighth Link: http://www.rasamaalnews.com/2014/10/isku-

shaandhayn-lagu-sameeyay-golaha-wasiirada-soomaaliya-oo-

sababtay-khilaaf-cusub-oo-ka-dhex-curtay-madaxweynaha-iyo-

raysal-wasaarihiisa/

16

Nineth Link: http://dalsanradio.com/articles/9053/Wasiir-

Faarax-C-qaadir-oo-tababar-u-xiray-shaqaale-ka-tirsan-

Wasaaradda-Garsoorka-iyo-Dastuurka

Tenth Link: http://jubbalandnews.com/?p=20154

Eleventh Link: http://gaafo.com/388165/madaxweynaha-

soomaaliya-waxba-kama-jiraan-isku-shaandhaynta-wasiirrada-ee-

uu-sameeyay-rwasaaruhu/

Twelveth Link:

http://www.doollo.com/mainpage/boggasuugaanta/mire/ismaac

iilmire.htm

17

_________________________

Baaq: Mufakkir Mohamed Samiik: “Waxaan ugu baaqayaa

labada hogaamiye (Ilma-Sheekh) in kala aragti duwanaan

shaha arrimaha siyaasadda ee haatan soo if-baxay,

nebadgelyo, ilbaxnimo, luuqadda diblomaasiyadda iyo

walaaltinimo Soomaaliyeed lagu xaliyo; waa inoo ceeb in

maalin walba dal shisheeye laynagu wada hadal-siiyo; waa

ayaan-darro weyn hadii la inoo kala tarjumayo oo is-

afgaranayninba”.

================

Dhammaad

W/Q: Mufakir & Ustaad:

Mohamed Abdirizak Saeed Elmi “SAMIIK”

Mohamedsamiik@gmail.com

Independent Researcher

Former Chairman “Action Against Poverty & Tribalism”