· Web viewNadat corona het muziekverenigingsleven enkele maanden volledig stillegde, mochten...

2

VLAMO leidraad voor muziekverenigingen – versie 6 – 1 september 2020

INHOUDSTAFELWoord vooraf......................................................................................................................4

1. Aansprakelijkheid.........................................................................................................5

2. Maatregelen: een stand van zaken...............................................................................6

3. Stappenplan...............................................................................................................11

4. Risicoanalyse..............................................................................................................13

4.1 Deelnemers........................................................................................................13

4.2 Locatie................................................................................................................13

4.3 Met betrekking tot de activiteit...........................................................................14

5. Draaiboek...................................................................................................................15

5.1 Voor(bereiding) activiteit....................................................................................15

5.1.1 Aard van de activiteit: welke activiteiten mogen plaatsvinden?......................15

5.1.2 Deelnamevoorwaarden: wie mag deelnemen?................................................16

5.1.3 Organisatorische uitwerking............................................................................17

5.1.4 Hygiënemaatregelen.......................................................................................25

5.1.5 Communicatie.................................................................................................33

5.2 Tijdens de activiteit.............................................................................................34

5.2.1 Activiteit..........................................................................................................34

5.2.2 Deelnemers.....................................................................................................34

5.2.3 Organisatie......................................................................................................34

5.2.4 Hygiëne...........................................................................................................35

5.2.5 Communicatie.................................................................................................35

5.3 Na de activiteit....................................................................................................35

5.3.1 Ziek na een activiteit: wat nu?........................................................................35

5.3.2 Deelnemers.....................................................................................................36

5.3.3 Organisatie......................................................................................................36

5.3.4 Hygiëne...........................................................................................................36

3


5.3.5 Communicatie.................................................................................................36

Vragen?............................................................................................................................37

Bronnen............................................................................................................................38

4


WOORD VOORAF Nadat corona het muziekverenigingsleven enkele maanden volledig stillegde, mochten vanaf 1 juli opnieuw alle disciplines binnen het amateurmuziekleven heropstarten. De basisvoorwaarde van een heropstart was, is en blijft wel dat alle georganiseerde culturele activiteiten die hervatten, moeten voldoen aan de veiligheidsvoorwaarden van het basisprotocol cultuur, bepaald door de bevoegde minister, na overleg met de sector en advies van de GEES.

In het licht van de huidige epidemiologische situatie werkte het departement ondertussen aan een zesde versie van het basisprotocol cultuur, te vinden op: www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen.

Om jullie te helpen stelde VLAMO een leidraad voor een veilige heropstart op, met meer specifieke richtlijnen die aansluiten bij de werking van amateurmuziekverenigingen (muziek- en dansactiviteiten). Deze zesde versie is bijgewerkt met de nieuwste info uit het basisprotocol van 1 september 2020.

Met andere woorden: deze leidraad is een dynamisch document. Als bepaalde informatie een update krijgt, wanneer bepaalde zaken verdere verduidelijking vragen of wanneer de Nationale Veiligheidsraad een volgende fase afkondigt, dan wordt dit document uiteraard verder bijgewerkt. Raadpleeg daarom steeds onze website voor de meest recente versie.

Een goede voorbereiding is de eerste én meest essentiële stap richting heropstart. Voor verenigingen is het daarom belangrijk om een risicoanalyse en een draaiboek op te maken, zowel in het belang van zowel – en bovenal – ieders veiligheid als van de aansprakelijkheid. Deze leidraad kan jullie hierbij helpen.

Twijfel je of je je activiteit veilig kan laten plaatsvinden? Organiseer de activiteit dan niet. Veiligheid primeert altijd en overal!

Wij wensen iedereen alvast een goede voorbereiding en veel veilig muzikaal plezier!

#samentegencorona #keepsafeandplaymusictogether

http://www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen

5


1. AANSPRAKELIJKHEIDEen nulrisico voor de verspreiding van COVID-19 bij de organisatie van groepsactiviteiten bestaat niet. Het komt erop aan om de risico’s te beheren en te beheersen en ze zo tot een minimum te herleiden.

Verenigingen vragen zich dan ook af of ze aansprakelijk gesteld kunnen worden als er zich een besmetting zou voordoen tijdens de activiteiten. Het goede nieuws is dat je als organisator niet verantwoordelijk gesteld kan worden, maar je dient je wel te houden aan volgende afspraken:

Je hebt alle inspanningen geleverd die redelijkerwijze kunnen verwacht worden om een besmetting te voorkomen in de voorbereiding, uitvoering en opvolging van de activiteit (zorgvuldigheidsprincipe of goede-huisvader-principe).

Je organiseert de activiteit volgens de wettelijk geldende maatregelen. De maatregelen afgekondigd door de Nationale Veiligheidsraad, alsook de bepalingen uitgevaardigd door de Vlaamse overheid of door lokale besturen, vormen het uitgangspunt bij het bepalen van welke activiteiten er mogen doorgaan, alsook in welke omvang en voor welke doelgroepen. Voor grotere events zal de overheid binnenkort een COVID Event Risk Model beschikbaar stellen om een risico-inschatting te maken.

Die inspanningen moet je ook op voorhand communiceren met alle betrokken deelnemers (en indien nodig, de ouders van de deelnemers), de trainers, begeleiders, … Deze communicatie is essentieel binnen je draaiboek, besteed hier dus ook voldoende aandacht aan.

Bestuurders van verenigingen zullen de komende maanden voor extra uitdagingen komen te staan. We willen dan ook benadrukken dat het belangrijk is om met je vereniging steeds de opgelegde maatregelen vanuit de overheid te volgen, in het belang van zowel – en bovenal – ieders veiligheid als van jullie aansprakelijkheid. Hoe goedbedoeld je intentie ook is: beslissingen die in strijd zijn met de officiële maatregelen kunnen beschouwd worden als zware bestuurlijke fouten, waardoor verzekeringsmaatschappijen kunnen weigeren tussenkomst te verlenen bij problemen.

Ook wanneer heropstarten voor jouw vereniging opnieuw toegelaten is, blijft het belangrijk om weloverwogen beslissingen te nemen, de stappen in jullie besluitvoering goed schriftelijk te documenteren (welke maatregelen) en te beargumenteren (waarom), en vervolgens duidelijk te communiceren naar alle betrokkenen binnen je vereniging, zowel bestuurders, leden als vrijwilligers.

6


We kunnen dus niet genoeg benadrukken om een doordacht draaiboek op te stellen, dit ook in het belang van de aansprakelijkheid. Met deze leidraad wil VLAMO hiervoor de nodige handvatten aanreiken.

7

UPDATE 01/09


2. MAATREGELEN: EEN STAND VAN ZAKEN

(Nieuwe) maatregelen culturele activiteiten

Vanaf 1 september geldt voor de cultuursector een gefaseerd basisprotocol met kleurencodes die elk een pandemiescenario voorstellen. Het is aan de lokale (of provinciale) overheden om op basis van de lokale pandemiesituatie een andere kleurencode te bepalen en daar helder over te communiceren. De minister van Cultuur roept op om het protocol proportioneel toe te passen. Er moet steeds een goed evenwicht zijn tussen de belangen van het maatschappelijke leven enerzijds en de volksgezondheid anderzijds.

In fase GROEN is alles opnieuw toegelaten. Er zijn geen algemene beperkende voorwaarden. We rekenen op het gezond verstand van ieder van ons.

We starten op 1 september 2020 in de CODE GEEL.

De basisvoorwaarde van een heropstart blijft:

8


georganiseerde culturele activiteiten moeten voldoen aan de veiligheidsvoorwaarden van het basisprotocol cultuur, (te vinden op: www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen).

het is hierbij verplicht om een om een risicoanalyse en draaiboek op te maken

VLAMO werkte voor onze subsector een eigen leidraad uit, met meer specifieke richtlijnen die aansluiten bij de werking van onze verenigingen. Die werd aangepast volgens de krijtlijnen van het basisprotocol.

Vanaf 1 september zijn georganiseerde culturele activiteiten toegelaten onder volgende voorwaarden:

De algemeen geldende richtlijnen omtrent hygiëne en social distancing blijven altijd en overal van kracht.

voldoen aan de veiligheidsvoorwaarden van het geldende basisprotocol cultuur. Opgelet: de besluitvorming vanuit de overheid, ook provinciaal en lokaal, is hiërarchisch hoger in rang en heeft dan ook voorrang op de bepalingen uit het basisprotocol. Respecteer dan ook steeds de richtlijnen die gelden in jouw provincie, stad of gemeente!

beperkt tot 50 personen in totaal (iedereen inclusief en op voorwaarde dat de ruimte groot genoeg is om de afstandsregels te kunnen respecteren);

er is een meerderjarige verantwoordelijke;

de vereniging informeert de leden tijdig over de geldende preventiemaatregelen;

de afstandsmaatregelen worden steeds gerespecteerd;

mondmaskers worden in het algemeen aangeraden, zeker in binnenruimtes of waar veel personen samen zijn. Het dragen van een mondmasker (of ander beschermingsmateriaal) is verplicht indien de afstand van 1,5 m tussen elk individu niet 100% kan gewaarborgd worden; (In code oranje zijn mondmaskers steeds verplicht.)

min 12-jarigen onderling moeten geen afstand houden en geen mondmasker dragen;

de organisatie van de activiteiten moet zodanig worden gepland dat samenscholingen worden vermeden;

https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen

https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen

http://www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen

9


de vereniging stelt middelen ter beschikking van deelnemers om de noodzakelijke handhygiëne te voorzien;

de vereniging neemt de gepaste hygiënemaatregelen om de locatie en het gebruikte materiaal regelmatig te desinfecteren;

buitenactiviteiten moeten waar mogelijk de voorkeur krijgen: waar nodig moeten ruimtes voldoende worden verlucht.;

een contactpersoon wordt aangeduid en bekendgemaakt als corona-aanspreekpunt;

een drastische vermindering van de sociale contacten is vereist: vermijd dan ook nauwe contacten en/of samenscholingen voor en na de activiteit;

evenementen met publiek (bv. optredens) tot en met 200 personen (binnen) en 400 personen (buiten) mogen op voorwaarde dat:

o de algemene richtlijnen worden gevolgd (hygiëne, afstand, …);

o de relevante protocollen (cultuur, evenementen, …) worden gevolgd (zie hieronder);

o het event volgens de CERM-tool groen licht krijgt.

o Toeschouwers moeten alleen een mondmasker dragen wanneer de verplichte afstand van 1,5 m niet gegarandeerd kan worden. (Deze versoepeling vervalt in code oranje.)

o Door het verplicht dragen van mondmaskers kan de afstand bij een zittend publiek worden teruggebracht tot één meter (bij afwezigheid van vaste stoelen) of tot één stoel tussen elke persoon of bubbel (in infrastructuur met vaste stoelen).

Voor de uitbaters van permanente infrastructuren kan de bevoegde gemeentelijke overheid uitzonderlijk toelaten om een zittend publiek te ontvangen dat groter is dan dit aantal. De aanvraag dient gericht te worden tot de bevoegde burgemeester.

Het COVID Event Risk Model (CERM) & het generiek eventprotocol

Om de overheid inzicht te geven in de events die plaatsvinden en uniformiteit te brengen in het COVID-veilig organiseren, stelt de federale overheid in nauwe samenwerking met de verschillende eventsectoren het COVID Event Risk Model (kortweg CERM) ter beschikking (www.covideventriskmodel.be).

http://www.covideventriskmodel.be/

10


Naast deze online tool vind je er het COVID Event Scan-protocol dat je helpt inschatten of je event aan de gevraagde parameters kan voldoen, handig bij de organisatie van je event. (www.covideventriskmodel.be/protocol)

Op onze coronapagina (www.vlamo.be/nieuws/vlamo-in-tijden-van) vind je onder het topic ‘Publieksevenementen’ ook enkele interessante links voor het organiseren van evenementen met publiek.

Wat verandert er in CODE ORANJE?

Mondmaskers zijn steeds verplicht voor deelnemers en toeschouwers, ook wanneer er 1,5 m afstand gehouden wordt.

(Koor)zang en nauw fysiek contact (bv. bij dansactiviteiten) zijn verboden.

http://www.vlamo.be/nieuws/vlamo-in-tijden-van

http://www.covideventriskmodel.be/protocol

11


Activiteiten met blaasinstrumenten blijven toegelaten, onder de voorwaarden van het basisprotocol.

In fase ROOD is niets toegelaten, op enkele uitzonderingen voor de professionele kunstensector na.

12


3. STAPPENPLANDe geldende maatregelen vanuit de overheid vormen steeds het kader waarbinnen je je werking moet organiseren. Maar hoe ga je als vereniging hiermee verder aan de slag?

1. Maak steeds een risicoanalyse vooraf (zie verder onder punt 4):

Activiteiten: wat mag en kan wel/deels/niet heropstarten? Deelnemers: welke groepen kunnen wel/deels/niet heropstarten? Locatie: beschikbaar? Voorzorgsmaatregelen mogelijk? Timing: neem voldoende tijd voor een grondige voorbereiding, en bepaal wat een

realistisch moment is voor een heropstart.

Neem in functie daarvan een weloverwogen beslissing om wel/niet te hervatten. Betrek je bestuur, maar ook leden en vrijwilligers in jullie denkproces. Vraag hen bijvoorbeeld of zij een heropstart zien zitten. Is dit niet het geval, dwing hen dan ook niet. Ga liever in gesprek en ontdek waar de angst vandaan komt. Dit begrip kan helpen bij de ontwikkeling van je draaiboek en zo de angst (gedeeltelijk) wegnemen, samen met de risico’s.

Heropstarten mag maar moet natuurlijk niet. Voelt iets niet goed aan? Is iets praktisch of financieel moeilijk haalbaar? Wacht dan nog even met het organiseren van (bepaalde) activiteiten. Ga niet overhaast te werk: de veiligheid en gezondheid van iedereen primeert.

Voorzichtigheid blijft nog steeds geboden. Bekijk dus of je voor bepaalde activiteiten binnen je werking een (online) alternatief kunt voorzien (bv. vergaderingen, activiteiten voor risicogroepen).

2. Maak zeker een draaiboek op. Werk hierbij rond de volgende 5 pijlers (zie verder onder punt 5): activiteiten deelnamevoorwaarden organisatie hygiëne communicatie

3. Zorg voor de organisatorische uitwerking van de preventiemaatregelen om de kans op besmetting zo laag mogelijk te maken.

13


4. Communiceer voor, tijdens en na elke activiteit: over je beslissingen, maatregelen en verdere stappen. Indien iemand na een activiteit een besmetting meldt, dan communiceer je dit naar alle deelnemers, uiteraard zonder hierbij persoonlijke gegevens vrij te geven.

5. Controleer voortdurend of de activiteiten verlopen met een zo laag mogelijk risico op besmetting. Schakel hiervoor een coördinator in.

6. Evalueer en stuur bij tijdens en na elke activiteit.

De organisator is dan wel de regisseur van de veiligheidsmaatregelen, van alle deelnemers mag verwacht worden dat ze de verantwoordelijkheid opnemen om het nodige te doen opdat de veiligheid van iedereen zoveel mogelijk gewaarborgd is.

14


4. RISICOANALYSEVooraleer een activiteit opnieuw op te starten, is de organisator verplicht om een risicoanalyse op te maken met betrekking tot o.a. deelnemers, de locatie, de aard van de activiteit, de verplaatsing voor, tijdens en na de activiteit, enz. Op basis van de inschatting van de risico’s kan je: 1. beslissen of het veilig (en haalbaar) is om de activiteit terug op te starten; 2. de nodige maatregelen treffen om alles op een zo veilig mogelijke wijze te organiseren. De overheid stelde vanaf juli 2020 een CERM-tool ter beschikking voor een risico-inschatting van (grote) evenementen met publiek.

Elke vereniging is uniek. Doe samen een brainstorm om de risico’s en praktische haalbaarheid van een heropstart af te wegen binnen je eigen werking. Een vereniging die zich bewust is van de mogelijke risico’s zal die ook gericht kunnen aanpakken in het draaiboek. Hieronder vind je een (niet-limitatieve) opsomming van vragen die jullie op weg kunnen helpen met het organiseren van activiteiten voor vaste deelnemers/leden.

4.1 Deelnemers Verwacht je deelnemers of begeleiders die tot de risicogroepen behoren (personen

met een leeftijdsrisico, diabetes, hartziektes, long- of nieraandoeningen, verzwakt immuunsysteem)?

Verwacht je deelnemers van verschillende generaties?

4.2 Locatie Is je lokaal voldoende ruim voor het aantal deelnemers dat je verwacht en de

soort activiteiten? Kan je het lokaal goed verluchten? Kan je er via een circulatieplan de ‘social distancing’ op alle momenten

respecteren, ook in de zogenoemde ‘flessenhalzen’ (sanitaire voorzieningen, gangen, trappen, ingangen, liften, …)?

Kan je de contactoppervlakten (tafels, klinken, stoelen, doorgegeven voorwerpen …) voor, tijdens en na de activiteit ontsmetten?

Gelden er specifieke maatregelen uitgevaardigd door de gebouwbeheerder? Heb je toestemming nodig van het lokale bestuur of gelden er specifieke lokale

regels of maatregelen? Zijn er andere gebruikers van de locatie waar je vooraf afspraken mee dient te

maken over het gebruik?

15


4.3 Met betrekking tot de activiteit Kan je tijdens de activiteit de veiligheidsmaatregelen op een vanzelfsprekende

manier garanderen? Moeten de deelnemers materiaal delen? Is het moeilijk om tijdens de activiteit de nodige afstand te bewaren? Moet de hele activiteit binnen plaatsvinden of kan je (delen van) de activiteit in

open lucht laten plaatsvinden? Is het nodig dat er gezamenlijk wordt gegeten of gedronken? Kan dat veilig

geregeld worden? Vraagt de duur (bv. meerdaags) of de intensiteit van de activiteit (bv. sterke en

langdurige interactie) speciale maatregelen of beperkingen? Beoefen je activiteiten waarbij mensen veel druk moeten zetten op hun adem

(zingen, blaasinstrumenten, …) of waarbij de afstand tussen mensen kleiner dan anderhalve meter is (dans, bepaalde sporten, …)? (Opgelet, deze activiteiten zijn nog verboden tot en met 30 juni.)

Moeten we gezien de aard van de activiteit nog bijkomende informatie zoeken in andere sectorgidsen (bv. jongeren, ouderen, dans, …)?

Moeten je deelnemers of begeleiders zich ver of met het openbaar vervoer verplaatsen om deel te nemen? Omvat de activiteit zelf verplaatsingen die risico’s kunnen inhouden?

16

UPDATE 01/09


5. DRAAIBOEK

5.1 Voor(bereiding) activiteitAlles begint, valt of staat met een goede voorbereiding. Wanneer na de risicoanalyse blijkt dat het veilig én haalbaar is om aan de slag te gaan, is het belangrijk om een draaiboek op te maken per soort activiteit (met daarin al zijn aspecten zoals locatieplan, materiaallijst, tijdsschema, …).

Dit draaiboek is belangrijk om verschillende redenen:

als basisdocument bij de voorbereidingen; als houvast voor de organisator, begeleider, deelnemer en zaaluitbater; als bewijs voor de (lokale) overheid dat de heropstart volgens het principe van

de goede huisvader werd aangepakt.

Zorg ervoor dat alle betrokkenen (bestuurders, trainers, vrijwilligers en leden) bij de activiteit tijdig en goed op de hoogte zijn van alle maatregelen, taken en verantwoordelijkheden. Hou rekening met de nodige voorbereidingstijd, de extra taken (voor, tijdens en na de activiteit), de verschillen met de normale werking en natuurlijk ieders veiligheid.

5.1.1 Aard van de activiteit: welke activiteiten mogen plaatsvinden?

Conform de besluitvorming van de Nationale Veiligheidsraad mogen ‘georganiseerde activiteiten’ worden hervat, natuurlijk altijd op basis van de protocollen en geldende veiligheidsmaatregelen.

Bestuursvergaderingen Lessen Repetities/trainingen Evenementen met publiek …

Uitzonderingen zijn natuurlijk eventuele activiteiten die verboden zijn tijdens een bepaalde fase/code.

17


De lokale besturen spelen ook een belangrijke rol in het al dan niet toelaten en/of opleggen van bepaalde voorwaarden. De besturen genieten daarbij een grote autonomie, wat soms tot verschillende voorwaarden tussen gemeenten en/of provincies kan leiden. Het is belangrijk om je hier dus goed over te informeren.

Het staat het de nationale, provinciale en lokale overheid dan ook vrij om, afhankelijk van de evolutie van de pandemie, van kleurencode te veranderen. De set van maatregelen per kleur zijn voor de lokale besturen, de sector en de burger duidelijk en gekend, waardoor er niet telkens ad hoc maatregelen moeten genomen worden. Het is aan de desbetreffende overheden om helder en duidelijk te communiceren over de kleurencode die van toepassing is.

5.1.2 Deelnamevoorwaarden: wie mag deelnemen?

Het is voor de leden verplicht om zich vooraf in te schrijven voor de activiteiten.

Het is belangrijk dat op niveau van de organisatie duidelijk bepaald en gecommuniceerd wordt wie wel en wie niet mag deelnemen.

Stel binnen je draaiboek dus duidelijke regels op omtrent de voorwaarden om te mogen deelnemen aan een activiteit. Communiceer deze regels ook ruim op voorhand en wijs de deelnemers hier ook op hun eigen verantwoordelijkheid.

a. Wie ziek is, blijft thuis

Mensen die ziek zijn of die tot 7 dagen voor de activiteit symptomen van COVID-19 vertonen zijn niet toegelaten. Ook als er in de naaste omgeving ziekte of ziektesymptomen zijn (geweest), wordt deelname aan de activiteiten tijdelijk verboden.

Advies voor contactpersonen van COVID-19 patiënten en reizigers uit hoogrisicogebieden vind je op: www.zorg-en-gezondheid.be/contactpersonen-en-reizigers

Het is ook erg belangrijk dat wie aan COVID-19 geleden heeft, zich ook steeds aan de opgestelde maatregelen houdt. Er is geen enkel bewijs dat deze personen niet nogmaals ziek kunnen worden.

Welke symptomen kunnen wijzen op COVID-19?

Hoofdsymptomen: ernstige hoest, kortademigheid, pijn in de borst, reukverlies, smaakverlies, koorts

http://www.zorg-en-gezondheid.be/contactpersonen-en-reizigers

http://www.zorg-en-gezondheid.be/contactpersonen-en-reizigers

18


Andere symptomen: keelpijn, spierpijn, oververmoeidheid, niezen (geen allergie), waterige diarree, hoofdpijn, lopende/verstopte neus

Wie 1 hoofdsymptoom of 2 andere symptomen heeft zonder verklaring, blijft zeker thuis.

b. Let op met risicogroepen

Mensen die gevoelig zijn voor het virus:

Ouderen: voor het betrekken van deze doelgroep werd een charter met richtlijnen en afspraken, zie onder bij 5.1.3. Organisatorische uitwerking > Doelgroepen.

Personen met een ernstige onderliggende medische aandoening (bv. hart- en vaatlijden en verlaagde immuniteit): het risico is sterk afhankelijk van de aard en complexiteit van de onderliggende problematiek, en wordt best met de behandelende arts besproken.

Het is de verantwoordelijkheid van de organisatie én het individu* om het risico goed in te schatten en ernaar te handelen.

(*) Medische fiches of een verklaring op eer kan, afhankelijk van de situatie, een werkwijze zijn om ook de individuele verantwoordelijkheid te stimuleren.

Extra voorzichtigheid, overleg en duidelijke afspraken creëren de meest veilige situatie.

c. Wordt er een onderscheid gemaakt tussen blazers en niet-blazers?

Zowel blazers als niet-blazers mogen deelnemen aan culturele activiteiten, maar er zijn wel enkele extra veiligheidsmaatregelen voor blazers, zie 5.1.4 (punt b).

5.1.3 Organisatorische uitwerking

Haast en spoed is zelden goed. We raden verenigingen dan ook aan om alles grondig te organiseren vooraleer opnieuw van start te gaan met hun activiteiten. Onderschat de impact op jullie organisatie niet, dit is immers geen terugkeer naar normaal. Zijn er veel twijfels of onzekerheden over de organisatie? Ga enkel opnieuw van start wanneer het bestuur, de dirigent/lesgever en de muzikanten zich goed voelen bij de maatregelen, en in staat zijn om die correct te organiseren en op te volgen. Om de aangepaste werking te testen raden we aan om de maatregelen eerst ter plaatse eens uit te proberen met een kleine groep vrijwilligers. Volg hierbij ook steeds de regels omtrent hygiëne en social distancing.

19


20


a. Deelnemers

AANTAL DEELNEMERS

De Nationale Veiligheidsraad kan het maximum aantal personen bepalen. Momenteel kunnen er maximum 50 personen aanwezig zijn op een culturele activiteit (iedereen inbegrepen, dus incl. dirigent, coördinator, kinderen onder 12 jaar etc.).

Het maximum aantal deelnemers hangt ook af van de beschikbare (vrije) ruimte in de plaats waar de activiteit plaatsvindt. Hanteer daarbij minstens 4 m²* per persoon voor zittende/stilstaande activiteiten, en minstens 10 m²** per persoon voor activiteiten met beweging (bv. dans). Zorg er steeds voor dat de locatie voldoende ruim is voor het aantal deelnemers en het type activiteit dat je voor ogen hebt, zodat de afstand steeds gegarandeerd kan worden.

Opgelet, hou er rekening mee dat sommige bijkomende veiligheidsmaatregelen voor bepaalde groepen/activiteiten (bv. 2 m tussen elke stoel voor blazers i.p.v. 1,5 m) meer ruimte vragen.

(*) Ter illustratie: in een locatie met 40 m² vrije repetitieruimte kunnen er dus maximum 10 personen (incl. dirigent, coördinator etc.) toegelaten worden voor een (zittende/stilstaande) repetitie.

(**) Ter verduidelijking: dit wil niet zeggen dat je bij activiteiten met beweging de deelnemers in afgebakende ruimtes van 10 m² dient te plaatsen. De activiteit dient wél plaats te vinden in een ruimte die minstens “10 m² x aantal deelnemers” vrije ruimte groot is. Deze extra plaats dient om de beweging mogelijk te maken en toch de afstandsregels te kunnen blijven respecteren. Is dit niet het geval? Voorzie dan een grotere ruimte voor de activiteit of verklein de groep deelnemers.

VASTE GROEPEN PER ACTIVITEIT (CONTACTBUBBELS)

In functie van het beperken van de verspreiding wordt het aantal contacten tussen mensen bij voorkeur zoveel mogelijk beperkt. Organiseer de heropstart van de activiteiten rekening houdend met deze filosofie, en gebruik het principe van ‘contactbubbels’ (bijv. steeds dezelfde groepsindeling, koppel/gezin …). Hou daarbij ook specifiek rekening met de eerder omschreven risicogroepen, en vermijd zoveel als mogelijk het ‘mixen’ van generaties.

21


Maak op voorhand – afhankelijk van het maximumaantal en de beschikbare ruimte – vaste (deel)groepen (contactbubbels) om de onderlinge contacten beperkt en overzichtelijk te houden.

Ga na of de groepsindeling kan bijdragen tot het gescheiden houden van generaties of risicogroepen. Vermijd zoveel mogelijk het mixen van generaties.

Indien mogelijk steek je leden uit dezelfde sociale bubbel (bv. samenwonende partners, broers en zussen, ouders en kinderen) het best in dezelfde bubbel. Deze mensen hoeven onderling geen afstand te houden, maar uiteraard wel met alle overige deelnemers.

Bepaal binnen deze richtlijnen wat op artistiek vlak de meest werkbare bubbels zijn voor je activiteit. Denk na over alternatieven, zoals repeteren per instrumentengroep of in kleine gemengde orkestgroepen.

Om het contact tussen de contactbubbels te beperken, kan er per groep ook een aparte dirigent, lesgever en/of coördinator aangesteld worden.

DOELGROEPEN

Omtrent de werking met specifieke doelgroepen (bv. jeugd- of seniorenorkest) lieten de experten weten dat er in dat geval twee protocollen gecombineerd moeten worden. Bij twijfel of overlap tussen twee protocollen, hanteer je de strengste richtlijn. Vermijd verder zoveel mogelijk het mixen van generaties.

KINDEREN TOT 12 JAAR

Voor kinderen tot 12 jaar gelden in het algemeen minder strenge veiligheidsvoorschriften:

Zij moeten geen mondmaskers dragen Zij moeten ‘onderling’ geen afstand houden, maar wel met +12-jarigen.

Deze minder strenge regels voor min 12-jarigen blijven ook van toepassing bij gemengde groepen.

De (volwassen) begeleiders van deze kinderen trachten wel maximaal de afstand met de kinderen en de andere begeleiders te respecteren.

OUDEREN

Om Vlaamse ouderen de nodige handvatten te bieden bij het hervatten van hun sociale activiteiten is er het charter “Hoe veilig de draad opnemen als oudere in onze

22


samenleving”: een leidraad voor ouderen en organisaties die met ouderen werken. Dit kwam tot stand in overleg met de Vlaamse Ouderenraad, OKRA vzw, het Vlaams Steunpunt Vrijwilligerswerk vzw, het Vlaams Mantelzorgplatform, het Vlaams Patiëntenplatform, Domus Medica, de Belgische Vereniging voor Gerontologie en Geriatrie en prof. Erika Vlieghe.

Bij de uitwerking van dit charter is bewust gekozen om af te stappen van een algemene leeftijdsgrens voor het bepalen van wat voor wie veilig is, en voortaan te kijken naar de persoonlijke gezondheid en naar het risicogehalte van de specifieke activiteit. Het is de bedoeling dat elke oudere een persoonlijke risico-inschatting maakt van beide elementen en aan de hand hiervan weloverwogen keuzes maakt.

Het charter en meer info is terug te vinden op: www.vlaamse-ouderenraad.be/actualiteit/vrijwilligerswerk-verenigingsleven/update-charter-over-activiteiten-van-ouderen.

JEUGDMUZIEKKAMPEN

Wie een jeugdmuziekkamp organiseert (voor jongeren tot 18 jaar), dient het protocol voor jeugdkampen te combineren met een protocol voor de muzikale activiteiten. De leidraden voor de diverse disciplines op basis van het basisprotocol cultuur, vind je terug bij de amateurkunstenorganisaties: bv. VLAMO voor instrumentale muziek, Koor&Stem voor (koor)zang, DansPunt voor dans, OpenDoek voor theater ...

Net zoals bij sport en jeugd wordt er een onderscheid gemaakt tussen de doelgroep -12 en +12 jaar. Dit geldt voor de algemene omgang en de activiteiten tijdens een kamp.

Algemene jeugdwerkregels en kamporganisatie:o Jeugdwerkregels: https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomero Zomerplan vakantiekampen met overnachting:

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/vakantiekampen-met-overnachting

o Zomerplan vakantiekampen zonder overnachting: https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/vakantiekampen-zonder-overnachting

Culturele activiteiten: Voor culturele activiteiten (bv. samen muziek spelen, zingen, dansen, theater maken) op kamp blijven de richtlijnen van de disciplinespecifieke cultuurprotocollen gelden, ook al zijn die strenger dan de

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/vakantiekampen-zonder-overnachting

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/vakantiekampen-zonder-overnachting



https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer

http://www.vlaamse-ouderenraad.be/actualiteit/vrijwilligerswerk-verenigingsleven/update-charter-over-activiteiten-van-ouderen

http://www.vlaamse-ouderenraad.be/actualiteit/vrijwilligerswerk-verenigingsleven/update-charter-over-activiteiten-van-ouderen

23


kamprichtlijnen voor en na de culturele activiteit (bv. afstandsregels bij het musiceren voor plus 12-jarigen).

Geen toonmoment: Met mensen uit andere bubbels en buiten je activiteiten, moet je anderhalve meter afstand houden. Ouders komen dus ook niet op bezoekdag of naar een showmoment.

Noodprocedure: Ondanks alle maatregelen bestaat er altijd een kans dat iemand ziek wordt op kamp. Voor de veiligheid en gezondheid van de deelnemers moet je als organisator bepaalde stappen volgen om verspreiding tegen te gaan. Je vindt de stappenplannen en flowcharts hiervoor (zowel voor kampen met als zonder overnachting) op: https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/bijlagen-zomerplannen

AANWEZIGHEIDSLIJSTEN

Maak vooraf aanwezigheidslijsten (contactlijsten) met de deelnemers per activiteitenbubbel om tijdens de activiteit aan te duiden wie er aanwezig is (en dus wie met elkaar in contact komt).

Deze lijsten moeten minstens naam, e-mailadres en/of telefoonnummer van alles deelnemers (inclusief begeleiders en eventuele externe actoren) bevatten, en moeten verplicht minstens 14 dagen bewaard worden. Dit moet per activiteit gedaan worden, conform de principes van de GDPR.

Het is verplicht om deelnemers aan activiteiten vooraf te laten inschrijven. Op die wijze hou je het aantal deelnemers beheersbaar, en verzamel je de nodige gegevens van de deelnemers.

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/bijlagen-zomerplannen

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer/zomerplannen/bijlagen-zomerplannen

24


CORONA-AANSPREEKPUNT / COÖRDINATOR / MEDEWERKERS

Elke organisatie stelt een duidelijk corona-aanspreekpunt aan, zowel op niveau van de organisatie (bestuur) als op het niveau van de activiteit (coördinator). Deze persoon is voor, tijdens en na de activiteit het aanspreekpunt voor de opvolging van de verschillende veiligheidsmaatregelen. Deze persoon moet je ook met naam en contactgegevens vermelden in het draaiboek, alsook kenbaar maken op de website van de organisatie – dit zodat de contactcenters weten wie ze moeten contacteren indien nodig.

Activiteiten mogen enkel plaatsvinden in de aanwezigheid van een meerderjarige verantwoordelijke.

We raden daarom aan om binnen een contactbubbel van een culturele groepsactiviteit (bv. repetitie) vooraf een vaste coördinator aan te stellen, die zelf niet deelneemt aan de activiteit, maar de coronamaatregelen ter plaatse coördineert en toeziet op het navolgen van de maatregelen (zowel bij leden als bij ouders, omstaanders), aanspreekpunt is bij vragen etc. Op die manier kunnen de deelnemers zich optimaal en zonder zorgen focussen op de repetitie/training/les.

Stel op voorhand medewerkers aan en bepaal wie wat doet: bv. klaarzetten stoelen, slagwerk en preventiemateriaal, aanbrengen signalisatie, schoonmaken/ontsmetten etc.

Voorzie duidelijke instructies voor de coördinator/begeleider en medewerkers. Hou hier ook rekening met de algemeen geldende maatregelen omtrent afstand en hygiëne.

b. Timing

ACTIVITEITENPLANNING

Voorzie voldoende tijd voor een grondige voorbereiding en plan op basis hiervan een realistisch moment voor heropstart.

Maak binnen de geldende maatregelen een activiteitenplanning op. Welke activiteiten worden hervat (voor welke groepen) en wanneer (frequentie: hoe vaak/hoeveel tijd tussen elke activiteit)?

DUUR EN TIMING ACTIVITEIT

Denk vooraf na over de duur en timing van de activiteit. Zo kun je ervoor opteren om de duur van een lange activiteit (tijdelijk) in te korten, bv. 1 uur daadwerkelijk repeteren in plaats van 2, om zo voldoende tijd te kunnen voorzien voor de maatregelen voor en na

25


(bv. schoonmaken, stoelen klaarzetten, gefaseerde aankomst, handen wassen). Op die manier ontlast je de mensen die verantwoordelijk zijn voor de organisatie en beperk je langdurige contacten van een groep mensen in één ruimte.

c. Locatie

BUITEN

Buitenactiviteiten moeten waar mogelijk de voorkeur krijgen.

Opgelet, het is niet zomaar toegelaten om betalende of georganiseerde activiteiten te doen op openbare locaties. Gemeenten kunnen lokale accommodaties opnieuw openstellen voor bepaalde activiteiten. De gemeente beslist zelf welke ze al dan niet openstelt, en onder welke voorwaarden. Die voorwaarden kunnen strenger zijn dan de algemene veiligheidsmaatregelen rond corona, indien er bepaalde veiligheidsmaatregelen niet gegarandeerd kunnen worden. Contacteer dus steeds je stad of gemeente voor de lokale info omtrent het gebruik van openbare plaatsen of terreinen.

Ook buitenactiviteiten dienen voldoende voorbereid te worden! Denk dus ook na over de praktische kant, zoals het verhuizen, klaarzetten en opruimen van het materiaal. Plan dit alles op voorhand, stel hier specifieke personen voor aan die op de hoogte zijn van alle maatregelen, en volg steeds de regels omtrent hygiëne en social distancing.

Hou bij de voorbereiding van buitenactiviteiten zeker ook steeds rekening met volgende zaken:

Zorg niet voor geluidsoverlast: denk aan de buren, en maak hier op voorhand afspraken rond.

Hou de weersomstandigheden in het oog. Wordt er op voorhand regen of koude verwacht? Beslis en communiceer tijdig of de buitenactiviteit in dat geval kan doorgaan of zo ja, of de deelnemers zich hierop kunnen voorbereiden (bv. aangepaste kledij).

BINNEN

Bij voorkeur gaan de activiteiten buiten door, waar er in principe een goede natuurlijke ventilatie is. Indien je toch binnen actief bent, genieten grote en goed geventileerde ruimtes de voorkeur. Regelmatig de ruimtes verluchten is altijd een must, en zeker bij kleinere ruimtes.

26


Situaties waarbij een groep mensen voor een lange tijd in een besloten en slecht geventileerde ruimte verblijft, moeten zoveel mogelijk vermeden worden.

Zorg voor een voldoende grote ruimte om te repeteren/trainen. Voorzie minstens 4/10 m² per persoon, afhankelijk van de activiteit (zie boven).

Zorg voor voldoende en goede ventilatie 0F

1. Binnen is het noodzakelijk dat je de ruimtes voldoende en zoveel mogelijk kunt verluchten met buitenlucht, zowel voor, tijdens als na de activiteit. Zet zoveel mogelijk de ramen en deuren open. Als het toch mechanische ventilatie is, zorg dan voor een voldoende hoog debiet, laat de ventilatie 24 op 7 draaien en zorg er vooral voor dat de lucht niet hercirculeert. Doe navraag over de ventilatie bij de gebouwbeheerder. In heel wat sectoren (horeca, onderwijs, sport) wordt extra informatie aangeboden over ventilatie.

Gebruik liften enkel voor mensen met beperkte mobiliteit. Laat slechts één deelnemer en maximum één begeleider toe. Verplicht het gebruik van mondmaskers in liften.

Is je huidige repetitieruimte gesloten of is de accommodatie door de beperkte grootte, het gebrek aan verluchtingsmogelijkheden en/of andere voorzieningen niet geschikt om binnen de opgelegde maatregelen te repeteren/trainen? Dan kan het interessant zijn om op zoek te gaan naar een andere ruimte, bijvoorbeeld via je lokale overheid of andere lokale instanties, sponsors.

BEWAAR STEEDS DE NODIGE AFSTAND

Pas de regels van social distancing maximaal toe tijdens de activiteiten.

Denk op voorhand na over de alternatieve opstelling voor je muzikale activiteit:

De ruimte waar je muzikale activiteit plaatsvindt moet minstens over 4 m² vrije ruimte beschikken per aanwezige persoon. Voor activiteiten met beweging (bv. marching) dien je minimaal 10 m² per persoon te voorzien. Zorg er steeds voor dat de locatie voldoende ruim is voor het aantal deelnemers en het type activiteit dat je voor ogen hebt, zodat de afstand steeds gegarandeerd kan worden.

Binnen het orkest of muziekgroep geldt voor iedereen een afstand van 1,5 meter, zowel zittend als in beweging (bv. marching). Voor blazers geldt er bovendien steeds een afstand van 2 meter, tenzij er beschermingswanden gebruikt worden: dan volstaat een afstand van 1,5 meter, zie 5.1.4. (punt b).

Voor dirigenten/lesgevers zijn er ook strengere veiligheidsmaatregelen: zij bewaren tijdens de muzikale activiteit eveneens een afstand van minstens 2

1 Op basis van advies 9599 over ‘ventilatie’ van de Hoge Gezondheidsraad: https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/200604_hgr-9599_covid-19_ventilatie_vweb_0.pdf

https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/200604_hgr-9599_covid-19_ventilatie_vweb_0.pdf

https://www.health.belgium.be/sites/default/files/uploads/fields/fpshealth_theme_file/200604_hgr-9599_covid-19_ventilatie_vweb_0.pdf

27


meter. De dirigent/lesgever staat immers met het gezicht naar de muzikanten gericht, en spreekt de muzikanten geregeld toe. Tijdens concerten is de minimale afstand tussen dirigent en muzikant 1,5 meter.

Enkel voor kinderen (-12jaar) onderling wordt dit principe losgelaten en is er geen distancing verplicht. De (volwassen) begeleiders van deze kinderen trachten wel maximaal de afstand met de kinderen en de andere begeleiders te respecteren. De minder strenge regels voor min 12-jarigen blijven ook van toepassing bij gemengde groepen.

Garandeer ook in de andere ruimtes steeds een afstand van minstens 1,5 meter tussen 2 personen, zoals bij aankomst en vertrek, in de gang, in sanitaire blokken e.d. Voor privébubbels en kinderen jonger dan 12 jaar gelden de afstandsregels hier niet. Zij moeten wel steeds maximaal de afstand met anderen blijven respecteren.

CIRCULATIEPLAN

Denk goed na over de circulatie van mensen ter plaatse en stem je regels hierop af.

Zorg ter plaatse voor een spreiding van aankomst/vertrek (per bubbel) en/of zorg voor een gestructureerde aankomst (bv. via een kiss-and-ridezone).

Hoe zit het met carpoolen? Zoals bij taxi’s moet een minimale afstand van 1,5 meter tussen elke persoon worden gerespecteerd tijdens het vervoer. Het aantal personen dat kan worden vervoerd, varieert dus afhankelijk van het type voertuig. Voor een huishouden/bubbel telt die maatregel niet. Het is aangeraden de auto regelmatig te verluchten en te reinigen. Het dragen van mond- en neus bedekking wordt sterk aanbevolen.

Passage in gangen, deuren, smalle trappen, parking, fietsenstallingen, toiletten, …

Regel eenrichtingsverkeer als er geen tweerichtingsverkeer met 1,5 m afstand mogelijk is.

Jassen en (hand)tassen worden bij voorkeur aan de eigen stoel gehangen i.p.v. aan gemeenschappelijke kapstokken. Kleine instrumentenkoffers kunnen ook aan de eigen stoel geplaatst worden.

Sluit ruimtes af indien de maatregelen rond social distancing of hygiëne er niet gewaarborgd kunnen worden.

Voorzie een maximaal aantal personen op basis van de grootte van de ruimte. Een gemakkelijke vuistregel voor toiletten: laat niet meer personen binnen dan er wastafels voor handen zijn, op voorwaarde dat er altijd voldoende ruimte is.

28


Vermijd wachtrijen of laat wachtenden bv. in een gang aanschuiven waar er voldoende afstand gegarandeerd kan worden.

MAAK DE MAATREGELEN ZICHTBAAR

Stel de maatregelen ter plaatse visueel voor aan de deelnemers.

Op onze coronapagina (www.vlamo.be/nieuws/vlamo-in-tijden-van) vind je hiervoor alvast enkele handige tools!

Baken richtingen af met linten, tape, voorwerpen, … Gebruik signalisatie: stickers, pijlen, verbodstekens, … Baken de plaats van elke deelnemer duidelijk af. Zet de stoelen voor alle deelnemers op voorhand klaar. Geef een vaste plaats aan waar instrumentenkoffers e.d. geplaatst mogen worden. Duid aan welke urinoirs, wastafels, kapstokken, stoelen, … niet gebruikt mogen

worden.

GEBRUIK VAN GEMEENSCHAPPELIJKE ACCOMMODATIE

Ben je gebruiker van accommodatie die ook door andere groepen gebruikt worden (bv. een schoolgebouw, een sport- of cultuurcentrum, …)? Maak dan vooraf duidelijke én schriftelijke afspraken over circulatie, hygiëne, materiaal (gebruik, reinigen en ontsmetten), … met de gebouwbeheerder en/of andere gebruikers.

d. Materiaal

Breng op voorhand in kaart welk materiaal er nodig is voor de activiteit.

Welk materiaal kunnen de deelnemers zelf meebrengen? Indien er materiaal gedeeld wordt:

o Kan dit vermeden worden? (bv. door de gebruiker(s) eigen materiaal te laten meebrengen)

o Zo niet, welke hygiënemaatregelen moeten er voorzien worden? (bv. geluidsinstallatie, laptop: ontsmetten voor/na gebruik, één vaste persoon aan de knoppen)

Meer info over het gebruik van materiaal vind je hieronder bij de hygiënemaatregelen (5.1.4.).

http://www.vlamo.be/nieuws/vlamo-in-tijden-van

29


5.1.4 Hygiënemaatregelen

Voor alle betrokkenen is het belangrijk om op voorhand goed op de hoogte te zijn van de hygiënemaatregelen. In de praktijk komt hier heel wat bij kijken. Bereid dit luik dus eveneens goed voor (bv. aankopen, circulatieplan, materiaal). Communiceer tijdig, correct en duidelijk, en maak de regels ook ter plaatse zichtbaar (signalisatie). Geef als organisator zelf het goede voorbeeld en zorg ervoor dat de afspraken goed opgevolgd worden. Niet alleen de organisatie, maar ook de deelnemers zelf zijn verantwoordelijk om aan de slag te gaan met de nodige hygiënemaatregelen, zowel voor, tijdens als na de activiteit.

a. Persoonlijke hygiëne

BASISMAATREGELEN

Er zijn enkele basismaatregelen omtrent de hygiëne die voor iedereen en overal gelden:

Was je handen. Hoest of nies in een papieren zakdoek of in de binnenkant van je elleboog. Gebruik papieren zakdoekjes en gooi ze weg in een afsluitbare vuilbak. Blijf thuis als je ziek bent. Raak je gezicht zo weinig mogelijk aan. Vermijd fysiek contact met anderen. Houd minstens 1,5 m afstand.

Maak deze regels voor iedereen zichtbaar: hang ze voor de activiteit op in de lokalen waar de betrokkenen komen. Onderstaande affiche kan gedownload worden op de website van het Agentschap Zorg & Gezondheid. (www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting-voorkomen)

HANDEN WASSEN

Voldoende de handen wassen met water en zeep, of ontsmettende handgel, is en blijft een grondregel, en moet dus te allen tijde kunnen voor, tijdens en na de activiteit.

Hou er dus nauw toezicht op dat iedereen regelmatig de handen wast. Geef aan waarom dit zo belangrijk is én geef het goede voorbeeld. Enkele mogelijke richtlijnen om op voorhand mee te delen:

Was je handen vlak voor je thuis vertrekt en ook meteen wanneer je terug thuiskomt.

Was je handen voor de les begint en na afloop van de activiteit.

http://www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting-voorkomen

http://www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting-voorkomen

30


Was je handen na het niezen/hoesten. Was je handen zowel voor als na het toiletbezoek. Vermijd contact met voorwerpen/oppervlakten die door anderen gebruikt of

aangeraakt worden. Was je handen als dat toch gebeurt.

Voorzie uiteraard dan ook vooraf voldoende middelen om de handen te wassen en/of ontsmetten, zoals bij het binnenkomen en in de toiletten. Denk hierbij aan stromend water en vloeibare zeep, ontsmettende handgel, papieren wegwerphanddoekjes en afsluitbare vuilbakjes voor de papieren handdoekjes. Om dit voor iedereen duidelijk te maken, maak je dit best visueel. Dit kan opnieuw door posters van de overheid te gebruiken (bv. van het Agentschap Zorg & Gezondheid).

Aandacht! Bij EHBO-verzorging is het onmogelijk om afstand te bewaren. Een mondmasker en handschoenen zijn dan verplicht. Pas zowel het materiaal als je instructies aan om op een coronaveilige manier EHBO te kunnen verlenen. Download hier een informatiefiche over EHBO in coronatijden:

https://overheid.vlaanderen.be/sites/default/files/media/Covid-19%20EHBO-richtlijnen.pdf?timestamp=1586958629



31


32


33


Interessante links omtrent handen wassen:

https://d34j62pglfm3rr.cloudfront.net/images/ned_techniekzoom.jpg https://www.ubentingoedehanden.be/nl https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/thumbnails/image/

Instructies%20handen%20wassen%20met%20water%20en%20zeep_feb2020.jpg

OVERIGE PREVENTIEMAATREGELEN: MONDMASKERS

Het dragen van een mondmasker wordt in het algemeen aangeraden, zeker in binnenruimtes of waar veel personen samen zijn. Het dragen van een mondmasker (of ander beschermingsmateriaal) is verplicht indien de afstand van 1,5 m tussen elk individu niet 100% kan gewaarborgd worden.

Wanneer een mondmasker dragen niet kan, bv. tijdens het bespelen van een blaasinstrument of om iets te drinken, kan het mondmasker afgezet worden. Blazers blijven tijdens het repeteren 2 m afstand houden, of 1,5 m met beschermingswanden (plexi of andere).

Draag dus voor en na de repetitie een mondmasker, doe hem pas af om muziek te spelen, vermijd verplaatsingen tijdens de repetitie en doe steeds je mondmasker aan als dit toch nodig is (bv. toiletbezoek).

Zorg ervoor dat er standaard een voorraad mondmaskers en handschoenen ter beschikking is.

Artikel 21bis van het MB van 30 juni 2020 bepaalt een heel aantal plaatsen waar iedereen vanaf 12 jaar verplicht is om een mondmasker te dragen, waaronder concertzalen, openbare gebouwen (publiek toegankelijke delen) enz.

In CODE ORANJE zijn mondmaskers steeds verplicht.

b. Materiaal

Zorg ervoor dat er geen, of toch zo weinig mogelijk, materialen gedeeld moeten worden.

Laat deuren waar mogelijk openstaan zodat klinken niet telkens aangeraakt moeten worden.

Stel per groep 1 verantwoordelijke aan voor de bediening van de verlichting, het openen van de deuren, … (bv. coördinator)

Het is niet toegestaan om persoonlijke instrumenten, stokken of ander materiaal uit te wisselen. Laat de deelnemers dus hun eigen materiaal (drinkflessen, pupiter, partituren, lesmateriaal, potlood e.d.) meebrengen naar de activiteit. Berg

http://www.ejustice.just.fgov.be/eli/besluit/2020/06/30/2020042036/justel#LNK0005

34


gemeenschappelijk materiaal (bv. pupiters) op. Partituren worden bij voorkeur digitaal verstrekt of ruim op voorhand bezorgd/op de stoel klaargelegd.

Indien instrumenten uitwisselen onvermijdelijk is, dan mag het instrument gedurende 72 uur niet worden gebruikt om er zeker van te zijn dat het instrument niet langer met het virus besmet is. Het (eventueel aanwezige) mondstuk moet altijd ontsmet worden voor gebruik door een ander persoon, ook na 72 uur.

Ook een geluidsinstallatie, smartphone of laptop zijn ware virushaarden. Laat dergelijke toestellen dus bij voorkeur hanteren door de eigenaar, of – indien niet mogelijk – zorg ervoor dat slechts 1 iemand deze toestellen bedient tijdens de activiteit.

Ontsmet steeds het gemeenschappelijk materiaal voor/na elke nieuwe gebruiker. Drinkwaterfonteintjes zijn helemaal uit den boze. Vraag de deelnemers om zelf

hun flesjes water mee te brengen. Die mogen ze niet delen!

EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN VOOR BLAZERS

Reken minstens 2 meter afstand bij blazers t.o.v. andere personen. Deze afstand kan verkleind worden tot 1,5 meter indien er beschermingsmateriaal worden gebruikt. Dit kan door het plaatsen van plexischermen, transparante roll-ups of het aanbrengen van een bescherming met doorzichtig materiaal of fijn textiel. Deze schermen moeten voldoende boven de beker van de instrumenten uitsteken en ook op de momenten wanneer het instrument tijdens het spelen wordt bewogen, moet er voldoende bescherming zijn. Veel orkesten werken reeds met dergelijke schermen in het kader van de geluidsbescherming van de muzikanten. Deze schermen tasten het klankbeeld minimaal aan.

Vloeistoffen moeten opgevangen worden in wegwerpdoeken. Blazers kunnen voor het aflaten van condens ook telkens een propere, absorberende doek meebrengen voor persoonlijk gebruik. Na de activiteit nemen de muzikanten hun doek telkens terug mee naar huis om te wassen op een temperatuur van minimaal 60°C. Wie gebruik maakt van wegwerpdoeken, gooit die na gebruik in een gesloten vuilbak. Reinig/ontsmet na de activiteit ook altijd de contactoppervlakken (bv. vloer, stoel) waar er condens op terechtgekomen is. Was/ontsmet grondig je handen na contact met condensvocht.

Het schoonmaken van de instrumenten is de verantwoordelijkheid van de muzikanten. Instrumenten moeten na het spelen gereinigd worden met wegwerpdoeken die na gebruik weggegooid worden. Als er voor de reiniging speciale materialen nodig zijn, dan moeten die na gebruik gewassen worden op een temperatuur van minimaal 60° C. Voor gevoelige materialen zijn lagere temperaturen met een desinfecterend reinigingsmiddel voldoende. Blaas niet hard door je instrument bij het schoonmaken. Doe dit zachtjes en schud vervolgens

35


lichtjes met je instrument. Was/ontsmet grondig je handen na het schoonmaken van je instrument.

Na het spelen moet de vloer in het werkgebied van de blaasinstrumenten grondig schoongemaakt worden, bij voorkeur na elk gebruik door één groep. Ook pupiters en andere werkoppervlakken in de buurt van de blaasinstrumenten moeten gereinigd worden, inclusief eventuele beschermende schermen.

Voor extra bescherming kun je ervoor opteren om de klankbekers van blaasinstrumenten af te dekken.

EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN VOOR DIRIGENTEN/LESGEVERS

Voor dirigenten en lesgevers kan er naast de 2 meter afstand nog extra bescherming voorzien worden, zoals een mondmasker of een beschermingswand (bv. plexischerm of transparante roll-upbanner) tussen dirigent/lesgever en orkest/leerling. De dirigent/lesgever staat immers als met het gezicht naar de muzikanten gericht, en spreekt de muzikanten geregeld toe.

EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN VOOR SLAGWERKERS

Slagwerkers hanteren onderstaande veiligheidsmaatregelen:

Een slagwerkinstrument dat doorgaans gedeeld wordt, wordt nu bij voorkeur toegewezen aan één specifieke persoon, telkens dezelfde.

Het bespelen van de instrumenten moet zo georganiseerd worden dat de muzikanten zich zo weinig mogelijk moeten verplaatsen voor het bedienen van de instrumenten.

Een mondmasker is aanbevolen, zeker als de afstand niet altijd gegarandeerd kan worden.

Kom niet met je handen aan de instrumenten, enkel met je eigen stokken. Het uitwisselen van stokken of onderdelen van instrumenten moet worden vermeden.

Reinig de instrumenten voor/na gebruik met een vochtige doek met een zacht reinigingsmiddel. Wees voorzichtig met het gebruik van ontsmettingsmiddel, aangezien dit schadelijk kan zijn voor (de vernislaag van) de instrumenten. Voor houten en metalen instrumenten (bv. marimba, xylofoon, vibrafoon) kijk je best na of het product (bij voorkeur op basis van ethanol) geen schade aanbrengt op (de vernislaag van) het hout of (de anodiseerlaag op) het metaal. Houten instrumenten maak je ook best niet te nat, en droog je na het reinigen. Ontsmettingsdoekjes kunnen hier ook van pas komen. Let bij vellen extra goed op met kalfsvellen en gecoate drumvellen, aangezien die gevoeliger zijn voor schade.

36


EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN VOOR DANSERS

Activiteiten van o.a. twirlers, color guards en highland dancers hanteren onderstaande veiligheidsmaatregelen.

Dans liefst buiten of in zeer goed geventileerde ruimtes. Hou bij buitenlocaties rekening met de ondergrond en wat hierbij het risico op blessures kan zijn. Zorg eventueel voor aangepast schoeisel en – afhankelijk van de weersomstandigheden – kledij.

Fysiek contact:o Fysiek contact is occasioneel mogelijk voor +12-jarigen, maar hou dit

beperkt. De personen met wie je fysiek contact hebt (vb. danspartner bij duodans) moet je meerekenen in je vaste persoonlijke bubbel van 5 personen bovenop je gezin. Gebruik dus je gezond verstand en respecteer steeds maximaal de afstandsregels met de andere deelnemers (buiten je bubbel).

o Fysiek contact mag wel tussen min 12-jarigen onderling of tussen leden van gezinsbubbels. Let op: een lesgever of begeleider moet wél de nodige afstand bewaren tot de kinderen.

o Tip: Zorg voor afwisseling in de oefeningen waar activiteiten met occasioneel fysiek contact regelmatig afgewisseld wordt met oefeningen zonder fysiek contact.

o Raak elkaars gezicht niet aan. Voorzie steeds voldoende ruimte voor de dansactiviteit. Zorg voor een ruimte

van minstens 10 m² per persoon, zowel voor dansers als begeleiders, en garandeer steeds 1,5 meter afstand tussen twee personen (zie ook 5.1.3., punt a).

Draag een mondmasker waar mogelijk (bv. tijdens repetities, voor en na) Laat de deelnemers hun eigen materiaal gebruiken (bv. drinkfles, handdoek,

baton … ). Zorg ervoor dat het duidelijk is welk materiaal van wie is (bv. labelen met eigen naam).

Hygiënemaatregelen voor en na de activiteit zijn zeer belangrijk. Zorg voor de nodige hygiëne van alle contactoppervlakken. De vloer wordt grondig gepoetst tussen 2 groepen, zeker als de vloer veelvuldig is aangeraakt met ontblote lichaamsdelen (bv. blote voeten, handen, bij intensief vloerwerk, …).

Douches en kleedkamers zijn opnieuw toegankelijk. Denk aan de ontsmettingsrichtlijnen bij regelmatig gebruik. Na elke wissel van dansbubbel douches en kleedkamers reinigen is aangewezen. Maak afspraken met de gebouwbeheerder en eventuele andere gebruikers. Overweeg om dansers te vragen zich toch nog thuis om te kleden en naar de les te komen in danskledij.

Bekijk per activiteit/oefening/dansstijl wat mogelijk is in functie van de richtlijnen.

37


Heb je deelnemers met specifieke ondersteuningsnoden (bv. met een beperking), maak dan samen met hen en/of ouders en eventueel de huisarts proactief de afweging op welke manier alle maatregelen gevolgd kunnen worden. Werk hiervoor indien nodig redelijke aanpassingen uit, eventueel met een vaste begeleider.

In CODE ORANJE is nauw fysiek contact verboden.

c. Infrastructuur

Denk op voorhand ook na over de hygiënemaatregelen met betrekking tot de infrastructuur waar de activiteit plaatsvindt.

Reinig voor en na afloop van de activiteit alle voorwerpen en (contact)oppervlakken die door verschillende mensen gebruikt of aangeraakt worden. Denk hierbij aan deurklinken, lichtknoppen, stekkerdozen, handgrepen van kasten, drankautomaten, trapleuningen, kranen, wc-brillen, wc-deksels, wc-knoppen om door te spoelen, kapstokken, stoelen (zowel leuning als zitvlak), …

Plaats voor je eigen gemak – en om het niet te vergeten – een sproeier met reinigings- of ontsmettingsmiddel en papier in de buurt van materialen die regelmatig gereinigd moeten worden.

Verlucht binnenruimtes voor, tijdens en na elke muzikale activiteit. Verder kun je er ook voor opteren om voor alle zekerheid 48 u. tussen twee groepsactiviteiten te laten.

Bij toiletten in openbare ruimtes is het aanbevolen om het deksel van de wc steeds naar beneden te doen voor het doorspoelen.

5.1.5 Communicatie

Wanneer alles organisatorisch goed op elkaar afgestemd is – ook hier is een goede communicatie belangrijk! – zorg je ervoor dat je ook de deelnemers (en eventuele ouders) tijdig en goed informeert. Zet hiervoor tijdig de juiste en voldoende communicatiekanalen in (bv. brief, telefoontje, folder, mail, Facebook, WhatsApp, …). Zorg ervoor dat iedereen op voorhand weet wat er anders zal zijn dan normaal, zodat ze zich hierop kunnen voorbereiden.

Communiceer dus steeds correct én duidelijk naar alle betrokkenen:

Laat weten welke voorbereidingen je getroffen hebt, welke preventieve maatregelen je genomen hebt om de veiligheidsregels te respecteren.

Kondig aan welke coronamaatregelen er gelden, vanaf het vertrek thuis tot de thuiskomst (welke regels zijn er en waarom).

38


Maak ook duidelijk dat wie deelneemt aan de activiteiten ook zelf verantwoordelijkheden heeft (bv. afstand bewaren, hygiëne, navolgen van de maatregelen).

Communiceer over de planning, timing en duur van de activiteit(en). Informeer de deelnemers over de opdeling in contactbubbels. (Wie wordt

wanneer/waar verwacht?) Zeg ook expliciet wie (nog) niet kan deelnemen.

o Mensen die ziek zijn of die tot 7 dagen voor de activiteit symptomen van COVID-19 vertonen, zijn niet toegelaten. We raden dit ook aan voor mensen die in die periode rechtstreeks in contact geweest zijn met een besmet persoon (bv. in het gezin of op het werk) (zie: https://www.zorg-en-gezondheid.be/advies-voor-contactpersonen-van-een-met-covid-19-besmette-persoon).

o Zijn er leden/groepen binnen je vereniging die nog niet kunnen deelnemen? (bv. omwille van organisatorische redenen, risicogroepen) Vergeet niet om ook naar hen te communiceren en argumenteer waarom niet.

Maak het de deelnemers zo gemakkelijk mogelijk. Geef dus voldoende praktische info mee, bijvoorbeeld:

o Materiaal: welk materiaal moeten deelnemers en/of begeleiders zelf meebrengen? (bv. ontsmettende handgel, absorberende schoonmaakdoek, mondmasker, eigen gevuld waterflesje …)

o Adresgegevens van de eventuele nieuwe openluchtlocatie van de activiteit. Contactgegevens voor wie extra vragen heeft in verband met de veiligheid van

de activiteit. Maak steeds duidelijke én schriftelijke afspraken met derden (bv.

schoonmaak, leverancier, uitbater en andere gebruikers van gedeelde locatie).

Officiële informatie en communicatietools omtrent het coronavirus vind je hier:

https://www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting- voorkomen

https://www.info-coronavirus.be/en/campagne/ https://www.integratie-inburgering.be/corona-meertalige-info

https://www.integratie-inburgering.be/corona-meertalige-info

https://www.info-coronavirus.be/en/campagne/

https://www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting-voorkomen


https://www.zorg-en-gezondheid.be/advies-voor-contactpersonen-van-een-met-covid-19-besmette-persoon



39


5.2 Tijdens de activiteit

5.2.1 Activiteit

Voorzie als coördinator de nodige tijd voor en nadien, om alles klaar te zetten, schoon te maken ... Zorg dat alles tijdig in orde is, voor aankomst van de deelnemers.

Kijk er tijdens de hele activiteit – vanaf het openen tot en met het sluiten van de deur – dat alle maatregelen door iedereen gevolgd worden.

Zie er bij activiteiten met kinderen ook op toe dat de ouders onderling de social distancing bewaren, en ook na het afzetten van de kinderen terug naar huis keren. Hetzelfde geldt voor toevallige passanten.

Leden komen best aan kort voor het geplande aankomstmoment, wanneer alles speelklaar is, om wachtrijen te vermijden.

Wat met sociaal contact voor/na de activiteit? Dit zijn de geldende regels:o Elk huishouden (personen die onder hetzelfde dak wonen) mag maximum

5, en steeds dezelfde, personen ontmoeten waarmee de veiligheidsafstand van 1,5 meter niet gerespecteerd moet worden. Dit is de sociale bubbel. Kinderen jonger dan 12 jaar zijn niet meegerekend in deze 5 personen. Je kan alleen op café of restaurant met jouw gezin (of de personen met wie je samenwoont) en jullie 5 vaste contacten. Belangrijk is ook dat de groep niet groter is dan 10 personen. (Richtlijnen en protocollen horeca: https://heropstarthoreca.be/.)

o Ontmoetingen tussen personen die geen deel uitmaken van dezelfde sociale bubbel, moeten steeds gebeuren met respect voor de veiligheidsafstand van 1,5 meter. Ook hier mag de groep nooit groter zijn dan 10 personen (kinderen tot 12 jaar niet meegerekend).

5.2.2 Deelnemers

De verantwoordelijke (bv. coördinator) duidt ter plaatse aan op de aanwezigheidslijst wie aanwezig is op de activiteit.

5.2.3 Organisatie

Zorg dat er elke activiteit steeds een meerderjarige verantwoordelijke/aanspreekpunt aanwezig is. Voor muzikale groepsactiviteiten (bv. repetitie) raden we aan om een coördinator aan te stellen, die zelf niet deelneemt aan de activiteit, maar de coronamaatregelen ter plaatse coördineert van begin tot eind, toeziet op het navolgen van de (hygiëne- en

https://heropstarthoreca.be/

40


afstands)maatregelen (zowel bij leden als bij ouders, omstaanders), aanspreekpunt is bij vragen etc.

Zorg voor aankomst van de deelnemers voor de praktische uitwerking van je circulatieplan en andere maatregelen met de nodige signalisatie. Zie tijdens de hele activiteit toe op het naleven van de afspraken. (zie boven: 5.1.3.)

5.2.4 Hygiëne

Zorg voor aankomst van de deelnemers voor de praktische uitwerking van de hygiënemaatregelen (persoonlijk, handen wassen, mondmaskers, materiaal en infrastructuur) met de nodige signalisatie.

Ontsmet zoveel mogelijk tijdens de activiteit contactoppervlakten die veel gebruikt worden (deurklinken, toiletten, tafels, …).

Zie tijdens de hele activiteit toe op het naleven van de hygiënemaatregelen. (zie boven: 5.1.4.)

5.2.5 Communicatie

Voorzie voor aankomst van de deelnemers ter plaatse visueel materiaal (bv. posters) om mensen te herinneren aan de maatregelen.

Zorg dat je iedereen bij aankomst, voor de start van de activiteit, goed op de hoogte brengt van alle maatregelen. Wijs alle deelnemers ook nog eens op hun eigen verantwoordelijkheid om alle veiligheidsregels en preventiemaatregelen nauwgezet op te volgen (bv. hygiëne, afstand bewaren, …).

Stel mensen op hun gemak, zorg dat ze het als een ontspanning aanvoelen en dat ze met een gerust geweten kunnen deelnemen. Zorg dat de nadruk ligt op het plezier maar met respect voor de regels.

Geef je deelnemers bij het begin en tijdens de activiteit de gelegenheid om aan te geven of ze zich voldoende veilig voelen bij de manier waarop je de risico’s aanpakt.

Reageer onmiddellijk als je ziet dat regels niet worden opgevolgd. Het toezicht op het naleven van de maatregelen moet ernstig uitgevoerd worden.

Geef duidelijk aan dat wie ziek wordt binnen de veertien dagen na de activiteit dit moet melden aan de organisatoren en zo nodig ook medewerking moet verlenen aan contactopvolging.

41


5.3 Na de activiteit

5.3.1 Ziek na een activiteit: wat nu?

Indien iemand ziek werd op/na jullie activiteit en dit bleek corona te zijn, dan word je door de overheid gecontacteerd vanuit het contactcentrum en zal gevraagd worden om aan te geven wie met de zieke in contact kwam. Werk steeds goed mee aan dit contactonderzoek. De aanwezigheidslijsten zijn hierbij een handig hulpmiddel.

Meer info over de contactopvolging vind je op: www.info-coronavirus.be/nl/contactopvolging/.

5.3.2 Deelnemers

In functie van het nagaan van contacten bij een vaststelling (of vermoeden) van corona, is de organisator verplicht om minstens 30 dagen de contactgegevens (minstens naam, adres en telefoonnummer) van alle deelnemers (inclusief begeleiders en eventuele externe actoren) te bewaren. Doe dit per activiteit (aanwezigheidslijsten) en conform de principes van de GDPR.

5.3.3 Organisatie

Zorg na de activiteit voor een evaluatie van de organisatie, de uitwerking en opvolging van de maatregelen. Stuur bij indien nodig.

5.3.4 Hygiëne

Was meteen na het thuiskomen je handen en ontsmet indien nodig je materiaal.

5.3.5 Communicatie

Was er een persoon met corona aanwezig op de activiteit? Dan kan je dit best laten weten aan je leden. Duid daarbij op de genomen stappen en wat de mogelijke volgende stappen kunnen zijn (bv. wie in de bubbel zat, kan gecontacteerd worden vanuit het tracingcentrum). Hou hierbij steeds rekening met de privacy (GDPR) van de zieke persoon/personen in kwestie, en geef dus geen persoonsgegevens vrij.

Herinner je deelnemers, door gebruik van affiches en andere communicatiekanalen, aan hun eigen verantwoordelijkheid dat ze minstens 7 dagen niet naar de activiteit komen als ze ziek zijn, symptomen vertonen of rechtstreeks in contact gekomen zijn met een zieke, dat ze de maatregelen blijven opvolgen, enz.

http://www.info-coronavirus.be/nl/contactopvolging/

42


VRAGEN?Bij wie kan je terecht?

Contacteer VLAMO via [email protected]

FOD Volksgezondheid:

Contacteer de specifieke diensten of bel het algemene informatienummer 0800 14 689 (tussen 9u en 17u).

[email protected]

mailto:[email protected]

43


BRONNEN Generieke gids om de verspreiding van COVID-19 op het werk tegen te gaan. Veilig aan het

werk. Basisprotocol Cultuur (laatste versie: 1 september 2020):

https://www.vlaanderen.be/cjm/nl/protocollen Coronagids voor sociaal-cultureel volwassenenwerk en amateurkunsten (De Federatie &

Socius, www.coronagids.be) Leidraad om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan bij de organisatie van danslessen

en dansactiviteiten. (fase 4, versie 2 – 3 augustus 2020) (Danspunt) Leidraad: advies voor een veilige heropstart van samen zingen. (Koor&Stem) Risicoanalyse Covexit Fase 1A en Covexit FAQ 15/5 (oKo) Sectorgids Cultuur (www.sectorgidscultuur.be) Protocol Sector Cultuureducatie en -participatie (NL) Protocol voor de instrumentale amateurmuzieksector (NL) Risicobeoordeling van een coronavirusinfectie op het gebied van muziek (tweede update 19

mei 2020) Gids voor een veilige heropstart van de horeca

(https://economie.fgov.be/nl/publicaties/gids-voor-een-veilige) De Ambrassade (https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer) Sport Vlaanderen:

o www.sport.vlaanderen/corona-en-sportbeoefening-in-vlaanderen/corona- veelgestelde-vragen/

o https://www.sport.vlaanderen/media/13569/protocol-voor-sportaanbieders.pdf FOD Volksgezondheid: www.info-coronavirus.be Agentschap Zorg en Gezondheid:

o https://www.zorg-en-gezondheid.be/per-domein/infectieziekten-en-vaccinaties/ coronavirus/uitbraak-coronavirus-covid-19/contactonderzoek

o https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/thumbnails/image/Instructies %20handen%20wassen%20met%20water%20en%20zeep_feb2020.jpg

o https://www.zorg-en-gezondheid.be/affiche-het-coronavirus-hoe-een-besmetting- voorkomen

Ministerieel besluit (laatste update: 22 augustus 2020)



https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/thumbnails/image/Instructies%20handen%20wassen%20met%20water%20en%20zeep_feb2020.jpg

https://www.zorg-en-gezondheid.be/sites/default/files/thumbnails/image/Instructies%20handen%20wassen%20met%20water%20en%20zeep_feb2020.jpg

https://www.zorg-en-gezondheid.be/per-domein/infectieziekten-en-vaccinaties/coronavirus/uitbraak-coronavirus-covid-19/contactonderzoek

https://www.zorg-en-gezondheid.be/per-domein/infectieziekten-en-vaccinaties/coronavirus/uitbraak-coronavirus-covid-19/contactonderzoek

https://www.sport.vlaanderen/media/13569/protocol-voor-sportaanbieders.pdf

http://www.sport.vlaanderen/corona-en-sportbeoefening-in-vlaanderen/corona-veelgestelde-vragen/

http://www.sport.vlaanderen/corona-en-sportbeoefening-in-vlaanderen/corona-veelgestelde-vragen/

https://ambrassade.be/nl/jeugdwerkzomer

https://economie.fgov.be/nl/publicaties/gids-voor-een-veilige

http://www.coronagids.be/

· Web viewNadat corona het muziekverenigingsleven enkele maanden volledig stillegde, mochten...

Documents

Transcript of · Web viewNadat corona het muziekverenigingsleven enkele maanden volledig stillegde, mochten...