DNA VE GENETİK KOD

2.ÜNİTE ADI SOYADI:ÜŞENME

!ERTELEM

E!

KONU

DNA VE GENETİK KODKAZANIM: *Nükleotid, gen, DNA ve kromozom

DOĞRU YANLIŞ

NETkavramlarını açıklar ve bu kavramlar arasında ilişki kurar.**DNA’nın yapısını model üzerinde gösterir ve DNA’nın

byfenci

kendini nasıl eşlediğini ifade eder.

1.

2.

3.

4.

2016 NİŞAN 2’EOG-22015 Nobel Kimya Ödulu bilim insanımız Prof, Dr. Azız Sancar'a, DNA onarım mekanizmalanyla ıIgiIi yaptığı çalışmalarından dolayt verilmiştir.

Prof. Dr. Sancar, DNA üzenndezaradt mutasyonların duşmamasf için;

• Dengdi beslenme• Düzenli spor yapma• Sigara ve aIt‹dden kaçınma• Uyku düzenini koruma• Ultraviyde gibi zararlı ışınkrdan

korunma

şeklindeki faktöllerın, DNA onarfmlnı düzenle- yen ye kontrd eden maddebnn

2015 HAKIM 'I''•OG-I 2015 ARALI1£

TEOG-I MAZ£iRETS2Fl

raptiyeKırlTıızıraptiye

Mavimptiye

Yeşilraptiye26 Aralık 20@’te tsunami Sn Lanka'yı

olumsuz etkiledi. 4 aylık bir bebek bu felaketten saatler sonra, kilometrelerce uzakta canlı olarak bulundu.Bebeğin hastanede tedavisi devam ederken, 8 farklı çiğ, bebeğin kendi çocukları olduğunu iddia etti.Bu süreçte, mahkeme bebeğin gerçek anne ve babasının bulunması için

Adenin Guanin lmin S4ozin

AtaşIx›ncuz

ODeoksinboz

şekeriFosfat grubu

Mehmet, yukarıdaki malzemelerden bir DNA çıft sarmal modeli yapmıştır Bu modeldeki sarı raptye sayısı 50, yeşil raptıye sayısı 30’dur

M9hmet’in yaptığı bu DNA modeli ile ilgili ola- Fak aşQğıdaki ifadelerden hangisi

Bir dergide yer alan bu olayda DNA t›

t: .,gulamasına aşağıdakilerden hangisi

temeloluşturur?Bir dergide Prof. Dr. Aziz Sancar'ın çalış- malanyla ilgili olarak verilen bu bilgiye göre aşağıdaki yorumlardan

A)Kullanılan beyaz boncuk sayısı kadar ataşkullanılmıştır.

B)Kullanılan raptiye sayısı kadar beyaz bon-cuk kullanılmıştır.

C)Kullanılan mavi ve kırmızı raptiye sayısıeşmir.

D)Kullanılan ataş sayısı, kUll2nılan rapt‹ye

A) Anne ve babanın nükleotit çeşitlerinin, ço-cuğunkiyle aynı olması

B)Çocukların kalıtsal özelliklerinin çevresel etkilerle büyük ölçüde değişmesi

C)Canlıların kalıtsal bilgileûnde anne ve baba-«nınkiyle daha fazla ortaklık görülmesi

D)Çocuğun hangi aileye ait olduğunu anne ve

A)Çevresel faktörlere bağlı olarak DNA Qğl•sında zaraılı mutasyon ortaya çıkabıllF

B)DNA onarımını düzenleyen ve kontrol eden maddelenn üretimı artırılabilir.

C)İnsanlar yaşam koşullarını ve aIışLanIıkIarı- nı düzenleyerek zararlı mutasyon oluşması- nı önleye

D)DNA üzerinde çoğunlukla yararh rnutasyon-

2Oî4 KADIM TEOG-I

2015 HAKIM TEOG-IZeynep, sınıfta şekildeki gibi bir DNA modeliyapm şt

bi rım ıdir

bulun-dUr U-r. Ç ocuÎtlo r , qufior

do Cbd ğim tovro n\ hori• t osındo k i K, L '1 vtk uEuc ı+klor ın o h Onq‹

Yukarıdaki şekilde bir DNA molekülünün tek zinciri gösterilmiştir. Bu yapıya göre aşağtdakilerden hangisi yanlıst›r?

San

KIflTıIZI Yesilfosfat molekülünü temsil eder.

Ögr etmenin s or v suno o ş ağıdok i öğz enci lerden hong i si doğr u c2vo p ver3FI

" " B) , şeker moleküîünü temsil eder.

Yeşil KlfTnIZIC) K. L, M ve N farklı organik bazları

temsiJetmektedır

D) Bu tek zincirde toplam 12 nükleotid

Raptiye Renkli kar3ar

Bcncuk

Bu DNA modeline göre aşağıdaki öğrenci- lerden hangisinin yorumu yanlıştır? 2Oî2 EItİM AÖO

Aşağıdakilerden hangisi DHA'nın özelliğidir'A) Hafif: Raptıyeler fosfattır.

8) Erol: Renkli kartlar nükîeotkir.C)Derya. Boncuklar deoksiriboz şekeridir.D)Fatma: Kin II2I kart adenin ıse yeşil

kart timindir.

A)Hücre bölünnesi öncesi kendini eşlemeB) İki çeşit organı\ bazdan oluşmaC)Riboz şekeri bulundurmaD)Tek zincirli yapıda olsa

oNkutucuguno 3. şekil çizilmelî

2014 ARALIK TEOO-I MAZERET 2013 ItAKIM 2’EOG-IŞekilde verilen DNA modelinin 2. zinciri, 1. zincire harşılıh gelecek şehilde nükleotitler- le tamamlanırsa, bu nükleotitlerdehi orga- nih baz dizisi aşağıdahilerden hangisi gibi olmalıdır?

1, zincir

Raptiye Boncuk Renkli kartlar lpler

Yeşil Pembe

Mehmet yukarıdaki DNA modelini bir karton üzerinde hazırlıyor. Bu modelde işlerle bir- birine bağlanan “bir raptiye, bir boncuk ve bir renkli kart" birlikte bir nükleotidi göster- mektedir.

Buna göre, modelle ilgili aşağıdaki yorum- lardan hangisi yanlıştır?

B-B SI nlflnda n HaSan §eFf0rmanS ÖdeVi olarak DNA modeli hazır lamıştır ödev inin çok fonksiyonlu olduğunu belirten Betül‘e göre 1 ve 2 fermuarları birbirinden ayrılıp 1 karşısında b‘yi, 2 karşısına a‘yı getlr Ip yenl fermuarlar \aplyor

Betül’ün ödevinde asıl anlatmak istediği kavram aşağıdakilerden hangisidir?

A) DNA‘nın kendini e§Iemesi

B) DNA‘da parça de§ışİmıc› DNA'<a »,Meotıd dızılımleriD) DNA'« m‹ «na gelen mutasyonlar

D)G

C A A

A) G C T T

B) CGA/t

C) CG T T

A)Raptyeler fosfatı, boncuklar şekeri göster- mektedir.

B) Pembe kart sitozin ise yeşil kart guanindir

C) Mavi kart adenin ise sarı kart timindir.

2015 KASIM 7EOG-1 ENGE66fZeynep, sınıfta bir DNA modeli yapmıştır.

Bu modelde;• Altı tane özdeş raptiye,• Ah+taneözdeş boncuk,* Altı tane aynı büyüklükte dıkdörtgen

kartları kUllanıyor. Bu kartlardan ikisi mavi, ikisi sarı, biri yeşil, biri de kırmızıdır

Bu DNA modeline göre aşağıdakilerden hangisi yanlı§tır?

201ZARALIK TEOG-İ MAZERET

Öğrenciler, sınıftaki bir etkinlikte DNAmodeli oluşturacaklar. Bunun için buyuk ve küçük boncukları ve farklı desendeki kart ları kullanmaktadırlar. Her bir bazı, fai!l

Bir nü kleotidin yapısı şekildeki gibidir.Nükleotid - Organik baz + ' I +

A) Raptiyeîer fosfat olabilir.B)Renkli kartlar nükleotittir.C)Boncuklar deoksıriboz şekeri olabilirD)Kırmızı kart adenîn ise yeşil kart

timindirAdenn GunWn Pmtn SRobn

.2019KASIM TEO661ENGELLISitozin nükleotidini göstermek isteyen bir öğrenci kutulardaki sembollerden hangisi ya da hangilerini kullanmalıdır?

DNA molekülünün 4 nükleotidli tek bir zin-ciri işin aşağıdakilerden hangisi A) Sadece 3

C) 2, 3 ve 6

B) 2, 4 ve 6

D) 1, 5 ve 6Hırsızlık vakası olmuş ve polisler olay yerinde inceleme yapmaktadır. Hırsıza ait sadeca bir parmak izi bulunmuş olmasına rağmen hır- sızın kimliği tespit edi- eb şt

, aga§ıdakIlorden hangisi do§-

A) Organik baz sayısı 4tür.B) Şeker sayısı fosfat sayısını eşittirC) Nükleotid sayısı kadar şeker

bulunur.D) Her nükleoıitdekı bazlar kesinlikle

bırbinn- oen îarhııoır

2013 KADIM TEOG-I ENGELLİBir DNA parçasının 1. zincirinin organik baz dizilimi G AT G C A şeklindedir. Bu zincire tam karşılık gelen 2. zincirdeki organik bazdizilimi C T ile başladığına göre, 2. zincirin eksik kalan baz dizisi aşağıdakilerin hangi• sinde verilmişti.›

Şekildeki gibi oluşturdukları DNA modelin- de, 1. zincire karşılık gelen 2. zinciri tamam- lamak için as_g y_lsaı hangi kartları kullanma- ları gerekir?

s •

By

„ .,‹rudur7

A y Her insanın parmak izîerınin farklı olması, DNA larında farkı çsşitte şeker bulundun- malarındandır.

B! Her insanın parmak izinin farkl‹ olması. in-sanıarın ağchklarının farklı olmasındandır.

C) Her insanın kendine özgû parmak izinin ol-)C)AA) Ts cA

B) Ac cT

Dfarklııığından kaynakıan r.

D) İnsanların parmak izlerinin îerklı olması. DNA‘IBrda yer alan organik bazların diziîiş- lerinin farklı olmasından kaynaklan1r,

D)

ÛÎcG

21.

24.

28.İnsan

Solucan Soğan Moli

Balığı Eğrelti

otu

462

1646

102048

25.

29.

22.

26.

23.

27.

30.

Canlı Kromozom Sayısı

dli Öğretmen s‹nt{ta btr hücreyi mikros-a. DNA moIeküIünd‹rı1.

Timinhücrerty‹

Türkiqe’nin gizi de îk i kulübû Fene rbohçekopta incelerken, öğ renC‹Îer‹ne

bölüneceğini söglem ür. ve Gnlntosdr uy bilime des tek kompnnqnsıb DNAo *n<yapı birimidir.

*k döh fîîftde /or ma reklamı o farak bazf bilim-

sel terım \erı taştqoca£lardır. Bu konudo oç ı1Iamo yopon baş kanlartn sö y lemleri aşağIda q er almaktad‹r.

2. NükleotitEvet çocuklar incelediğim sonra böİüneceL

ft‹icre birazc DNA'dab]unanNrorganikbazdlr.

3. Deoksiriboz

Tablodaki DNA ile ilgili terimler ve açıklamalar hangi seçenekte doğru eşleştirilrniştir?

"Görevimiz, DNA’ntn Q örev birimi ne des —tek o lmo k. '"

A) 1-c, 2-b, 3-a

C) 1-b. 2-c, 3-

B) 1-c, 2-a, 3-b

D) 1-a, 2-c, 3-

“ Yap m‹z gere§i. DNA'ncn gap‹ birtminispon So r otorok seg tik. "Bu sOg lemler dlkkote a!rndc§\rtda Fener- boh§e ve Galotosoroy /utbot tokcmtar\nin/ormalort o§ag‹doklIerden hangfsl glbf ol—mal‹d‹r7• 24 adet raptiye

• 8 adet kırmızı ataş

ş

•

•

24 adet boncuk 8 adet mavi ataş

All öğretmen, h0crenln ğıdaLtlerden

hangisi

bötüneceğlnt aşa-boLaroL anîamrş

Verilen tüm malzemeler eksiksiz kullanılacak bir DNA modeli hazırlandığlna göre aşağıdakilerden hangİ5i yanlıştır?

A) Hücre küçülmeye baş1am‹şttr.B) Hîicre canltÎtğtnı kaybetmiştir.c) DNA kendint eşlemiştir.DÎ Kromozomlardan tekror DNA oluşmuş-

B) Raptiyeler deoksiriboz ise boncuklar fosfattır.

Aşağıda insana a4 farklı buyüklukte kalıtsal yapı-lar kanşık olarak venlmıştr.

C) Modelin tel

zincirinde 12 adet nütleotit .›‹d ‹.

D) Kırmızı ataşİar adenin ise mavi ataşlar guanindir.Cen DNA Nûkleotid

C)

1

Krorrozom elurdek Organik Baz

Yukarıdaki görsele göre,1. Hücre

II. Gen

III. DNA

IV. Kromozomkapıları küçükten büyuge doğru sıralandığında han- gisi 3. sırada yer alır?

Buna göre a§ağıdaHi sıraIm›aIardan hangisi n t Âşag d biı nüLlectidif› yapISI gÖs(erillTlişlir.

B) 4› 2 » 1D) 5 > 4 »

A) 1› 3 » 6C) 5 • 2 » 4D)

IV. DNA’ n‹n bir bölümü aşağıda qörülmektedir.Ş İnİr

htJCrgflınOr08l

$lpİ(Buna kore Lv n6Xleotit ile ilgili olarak,

: NYvtarıdati kavraular arasında verilen ilişkiye benZ£f bİr ilişki §eua5ı Oluşturmak isteyin bir öğrenci\rom0z01, gen, n8\Ig0tit ve orgznİ\ buz tzvrzmlz-rı arasında Lv ilışXiji nasıl olvştvrabilir?

ısında deo\siriboz şekeri bulunur.

Bu nutleotidin karşısına her zaman guanin nü\Ieo-

Numaralı k‹sımlor hakktndo

verilen bilgi- '*lerden hangisi doğru d£ (Îj tc7

! e""A)K, /os/at molekülü olup,alt alEa birbirine

bağlar.B) L, şeker molek ütüdür.C) N ve N organik

nükleotîdİeri '

ifalelerinden hangileri dogrulvr?

A) Yalnız 1.

C) II ye

B) I ye II.

D) I, II ve III.

D) Bu görülen kasım, DNA’n‹n t1ili

"”“'

yopı3‹dır.

Âşağıdaki tabloda bazı canJ!ara ait kromozom sayılarıverilmiştir.Oğretmen, oğrenctlertne; “DNA bîzi b‹z

yapan tüm karaktertmîzin şi/refendtğt bir ş‹/re kutusudur. Dolaq‹s‹ the herkesin DNA qaprst btrbtrindert /arklıd r."Bllqtslnl vermtş ve daha sonra üzerlerinde nBklettdterl t/ade eden fıar}tertn yazılı ol- duğu taftta bloklar Ile DNA modellerl yap- malartnt lstem f§ tir. 0ğ renclfe rtn î 0 adet nOkteottdt temsIt eden takta bloklardan yopmış olduğu DNA modetlerl aşağıda ve- rltmlşttr.

AJtarı. öğretmenn verdîğı eckinA kâğıdının boşyerlerxw üzerinde hazflerın yaz o ğı edketarı

Kromozom

SayısıC i

! TAt

MDIİ ÛÂII§I

E§ıelti Otu

64

Â6

606

\'eriIer \romoz0ITı Sayıları ile ilgili Olarak,

1. Insan ile mo/i balık a/n tJre ait car!ılard r,

II. Egrelti ola tablodaki en gelişmiş canJd r.

G G G G

A A A A

"C C ”

IIE. Kromozom say ları aynı olan farklı ture at canlılarAJtarı yukandaki et

eterı§ekioe yapştnlı

eksAsîz ve cx›ğru be

E¥n& kalan etîkeöerîrûn ”" U ifadelerinden hangileri dogradar?“””AYabzll Ble 1.

Dl. wei

0dretmen, bu etktnlld I öd renfllerlne aşn- gıdakl btlqllerden kangtstnt ka‹and‹rrna£ için tasarlamışttr?A) NıJkİeotidter DNA'nın görev birimleri-

dir.B)Nükİeotidİer birleşerek genleri oluştu-

rur(or.C)NükleotidÎerin s‹rası ve dizilişi değiştik-

çe DNA'da değişir.D) DNA'ntn /arklı otmosınt sağlayan nükle-

oEidlerîn sayılar dtr.

G)lve 1GG

AAc -

B)

C C 3o[il Temsil etâji

yapı

C C

Tinin bazı

Aşağıda baz› canlılara ait resimler verilmiştir. Guanir bazı

Sıtozın baz›

DNA’rıa eşlenresi sırasında aşağıda verilen olaylarıdan hangisi gerçekleşmez?

Oglena Eğreltı otu

Bunzgörebucanllam DNAmoleXölöndeaşzgda erileoleıdeohosgisiXesioliXleoooftmıî

A)Deoksiriboz şekeri sayıları

B)Nükleotit çeşit sayısı

C) Fosfat molekülü sayıları

D) Adenin nükleotidi sayıları

A) DNAmnsarma yB) Eşlenme sonucunda iki fark ı DNA oluşur.

C)Baglanma sırasında azenin i e timin eşleşir.

D) DUA eşlenirken deoksiriboz şekeri ve fosfat bul anılır.

DNA'nın iki ipligi fermuar çivi °tıım°›° *°f°'.

1.II. Nükleotitler birbirinden ayrılan ipliklerdeki nükleotit-

lerle karşılıklı olarak eşlenir.

III.Sitoplazmada serbest dolaşan nu\IeotitIer DNA'nın açılan zincirlerinin karşısına gelmeye başlar.

IV.Bir DNA’dan aynı kalıtsal özellikte iki yeni DNA oluşur.

DNA eşlennesi ile ilgili olayların gerçekleşme sırası• nın doğru olabilmesi için hangi numara ile gösterilen ifadelerin yer değiştirmesi gerekir?

Bül3 g re bl flvXleztİdİn XzşISIrI3 3şz§IdatI şeXİI•lerden hangisi gelrrelidir?Gealer ile ilgili,

1. ELevejn 0zeIIı\leri yavrü/aıa gerler ıle attarl f.B)

II. 6titür gerletde rükle0titlerin diziliş sltası am au.

III. gİf ?f0lTI0Z0lîI Uzerin69 COM Sayıda çer iladelerindetı hançileıi d0çııJdıJr? D

)A) I ye III

c)Mve ııı

B) ll ve IVD)I,I elli. D)l e)V

48.

50.

49.

51.

52.