Jan Genoe

WINNAAR ADVANCED GRANT VAN DE EUROPEAN RESEARCH COUNCIL

Magazine van de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen KU Leuven

NR. 7 - JUNI 2018

• Nieuws uit de faculteit

• Onderwijsontwikkeling in de kijker

• Technovation Hub

• Insecten in de voeding

• Research Day

• Wetenschapsbattle

• Creatieve ingenieurs

• Batterijen van de toekomst

Viermaandelijks • maart-april-mei-juni 2018 • Afgiftekantoor 3000 Leuven 1 • P919663

FORMULA ELECTRIC TEAM PRESENTEERT NIEUWE ELEKTRISCHE RACECAR.

COLOFONConnectING is het magazine van de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen van de KU Leuven. Het verschijnt driemaal per jaar en is bestemd voor alle studenten en medewerkers van de faculteit en haar 7 campussen, alumni, externe relaties en het brede maatschappelijk veld waarmee de faculteit een netwerk onderhoudt.

Verantwoordelijke uitgever: Prof. Bert Lauwers, decaan Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen Redactieraad: Anja Huysmans, voorzitter, Hilde Bonte, Niels De Brier, Greet Langie, René Peeters, Yves Persoons, Inge Van Cauter, Louis van Hoye, Rens VervaekeEindredactie: Yves PersoonsRedactiesecretariaat: Inge Van Cauter

RedactieadresConnectINGFaculteit Industriële IngenieurswetenschappenWillem de Croylaan 56, gebouw E bus 22033001 Heverlee016 32 33 36connecting@kuleuven.be www.iiw.kuleuven.be

Foto’s: Yasmina Besseghir, Tom Talloen, Filip Van Loock, Julie Feyaerts en Sun Zhibin

Grafisch ontwerp:

www.altera.be

Drukwerk: Drukkerij Van der Poorten100% klimaatneutrale drukkerij www.vanderpoorten.be

INHOUD• Woord vooraf 3• Nieuws uit de faculteit 3• Onderwijsontwikkeling in de kijker 9• Studenten in de kijker 14• Onderzoek in de kijker 18• Wetenschapscommunicatie 24• Kunst en technologie 26• Nieuws van alumni 27

2

Dat onze faculteit tal van campussen telt, is algemeen bekend. Ons multicampusmodel betekent echter veel meer dan enkel een veelheid aan campussen. De samenwerking en connectie brengt immers ook een versterkend, zgn. hefboomeffect, met zich mee. Dit resulteert in een alsmaar groeiende dynamiek van onze 5 jaar jonge faculteit, die ook in dit nummer blijkt op tal van vlakken: binnen en buiten onze faculteit, over verschillende campussen heen, lokaal en internationaal, bij studenten, docenten, onderzoekers, alumni en ondernemers.

Op het internationale vlak werden de voorbije maanden verschillende initiatieven tot samenwerking ondertekend, onder andere met twee prestigieuze Chinese universitei-

ten die in dit nummer aan bod komen. De drie ingenieursfacultei-ten – ingenieurswetenschappen, bio-ingenieurswetenschappen en industriële ingenieurswetenschappen – hebben samen een overeenkomst afgesloten met het GE3-netwerk, een netwerk van meer dan 40 universiteiten (vooral in de VS). Meer daarover in de volgende editie.

Ook de studenten laten zich niet onbetuigd. Het Formula Elec tric Belgium Team bestaande uit studenten van Campus Groep T, Campus De Nayer en Thomas More Hogeschool presen teerde hun gloednieuwe elektrische racewagen vol hoogtechnologische snufjes. Op de Research Day op Campus De Nayer waren studenten van alle campussen van de partij. En ondertussen kaapten studententeams van onze faculteit de podiumplaatsen weg in verschillende toonaangevende wedstrijden.

Technologiecampus Gent organiseerde in zijn thuisstad samen met vijf buitenlandse universiteiten een internationaal congres over ‘Trends in Brewing’. Er is een onderwijsontwikkelingsproject dat letterlijk een proeftuin is van multicampus-leren. De eerste Innovation & Networking Night van Technovation Hub bracht in Leuven tal van studenten, docenten, alumni en ondernemers op de been. Campus Geel maakt dan weer deel uit van het Interregproject (Vlaanderen/Nederland) en werkt samen met universiteiten en hogescholen aan onderzoek omtrent de toepassing van insecten in voeding en voeder. Met VOKA wordt gebrainstormd over een heuse ‘Insect Valley’ in de Kempen. En Prof. Jan Genoe van Campus Diepenbeek behaalde een prestigieuze ERC-beurs om verder uit te zoeken hoe je video hologrammen kan maken.

Ook alumni en ondernemers staan niet aan de zijlijn. We hadden het al over Technovation Hub, maar bij de Wetenschapsbattle waren ook heel wat alumni van Campus De Nayer betrokken. Niet minder dan 24 ploegen namen deel aan de eerste alumni-quiz in Gent. Verder berichten we over de Forumavond van Alumni Ingenieurs KU Leuven met als gastspreker Thomas Leysen, voorzitter van de raad van bestuur van Umicore. Het is trouwens onze vaste wil en overtuiging om alumni en ondernemers veel actiever bij onze activiteiten te betrekken.

Nieuw is ook de samenwerking op het gebied van cultuur. Aan de tentoonstelling ‘Creatieve kunst: kunstig of kundig’ leverden industrieel en burgerlijk ingenieurs van KU Leuven, UGent en TU Delft een bijdrage.

Last but not least, de promotievieringen komen eraan, altijd weer een heuglijke dag voor onze laatstejaarsstudenten en hun families, maar ook voor ons, de faculteit. Wij beschouwen dit immers niet als de laatste dag. Integendeel, we kijken ernaar uit om iedereen nog regelmatig te ontmoeten, in het kader van de alumniwerking en de alumnivereniging, maar ook als gastdocent, begeleider van projecten, promotor van masterproeven, enz…. Wij zijn fier op onze nieuwe lichting ambassadeurs, hun succes is ons succes, en dat van de faculteit en de ganse universiteit.

We wensen iedereen een prettige welverdiende vakantie.

Prof. Bert Lauwers, Decaan Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen

WOORD VOORAF

3CONNECTING

ONZE MULTICAMPUS: MÉÉR DAN DE SOM VAN DE DELEN

4

FACULTY WORLDWIDE

20 APRIL 2018 VISIT OF BEIJING INSTITUTE OF TECHNOLOGY

On Friday 20 April 2018, a delegation of Beijing Institute of Technology (BIT) was welcomed at KU Leuven – Group T Campus. After the campus tour, Vice Rector Gerard Govers of KU Leuven, Prof. Fang Daining, Vice President of BIT and Prof. Bert Lauwers, Dean of the Faculty of Enginee-

ring Technology signed an undergraduate dual degree agreement. Following the signing ceremony, the possibilities of a dual degree or joint education programmes at graduate level were discussed. Starting from sending PhD candidates to study at KU Leuven for one year in the field of mechanical engineering.

BIT is a prominent university in China with a considerable experience in international contacts and exchange. It has established cooperation with over 270 universities from 71 countries and regions in the world, including University of California Berkeley, Manchester University, TU Munich, TU Delft, etc. BIT has delivered successful programmes with partner universities in joint education, faculty exchange, student education and research collaboration. It is ranked among the top 100 universities in Asia.

Yves Persoons

(from left to right): Prof. Bert Lauwers, Dean of the Faculty of Engineering Technology; Prof. Gerard Govers, Vice Rector of KU Leuven and Prof. Fang Daining, Vice President of Beijing Institute of Technology sign the undergraduate dual agreement

5CONNECTING

CHINA’S OLDEST UNIVERSITYVISITS GROUP T LEUVEN CAMPUS

(From left to right): Prof. Koen Eneman, Chairman Group T Campus, Peter Lievens, Vice-Rector and Prof. Liu Dongzhi, Vice-Chairman of the University Council of Tianjin University

On Thursday 31 May, six prominent professors of Tianjin University (TJU), headed by Prof. Liu Dongzhi, Vice-Chairman of the University Council, were welco-

med by Prof. Bert Lauwers, Dean of the Faculty of Engineering Technology. After a tour of the campus and a presentation of the faculty, a Memory of Understanding was signed by Vice-Rector Peter Lievens and Campus Chair Prof. Koen Eneman.

After the signing ceremony, TJU organized a recruitment fair to attract talented Belgian and Chinese master’s and PhD students to join the university in China.

Since 2012, Group T Leuven Campus and TJU cooperate closely. As many other Chinese universities, TJU participates in the 2+2 Double Degree Programme and each year, several students from TJU come to Leuven to continue their study.

Founded in 1895, TJU has become one of the top universities in China (no. 13 in China National Alumni Ranking 2018). The university has the strong ambition to obtain a place in the list of world best universities.

Yves Persoons

6

NIEUWS UIT DE FACULTEIT

Van 8 tot 12 april 2018 ging op Technologie campus Gent de dertiende editie van het twee jaarlijkse internationale symposium “Trends in Brewing” door. Dit symposium werd georganiseerd door KU Leuven, Technical University Berlin, University of Nottingham, Oregon State University en The Italian Brewing Research Centre (CERB, University of Perugia). De dertiende editie stond in het teken van de mogelijke opportuniteiten in de brouwerij- en mouterijsector door middel van innovatieve ingrediënten en technologieën. Met 39 lezingen, 84 posters en een uitgebreide technische tentoonstelling bestaande uit 44 standen met in totaal een delegatie van 481 deelnemers uit verschillende landen (o.a. Japan, Noord-Korea, Amerika, Australië en vele Europese landen), kunnen we spreken van alweer een uitermate geslaagde editie. De deelnemers vanuit de diverse universiteiten, instituten en de bedrijfswereld konden hun nieuwe ideeën uitwisselen en veelbelovende trends en ontwikkelingen ontdekken. Het symposium werd afgesloten met een bezoek aan lokale brouwerijen, meer bepaald Brouwerij St. Feuillien, Brouwerij Van Honsebrouck en Brouwerij Eutropius. “Trends in Brewing” slaagde er opnieuw in om het nuttige met het aangename te combineren, wat van dit symposium een unieke belevenis maakte voor alle deelnemers.

Ann Van Vossel en Gert De Rouck

Op een warme 19 april 2018 mochten we collega’s, emeriti, studenten, en een brede waaier aan sympathisanten verwelkomen op Technologiecampus Gent. Rector Luc Sels opende de avond en zag het thema mooi passen in het nieuwe strategische plan van de universiteit. De klimaatdoelstellingen werden vakkundig toegelicht door prof. elektrotechniek Geert Deconinck.

Hij legde ons uit dat een structurele aanpak nodig is in de stad om elektrische netten effectief intelligent te laten werken. Laurens Slats van ‘The Things Network’ deelde met ons zijn enthousiasme voor verandering teweeg gebracht van uit de gemeenschap. Hij illus treerde hoe creatieve ideeën resulteren in efficiënte oplossingen, gemaakt met eenvoudige Internet-of-Things technologie. De sprekers en Luc Eeckhout van de Faculteit Architectuur gingen vervolgens in op vragen over de impact van technologie en wetgeving, initiatieven van de overheid en van bewoners,… De universiteit kan, moet hier misschien zelfs een actieve rol in spelen: to imagine the best possible future.

Bij een fris glas en in een mooi muzikaal en culinair kader kon de inspiratie verder opborrelen en werden de gesprekken verder gezet. Na deze mooie avond in Gent, durven we ons imagineeren dat het allemaal goed komt met onze cities!

Liesbet Van der Perre

TRENDS IN BREWING

IMAGINEERING THE CITY

v.l.n.r.: Laurens Slats, Luc Eeckhout, Geert Deconinck en Rector Luc Sels

7CONNECTING

Op vrijdagavond 27 april 2018 werd de eerste alumni-quiz georganiseerd voor alle industrieel ingenieurs die ooit afstudeerden op Technologiecampus Gent onder de vlag van KIHO, KAHO of KU Leuven. 24 ploegen gaven het beste van zichzelf en streden voor de overwinning. Ondanks de spannende quiz werd er gelukkig ook veel gelachen. Al deed de laatste ronde (de befaamde ‘tweede zit’) waarbij de antwoorden al eerder in de quiz gegeven waren, menige tafel zweten. Er kon er uiteindelijk maar één de beste zijn: de ploeg ‘Katrien and the gang’ ging met die eer lopen en haalde een mooie score van 145/201, op de voet gevolgd door ‘Kwistet’ en ‘The Kadelboys’. Het was een heel geslaagde avond die zeker voor herhaling vatbaar is.

Met dank aan Alumni Ingenieurs KU Leuven en professor Van den Abeele voor het opstellen van de vragen.

An Devuyst

EERSTE ALUMNI-QUIZ IN GENT

De winnende ploeg ‘Katrien and the gang’

Op maandag 7 mei 2018 genoot Campus Groep T in Leuven van een primeur. Een klassiek concert volledig verzorgd door studenten en docenten, zowel Belgische als internationale. En dit alles in samenwerking met de studentenvereniging Industria. Op het programma stond werk van Isaac Albéniz, Gabriel Fauré, Ney Rosauro, Jacques-Nicolas Lemmens, Antonio Vivaldi, Franz Schubert, Franz Liszt, Nicola Piovani en Bruce Stark.

Even gevarieerd als het programma was, even divers waren de vertolkers. Ingenieursstudenten en docenten uit Nepal, Chili, UK, China, India, Nederland en België toonden hun artistieke talenten op orgel, viool, gitaar, cello, marimba, hobo, trombone, hoorn en een Steinway-vleugelpiano.

Het concert startte in de Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkranskapel Seminarie Leo XIII recht tegenover Campus Groep T en werd vervolgd in de aula van de campus. Voor tal van gasten was het een terugkeer naar de roots: de kapel en omliggende neo-gothische gebouwen werden ontworpen door architect, politicus en minister Joris Helleputte in de late 19de eeuw. Hij was de founding father van de Sint-Pieters Ambachtsschool in Leuven van waaruit later de School voor technisch ingenieurs zou ontstaan, vervolgens de Industriële Hogeschool Groep T en na de integratie in de KU Leuven Campus Groep T. Wat bescheiden startte, is inmiddels uitgegroeid tot de grootste internationale campus van de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen. Group T goes classic op 7 mei was daarvan een muzikale illustratie.

Yves Persoons

GROUP T GOES CLASSIC

8

NIEUWS UIT DE FACULTEIT

ONDERZOEKSGROEP PROPOLIS(KUNSTSTOFVERWERKING CAMPUS BRUGGE)

AANWEZIG OP EVENT FLAX 26-28 MEI 2018

Op woensdag 9 mei 2018 organiseerde het Solar Team van de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen voor de veertiende keer op rij de finale van de Solar Olympics op Campus Groep T in Leuven.

De Solar Olympics is een wedstrijd waarbij jongeren uit alle scholen in België uitgedaagd worden om een gadget te ontwerpen en te bouwen dat werkt op zonne-energie. De ingenieursstudenten van het Solar Team, de bouwers van de bekende zonnewagen, willen op die manier de jeugd sensibiliseren voor technologie en duurzame energie. Bij het begin van het schooljaar nodigde het Solar Team elke secundaire school in België uit om deel te nemen aan de zonne-olympiade. Uit de meer dan 100 inzendingen werden de 30 meestbelovende ideeën geselecteerd. Deze teams kregen een zonnepaneel en een budget ter beschikking om hun concept te realiseren en te presenteren tijdens de finaledag in Leuven.

Tijdens het laatste weekend van mei ging in het Belfort van Brugge het “Flax DNA” event door. Dit event had de bedoeling om alle economische activiteiten die vandaag rond het “vlas” gebeuren onder de aandacht te brengen van het brede publiek.

De tentoonstelling trok vele honderden geïnteresseerde bezoekers aan. Vanuit het speerpunt “nieuwe materialen” was onderzoeksgroep Propolis van KU Leuven Campus Brugge hier ook aanwezig.

De onderzoeksgroep werkt al een aantal jaren mee aan de ontwikkeling van een duurzame vlascompound, samen met de O&O groep van het Algemeen Belgisch Vlasverbond. Omwille van het nieuwe toepassings domein binnen vlas-verwerking trok de KU Leuven stand niet alleen de aandacht van vele bezoekers, maar ook van de pers. Innovatie binnen de “vlaswereld” vraagt ook naar ontwikkeling van geavanceerde machines.

Hiertoe wordt er een samen werking opgezet met de M-groep van Campus Brugge, die zich toelegt op Mechatronica.

http://www.focus-wtv.be/nieuws/vlas-de-kijker-tijdens-flax-dna

Sofie Deceur

De finale bestond uit twee verschillende competities: de gadgets en de wagentjes. Een professionele jury en het publiek beoordeelden de gadgets en reikten na afloop prijzen uit voor o.m. het meest innovatieve product of het best verkoopbare idee. Op een racetrack in het atrium van de campus konden de teams het tegen elkaar opnemen met hun mini-zonnewagentjes.

De finaledag bruiste van de creativiteit. Van een ‘Teddy snoepmachine’ (Immaculata De Panne), een ‘Handfree Bike Lock’ (SILA Westerlo) tot een ‘Solar Soccer’ (Ursulinen Mechelen) en een LED-armbandlader (PTI Zottegem). De hoofdprijs ging naar de ‘Innovative Solar Guys’ van Don Bosco Gent (Sint-Denijs-Westrem).

Yves Persoons

SOLAR OLYMPICS 2018: CREATIEF MET ZONNE-ENERGIE

9CONNECTING

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

Deze onderwijsvisie brengt een niet te overziene docenten- en studen-tenmobiliteit met zich mee. Een

technologische oplossing om de fysieke afstand te overbruggen dringt zich op. Deze technologie is beschikbaar in het TECOL-project1 van KULAK samen met BARCO en Televic.

Het doel van dit project was een proeftuin voor multicampus-leren op te zetten tussen Technologiecampus Gent en Campus Brugge voor studenten uit de bachelor en master Bouwkunde en Energie. De technologie van de “remote classroom” uit het TECOL-project werd geïnstalleerd in een leslokaal op beide campussen. De docent geeft het hoorcollege op de ene campus live aan de ene groep studenten, terwijl de andere groep studenten op de andere campus het hoorcollege volgt via een beveiligde verbinding. De lesgroepen op beide locaties zien de presentatie en digitale notities van de docent op het projectiescherm en/of

op hun eigen toestel (BYOD2). De groep op afstand krijgt ook een beeld van de docent te zien. De docent op zijn/haar beurt heeft een monitor met beeld en klank van de groep op de andere campus. Een handleiding voor docenten en studenten werd opgesteld en er werden demo’s georganiseerd.

De proef op de som waren de hoor colle-ges via remote classroom. In de opleiding Bouwkunde worden de vakken Energie-efficiënte gebouwen en Staalbouw door dezelfde docent op beide campussen gegeven. De studenten uit Brugge volgden enkele contacturen hoorcolleges via remote classroom mee. Enkele studenten uit de master Energie in Gent volgden het vak Windenergie via remote classroom mee als keuzevak.

Zowel studenten als docenten werden bevraagd over hun ervaringen. De studen ten op afstand waren tevreden over de beeld- en geluidskwaliteit en bediening van de technologie. Ze vonden

het echter moeilijker om hun aandacht bij de les te houden en vragen om een beeld waarop ze de gelaatstrekken van de docent kunnen zien. Docenten hadden een voorzichtige positieve indruk, maar hadden ook opmerkingen en suggesties voor verbetering. Doceren aan twee lesgroepen tegelijkertijd vraagt een aanpassing. Er is meer voorbereiding nodig, doceren zelf gaat trager en vraagt een activerende aanpak. Er zijn ook heel wat aandachtspunten: kinderziektes van de technologie (bv. verbinding die mislukt, geluid dat niet doorkomt), interactie met de studenten op afstand, afstemmen van de lessenroosters en lokale technische ondersteuning bij onverwachte problemen. Deze aan-dachts punten worden meegenomen in een vervolgtest volgend academiejaar.

Hilde Breesch

De Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen

profileert zich als een multicampus-faculteit met

specifieke onderzoeksthema’s per campus. Niet alle

opleidingsonderdelen worden op elke campus ondersteund

door expertise vanuit het onderzoek. Toch beoogt de faculteit

een brede vorming voor alle studenten waarin onderzoek en

onderwijs verweven zijn. Docenten worden aangemoedigd

om vakken vanuit hun expertise te verzorgen op verschillende

campussen. Studenten krijgen een bredere waaier van

keuzevakken over de campus heen.

PROEFTUIN MULTICAMPUS LEREN

1 Technology Enhanced COllaborative Learning, zie https://www.kuleuven-kulak.be/tecol/

2 Bring Your Own Device

Hilde Breesch

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

10

Andre Lauwers

In september 2016 werd daarvoor de aanzet gegeven voor Productietechnieken, waar naast het inhoudelijke van de leerlijn ook VGM – Veiligheid, Gezondheid, Milieu – aan bod

kwam. Het docententeam stelde daarbij twee problemen vast. Er is de versnipperde aanpak van VGM op de afzonder-lijke campussen. Bijna ieder practicum heeft zijn eigen “Labo-reglement”. In deze verschillende reglementen zijn heel wat topics gelijkaardig. Soms zitten er tegenstrijdigheden in. Het tweede probleem behelst de aansprakelijkheid van de docent. Hij heeft de taak ervoor te zorgen dat alle gebruikers van zijn practicum op de hoogte zijn van VGM. Bijkomend moet de “veiligheidscompetentie” bij onze studenten als toekomstige leidinggevenden, een tweede natuur zijn. VGM is bovendien geen exclusief kenmerk voor de labo’s Productietechnieken, maar is van toepassing op alle disciplines.

Om de VGM-problematiek aan te pakken vond het docententeam inspiratie in het OOF-project “Ontwikkeling en implementatie van een duurzame leerlijn Veiligheid-Gezondheid-Milieu (VGM) in wetenschaps- en ingenieursopleidingen” (2013-2014, Christine Peeters). Het idee groeide om de bestaande Toledo-cursus met modules verder uit te breiden voor de practica waar de POC EM-KV verantwoordelijk is en op een zodanige manier dat andere POC’s kunnen aansluiten.

Bij de cursus hoort ook een assessment die in de Toledo-cursus van het OPO geïntegreerd wordt. Voor alle duidelijkheid, de nieuwe modules van de webcursus zijn niet ter vervanging van de VGM-uitleg door de docent, maar wel ter ondersteuning.

Na het in kaart brengen van de VGM-richtlijnen op de verschillende campussen werden deze door Sofie Deceur (Campus Brugge) in het format van de bestaande cursus gebracht. Voor onze practica zijn de items “Preventiemiddelen’’ met de “Fysische inperking” (collectieve en persoonlijke beschermings middelen) en de “Werkvoorschriften” in de module “Elektrische en mechanische praktijk” de belangrijkste naast de risicoanalyse die Els De Swerdt (Groep T) voor haar rekening nam.

Inhoudelijk zijn de modules af. Momenteel zoeken we nog naar geschikte cartoons om het geheel op te frissen in de look en feel van de bestaande cursus. Voor het online zetten van de cursus in september 2018 kunnen we op de gewaardeerde hulp rekenen van het Toledoteam van KU Leuven (Herwig Stulens). Daarna start de proefdoorloop.

Andre Lauwers

GEÏNTEGREERDE VGM-AANPAK VOOR PRACTICAEen van de doelstellingen van de POC EM-KV, waar VGM ook regelmatig

ter sprake komt, is de docententeams activeren zodat ze autonoom werken

en de POC aansturen en niet omgekeerd. Het geven van verantwoordelijkheid

aan de docententeams is daarbij essentieel. Om dat te realiseren koos de POC

de docententeams Productietechnieken en Automatisering als pilootprojecten.

CONNECTING 11

12

ONDERWIJSONTWIKKELING IN DE KIJKER

Elektrische kringen komen aan bod in meerdere oplei-dingsonderdelen van het bachelorprogramma”, legt prof. Geurts uit. “De studenten leren doorgaans deze kringen

analyseren door zich te concentreren op de wetmatigheden van kringen en componenten, zoals spanningsbronnen, weerstan-den, capaciteiten en dergelijke. Dat is uiteraard oké, ware het niet dat daarbij vooral gefocust wordt op het ‘kwantitatieve’ – zeg maar het maken van berekeningen – terwijl er ook – en wat ons betreft vooral – inzicht nodig is in het ‘fenomenologische’ – wat gebeurt er en waarom – en ook niet te vergeten het ‘kwalitatieve’: welke dingen houden verband met elkaar. We stellen vast dat studenten nog altijd moeite hebben om conceptueel te redene-ren over elektrische kringen”.

Drie dimensies“Met het CLR-project beogen we een onderwijskundige vernieuwing te introduceren in ons vakgebied”, vervolgt prof. Geurts. “Ons doelpubliek zijn alle studenten van de bacheloropleiding, want ze komen allemaal in aanraking met elektrische schakelingen. Het is uiteraard de bedoeling dat in de afstudeerrichtingen elektromechanica en elektronica-ICT daarop wordt verder gebouwd”.

“Feit is dat onze CLR-tool de mogelijkheid biedt om op een tot nog toe ongekende manier elektrische kringen te simuleren en de fenomenen te visualiseren. Daarbij gaat het om typische kringen met weerstanden, capaciteiten en inductanties. Essentieel hierbij is de manier waarop de grootheden spanning en stroom in beeld worden gebracht. Traditioneel worden zulke kringen in twee dimensies getekend, maar de CLR-tool voegt er nog een derde dimensie aan toe: de z-as. Deze wordt gebruikt om spanning te visualiseren: het hoogteverschil tussen twee knooppunten is evenredig met het spanningsverschil. Bovendien kunnen de gebruikers op een eenvoudige manier parameters aanpassen – frequenties, amplitudes en componentwaarden – om zo op een bijna intuïtieve wijze inzicht te verkrijgen in de werking van elektrische kringen”.

InnovatieVolgens prof. Geurts en zijn collega’s Jeroen Wauters, Stef Desmet, Gert Van Loock, Maarten Vanierschot en Tiene Nobels betekent de nieuwe CLR-tool een belangrijke stap vooruit in de ontwikkeling van nieuwe leer- en onderwijsvormen. “Voor vele fenomenen uit de fysica bestaan al degelijke animaties en applets op het internet, maar voor elektrische kringen zijn deze nog te beperkt. Aangezien onze tool gratis is, kan hij in principe door iedereen gebruikt worden, zowel docenten als studenten.”.

Yves Persoons

CLR:HOE BRENG JE ELEKTRISCHE KRINGEN IN BEELD?CLR – spreek uit als het Engelse ‘clear’ – is een simulatietool om de

fenomenen die zich voordoen in elektrische kringen te visualiseren.

Deze tool helpt studenten om een beter conceptueel inzicht

te verwerven in de werking van deze kringen. Prof. Luc Geurts

(Campus Groep T Leuven) geeft tekst en uitleg.

“

CONNECTING 13

Luc Geurts

ONDERWIJS- ONTWIKKELINGS-FONDS FIIW

Iedereen kent een collega

die met een origineel idee

rondloopt om het onderwijs

te verbeteren.

Met oplossingen voor

concrete uitdagingen,

met jeukende vingers om

een leerplatform uit te

bouwen, met een visie op

hoe we studenten kunnen

enthousiasmeren voor hun

toekomst, met goesting

om te experimenteren met

nieuwe werkvormen.

Het ondernemend karakter

van onze collega’s laat zich

op alle vlakken voelen.

Inspiratie genoeg dus. Middelen, dat is wat anders. Om zuurstof te geven aan onderwijsontwikkeling besloot de faculteit in academiejaar 2016-2017 om, naar het voorbeeld van het vroegere OOF op associatieniveau, een fonds te creëren met competitief te verwerven middelen. Op kleinere schaal maar met een open call. Een nieuw opgerichte commissie had de eer om uit de voorstellen een selectie voor te dragen voor financiering.

Ondertussen zijn we een jaar verder. Nieuwe projectteams starten nu via de tweede call. In de tussentijd blikten we op de vorige pagina’s terug op drie projecten gestart in 2017. De twee resterende geselecteerde projecten komen uitgebreid aan bod in de volgende editie.

Julie Vermeersch

14

De Technovation Hub en zijn studententeams tellen samen inmiddels al ruim 1000 partners”, legt dagelijks bestuurder Chrisje Haenen uit. “Ons doel is er een echte community

van te maken. De Innovation & Networking Night was de ideale gelegenheid om niet alleen de teams bij elkaar te brengen maar ook alle alumni, de partners en de collega’s. Ook vicerector Gerard Govers van de Groep Wetenschap en Technologie was van de partij evenals onze voorzitter – en tevens alumnus – Pieter Jan Jordaens. Allemaal samen goed voor ruim 140 aanwezigen”.

Het evenement op 5 juni bestond uit presentaties van de Technovation Hub, zijn teams en zijn partners, maar het belangrijkste waren de interactieve workshops rond innovatie verzorgd door de studententeams. De resultaten van de interactieve workshops werden volop gedeeld tijdens een levendige netwerkreceptie.

“Na het succes van de primeur is het pad geëffend voor een volgende editie. Met volop ideeën voor een volgende evenement en een paar nieuwe teams in wording, zullen we volgend jaar opnieuw met een vernieuwend programma uitpakken”, besluit Chrisje Haenen.

Elke organisatie kan lid of sponsor (met return) worden van de Technovation Hub of een van haar leden-teams. Studententeams binnen de Groep Wetenschap en Technologie van KU Leuven die ondersteuning wensen van Technovation Hub kunnen zich – na kandidaatstelling – aansluiten als lid.

www.technovationhub.be

Yves Persoons

TECHNOVATION HUB EERSTE INNOVATION & NETWORKING NIGHT: EEN SCHOT IN DE ROOS0p 5 juni 2018 organiseerden Technovation Hub en zijn leden-teams een Innovation

& Network Night in het KBC hoofdkantoor Leuven. De vzw Technovation Hub werd

in 2016 opgericht door de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen met steun

van de Groep Wetenschap en Technologie van KU Leuven. Technovation Hub brengt

ondernemende en hoogtechnologische studententeams samen en ondersteunt via

dienstverlening op maat. Het aanbod aan diensten richt zich vooral op financiële,

juridische en administratieve noden. Technovation Hub biedt de nodige ondersteuning,

maar tegelijkertijd dus ook de nodige vrijheid om projecten te kunnen realiseren

op een ondernemende wijze.

STUDENT IN DE KIJKER

“

CONNECTING 15

Onderwerpen van de workshops

COREHernieuwbare energie in steden www.thinkcore.be

PUNCH POWERTRAIN SOLAR TEAMTechnologische innovaties in de Punch 2 zonnewagen www.solarteam.be

FORMULA ELECTRIC BELGIUMNieuwe businessmodellen voor driverless rijden www.formulaelectric.be

FLACRADe rol van robots in een sociaal-economische context www.flacra.be

INNOVIVED3D-printing binnen de life sciences www.innovived.com

Greet Baldewijns

16

STUDENT IN DE KIJKER

BEYOND ENGINEERINGTHE STORY OF CHANG LIUChang Liu is not just a master’s student in Electronics

Engineering Technology in Leuven. She is also a unique

example of the China-Belgium industry and university

collaboration. Moreover, she is a gifted artist who recently

surprised the audience of the ‘Group T goes classic’

concert with a masterly performance of Franz Schubert’s

Fantasia for piano fourhanded.

My study at Group T Leuven Campus is sponsored by the Chinese car company Geely”,

Chang Liu explains. “It is a multinational automotive company whose headquar-ters are located in Hangzhou, Zhejiang Province, not far from Shanghai. Geely has acquired Volvo cars in 2010 and soon at the Volvo plant in Ghent the first Chinese cars will be produced for the European market. Geely’s human resour-ces department is more than ever looking for promising engineering talent, offering Chinese students scholarships to study abroad but also offering internships to Belgian students in China. As a matter of fact, I am a real-case example. Thanks to the company, I was able to study at KU Leuven and realise my dreams”. InteractingAfter her arrival in Leuven, Chang Liu studied Dutch and French at the language institutes ILT and CLT of KU Leuven. “I know how important languages are in Belgium and in the European Union. I love interacting with people from different backgrounds, meeting and studying new cultures and customs, meanwhile promoting and spreading Chinese language and culture as well.

Engineering as such may sometimes be narrow-minded, but culture on the contrary makes you feel open-minded, comfortable and full of creativity. For example, I enjoy more dealing with people than with codes, machines, chips or electrical circuits”.

BridgeChang Liu’s mission as a ‘cultural engineer’ is to build a bridge between Asia and Europe. “For Europe, since I play the piano, I have a knowledge of classical music, its composers, arts and history. Since I love reading, learning languages and with my three years living in Leuven, I know many European writers and their works, which help me understand better the European society and people. What’s more, I’m always ready to meet and try things that are new to me. For Asia, I want to be an ambassador of Chinese language and culture. By the way, did you notice my dress today? It’s a Qi Pao, a traditional Chinese fashion dating back to the nineteen twenties, especially popular in Shanghai. It was the dress of that time and ladies then wore it everyday. I took four Qi Pao’s to Europe to show a beautiful yet impressive aspect of Chinese culture to my friends here”.

“But Asia is more than China. For example, I am also interested in Japanese culture. I studied Japanese for one year when I was in China and I am a big fan of Japanese literature, movie and painting”. World citizen“It’s a pity that even now in the 21st century students are still used to form their own small groups without intending to integrate with each other”, Chang Liu says. “I am more of an adventurer tending to break through the so called ‘comfort zone’. From my three years’ living in Europe, I have got good friends from Portugal, Greece, Italy, Iceland, England, Ireland, Canada and Belgium. It’s such a great treasure for me. Engineers should become more open-minded not only for technology but also for culture, realising that one is no longer a person of a certain nationality or background, but a world citizen. Then they will see the similarities instead of focusing on the distinctions. That’s how I understand ‘beyond engineering’”.

Yves Persoons

“

CONNECTING 17

Chang Liu

INSECTEN OP CAMPUS GEELInsecten vormen de basis van een nieuwe waardeketen en dragen bij aan onze

toekomstige circulaire, biogebaseerde economie. Verschillende insectensoorten

kunnen efficiënt biologisch afval omzetten naar hoogwaardige grondstoffen

zoals proteïnen, vetten en chitine. Op hun beurt kunnen insecten gebruikt

worden voor menselijke voeding en diervoeders, maar ook voor groene,

biogebaseerde chemicaliën. Ondertussen zijn heel wat bedrijven overtuigd

van de toepassingsmogelijkheden die insecten bieden, maar door gebrek aan

voldoende kennis over insecten en onduidelijkheden of lacunes in de wetgeving

breekt de toepassing op industriële schaal nog niet helemaal door in Europa.

18

ONDERZOEK IN DE KIJKER

Mik Van Der Borght en Leen Van Campenhout

CONNECTING 19

België is sinds 2014, toen het fede-raal voedselagentschap een tiental insecten voor toepassingen in de voeding tolereerde, één van de voor trekkers op dit vlak. Kwekers in België trachten hun productie op te schalen om te kunnen voldoen aan de vraag vanuit het buitenland, zoals bijvoorbeeld Zwitserland. Maar ook op internationaal vlak zijn op korte tijd grote stappen voorwaarts gezet. De Europese Unie heeft recent insecten als voederingrediënt voor aquacultuur toegelaten en verschillende bedrijven zetten in op de grootschalige kweek van insecten. Zo worden larven van Hermetia illucens, of de zwarte soldatenvlieg, momenteel al op industriële schaal gekweekt in Viëtnam (Entobel: 24 ton/jaar, Nutrition Technologies: 800 ton/jaar), Maleisië, (Entofood: 1000 ton/jaar), Chili, (F4F: 100 tot 150 ton/jaar), Duitsland, (Hermetia: 350 ton/jaar), Frankrijk (Innovafeed: 100 ton/jaar, Nextalim: 10 ton/dag), Singapore en China (Unique: 100 ton/maand). Grootschalige in sec tenkweek is dus geen toekomst muziek meer, meer realiteit.

Prof. Dr. Ir. Leen Van Campenhout en Dr. Mik Van Der Borght van de onderzoeksgroep Lab4Food op Campus Geel weten het zeker: ook voor België is het een kwestie van tijd, onderzoek en opschaling. De onderzoekers van Lab4Food bouwen expertise op over de toepassingen van insecten in voeding en voeder, hun voedselveiligheid, de afzondering van waardevolle stoffen uit insecten en de optimalisatie van de kweek. Voor dit laatste aspect wordt er nauw samengewerkt met onderzoekers van Thomas More op Campus Geel.

‘Insecten bieden nutriënten die complementair zijn met die van planten. Ze bevatten net als vlees essentiële aminozuren, vitamine B12 en ijzer. Insecten stoten amper broeikasgassen uit en vragen weinig water en ruimte’, aldus Mik Van Der Borght. ‘Hun ecologische voetafdruk is aanzienlijk kleiner dan die van een rund.’

Binnen het insectenonderzoek gaat er momenteel heel wat aandacht naar de kweek en de verwerking van meelwormen (Tenebrio molitor) en de zwarte soldatenvlieg (Hermetia illucens). Het project ‘In2Broiler’ onderzocht het gebruik van de zwarte soldatenvlieg als eiwitbron voor vleeskuikenvoer. In het Interreg-project (Vlaanderen-Nederland) ‘Entomospeed’ worden de mogelijkheden onderzocht die opschaling en automatisering voor de kweek van meelwormen en zwarte soldatenvlieg bieden. Eind 2017 liep het ENTOMOFOOD-project af, een project in samenwerking met Duitsland, waarin

meelwormen verwerkt werden tot een pasta en een poeder als halffabricaat voor de voedingsindustrie en waarin ze ook geëxtrudeerd werden. Binnen het project EDINCO onderzoekt Lab4Food samen met UGent en Thomas More de microbiële en chemische veiligheidsrisico’s die bij de kweek van insecten kunnen optreden. Dit laatste is uitermate belangrijk als insecten op biologische reststromen zoals groenafval, slachtafval, supermarktafval,… worden gekweekt.

Medewerkers van Lab4Food delen hun kennis ook internationaal en zijn actief in projecten in Oeganda en Kenia, waarbij de kweek, bewaarbaarheid, sensorische en nutritionele eigenschappen van Ruspolia differens, een eetbare sprinkhaan die veelvuldig wordt geconsumeerd in die regio’s, wordt onderzocht.

Momenteel liggen er plannen op tafel voor de bouw van een nieuwe piloothal voor de kweek van insecten in Geel. Hier zal in de toekomst toegepast academisch onderzoek plaatvinden naar de volledige productieketen: van kweek over slacht (ook insectenoogst genoemd) tot verwerking tot duurzame grondstof. Via het EFRO-project ‘Insect Pilot Plant’, met als partners Thomas More Kempen en het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek, wil KU Leuven in de Kempen een onderzoekscentrum uitbouwen voor de nieuwe insectensector. Samen met VOKA en kwekers zoals Millibeter wordt er gedroomd over een heuse ‘Insect Valley’.

Misschien moet jij de klik nog maken, maar wees er alvast op voorbereid: een krekel, een sprinkhaan of een deel ervan op je bord, in een gerecht of tussen je broodje zal binnen afzienbare tijd niet uitzonderlijk meer zijn. En weet dat de medewerkers van Lab4Food garanderen dat dit (voedsel)veilig is.

Marc Geerinckx

Wens je meer info over het insectenonderzoek van Lab4 Food kijk dan op https://iiw.kuleuven.be/onderzoek/Lab4Foodof neem contact op met Prof. Dr. ir. Leen Van Campenhout of Dr. Mik Van Der Borght.

ONDERZOEK IN DE KIJKER

20

HOE MAAK JE VIDEO HOLOGRAMMEN?De ERC grants van de European Research

Council behoren tot de meest prestigieuze

onderzoeksbeurzen in Europa. Het doel is

topresearchers gedurende 5 jaar de kans te

geven hun ambitieuze projecten te realiseren.

Prof. Jan Genoe van Campus Diepenbeek

behaalde een beurs in de hoogste categorie:

de ERC Advanced Grant.

Jan Genoe

CONNECTING 21

Er worden ERC-beurzen toegekend op 3 niveaus: Starter (tot 7 jaar na het doctoraat), Consolidator (tussen 7 en 12 jaar na het doctoraat) en Advan-

ced (voor onderzoekers met minstens 15 jaar een PhD op zak). Hoe belangrijk de grants wel zijn moge blijken uit de volgende cijfers: 70% van alle ERC grants heeft aanleiding gegeven tot een wetenschappelijke doorbraak of een belangrijke vooruitgang van de we-tenschappelijke kennis, meer dan 5500 publicaties van ERC grantees behoren tot de 1% meest geciteerde papers en onderzoekswerk gedaan met ERC-beurzen resulteerde reeds in 6 Nobelprijzen. “Ook onze faculteit blijft niet achterwege”, bevestigt prof Genoe.” In 2015 behaalde Kris Myny van Campus Diepenbeek een starter grant. En in 2017 sleepte Toon Van Waterschoot van Campus Groep T een consolidator in de wacht”.

Dynamische hologrammen“Het doel van mijn ERC grant bestaat erin verder onderzoek uit te voeren dat het mogelijk moet maken om hoge-kwaliteitshologrammen te projecteren aan videosnelheden”, legt prof. Genoe uit. “Hologrammen als zodanig zijn uiteraard al jaar en dag bekend. Je vindt ze o.m. op betaalkaarten en bankbiljetten. Maar – en dat is het punt – dat zijn statische hologrammen. Het maken van hoge-kwaliteit dynamische hologrammen, dat is een ander paar mouwen. Nobelprijswinnaar Denis Gabor – die de eerste hologrammen ontwikkelde – vertelde tijdens zijn dankrede dat een kwaliteitsvol hologram vereist dat de resolutie van het patroon kleiner moet zijn dan een kwart van de golflengte. Dat komt neer op ongeveer 100 nm voor blauw licht. Welnu, een beeldscherm maken met pixels van 100 nm is alles behalve evident”.

Factor 1000Prof. Genoe geeft een voorbeeld ter vergelijking. “De hoogste resolutie van de beeldschermen die momenteel in mobiele telefoons gebruikt worden is kleiner dan 1000 ppi.

Dat betekent dat de pixels in je GSM een 100.000 grotere oppervlakte hebben dan wat we nodig hebben voor onze dynamische holografie. Weliswaar kunnen we DLP-chips aantreffen met kleinere pixels, maar dan nog is de resolutie nog altijd beperkt tot 4 micron. Dus zelfs met deze resolutie moeten we de oppervlakte van de pixels nog een factor 1000 kleiner maken om holografie te kunnen realiseren.

Nieuwe materialenOp de vraag of het verkleinen van de beeldschermpixels de belangrijkste uitdaging is, antwoordt prof. Genoe. “Schalen is een kwestie van technologie en die is bij IMEC in Leuven voorhanden. De belangrijkste uitdaging ligt in het ontwikkelen van nieuwe materialen. Om controle te krijgen op een 100 nm schaal, willen we elektrische velden kunnen opleggen over een waveguide met een 100 nm precisie. Dat wil zeggen dat we elektrische geleiders tot op 100 nm van de waveguide core moeten kunnen naderen. Normaal gebruiken we als elektrische geleiders hiervoor metalen. Maar in dit geval kan dat niet omdat metalen het licht zouden verstrooien. Ik heb gelukkig zelf al ervaring met halfgeleider oxides die wel licht doorlaten”.

Innovatie“De belangrijkste innovatie is dat we deze doorzichtige oxides kunnen gebruiken om door te dringen tot de kern van de golfgeleider zonder dat het licht in de golfgeleider weerkaatst wordt door het gebruik van metalen”, aldus prof. Genoe. “Dat is nog een hele klus. Mijn ERC grant zal mij de volgende vijf jaar nog goed van pas komen’.

Jan GenoeYves Persoons

Meer info: https://erc.europa.eu/projects-figures/facts-and-figures

ONDERZOEK IN DE KIJKER

22

VERSLAG RESEARCH DAYOp woensdag 18 april is op Campus De Nayer de derde editie van de “Dag van het Onderzoek”

doorgegaan. Dit is een initiatief vanuit de POC chemie/biochemie/biowetenschappen waarbij

we de studenten willen laten kennismaken met het onderzoek dat op de verschillende

campussen wordt uitgevoerd in het brede domein van de toegepaste chemie en bio-

technologie. Een tweede doelstelling van deze dag was om studenten van de derde fase

en het schakelprogramma te informeren over de multicampusmodules die ze als keuzevak

kunnen opnemen in hun masterprogramma.

In totaal zijn er op die zonnige woensdagnamiddag ongeveer 300 studenten, onderzoekers en docenten afgezakt naar Sint-Katelijne-Waver, vanuit alle hoeken van Vlaanderen, zoals

het hoort in een multicampusfaculteit. In de plenaire sessie heb-ben we eerst prof. Dewil, prof. Van Caneghem en prof. Lievens aan het woord gelaten die het onderzoek in de clusters Che-mische ingenieurstechnieken (CIT), Materiaalkunde (MTM), en Microbiële en Moleculaire Systemen (M2S) hebben toegelicht. Vervolgens heeft prof. Rediers het concept van de multicampus-modules uitgelegd en de verschillende modules die momenteel aangeboden worden kort toegelicht.

Na een korte pauze hadden studenten de gelegenheid om doctoraatsstudenten aan het werk te zien die hun doctoraal onderzoek presenteerden. In totaal konden de studenten kiezen tussen 24 lezingen van een 15-tal minuten, verdeeld over vier parallelle sessies. Op deze manier kregen de studenten toelichting over een grote diversiteit aan onderzoeksprojecten die momenteel in de faculteit uitgevoerd worden. Zo waren er onder meer lezingen over materiaalselectie, anaerobe digestie, afvalwaterzuivering en microbiële ecologie van drinkwaterdistributie, productie en opzuivering van biosurfactantia, predictieve microbiologie, voedselkwaliteit, biocontrole met behulp van bacteriën en insecten, en beheersing van biofilm en spoilage bacteriën. Uit de studentenbevraging die we nadien hebben uitgevoerd bleek dat ongeveer 75% van de studenten tevreden was over het niveau van de lezingen.

Daarnaast was er een infomarkt waar de studenten meer uitleg konden krijgen over de verschillende muticampusmodules. Op de infomarkt werden ook een 30-tal posters getoond van onderzoeksprojecten die niet aan bod kwamen in de parallelle sessies. Op deze manier kregen de studenten van de derde fase en het schakelprogramma een goed beeld van het onderzoek dat momenteel in de faculteit uitgevoerd wordt.

Uit de studentenbevraging nadien bleek dat studenten de plenaire sessie interessant en informatief vonden. Ongeveer 80% van de studenten geeft ook aan dat ze na dit event een beter beeld gekregen hebben van het onderzoek binnen de faculteit. We kunnen bijgevolg besluiten dat de belangrijkste doelstellingen van de Dag van het Onderzoek behaald werden. Meer dan 85% van de studenten geeft ook aan het initiatief te appreciëren. Vanuit de POC zijn we dan ook zeer gemotiveerd om de Dag van het Onderzoek volgend jaar voor de 4de keer te organiseren, wellicht met wat kleine aanpassingen aan het concept om ook de minder enthousiaste studenten te overtuigen van het belang van onderzoek in de opleiding.

Nico Lambert en Hans Rediers

Meer info over de verschillende modules kan je vinden op https://iiw.kuleuven.be/multicampusmodule/biochemie-chemie-en-biowetenschappen.

Het gedetailleerde programma van de Dag van het Onderzoek kan teruggevonden worden op https://agenda.kuleuven.be/nl/node/58279.

Hans Rediers en Nico Lambert

IN DE PRIJZEN

ECOTROPHELIA FOOD AT WORK WEDSTRIJD.Één van de vier deelnemende teams master studenten Biowetenschappen voe-dings industrie van Campus Geel, won op 25 april de hoofdprijs in de Ecotrophelia Food At Work wedstrijd. Deze wedstrijd wordt jaarlijks georganiseerd door Fevia, de federatie van de Belgische voedingsindustrie. De opdracht bestaat er in een concept van een eco-innovatief product, dat bovendien goed is voor de gezondheid te ontwikkelen en dit te onderbouwen met een degelijk uitgewerkte business-case. De “Bizza”, een pizzadeeg dat gemaakt wordt van graan, wort en gist van lokale brouwerijen bevat veel vezels, maar minder zout en vet dan een gewone pizza.

SIOUX CCM TROPHY Op 6 juni 2018 vond de Sioux Ccm Trophy in Eindhoven plaats. Opdracht voor deze wedstrijd was: “Ontwerp en bouw: WIPE OUT! de snelle en nauwkeurige robot die in staat moet zijn om autonoom een parcours af te leggen over zonnepanelen op een helling om deze te kuisen”. Zonnepanelen verliezen immers aan efficiëntie wanneer ze vuil zijn.

Campus Diepenbeek nam deel met drie ploegen met studenten uit master Energie-automatisering en master Elektronica-ICT. Dankzij hun inzet, doorzettingsvermogen, creativiteit,… leverden zij drie verschillende ingenieuze robotjes af. Onze teams PROBOT, JoToRaMik en Poetsploeg kaapten hiermee alle podiumplaatsen weg.

Jan Van Impe van Technologie-campus Gent kreeg op 27 april 2018 een doctoraat honoris causa van de ULB (Université libre de Bruxelles) voor zijn indrukwekkende prestaties in onderzoeksthema’s doorheen zijn wetenschappelijke carrière.

1/03/2018

Laurens LemaireTechnologiecampus GentFAST-CPS: A Framework for the Analysis and Management of Security in Cyber-Physical Systems

• Prof.dr. Vincent Naessens (promotor)

• Prof.dr.ir Bart De Decker (co-promotor)

19/03/2018

Ken Meerbergen Campus Groep T LeuvenDecolorization of textile waste water, with an emphasis on microbial treatment processes.

• Prof.dr.ir. Bart Lievens (promotor)• Prof.dr.ir Jan Van Impe

(co-promotor)• Prof.dr.ir Lise Appels (co-promotor)

26/03/2018

Dries Hulens Campus De NayerTowards an autonomous flying cameraman

• Prof.dr.ir. Toon Goedemé (promotor)

• Prof.dr.ir. Tinne Tuytelaars (co-promotor)

4/05/2018

Ruben BalcaenTechnologiecampus GentA generic approach for uncertainty quantification in stereovision DIC

• Prof.dr. Dimitri Debruyne (promotor)• Prof.dr. Pascal Lava (co-promotor),

MatchID

31/05/2018

Michele PavanCampus Groep T LeuvenCT-based optimization of Laser Sintering of Polyamide-12

• Prof.dr.ir. Wim Dewulf (promotor)

• Prof.dr.ir. Jean-Pierre Kruth (co-promotor)

18/06/2018

Bert MinnaertTechnologiecampus GentNear-field wireless power transfer for non-static applications

• Prof.dr.ir Lieven De Strycker (promotor)

• Dr.ir. Nobby Stevens (co-promotor)

20/06/2018

Brecht DevolderCampus BruggeHydrodynamic Modelling of Wave Energy Convertor Arrays

• Prof.dr.ir Pieter Rawoens (promotor)

• Prof.dr. Peter Troch (promotor), Universiteit Gent

DOCTORATEN

DOCTORATEN AAN FIIW(FEBRUARI - JUNI)

23CONNECTING

ONDERZOEK IN DE PRIJZEN

WETENSCHAPSCOMMUNICATIE

Wetenschap is hip! Dat bewijzen de talloze wetenschaps-

evenementen voor jongeren die tegenwoordig als paddenstoelen

uit de grond schieten. Maar klopt het beeld dat jongeren over

wetenschappers hebben wel? Een labojas, een grote bril,…

het zijn maar enkele van de vele stereotypen. De wetenschapsbattle

probeert deze vooroordelen over wetenschappers de wereld

uit te helpen, en maakt daarbij hopen kinderen enthousiast voor

de wondere wereld van wetenschappelijk onderzoek.

DE WETENSCHAPS-BATTLE: HOE MAAK JE KINDEREN WEGWIJS IN JE ONDERZOEK?

Steven Puttemans, postdoctoraal onderzoeker, en Timothy Callemein, doctoraatsstudent, beiden verbonden aan de EAVISE (Embedded and Artificially Intelligent Vision

Engineering) onderzoeksgroep van Campus De Nayer vinden het fantastisch dat er zoveel gebeurt en georganiseerd wordt op het vlak van wetenschapscommunicatie. Beide onderzoekers dragen daar zelf graag een steentje toe bij, telkens ze hiervoor de kans krijgen. De wetenschapsbattle was hiervoor dan ook het geschikte platform.

“Je kan niet vroeg genoeg starten met het aanwakkeren van de interesse van jongeren voor wetenschap en technologie”, zegt Steven, “En daarbij kan de wetenschapsbattle een stimulans zijn. Het is een wedstrijd over wetenschap, die een hele lagere school mobiliseert en waar de leerlingen zelf beslissen welke wetenschappers mogen deelnemen.’ “Je moet dus al bij je inschrijving het 6 tot 12-jarige publiek weten te overtuigen dat jouw onderzoek interessant en boeiend genoeg is, zodat je de kans krijgt om het te presenteren”, voegt Timothy eraan toe.

De kinderen zijn ook een groot stuk van het jaar bezig aan de organisatie van de wetenschapsbattle. In wekelijkse workshops bereiden ze elk aspect voor, van presentatoren, tot inkleding en randanimatie. Die betrokkenheid zorgt er ook meteen voor dat kinderen zo uitkijken naar de eigenlijke presentaties. Tot op dat moment zagen zij de onderzoeker immers enkel op papier.“Die kinderen zien ons ook als echte helden.” voegt Steven nog toe. “Van zodra je op locatie toekomt word je overstelpt met vragen en wil iedereen een handtekening van alle onderzoekers.”

Tweede plaats in West-VlaanderenTimothy schreef in om deel te nemen in West-Vlaanderen met zijn onderzoek rond de slimme camera’s uit het één-programma Het Gezin, en werd geselecteerd. Zijn presentatie tijdens de voorronde in Bredene, georganiseerd door VBS Duinen, leverde hem een mooie tweede plaats en een door de leerlingen gemaakte trofee op.

“De focus van mijn onderzoek ligt op beeldverwerking en cinematografie”, zegt Timothy. “In een beknopte presentatie legde ik uit waarom we de camera’s die alledaagse en herkenbare beslommeringen zo naturel mogelijk in beeld brengen, intelligent en zelfsturend maken.” Om de gezinnen zo natuurlijk mogelijk te kunnen filmen, wilde men de aanwezigheid van een filmploeg en de invloed die deze heeft uitschakelen. In de plaats daarvan werd een netwerk van intelligente camera’s geïnstalleerd. Deze werden zo geprogrammeerd dat ze pas beginnen filmen wanneer er personen aanwezig zijn in de ruimte én automatisch cinematografisch conforme beelden opnemen. De ene camera geeft ook informatie door aan camera’s in de buurt, zodat zij vooruitziend zijn en kunnen inspelen op elkaar.” Op het eerste zicht een hele boterham om laagdrempelig uit te leggen.

Het hielp dan ook enorm dat film en video’s maken ‘hot’ is bij de jeugd. Platformen als YouTube zijn bij kinderen van bijna alle leeftijden gekend en bevatten verschillende video’s van vloggers die ondertussen zijn uitgegroeid tot idolen voor velen onder hen. “Als je dan jouw onderzoek mag uitleggen aan een zaal vol 300 dolenthousiaste kinderen konden ook de ouders,

24

Timothy Callemein en Steven Puttemans

grootouders en zelfs de burgemeester niet ontbreken om er ook voor mij een fantastische ervaring van te maken.”

Provinciale winnaar in Antwerpen en finale in TechnopolisSteven kreeg tijdens de voorrondes bij TGO De Spits in Antwerpen de kans om zijn onderzoek ‘over hoe je robots kunt leren zien’ te presenteren en deed het nog beter: hij werd provinciale winnaar en stootte zo door naar de grote finale op 16 maart 2018 in Technopolis, waar hij met zijn presentatie een welverdiende tweede plaats behaalde.

“In mijn onderzoek leg ik me vooral toe op objectdetectie: het lokaliseren en identificeren van objecten in beelden. Maar dat is uiteraard veel te complex voor 6 tot 12-jarigen. Daarom nam ik een slimme insteek en vergeleek ik de robot met de mens. Stap voor stap zijn we samen op onderzoek gegaan. Hoe leert een kind zijn omgeving zien en begrijpen, en dat passen we toe op de robot.” Steven vergeleek de ogen van de mens met camera’s bij robots, en de hersenen met een computer. De manier waarop kinderen leren, door vanaf hun geboorte heel veel verschillende objecten te zien in hun omgeving en die te benoemen, nemen we ook over in de robot. Die geven we heel veel beelden van het object dat de robot moet herkennen, waarna de computer dat omzet in een wiskundig kookboekrecept, waarmee de robot automatisch het object kan herkennen. “Hoe dat dan effectief in zijn werk gaat, legde ik uit aan de hand van een aardbeiplukrobot, omdat aardbeien voor de kinderen iets heel concreets zijn.”

“Het feit dat ik tijdens mijn presentatie verschillende robotjes bij me had, waaronder een dansende ZoraBots robot en een drone, maakte het feest voor de kinderen alleen nog maar grootser.”

The floor is yoursBedenker van de Wetenschapsbattle is Hans Van de Water. Samen met Toon Verlinden (alumnus Industrieel Ingenieur Biochemie van Campus De Nayer) richtte hij The Floor is Yours op. Als presentatiecoaches hielpen ze de geselecteerde wetenschappers in de masterclass presentatietechnieken bij de voorbereiding naar de battle. Hier leerden ze de onderzoekers vooral de fijngevoeligheden van het presenteren voor kinderen, want dat is toch net iets anders dan presenteren voor een volwassen publiek.

Op zondag 27 mei 2018 mochten Steven en Timothy hun presentatie nog eens overdoen op het eerste openlucht Wetenschapsfestival, Sound of Science, te Edegem.

Steven Puttemans Timothy Callemein Inge Van Cauter

https://youtu.be/LahgXv82QEU www.wetenschapsbattle.be www.soundofscience.be www.thefloorisyours.be

25CONNECTING

Wie ‘een ingenieur’

associeert met ‘een nerd’

en daarbij denkt dat die

voornamelijk technische

inbreng of inzicht heeft

en minder verbeelding

en creatieve capaciteiten,

kon op 26 en 27 mei 2018

tijdens de tentoonstelling

in de Roo Kerk in Melle

verrassend ontdekken dat

dat plaatje niet altijd klopt.

Met dit project wilden we dat ste-reotiepe beeld doorbreken”, zegt Emilia Motoasca, initiatiefneem-

ster van dit project, “en aantonen dat een ingenieur wel degelijk creatief met kunst

kan bezig zijn.” En dit vanuit een ander perspectief: een ingenieur kan experimen-teren met veel kennis van kunst-technie-ken en eigenschappen van gebruikte materialen.

Bij kunst kunnen inspiratiebronnen en uitgangsvormen dus heel verschillend zijn en het resultaat kan er kunstig of kundig uitzien. Emilia is zelf ingenieur en heeft al enkele jaren een passie voor kunst en verschillende kunstvormen ontdekt bij zichzelf en andere collega ingenieurs.

Peter Flamang, één van de deelnemende kunstenaars, gaf bij opening van de ten-toon stelling een lezing: ‘Kunst en kunde: kip en ei.’ Er was een tijd dat bruggen kunstwerken werden genoemd en er zit zowel technische kunde als creativiteit en kunst in heel wat architectuur. Creativiteit en kunst is een manier voor een ingenieur om te compenseren voor

het rationele in het dagdagelijkse leven. “Het is meer dan alleen maar balans tussen het creatieve en rationele, merkt Peter Flamang op, “Het is ook vaak een balans tussen het collectieve en het individuele. In de huidige maatschappij kom je alleen tot grootse resultaten als je gaat samenwerken. Alles werkt in een beweging van geven en nemen. Het is dan als ingenieur fijn soms de kans te hebben om zich als kunstenaar terug te trekken en tot rust te komen.”

Het project bundelde het artistiek werk van enkele burgerlijk of industrieel ingenieurs afkomstig van UGent en KU Leuven Technologiecampus Gent met een verschillende achtergrond die verschillende kunstvormen beoefenen: Gilbert Verhiest (KU Leuven/UGent schilderkunst), Guido Kips (KU Leuven, houtskooltekeningen), Alexis Versele (KU Leuven, fotografie), Jean-Pierre Goemaere (KU Leuven, boekbinderij), Peter Flamang (UGent, glaskunst/juwelen), Riet Maes/Michel Moors (UGent, aquarellen), Veronique Lavaert (UGent, juwelen), Sarah De Schepper (UGent, tekeningen), Oana van der Togt (TUDelft, fotografie), Emilia Motoasca (KU Leuven/TUDelft, keramiek).

Jammer genoeg duurde deze tentoon-stelling slechts twee dagen, maar de orga nisa toren hopen alleszins er een vervolg aan te breien.

Emilia Motoasca Inge Van Cauter

26

KUNST EN TECHNOLOGIE

CREATIEVE INGENIEURS: KUNSTIG OF KUNDIG?

“

NIEUWS VAN ALUMNI

27CONNECTING

FORUMAVOND ALUMNI INGENIEURS LEUVENBATTERIJEN VAN DE TOEKOMST EN DE TOEKOMST VAN BATTERIJENDe dag dat we met een volledig elektrische auto over een autonomie

van 800 tot 1000 km kunnen beschikken, ligt nog ver af. Maar het

onderzoek is volop aan de gang. Alles hangt af van de grondstoffen in

de batterijen, en daar zijn verschillende opties, en de hoogtechnologische

productieprocessen. Dat was het onderwerp van een geslaagde

forumavond op 19 februari 2018 in Leuven.

Prof. Johan Driesen wees erop dat om hernieuwbare energie op te slaan enorme batterijen nodig zijn. Maar hoe doe je dat? Hoe dan ook, elektrochemische batterij-

opslag is nog altijd de meest traditionele vorm. Maar er was een nadeel: de korte levensduur. Lithiumbatterijen presteren al veel beter: ze kunnen zowel smartphones als elektrische auto’s aan. Geen wonder dat netwerkbeheerders overal ter wereld gebouwen vol lithiumcellen optrekken om de pieken van bijvoor-beeld wind energie op te vangen. In België staat dit nog in de kinderschoenen, maar dat is een ander verhaal.

Batterij-bouwstenenThomas Leysen, voorzitter van de raad van bestuur van Umicore, is een belangrijke speler op dit terrein. Hij begon zijn carrière in het domein van kobalt en al vlug was zijn bedrijf in staat om het beste kobalt ter wereld te produceren, nodig voor

de kathode in de batterijen. Inzake energie, vermogen, veiligheid en kost komen volgens Thomas Leysen lithium cobaltite en nickel manganese cobalt als de beste uit de bus. Vooral deze laatste is interessant voor de auto-industrie. Technologisch is het evenwel behoorlijk moeilijk om batterijen met weinig kobalt te doen functioneren. Vandaar de noodzaak om batterijen te blijven recycleren.

Capaciteit en opslagVolgens prof. Filip Tavernier bestaat een mogelijk alternatief, zonder de nood aan moeilijk verkrijgbare metalen, in het opslaan van energie in een condensator, zowel voor toepassingen met een laag vermogen, bvb. Internet-of-Things sensorknopen, als voor grotere vermogens, bvb. door ervoor te zorgen dat er geen loodaccu meer nodig is in auto’s. Om de energiedensiteit van een condensator, die tot nog toe beperkt is, te verhogen, wordt enerzijds onderzocht om de opgeslagen spanning te maximaliseren door middel van efficiente DC-DC convertoren en anderzijds naar het maximaliseren van de capaciteit door bvb. het koetswerk van de auto te gebruiken voor energieopslag met behulp van intelligente composietmaterialen.

Solid-state batterijenBart Onsia van Imec had het over de ‘solid state’ batterijen. Essentieel hierbij is de ‘solid state electrolyte’ waar Imec onderzoek naar doet. Imec ontwikkelt nieuwe celarchitecturen en bijhorende materialen voor cellen met een hogere energie-densiteit en snellere oplaadtijd, essentieel om elektrische voertuigen met een grote autonomie mogelijk te maken. De resultaten zijn alvast veelbelovend, zeker voor elektrische voertuigen.

Sofie Pollin en Yves Persoons

Thomas Leysen, voorzitter raad van bestuur van UMICORE

Je kan je lidmaatschap (25 euro) combineren met een lidmaatschap van de ie-net ingenieursvereniging. www.alum.kuleuven.be > Alumninet

Linkedin pagina https://www.linkedin.com/company/ ku-leuven-fiiw/

Blijf in contact Word lid van Alumni Ingenieurs KU Leuven of hernieuw je lidmaatschap

3 3 keer per jaar ConnectIng in je brievenbus, uitgegeven door de Faculteit Industriële Ingenieurswetenschappen in samenwerking met de alumni kringen

3 Maandelijkse Campuskrant KU Leuven met alumnibijlage

3 Sponsoring van promotiebijeenkomsten

3 Steun aan leden via hulpfondsen en studiebeurzen

3 Uitnodigingen voor heel wat universitaire activiteiten en exclusieve events

3 Kortingen op o.a. Festival van Vlaanderen en andere Samenaankoop KU Leuven-voordelen zoals kortingen op Kinepolis filmtickets, pretpark bezoeken e.a.

3 …

Bouw aan je kennis.Deel ervaringen.Verruim je netwerk.Blijf verbonden.

INGENIEURSQUIZ ALMA 3 – LEUVENOp 13 oktober 2018 zijn alle ingenieurs, ingenieursstudenten en ingenieursproffen uit de (zeer) wijde omgeving van Leuven welkom om hun AI te demonstreren. Save the date!

Meer info volgt via alumni-nieuwsbrieven en op www.alumni-ingenieurs.be

NIEUWS VAN ALUMNI