ا�ی�م�ن�ی� و� ب�ه�د�ا�ش�ت� ب�ر�ا�ی� ک�ل�ی�ه�ک�ا�ر�ک�ن�ا�ن� ب�ی�م�ا�ر�س�ت�ا�ن�

فهرس

ک�ت�ا�ب�چ�ه� ا�ی�م�ن�ی� و�ب�ه�د�ا�ش�ت�

ش�غ�ل�ی�

دانشگاه علومپزشکی شیراز

بیمارستان حضرت نبی اکرم

)ص(شهرستان خنجواحد بهداشت حرفه ای نندهکتهیه

فرزاد علی برزی

کارشناس بهداشتحرفه ای

92اردیبهشت

ت3........................................................................................................................پیشگفتار

4.................................................................................................بهداشت حرفه ای چیست؟7.................................................................................مخاطرات رایج تهدید کننده کارکنان.....

10..................................................................................عوامل بیولوژیکی زیان آور محیط کار35........................................ بالعکس1بیماری های منتقله از بیماران به کارکنان ومطالب آموزشی 37......................................................نحوه ایمن سازی کارکنان در برابر عفونت های قابل انتقال

38........................................مواجهه با پاتوژن های منتقله از راه خون و سایر مایعات بالقوه عفونیNeedle Stick:.............................................................39راهکارهای پیشگیری از بروز آسیب های

41.......................................اقدامات فوری الزم پس از تماس با خون و سایر مایعات بالقوه عفونی

43عوامل شیمیایی زیان آور محیط66.....................................................................................................................ارگونومي

67...............................................................................)نوبت کاران حتما بخوانند! )نوبت کاری71......................................................................................................اصول حمل دستی بار

74...................................................................................................ارگونومی در حمل بیمار75.....................................................................................اصول ارگونومی در کار با کامپیوتر

84............................................................................................استرس شغلی در بیمارستان84.......................................)کپسول های اکسیژن(مخاطرات و ایمنی سیلندرهای گاز تحت فشار

88................................................................................................آتش سوزی در بیمارستانXهXلXزXلX99..........................................................................................................................ز

109...................................................................................حداقل های آزمایشات ادواری الزم110حداقل وسایل حفاظت فردی مورد نیاز برای مشاغل مختلف بیمارستان با توجه به مخاطرات موجود

سوابق خوانده شدن کتابچه ایمنی و بهداشت توسط کارکنان111

[Type text]

ارپیشگفت دو نعمت وجود دارد که پنهان هستند و هیچ کس قدر آنها را نمی داند تا زمانی که از آنها بی بهره

گردد: یکی امنیت و دیگری سالمت. این سخن پیامبر رحمت یکی از کاملترین سخنانی است که اهمیت ایمنی و بهداشت را بیان می دارد. رعایت ایمنی و بهداشت و حفظ سالمت در سراسر عمر انسان بXXرای بهXXره گXXیری بهXXتر از مواهب خدادادی حیات الزم است و از آنجا که هر فرد بXXه صXXورت متوسXXط یXXک سXXوم از بهXXترین ساعات عمر خود را در محیط کاری که معموال بیشترین خطرات جامعه را در خود جای داده، می

گذراند، ایمنی وبهداشت شغلی به صورت بارزی اهمیت خود را نمایان می سازد. ایمنی و سالمت در مراکز بهداشتی - درمانی عمXXدتا بXXرای بیمXXاران و نXXه کارکنXXان آن پایXXه ریXXزی

درمانی، احتمال کمی برای ابتالی کارکنXXان–شده است. غالبا مدیران و کارکنان مراکز بهداشتی به بیماریهای ناشی از حضور و فعالیت در این مراکز قائل بXXوده و نسXXبت بXXه سXXایر مشXXاغل نیXXاز کمتری برای توجه به سالمت کارکنان احساس می کنند. بنابراین مXXدیران بیشXXتر بXXر مXXراقبت و

جXXایسالمت بیماران تأکید داشته و توجه اندکی برای سالمت شغلی کارکنان معطوف می دارند. بسی خوشبختی است که اکنون در مجXXامع کشXXوری و بین المللی مخXXاطرات و مضXXرات کXXار در حیطه درمان شناخته شده و امید است که این شناخت منجر به تالش بیشتر در راسXXتای حفXXظ و ارتقاء سالمت کارکنان مراکXXز بهداشXXتی- درمXXانی گXXردد. بایXXد در نظXXر داشXXت کXXه تامين سالمت محيطX كار،X اعمX ازX كنترلX بيماريX هايX شغلي،X حوادثX وX پیامدهایX ناشیX ازX آن،X مستلزمX سرمايه

گذاري كارفرما )دولت و مسئولین( و مشاركت و همكاري كامل و مداوم كاركنان می باشد. در پایان از کلیه همکاران محترم تمنا می گردد پیشنهادات، راهنمایی ها و نظرات خXXود در رابطXXه با سالمت و ایمXXنی در مشXXاغل بیمارسXتانی را بXXا واحXXد بهداشXXت حرفXXه ای بیمارسXXتان در میXXان بگذارند تا نقایص موجود به فضل خدا و کوشش همگانی با روند سریعتری مرتفع گردیده و بXXدین

ترتیب بهبود مستمر وضعیت سالمتی و ایمنی خود و سایر همکارانمان را شاهد باشیم.

[Type text]

بهداشت حرفه ای چیست؟ بهداشت حرفه ای عبارت است از علم و هنر پیشگیری از بیماری ها و آسیب های ناشXXی از کXXار. کارشXXناس بهداشXت حرفXXه ای پس از شناسXXایی، انXXدازه گXXیری و ارزشXیابی عوامXXل زیXXان آور و آسیب رسان موجود در محیط های کاری بXXه کنXXترل این عوامXXل پرداختXXه و بXXدین وسXXیله از

بیماری ها و حوادث شغلی پیشگیری می نماید.

[Type text]

هریغ و یراک تبون ،یلغش یاه سرتساراک طیحم روآ نایز یناور لماوع.دوش یم نیلغاش نیب رد(CTDs) ینالضع یتلکسا یاه یرامیب زورب ثعاب تدم زارد رد هک هریغ و دح زا شیب یورین لامعا ،بسانمان یندب تیعضو ،یرارکت یاهراک ریظن یلماوعراک طیحم روآ نایز یکیمونوگرا لماوعدنراذگیم رثا دارفا تمالس رب هک ییایمیش داومراک طیحم روآ نایز ییایمیش لماوعاه نژوتاپ ریاس و اه لگنا ،اه چراق اه سوریو ،اه یرتکابراک طیحم رد روآ نایز ینوفع و یکیژولویب لماوعهریغ و ییانشور ،(… و تبوطر ،امرگ ،امرس) یترارح یاه شنت ،نازینویریغ و نازینوی یاهوترپ ،شاعترا و ادصراک طیحم روآ نایز یکیزیف لماوعیتشادهب رظنم زا هریغ و راجفنا و قیرح تارطخ ،راک دنیارف تارطخ ،قرب و هتسیرتکلا تارطخ ،تازیهجت و تالآ نیشام ،نامتخاس تارطخینمیا رظنم زاهاگن کی ردیراک یاه طیحم رد نیلغاش تمالس هدننک دیدهت لماوع

و�ظ�ا�ی�ف� و�ا�ح�د� ب�ه�د�ا�ش�ت� ح�ر�ف�ه� ا�ی� ب�ی�م�ا�ر�س�ت�ا�ن� تشکیل کمیته حفاظت فنی وبهداشت کار و طرح مسائل و مشکالت ایمنی و بهداشتی کارکنان

در جلسات کمیته

پیگیري موارد مطرح شده درکمیته حفاظت فنی وبهداشت کار

تهیه و تدوین خط مشی های بهداشت حرفه اي بیمارستان

تهیه وتدوین برنامه عملیاتی با همکاري اعضا و اجراي آن مطابق جدول زمان بندی

تهیه و تدوین دستورالعملهاي اجرایی آمادگی و مدیریت واکنش درشرایط اضطراري

ارزیابی ریسک مخاطرات ایمنی و بهداشتی در واحدهاي مختلف بیمارستان

شناسایی شغلهاي موجود در بیمارستان و تعداد پرسنل هر شغل بر اساس نوع تماس با عواملزیان آور محیط کار

بازدید دوره ای از بخشها، تهیه گزارش و تکمیل چک لیستهاي مربوطه واعالم کلیه ایراداتونواقص حفاظتی و بهداشتی و ارائه پیشنهادات الزم جهت رفع آنها و انجام پیگیری های مربوطه

شناسایی عوامل زیان آور محیط کار، پیگیري درخصوص اندازه گیري آنها و ارائه اقدامات کنترلی انواع مخاطرات فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، ارگونومیکی، روانی اجتماعی و

فاکتورهاي سازمانی

نظارت بر نحوه اندازه گیري عوامل زیان آور بر اساس اهداف از پیش تعیین شده با توجه بهاصول و شرایط اندازه گیري

موادشیمیایی مورد استفاده در بخشهاي مختلف و آموزش آنها به پرسنل درمعرضMSDSتهیه

برچسب گذاري مواد شیمیایی و نظارت بر طبقه بندي مناسب محلولهاي شیمیایی

نظارت بر تهیه و استفاده صحیح از وسایل حفاظت فردي متناسب با هر بخش بیمارستان وهمچنین نصب پوسترهاي آموزشی بهداشتی و حفاظتی در محیط کار

تهیه پیش نویس دستور العمل جهت انجام معاینات پرسنل )قبل از استخدام و دوره اي( برايشغل هاي موجود و تهیه جدول آزمایشات اختصاصی به تفکیک نوع شغل

تهیه دستورالعمل هاي ایمنی تجهیزات،ساختمان،تجهیزات حمل ونقل و غیره

ثبت آمار حوادث در بخشهاي مختلف بیمارستان، پیگیري و ارائه راه حل جهت پیشگیري از مواردمشابه

همکاري مستمر در سیستم مدیریت کیفیت، حاکمیت بالینی، اعتبار بخشی وسایر امور مربوطه

تهیه و تدوین نیاز هاي آموزشی کارکنان در زمینه بهداشت حرفه اي و آموزش عوامل زیانآورمحیط کار و بیماریهاي شغلی به تفکیک بخشهاي بیمارستان

[Type text]

آموزش موارد کاربرد و راهنماي عملی استفاده ازوسایل حفاظتی )گان،ماسک،محافظ چشم،دستکش،کفش وروپوش(، آموزش رعایت الزامات بهداشتی و ایمنی کارکنان درصورت

تماس با خون و مایعات و بافت هاي بدن آموزش نحوه صحیح ریختن مایعات ازظرفی به ظرفدیگر

مستندسازي اقدامات و پیگیري هاي بهداشتی انجام شده در بیمارستان

[Type text]

مخاطرات رایج تهدید کننده کارکنان اتاق عملالف( مخاطرات حادثه ای )سانحه ای(

آسیب به انگشتان و پاها به علت سقوط اشیاء ابزار آالت پزشكی و غیره        · سرخوردن، پشت پا خوردن و افتادن در روی سطوح خیس مخصوصXXا در طXXول مXXوقعیت        ·

های اورژانسی سوراخ شدگی و بریدگی ها از طریق اشیاء تXXیز و برنXXده مخصوصXXا بXXا نXXوك سرسXXوزن و        ·

بریدگی ها با تیغه ها سوختگی ها و تاول زدن ها از طریق سطوح داغ اشیاء استریل شوند.        · شوك الكتریكی از طریق تجهیزات معیوب یا اتصال به زمین غلXXط یXXا تجهXXیزات بXXا عXXایق        ·

كاری معیوب كمردرد حاد متعاقب پوزیشن بد بدن یXXا تحمXXل فشXXار زیXXاد هنگXXام حمXXل و نقXXل و انتقXXال        ·

بیماران سنگین  

ب( مخاطرات فیزیکی شامل اشعه ، الكتريسيته و مخاطرات مكانيكي می باشد.

 اشعه

اشعه هاي موجود اشعه های يونيزه و غيريونيزه هستند ) ايكس،آلفا، ليزر، ماورا بنفش، بتا،گامXXا(كه مي توانند باعث تخريب حرارتي و انواع نقایص ژنتيكي، سرطان ها و کاتارکت شوند.

در عمل هايي كه فلوروسكوپي و آنژيوگرافي وجود دارد هم احتمال وقوع بيشتر است. و منXXابع رادیواكXXتیو کXXه اکنXXون درX-Rayدر معرض قرارگیری با اشعه رادیواكتیو بواسXXطه گXXرفتن

اتاق عمل ها دستگاه های رادیوگرافی سی ارم وجود داشته و پرسنل اتاق عمل هXXا بXXدون وجXXود حفاظ و پوشش و حXXتی بXXدون معXXرفی آنهXXا جهت طی دوره حفXXاظت در برابXXر اشXعه و دریXXافت

حقوق آن به این وضعیت ادامه می دهند.نکات:

- در تماس با لیزر مهم ترین خطرات، خطرات چشمی است.- از اشعه ی ماورا بنفش برای کشتن میکروارگانیسم های اتاق عمل استفاده می کنند

- باید جای کلید ماورا بنفش در اتاق عمل شناسایی شود تا اشXXتباهی صXXورت نگXXیرد. همچXXنینمیتوان از عینک های جلوگیری کننده استفاده کرد.

سرو صدا هر گونه صدای گوش خراش و اذیت کننده و مضر که می تواند منجر به تولید اسXXترس، افXXزایش

فشار خون ) انقباض عروق، کاهش خون رسانی( و در نهایت مشکالت شنوایی شود.ج( مخاطرات شیمیایی

حساسیت به التكس بخاطر تماس با دستكش های با التكس طبیعی و دیگر منXXابع التكس        · بكار رفته در وسایل پزشكی که در بعضی افراد دیده می شود و باعث درماتیت و ایجاد کهیر می

گردد. ، هالوتان، اتیل بروماید، اتیلN2O در معرض قرارگیری طوالنی مدت با داروهای بیهوشی)        ·

كلرایXXد، اتXXر، متوهگزیXXل فلXXوران و غXXیره( کXXه منجXXر بXXه مسXXمومیت حXXاد در کوتXXاه مXXدت ماننXXدمسمومیت های کلیوی،کبدی، خونی و نیز مسمومیت های مزمن طوالنی مدت می شود.

در معرض قرار گرفتن با گازهای بیهوشی منجر به کاهش تمایالت جنسی،کاهش باروری،        ·نیز خواهد شد.  افزایش عارضه دخترزایی، سقط و سرطان ها

حساسیت ها، سوزش ها، تحریكXXات و درمXXاتیت هXXای پوسXXتی بخXXاطر اسXXتفاده مكXXرر از        ·صابون ها، شوینده ها و مواد ضدعفونی كننده و غیره

[Type text]

آزردگی چشم ها، بینی، گلو بخاطر در معرض قرارگیری با ذرات آئروسل ها و ذرات مایع        ·معلق در هوا از مایعات شوینده و پاك كننده

 د( مخاطرات بیولوژیک

عفونت های ناشی از در معرض قرارگیری با خون، مایعات بدن، یا بXXا نمونXXه هXXای بXXافتی        · را منتقل كند.C و هپاتیتB، هپاتیتHIVكه شاید بتواند بیماری هایی مثل

خطراتی كه می تواند یك بیماری نازوكومیال را به فرد منتقل كند مثال بXXه خXXاطر سXXوراخ        ·شدگی با سرسوزن )مثل: هپاتیت عفونی، سیفلیس، ماالریا، سل(

عواملی كه باعث هرپس كف دست و انگشتان می گردند        · خطراتی كه بصورت خودبخود، بدون علت مشخص ایجاد می شوند.        ·

مهم ترین راه انتقال هپاتیت، فرورفتن سوزن است. این عفونت ها اکثرا موذیند! زیرا افراد ناقل عالمت خاصی ندارند، درمان مناسبی وجXXود نXXدارد و

عفونت زایی باالیی دارند.برای جلوگیری باید:

- بیماران عفونی را نشانه دار کنیم.- واکسیناسیون دوره ای و غربالگری پرسنل انجام گیرد.

- در مورد موارد نشانه دار یعنی معتادان، زندانی ها، دریافت کننXXدگان خXXون و افXXراد بی خانمXXاناحتیاط بیشتری نماییم.

- در صورت داشتن یک بیمار عفونی می توان از چند دستکش استفاده کرد. 

ه( مخاطرات ارگونومیك، روانی– اجتماعی و فاكتورهای سازمانی خستگی، گرفتگی و كمردرد خفیف ناشی از نقل و انتقال بیماران سنگین        · كار طوالنی مدت در پوزیشن ایستاده        · استرس های روانی ناشی از احساس مسئولیت سنگین در قبال بیماران        · استرس ها و فشارهای مناسبات و روابXXط بXXا خXXانواده و سXXختی ناشXXی از شXXیفت و كXXار        ·

شبانه اضافه كار و تماس با افراد ناخوش و بیمXXار مخصوصXXا بXXا بیمXXارانی كXXه از عمXXل جXXراحی        ·

بهبود نمی یابند مسائل مربوط و مرتبط با روابط و مناسXXبات بین فXXردی بXXا جراحXXان و دیگXXر اعضXXاء تیم        ·

جراحی در معرض قرار گیری با بیماران ترومXXایی شXXدید و وخیم، قربانیXXان زیXXاد از یXXك حادثXXه یXXا        ·

واقعه فاجعه آمیز و مصیبت بار و یا برخورد با بیماران شدیدا وخیم كه ممكن است دچار سXXندرمPost –Traumatic stress  .شوند

محیط نامناسب فیزیکی        · عدم وجود روابط مناسب با افراد داخل اتاق عمل         · نداشتن درآمد مناسب        · بی نظمی در محیط کار        · rest عدم رعایت زمان         · عدم وجود روانشناس مناسب در محیط اتاق عمل.        · ایجاد استرس مخرب توسط پرسنل )جراح، هوشبر و...(        · از دیگر مشکالت پرسنل اتاق عمل، عدم امکان شرکت در کالس های بازآموزی، همایش        ·

های تخصصی و سمینارها بر اثر اشتغال در اتاق عمل می باشد. عدم وجود حق استراحت در بین اعمال جراحی        · عدم وجXXود سXXهمیه تغذیXXه بXXاالخص شXXیر بخXXاطر ایسXXتادن هXXای طXXوالنی و بوجXXود آمXXدن        ·

مشکالت استخوانی و هزاران مشکل دیگر که بصورت الینحل باقی مانده است.

[Type text]

)در بخش های اورژانس، داخلی و اطفال ،مخاطرات رایج تهدید کننده کارکناندیالیز و تاالسمی ،زایشگاه،رادیولوژی ، آزمایشگاه و خدمات(

…- بیولوژیک: بیماریهای منتقله از راه خون، استنشاقی و پوستی )باکتری، ویروس، قارچ( و

- شیمیایی: التکس، بتادین، الکل، جیوه، صابون، دترژنت ها ، دارو ها، گندزداها و سوختگی با…اسیدوباز

- ارگونومیک: کارایستاده یا نشسته طوالنی، حرکات مکرر اندامها، بلند کردن اجسام و بیماران،…وضعیت نامناسب بدن و

…- روانی: استرس شغلی، شیفت کاری، خشونت و

…- فیزیکی: نور نامناسب، اشعه یونیزان و

- ایمنی: بریدگی و السراسیون پوست توسط اجسام تیز و برنده، انفجار کپسول های تحت فشار…نظیر اکسیژن، آتش سوزی و

مخاطرات رایج تهدید کننده کارکنان تاسیسات

- فیزیکی: صدا، گرمXXا، سXXرما، رطXXوبت ، ارتعXXاش، جریXXان الکتریسXXیته)شXXوک الکXXتریکی – بXXرقگرفتگی) و...

- شیمیایی: چسبها و رنگها، حاللها، جیوه،آزبست، فیXوم هXXای،بخXXارات جوشXXکاری، آلXXودگی هXXایمختلف محیطی در حین تعمیرو نگهداری سیستم ها و...

- بیولوژیک: بیماریهای منتقله از راه خون، استنشاقی و پوستی(باکتری، ویروس، قارچ عفونتهXXایتنفسی) لژیونال ( و..

- ارگونومیک: کار ایستاده یا نشسته طوالنی، حرکات مکرر اندامها، بلند کردن، وضعیت نامناسب بدن ، ابزاردستی- جابجائی دستی بار- کاردرفضای بسته- پوسچرهای بدنی مختلXXف نظXXیر کXXار در

باالی سر و ...- سایکولوژیک: استرس شغلی، شیفت کاری و...

ایمنی : آتش سوزی، خطرات ماشین آالت و تجهیزات، افتادن – لیزخوردن- سقوط اشیاء

عوامل بیولوژیکی زیان آور محیط کار عواملX عفونتX زاX درX محيطX بيمارستانX وX محيطX هايX مشابه،X بهX طرقX مختلفيX منتقلX ميX گردند

كه عمده ترين آنها عبارتست از:انتقال از طريق خونانتقال از طريق تنفسانتقال از طريق دستگاه گوارش

[Type text]

انتقال از طريق پوست در صفحات بعد به صورت خالصه و جXXدولی، بXXرخی بیمXXاری هXXای عفXXونی منتقلXXه از بیمXXاران بXXه کارکنان، مدت زمان محدودیت مواجهه خطرنXXاک بXXا نXXاقلین این بیمXXاری هXXا و نحXXوه ایمن سXXازی افراد نسبت به این بیماری ها شرح داده خواهد شد. در ادامه نیز توضیحات کامXXل تXXری در مXXوردکنترل بیماری هایی منتقله از طریق فرورفتن سرسوزن و همچنین بیماری سل ارائه شده است

عوامل بیولوژیکی زیان آور محیط کار

الف( بیماری های ناشی از ویروسها مثل: – هاری – پسی تاکوز – لوپنینگ- ایدز – زگیلهای ناشی از کXXار – نXXدولهای روی دسXXت –Bهپاتیت

ارف – هرپس انگشت – تب آفتی – تب پاپاتاسی – آنفلوانزا – سرماخوردگی – سرخک

ب( بیماری های ناشی از باکتری ها :سیاه زخم – بروسلوز- لپتوسپیروز – کزاز – سل گاوی – طاعون – توالرمی – مشمشه

ج( بیمارهای ناشی از قارچها : کرومXXوبال سXXتومیکوز – هیستوپالسXXموز – آسXXپرژیلوز- درمXXاتوفیتوز – مونیلیXXازیس – کاندیXXدوز –

بالستومیکوز- کوکسید یودومیکوز- کریپتوکوکیسوز – اسپورتریکوز

د( بیماری های ناشی از ریکتزیاها :تب کیو – رینواسپوریدوز – میستوماپدیس – اکتینومیکوز – نوکاردیوز

هX ( بیماریهای ناشی از انگلها :کرم قالبدار – شیستوزومیاز – جرب – ماالریا

[Type text]

( هپاتیت1 با عالئم گوارشی و کبدی شناخته می شود. موضوع : هپاتیت ویروسی بیماری عفونی است.

هپاتیت چیست؟ و عامل آن چیست؟ به التهاب و ورم کبد هپاتیت گفته می شود که در میان ماه طول بکشد هپاتیت6عموم مردم به یرقان مشهور است اگر بیماری و عالئم آن کمتر از

حاد و اگر بیشتر باشد هپاتیت مزمن است هپاتیت به دالیل مختلفی ممکن است بروز کند اما از  B و Aهمه بیشتر در اثر عفونتهای ویروسی اتفاق می افتد که ازهمه شایعتر ویروسهای هپاتیت

(نیز باشد.AIDSو یا ویروس ایدز )    C ، D ، Eاست. اما ممکن است در اثر ویروسهای هپاتیت ویروس هپاتیت در خون و مدفوع است .تست های کبدی می تواند برای سنجش پیشرفت

بود نشان دهنده این است که  HBAGبیماری به کار رود. اگر خون نمونه برداری شده از فرد+ فرد مبتال به هپاتیت است.

[Type text]

 «  A  » هپاتیت نوع

HAV  عامل:عالئم بیماری :

این بیماری در اکثر موارد بدون عالمت بوده و یا بسیار خفیف می باشد. در مواردی که بیماری عالمت دار است خود را بصورت ضعف و بیحالی، تب ، تهوع ، استفراغ، اسهال و بی اشتهایی و درد در سر ، دل یا ناحیه راست باالی شکم ، خارش نشان می دهد و سپس ممکن است زردی

چشم و پوست ظاهر شود. و ادرار وی تیره و مدفوع کم رنگ می گردد.راه ابتال :

و یا غذای آلوده انتقال می یابد در افراد مبتال ویروس ویروس این بیماری از طریق خوردن آب از طریق مدفوع دفع می گردد و در صورت رعایت نکردن بهداشت می تواند باعث الوده کردن موادغذایی و یا وسایل شخصی خود شده و در صورتی که فردی با آن تماس داشته باشد به آن

(ORAL - fecalمبتال می شود به عبارت عملی تر راه ابتالء به این بیماری دهانی– مدفوعی)است و از طریق تماس شخص با شخص .

راه پیشگیری : بطور کلی رعایت مسائل بهداشت فردی و بهداشت عمومی می تواند مانع از ابتالء افراد به این

بیماری شود.دوره کمون :

ماه ( در اواخر این دوره2 روز تا 15دوره کمون این بیماری بطور متوسط یک ماه است ) از یعنی یک تا دو هفته قبل از بروز عالئم بیماری و نیز تا یک هفته پس از آن امکان انتقال و سرایت

عفونت وجود دارد. برای افرادی که با بیمار تماس نزدیک دارند با تجویز پزشک باید به آنها گاماگلوبولین تزریق نمود

هفته زده شود.2و حداکثر باید ظرف درمان :

در اکثر موارد نیاز به بستری شدن ندارد و با استراحت و رژیم غذایی مناسب می توان بهبود - به دلیل تهوع و استفراغ شدید1یافت ولی چند نکته در رابطه با تغذیه بیمار باید رعایت شود

- برای جلوگیری از تهوع غذا را کم کم داده و غذایی که باب2  مصرف غذای چرب کاهش یابد - در صورت وجود استفراغ4  - روزانه یک تا دو کمپوت سرد به او داده شود3  طبع او باشد

- اگر استفراغ شدید بود با دستور پزشک داروی ضد استفراغ داده شود .5  مایعات داده شودمشاغل درگیر :

کارکنان مهد کودک و شیر خوارگاهها – کارگردان شرکت فاضالب – کارکنان زندانها – کارکنانمراکز بهداشتی – درمانی و توانبخشی معلولین ذهنی

 «   B» هپاتیت نوع مشاغل درگیر:

کارکنان درمانی به ویژه پرستاران – واحدهای انتقال خون – دیالیز – آزمایشگاه تشخیص طبی –جراحان – دندانپزشکان- کارکنان بیمارستانی ..

[Type text]

عالئم : است با این تفاوت که ممکن است گرفتاری سایر نقاط بدن نظیرA عالئم آن نیز همانند هپاتیت

سینه- پهلو – ناراحتی کلیه درد مفاصل و بثورات جلدی بیشتر دیده شود.راه انتقال :

- استفاده از فراورده1راه عمده انتقال آن از خون است که تحت یکی از شرایط زیر است : - خالکوبی و4 – انتقال از مادر به جنین و نوزاد 3- تماس با خون افراد آلوده 2خونی آلوده

- در ترشحات دهان ، چشم و شیر افراد مبتال وجود دارد ولی6  - تماس جنسی5   حجامت کم است. احتمال انتقالراه تشخیص :

است .  (HBSAGاندازه گیری آنتی ژن سطحی این ویروس ) نکاتی که در درمان باید رعایت شود :

 - به دلیل تهوع و استفراغ غذای چرب کاهش یابد2  - بر حسب شدت بیماری استراحت کند1 - مصرف مواد غذایی حاوی کربوهیدرات ) کمپوت سرد، عسل ،4- غذا باب طبع او باشد 3

- فقط با تجویز دکتر دارو6  - از مصرف مشروبات الکی خودداری شود5خرما( را افزایش دهید - در صورت استفاده از قرص ضد بارداری تا بهبودی کامل باید آن7  مصرف شود اینترفرون آلفا

ماه و یک سال بعد باید توسط پزشک معاینه شود .6 بعد از بهبودی و نیز  -8را قطع نمود  Bکه استفاده می شود همان آنتی ژن سطحی ویروس هپاتیت     B واکسن هپاتیت نوع

( HBSAG ) است که از خون ناقلین سالم بدست امده و هیچ نوع عفونتی بوسیله آن انتقال نمی یابد.درمان :

درمان اختصاصی ندارد و سیر خفیفی را طی می کند. و شامل استراحت در بستر و رژیم غذاییمناسب است .

اقدامات پیشگیری :  - استفاده از دستکش حین تماس2- رعایت نکات بهداشتی هنگام کار با مواد یا وسایل آلوده 1- واکسیناسیون4   - آزمایش کارکنان درمانی3 

C هپاتیت نوع یک ویروس از گروه فالریدو ویروس ها است که در سلولهایCعامل بیماری : ویروس هپاتیت

کبدی تکثیر یافته به آن آسیب می رساند. این ویروس بدلیل جهش های زیادی که دارد دارای انواع گوناگون است و با عبور از حفاظ سیستم ایمنی می توان عفونت مزمن ایجاد کند به دلیل

این که ایمنی پایداری علیه آن ایجاد نمی شود امکان ابتالء مجدد به آن وجود دارد.راههای انتقال :

- انتقال از طریق3- انتقال در بین معتادین به مواد مخدر تزریقی 2- انتقال از راه خون آلوده 1- انتقال از راه تماس جنسی در خارج از چارچوب خانواده .4  خالکوبیعالئم :

اکثر بیماران عالمتی ندارند و بیماری آنها با آزمایش روتین مشخص می شود در تعداد کمی عالئم هپاتیت حاد مانند بی اشتهایی ، خستگی مفرط ،کوفتگی ، استفراغ ، درد شکم ، تیره شدن ادرار ، کم رنگ شدن مدفوع و زردی پوست عارض می شود عالئم معموال روزها و هفته ها طول می

بیماری هپاتیت و جایگزینی سلول های سالم به سلول های مرده و کشد در موارد پیشرفت تشکیل فیبروز )جوشگاه( در کبد و اختالل در خون رسانی به آن ، امکان آب آوردن شکم و ورم

پاها وجود دارد. 

تشخیص :

[Type text]

راه تشخیص این بیماری انجام آزمایش آنتی بادی ضد ویروس به روش الیزا است در افرادی که ریبا یا )بالت( وجود بیماری را اثبات   باید با استفاده از آزمایش دقیق تر این آزمون مثبت است

کرد.پیشگیری :

تا به حال واکسن مؤثری برای آن کشف نشده است ولی توجه به راههای انتقال و جلوگیری ازانتشار بیماری مهم است.

درمان : برای درمان این بیماری بعد از تشخیص بین بیمار و پزشک سؤاالتی رد و بدل می شود داروهایی

- ریباورین است.2   - اینترفرون1  که برای درمان آن در نظر گرفته می شود 

( ایدز :2ایدز یکی از مهمترین مشکالت بهداشتی است که مردم جهان با آن روبرو هستند.

ویروس ایدز باعث از بین رفتن ایمنی بدن می شود. تاکنون دالیلی مبنی بر سرایت ویروس از طریق مواجهه اتفاقی در محیط کار یا مواجهه های اجتماعی نظیر غذا خوردن در رستوران یا

استفاده از وسایل نقلیه عمومی یا انتشار آن از طریق استخر شنا و حمام بدست نیامده است. و همچنین تماس نزدیک با بیماران از قبیل استفاده از ظرف غذا و مسکن مشترک در انتقال

( است و اولین بار توسطHIVبیماری نقشی نداشته است. نام ویروس ایدز رتروویروس ) دانشمندان انستیتو پاستور فرانسه شرح داده شده .

نسبتا مقاوم U. V نسبت به حرارت حساس است. و در برابر پرتویونساز و   HIVویروس یک پاتوژن منتقله از خون است ، ولی در موارد تماس B ،  HIV مانند ویروس هپاتیت  است.

در خون ،HIV   منتقل می گردد. غلظت ویروسB ، غالبا بسیار کمتر از هپاتیت HIVمشابه سرم ، مایع منی و مایع مغزی نخاعی بیشتر و در بزاق ، اشک ، ادرار ، شیر ، مایع آمیونیتیک و

ترشحات واژن بیماران مبتال به ایدز بسیار کمتر است.راه انتقال :

- درمان طبی با خون یا فرآورده3- استفاده از مواد مخدر تزریقی 2- هم جنس بازی مردان 1 - تماس6- انتقال از مادر آلوده به کودک 5  - تماس جنسی با فرد مبتال به ایدز4های خونی

- خراش یا سطوح مخاطی با مواد حاوی ویروس زنده .7مستقیم بریدگی ) انتقال ویروس به وسیله حشرات ، غذا، آب ، هوا، گوشی تلفن و … از راه های سرایت یا

انتقال محسوب نمی شود و راه خوراکی و استنشاقی جز راههای انتقال بیماری نمی باشد. (گروههای در معرض خطر و مشاغل درگیر:

     - دندانپزشکان3- مأموران کفن و دفن 2-کارکنان بانک خون، بخش دیالیز، بخش اورژانس 1 -مردان هم8  - روسپی ها7  - کارکنان آزمایشگاهها6- جراحان 5 - کارکنان گروه پزشکی 4

- معتادان به مواد10- دریافت کنندگان خون آلوده ) هموفیلی ها ( 9  جنس باز یا دو جنس باز- آرایشگران11مخدر تزریقی

پیامدهای اجتماعی و قانونی : پیامدهای عمده مرتبط با ایدز برای بسیاری از کارگران ترس از آلودگی ، رازداری ، حقوق

 مدنی ، مزایای بیمه می باشد. رعب و وحشت کارگران به علت اطالعات غلط راجع به انتقالHIV است. به جزء در معدودی از مشاغل خدماتی که قبال ذکر شده ایدز خطر انتقال در سیر

طبیعی کار نمی باشد. کار فرما نمی تواند بیمار مبتال به ایدز را در این وضعیت از محیط کار منع کند، زیرا خطر سالمت عمومی برای سایر کارگران وجود ندارد. » تنها معیار محدودیت کاری

ناتوانی ذهنی و جسمی در انجام پیش نیازهای شغل محوله است «راههای پیشگیری :

[Type text]

- رعایت اصول بهداشتی و عدم2- ضدعفونی کردن وسایل مراکز درمانی و دندانپزشکی 1 - شستن دستها بالفاصله3تماس پوست و غشاهای مخاطی با خون ، پالسما و ترشحات آلوده

- اگر7- آموزش راههای انتقال به کارکنان خدمات انسانی 4بعد از تماس با اغشای آلوده - مراقبت این8احتمال بیماری برای فردی است باید آزمون سرولوژیک برای آن انجام داد

بیماران توسط خانم های باردار ممنوع است. سال در کودکان5 از شش ماه تا   (  ) فاصله آغاز عفونت تا ظهور بیماری دوره کمون بیماری :

سال5/2 سال – بالغین 1 

عالئم بالینی :تضعیف سیستم ایمنی

 درمان :

درمان- مراقبت از بیمار به درمان عفونتهای فرصت طلب . بدون 

بیماریهای شغلی ویروسی بسیاری از بیماری های شغلی ناشی از عوامل جاندار مانند ویروس ها می باشند که یکی از این

بیماری ها درماتوزهای ناشی از ویروس ها می باشد.

زگیلهای ناشی از کار : مطالعه کنندگان مختلفی دربارة افزایش زگیل های معمولی روی پوست قصاب ها و گروهایی که

در مشاغل مربوطه کار می کنند تأکید کرده اند و معتقدند که ویروس این عارضه که از گروه ( از راه زخم های کوچکی که در دست این افرادpapilloma  Virusویروسهای پاپیوسی می باشد)

بوجود می آید وارد طبقات اپیدرم می شود عواملی از قبیل رطوبت، سرما و میکروب ترویاتیسمها باعث تسهیل این امر می باشند و سبب سرایت ویروس بین انسانها در اشتغال به

تخمین زده می شود که در %10کار خود می گردند نسبت مقدار زگیل در بین افراد عادی به بین کارگران مربوطه ) کشتارگاه مرغ ، خوک ، گشتارگاه گاو ، گوسفند ، قصابی ها ( به دو برابر

می رسد.

- هرپس انگشت :3 در افرادی که از بیماران لورنژیتی یا فارنژیتی مراقبت می کنند مانند کسانی که با افراد

تراکئوتومی شده در تماسند ممکن است هر پس انگشت مشاهده شود. این هرپس که ناشی از یک ویروس انسانی است روی یک انگشت که ورم کرده و دردناک نیز هست به صورت یک دسته

وزیکول متصل به هم و مشخص در یک زمینه اریتمی بروز می کند که حاصل از آلوده شدن با آب دهان بیماران فوق الذکر می باشد. راه پیشگیری استفاده از دستکش در موارد الزم می

باشد .واکسین :

که امروزه نادر است به صورت وزیکولهای پراکنده ای در یک زمینة اریتمی درنقاط ورود روی انگشتان و دستها دیده می شود ممکن است ناشی از ویروس انسانی و یا ویروس ویروس

و پرستاران و دامپزشکان و دامداران ممکن است در معرض این آلودگی حیوانی باشد. پزشکانقرار گیرند.

- تب پاپاتاسی یا تب سه روزه :4

[Type text]

یا تب فلبوتوم یا تب پشه خاکی که جز تبهای ویروسی هستند که با فلبوتوم منتقل می شوند. روز ادامه4 تا 3بیماری تب داری است شبیه آنفلوآنزا بدون وجود التهاب مجاری تنفسی که

و گاهی بیشتر ، درد 5/39 تا  3/38دارد. نشانه های بیماری عبارتند از سردرد به همراه تب پشت چشمخانه که به هنگام حرکت کره چشم احساس می شود، پرخونی رگهای صلبیه ،

کوفتگی ، حالت تهوع و درد دست و پا و ستون مهره ای از مشخصات بالینی این بیماری است . پس از شروع تب گویچه های سفید کاهش می یابند. ممکن است نشانه های5 و 4معموال روز

بیماری بسیار شدید باشد ولی مرگ و میر ندارد. تشخیص بیماری بر اساس نشانه های بالینی و وجود موارد مشابه در یک منطقه صورت می گیرد. ممکن است بیماری کامال بهبود یابد ولی

افسردگی روانی تا مدتهای طوالنی باقی می ماند. تشخیص بیماری ممکن است با استفاده از افزایش عیار پادتن با آزمایشهای سرم شناسی و یا جدا کردن ویروس از خون بیمار با تزریق به

نوزاد موش تأیید کرد.عامل عفونت :

نوع ایمنی شناسی آنها از انسان جدا و شناخته5گروه ویروسهای تب پشه خاکی که تاکنون شده اند )ناپل – سیسیلی – کاندیرو- چارکزر- پونتاتورو( عالوه بر این ویروس چانگواینوال و نوع

هندی ویروس تورم طاولی دهان که هر دوی آنها در انسان بیماری تب داری را ایجاد می کنند کهاز گونه های لوتزومیا جدا شده اند.

مناطق شیوع : وقوع بیماری در نقاطی از اروپا و افریقا و آسیا که حشره ناقل ویروس وجود دارد و هم چنین

 نقاطی از امریکای مرکزی و امریکای جنوبی که ویروسهای مشابه با آن وجود دارند پراکنده است . این بیماری مخصوص مناطق گرمسیر و زیر گرمسیری که آب و هوای آنها برای مدتهای

طوالنی از سال گرم و خشک است می باشد. انتشار فصلی بیماری از اواسط فروردین تا اواخر مهرماه است و نزد افراد ارتشی و مسافرینی که از مناطق غیر بومی بسیاری به مناطق بومی

آورده اند شیوع زیادی دارد.مخزن اصلی بیماری :

مجموعه انسان – پشه خاکی است حیوانات به عنوان مخزن این ویروسها مورد ظن قرار گرفته اند ولی هنوز دقیقا مشخص نشده اند ممکن است جوندگان وبوزینگان حامل ویروسهای تبهای

پشه خاکی دنیای جدید و احتماال ویروس تورم طاولی دهان باشند.روش انتقال ویروس :

از طریق نیش پشه خاکی آلوده منتقل می شود. ناقل ویروسهای کالسیک پشه خاکی خونخوار کوچک پشمالویی است به نام فلبوتومی پا پاتاسی که از پشه های خاکی معمولی با دامنه پرواز معینی است و شبها خونخواری می کند. پشه های خاکی جنس سرجنتومیانیز می توانند آلوده و

ناقل این ویروس بشوند.حداکثر دوره کمون :

روز به ندرت کمتر .4 تا 3 روز ، معموال 6 

دورة واگیری ویروس : ساعت بعد از بروز تب در خون شخص آلوده وجود دارد. پشه خاکی24 ساعت قبل تا 24اقال از

روز بعد از نیش زدن فرد آلوده ، خودآلوده کننده می شود و تا آخر عمر طبیعی خود7در حدود که حدود یکماه است این خصوصیت را حفظ می کند.

حساسیت به این ویروس جهانی است. مصونیت تنها در مقابل همان نوع ویروسی که بیماری باقی بماند. مقاومت نسبی که در ساکنین  است ممکن است به مدت طوالنی ایجاد کرده

مناطق آلوده به پشه خاکی دیده می شود احتماال مربوط به آلوده شدن آنها به این ویروس دراوایل زندگی است.

روشهای کنترل :

[Type text]

- درمان اختصاسی3- کنترل بیماران ، تماس ها و محیط اطراف 2- کنترل پشه خاکی 1 داخل و  در - استفاده از حشره کش ها6- جداسازی بیمار ندارد 5- قرنطینه ندارد 4     ندارد به -8 - آموزش به مردم 7 پشه خاکی   منظور از بین بردن  به  محل سکونت انسان خارج

هنگام بروز حادثه اقدامی ندارد . :  - نام بیماری آنفوالنزا4

آنفلوانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفس است .عالئم:

تب ، لرز ، سردرد، درد ماهیچه ای ، عرق ، آبریزش از بینی و گلودرد خفیف ظاهرمی شود.سرفه های بیمار اغلب شدید و مداوم است .

دوره کمون : روز خرد به خرد بهبود می یابد. 7 تا 2بیماری معموال بین

راه شناسایی بیمار : می  بر اساس مشخصات اپیدمیولوژیک آن صورت می گیرد و موارد انفرادی آنرا تنها معموال

توان به کمک روشهای آزمایشگاهی تشخیص داد به این صورت که در مرحله تب ویروس را از ترشحات گلو وبینی جدا می کنند و آنرا در تخم مرغ رویان دار یا کشت یاخته کشت می دهند و یا

آزمایشهای اختصاصی سرم شناسی که در مرحله حاد و نقاهت انجام می گیرد. دهنده : انواع ویروسهای انتقال

وB  شناخته شده اند که تاکنون همه گیریها همواره با انواع A و C ، B سه نوع ویروس آنفلوانزا Aشده است و نوع   ویروس ایجاد C  فقط عامل ایجاد موارد تک گیر بوده است و گاه نیز همه

می تواند نزد نوزادان ، خناقCگیریهای کوچک و موضعی را سبب شده است . آنفلوانزای ویروسی ایجاد کند . تشخیص سه نوع مختلف ویروس های آنفلوانزا به وسیله آزمایش های سرم

اختصاصی هرنوع سرمی صورت می گیرد.( شناسی با پادتن های گروهی در بسیاری از نقاط دنیا نزد خوک ، اسب و حیوانات دیگر نیز دیده می شود و انتقال آنفلوانزا

ویروس از حیوان به انسان تنها در موارد نادر نشان داده شده است.

مخزن عفونت انسانی : خود انسان است ولی پستانداران دیگری مثل خوک و اسب و همچنین گونه های مختلف پرندگان

به عنوان منابع جدید ویروس انسانی مورد ظن هستند بدین ترتیب که شاید از طریق ترکیبمجدد ویروس آنفلوانزای انسانی و حیوانی ممکن است نوع جدیدی از ویروس ایجاد شود.

راه انتقال ویروس آنفلوانزا : به وسیله هوا و در محیط های پر جمعیت و بسته در اثر تماس مستقیم با قطره های کوچک

آلوده ترشحات گلو صورت می گیرد. ساعت است .72 تا 24 و معموال بین  دوره کمون بیماری کوتاه

دوره واگیری :احتماال محدود است و تا سه روز بعد از بروز نشانه های بیماری ادامه دارد.

اهمیت آنفوانزا : در سرعت گسترش همه گیریها ، وسعت تعداد مبتالیان و شدت عوارض آن به خصوص ذات

الریه میکربی است در همه گیریهای بزرگ ، شکل شدید بیماری و یا مرگ ناشی از آن بیشتر نزد پیران و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی و یا بیماریهای سوخت وسازی

ناتوان گردیده اند دیده می شود. 

روشهای کنترل :الف: اقدامات پیشگیری کننده :

[Type text]

با مایه حاوی پادتن کافی و مشابه شوس ویروسی - مصون سازی فعال وقتی که مایه کوبی1 - مصرف یکصدمیلی گرم2که در جریان ایجاد همه گیری است صورت گیرد مؤثر است .

A  ساله و بیشتر در پیشگیری از آنفلوانزا نوع 9 در روز نزد افراد   هیدروکلراید دوبار آمانتیدین - آموزش مردم نسبت به رعایت3بدون تأثیر است .    Bمؤثر است ولی برای آنفلوانزا نوع

بهداشت فردی به خصوص خطر عطسه و سرفه .ب: کنترل بیماران ، تماس ها و محیط اطراف :

 A - تجویز آمانتیدین در مراحل اولیه ی ابتال به آنفلوانزا 2- گزارش به مقامات بهداشت محلی 1باعث کاهش نشانه های آن می شود.

 - سرما خوردگی :5

تعریف : سرماخوردگی ) کوریزا- رینوفارنژیت ( به مجموعه عالئم عفونت ویروسی مجاری تنفسی ) زکام

حاد ویروسی ( و بدون تب اطالق میگردد. تفاوت اصلی سرماخوردگی از سایر عفونتهایویروسی و باکتریهای دستگاه تنفس ، فقدان تب و خفیفتر بودن نسبی عالئم آن است.

اتیولوژی : بسیاری از عوامل ویروسی و برخی از عوامل غیر ویروسی ) نظیر سیکوپالسما و کالمیدیا ( می توانند ایجاد سرماخوردگی کنند. در بین ویروسهای شناخته شده رینو و کورونا ویروسها بیش از

همه در ایجاد این سندرم دخالت دارد .اپیدمیولوژی :

سرماخوردگی از راه تماس مستقیم از شخصی به شخص دیگر منتقل می شود. اپیدمیهای فصلی مختلف سرماخوردگی ناشی از روشهای متفاوت ویروسی ، هر کدام دارای اپیدمیولوژی

به خاص خود هستند و در پائیز، اواسط زمستان یا بهارمشاهده می شوند بروز سرماخوردگی سن و محیط بستگی دارد و متداولترین بیماری انسانی بوده و به تنهایی شایع ترین علت غیبت از

مدرسه و محیط کار می باشد.پاتولوژی :

زمانیکه عفونت ویروسی شدت داشته باشد راههای ارتباطی سینوسهای اطراف بینی و گوش با ممکن است مجاری هوائی مسدود می شوند و در این شرایط در اثر عفونت باکتریهایی ثانوی

پدیده چرکی ایجاد شود.بهبودی از سرماخوردگی بدون عارضه ، سریع است و بدون بجاگذاشتن ضایعه حاصل می شود.

ایمنی:ترشحات بینی اولین سد دفاعی در مقابل عفونتهای سلولهای اپیتلیال مجاری تنفسی هستند.

پاتوژنز : ویروسها از راه ذراتی که درضمن سرفه ، عطسه و حرف زدن به خارج پرتاب می شوند منتقل

روز قبل از شروع عالئم آغاز می شود و چند روز بعد از آن به2 تا 1می گردند . دفع ویروس میزبان در درجه اول بستگی به وجود یا عدم وجود حداکثر خود می رسد .حساسیت یا مقاومت

مقاومت در برابر همان ویروس و یا ویروسهای مشابه آن در اثر عفونت قبلی است. برخی ازاعمال فیزیولوژیک در حساسیت فرد و شدت بیماری مؤثرند.

نشانه های بالینی : تشخیص سرماخوردگی بیشتر توسط خود شخص داده می شود. عطسه،سردرد و بدی حال

عمومی عالیم اولیه هستند و به دنبال آن حس سرما، گلودرد، آبریزش و احتقاق بینی پیدا میشود.

تشخیص :تشخیص سرماخوردگی تقریبا همیشه بر سابقه بیمار و عالیم بیماری متکی است.

درمان :

[Type text]

استراحت در بستر، لباس گرم و جلوگیری از سرمابه بیماران توصیه می شود. تجویز مایعات به مقدار کافی و رژیم غذایی بستگی به اشتهای بیمار دارد. جهت تسکین سردرد می توان از اسید

استفاده کرد که دوز آن در اطفال و بالغین متفاوت است، استیل سالیسیلیک و یا استامینوفنبهترین اقدام جهت تسکین گلودرد، غرغره با نرمال سالین گرم است.

پیشگیری : برای جلوگیری از انتشار بیماری از راه هوا باید بیماران را تشویق کرد که با روشهای بهداشتی نسبت به جمع آوری ترشحات تنفسی و ازاله آنها دقت کنند. قرنطینه و مصرف داروها اثری در

پیشگیری ندارند. 

- سرخک ) روبئوال ، هاردمیزل، رد میزل، موربیلی (6 سرخک بیماری ویروسی حاد و بسیار مسری است نشانه های آن تب ، تورم ملتحمه چشم، ،3-7ترشح بینی، التهاب نای ونقطه های کوپلیک بر روی مخاط دهان تظاهرمی یابد بین روزهایلکه های قرمز مشخص بیماری اول در روی صورت و سپس در تمام بدن ظاهر می شود.

عامل عفونت :ویروس سرخک که از جنس موربیلی ویروسها و خانواده پاراماکسوویریده است.

راه انتقال این بیماری : به وسیلة انتشار قطره های آب دهان و یا تماس مستقیم با ترشحات بینی و یا گلوی افراد آلوده

صورت می گیرد.دوره کمون :

و تا ظهور لکه های قرمز8-13 روز است از فاصله تماس با ویروس تا شروع تب 10در حدود روز طول می کشد.14

دوره واگیری : روز بعد از ظهور لکه های پوستی قابلیت انتقال وجود دارد واگیری4کمی قبل از شروع تب تا

بعد از ظهور لکه های پوستی به حداقل می رسد.2در روز  

اقدامات پیشگیری کننده : - مایه کوبی : مایه زنده ضعیف شده سرخک مایه انتخابی برای این بیماری است . مایه سرخک1

نگهداری کرد . مایه ای که حل شده و در C 8-2را قبل و بعد از حل کردن آن باید در حرارت ° 12-15 ساعت مصرف نشده باید دور ریخته شود. زمان مایه کوبی برای کودکان 8عرض

ماهگی است. - مراکز بهداشتی و پزشکان خصوصی باید با آموزش عمومی مردم آنها را به مایه کوبی2

نوزادشان تشویق کنند و کسانی را که مایه کوبی عوارض سوء در آنها ایجاد می کنند به وسیلهتزریق گلوبولین ایمن محافظت کنند.

 کنترل بیماران ، تماسها و محیط اطراف :

-5- قرنطینه 4- گندزدایی همزمان 3- جداسازی بیمار 2- گزارش به مقامات بهداشتی محلی1- تحقیق دربارة تماسها6محافظت تماسها

[Type text]

 اقدامات در همه گیریها :

- ارسال فوری موارد مشکوک ، تنظیم برنامه فشرده مایه کوبی شامل تمام افراد حساس1برای محدود کردن گسترش بیماری .

- محافظت انفعالی یا مایه کوبی تازه واردین به هنگام بروز اپیدمی در مؤسسات.2 - استفاده از مایه برای کاهش گسترش بیماری در زمان شروع اپیدمی و در صورتی که مقدار3

مایه محدود باشد باید در مرحله اول کودکان کم سن و سال تر را که بیشتر خطر بیمار شدن رادارند مایه کوبی کرد.

نکته : به بیمارانی که نارسایی های ایمنی دارند و یا به دلیل ابتالء به لوسمی ، لنفوم یا بیماریهای بدخیم عمومی و یا درمان با کورتیکواستروئیدها ، پرتودرمانی، داروهای الکیلی وضد سوخت و سازی از پاسخهای عینی آنها کاسته شده نباید مایه زنده سرخک زده شود. مایه کوبی بیماران

دارند را باید تا بهبودی آنها به تأخیر انداخت و مبتالیان به سل تبدار و یا کسانی که بیماری شدید حاد را تا وقتی که درمان را شروع نکرده اند نباید مایه کوبی کرد . بعد از تزریق گلوبولین ایمن و

ماه به تأخیر انداخت .3یا انتقال خون مایه کوبی را باید

فلج اطفال : -7اپیدمیولوژی :

فلج اطفال بیماری عفونی و مسری است که فقط انسان را مبتال می کند. عامل آن ویروسی به ساختهRNA دارد. از یک رشته ساده 1،2،3همین نام از گروه آنترو ویروس هاست که سه نوع

درجه سانتی گراد طی نیم ساعت از بین می رود. انتشار ویروس پولیو55  شده در حرارت فقط از انسان به انسان است. ناقل مزمن ندارد. ویروس معموال از راه مدفوع – دهانی بویژه در جاهایی که بهداشت محیط وضعیت مطلوبی ندارد منتشر می گردد. شیرخواران و کودکان

سال بیشتر مبتال می شوند و این بیماری بیشتر در فصول گرم و مرطوب اتفاق می5زیر افتد.مصونیت متقاطع بین سه نوع ویروس پولیو وجود ندارد. دورة نهفتگی نوعی فلجی ویروس

هفته نیز بطول انجامد.5 هفته است ولی شاید تا 2-1پاتوژنز :

وقتی فرد حساس به ویروس پولیو آلوده شد ویروس در حلق و روده تکثیر می یابد و در عرض چند روز در سیستم لنف موضعی انتشار یافته و می تواند وارد خون شود. ویروس ممکن است از راه خون یا رشته های عصبی به نخاع و مغز انتشار یابد. وقتی ویروس وارد سیستم عصبی

شد به طور انتخابی به نورونهای حرکتی نخاع یا مغز حمله می کند با انهدام این سلولها و تخریب دنروه و فلج شده، سرانجام آتروفیه می گردند. آنها عضالت

عالئم بالینی : موارد به صورت 4-8 افراد آلوده پولیو بدون عالمت می باشد در حدود %90در بیش از %

موارد به1 نامیده می شود. در حدود % کسالتی جزیی بروز می کند که پولیو میلیت ابورتیو از موارد فرم فلجی بوجود می آید. در فرم1/0-1شکل مننژیت تظاهر می کند. باالخره در %

های غیر آشکار فرد عالمتی از بیماری را نشان نمی دهد ضمن اینکه می تواند ویروس را بهدیگران منتقل نماید.

پولیومیلیت ابورتیو، کسالتی خفیف است که با تب پائین ، گلودرد ، استفراغ ، دل درد، بی اشتهایی و بی حالی تشخیص داده می شود چون این عالئم غیر اختصاصی است این نوع پولیو را نمی توان از سایر عفونتهای ویروسی مشخص کرد. فلج درکار نبوده و سریعا بهبودی حاصل می

شود. مننژیت آسپتیک حاصله از بیماری پولیو را از نظر بالینی نمی توان از سایر مننژیت های ویروسی افتراق داد. عالئم آن عبارتند از : تب ، بی حالی ، سردرد ، درد عضالنی ، هیپواستزی و پاراستزی

، تهوع ، استفراغ، اسهال ، یبوست و بی اشتهایی .

[Type text]

در معاینه فیزیکی سفتی واضح گردن، به خصوص در مراحله اولیه بیماری وجود دارد. تجزیه مایع نخاع افزایش متوسط گلبول سفید را نشان می دهد. در اوائل بیماری غالب سلولها ممکن است

ممکن است عادی و یاCFsچند هسته ای بوده ولی بعدا لنفوسیت ها غلبه می یابند. پروتئین پولیو میلیت فلجی تیپیک دوفاز مینور و ماژور دارد.  طبیعی است.CSFکمی باال باشد . گلوکز

فاز مینور شامل تب ، نشانه های گوارشی و تنفسی فوقانی که مشخصه پولیومیلیت ابورتیو بیماری با درد، اسپاسم عضالنی و برگشت تب شروع می شود که متعاقب آن است . فاز ماژور

بطور سریع فلج و گاهی اوقات فقط در عرض چند ساعت اتفاق می افتد . فلج پاها را بیشتر از بازوها گرفتار می کند و معموال غیر قرینه است. در موارد شدید فلج، هر چهار دست و پا به

از نوع شل است و اضافه تنه ، عضالت شکمی و سینه را در بر می گیرد . فلج پولیومیلیتماهیچه ها تونیسیته ندارند.

درمان : بیمارانی که با تابلوی پولیو فلجی مراجعه می کنند باید تحت درمان عالمتی با مسکن قرار گرفته  و در صورت لزوم حداقل تا قطع تب در رختخواب استراحت نمایند. از ورزش سخت تا چندهفته

باید اجتناب نمود. در بیماران مبتال به عفونت پولیو غیر فلجی از هرگونه تزریق عضالنی باید خودداری شود. بدلیل خطر وقفه تنفسی، بیمارانی که اشکال در بلع یا ضعف عضالت سر ،

تحت مراقبت باشند. اسپاسم های دردناک  باید در بیمارستان مجهز گردن و تنه دارند  پولیومیلیت فلجی حاد ممکن است به استراحت در رختخواب ، مسکن و خواب آوردها و کیسه

این است که به محض ساکت شدن دردهای حاد هرچه آبگرم نیاز داشته باشند. بهترین کار زودتر بیمار حرکت داده شود. فیزیوتراپی توسط افراد خانواده در منزل قابل اجراست و باید

از برای مدت طوالنی ادامه یابد. قرار دادن در وضعیت صحیح و ورزش ، بهبودی و پیشگیریتغییر شکل عضو مبتال را به حداکثر ممکن تأمین خواهد نمود.

واکسن :دو نوع واکسن برای پیشگیری از بیماری پولیومیلیت وجود دارد : واکسن زنده خوراکی پولیو)

OPV) ( و واکسن کشته یا غیر فعال شده پولیو IPV. ) عبارتند از : (OPVمزایای )

این است که درOPV و ارزان بودن . مهمترین مزیت  تجویز آن از راه دهان ، آسان بودن تجویز ایمن می OPV که با   کودکانی برابر ویروس پولیو مصونیت روده ای ایجاد می کند در نتیجه

این است که تقریبا در هرOPVشوند ویروس وحشی را به کودکان دیگر منتقل نمی کنند . عیب مورد فلج ناشی از واکسن اتفاق می افتد.3ده میلیون روزی که تجویز می شود ،

IPV با ایجاد مقدار کافی آنتی بادی در سرم از ورود ویروس از راه خون به سیستم عصبی این است که خطر فلج ناشی از واکسن را ندارد. عیب IPVجلوگیری می کند . بزرگترین مزیت

IPV این است که مصونیت روده ای خیلی کمی در مقابل ویروس پولیو ایجاد می کند در نتیجه احتمال دارد که ویروس وحشی را به کودکان دیگر منتقل کند. این دو  IPVکودک ایمن شده با

واکس ممکن است در اثر حرارت غیر فعال شوند لذا هر دو باید در شرایط یخچالی حمل ونگهداری شوند.

  : ب( بیماری های ناشی از باکتریها

کزاز : ) تتانوس ( بیماری حاد و عفونی -1

عامل بیماری کزاز باکتری است به نام کلستریدیوم تتانی که از جنس کلستردیوم و گونه تتانیاست. ) باسیل بی هوازی (

 مشخصات کلستردیوم تتانی :

کلستردیوم تتانی باکتری است به شکل باسیل، دارای حرکت ، گرم مثبت ، بدون کپسول .

[Type text]

دارای اسپور گرد کامال انتهایی ، بی هوازی اجباری ) یعنی فقط در غیاب اکسیژن اسپورش فعال 1 درجه را تا 100 درجه است ، از نظر مقاومت اسپورش دمای 37می شود( دمای اپتیموم آن

ساعت هم می تواند تحمل کند، به مواد شیمیایی کامال مقاوم است در صورتی که فرم رویشیاصال مقاومی ندارد. به شکل طبیعی و بی آزار در روده حیوان است و تولید زهر می کند.

سم تتانی :کلستردیوم تتانی دو نوع سم دارد :

- تتانو اسپاسمین : سمی است بسیار قوی و مقادیر حتی بسیار ناچیز این نوروتوکسین مسئول1عالئم عمده بیماری کزاز چون اسپاسم ، تشنج و غیره است.

نقش عمده ای در بروز کزاز داشته باشد مورد تردید است لیکن اثر سمی  اینکه - تتانولیزین :2آن روی لوکوسیت ها، به ثبوت رسیده .

محل وجود کلستردیوم تتانی و راه های انتقال آن : این باکتری معموال همه جایی است و در تمام دنیا وجود دارد. اسپور باکتری کزاز مخصوصا در

خاک کشاورزی و خاکی که پهن حیوانات وارد آن شده فراوان است. وارد آن شده فراوان است. این باکتری در روده حیوانات مثل گاو و گوسفند و پرنده ها مخصوصا اسب یا سایر حیوانات یافت می شود. این باکتری در شرایط مساعد کزاز تولید می کند. این شرایط به طور کامل

به نظر می رسد که متوقف شدن جریان خون حداقل در بخش کوچکی از شناخته نشده است. بافت بدن و تکثیر پیدا کردن سایر میکروارگانیسم های هوازی و مصرف اکسیژن و ایجاد شرایط بی هوازی ، رشد این باکتری را فراهم می سازد. وجود خاک در زخم ها بر احتمال بروز کزاز می

نمک های کلسیم الزم است. معهذا کزاز افزاید، زیرا برای تبدیل اسپور به سلول رویشی وجود در مواردی به حدی سریع و ناگهانی و بی اهمیت مثال از راه خراش یا یک نقطه زخمی شده وارد و بیماری تولید می کنند که نمی توان به شرایطی که موجب تولید آن شده اندیشید. این بیماری

مزمن و در ارتباط نزدیک با گاو مخصوصا در مناطقی دیده می شود که افراد پابرهنه با زخمهای صورت اغلب تشخیص زخمی که باسیل کزاز در وبز و سایر پستانداران زندگی می کنند. در این

و محال است. در گذشته استفاده از لباسهای کامال سترون نشده آن تکثیر می یابد غیر ممکن بعد از عمل جراحی موجب پیدایش کزاز می گردید. کزاز از طریق بند ناف در مناطقی که

ازکودحیوانات برای پانسمان کردن زخم ناف استفاده می شود امری است عادی .چگونگی عمل سم :

سم تولید شده به صورت موضعی عمل نمی کند بلکه از طریق اعصاب محیطی به سیستم منتقل می شود. عصبی مرکزی

روز تا چند ماه و چند سال10  دورة کمون بیماری : موجود نیست . ولی تا  در همه تعیین نمود چون غالبا زخمی  را نمی توان دورة کمون بیماری

روز است لیکن دورة14 این مدت درحدود آنجا که دیده شده است بسیار متفاوت است.غالبا روزه نیز بخصوص در نوزادان زیاد دیده می شود. در حالیکه دورةکمون تا یک ماه6-4کمون های

ماه نیز دیده شده3نیز کم نیست . بندرت دورة کمون کوتاه یک الی دو روزه و یا طوالنی تا است. کال در این بیماری دورة نهفتگی متغییر است.هر چه کوتاه تر باشد بیماری وخیم تر و هر چه طوالنی تر باشد بیماری مالیم تر است.باسیل کزاز می تواندبدون تولید سم در بافتها باقی

روز(1-14بماند.)عالیم بیماری :

اولین عالمت کزاز سفتی عضالنی است . عضالت آرواره سفت می شود و مانع باز شدن دهان می شود به اصطالح دهان قفل می شود. و سفتی عضالت گونه و چشم که باعث کشیدگی

چشم می شود و سفتی لبها و باال رفتن گوشه های دهان را باعث می شود باعث تغییر شکل و قیافه بیمار می گردد که به آن لبخند شیطانی گویند. عالئم دیگر ابتالء حلق است که بیمار

از گلودرد می کند، سفتی گردن، سختی شکم و از عالئم زود رس آن می توان موارد شکایتزیر را نام برد.

[Type text]

بی قراری، بی خوابی ، تحریک پذیری نسبت به نور و صدا و هر چه این دو بیشتر شوند انقباضات بیشتر می شود ، سردرد، ولی شکایت های اولیه مربوط به سختی عضالت موضعی و یا عمومی است، بی اشتهایی ، درد در آرواره ها، گردن و یا پشت، سختی و درد در بلعیدن ، شکم درد، درد در سینه و یا تب و عرق کردن زیاد ، دشواری تنفس و فشار بر روی سینه از عالئم دیگر است .

نشانه دردناک بیماری است به طوری که مریض به تدریج می آموزد گاه حمالت اسپاسم اولین که آرام بخوابد، سخن نگوید مگر آنکه مجبور باشد و بطور کلی از هر حرکتی که احتماال یک کریز و یا اسپاسم به دنبال داشته باشد. گاهی درموارد پیشرفته انقباض عضالت آنقدر شدید است که

صدای شکسته شدن آن به گوش می رسد و بدن حالت پرانتزی رو به بیرون پیدا می کند و باهرگونه تحریک به وسیلة نور و یا صدا این انقباضات بیشتر می شود.

سیر بیماری : بعد از طی دورة کمون بیماری، اولین اسپاسم چند ساعت و یا چند روز پس از شروع نخستین نشانه ها خودنمائی می کند. این فاصله که دوره بروز نامیده می شود و پیدایش اسپاسم های

انعکاسی ) تشنج ( مهمترین نکته ای که می توان در کزاز در نظر گرفت چون پیش آگاهی به این دو عامل دارد . چنانکه دوره بروز در اشکال شدید از چند بیماری بمقدار زیادی بستگی

تجاوز نمی کند. نشانه های نخستین چون باز نشدن دهان، درد گردن، سفتی عضالت ساعت ساعت48 پس از بروز زخم ظاهر می گردد و تقریبا پس از 10 تا 7دیگر بدن در بین روزهای

اولین انقباض بازتابی خودنمائی می کند.اسپاسم بعدی ممکن است یک ساعت بعدجلوه کند.روزبعد اسپاسم ها خود بخود بدون تحریکی واضح ودر فواصل کوتاه ظاهر می شود و بیمار بسیارمضطرب می گردد. ترشحات در دهان و حلق جمع می شود دهان به راحتی باز نشده و یا

اصال گشوده نمی شود بلع دشوار می گردد. سخن گفتن دردناک و هراس بیمار از ایجاد یا بروز یک اسپاسم وی را از هر حرکتی بوحشت می اندازد وشهامت ناله کردن را نیز را وی باز می

ستاند. از آن گذشته اسپاسم ها، سفتی قفسه سینه و ترشحات غلیط حاصل در مجاری تنفسی فوقانی ،تنفس را تحت تأثیر قرار می دهد. بخصوص پس از یک سری حمالت انقباضی غیر قابل

کنترل سیانوز ظاهر می شود و یا ممکن است تنفس قطع شود در سخت ترین اشکال بیماری  حرارت بیمار باال می رود عده ای نیز به شدت عرق می کنند. اگر به خاطر آوریم که در تمام

بیمار هوش خود را از دست نمی دهد آنگاه به عمق شکنجه چنین بیماری آگاهی می  احوال اینیابیم.

روز دیگر ادامه5 تا 4در حدود روز سوم بیماری به اوج شدت خود می رسد و دوران بحرانی می یابد تا بتدریج از شدت آن کاسته شود. لیکن در مورد نوزادان دروان بحرانی ممکن است از

هفته نیز تجاوز کند و گاه حمالت سخت تشنجی در هفته متوالی ادامه یابد. در هر حال در1 روز اول بیماری دوره سخت و تعیین سرنوشت است.و در آنها که از این مرحله8بیشتر موارد

جان سالم بدر بردند در روز دهم و حداکثر دوازدهم آثار بهبود را می توان دید. از بین می روند و یا به استثناء نوزادان در سایر مبتالیان از روز دهم به بعد غالبا اسپاسم ها

کاهش می یابند. در انتهای هفته دوم بیمار وارد مرحله نقاهت می شود و تنها از تنفس عضالنی رنج می برد. در اینحال هنوز دهان براحتی باز نمی شود. گفتگو دشوار و بلعیدن مشکل، چرخش

سر سفت و کند و براحت نشستن و سخت راه رفتن با سفتی عضالت موجود چنان غیر ممکن می نماید که بیمار را از آن برحذر می دارد. و گاه در اینحال تازه نور تند چشمهای نیمه بسته

بیمار را می آزارد و فوتوفوبی جلوه گر می شود. عده ای پس از سه هفته و در بیشتر بیماران در انتهای هفته چهارم حال عادی خود را باز می یابند لیکن سفتی عضالنی و بخصوص اسپاسم

مچ دست در نوزادان ممکن است تا هفته ها ادامه یابد.تشخیص :

وقتی این از زخم نمونه گیری می کنیم و کشت می دهیم ) در شرایط کامال بی هوازی ( سپس می کنیم اغلب پستانداران نسبت به باکتری کشت داده شده و یا سم آن را در آبگوشت تزریق

آن حساسند.عوارض :

[Type text]

عوارض ریوی، انسداد و تهویه ناکافی شش ها ، کمبود اکسیژن و باالخره کبودی، عوارض قلبی عروقی. شکستگی ، زخم های جلدی. ) این نکته نیز مهم است که گاهی اثر مستقیم سم بر

سیستم عصبی و مرگ نیز اتفاق می افتد( رویدرمان :

نام ایمنوگلوبولین یا تتابولین یا سرم ضد کزاز  بعد از آلوده شدن سرمی به یکی اینکه بالفاصله به فرد تزریق می شود و این سرم را از این راه به دست می آورند که باکتری کزاز را به اسب

نمی زنند و از اسب آنتی بادی می گیرند. اگر شرایط فرد حاد بود عالوه بر سرم واکسن هم می زنند. و اگر محل زخم خیلی بد بود به غیر از تزریق سرم به صورت عضالنی در چند نقطه

اطراف زخم هم سرم تزریق می کنند.گاهی اگربنحو مناسب درمان صورت نگیرد بروز عفونت مخصوصا در ششها به وسیله باکتری امکان دارد آنتی توکسین – داروهای ضد تشنج های ثانویه

و خواب آور هم استفاده می شود.شغل هایی که با این باکتری در ارتباطند:

کشاورزان ، گل فروشها، معدنکاران، بیماران و پرسنل بیمارستان ) چون از اولین کسانی که دچار کزاز شدند بودند ( مأموران آتش نشانی – ساختمانسازان – کارگران فاضالب- سربازان – پلیس- دامداران ) به علت تماس به کودهای حیوانی به عبارتی پهن حیوانات ( ، فوتبالیست ها –

 کسانی که در جنگ صدمه می بینند و خالصه تمام کسانی که به نوعی با خاک و کود حیواناتتماس دارند.

پیشگیری :مراقبت از زخم و جلوگیری از تماس آن با خاک و مواد آلوده ، تزریق واکسن و… -

سال یکبار5 با واکسن هر  مصون سازی افراد در معرض خطر – اجرای برنامه ایمن سازی

- سل : 2عامل بیماری :

باکتریهای تحت جنس مایکوباکتریومها – میله ای شکل – فاقدکپسول ، فاقد حرکت و فاقد اسپور ( وجودWOXهستند. این باکتریها نسبت به اسید مقاومند. اطراف باکتری الیه ای از جنس موم)

دارد که خواص ویژه ای به آنها می دهد. توبورکلوزیس از جنس مایکوباکتریومها هم عامل بیماری سل در انسان و هم در گاو- باکتری در هر محیط کشتی رشد نمی کند و محیط کشت اختصاصی

الزم دارد.باسیل سل ممکن است درمایع معده، مایع مغزی نخاعی، ادرار، خلط وجود داشتهباشد.

مناطق درگیر بدن در انسان :کلیه – استخوان- غدد لنفاوی- مننژه – ریه ها

مشاغل درگیر : افراد در تماس با حیوانات آلوده – کشتارگاهها – قصابها – دامپزشکان – کارکنان بیمارستانی در اردوگاههای مهاجرین و پناهندگان – مکانهای مربوط به بی خانمانها – بازپروری – مراکز درمان

معتادین .راه انتقال :

- هوا بیماران آلوده هنگام سرفه ، عطسه یا صبحت کردن از طریق دفع قطرات ریز عفونی ،1 ارگانیسم را منتشر می کنند و احتماال این ذرات چندین ساعت در هوا معلق می مانند و توسط

- خوردن3- از طریق اشیاء آلوده و تماس با حیوان آلوده 2افراد حساس استنشاق می شوند. - از طریق خراش پوست، مخاط تناسلی ، ملتحمة چشم4 -)گوارشی (  لبنیات غیر پاستوریزه

هفته12 تا 4  دورة کمون :راه تشخیص :

- رنگ آمیزی اسیدفالست – کشت دادن – تلقیح به حیوان- رادیوگرافی – بیوکسی PPOآزمون محل بیماری و آزمایش آن( )تکه برداری از

[Type text]

بیماری زائی : کانون اول : اگر مایکوباکتریوم توبورکلوزیس از راه استنشاق وارد بدن شود خود را به ریه

رسانده و ضایعاتی از قبیل تخریب ریه به وجود می آورد. اگر باکتری از راه خراش پوست، ملتحمة چشم یا مخاط تناسلی وارد شود دو حالت ممکن است

که هیچ تماسی با بیماری نداشته اند عفونت اولیه ایجاد می  در افرادی اتفاق بیفتد : حالت اولشود. باکتری خود را به غدد لنفاوی رسانده ، غدده متورم شده و چرکی می گردد.

غدد به ترشح ادامه داده باکتری تکثیر می یابد و زیاد شده و وارد خون یا لنف می گردد. اگر از طریق خون وارد اعضاء شود سل به وجود می آورد. مثل سل استخوانی و یا باکتری زیاد شده و

در عموم بدن قرار می گیرد که سل ارزنی است و خطرناکترین سل است. حالت دوم : فرد قبال تماسی با باکتری داشته یا به یکی از عفونتهای اولیه مبتال شده و بعد از مدتی اصطالحا باکتری خاموش شده است. بعد از فعال شدن دوباره باکتری ، عفونت ثانویه

ایجاد می گردد و باکتری و ریه ، سل ریوی به وجود می آورد.عالئم :

ورم ملتحمه – مننژیت – عفونت دستگاه تناسلی – سل پوستی ، استخوانی – خستگی – تب – سرفه – خلط – التهاب مفاصل – بی اشتهایی – الغری- کم خونی – تعریق خصوصا هنگام شب

هموپیری ) خلط خونی ( – تنگی نفس – ادرار خونی – تکرار ادرار. - در موارد سوء2   سال16-21- شیرخواران و سنین 1گروههای در معرض خطر بیشتر :

- در برخی از گروههای ژنتیکی مثل4  - برخی از بیماری های ایمونوپاتولوژیک مثل ایدز3   تغذیه ( در افراد مبتال به بعضی از بیماریهای زمینه ای نظیرBW75 – HLA 5  افراد دارای آنتی ژن

- بیماران لوسمی – لنفوم – سرطان قسمت7- بیماری کلیوی مراحل انتهایی 6    سیلیکوزفوقانی مجاری گوازشی و دیابت

درمان : استراحت PASداروی ضد سل مثل ایزونیاز ید ، اتامبوتول ، ریفامپین ، استرپتومایسین ،

جسمی و روانی – تغذیه ی مناسب .پیشگیری :

تأمین شرایط اجتماعی خوب – تفکیک و جداسازی بیماران – بهداشت مواد غذایی پیشگیری ) ب ث ژ ( در سهBCGدارویی – ریشه کنی سل گاوی – واکسیناسیون – تزریق واکسن

ماهگی–عوامل مؤثر در ابتال ء به سل :

- نژاد : سل در سرخپوستان و سیاه2   - وراثت : که دربعضی از خانواده ها شایع است1 - آلودگی محیط4  - تغذیه : در جوامع فقیر سل بیشتر است3  پوستان بیشتر از سفید پوستان

- شغل ، در محیطهای پرجمعیت ، زندان – شهر شلوغ – حالجیها سل بیشتر است 5 راهکارهای کنترل انتقال عفونت سل در مراکز بهداشتی درمانی:

ابتدا غربالگري بیمار را در اورژانس جهت شناسایی عفونت های بالقوه بیماران انجام دهید. 3 کارکنان اورژانس باید به داشتن بیماری سل در بیماری که حداقل CDCمطابق بادستورالعمل

مورد از عالئم دیگر سل را نیز داشته باشد )مانند خلط2هفته سرفه های مداوم داشته و خونی ،تعریق شبانه ،کاهش وزن ،تب و بی اشتهایی( شک کنند.

تشخيص زودرس و درمان به موقع بيماري، از اهميت اپيدميولوژيك وااليي برخوردار است و نه تنها منجر به نجات جان بيماران و جلوگيري از بروز عوارض بيماري مي شود بلكه زنجيره انتقال

را نيز قطع مي كند. از بیمارانی که دچار سرفه و خلط هستند، برای پیشگیری از انتشار عفونت خواسته شود که

ماسک بزنند.نصب عالمت هشدار دهنده در اتاق انتظار: »اگر سرفه می کنید لطفا ماسک بزنید.«

[Type text]

بیماران مشکوک را تا زمانی که تست آن منفی شود ایزوله کنید. )الزم به يادآوري است كه X دريافت١مبتاليان به سل غيرمقاوم، تحت شرايط زير، غيرعفوني در نظر گرفته مي شوند:

X منفي بودن اسمير خلط٣ X پاسخ باليني واضح به اقدامات درماني ٢داروهاي ضد سل مناسب در سه نوبت طي سه روز جداگانه(

شرایط اتاق ایزوله بیماران سل: فشار اتاق ایزوله سل باید به وسیله تهویه نسبت به محیط اطراف منفی شود یعنی میزان هوای خروجی بیشتر از هوای وارد شده به اتاق باشد. مسیر

خروجی تهویه باید به نحوی باشد که سایرین را در معرض خطر قرار ندهد. بهتر است در این اتاق توالت، روشویی و حمام جداگانه وجود داشته باشد تا فرد بیمار کمتر نیاز به خروج از این اتاق داشته باشد. خارج از اتاق ایزوله تنفسی اورژانس جهت جلوگیری از داخل شدن اتفاقی

افراد باید عالئم هشدار دهنده مناسب مانند "خطر انتقال عفونت! قبل از ورود، ماسک تنفسی که در قسمتUVخود را روی صورت قرار دهید" نصب گردد. همچنین می توان از المپ های

های فوقاني اطاق ها و راهروها يا در خروجي ها تعبيه می شود برای پاکسازی هوای اتاق ایزوله استفاده نمود. باید توجه داشت كه سل معموال از طريق تماس با لوازم و اشياء متعلق به بيماران

همچنين از طريق تماس مستقيم با بدن آنان منتقل نمي شود و لذا نيازي به ضدعفوني كردنظروف و اشياء و ديوارهاي اطاق ايزوله، نمی باشد.

برایN95حداقل سطح قابل قبول از وسایل حفاظت تنفسی در برابر سل ماسک تنفسی نوع کارکنان می باشد.

بيماراني كه به علت ابتالء به سل مسري در آغاز درمان، ايزوله شده اند در صورتي كه نياز به خدمات تشخيصي و درماني در خارج از اتاق ايزوله داشته باشند به هنگام خارج شدن از اتاق

ايزوله بايد از ماسك جراحی استفاده كنند ولي كاركناني كه در خارج از اتاق ها همراه آنانهستند نيازي به استفاه از ماسك ندارند.

استفاده از ماسک های مخصوص )فیلتردار( برای بیماران به دلیل خروج بدون تهویه بازدم بیمار در این نوع ماسک ها توصیه نمی شود. )این ماسک ها فقط هوای استنشاقی فرد استفاده کننده

را تصفیه می کنند( كاركناني كه دست اندركار خدمات پزشكي سرپائي در مطب ها و درمانگاه ها هستند به هنگام

تماس با مبتاليان و افراد مشكوك به سل، الزم است از وسايل حفاظت تنفسي، استفاده كنند و بيماران مبتال به سل مسري يا بيماراني كه قويا مشكوك به توبركولوز مسري هستند را توجيه و

متقاعد به استفاده از ماسك جراحي نمايند.

(CHOLERA )   وبا -3 عفونی حاد و خاص انسان است. تعریف : وبا ، یک بیماری

مشخصات و عاملهای بیماری زایی : الف – عالم بیماری زا : وبا در اثر ویبریون کلرا ایجاد می شود که باسیلی خمیده است، شبیه

ویرگول، گرم منفی، بدون هاگ ، بدون کپسول و متحرک که در محیطهای معمولی آزمایشگاه ، و  1O ( خود به دو گروه ویبریوکلرا Oبخوبی رشد می کند . ویبریون کلرا بر اساس آنتی ژن )

( می  1O تقسیم می شوند که بیشتر موارد بالینی وبا ، مربوط به گروه ) 1Oویبریوکلرا غیر از اعضای گروه دوم ، اسهال بروز می کند. ولی بندرت موجب ابتال به باشد و تنها در برخی

( دیده شده  1Oوبای وخیم می گردد. تاکنون همه گیریهای وبا ، تنها توسط زیر گروه ) دارای دو همنوع می باشد :1Oاست.ویبریون کلرا

(ELTOR- ویبریون التور ) 2  - ویبریون کالسیک وبا که عامل وبای آسیایی است1 دقیقه و در آب جوش30 درجه سانتیگراد در مدت 56ب- پایداری : ویبریون وبا درحرارت

هفته ) و بیشتر ( زنده می ماند. خشک6 تا 4 چند ثانیه از بین می رود. در یخ به مدت  ظرف شدن و نور خورشید در چند ساعت آن را می کشد . در محل مرطوب یک تا چند هفته زنده می

ساعت کشته می شود . نسبت به24ماند. در آبهای آلوده که محتوی مواد معدنی هستند پس از در معدة سالم زنده نمی ماند . توسط اکثر ضد اسیدها بسیار حساس بوده و پیش از چنددقیقه

عفونی کننده ها به آسانی از بین می رود.

[Type text]

روده ای  سم  نوع  یک  تکثیر می یابد و  مجرای رودة کوچک  در ج – تولید سم : باکتری کلرا AMP بر سیستم آدنیالت سیکالز – سیکلیک   اثر  راه )آنتروتوکسین( تولید می کند. این سم ، از

( CAMP)سلولهای مخاطی روده کوچک تولید اسهال می کند. سم نامبرده به جز بر سلولهای پوششی روده بر هیچ بافت دیگری اثر ندارد.

 د – مخزن عفونت : انسان تنها مخزن شناخته شده عفونت وبایی است که می تواند در شکلبیماری بوده یا تنها ناقل میکروب باشد.

- Xموادآلوده : منبع مستقیم برای آلودگی ،محتویات اسهال و استفراغ بیماران و ناقالن است. ه (Related – Doseو – مقدار آلوده کننده : بیماری وبا وابسته به مقدار میکروب خورده شده ) مقدار آلوده کننده می باشد . عفونت هنگامی روی می دهد که تعداد میکروب خورده شده از

میکروب برای تشخیص بیشتر باشد. در مقایسه با سایر عاملهای عفونت زای روده ای از قبیل وبایی ایجاد گردد. دو عامل  الزم است تا اسهال  (10 تا 8شیگال، تعداد باکتری بیشتری حدود )

(O- گروه خونی ) 2- کاهش اسید معده بیماران 1افزایش دهندة خطر عفونت وبا عبارتند از : روز قابلیت انتقال بیماری10 تا 7ز – دورة واگیری : به طور معمول ، یک بیمار وبایی، به مدت

درصد حداکثر در مدت یک99 روز و 14 تا 7 درصد بهبود یافتگان از وبا ، در مدت 90را دارد. هفته آلوده کننده3 تا 2ماه از عامل بیماری پاک خواهند شد. ناقالن در دورة نقاهت ، به مدت

هستند. باکتری کلرا ممکن است برای مدتی طوالنی در صفرا باقی بماند. ناقالن مزمن، ممکناست مدت یک ماه تا ده سال دفع کننده عامل بیماری باشند.

عاملهای مربوط به میزبان :- سن و جنس : وبا هر دو جنس و همة سنین را مبتال می سازد1 - حرکتهای جمعیت : حرکتهای جمعیت مانند جشنهای عروسی ، ایام زیارتی، بازارهای روز و2

جشنهای عمومی موجب افزایش خطر رویارویی با آلودگی می شوند. در مسافرتهای هوایی،بیماران و حامالن میکروب به آسانی عفونت را به کشورهای دیگر منتقل می کنند.

  نامناسب بیشتر روی می دهد - وضعیت اقتصادی : در گروههای با وضع اقتصادی – اجتماعی3 استوار و پایداری ایجاد می گردد. - ایمنی : با آلودگی طبیعی، ایمنی4

آب ، خوراک آلوده ، مگسها )گرچه می توانند عامل عاملهای زیست محیطی : عبارتند از :بیمای را حمل کنند ، اما یک ناقل مهم و معتبر محسوب نمی شوند.(

راههای انتقال آلودگی :انتقال وبا از انسان به انسان از راههای زیر می باشد:

الف- منابع: منابع آب آلوده شده به مدفوع ، مثل چاهها، دریاچه ها، استخرها، جویبار و رودخانه ها، ب – آشامیدنی و خوراک آلوده ، آشامیدنیها و خوراک های آلوده با همه گیری وبا

ارتباط دارند. ج- تماس مستقیمنشانه های بالینی :

وبا ممکن است بدون عالمت اسهال خفیف و یا عالیم کامال انفجاری ظاهر شود. فرد سالم در ساعات اولیه بعد از آشکار شدن عالیم ممکن است دچار کاهش شدید فشار خون شده و در

ساعت فوت نماید. شدت بیماری وبا به سرعت و مدت از3 تا 2صورت درمان نشدن طی مبتالیان ، دچار وبای التور خفیف می شوند  درصد90دست رفتن مایعات بستگی دارد . بیش از

که قابل شناسایی از سایر اسهالهای حاد بالینی نمی باشند. دورة نهفتگی بیماری چندساعت تا پنجروز، ولی بطور معمول یک تا دو روز می باشند.

عوارض :در نتیجه درمان نامناسب یا تأخیری است ، این عوارض عبارتند از :

- اسیدوزتابولیک شدید : که در اثر اتالف بیکربنات از راه مدفوع بوده و معموال همراه با تهوع و1 - افزایش4- کاهش پتاسیم خون ) هپیوکالمی ( 3- کاهش قند خون 2استفراغ پایدار می باشد.  - زخم قرنیه7  - ادم مغزی6  - کاهش کلیسم خون ) هیپوکلسمی(5  سدیم خون ) هیپوناتومی (

- پنومونی : در مواردی که بیمار دچار اختالل هوشیاری است به علت ورود محتویات روده به8 - تشنج و تتانی : گاهی به10- نارسایی حاد کلیه 9ریه در هنگام استفراغ ، می تواند ایجاد شود.

علت از دست دادن منیزیم روی می دهد.

[Type text]

 

- حصبه یا تیفوئید :4حصبه یک بیماری عفونی حاد است که توسط سالمونالتیفی ایجاد می شود.

تظاهرات بالینی حصبه عبارتند از : آغاز تدریجی ، سردرد، تب طوالنی و شماری اختالالت عمومی قابل مالحظه ، اصطالح تب

روده ای هم شامل حصبه و هم شامل اشباه حصبه است.عوامل بیماریزایی

الف- عامل زنده بیماریزا : سالمونالتیفی عامل عمده ابتال به حصبه است.ب- مخزن عفونت : انسان تنها مخزن شناخته شده و میزبان طبیعی سالمونالتیفی است.

ج- منبع عفونت : مدفوع و ادرار بیماران و اشخاص حامل منبع عفونت است. د- دوره واگیری : تا زمانی که سالمونال در ادرار یا مدفوع وجود داشته باشد بیمار در دوره

واگیری است.عوامل مربوط به میزبان

سالگی30 تا 10الف- سن : بیماری حصبه در هر سنی روی می دهد ولی از همه بیشتر در است.

ب- جنس : موارد بیماری در مردان بیشتر از زنان گزارش می شود ولی اشخاص حامل در زنانبیشتر است.

ج- ایمنی : یکبار ابتال به حصبه ایمنی تقریبا دائم ایجاد می شود ولی ابتالی دوباره هم نادر نیست.حامالن تیفوئید

الف- حامالن مزمن: هر کس که به مدت بیش از یکسال پس از ابتال به بیماری باسیل حصبه دفعنماید به عنوان حامل مزمن طبقه بندی می شود.

حامالن موقت به طور معمول به مدت یک تا دو ماه میکروب حصبه را دفع  ب- حامالن موقت : به صورت حامل صفراوی ، روده ای و ادراری هم طبقه بندی می می نماید. حامالن حصبه را

کنند.تشخیص حامالن میکروب حصبه

(Vi-Agglutination  Testالف- آزمون وی – آگلوتیناسیون ) ب- جدا کردن میکروب حصبه

عوامل زیست محیطی       ز- شیر       و- مگس        هX- خاک           د- غذا     ج- یخ        ب- آب          الف- فصلج- سبزی

عوامل اجتماعی - انجام کارهای3  - پائین بودن استانداردهای بهداشت شخصی2  - آلوده شدن خاک به مدفوع1

- بیسوادی و ناآگاهی از5- پایین بودن استاندارد خوراکی ها و آشپزخانه 4   غیر بهداشتیبهداشت.

راه انتقال : آب و مواد  وسیله های اصلی انتقال حصبه عبارتند از :  ( :VEHICLE  الف – انتقال بوسیله )

خوراکی آلوده به مدفوع یا ادرار بیماران یا حامالن بیماری، پاراتیفوئید بطور معمول از راهخوراکی های آلوده مانند یخ ، بستنی ، غذاهای یخ زده و شیرینی منتقل می شود.

ب- تماس مستقیم : بخش کوچکی از موارد بیماری حصبه می تواند به علت انتقال مستقیمآلودگی از راه آلودگی دستها باشد.

ج- مگس ها : در مناطق بومی انتقال به وسیله مگس هم امکان پذیر است.دوره پنهانی

روز و دامنه دوره پنهانی بسته به تعداد میکروب14 تا 10دوره پنهانی حصبه بطور معمول هفته است. در آلودگی های منتقله از راه آب دوره پنهانی درازتر از3 روز تا 3خورده شده

آلودگی های منتقله از راه خوراکی هاست .

[Type text]

روشهای مبارزه با حصبه- مبارزه با مخزن :1

الف- بیماران :روشهای معمول برای مبارزه با مخزن عفونت عبارتند از : جداسازی، درمان. گندزدائی برای درمان از کلرامفینکل استفاده می شود به شرط آنکه میکروب در برابر آن مقاوم

نباشد. ب – موارد تماس : برای موارد تماس اقدامات زیر را می توان انجام داد: ایمن سازی، مراقبت

از بیماری، فرآیند خوراکی ها، آموزش بهداشت. ج- اشخاص حامل بیماری : منبع افراد حامل بیماری از دستکاری و بردن خوراکی ها، شیر یا اب

برای دیگران و آموزش بهداشت از نظر بهداشت فردی مبارزه به وسیله بهسازی محیط -2 - ایمن سازی : ایمن سازی را در هر سنی پس از یکسالگی می توان انجام داد. ایمن سازی را3

- کسانی که با2- کسانی که در مناطق بومی زندگی می کنند 1در موارد زیر باید انجام داد: - گروههای در معرض خطر بیماری مانندکودکان3حامالن بیماری در یک خانه زندگی می کنند

- مسافرینی که به مناطق بومی بیماری می روند. واکسن های4دبستانی و کارکنان بیمارستانها ( وB   وA و پارا  حصبه به اشکال یک ظرفیتی ) سالمونالتیفی ( دو ظرفیتی )سالمونالتیفی

TAB.وجود دارد واکسن های زنده خوراکی:

، TY، Tyواکسن های خوراکی زنده هم در دست تهیه اند : دوسویه ضعیف شده سالمونالتیفی 511 ) ( 21a).بوجود آمده و ارزشیابی شده اند

 بیماریهای قارچی یا میکوزها:

نوع حاد و مزمن دارد2مناطق درگیر:پوست ، شش

مشاغل درگیر : کارهای ساختمانی ، چوب بری ، کشاورزی، جنگل بانی ، نانوایی ، آرایشگران، دامداران،

دامپزشکان

- درماتوفیتوز1 اکثر عفونتهای قارچی درماتوفیتی ، رابطه ای با شغل ندارند، مگر در پرسنل پزشکی ،

دندانپزشکی و گاهی در کشاورزان و دامپزشکان که ممکن است با افراد یا حیوانات آلوده تماسداشته باشند.

کچلی سر از مهمترین این عفونتها است که معموال در کودکان ایجاد می شود و گاهی اوقات به آرایشگران نیز منتقل می شوند. این کچلی انواع مختلفی دارند مثل کچلی دست ، پا ، سرو ناخن

و ... کچلی دست : اگر دست مبتال قبل از شروع بیماری با ضربه های شغلی تماس داشته باشد ، در این موارد ممکن است بتوان بیماری را شغلی مزمن نمود مخصوصا وقتی که بتوان وجود قارچ را در محیط ثابت کرد و عوارض آن عبارتند از پوسته های خشک و غیر قابل خارش

دار. عفونت های درماتوفیتوزی مشتمل بر انواع میکرواسپروم ، تریکوفیتون و اپیدرموفیتون است که اغلب شیوع جهانی دارد. از لحاظ اپیدمیولوژیک به انواع آنتروپوفیلیک ، زئوفیلیک و ژتوفیلیک که میزبان متداول آنها به ترتیب انسان ، حیوان و خاک است ، تقسیم می شوند. درماتوفیت ها تنها

می توانند در الیه شاخی پوست و ضمایم آن مثل مو و ناخن زندگی کنند. کچلی سر از طریق تماس مستقیم انتقال می یابند. به ندرت بزرگساالن مبتال می شوند و لذا درماتوفیت ها اهمیت

حرفه ای ندارند.- درماتوفیتوز انسانی :1

[Type text]

از آن جهت حائز اهمیت فراوان است که به مقیاس زیاد بین انگشتان پای بزرگساالن یافت می شود. عفونت تریکوفیتون روبروم ، فنتاگرافیت ها و اپیدر موفیتون فلوکوسیوم از آن جمله اند.

عواملی که امکان بروز عفونتهای قارچی را در محیط کار بیشتر می کنند عبارتند از : ضربات میکانیکی ، خیس شدن به علت کار در آب ، چربی زدایی پوست به دلیل مصرف صابون ، مواد پاک کننده ، کار با مواد قلیایی ، تصور می شود که ویروالنس درماتوفیت ها در کشورهای صنعتی

در سطح باال قرار داشته باشند . وجود امکانات استحمام در کارخانه ها باعث پرورش اسپورهای ارکابینوم های مضر می گردد و بدین طریق عفونت بین کارگران منتشر می شود در این موارد

محیط گرم و پوشیدن کفشهای تنگ هنگام کار تعریق را افزایش داده موجب رطوبت دائمی بین انگشتان می شود، لذا کار درماتوفیت را در ایجاد عفونت تسهیل می کند. عوامل محیطی مشابهی مسئول ایجاد درماتوفیت های بین انگشتان پای ورزشکاران و سربازان می باشد. زخمهای قارچی

دستها که بوسیله تریکوفیتون روبروم ایجاد می شود ممکن است در زنان خانه دار، دختران شاغل درکافه و مشاغلی از این قبیل که موجب خیس شدن دست ها و چربی زدایی آنها می شود

، بیماری حرفه ای به حساب می آید. قرمزی ، پوست پوست شدن و گاه تاول زدن کف دستها عالئم واقعی آن است. از عفونتهای قارچی بین انگشتان آن در صنایع معدنی می توان تا حدودی با شستشوی پا ، با خشک کردن کامل بدن بعد از استحمام و با استفاده از پودر تالک که دارای مواد آنتی میکوتیک مالیمی است جلوگیری نمود. داروهای موضعی که استفاده می شود عبارتند

از :تولناتیت ، هالوپروژین ، دی بنزتیون ، اسیداندسیلنیک و داروهای قدیمی از قبیل آیودین و پمادهای وایت فیلد ، ویلکنسون ، درو، از آنتی بیوتیک خوراکی گریزوفولوین معموال در بیماری

های تینای دست و پا استفاده نمی شود . عفونت قارچی در ناخنهای پا منجر به افزایش ضخامت ناخن شده و سبب از شکل انداختن آن و درناک شدن آن محسوب می شود درمان عفونت

قارچی ناخن انگشت با گریزوفولوین خوراکی بسیار موفقیت آمیز است.- درماتوفیتوز زئوفیلیک :2

درماتوفیتوز حیوانی می باشد که در تمام مشاغلی که تماس با حیوانات بیمار دیده می شود نوعی زگیل که در بین گاوها و به میزان کمتر در بزو اسب یافت می شود سبب بیماری گاوها شده و باعث ریزش مو بوده و ممکن است سر و بدن کسانی که جابجایی گله دارند مبتال سازد. این درماتوفیتوز نزد کارگران خزکار ، چرم ساز ، صنایع دباغی ، کشاورزان ، کارگران آزمایشگاه

دیده می شود . محل ابتال اغلب پوست می باشد و عالئم آن پوسته ریزی قرمز و نقاط برجسته می باشد اولین اقدام در پیشگیری آن درمان حیوانات مبتال به کاربردن گریسوفلووین خوراکی

است و پاکیزگی و ضد عفونی کردن اصطبل ها و مؤسسات مربوط به نگهداری حیوانات دست آموز و معاینه حیوانات و همچنین پوست حیوانات باید پیش از کشتار توسط دامپزشک معاینه

شود. 

- درماتوفیتوز ژئوفیلیک :3 این بیماری سبب آلودگی محیط کار می شود این قارچ ممکن است به طور غیر معمول از کار باخاک خارج شود ، پیشگیری آن امری غیر ممکن می باشد و درمان آن با آنتی اپوفیلیک می باشد.

- کاندیدا :4

[Type text]

کاندیدا ، ارگانیسم فرصت طلبی است که در سطوح مرطوب و گرم که قبال آسیب دیده است رشد می کند . افراد مبتال به بسوره، به ویژه اگر چاق باشند ممکن است دچار عفونتهای

کاندیدایی شوند و این حالت بیشتر در نواحی مستعد مانند کشاله ران ، زیر بغل و هر جایی که دوچین روی هم می افتد دیده می شود، پای کاندیدایی اطراف ناخن شایعترین تظاهر شغلی این

بیماری است. این حالت عموما در کارگرانیکه با محیطهای مرطوب سروکار دارند دیده می شود و دستکش الستیکی به علت گرم نمودن دست سبب شدت بیماری می شود. به طوری که

کاندیداها در دهان ، واژن و روده کوچک اشخاص سالم و طبیعی وجود دارند. و این قارچ ها در دستگاه گوارش پستانداران و پرندگان بسیاری یافت می شود و ممکن است برای مدت مدیدی

بر روی صنایع گیاهی زنده بمانند که باعث ابتالی مجدد حیوانات دیگر می شود. نمونه های پر اهمیت آن کاندیدا آلبیکاتز می باشند. البته انواع کاندیدا تروپیکالیس ، کاندیدا استالتوئیدا ، کاندیدا

پسودوتروپیکالیس ، کاندیدا کروزی ، کاندیدا پاراپسیلوز ، کاندیدا گیلیرموندی نیز ممکن است بیماری زا باشند. عفونت های کاندیدایی غالبا نتیجه کاهش مقاومت بدن است که ممکن است

سیستمیک یا موضعی باشد . مقاومت پوست ممکن است با غوطه ور شدن پوست در آب یا با افزایش تعریق به علت پوشیدن کفش تنگ کاهش یابد. در نتیجه مورد اخیر، شخص ممکن است با کاندیدوزبین انگشتان سربازان مواجه شود به کرات کاندیدوزبین انگشتان دست بخصوص بین

انگشتان سوم و چهارم و اطراف و یا در ناخن دست مشاهده شده است. این مورد اغلب در میان خانم های خانه دار، کارگران خانگی، کافه چی ها، شیرینی پزها ، سرآشپزها، ظرفشویی ها ، میوه چین ها، ماهی فروشان ، کنسروسازان ، خواربار فروشان و معدنچیان دیده می شود که از

منابع داخلی آلوده می گردند. پیشگیری از کاندیدوز پوست به علت وجود منبع آلودگی داخلی مداوم ، دشوار است . بهداشت فردی دقیق و توجه به پوست ضرورت دارد. دست ها و پاها کامال باید خشک شوند و از کرم نیز باید استفاده کرد. چنان چه بیماری زمینه ای قبلی از قبیل دیابت وجود داشته باشد ، باید درمان

گردد. درمان ممکن است با تجویز داروهایی که محتوی آنتی بیوتیک پلی ان از قبیل میکوسیتن،

آمفوترپسین ب انجام شود. داروهای موثر دیگر عبارتند از : کلردانتون، دی بنزتیون ، پماد اسید درصد بنس ژن تایل. محل دیگر ابتالی کاندیدوز به جهات حرفه ای ریه است که نزد30بوریک

مصرف کنندگان چای ، کارگران کارخانه های چای خرمن گوبان چای بر حسب انواع مختلف یافت می شود. در این موارد از بین بردن بیماری اصلی باکتریایی یا قارچی ضرورت دارد. درمان با

آمفوتریسین ب یا میکوستاتین آیروسل و در موارد بسیار شدید با استفاده منظم از آمفوتریسینب موثر است.

- بالستومیکوز :5 عامل آن بالستومیکوز درماتیتیدیس است و موجب عفونت پوست می باشد. همراه با تورم

موضعی غدد لنفی ، ورود عامل عفونی به بدن کارگران آزمایشگاهها سبب بروز این بیماری می شود لذا به عنوان یک بیماری حرفه ای شناخته شده است. حالتهایی از این بیماری خود به

خود بهبود می یابند.

- پاراکوکسیدیودومیکوز :6 ساله یافت می شود.20-50این بیماری در مناطق روستایی امریکایی جنوبی غالبا بین مردان

پاک کردن دندانها با خرده چوب آلوده موجب آلودگی دهان شده ، اندامهای دیگری را نیز ممکناست مبتال سازد. برای این بیماری تاکنون علت حرفه ای شناخته نشده است.

[Type text]

- هیستوپالسموز :7 یک بیماری قارچی است که با شدت متفاوتی تظاهر می کند و اولین ضایعه آن در ریه ها ایجاد

می شود. اگر چه آلودگی به این قارچ متداول است ولی تعداد آلودگانی که نشانه های بالینی دارندزیاد نیست.

پنج شکل بالینی بیماری شناسایی شده است. بدون نشانه ، که درآنها تنها حساسیت پوستی نسبت به هیستوپالسمین افزایش می یابد. عالئم آن ناتوانی تنفسی ، ضعف ، تب ، درد سینه ،

بزرگی طحال و کبد ، عرق ، خستگی ، بی قراری ، کم خونی ، الغری ، درد ماهیچه ها و اختالالت گوارشی ، کم شدن گلبول سفید خون است . این بیماری به وسیله ترشحات زخم ، مغز

استخوان ، خلط ، خون تشخیص داده می شود. خاک به ویژه خاکهایی که مواد آلی بیشتری دارند و آلوده به مدفوع پرندگان می باشند و همچنین

درختانی که در حال پوسیدگی هستند، مخزن بیماری محسوب می شوند. روش انتقال ، تنفس روز پس از تماس با عامل8هوای آلوده به اسپور قارچی است و دوره کمون بیماری معموال

عفونت می باشد. در ضمن عفونت آغازین این بیماری در شش است و بیشتر در اثر قارچ هیستوپالسما کاسپوالتوم ایجاد می شود. درمان آن با سولفامید است. راه پیشگیری آن ماسک ها ، آب پاشی برای کنترل

درصد فرمل برای از بین بردن آلودگی از هوا.3گردوغبار ، استفاده از محلول  

- نوکاردیوز :8 عامل این بیماری نوکاردیا آسترویدوز است که محلش در خاک می باشد . مردها بیش از زنها به

این عفونت گرفتار می شوند.

بیماری ناشی از ریکتزیاها- تب کیو :1

یک بیماری عفونی است که به وسیله یک نوع ریکتزیا موسوم به کوکسیالبودنتی ایجاد می شود.علت بیماری :

کوکسیالبورنتی یک موجود زنده بسیار کوچک و با اندازه های متفاوت است. در برابر حرارت و خشکی بسیار مقاوم است و می تواند مدت های طوالنی در گردو خاک یا اشیای آلوده زنده

بماند. راه ورود عادی آن به داخل بدن به وسیله استنشاق است. در ضمن در شیر پاستوریزهنشده وجود دارد.

 پیدایش بیماری :

بیماری تقریبا در هر کشوری از جهان، در بعضی نواحی روستایی در آفریقا و خاور میانه و احتماال در نقاط دیگر دیده می شود. آلودگی در بین بچه ها عمومیت دارد. بنابراین بزرگساالن در آن نقاط

مصونیت دارند و بیماری حاد نقاط در جهانگردان یا مهاجران دیده می شود.همه گیر شناسی :

تب کیو به طور طبیعی به وسیله دور چرخه جداگانه باقی می ماند : الف( سرایت به حیوانات بوته زار به وسیله کنه ها )انسان به ندرت به وسیله کنه ها آلوده

می شود(ب( انتشار مستقیم در میان گاوها ، گوسفندان یا بزها )شیر آنها حاوی ریکتزیا می شود(

گاوها احتماال بر اثر استنشاق گردوغبار آلوده شده مزرعه به وسیله جفت ، فضوالت پرندگان یا ادرار و مدفوع عفونی می شوند. )آلودگی انسان بیشتر به علت ارتباط مستقیم یا غیر مستقیم یا

گله گاوها ، گوسفند یا بزها می باشد(. میزان واکنش کارگران تهیه کننده لبنیات در مقایسه با کارگران کشتارگاهها و دامپزشکان باالتر

است.مشاغل درگیر :

[Type text]

کارگران )مزرعه ، کشتارگاهها ، لبنیات سازان ، پشم چین ، پوست فروشان ، آزمایشگاهها( ،دامپزشکان ، واحدهای بسته بندی گوشت

راه انتقال :- تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا مواد آلوده کننده2- هوا 1

نشانه های بیماری : شبیه انفلوآنزا بوده ، بیمار رنجور می شود، سردرد شدید ، سرفه ، التهاب ریوی ، آسیب کبدی ،

یرقان ، لرز، درد پشت ، درد چشم ، ضعف ، بی قراری ، عرق زیاد ، خلط ، درد سینه ، گلومتورم، ملتحمه محتقن ، بثورات اریتمائی ، سفتی گردن .

تشخیص : از لحاظ بالینی ، وجود تب همراه با سردرد شدید ، نبض نسبتا کند ، گاهی سرفه و فقدان

بثورات جلدی و نشانه های موضعی به تشخیص کمک می نماید. )تجمع مویرگی( توجیه می شود.Luotoبرای بررسی سرمها و شیرها در مزرعه آزمایش

دوره کمون : هفته3-2

راه پیشگیری : - محافظت4- پاستوریزه کردن دقیق شیر 3- تلقیح واکسن به دامها 2- نظارت حیوانات اهلی 1

- استفاده از کوکسیالبورنتی5کارگرانی که با آلودگی و خطر بیشتر در تماسند به وسیله واکسن کشته شده به وسیله فرمالین

درمان :تتراسیکلین در چند روز اول بیماری موثر است.

 بیماریهای ناشی از انگلها :

- جرب یا گال :1

عفونت پوستیعامل :

انگلی به نام سارکوپس اسکابیدیی )از بندپایان می باشد(.عالئم :

تونلهای مارپیچ و نازکی در اپیدرم پوست ایجاد می شود . دو سوم سوراخها و نقب ها در دستها وبه ویژه الی انگشتان دست و سطح عضالت خم کننده مچ ها یافت می شود.

خارش ، وجود طاولهای مرواریدی شکل و تونلهای زیر پوستی ، خارش در اثر خاراندن پوست ، ایجاد آلودگی ثانوی )جرب چرکی( ، گاهی طبقه شاخی اپیدرم افزایش یافته و وجود پوسته زیاد

و رنگ آن را خاکستری می کند )جرب نروژی یا پاراکراتوز(مناطق و اندامهای درگیر بدن :

چین های زیر بغل ، پستان، نواحی دور نافراه انتقال بیماری :

از طریق تماس مستقیم با شخص بیمار و یا تماس غیر مستقیم با لباس بیمار صورت می گیرد.مشاغل درگیر :

سربازان ، کارکنان بیمارستانها ، مسافران، افرادی که در محلهایی انبوه با هم زندگی می کنند.راه پیشگیری :

- مبارزه شیمیایی با انگل3- درمان مبتالیان 2- رعایت بهداشت 1درمان :

داروی گاما بنزن هگزا کلراید ، بنزیل بنزوات ، آنتی هیستامین- ماالریا2

[Type text]

ماالریا بدون شک بیش از بیماریهای عفونی دیگر در تاریخ جهان تاثیر داشته است و مسئول مستقیم نتیجه جنگ ها ، حرکت جمعیت ها و رشد و توسعه ملل مختلف در سراسر گیتی بوده

قبل از جنگ داخلی آمریکا، ماالریا تا نواحی شمالی آمریکا و جنوب کانادا یافت می شد و است دیگر به عنوان یک بیماری اندمیک محسوب نمی شود.1950از اوایل دهه

ماالریا فلسی پاروم که شدیدترین نوع ماالریا است ممکن است به اشکال مختلف بالینی با ظهور تب لرز، عرق و سردرد تظاهر کند و یا احتماال پیشرفت کند. سایر اشکال ماالریای انسانی یعنی ویواکس )خوش خیم دو روز یکبار( ، ماالریه )سه روز یکبار( و اووال معموال به غیر از افراد

بسیار جوان و یا بسیار پیرو یا کسانی که از بیماریهای توامی رنج می برند ، در سایرین کشنده نیست. بیماری ممکن است با بی قراری مبهم و متعاقب آن لرز توام با احساس سرما و

افزایش سریع درجه حرارت شروع شود. این نشانه ها معموال به همراه سردرد و حالت تهوع است و با ظهور عرق زیاد خاتمه پیدا می کند. برگشت تب و لرز و عرق بعد از هر یکروز یا هر دو

روز یا هر سه روز یکبار تکرار می شود.عامل عفونت :

پالسمودیوم ویواکس ، پالسمودیوم فلسی پاروم، پالسمودیوم ماالریه و پالسمودیوم اووال و درمناطق بومی ماالریا آلودگیهای مخلوط نیز اتفاق می افتد.

وقوع : ماالریای بومی در بسیاری از کشورهای منطقه معتدل اتفاق نمی افتد ولی در بسیاری از نقاط

گرمسیر و زیر گرمسیر دنیا از مشکالت مهم بهداشتی است. ماالریای اووال بیشتر در غرب – آمینوکواینولین و سایر4آفریقا وجود دارد ماالریای فلسی پاروم که در مقابل درمان با داروهای صنعتی مقاوم هستند و در هر دو نیمکره وجود دارد.

مخزن : اگر چه میمونهایی که نزدیک به انسان هستند ممکن است حامل پالسمودیوم ماالریه باشند ولی بشر تنها مخزن مهم ماالریای انسانی است. میمونها به طور طبیعی آلوده به گونه های زیادی از

ماالریا از جمله پالسمودیوم نوولسی ، پالسمودیوم سینومولگی ، پالسمودیوم برازیلیانوم ، پالسمودیوم اینویی ، پالسمودیوم سیمیرم می شوند و قادرند انسان را آلوده کنند، انتقال طبیعی

انگلها رایج نیست.روش انتقال :

انتقال به وسیله ماده پشه آنوفل آلوده صورت می گیرد. اغلب گونه های این پشه در تاریک روشن غروب و ساعات اولیه شب تغذیه می کنند. گونه های مشخص از آنوفل ، خون انسان را که حاوی

روز بعد از خون خواری که بستگی35 تا 8مرحله گامتوسیت پالسمودیوم است می خورند و دارد به گونه انگل و درجه حرارت محیطی که پشه ناقل در آن قرار گرفته است. گامتهای نر و

ماده با هم یکی شده و در دیواره معده پشه های حساس ، کیست اسپروزوئیت را تشکیل می دهند. هنگامیکه پشه خونخواری می کند اسپروزوئیتها وارد یاخته های کبد می شوند و مرحله

روز بعد یاخته های کبدی پاره شده10 تا 6شینزونت خارج گویچه سرخی را طی می کنند. معموال روز بعد14 تا 3و انگلهای غیر جنسی در جریان خون ظاهر می شوند و بر حسب گونه انگل بین

گامتوسیتها ظاهر می شوند.دوره کمون :

روز برای پالسمودیوم های ویواکس و اووال12به طور متوسط برای پالسمودیوم فلسی پاروم روز است.30 روز و برای پالسمودیوم ماالریه 14

دوره واگیری : سال3بیماران ناقص درمان شده و یا درمان نشده مبتال به نوع ماالریه ممکن است تا بیش از

سال و برای ماالریای نوع فالسی3 تا 1منبع آلودگی پشه باشند و در نوع ویواکس این مدت سال نیست.1پاروم بیش از

پیشگیری :

[Type text]

- استفاده3- سم پاشی شبانه محلهای زندگی و خواب 2- استفاده از داروهای پیشگیری کننده 1 - تحقیق از خون دهندگان در مورد5- بهسازی محیط 4از توری و پشه بند در مناطق بومی

سابقه ابتال به ماالریادرمان :

به جز در موارد آلودی با پالسمودیوم فالسی پاروم که در نواحی آسیای جنوب شرقی و بعضی از میلی25نقاط آمریکای جنوبی صورت گرفته باشد در بقیه موارد درمان ماالریای حاد جمعا با روز داده3گرم کلروکواین یا آموریا کواین خوراکی خالص برای هر کیلوگرم وزن که در عرض

میلی گرم برای هرکیلوگرم وزن داده15می شود صورت می گیرد. بدین ترتیب که روز اول 300 و 600 میلی گرم برای هر کیلوگرم داده می شود . )5می شود، روز دوم و سوم هر کدام

میلی گرم برای بزرگساالن با وزن متوسط(.

[Type text]

کسبیماری های منتقله از بیماران به کارکنان و بالع

[Type text]

مدت زمان محدودیت تماس با ناقلین عفونت

[Type text]

نحوه ایمن سازی کارکنان در برابر عفونت های قابل انتقال

[Type text]

[Type text]

[Type text]