De Römer-Lippe-Route biedt een kader vol afwisseling voor zowel meerdaagse etappetochten als voor dagtochtjes op deeltrajecten en de kronkelende themaroutes.

Voor een reis langs de gehele route verdient het aanbeve-ling om van oost (Detmold) naar west (Xanten) te rijden. Zo laat u het handjevol klimmingen van het Teutoburger Wald direct aan het begin van uw tocht achter u en volgt u in een voor het grootste deel vlak traject de stroom-richting van de Lippe vanaf Bad Lippspringe. Dankzij de gevarieerde accommodatie- en verblijfsmogelijkheden langs het traject kunt u de etappelengtes en de reisduur individueel aan uw wensen aanpassen.

De hoofdroute presenteert u de fraaiste kant van het landschap langs de Römer-Lippe-Route. Afhankelijk van uw belangstelling nodigen we u uit om de alternatie-ve route te volgen langs een of meerdere, kronkelende themaroutes. Deze leiden u naar geselecteerde ‚waterbe-levenissen‘ of plaatsen van de ‚Romeinse cultuur‘ en zijn in combinatie met de desbetreffende gedeelten van de hoofdroute zeer geschikt voor dagtochten.

De 11 kronkelende themaroutes van oost naar west:

1. ‚Talleseen‘-route 2. ‚Boker-Kanal‘-route 3. ‚Solequellen‘-route 4. ‚Naturerlebnis- Auenland‘-route 5. ‚Lippeauen‘-route6. ‚Wasserschloss‘-route

7. ‚Lippe-Aussichtsturm‘- route8. ‚Victoria‘-route 9. ‚Römerspuren‘-route 10. ‚Lippemündungs‘-route 11. ‚Rhein-Auen‘-route

Van oudsher bestond tussen de Lippe en haar aanwo-nenden een nauwe betrekking en hun lotgevallen zijn onlosmakelijk met elkaar vervlochten. Van de Lippe ging een continue dreiging uit, maar tegelijkertijd was ze ook de centrale levensader van de streek. Overstromingen en hoogwater vormden en veranderden de rivier en het dagelijkse leven aan haar oevers. De rivier was echter ook van levensbelang als waterleverancier, voedingsbron, verkeersader, energiebron en niet op de laatste plaats als cultusoord en waterlijn ter oriëntatie. Ook vandaag de dag nog is de Lippe met haar ooilandschappen een belangrijke bakermat voor flora en fauna.

De nieuwe Römer-Lippe-Route leidt u naar plaatsen waar de rivier en de natuur een blijvende invloed hebben: Van het ‚oog van Odin‘ via uitnodigende meren waarin kan worden gezwommen, indrukwekkende waterkunst-werken, natuurlijke beemden en beemden die zijn teruggebracht in hun oorspronkelijke toestand, langs kanalen die vlakbij de rivier liggen tot kolossale sluizen – het water en de informatieborden over de diverse waterbelevenissen zijn uw vaste metgezellen.

De Lippe, de langste rivier van Noordrijn-Westfalen, verlokt met een bewogen verleden en nodigt uit voor een ontdek-kingsreis van historisch formaat. Ze heeft altijd een blijvende stempel gedrukt op gebieden en bewoners langs haar oevers en de Romeinen zagen al haar betekenis. De zachte loop van de Lippe verbindt vijf streken in een van de meest afwisselende deelstaten van Duitsland: het Teutoburger Wald, de Hellweg-regio, het Münsterland, de metropool Ruhr en de Nederrijn.

De Lippe, een rivier die de moeite waard is om te ontdekken, biedt met de Römer-Lippe-Route een langs de rivier aange-legde langeafstandsfietsroute van zeer hoge kwaliteit! Deze route is het nieuwe reisdoel voor fietsers, natuurliefhebbers en alle bezoekers die warmlopen voor de Romeinse cultuur, waterbelevenissen en Europese geschiedenis.

De Römer-Lippe-Route begint bij het ‚Hermannsdenkmal‘ (Hermannsmonument) in Detmold, vergezelt de Lippe van de bron tot en met de monding in de Rijn en verbindt tot en met haar eindbestemming in Xanten spannende Romeinse vindplaatsen met prachtig groene ooilandschap-pen en historisch aantrekkelijke binnensteden. Het maakt niet uit of u onderweg bent op de 295 km lange hoofdrou-te of op een van de in totaal 154 km lange, kronkelende the-maroutes: Beleef geschiedenis in een stroomversnelling!

DE RÖMER-LIPPE-ROUTE

Ten tijde van de Romeinse expansie was het de bedoe-ling, ook het gebied tussen Rijn en Elbe onder Romein-se heerschappij te brengen. Uitgaand van het huidige Xanten richtten de Romeinen 2000 jaar geleden talrijke versterkte legerplaatsen op langs de Lippe. Ook trokken destijds drie Romeinse legioenen stroomopwaarts van de Lippe tot aan het Teutoburger Wald, om daar uiteindelijk een vernietigende nederlaag te moeten lijden tijdens de legendarische Varusslacht.

De nieuwe Römer-Lippe-Route verbindt de spannen-de vindplaatsen van vroegere Romeinse kampen met Romeinse musea en speciale rust- en uitkijkplaatsen. Ze volgt de sporen van de Romeinen en maakt de Romeinse geschiedenis levend aan de hand van gefundeerde informatieborden. Maak een reis door de tijd en duik in een belangrijk tijdperk van de Europese geschiedenis!

ROMEINSE CULTUUR

ETAPPEN, DAGTOChTEN EN ThEM AROUTES

LIPPEVERBANDKronprinzenstraße 2445128 Essen

www.lippeverband.deMet vriendelijke medewerking van:

WATERBELEVENIS

A ANKOMST

Xanten

Bocholt Borken

Dorsten

Coesfeld

DülmenHaltern am See

Selm

Bork

Lünen

Werne

Horn-Bad Meinberg

Detmold

Altenbeken

Paderborn HbfWesel

Rhein

RB 35

RB 35

RE 5

RB 31

RE 14

RE 14

RB 45

RB 44

RB 51RE 82 RB 72

RE 82 RB 72

RE 82 RB 72

S 5RB 84 RB 89

RE 1 RB 72RB 74

S 5RB 84

RB 89LippstadtRE 1 RB 89

WelverRE 1 RB 89

HammRE 3

RB 69

RE 6 RE 7RE 11

RB 89

RE 1

RE 13

Münster HbfRB 42 RB 50

RE 7RE 2

RB 69 RB 89

RB 51

RB 51

RB 50

RB 50 RB 51

RB 42 S 9RE 2

RB 42 RE 2RB 51

RB 45

RB 69RB 72 RB 74

RE 6 RE 70RE 82

Bielefeld Hbf

Oberhausen Hbf

Duisburg Hbf

Bottrop Hbf

Recklinghausen

Gelsen-kirchen Hbf

Wanne-Eickel Hbf

RB 32RB 33 RB 35

RB 33 RB 44 RB 35

RB 31 RB 33 RB 35

RE 14

RB 42

S 9 RB 44

Dortmund HbfRE 3

RB 43RE 6 RE 11

RB 50

RE 1

S 2 RB 51RB 42

RE 3

S 2

RE 2RB 43

RB 46RB 42RE 3

S 2

RE 2

RB 46

S 2 RE 2

RE 3 RE 5S 2

RE 1 RE 5RE 3S 2

RE 5

Gedetailleerde informatie inclusief een jaarlijkse geactua-liseerde accommodatielijst, die ook wetenswaardigheden bevat over fietsservice en –verhuur langs de Römer-Lippe-Route, vindt u in ons handboek ‚Unterwegs auf der Römer-Lippe-Route‘ (onderweg op de Römer-Lippe-Route). De brochure kunt u gratis bestellen via de internetpagina van de Römer-Lippe-Route: www.roemerlipperoute.nl.

Infomateriaal en toeristische inlichtingen krijgt u ook via onze bestelhotline op telefoonnummer +49 (0) 1806 / 18 16 20*

of per e-mail op info@roemerlipperoute.de.

Voor een gedetailleerde routeplanning liggen verschillen-de fietsreisgidsen over de Römer-Lippe-Route van bekende uitgeverijen van vakboeken klaar in de boekhandel. Zoals bijv. de spiraal-fietsroutekaart met reisgids van de Bielefel-der Verlag, die u ook kunt kopen via onze bestelhotline of de internetpagina voor € 14,95 excl. verzendkosten (ISBN-nr. 978-3-87073-584-5).

Andere fietsreisgidsen over de Römer-Lippe-Route ver-schijnen bij Bikeline / Esterbauer (ISBN-nr. 978-3- 85000-371-1) en bij PublicPress (ISBN-nr. 978-3-89920-741-5).

INFOM ATERIA AL EN SERVICE

* € 0,20 per gesprek uit het Duits telefoonnetwerk; mobiele telefonie max. € 0,60 per gesprek.

Actuele nieuwtjes, tips en ervaringen van andere fietsers zijn ook te vinden op onze Facebook-pagina.

facebook.com/roemerlipperoute

Spiraal-fietsroutekaart

Markeringhoofdroute

Wanneer u besluit om een van de kronkelende thema-routes te volgen, komt u aan het eind van de desbetref-fende route weer automatisch op de hoofdroute.

Markering themaroutes

waterbelevenis

Markering themaroutes

Romeinse cultuur

De Römer-Lippe-Route loopt via fietspaden van het fiets- padennet in Noordrijn-Westfalen, die herkenbaar zijn aan de rood-witte bordjes. Zowel de hoofdroute als de kronkelende themaroutes zijn van Detmold tot Xanten in beide rijrichtingen uitstekend bewegwijzerd.

LOGO EN BEWEGWIJZERING

Het uitgestrekte ooilandschap van de Lippe bemoeilijkt bij hoogwater het passeren van een handjevol trajecten, waardoor men in sommige perioden een stukje zal moe-ten omrijden. Hiervan wordt u langs het traject en ook altijd actueel via de internetpagina van de Römer-Lippe-Route (www.roemerlipperoute.nl) op de hoogte gesteld.

De bewegwijzering van de route is volledig in het fiets-verkeersnet van Noord-Rijnland-Westfalen opgenomen. Op kruispunten vindt u rood-witte pijlen met plaats- en kilometerinformatie evenals een daaronder ingevoegd pictogram van de Römer-Lippe-Route. Daartussen volgt u gewoon de rode pijlen op tussenliggende richtingbor-den die voor alle fietspaden geldig zijn.

WELKOM OP DE RÖMER-LIPPE-ROUTEWaterbelevenis en Romeinse cultuur tussen Detmold en Xanten

Informatie

& overzichtskaart

Met het openbaar vervoer: met de langeafstandstrein bereikt u de Römer-Lippe-Route het beste via de stations Duisburg, Hamm, Paderborn of Bielefeld. De startplaat-sen Detmold en Xanten (evenals talrijke andere etappe-plaatsen) hebben vandaar verbindingen met het lokale treinverkeer, met de sneltram en de seizoensgebonden (fiets-)bus. Neem a.u.b. nota van de informatie over het meenemen van fietsen.

Met de auto/camper: Detmold is bereikbaar via de A2 of de A33, Xanten en Wesel via de A57 of de A3. De afzon-derlijke etappeplaatsen liggen in de directe nabijheid van de A2 of zijn bereikbaar vanaf de A2 via rijkswegen. Parkeermogelijkheden vindt u op www.adac.de .

• Inlichtingenoverhetstreekvervoersaanbodvindtu op www.nahverkehr.nrw.de.• Hetinlichtingennummervoorbus&treininNRW: +49 (0) 1803 / 50 40 30*• DB-hotlinetegenregionaaltarief(inNRW): +49 (0) 1803 / 46 40 06*

afstappunten op de route

verbindingspunten

Römer-Lippe-Route

langeafstandverkeer

kronkelende themaroute

*0,09 €/min vanuit het Duitse vaste telefoonnetwerk, de prijs voor mobiele telefonie is max. 0,42 €/min

Pijlwegwijzer Tussenwegwijzer

Bergkamen-Rünthe 1,5Schacht III 0,7

verafgelegen bestemmingmet km-aanduiding

dichtbij gelegen bestemming met km-aanduiding

markering Römer-Lippe-Route

Bad Arolsen

Warstein

Brilon

Olsberg

MeschedeBestwig

MarsbergKerken

StraelenNeukirchen-

Vluyn

Nettetal

Tönisvorst

Heiligen-haus

Ennepetal

Gevelsberg

Wetter

Herdecke

Sprockhövel

Fröndenberg

Hemer

Balve Sundern

Hilter

Werther

Kalletal

Extertal

Spenge

Halle

Steinhagen

Harsewinkel

HövelhofRietberg

Herzebrock-Clarholz

Borchen

LichtenauBadSassendorf

Anröchte

Rüthen

Bad Wünnenberg

Möhnesee

LeopoldshöheLage

-Stuckenbrock

Salzkotten

Geseke

Erwitte

Wadersloh

Büren

Bad Driburg

Lemgo

Steinheim

Schloss Holte-

Greven

OstbevernRosendahl

Vreden

Ahaus

Altenberge

Coesfeld

Velen

Isselburg

Issum

Alpen

Hamminkeln

Olfen

Nordkirchen

Drensteinfurt

Warendorf

Ense

Stadtlohn

Gescher

Borken

Raesfeld

RhedeEmmerich

ReesKalkar

GeldernKamp-

Lintfort

Rheinberg

Voerde

Schermbeck

Oer-Erkenschwick

Selm

Lüdinghausen

Nottuln

Dülmen

Senden

Welver

Kamen

Bönen

Holzwickede

Billerbeck HavixbeckTelgte

Sassenberg

EnnigerlohSendenhorst

Beckum

Soest

Werl

Wickede

Aalten

Winterswijk

Reken

EngerSteinfurt

Versmold

Oerlinghausen

Oelde

Ascheberg

Schwerte

Grefrath

Kempen

Oost Gelre

Berkel land

Montferland

Rheda-Wiedenbrück

Verl

Neubeckum

MOERS

VELBERT

WITTEN

HATTINGEN

ISERLOHN

MENDEN

HERFORD

GÜTERSLOH

BOCHOLT

DINSLAKEN

HERTEN

GLADBECK

Castrop-Rauxel UNNA

AHLEN

DOETINCHEM

BADSALZUFLEN

ARNSBERG

KREFELD

DUISBURG

OBER-HAUSEN

MÜLHEIM

HAGEN

BOCHUM

BIELEFELD

BOTTROP HERNE

RECKLING-

HAUSEN

GELSEN-KIRCHEN

MÜNSTER

ESSEN

DORTMUND

Jord

an

Pa der

Lippe

Hermanns-denkmal

Jordanquelle

Lippequelle

Pader-quellen

PADERBORN

LIPPSTADT

WESELDORSTEN

LÜNEN

HAMM

Bad Lippspringe

Delbrück

Horn- Bad Meinberg

Hünxe

L i p p e t a lXanten

Datteln

Waltrop

Halternam See

Bergkamen

Werne

Herringen

Lippepark

Heiligen-kirchen

Berlebeck

Holzhausen-Externsteine

Elsen

Friedrichs-feld

Hardt

HervestWengeHolster-

hausen

Oberaden

Altlünen

Bockum- Hövel

HeessenKötterberg

Rünthe

WethmarAlstedde

Uentrop

Weddinghofen

Lohhauser-holz

Schloss-Neuhaus

Mastbruch

Schlangen

Köhlstädt

MarienlohSande

Anreppen

Hedinghausen

Boke

HagenBentfeld

Overhagen

Lipperode

Lipperbruch

BadWaldliesborn

Cappel

Liesborn

Ahlke

Benning-hausen

Kesseler Herzfeld

EickelbornHovestadt

Gartrop-Bühl

Kruden-burg

Pedden-berg

BislichFlüren

Obrig-hoven

Bricht

Gahlen

Lippramsdorf Freiheit

Sicking-mühle

Bossen- dorf

Bork

Vinnum

Ahsen

Flaesheim

Merschoven

StockumEven-kamp

Dolberg

VellinghausenEilmsen

Lippborg

Hultrop

Schling

Eversum

Westleven Mühlenheide

Westrup

Drevenack

Lüttingen

Braam-Ostwennemar

Lippe

RheinLippe

Lippe

DETMOLD

MARL

Boker-Heide-Kanal

Lippesee

N I E D E R -L A N D E

N i e d e r s a c h s e n

H e s s e n

Paulsberg

Großer ÄsbergSchweinskopf

480

Kahlenbergs-Köpfe

486484

Wesselskopf

453

Hoher Ransenberg

Wennemer Höhe503

509

Kreuz Habuche

695

Frettholzberg321

HülserBerg

63

Winterberg

313

Mönkeberg226

300Saalegge

Windelstein

347

Velmers-tot

468

Nadel

413

Der Knick238

110

Granatsberg

Hövelsberg

Wolfsberg68

65

106Hünsberg

Dachsberg

123

135

82

57

93

r

Wa

ld

B e c k u

me

r Be

r ge

Ardeygebirge

Sü

ch

te

ln

er

H

öh

en

Ar n s b e r g e r W a l d

H o h e M

ar

k

Borkenberge

B a um

be

rg

e

S o e s t e r B ö r d e

L i p pe

br

uc

h

P a d e r b o r n e r

B e v e rM a r k

C r o s e w i c ke rF e l d

H e t

G o o r

Noorder-

broek L o h n e r

H e i d e

M a r k

E m m e l -k ä m p e r

Fors

t X

an

t en

D ie Be rge

E i c h w a l d

DieBröcke

S i n t f el

d

H o c h ƒ l ä c h eS o r a t -

f e l d

Ro

te

s

La

nd

är

ki

sc h e s

H ü n x e r

W a l d

a n d

Bri loner Hochƒläche

Se

nn

e

D e l b r ü c k e r L a n d

G o c h e r

H e i d e

K e m p e n e r

L a n d A n g e r -

l a n d

Hohe Heide H

o h e Wa

r d

D a v e r t

Ve l s e n e r M a r k

S c h i r l h e i d e

B e l l e r Ma r k

R h e da e r Ma r k

D ä m m e r -

w a l d

D i e H a a r d

B r u e s k e n -

h e i d e

O s ni

n

g

S a u e r l a n d

N i e d e r -

r h e i n

R u h r g e b i e t

M ü n s t e r l a n dW

al d

Te

ut

ob

ur g

er

Aabach-talsperre

Henne-Talsperre

Twiste-talsperre

Niers

Baldeneysee

Kemnader See

Röhr

Hönne

Sorpe-talsperre

Beke

Ems

Lutter

IJssel

Berkel

Slinge

Ölbach

Ems

Ahse

Nier

s

Funne

Hagenbach

Spring

Schlinge

Heubach

Ems

Werse

Sese

ke

Hessel

Bever

Angel

Nierskanal

HalternerStausee

Dortm.- E

ms-K

anal

Rhein-

Herne- Kanal

Dortmund-Ems-Kanal

Ölbach

Wapelbach

Strothe

Stever

Ems

Afte Diemel

Möhne-Talsperre

Lenn

e

Rhein

Nethe

Emmer

Diemel

Diemelsee

Diemel

Axtbach

Röhr

Möhne

Möhne

Möhne

Baaksche Beek

Berkel

Berkel

Aa

Aa

Issel

Issel

Ruhr

Wenne

Alme

Alme

Bega

Wer

reHessel

Vechte

Do rtmund- Em

s-KanalNeue Emsch

e r

Datteln- Hamm-Kanal

Haustenbach

Lippe

W

esel - Datteln - Kanal

Wesel-Datte

ln-Kanal

Twiste

Ruhr

Ruhr

Ruhr

Rhein

3

1

4

2

8

9

7

6

51011

12

3

4

6

7

8

9

10

11

12

1314

15

16

17

18

19

20

2122

23

24

25

5

2

1

LVR-aRcheoLogisch paRk X anten

12

LVR-archeologisch park XantenHet grootste archeologische openluchtmuseum van Duitsland op het terrein van de Romeinse stad Colonia Ulpia Traiana ont-vangt u voor een excursie naar het verleden.

Romeins LWL-museum haLteRn am see

9

Waar 2000 jaar geleden de Romeinse legerplaats ‚Aliso‘ zich bevond, staat tegenwoordig een zeer modern museum met originele museumstukken uit vervlogen tijden.

Romeinse nedeRzettinganReppen

4

De 23 hectare grote legerplaats was een troepen- en bevoorradi-ngskamp van de legioensoldaten die vochten in Germanië. Een leerpad wijst u de weg door de geschiedenis.

Lippe-pont BaLduR10

Steek met behulp van een slinger de Lippe over op de plaats waar decennia geleden de veerman mijnwerkers naar hun dienst roeide in de in 1930 gesloten mijn Baldur.

k ana aLsLuizen8

Kom in de sluis! Kanaalvracht-schepen overwinnen hoogteme-ters via de imposante sluizen in Hamm, Datteln, Haltern am See, Dorsten en Hünxe.

LippeBRon2

Turquoisekleurig schittert de bron van de Lippe, ook wel het‚ oog van Odin‘ genoemd, tussen de Arminiustempel en de imposante kasteelruïne.

Lippe-Beemden5

Ontdek natuurlijke ooilandschap-pen waarbij het landschap weer is teruggebracht in de oorspronkelijke toestand, bijv. ‚Naturerlebnis Auen-land‘ (Lippetal), LIFE-project (Hamm) of ‚2Stromland‘ (Olfen).

heRmannsdenkmaL1

Het ‚Hermannsdenkmal‘(Hermannsmonument) herinnert aan de ‚Slacht in het Teutoburger Wald‘ (9 n. Chr.) en ontvangt u bij het startpunt van de Römer-Lippe-Route.

Lippemonding en Lippe-pont ‚QueRtReiBeR‘

11

Steek de rivier nog eens over met de fietspont en neem af-scheid van de Lippe op haar weg naar de Rijn.

Lippe-pont Lupia 6

Pont ahoi! De pont zet u in Hamm gratis met eigen spierkracht over de Lippe – de fiets gaat natuurlijk mee!

padeRBRonnen en Lippesee ( LippemeeR)

3

Kort, maar oho: de Pader is slechts 4 km lang, de 200 bronnen storten echter 5000 liter water per seconde. Het meer ‘Lippesee’ biedt veel recreatiemogelijkheden.

Romeins paRk BeRgk amen7

Een terrein vol Romeinse cultuur met stadsmuseum, Romeins kamp Oberaden en archeologisch leerpad. Helemaal nieuw is de in 2012 geopen-de reconstructie van de Romeinse hout-aarde-muur!

meeR info op WWW.RoemeRLippeRoute.nL

Legenda:

Römer-Lippe-Route

kronkelende themaroute

bos

open veld, grasland

bebouwing

autosnelweg

bundesstraße

spoorwegen

kanaal

rivier, sloot, beek

bron

hoog punt

0 10 km

Römer-Lippe-Route

Thematische Wegschleife

Wald

Wiese, Grünland

Bebauungsfläche

Autobahn

Bundesstraße

Eisenbahn

Kanal

Fluss, Graben, Bach

Quelle

Höhenpunkt

44

Römer-Lippe-Route

Thematische Wegschleife

Wald

Wiese, Grünland

Bebauungsfläche

Autobahn

Bundesstraße

Eisenbahn

Kanal

Fluss, Graben, Bach

Quelle

Höhenpunkt

44

Römer-Lippe-Route

Thematische Wegschleife

Wald

Wiese, Grünland

Bebauungsfläche

Autobahn

Bundesstraße

Eisenbahn

Kanal

Fluss, Graben, Bach

Quelle

Höhenpunkt

44

hanzesteden, steden met meRen, gRoene steden, histoRische steden… koRtom mooie steden!de steden en plaatsen langs de Römer-Lippe-Route heten u van harte welkom.

Hermannsdenkmal

DetmoldBad LippspringeDelbrückLippetalAhlen/DolbergWaltropOlfenHaltern am SeeDorstenWesel

Horn-Bad MeinbergPaderbornLippstadtWelverLünenSelmDattelnMarlHünxeXanten

0 km8 km20 km37 km50 km68 km92 km98 km110 km130 km140 km153 km165 km170 km184 km190 km198 km206 km214 km228 km238 km250 km260 km267 km279 km295 km

Wadersloh

HammWerne

Bergkamen

Schermbeck

De Römer-Lippe-Route – Geschiedenis in een stroomversnelling

Römer-Lippe-Route

Thematische Wegschleife

Wald

Wiese, Grünland

Bebauungsfläche

Autobahn

Bundesstraße

Eisenbahn

Kanal

Fluss, Graben, Bach

Quelle

Höhenpunkt

44

Een gemeenschappelijk project van:Met vriendelijke medewerking van:

7 Wadersloh: De abdij Liesborn met het ‘Museum für Kunst- und Kulturgeschichte’ (museum voor kunst- en cultuurgeschiedenis).

8 Lippetal: Waterburchten, bedevaart, Pättkes (paadjes), waterrijk gebied langs Lippe en Ahse tussen Sauerland en het parklandschap van Münsterland.

9 Welver: De gemeente met het aantoonbare topografische middenpunt van Westfalen.

10 ahlen – dolberg: Historische stadskern met`Heimathaus , Lambertikerk en dorpsplein.

11 hamm: Olifantastisch! Glazen olifant en tempel. Groen en (water-) blauw. Kastelen en parken. Lippe-pont en waterski.

12 Werne: Bekend om diversiteit en traditie tussen Münsterland en Ruhrgebied. Historische en beminne-lijke winkelstad.

13 Bergkamen: Jachthaven Marina Rünthe – Even uitrusten in een maritieme en mediterrane sfeer.

14 Lünen: De trappencascade aan de oever van de Lippe biedt een ideale plek om even te pauzeren midden in de aantrekkelijke binnenstad met veel winkelmoge-lijkheden.

15 Waltrop: De scheepslift Henrichenburg, het mij-nencomplex met 11 historische gebouwen, de ‚Spur-werktum‘ met uitkijkplatform en nog veel meer.

16 selm: Stad met veel vrije ruimte tussen het kas-teel en het meer. De perfecte ontspanning voor alle fietsliefhebbers in het Münsterland.

17 Olfen: De Steveraue (beemd) met zijn unieke be-woners biedt een adembenemend natuurschouwspel: konikpaarden, Poitou-ezels, ooievaars en heckrunderen.

18 datteln: Groene stad met het grootste knooppunt van kanalen ter wereld – biedt aan de rand van het Ruhrgebied ‚Pott‘-mentaliteit en een directe toegang tot het Münsterland.

19 Haltern am See: Merenstad met unieke natuur-landschappen, een 2000 jaar oud Romeins verleden, veel bezienswaardigheden en een oude binnenstad.

20 Marl: Bezoek het unieke landschapskunstwerk`Wasserstände´ bij de Lippe-beemden.

21 Dorsten: Kleine Hanzestad Dorsten – middel-eeuwse stadsgeschiedenis, indrukwekkende indus-triecultuur en een barokke waterburcht.

22 Schermbeck: Tussen Nederrijn en Münsterland – landschap vol afwisseling en cultuur.

23 Hünxe: Bos-water-natuur – waterburcht Gartrop; pure ontspanning in de gemeente in het groen.

24 Wesel: De oude hanzestad bij de samenvloeiing van Rijn en Lippe verheugt zich op uw bezoek!

25 Xanten: De gastvrije en charmante Romeinse dom- en Siegfriedstad aan de Nederrijn staat voor cultuur, natuur en recreatie.

1 Detmold: Cultuur en natuur in het bos Teutobur-ger Wald. De route begint bij het Hermannsmonu-ment, dat herinnert aan de ‚Varusschlacht‘ (slag bij Varus) in 9 n. Chr.

2 Horn-Bad Meinberg: Yoga – Veen – Externstenen met het grootste yogacentrum van Europa, het histo-rische geneeskrachtige modderbad en de Externste-nen (formatie van zandstenen) als drie-eenheid.

3 Bad Lippspringe: Spreekwoordelijk! Hier ont-springt de Lippe bij de schilderachtige kasteelruïne.

4 Paderborn: Hightech en middeleeuwen, traditie en moderne tijd ontmoeten elkaar bij de 200 bronnen van de Pader, de kortste rivier van Duitsland.

5 Delbrück: De stad lokt met prachtige, door de eigenaar geleide winkels, veel bestemmingen voor een uitstapje, pure natuur en Westfaalse flair rondom de scheve kerktoren.

6 Lippstadt: Het ‚Venetië van Westfalen‘ met een be-toverende oude binnenstad, levendige city en idyllische parken – licht, water, leven – de kenmerken van de stad.

impRessum

uitgever: Kooperationsgemeinschaft Römer-Lippe-Route c/o Ruhr Tourismus GmbHCentroallee 261 46047 Oberhausen

lay-out: atkon AGfoto s: Kooperationsgemeinschaft Römer-Lippe-Route, Jochen Schlutius, Fotostudio Brandt, Iris Klahn, Stefan Milk, Manfred Bußmannlay-out grafiek openbaar vervoer: Heimrich&HannotGmbHcartografie: mr-kartographie, Gothadruk: Werbedruck GmbH Horst Schreckhase, Spangenbergstand: januari 2014