Wereld in perspectief juli 2014
-
Upload
sns-securities -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
description
Transcript of Wereld in perspectief juli 2014
1/10
Inleiding
VS op volle kracht vooruit
Steeds rijker
Lage inkomens achterop
Eurozone: wisselende signalen, maar balans positief
Duits importwonder
Nederlandse economie herstelt – en dit keer echt
Olieprijs in beweging
Uitgelicht!
Een maandelijkse visie voor de cliënten van SNS Securities
Inleiding
De Amerikaanse economie gaat op volle kracht vooruit. Een hoog tempo van banencreatie en
een verbeterde vermogenspositie geeft veel extra bestedingskracht hetgeen de basis legt voor
een verdere expansie. Voor Euroland is het conjunctuurbeeld heel wat twijfelachtiger. De balans
slaat nog steeds naar de goede kant door, maar wat sterkere macrocijfers zijn zeer gewenst.
Kijkend naar specifiek Nederland zien we dat de werkloosheid daalt en die daling lijkt dit keer -
erg hoopgevend – geen incident.
We zoomen ook in op de olieprijs. Die steeg verleden maand plotseling flink, maar een blijvend
hoge prijs is onwaarschijnlijk.
Uitgelicht!
In Uitgelicht! zetten we grote vraagtekens bij de rust die er op het ogenblik heerst op het
rentefront.
Met vriendelijke groet,
SNS Securities NV
Sep Van de Voort Cees Rijsdijk
Macro-econoom en strateeg Macro-econoom en strateeg
p1
p2
p2
p3
p3
p4
p5
p6
p7
Juli 2014 34e editie De Wereld in Perspectief
2/10
VS op volle kracht vooruit
De Amerikaanse economie verbetert over een breed front. Een
bijzonder sterk signaal komt van de arbeidsmarkt. De banenmotor
draait op volle toeren. Al vijf maanden lang neemt het aantal banen
met meer dan 200.000 banen toe en de laatste keer dat we iets
dergelijks zagen was eind jaren ‘90 toen de opkomst van internet tot
een ongekend optimisme leidde. Terwijl hier in de Eurozone het aantal
banen nog altijd een kleine 4% onder het niveau van voor de grote recessie ligt, is in de VS het
banenverlies alweer meer dan goed gemaakt. En dikke kans ook dat de banengroei doorzet. Al
een tijd lang ontstaan de meeste banen bij de kleinere bedrijven en volgens een peiling van hun
vereniging zijn die ondernemers recent nog een stuk optimistischer geworden. Een ruime
meerderheid is van plan meer mensen aan te gaan nemen. Ze zullen hun personeel vermoedelijk
ook meer moeten betalen. Uit de genoemde peiling blijkt namelijk ook dat het steeds moeilijker
wordt om personeel te werven. Vervelend voor de ondernemers, maar juist leuk voor
werknemers. De gemiddelde loonstijging is nu slechts 2%, maar een versnelling is waarschijnlijk.
Na de koude winter zijn de consumentenbestedingen de laatste maanden flink opgeveerd en met
de combinatie van meer banen en hogere lonen is de kans op een terugval miniem. Een verdere
toename van de bestedingen is veel aannemelijker en omdat de particuliere consumptie
verreweg de belangrijkste vraagcomponent is, zal daarmee de carrousel van hogere consumptie,
meer productie, meer banen en meer bestedingen voorlopig nog wel even in beweging blijven.
Steeds rijker
Een andere stuwfactor voor de
bestedingen betreft de
vermogensontwikkeling.
Amerikanen hebben de afgelopen
jaren hun hypotheekschulden
weten terug te brengen (zoals in
het onderste deel van de grafiek te
zien is) en hun financiële activa
aanzienlijk zien groeien (bovenste
deel). Dat geeft extra
bestedingskracht. Daarnaast is de
waarde van de eigen woning
gestegen. Die vermogens-
component kan natuurlijk niet direct
voor bestedingen worden aangewend, maar het is wel een belangrijke ‘feel good’ factor. Met een
totaal netto vermogen van $ 80 biljoen zijn Amerikanen rijker dat ooit en als percentage van het
beschikbaar inkomen benadert het vermogen de top van 2007.
3/10
Lage inkomens achterop
Bij dit laatste past overigens wel enige nuancering. Het vermogen als factor voor consumptie is
vooral relevant voor de hogere inkomens. Het is dan ook niet toevallig dat juist het vertrouwen
onder de hogere inkomensgroepen is gestegen. Het consumentenvertrouwen onder de lagere
inkomens is daarbij behoorlijk achter gebleven. (Wie zei hier Piketty?). Pas als ook zij het weer
helemaal zien zitten, kunnen we er gerust op zijn dat de Amerikaanse economie definitief is
hersteld.
Eurozone: wisselende signalen, maar balans positief
De economie van de Eurozone doet het beduidend minder goed dan de Amerikaanse, maar de
richting is vooralsnog goed. Bemoedigend is dat de investeringsgroei van de grond komt. Dit zal
op zijn minst voor een deel een inhaaleffect betreffen na een lange periode van verminderde
investeringsactiviteit, maar toch. Lichtpunt is voorts dat de krimp in de werkgelegenheid over is
gegaan in een (minieme) stijging. Het consumentenvertrouwen vertoont sinds begin 2012 een
duidelijk opgaande lijn en samenhangend hiermee beginnen ook de detailhandelsbestedingen
iets aan te trekken.
We moeten wel oppassen. Een aantal leidende indicatoren buigen recent namelijk naar beneden
af (waarbij de nadruk op Frankrijk ligt). Het suggereert dat het economisch herstel iets aan
momentum gaat verliezen. Het gaat hierbij vooral om indicatoren uit de industrie waar
economische weersomslagen veelal als eerste gevoeld worden. Ondernemers uit diezelfde
industrie zien echter ook dat zich een gunstige ontwikkeling van de orders aftekent (grafiek). Per
4/10
saldo verwachten we nog steeds dat het herstel zal doorzetten, maar wat overtuigender
macrocijfers zijn erg gewenst.
Duits importwonder
Binnen de Eurozone economie is die van Duitsland al langere tijd verreweg de sterkste. Het land
heeft veel bedrijven met een hoog concurrerend vermogen, bijvoorbeeld in de autoindustrie, de
machinebouw en de chemie. Dit betaalt zich uit in indrukwekkende exportprestaties. En hier
begint de veelal gehoorde kritiek uit andere Eurozone landen. Duitsers slijten ook aan hen graag
producten, maar omgekeerd kopen de Duitsers weinig van die landen. Er zou dus sprake zijn van
een soort economische ‘alleingang’, waar andere landen weinig aan hebben. Duitsland heeft
zeker een groot handelsoverschot met veel andere landen in de zone, maar hierin komt de
laatste tijd wel verandering. In
tegenstelling tot het herstel direct na
de recessie wordt de Duitse
economische groei nu ook gedreven
door de binnenlandse vraag.
Investeringen trekken fors aan terwijl
de verbeterende arbeidsmarkt en de
hogere loongroei in toenemende
mate een stuwfactor voor de
consumptie vormen. Dit alles is een
plus voor buitenlandse
toeleveranciers en inderdaad zien we
dat de Duitse import een stijging
inzet. Het bekende Duitse IFO
5/10
instituut rekent voor dit jaar op een groei van de import van ruim 6% en voor volgend jaar op een
nog hoger percentage. Daarmee wordt Duitsland veel meer dan voorheen een trekker voor
andere landen. Ten einde optimaal te kunnen profiteren van de extra vraag is het voor landen als
Frankrijk en Italië zaak hun concurrentievermogen te verbeteren. Dat wordt nog een hele
uitdaging, maar de kansen zijn er.
Nederlandse economie herstelt – en dit keer echt
En wat te denken van de Nederlandse economie? Het gaat langzamerhand
wat beter, waarbij zich het merkwaardige fenomeen voordoet dat de
investeringen als eerste aantrekken en niet zoals normaal de export. De echt
grote spelbreker is tot nog toe de consumptie. Die is in de afgelopen jaren
vrijwel voortdurende gedaald en lag in het eerste kwartaal meer dan 6%
onder het niveau van vlak voor de kredietcrisis van 2008. De
detailhandelscijfers veerden recent echter op en dat zou wel eens op een
trendomslag kunnen duiden. Belangrijk is hier het beginnende herstel van de
huizenmarkt omdat het consumenten vertrouwen inboezemt. Uiteindelijk is het bestedingsgedrag
echter in hoge mate afhankelijk van de gang van zaken op de arbeidsmarkt en we zien dat de
werkloosheid nu al drie maanden achter elkaar gedaald is. De laatste keer dat dit gebeurde was
in 2010, maar toen gooide het uitbreken van de eurocrisis roet in het eten. Bemoedigend is
voorts dat de werkloosheidsdaling in april en mei een gevolg is geweest van banengroei en niet
van een krimp van de beroepsbevolking (zoals in de tweede helft van vorig jaar). En vermoedelijk
zit er wat dit betreft meer in het vat, want we zien als leidende indicatoren ook het aantal nieuwe
en uitstaande vacatures toenemen. Indien de banengroei inderdaad doorzet zijn we definitief uit
het dal. Laten we daar maar van uit gaan.
6/10
Olieprijs in beweging
We zijn redelijk positief over de conjunctuurvooruitzichten, maar de olieprijs vormt een duidelijk
risicofactor. De prijs van het zwarte goud had zich sinds vorig najaar erg rustig gehouden, maar
steeg vorige maand plotseling fors. De reden was de opmars van ISIS in Irak en het gevaar van
het ontstaan van een burgeroorlog. Op de achtergrond speelt de angst voor nog grootschaliger
conflict waarbij ook het olierijke Saoedi Arabië betrokken raakt. Een blijvend hoge olieprijs zou de
koopkracht van consumenten aantasten en het moreel van ondernemers ondermijnen. De
verdere geopolitieke ontwikkelingen zijn voor ons niet in te schatten, maar het lijkt er in elk geval
wel op dat vraag/aanbodverhoudingen voorlopig ruim zullen blijven. De stijging van de mondiale
vraag naar olie is beperkt, mede omdat de energie-intensieve Chinese economie wat aan vaart
verloren heeft. Aan de aanbodkant zien we de productie van Opec-landen afnemen (bijvoorbeeld
in Libië als gevolg van het verzet tegen de regering), maar dat wordt meer dan gecompenseerd
door de productie van landen die niet in het oliekartel zitten. Vooral in de VS is de
productiestijging spectaculair dankzij de winning van schalieolie (zie grafiek). Met de ruime
marktverhoudingen gaan we er in onze scenario’s van uit dat de beweging van de olieprijs niet
meer is dan een oprisping, maar een verhoogde dijkbewaking is wel op zijn plaats.
7/10
Renterust geen blijvertje
Het is nu vijf jaar na het einde van de recessie en heel langzaam laat de Federal Reserve het
monetaire gaspedaal los. Tot nog toe betreft het alleen het ongedaan maken van noodsteun. De
Fed drukt al heel lang de lange rentes door staatsobligaties en hypotheek gerelateerde obligaties
te kopen, maar nu wordt het opkooptempo teruggeschroefd. Beleggers maken zich niet ongerust.
Het gaat namelijk allemaal op rustige en voorspelbare wijze. Vorig jaar lag het tempo op een
aankoopbedrag van $ 85 mrd per maand en dat wordt conform het door de Fed aangegeven
schema verminderd tot nul aan het einde van dit jaar. Uiteindelijk zal de Fed ook de normale
steun verminderen. Het Fed funds tarief staat al sinds december 2008 op 0-0,25% en wanneer
de economie op het herstelpad blijft dat de Fed voorziet, valt zo’n bodemniveau niet meer te
rechtvaardigen vanwege het gevaar van inflatie.
Ook over een Fed fundsverhoging
maken beleggers zich geen zorgen.
Het zal namelijk nog wel even duren
voordat de eerste renteverhoging
wordt doorgevoerd. De Fed zelf
spreekt over een ‘considerable time’
(aanzienlijke tijd) na beëindiging van
het opkoopprogramma. Hier hebben
we echter wel te maken met een
klein probleem. Het is eigenlijk niet
duidelijk wat nou onder een
‘aanzienlijke tijd’ wordt verstaan. In
bijgaande grafiek geeft de blauwe
lijn aan wat de verwachting van de
markt is voor het toekomstige
verloop van het Fed fundstarief. De
verwachtingen wijken slechts weinig af van die van eind vorig jaar (groene lijn). De 16 leden van
het Fed beleidscomité moeten eens per kwartaal aangeven hoe ze zelf de rente (steeds per
jaarultimo) inschatten. Dat hebben we ook in de grafiek weergegeven (d.w.z. de middelste van
die 16 puntschattingen (‘dots’), rode lijn) en het is duidelijk dat die schatting nogal afwijkt van wat
de markt denkt.
8/10
Het gevaar is dan ook reëel dat de markt er wat al te gemakkelijk van uitgaat dat de rente nog
lang laag blijft. Zeker nu we zien dat de inflatie een stijging heeft ingezet en de economische
groei aan het versnellen is, zou het ons niet verbazen als beleggers hun renteverwachtingen
opwaarts moeten gaan aanpassen. (Iets vergelijkbaars zien we de laatste dagen in het Verenigd
Koninkrijk met daar al een opmerkelijk stijging van de lange rente.) Daarmee zou dan een einde
komen aan de renterust die in zo’n hoge mate heeft bijgedragen aan de sfeer van zelfvoldaan-
heid (‘complacency’ in marktjargon) op de financiële markten.
9/10
COLOFON SNS Securities NV Nieuwezijds Voorburgwal 162 1012 SJ Amsterdam Postbus 235 1000 AE Amsterdam T +31 (0)20 550 85 13 E [email protected] snssecurities.nl Editie 34, juli 2014
Bron: Economist Intelligence Unit
Disclaimer
De in dit document aangeboden informatie is opgesteld door
SNS Securities NV (SNS Securities). De in dit document
aangeboden informatie is bedoeld als informatie in algemene
zin en is niet toegespitst op uw persoonlijke situatie. De
informatie mag daarom nadrukkelijk niet beschouwd worden
als een advies of als een voorstel of aanbod tot 1) het
aankopen of verhandelen van financiële instrumenten en/of
2) het afnemen van beleggingsdiensten noch als een
beleggingsadvies. Beslissingen op basis van de informatie uit
dit document zijn voor uw eigen rekening en risico. De
informatie en de voorwaarden die van toepassing zijn op
beleggingsdiensten verleend door SNS Securities kunt u
vinden in de Voorwaarden Effectendienstverlening SNS Bank
N.V.
Hoewel SNS Securities tracht juiste, volledige en actuele
informatie uit betrouwbaar geachte bronnen aan te bieden,
verstrekt SNS Securities expliciet noch impliciet enige
garantie dat de aangeboden informatie in dit document juist,
volledig of actueel is. SNS Securities aanvaardt geen
aansprakelijkheid voor druk- en zetfouten.
De in dit document opgenomen informatie kan worden
gewijzigd zonder voorafgaand bericht. SNS Securities is niet
verplicht de hierin opgenomen informatie te actualiseren of te
wijzigen. SNS Securities aanvaardt geen enkele
aansprakelijkheid ten aanzien van enige schade (met
inbegrip van gederfde winst), die op enigerlei wijze voortvloeit
uit de informatie die u in dit document wordt aangeboden of
het gebruik daarvan. SNS Securities, of de rechthebbende,
behoudt alle rechten (waaronder auteursrechten,
merkrechten, octrooien en andere intellectuele
eigendomsrechten) met betrekking tot alle in dit document
aangeboden informatie (waaronder alle teksten, grafisch
materiaal en logo’s). Het is toegestaan de informatie uit dit
document te kopiëren of op enigerlei wijze openbaar te
maken, te verspreiden of te vermenigvuldigen mits daarbij de
bron (SNS Securities) wordt vermeld.