Auteur: Joke Renneboog

1

Evaluatie Internationale Vrouwendag Willen vrouwen wel leidinggeven?

InhoudsopgaveOpzet...........................................................................................................................3

Programma..................................................................................................................3

Verslag.........................................................................................................................4

De onzichtbare muren zichtbaar maken...................................................................4

Panelgesprek gemodereerd door Linda de Win.......................................................4

Ronde 1: kennismaking.........................................................................................4

Ronde 2: balans werk privé...................................................................................5

Afsluitende ronde: korte vragen............................................................................6

Communicatieaanpak: tijdslijn.....................................................................................7

Evaluatie......................................................................................................................8

Deelnemers..............................................................................................................8

Staf EZ dd. 9 mei......................................................................................................8

Bijkomende verklaringen voor de evaluatiescores:...............................................8

Tips voor volgend jaar:..........................................................................................9

2

OpzetOp de Internationale Vrouwendag (8 maart) organiseert de opdrachthouder Emancipatiezaken en haar team een evenement met als thema de meerwaarde van een genderbalans bij de Vlaamse overheid.

In 2011 koos men om het momentum van de Internationale Vrouwendag te combineren met de communicatie van de resultaten van het onderzoek dat de dienst Emancipatiezaken liet uitvoeren naar de gebrekkige doorstroom van medewerkers van de Vlaamse overheid naar N-1-functies.

Onbekend maakt onbemind. Dat geldt ook voor leidinggevende functies. Wat houden functies in? Hoe raak je op dat niveau? En hoe bereid je je erop voor? Die vragen houden veel vrouwelijke collega’s tegen om te solliciteren voor een functie als afdelingshoofd of projectleider. Net als de selectieprocedures. Te ingewikkeld en tijdrovend, luidt het. En hoe moet het dan thuis? Veel vrouwen zien de combinatie van een drukke leidinggevende baan en hun gezin niet zitten.

De lijst knelpunten is lang, zo blijkt uit personeelsonderzoek van de dienst Emancipatiezaken. De dienst werkte een actieplan uit, want 25% vrouwelijke managers is niet genoeg. De Vlaamse overheid mikt op 33%.

Genoeg gespreksstof dus voor een debat met enkele topvrouwen op de Internationale Vrouwendag: Lena De Meerleer (Algemeen directeur Productie VRT), Katrien Verhegge (Administrateur-generaal Kind & Gezin), Natalie Verstraete (Afdelingshoofd Internationale Relaties, Departement Onderwijs en Vorming) en Abigail Levrau (Guberna, Instituut voor Bestuurders). Linda de Win vroeg hen naar hun ervaringen. De beknopte CV’s van deze dames zaten in de deelnemersmappen.

Daarnaast voorzag hotelmanager en Mijn Restaurant-jurylid Christel Cabanier op woensdag 23 maart voor 4 uitgelote dames in haar restaurant SmoodS een lunch en een aantal inspirerende levenservaringen die haar carrière gestuurd hebben.

Programma11u30 Lunch met een vrouwelijk tintje12u30 “De onzichtbare muren zichtbaar maken.” Inleidende pecha kucha door

Joke Renneboog, stafmedewerker gender12u45 “Willen vrouwen wel leidinggeven?” Debat met 4 topvrouwen

gemodereerd door Linda De Win13u45 “De zichtbare muren neerhalen.” Vlaams Emancipatieambtenaar Ingrid

Pelssers stelt oplossingen voor.13u55 Uitloting winnaars uitgebreide lunch met hotelmanager en Mijn

Restaurant-jurylid Christel Cabanier in haar restaurant SmoodS14u Einde

Verslag3

De onzichtbare muren zichtbaar maken

Een inleidende pecha kucha van Joke Renneboog, stafmedewerker gender, over de knelpunten waar medewerkers bij de doorstroom naar N-1-functies mee te maken krijgen:

Vrouwen weten niet goed wat een N-1 functie inhoudt en langs welke weg men er moet geraken

Vrouwen beseffen dat er meer in het leven is dan leidinggeven, waarom zouden ze dan een N-1 functie willen uitoefenen?

Hoe moet je een N-1 functie uitoefenen? Dat kom je grotendeels te weten dankzij jouw netwerk. Dat netwerk is bij mannen meestal uitgebreider dan bij vrouwen

Als N-1 zit men gewrongen tussen top en basis Vrouwen hebben rolmodellen nodig. Afdelingshoofden zijn niet bekend bij het

grote publiek, hoe kunnen zij dan optreden als rolmodellen? N-1 functies hebben een imagoprobleem: te grote workload, moeilijke

combinatie tussen werk en privé, de selectieprocedure is ingewikkeld, tijdrovend en subjectief, er is weinig steun en begeleiding onderweg, …

Eens dat je die N-1 functie bekleed is er nog steeds weinig steun en begeleiding

Call to action: we moeten het woord verspreiden. Joke vroeg aan de deelnemers of het mogelijk is om deze presentatie op hun managementcomité brengen. Zo ja, dan komt de dienst Emancipatiezaken daar graag eens voor langs.

Op deze call to action werd voorlopig reeds door OVAM, RWO en AgO gereageerd. De presentaties op de MC’s moeten wel nog plaatsvinden.

Panelgesprek gemodereerd door Linda de WinRonde 1: kennismaking

Na een voorstelling van de panelleden was Linda’s eerste vraag hoe de topvrouwen in hun leidinggevende functies zijn terecht gekomen. Natalie Verstraete vindt dat het bij haar op een natuurlijke manier is gegaan. Ze had eerst niet zoveel ambitie en wilde in het onderwijs gaan, maar na haar studies in het buitenland is haar blik verruimd. Door vier factoren is zij vervolgens op een leidinggevende functie terechtgekomen: door haar aangewakkerde ambitie, door bepaalde kansen, door een inhoudelijke keuze en door de mensen die haar steunden. Waar ze nu zit wil ze wel nog een tijdje blijven. Ze kijkt niet te veel vooruit.

Lena De Meerleers’ opgang is trager gegaan. Ze is begonnen als “hulpje” (aldus Linda de Win) van de regisseur maar is door het voor zichzelf op te nemen opgeklommen naar waar ze nu zit. Net als Natalie vindt ze ook dat het een beetje een samenloop van omstandigheden is: op het juiste moment op de juiste plaats zitten. Belangrijk is dat ze toegeeft dat ze het niet zonder haar coach (een vrouw!) had kunnen klaarspelen. Heeft ze nooit weerstand gehad? Niet heel veel maar misschien was ze er ook wel blind voor.

Abigail Levrau is volgens Linda een vreemde eend in de bijt. Waarom? Ze werkt niet voor de overheid maar voor een vzw. Daar doet ze vooral onderzoek met een team

4

van vijftien vrouwen (en ook één man). De afwezigheid van mannen verklaart ze aan de hand van de vlakke structuur. Het groeipad is misschien te traag voor mannen? Uit de mond van een mannelijke collega hoorde ze dat de concurrentie tussen vrouwen groot kan zijn. Volgens Linda de Win wordt daarmee een cliché bevestigd.

Katrien Verhegge had nooit gedacht dat ze leidinggevende ging worden. Ze wilde eigenlijk therapeut worden en dagdagelijks met kindjes bezig zijn. Geleidelijk aan, toen ze pedagoge was bij Kind&Gezin, werd ze geprikkeld door het beleidswerk. De kabinetservaring die ze daarna opdeed bij welzijn heeft haar nog extra bagage meegegeven. Bijzonder is de toegeving dat ze haar benoeming toch te danken had aan het streefcijfers voor vrouwen op topfuncties en de voorrangsregel voor het ondervertegenwoordigde geslacht bij gelijke competenties. Was er dan geen weerstand bij haar benoeming? Ja maar dat ging eerder over visies op leidinggeven. Haar mannelijke tegenstander had betere technische en administratieve competenties.

Opmerking: Het is opvallend dat de vrouwen van het panelgesprek een beetje ‘jaloers’ waren op de coach van Lena de Meerleer. Dat willen zij ook. Abigail Levrau wil wel eerder een klankbord in plaats van een coach, maar Lena vindt dat een coach een soort van klankbord wordt na verloop van tijd, omdat je jezelf meer ontwikkelt. Mieke Stappaerts (aanwezig in het publiek) neemt hierbij de gelegenheid om de aanwezigheid van coachen in de overheid te promoten. Zij vindt dat elke leidinggevende zijn coachende rol ook ten volle moet op nemen.

Ronde 2: balans werk privé

Linda de Win vraagt of de vrouwen uit het panel hun carrière te danken hebben aan hun “single-zijn” of aan het hebben van een goede man.

Katrien Verhegge zegt dat ze vanaf het begin goede afspraken heeft gemaakt met haar partner. Zowel zij als haar man komen twee keer in de week vroeger naar huis voor de kinderen. Ook vindt ze het belangrijk om te kijken naar de resultaten van haar werk en niet zozeer naar het aantal uren dat ze werkt. Ze is tegen vergaderingen na 17uur.

Natalie Verstraete Vindt het niet evident om werk en privé op elkaar af te stemmen. Om toch een balans te vinden doet ze beroep op haar netwerk van familie en vrienden. Toen haar man omkwam in een verkeersongeval vond ze vooral steun bij haar team.

Abigail Levrau heeft ook haar echtgenoot verloren. Zij is goed opgevangen zowel door haar team als door de grotere organisatie. Ze heeft twee jaar thuis gewerkt en toen ze terug kwam kon ze gemakkelijk de draad terug opnemen.

Lena de Meerleer heeft geen gezin en kan soms een echte workaholic zijn. Ze heeft het moeilijk om werk en privé te scheiden. Vooral als ze slechte beslissingen heeft genomen dan liggen die lang op haar maag.

Opmerking: Alle vier vrouwen hadden het toch wel moeilijk om hun werk in hun vrije tijd los te laten.

5

Door te sporten konden ze het af en toe wel eens van zich af zetten. “Je moet een uitlaatklep hebben” (Abigail Levrau). “Ik kan mijn werk ook relativeren” (Katrien Verhegge).

Opmerking 2: Alle vier vrouwen vonden hun werk prioritair (80-100 procent).

Uit het publiek kwam de vraag of het vele werken niet ten koste gaat van de kinderen.

Natalie Verstraete vindt dat je het perfectionisme moet loslaten. Je kan niet én een perfecte baas zijn én een perfecte moeder. Zolang haar kinderen haar het signaal geven dat het goed gaat met hen, is ze zelf tevreden. Als er iets met haar kinderen gebeurt zou ze alles direct laten vallen.

Katrien Verhegge zegt dat het zelfs een positief effect op haar kinderen heeft: ze worden sneller verantwoordelijk. Om aan te tonen dat haar kinderen toch nog op nummer één komen zei ze: “ik pak mijn gsm steeds op als mijn kinderen bellen, bij mijn man duw ik af”. Plus: er bestaat goede kinderopvang (en zij kan het weten).

Iemand anders uit het publiek vroeg dan weer of er nog steeds mannelijke en vrouwelijke jobs zijn. De vrouwen uit het panel zaten (volgens henzelf) in vrouwelijke domeinen en konden dus enkel vanuit dat perspectief antwoorden. Zij hadden dus geen last van “mannenjobs”.

Tenslotte kwam er nog de vraag wat de panelleden van quota vinden.

De panelleden antwoordden nogal afzijdig. Lena de Meerleer: “ik vind dat we doelstellingen moeten hebben, zowel in het bedrijf als voor vrouwen”. Toch zei ze daarna dat ze geen voorstander is van quota.

Afsluitende ronde: korte vragen

Wat missen de panelleden het meest als leidinggevende?

Twee antwoorden kwamen naar voor: de tijd om hun expertise bij te spijkeren en de collegialiteit van mensen die op hetzelfde niveau zitten.

En waar hebben ze hun leidinggeven aan te danken?

Aan hun zelfvertrouwen, maar vooral aan hun netwerk: de mensen om hen heen.

Tenslotte vroeg Linda nog of ze tevreden zijn over hun leidinggeven.

Over het algemeen vonden de vrouwen dat ze nog te leren hadden: meer delegeren, minder perfectionistisch en hun eigen inzichten op tafel durven leggen.

Communicatieaanpak: tijdslijn6

- 8 februari: voorcommunicatie met oproep tot inschrijven via een filmpje op de muurkrant met sensibiliserend karakter door de knipoog naar het “genderevenwichtig” samengesteld DC van DBZ;

- 8 maart: communicatie op de website van EZ met foto’s, op de muurkrant en in De Standaard (zie hieronder);

- In meinummer van Dertien, Magazine voor het Vlaamse overheidspersoneel (zie hieronder)

- 26 mei: communicatie aan emancipatieambtenaren op Commissie Emancipatiezaken

7

Evaluatie Deelnemers

Het evaluatieformulier dat de deelnemers konden invullen is terug te vinden in de deelnemersmap in bijlage. Van de 106 deelnemers vulden 64 personen de evaluatie in; d.i. 60%. Dat “slechts” 60% het evaluatieformulier invulde, is mogelijk te wijten aan het feit dat het debat een kwartier uitgelopen is. Voor een middagevenement is een strakke timing zeer belangrijk omdat deelnemers hier hun middagpauze voor opofferen en terug aan het werk moeten.

Hieronder een samengevatte visuele weergave van de gemiddelde scores die deelnemers gaven:

0

1

2

3

4

0

1

2

3

43.02 3.29 3.60 3.28 3.19 3.39

2.91 3.063.02 3.29 3.60 3.28 3.19 3.392.91 3.06

Op de x-as staan respectievelijk volgende geëvalueerde onderdelen:

- Vooraf verkregen (praktische) informatie;- Locatie;- Catering;- Wijze van presenteren;- Aan bod gekomen onderwerpen;

8

- Mogelijkheid tot vraagstelling;- Deze sessie heeft mij geïnspireerd;- De sessie voldeed aan mijn verwachtingen.

De scores zijn uitstekend.

Staf EZ dd. 9 meiBijkomende verklaringen voor de evaluatiescores:

- Vooraf verkregen (praktische) informatie

Misschien inhoudelijke teaser op voorhand (zoals CV’s van topdames die nu in deelnemersmap zaten) meegeven?

Misschien iets bredere press coverage? Er was wel al veel rond die thematiek in de pers op dat moment. We hebben eruit gehaald wat eruit te halen viel.

- Deze sessie heeft mij geïnspireerd:

Misschien perceptie bij deelnemers dat dingen die aan het thema zouden kunnen veranderen, eigenlijk van bovenaf moeten gebeuren. Goed dat Lena De Meerleer/VRT erbij was want zij heeft sommige thema's echt in de diepte gebracht; rest zei wat van hen verwacht werd.

Er was geen woord-tegen-woord mogelijk, geen confrontatie van verschillende beleidsvisies. Dus minder inspirerend voor mensen die er al iets van af weten.

Willen vrouwen wel leidinggeven was het oorspronkelijke uitgangspunt maar het is eigenlijk onvoldoende aan bod gekomen. Gesprek kan moeilijk in die richting geregisseerd worden; de moderator was nochtans voldoende gebrieft.

- Algemeen:

Na twee keer Internationale Vrouwendag in de Vlaamse overheid: blijft het voldoende vernieuwend? Moeten we niet meer nichegericht werken? Op Vrouwendag moet je durven grenzen verleggen, als dienst moeten we naar buiten komen met dingen waar het verschil zit om zo ons draagvlak te versterken?

Breed publiek aanspreken rond genderthema met feestelijk tintje blijft goed concept!

Tips voor volgend jaar:

Misschien volgend jaar zelf modereren? Het is tof dat bekend persoon is, zij trekt volk maar ze weet er niet genoeg vanaf om echt in de diepte te gaan.

Volgend jaar misschien rond mentoring? Of combinatie met rolmodellen maken?

We moeten van het genderthema ook een mannenthema maken: mentoren in mentoringproject zullen in eerste instantie mannen zijn. Misschien als doelstelling opnemen dat meer mannen moeten aangesproken worden?

Volgend jaar nog meer dan dit jaar gaan er zaken komen, vragen vanuit de organisatie, waarop we neen moeten zeggen. Hou daar rekening mee als je in "feesttermen" begint te spreken.

9