KweekverslagMotacilla a.alba

Witte kwikstaart

Beknopte inleiding:Deze vrij algemene en wijdverspreide soort kan men tegen komen in geheel Europa,delen van Azië en Noord-afrika. De vogel is met zijn zwart/wit en grijsbruine kleuren een vrij opvallende verschijnsel,tel daarbij nog op zijn niet geringe lengte van ongeveer 18 cm, en van deze ongeveer 18 cm komt een groot deel van zijn altijd op en neer bewegende staart. Van de soort witte kwikstaart zijn mij de volgende soort/ondersoorten bekend: Motacilla a. alba welke zijn domicilie m.n. heeft in Europa,delen van Azië en Afrika.Motacilla a. yarellii welke zijn domicilie m.n. heeft op de Britse eilanden. Motacilla a.subpersonata welke zijn domicilie voornamelijk heeft in Marokko. Motacilla a.personata welke zijn domicilie m.n. heeft in Irak. Soort en ondersoorten zijn hoofdzakelijk verschillend in kop,rug en stuit tekening. Het is een bewoner van diverse habitats,hier in nederland komt men de soort vaak tegen op akker of landbouwgronden,bedrijven terreinen etc. De soort is een echte insekten eter,en vaak ziet men ze over het asfalt of grasvelden lopen en al hippend en opvliegend insecten vangen. Het nest wat soms vrij omvangrijk van vorm is kan men op de gekste plekken tegenkomen zoals; in constructie zijnde gebouwen op bouwterreinen, onder dakpannen,in tuinbouwkassen,boerderijen,nestkasten,houtwallen ,in bomen of struiken etc ,maar veel minder vaak dan bv de gele kwikstaart op de grond.

Als nestmateriaal komen verschillende struik/gras en plantendelen in aanmerking en verder word er nog wel eens dierlijkhaar,mos als binnenbekleding gebruikt.Het nest bestaat uit gemiddeld 5 eitjes welke grauw blauwwit van kleur zijn en zijn geheel bedekt met kleine bruine spatjes welke het talrijkst zijn op de stompe kant van het ei.Welke in ongeveer in 14 dagen worden uitgebroed en in zo'n zelfde tijdsperiode vliegen de jongen alweer uit waarnaar ze nog eventjes voornamelijk door de man worden doorgevoerd terwijl de pop vaak alweer aan een nieuw nest begonnen is.Het geslachtverschil is bij volwassen vogels goed te zien en men kan ze het eenvoudigst van elkaar onderscheiden door de zwarte pet /kop kleur,bij de man is dit uitgebreideren gaat tot in de nek,bij de pop stopt dit zwart op de kop en gaat het over in grijs in de nek.Verder is de pop over het geheel genomen iets bruingrijzer dan de man.In de broed tijd komt daar nog bij dat de man in broedkleed veel helderder wit toont dan de grauwere ogende pop.

Kweek: De vogels werden geplaatst in een ruime voliere van ongeveer 2,5 m in het vierkant en met een hoogte van ongeveer 2 m.In deze voliere hadden ze het rijk alleen,de voliere was volledig aangeplant met diverse struiken en bomen.Als voeding kregen de kwikstaartjes o.a: meel en buffalowormen,eivoer ,dieopvriespinky's en zo af en toe een wasmot.Verder deed ik er nog een portie van het door mij gevangen weideplankton in de volieré,dit is niet echt nodig voorwitte kwikstaartjes maar het is gewoon een genot om te zien hoe wendbaar en sierlijk de vogels zijn in de jacht op insekten.Zowel man als pop zijn bewegelijke vogels en soms agressieve vogels naar elkaar toe en toen het broedseizoen aanbrak ging het er af en toe zeer stevigaan toe tussen beide,gelukkig waren er voor de vogels genoeg schuilmogelijkheden dus ingrijpen hoefde gelukkig niet.

Op 3 april zag ik de pop met nestmateriaal maar ze had geen keuze gemaakt uit de vele door mij aangebrachte verschillende types nest gelegenheden.Zo had ik kwikstaartnestkasten,voorgevormde kokosnestjes in tenen mandjes in coniferen gebonden,half open nestkastjes,nokvorsten op de grond en diverse houtstapelsvoor de vogels in de kooi aangebracht,keuze genoeg zou ik zo zeggen.Maar nee hoor,niks was naar de zin van de pop en zij begon een nest te maken aan de voet van een conifeer die vrij verdekt stond en de enigste plek waar ikhet zicht niet duidelijk op had.Het nestje werd gemaakt van kokosvezel,grashalmen,sisal fibre en wat mos.Het eerste ei zag ik op 10 april en het nest was compleet met het zesde en laatste gelegde ei.

Op 26 april lagen er 3 jongen en een dagje later waren alle eitjes uit.De oudervogels die inmiddels goed op het eivoer stonden voerde de jongen goed en de eerste dagen werd vooral van het eivoer met daarin pinky 's gevoerd aan de jongen.Later gingen de oudervogels over op het erbij voeren van buffalo 's en meelwormen, krekels en verder alles wat er nog in de volière kwam kruipen of vliegen.

De jongen ringde ik op de vijfde dag met de wettelijke voorgeschreven maat van 2,8 mm wat zeer gemakkelijk ging en ik besloot om een eventueel volgend nest iets krapper te ringen dan voorgeschreven staat.Dit ietsjes kleiner ringen doe ik altijd als de mogelijkheid zich daar toe voordoet,want ik hoef dan maar vaak één keer te ringen in een nest met jongen waar grote verschil is opgetreden tussen de jongen en ik ben zo altijd verzekerd dan dat de ringen er niet meer vanaf schuiven en dus als de jongen uitvliegen niet met een ongeringde jong zit.

Op 8 mei zaten de jongen met zijn allen niet meer in het nest maar in een hoekje van de volieré,ze waren dus "uitgevlogen".Al vrij snel werden er door de jongen klim/klauter en vliegoefeningen gedaan en al vrij snel konden zij zich door de voliere begeven.Ondanks dat hun staartje verreweg van volgroeid was.De jongen zijn gelijk van kleur als de ouders maar uiteraard veel valer en minder strak van kleur en verenkleed.

Ronde 2 en 3 verliepen vrijwel identiek als in ronde 1 op de aantal eitjes en uitgevlogen jongen na en de nestplaats.Zo werd er in ronde 2 gebruik gemaakt van een zogenaamde kwikstaart nestkast en vlogen 4 jongen uit,in ronde 3 werd gebruik gemaakt van een tenen mandje wat ik in een grote conifeer had bevestigd,ook nu weer 4 jongen groot gekregen. De jongen werden tussen de rondes vlak voor het uitkomen van de daaropvolgende ronde afgevangen en met zijn allen in een vluchtje gedaan van ongeveer een kubieke meter. Wat mij opviel bij de witte kwikstaart jongen is dat ze vrij snel na het uitvliegen het opneemgedrag van voedsel van hun ouders vrij snel imiteren. Het is een mooi gezicht om te zien hoe de oudervogels de jongen de "weg" wijzen naar de voederbak en laten zien hoe zij voedsel moeten opnemen. Op een leeftijd van ongeveer 26 dagen oud kunnen ze al zelfstandig zijn,heb ik ondervonden, toen ik ze noodgedwongen moest afvangen tbv de uitkomende jongen van ronde 2. De jongen van ronde 1 had ik toen in een grote TT kooi gezet met daarin voedsel en water want ikzelf was van mening dat ze nog niet zover waren qua zelfstandigheid maar pa en ma keken niet meer naar de jongen om en nadat de jongen wat rustiger waren geworden in de TT kooi zag ik al vrij snel dat ze zelfstandig voedsel opnamen.Na deze kweekervaring met de witte kwikstaart had ik besloten om het daar opvolgende kweekseizoen het te gaan proberen met de grote gele kwikstaart of te wel de Motacilla cinerea .

Het kweekkoppel en jongen van de witte kwikstaarten veranderde snel van eigenaar en dat maakte voor mij de weg vrij om op zoek te gaan naar een koppelgrote gele kwikstaarten ,wat geen gemakkelijke opdracht toen bleek te zijn .Al met al ben ik wederom weer content met het behaalde resultaat.Een ander iets wat ik nog eventjes wil aankaarten is het volgende ;als TT vogel is het heel moeilijk om deze soort in optimale conditie te brengen.Zo is het natuurlijke zenuwachtige gedrag geen voordeel want ze beschadigen al vrij snel hun bevedering en vaak komt er boven de snavel wat bloedomdat ze telkens met hun kopje tegen de tralies stoten en het winterkleed wat zij dragen in de TT tijd is gewoon weg niet zo mooi als het broedkleed.Maar deze nadeeltjes maken de vogels in mijn ogen niet minder mooi,en ja sommige dingen moet je nu eenmaal accepteren.Op naar de volgende voor mij nieuwe vogel uitdaging. Tekst: A.BakkerFoto's: P. Onderdelinden/Fam BakkerTekst en spelling controle M.P.P.