สมอ./ศอ.พว./CD

สงหาคม 2552

หามใชหรอยดถอรางนเปนมาตรฐาน

มาตรฐานฉบบสมบรณจะมประกาศในราชกจจานเบกษา

ราง

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

WEB CONTENT ACCESSIBILITY GUIDELINE

ส าหรบเสนอคณะผจดท ารางมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เลขท 112 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน

ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 โทรศพท 0 2564 6900 ตอ 2474

และ

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ถนนพระรามท 6 กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2202 3359-61

สมอ./ศอ.พว./CD

สงหาคม 2552

หามใชหรอยดถอรางนเปนมาตรฐาน

มาตรฐานฉบบสมบรณจะมประกาศในราชกจจานเบกษา

ราง

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

WEB CONTENT ACCESSIBILITY GUIDELINE

ส าหรบเสนอคณะผจดท ารางมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต เลขท 112 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน

ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 โทรศพท 0 2564 6900 ตอ 2474

และ

ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม กระทรวงอตสาหกรรม ถนนพระรามท 6 กรงเทพฯ 10400

โทรศพท 0 2202 3359-61

(1)

คณะผจดท ารางมาตรฐาน

ขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

ประธานคณะผจดท าราง

นายทวศกด กออนนตกล ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

คณะผจดท าราง

นายธรรม จตนาม วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล

นางสาวจรภา นวาตพนธ

นายราเมศ โสดารตน สมาคมผประกอบการพาณชยอเลกทรอนกสแหงประเทศไทย

นายจตพล หนทาทอง สมาคมคนตาบอดแหงประเทศไทย

นายสวาง ศรสม องคการคนพการสากลประจ าภมภาคเอเชย - แปซฟก

นายบญเลศ อรณพบลย ส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

รศ.โชตพชร ภรณวลย สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

นางทศนา ชตวศทธ กรมสรรพากร กระทรวงการคลง

นายสรยทธ บญมาทต ส านกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

กรรมการและเลขานการ

นางสาววนทนย พนธชาต ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

กรรมการและผชวยเลขานการ

นายน าหนง มตรสมาน ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต

(2)

สารบญ

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได .... 1

หมวดท 1 ทวไป ...................................................................................................................................... 1

1. ขอบขาย ......................................................................................................................................... 1

2. เอกสารอางอง ................................................................................................................................ 1

3. บทนยาม ........................................................................................................................................ 2

4. ล าดบชนของมาตรฐาน และการตรวจสอบความสอดคลอง .......................................................... 6

หมวดท 2 ขอก าหนด ............................................................................................................................... 7

5. ขอก าหนดหลกการท 1 : ใหผใชรบรได ........................................................................................ 8

แนวทางท 1.1 กรณทมเนอหาทไมเปนขอความ ......................................................................... 8

แนวทางท 1.2 กรณมเนอหาเปนสอฐานเวลา ............................................................................. 8

แนวทางท 1.3 การสรางเนอหาทมการน าเสนอตางรปแบบกน ตองไมสญเสยความหมายเดม . 10

แนวทางท 1.4 ผใชสามารถแยกแยะเนอหาได ........................................................................... 10

6. ขอก าหนดหลกการท 2 : ใหผใชสามารถใชงานได ..................................................................... 13

แนวทางท 2.1 ผใชสามารถเขาถงขอมลดวยแผงแปนอกขระได ............................................... 13

แนวทางท 2.2 ใหเวลาผใชในการอานอยางเพยงพอ.................................................................. 14

แนวทางท 2.3 บคคลทมอาการไวตอการกระตนทางแสง ......................................................... 15

แนวทางท 2.4 ทองเวบไดงาย (navigable) ................................................................................. 16

7. ขอก าหนดหลกการท 3 : ใหผใชเขาใจได .................................................................................... 18

แนวทางท 3.1 ผใชสามารถอานได ............................................................................................ 18

แนวทางท 3.2 ผใชคาดเดาได .................................................................................................... 18

แนวทางท 3.3 : ความชวยเหลอในการรบขอมลเขา .................................................................. 19

8. ขอก าหนดหลกการท 4 : ใหรองรบหลายเทคโนโลย .................................................................. 21

แนวทางท 4.1 ความเขากนได ................................................................................................... 21

(3)

9. ความสอดคลอง ........................................................................................................................... 22

ภาคผนวก ก. .................................................................................................................................... 23

แบบวธการพมพภาษาไทย .............................................................................................................. 23

(4)

สารบญภาพ

หนา

แผนภมโครงสรางของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

7

-1-

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

หมวดท 1 ทวไป

1. ขอบขาย

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน เปนขอก าหนดในการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนไดโดยทกคน โดยเฉพาะอยางยงคนพการทกประเภทและผสงอายใหเขาถงเนอหาเวบไดโดยสะดวก มาตรฐานนไดอางองขอก าหนดขององคการมาตรฐาน เวลด ไวด เวบ นานาชาต (World Wide Web Consortium : W3C) ทท างานรวมกบหนวยงานและบคคลตางๆ ทวโลก โดยมจดประสงคเพอเผยแพรมาตรฐานทสอดคลองกบความตองการของบคคลกลมตางๆ หนวยงาน และรฐบาลของแตละประเทศ ผพฒนาเวบสามารถน ามาตรฐานนไปประยกตใชกบเทคโนโลยเวบตางๆ ทงทมอยในปจจบนและเทคโนโลยในอนาคตได รวมทงยงสามารถตรวจสอบเวบทพฒนาขนวามความสามารถในการเขาถงและใชประโยชนไดในระดบใดจากโปรแกรมการตรวจสอบแบบอตโนมตผสมผสานกบการประเมนของมนษย

มาตรฐานนไดเสนอใหน าขอแนะน าในการพมพเอกสารมาประกอบเพอใหการพมพภาษาไทยมความถกตองตามอกขรวธไทย จะสงผลตอการจดหนาเวบ และยกค าไปขนบรรทดใหมของค าภาษาไทยไดถกตอง ดงมรายละเอยดปรากฏในภาคผนวก ก.

2. เอกสารอางอง

มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมนก าหนดขนโดยอาศยขอมลจากผท า ผใช และเอกสารตอไปนเปนแนวทาง

องคการมาตรฐาน เวลด ไวด เวบ นานาชาต Web Content Accessibility Guideline 2.0 (WCAG 2.0) World Wide Web Consortium (W3C), คนเมอวนท 11 ธนวาคม 2552, จากเวบไซต http://www.w3.org/TR/WCAG20/

ทวศกด กออนนตกล, วนทนย พนธชาต และมณฑกา บรบรณ. ขอแนะน าการพมพเอกสาร หนงสอแบบตวพมพไทย. พมพครงท 1, ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (2544).

หมายเหต : การใชค าทบศพท และศพทบญญต ใหดในหลกเกณฑการทบศพท และรายการศพทบญญตวชาการ จากราชบณฑตยสถาน http://www.royin.go.th/

-2-

3. บทนยาม

ความหมายของค าทใชในมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน มดงตอไปน

3.1 คนพการ (people with disability) หมายถง บคคลซงมขอจ ากดในการปฏบตกจกรรมในชวตประจ าวนหรอการมสวนรวมทางสงคม อนเนองจากมความบกพรองทางการเหน การไดยน การเคลอนไหว การสอสาร จตใจ อารมณ พฤตกรรม สตปญญา การเรยนร หรอความบกพรองอนใด รวมถงผสงอายทมความเสอมของอวยวะตามวยดวย บคคลเหลานไมสามารถเขาถงและใชประโยชนจากเนอหาเวบได จ าเปนตองมเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกเพอชวยใหใชงานคอมพวเตอรได รวมทงเวบไซตทเปนไปตามขอก าหนดของมาตรฐานน

3.2 ซอฟตแวรส าหรบผใช (user agent) หมายถง ซอฟตแวรใดๆ ทท าหนาทคนคนหรอน าเสนอเนอหาเวบใหกบผใช ตวอยางเชน โปรแกรมอานเนอหาเวบ โปรแกรมดภาพยนตร โปรแกรมฟงเพลง และโปรแกรมอนๆ รวมถงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก ซงชวยในการคนคน ถอดความและปฏสมพนธกบเนอหาเวบ

3.3 เทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก (assistive technology) หมายความวา เครองมอ อปกรณ ฮารดแวร ซอฟตแวร หรอบรการทใชส าหรบคนพการโดยเฉพาะ หรอทมการดดแปลงหรอปรบใชใหตรงกบความตองการจ าเปนพเศษของคนพการแตละบคคล เพอเพม รกษา คงไว หรอพฒนาความสามารถและศกยภาพทจะเขาถงขอมล ขาวสาร การสอสาร รวมถงกจกรรมอนใดในชวตประจ าวนเพอการด ารงชวตอสระ

หลกการของเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกจดแบงเปน 3 แบบ

1. หลกการแบบทดแทน

2. หลกการแบบใชโปรแกรมเพมเตม เชน มาตรฐานการเชอมตอระหวางโปรแกรม

3. หลกการแบบใชเครองมอชนเดยวกนส าหรบคนพการและไมพการ

ตวอยาง เทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกทส าคญ เชน

1. โปรแกรมขยายภาพบนจอ – ชวยเพมขนาดของตวอกษรและภาพใหใหญขนหรอท าใหสชดขนกวาเดม เพอใหคนสายตาเลอนรางอานได

2. โปรแกรมอานจอภาพ – ชวยคนตาบอดอานขอมลบนจอภาพได โดยการฟงเสยงสงเคราะห หรออานผานเครองแสดงผลอกษรเบรลล

3. ซอฟตแวรแปลงขอความเปนเสยงสงเคราะห – ชวยแปลงขอความเปนเสยงสงเคราะห

-3-

ส าหรบชวยผทมปญหาทางการเรยนรไดอานหนงสอผานการฟง

4. ซอฟตแวรรจ าเสยงพด – ชวยใหผใชสงงานคอมพวเตอรดวยเสยงพดแทนการใชสวนของรางกายในการปอนค าสง

5. โปรแกรมแปนพมพเสมอน – เปนแปนพมพบนจอภาพ ส าหรบคนพการทางรางกายทไมสะดวกในการใชแปนพมพจรง โดยจะใชรวมกบอปกรณควบคมพอยตเตอรจากศรษะ และสวทชเดยว หรอ สวทชชนดดดและเปาลม

3.4 การก าหนดดวยโปรแกรม (programmatically determinable) หมายถง การก าหนดเนอหาเวบดวยซอฟตแวรจากขอมลทผพฒนาเวบจดท าไว เพอใหซอฟตแวรส าหรบผใชชนดตางๆ รวมถงทเปนเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก สามารถน าเนอหาออกมาและเสนอใหแกผใชในรปแบบตาง ๆ ได

3.5 ทางเลอกอนทเปนขอความ (text alternative) หมายถง การใชขอความแทนเนอหาสาระทอยในรปแบบอนทไมใชขอความ เปนการก าหนดดวยโปรแกรม หรอการใชขอความเพอเสรมเนอหาสาระอนทไมใชขอความ

3.6 สอฐานเวลา (time-based media) หมายถง สอประเภทตาง ๆ ทมองคประกอบของเวลารวมอยในเนอหา ซงมความสมพนธกนระหวางชวงเวลากบเนอหา เชน สอประสม ภาพเคลอนไหว สอเสยง เปนตน

3.7 สอประสานเวลา (synchronized media) หมายถง เสยงหรอวดทศนทประสานเวลากบรปแบบอนเพอน าเสนอขอมล และ /หรอ กบองคประกอบปฏสมพนธทเกยวกบเวลา ทงนไมรวมถงสอทเปนทางเลอกอนทเปนขอความ

3.8 ค าบรรยายแทนเสยง (caption) หมายถง ภาพและทางเลอกอนทเปนขอความทประสานเวลากบขอมลเสยงซงเปนเสยงบทสนทนาและเสยงอน เพอใหเขาใจถงเนอหาสอนน

หมายเหต 1. ค าบรรยายแทนเสยง ไดแก ค าบรรยายบทสนทนา และค าบรรยายเสยงประกอบอน เชน ดนตร เสยงหวเราะ ฯลฯ โดยอาจใหต าแหนงของค าบรรยายบอกทมาของเสยงในภาพดวย

2. ค าบรรยายแทนเสยงแบบปดจะมความหมายเดยวกน แตผใชสามารถเปดและปดค าบรรยายแทนเสยงได

3. ค าบรรยายแทนเสยงแบบเปดจะไมสามารถปดค าบรรยายได ตวอยางเชน วดทศนทมค าบรรยายเปนภาพของขอความทฝงตวในภาพนนๆ

-4-

4. ค าบรรยายแทนเสยงจะตองชดเจนและไมกดขวางการมองเหนภาพ

5. เสยงบรรยายอาจเปนค าบรรยายแทนเสยงหรอไมกได หากเสยงบรรยายนนบรรยายขอมลทน าเสนอดวยภาพอยแลว

3.9 การบรรยายดวยเสยง (audio description) หมายถง เสยงบรรยายทเพมเตมเขาไป เพอบรรยายรายละเอยดทส าคญของภาพ ซงไมอาจเขาใจไดดวยการใชซาวดแทรกหลกเทานน ควรเพมการบรรยายดวยเสยงเฉพาะในชวงทไมมการสนทนา

3.10 กระบวนการ (process) หมายถง การท างานทเรยงตอกนเปนชด โดยผใชจะตองท ากจกรรมทก าหนดใหเสรจสมบรณ เชน

ตวอยางท 1 : เพอใหประสบผลส าเรจจากการใชบรการซอสนคาผานเวบ ผใชจ าเปนตองท ากจกรรมในชดหนาเวบของรานคาบนเวบไซตอยางสมบรณ กลาวคอ ผใชจะชมสนคาตางๆ พจารณาราคาและขอเสนอเลอกซอสนคา กรอกและยนใบสงสนคา ใหขอมลเกยวกบการสงสนคาและขอมลการช าระเงน

ตวอยางท 2 : หนาเวบทใหผใชลงทะเบยนจ าเปนตองผานการทดสอบเพอแยกแยะระหวางผใชทเปนมนษยกบการท างานอตโนมตดวยโปรแกรมใหเสรจสน กอนจะใหลงทะเบยน เปนตน

3.11 กลไก (mechanism) หมายถง กระบวนการหรอเทคนคเพอใหบรรลผลอยางใดอยางหนง

หมายเหต 1. กลไกนอาจจะมอยในเนอหาอยางชดเจน หรออาจจะเรยกใชงานไดจากแพลตฟอรม หรอซอฟตแวรส าหรบผใช รวมถงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก

2. การทจะอางความสอดคลองในระดบใดๆ กตาม กลไกจะตองผานเกณฑความส าเรจโดยสมบรณ

3.12 ความสวางสมพทธ (relative luminance) หมายถง คาความสวาง มคาอยระหวาง 0 ถง 1.0 โดยคา 0 คอสด าทมดทสด และคา 1.0 คอสขาวทสวางทสด การหาคาความสวางค านวณจากองคประกอบของแมสในภาพ ตามสตรมาตรฐาน sRGB กลาวคอ คาความสวางสมพทธ L = 0.2126*R + 0.7152*G + 0.0722*B โดยก าหนดคาของ R (สแดง), G (สเขยว) และ B (สน าเงน)

-5-

ถา RsRGB <= 0.03928 แลว R = RsRGB/12.92 มฉะนน R = ((RsRGB+0.055)/1.055) ^ 2.4 ถา GsRGB <= 0.03928 แลว G = GsRGB/12.92 มฉะนน G = ((GsRGB+0.055)/1.055) ^ 2.4 ถา BsRGB <= 0.03928 แลว B = BsRGB/12.92 มฉะนน B = ((BsRGB+0.055)/1.055) ^ 2.4

ก าหนดคา RsRGB, GsRGB และ BsRGB ไดดงน RsRGB = R8bit/255 GsRGB = G8bit/255 BsRGB = B8bit/255

หมายเหต เครองหมาย "^" หมายถงยกก าลง

ทมาของสตร [sRGB] http://www.w3.org/Graphics/Color/sRGB.html

[IEC-4WD] IEC/4WD 61966-2-1 : Colour Measurement and Management in Multimedia Systems and Equipment - Part 2.1 : Default Colour Space - sRGB. May 5, 1998.

3.13 อตราการเปรยบตาง (contrast ratio) หมายถง (L1 + 0.05) / (L2 + 0.05), โดยท

L1 คอ ความสวางสมพทธของสทสวาง L2 คอ ความสวางสมพทธของสทมด

หมายเหต อตราการเปรยบตางมคาอยระหวาง 1 ถง 21 (มกเขยนดวย 1:1 ถง 21:1)

-6-

4. ล าดบชนของมาตรฐาน และการตรวจสอบความสอดคลอง

บคคลตางๆ และองคกรทจ าเปนตองใชมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมน ประกอบดวยบคคลหลายกลม ไดแก ผก าหนดนโยบายเวบ ผออกแบบเวบ ผพฒนาเวบ ผดแลเวบ ผท าหนาทจดซอ คร อาจารย นกเรยน และคนพการ เปนตน

ดงนนเพอตอบสนองความตองการจ าเปนทแตกตางกนของกลมบคคลทหลากหลาย มาตรฐานนจงใชโครงสรางของการบงคบใชเปนล าดบชน ประกอบดวย

1. หลกการ เปนล าดบชนบนสด ประกอบดวย 4 หลกการ ทเปนพนฐานของความสามารถในการเขาถงและใชประโยชนเนอหาเวบ ซงไดแก : ใหผใชรบรได ใหผใชใชงานได ใหผใชเขาใจได และ ใหรองรบหลายเทคโนโลย

2. แนวทาง เปนล าดบชนท 2 ประกอบดวยแนวทาง 12 ประการ ซงมงใหผพฒนาเวบจดท าเนอหาเวบใหคนพการทกประเภทไดเขาถงและใชประโยชนไดมากขน ถงแมแนวทางเหลานไมสามารถตรวจสอบไดวาผพฒนาเวบสามารถท าตามแนวทางอยางถกตอง แตไดแสดงวตถประสงคทเปนภาพรวม และกรอบการท างานเพอชวยใหผพฒนาเวบเขาใจถงเกณฑความส าเรจและสามารถน าเทคนคไปใชในการพฒนาได

3. เกณฑความส าเรจ มาตรฐานนไดก าหนดเกณฑความส าเรจทสอดคลองกบวตถประสงคของแนวทางทตรวจสอบได

การน ามาตรฐานนไปก าหนดไวในขอก าหนดคณลกษณะ การจดซอจดจาง ระเบยบขอบงคบ และสญญาจางตางๆ เปนสงทจ าเปนอยางยง และเพอใหสนองความตองการของคนหลายๆ กลม และสถานการณทแตกตางกนไป จงไดแบงระดบของความสอดคลองกบมาตรฐานเปน 3 ระดบ ไดแก ระดบ A (ต าสด) ระดบ AA และระดบ AAA (สงสด)

-7-

หมวดท 2 ขอก าหนด

แผนภมโครงสรางของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม ขอก าหนดการท าใหเนอหาเวบสามารถเขาถงและใชประโยชนได

-8-

5. ขอก าหนดหลกการท 1 : ใหผใชรบรได

ผจดท าเวบจะตองจดท าขอมล และองคประกอบของสวนตอประสานผใช ใหผใชรบรเนอหานนได โดยมแนวทางการด าเนนการอย 4 ประการ คอ

แนวทางท 1.1 กรณทมเนอหาทไมเปนขอความ : เมอผจดท าเวบใสเนอหาใดๆ ทไมเปนขอความ เชน รปภาพ เสยง สอประสม เฟรม ฯลฯ บนเวบไซต ผจดท าเวบตองอธบายเนอหานนๆ ในรปของขอความเพมเตมลงในแอทรบวท เพออ านวยประโยชนใหผใชไดรบรรายละเอยดของเนอหานน นอกจากนผใชสามารถน าขอความเพมเตมนไปปรบเปลยนใหอยในรปแบบอนๆ ตามความตองการจ าเปนพเศษ เชน ตวอกษรขยายใหญ อกษรเบรลล เสยง สญลกษณ หรอภาษาทเขาใจงาย

1.1.1 เนอหาทไมเปนขอความ (ระดบ A)

การควบคมหรอการรบขอมลเขา (Controls, Input) : หากปมควบคมหรอการรบขอมลเขามปายชอทสอถงวตถประสงคชดเจนอยแลว ไมจ าเปนตองใสขอความเพมเตมในแอทรบวท

สอฐานเวลา (Time-based media) : สอฐานเวลาทไมใชขอความตองแสดงขอความอยางนอยค าอธบายลกษณะของเนอหา

แบบทดสอบ : กรณทเนอหาเปนแบบทดสอบหรอแบบฝกหดทไมอยในรปของขอความ อยางนอยจะตองมทางเลอกอนทเปนขอความ อธบายถงลกษณะของเนอหาทไมเปนขอความ

สงทเกยวกบความรสก : กรณทเนอหาไมเปนขอความ ซงมจดประสงคทจะสรางความรสกทางประสาทสมผส เชน การแสดงเดยวฟลต งานทศนศลป เปนตน อยางนอยจะตองใสค าอธบายถงลกษณะของเนอหาทไมเปนขอความนน

CAPTCHA การทดสอบเสมอนมนษย การแยกแยะความเปนมนษยและเครองจกรโดยอตโนมต : เปนกลไกทเจาของเวบไซตสามารถปองกนการสแปมจากการสมครเมล กรณ CAPTCHA ใหมการเลอกแบบภาพ ทางเลอกแบบเสยง

การตกแตง การจดรปแบบ และสงทมองไมเหน : กรณทเนอหาไมใชขอความ เปนภาพทใชเพอการตกแตงโดยเฉพาะ ไมไดน าเสนอสารสนเทศตอผใช สามารถกระท าไดโดยไมตองค านงถงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก

แนวทางท 1.2 กรณมเนอหาเปนสอฐานเวลา : เมอผจดท าเวบเพมเนอหาทเปนสอฐานเวลา เชน วดทศน สอเสยง เปนตน ใหผจดท าเวบจดใหมทางเลอกอนทเปนขอความแทนสอฐานเวลานนๆ

-9-

1.2.1 กรณทเปนสอเฉพาะเสยงและสอเฉพาะวดทศน (ทบนทกไวลวงหนา) : เมอผจดท าเวบตองการใสเนอหาทเปนสอทมเฉพาะเสยงและสอวดทศนทบนทกไวลวงหนา ใหด าเนนการดงน (ยกเวนวาสอเสยงหรอสอวดทศนนนมการจดท าทางเลอกอนทเปนขอความอยแลว)

กรณทเปนสอเฉพาะเสยงทบนทกไวลวงหนา ใหถอดเสยงใหเปนขอความ เพอน าเสนอคกบสอเสยง

กรณทเปนสอวดทศนทบนทกไวลวงหนา ใหถอดเสยงบรรยายใหเปนขอความ เพอน าเสนอคกบสอวดทศน

1.2.2 จดท าค าบรรยายแทนเสยง (ทบนทกลวงหนา) : ใหจดท าค าบรรยายแทนเสยงในรปแบบสอประสานเวลา ยกเวนวาสอนนมทางเลอกอนทเปนขอความอยแลว (ระดบ A)

1.2.3 จดท าการบรรยายดวยเสยงหรอมขอความเตม : ใหจดท าขอความเตมใหกบสอประสานเวลาทมปฏสมพนธ หรอจดท าการบรรยายดวยเสยงส าหรบวดทศนทบนทกไวลวงหนาในรปแบบสอประสานเวลา ยกเวนวาสอนนมทางเลอกอนทเปนขอความแลว (ระดบ A)

1.2.4 จดใหมค าบรรยายแทนเสยง (ถายทอดสด) : ใหจดท าค าบรรยายแทนเสยงใหกบเสยงบรรยายสดในสอประสานเวลา และเปนการถายทอดสด (ระดบ AA)

1.2.5 จดท าการบรรยายดวยเสยง : ใหจดท าการบรรยายดวยเสยงใหกบเนอหาในวดทศนทมการบนทกไวลวงหนา (ระดบ AA)

1.2.6 ใหจดท าภาษามอ : ใหจดท าภาษามอประกอบเสยงบรรยายเนอหาในสอประสานเวลาทบนทกไวลวงหนา (ระดบ AAA)

1.2.7 จดท าเสยงบรรยาย (สวนขยาย) : ใหจดท าการบรรยายดวยเสยงทอธบายขอมลเพมเตม เพอสอดแทรกเขาไปในวดทศนทบนทกไวลวงหนาในรปแบบสอประสานเวลา (ระดบ AAA)

1.2.8 จดท าทางเลอกอนทเปนขอความเตม : ใหจดท าขอความเตมใหกบสอประสานเวลาทมการบนทกไวลวงหนา รวมถงสวนทเปนปฏสมพนธกบผใช และใหมค าบรรยายแทนเสยงเฉพาะสอวดทศนทบนทกไวลวงหนา (ระดบ AAA)

1.2.9 กรณทมเสยงบรรยายสดอยางเดยว : ใหแปลงเสยงบรรยายสดเปนขอความ เพอน าเสนอคกน (ระดบ AAA)

-10-

แนวทางท 1.3 การสรางเนอหาทมการน าเสนอตางรปแบบกน ตองไมสญเสยความหมายเดม : ใหผจดท าเวบสามารถสรางเนอหาไดในหลายๆ รปแบบ เชน รปแบบทเรยบงาย แตใหคงความหมายเดมของขอมลไว

1.3.1 ขอมล และความสมพนธ : ใหจดท าเนอหาเวบใหสมพนธกบโครงสรางเอกสาร เชน การใช <p> เพอแสดงถงยอหนา หรอการใช <h1> แทนการใชตวหนา เพอแสดงถงหวเรองตามล าดบความส าคญ การใช <caption> ในตาราง การใช <label> ในฟอรม เปนตน (ระดบ A)

1.3.2 การจดเรยงล าดบของเนอหา : เมอล าดบของการน าเสนอเนอหามผลกระทบตอความหมาย ใหจดล าดบของเนอหาใหถกตอง เชนใหเรยงขอมลจากซายไปขวา และบนลงลาง (ระดบ A)

1.3.3 กรณทเนอหาเปนค าทแสดงคณสมบตทางการรบร : ผจดท าเวบจะตองไมใสค าทแสดงความรสกเพยงอยางเดยว เชน ค าทแสดงถงรปราง ขนาด ต าแหนงทอย ทศทาง และเสยง เปนตน ตวอยางเชน การบอกใหผใชกดปมเพอท าการยนยนรายการ จะตองแจงใหผใชเลอกปมตกลงสเขยวทอยดานลางเพอยนยน ไมควรบอกใหผใชกดปมสเขยวเพยงอยางเดยว เปนตน (ระดบ A)

แนวทางท 1.4 ผใชสามารถแยกแยะเนอหาได : ผจดท าเวบจะตองจดท าเวบใหงายตอการเหนและไดยน รวมทงสามารถแยกสพนหนาออกจากพนหลงได

1.4.1 การใชส : ผจดท าเวบตองไมใชค าบอกสในการสอความหมายของขอมลเพยงอยางเดยว ตวอยางเชน เมอจะแจงใหผใชทราบวา ตวหนงสอสแดงสามารถเชอมโยงกบขอมลหนาอนได การท าเชนนตองใชทงทางเลอกอนทเปนขอความ ณ ต าแหนงสนนดวย เพอแจงใหผใชทราบวา เชอมโยงไปหนา ..... (ระดบ A)

1.4.2 การควบคมเสยง : กรณทเวบมการเลนเสยงอตโนมตเกนกวา 3 วนาท ใหมกลไกทสามารถหยดเสยงชวคราวหรอปดเสยงนนได หรอใหมกลไกทจะควบคมระดบความดงของเสยงได (ระดบ A)

หมายเหต เมอเนอหาใดๆ ทไมเปนไปตามเกณฑความส าเรจน จะสงผลตอความสามารถของผใชทตองอานเนอหาทงหนา ผพฒนาเวบจะตองท าใหเนอหาทงหมดบนหนาเวบเปนไปตามเกณฑความส าเรจน (ดเรองความสอดคลองขอ 5 การไมรบกวนการใชงานปกต)

1.4.3 การเปรยบตาง (ขนต า) : เมอมการน าเสนอขอความหรอภาพขอความ จะตองใหมอตราสวนการเปรยบตางของสตวอกษรและสพนหลง อยางนอย 4.5:1 ยกเวนกรณตอไปน (ระดบ AA)

ตวอกษรขนาดใหญ : ถาขอความหรอภาพขอความทใชตวอกษรขนาดใหญอยแลว (18

-11-

พอยต หรอตวหนา 14 พอยต) หรอเปนภาพขอความขนาดใหญ ใหมอตราสวนการเปรยบตางอยางนอย 3:1

กรณทไมส าคญ : ถาเปนขอความหรอภาพขอความทเปนสวนหนงขององคประกอบทผพฒนาเวบใชเพอการตกแตงเทานน หรอเปนขอความในภาพทไมใชเนอหาสาระ จะไมมการก าหนดในเรองอตราสวนการเปรยบตางขนต า

ตวพมพโลโก : ขอความทเปนสวนหนงของโลโกหรอชอสนคา จะไมมการก าหนดอตราสวนการเปรยบตางขนต า

1.4.4 การปรบขนาดขอความ : ใหขอความทสรางขนจะตองปรบขนาดไดถงรอยละ 200 โดยไมตองอาศยเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกชวย และไมสญเสยเนอหาหรอระบบการท างานเดม ทงนไมรวมถงภาพขอความและค าบรรยายแทนเสยง (ระดบ AA)

1.4.5 การใชภาพขอความ : ใหใชเฉพาะขอความเทานน ไมใหใชภาพขอความสอถงขอมลทตองการสอสาร ยกเวนกรณตอไปน (ระดบ AA)

เมอผพฒนาเวบตองการน าเสนอรปแบบทก าหนดเอง : ใหมการปรบเปลยนขนาดภาพขอความได ตามความตองการของผใช เชน ก าหนดใหหนวยของขนาดภาพเปนเปอรเซนต เปนตน

เมอภาพขอความมความส าคญ : ใหใชภาพขอความได เมอภาพขอความนนมความส าคญตอขอมลทน าเสนอ

หมายเหต ตวพมพโลโก (ขอความทเปนสวนหนงของโลโกหรอตราสนคา) จดวามความจ าเปนทตองน าเสนอ ซงจะตดออกไมได

1.4.6 การเปรยบตาง (ขนสง) : เมอมการน าเสนอ ขอความหรอภาพขอความ จะตองใหมอตราสวนการเปรยบตางของสตวอกษรและสพนหลง อยางนอย 7:1 ยกเวนกรณตอไปน (ระดบ AAA)

ตวอกษรขนาดใหญ : ขอความหรอภาพขอความทใชขนาดตวอกษรขนาดใหญ (18 พอยต หรอ ตวหนา 14 พอยต) หรอภาพขอความขนาดใหญ ใหมอตราสวนการเปรยบตางอยางนอย 4.5:1

กรณทไมส าคญ : ขอความหรอภาพขอความทเปนสวนหนงขององคประกอบเพอการตกแตง หรอเปนขอความในภาพทไมใชเนอหาสาระ จะไมมการก าหนดอตราสวนการเปรยบตางขนต า

ตวพมพโลโก : ขอความทเปนสวนหนงของโลโกหรอชอสนคา จะไมมการก าหนดอตราสวนการเปรยบตางขนต า

-12-

1.4.7 ไมควรมเนอหาทเปนเสยงประกอบเบองหลง หรอหากมจะตองไมดงมาก : กรณมเสยงทบนทกไวลวงหนาซง (1) มเสยงบรรยายเปนเสยงหลก (2) ไมใชเสยงของระบบการทดสอบผใช และ (3) เสยงพดทไมใชเสยงดนตรหลก เชน เสยงรองเพลง จะตองด าเนนการอยางหนงอยางใด ตอไปน (ระดบ AAA)

จะตองไมมเสยงประกอบเบองหลง สามารถปดเสยงประกอบเบองหลงได จดท าใหเสยงประกอบเบองหลงมความดงนอยกวาเสยงเบองหนา 20 เดซเบล ยกเวนใน

กรณทมเสยงประกอบเกดขนเปนครงคราว

หมายเหต เสยงประกอบเบองหลงทมลกษณะสอดคลองตามขอก าหนดจะตองมความดงประมานหนงในสของเสยงบรรยายเนอหา

1.4.8 การน าเสนอทเหนได : ส าหรบการน าเสนอทเหนไดในบลอกขอความ ผจดท าเวบตองจดใหมกลไกเพอใหผใชสามารถกระท าสงตอไปนได (ระดบ AAA)

ผใชสามารถเลอกสพนหนาและพนหลงได บลอกขอความจะตองมขนาดความกวางไมเกน 80 ตวอกษร ตองไมจดขอความแบบชดขอบทงสองดาน ในยอหนาเดยวกน ใหระยะหางของบรรทดอยางนอยเทากบหนงบรรทดครง และสวน

ระยะหางระหวางยอหนาจะตองมากกวาระยะหางระหวางบรรทด หนงเทาครง ขอความทน าเสนอจะตองปรบขนาดไดรอยละ 200 โดยไมตองอาศยเทคโนโลยสงอ านวย

ความสะดวก โดยผใชไมตองเลอนหนาจอซายขวาในอานขอความในหนงบรรทด

1.4.9 การใชภาพขอความ (ไมมขอยกเวน) : ใหใชภาพขอความเพอการตกแตงเทานน หรอใชในกรณจ าเปนตอการน าเสนอขอมลทตองการสอสาร (ระดบ AAA)

หมายเหต ตวพมพโลโก (ขอความทเปนสวนหนงของโลโกหรอตราสนคา) จดวามความจ าเปนทตองน าเสนอ ซงจะตดออกไมได

-13-

6. ขอก าหนดหลกการท 2 : ใหผใชสามารถใชงานได

ผจดท าเวบจะตองจดเตรยมองคประกอบของสวนตดตอผใช และการน าทางใหผใชสามารถควบคมสวนตดตอผใชเองได มแนวทางการด าเนนการ 4 ประการ ไดแก

แนวทางท 2.1 ผใชสามารถเขาถงขอมลดวยแผงแปนอกขระได : ฟงกชนทกฟงกชนทมจะตองใชงานผานแผงแปนอกขระได

2.1.1 การตงความเรวของการเคาะแปนอกขระ : ทกฟงกชนของการเขาถงขอมล จะตองก าหนดใหควบคมผานแผงแปนอกขระได โดยไมตองควบคมเวลาในการเคาะแปนอกขระแตละครง ยกเวนฟงกชนการท างานทตองการขอมลน าเขาจากเสนทางการเคลอนทของผใช และไมใชจดทายสดของเสนทางนน เชน ฟงกชนการวาดภาพดวยการกดจากแปนพมพ ฟงกชน Drag and Drop ดวยแปนพมพ เปนตน (ระดบ A)

หมายเหต 1. ขอก าหนดนเปนเรองของการท างานของฟงกชน ไมใชเทคนคการน าขอมลเขา ตวอยางเชน การน าขอมลเขาดวยการเขยนดวยมอ (Handwriting) ถงแมวาเทคนคนตองอาศยเสนทางอสระเหมอนกน แตไมถอวาเปนการท างานของฟงกชน

2. ขอก าหนดนไมไดหามหรอยกเลกการใชเมาส หรอเทคนคการน าเขาอน

2.1.2 สามารถเลอนโฟกสดวยแผงแปนอกขระ : สามารถเลอนโฟกสไปยงองคประกอบของหนาเวบไดจากการใชแผงแปนอกขระ และหากตองใชอยางอนมากกวาการกดแปนลกศร หรอแปนตงระยะ (Tab) จะตองบอกวธเลอนโฟกสนนๆ ใหผใชทราบ (ระดบ A)

หมายเหต เนอหาใดๆ ทไมเปนไปตามตามเกณฑความส าเรจน จะสงผลตอความสามารถของผใชทจ าเปนตองอานเนอหาทงหนา ผพฒนาเวบจะตองท าใหเนอหาทงหมดบนหนาเวบเปนไปตามเกณฑความส าเรจน (ดเรองความสอดคลองขอ 5 หากไมรบกวนการใชงานปกต)

2.1.3 การตงความเรวของการเคาะแปนอกขระ (ไมมขอยกเวน) : ทกฟงกชนการท างานของเนอหา จะตองควบคมผานแผงแปนอกขระได โดยไมตองมการควบคมเวลาการเคาะแปนอกขระในแตละครง (ระดบ AAA)

-14-

แนวทางท 2.2 ใหเวลาผใชในการอานอยางเพยงพอ : ผจดท าเวบจะตองใหเวลาผใชไดอานเนอหาอยางเพยงพอ

2.2.1 ใหมการปรบเปลยนการตงเวลาได : ส าหรบการตงเวลาเพอใชอานเนอหาแตละครงผจดท าเวบตองจดใหมการด าเนนการอยางนอยขอใดขอหนงดงตอไปน (ระดบ A)

การปดการตงเวลา : ใหผใชสามารถปด การตงเวลากอนหมดเวลาได หรอ การปรบเปลยนเวลา : ใหผใชสามารถปรบเปลยนเวลาทตงไวได กอนทจะหมดเวลา โดย

ปรบเปลยนไดนานกวาคาพนฐานอยางนอยสบเทา หรอ การขยายเวลา : ใหมการแจงเตอนลวงหนากอนหมดเวลา และผใชสามารถขยายเวลาได

อยางนอย 20 วนาทดวยวธงายๆ เชน เคาะแปนเวนวรรค โดยสามารถขยายเวลาไดอยางนอย 10 ครง หรอ

ขอยกเวนกรณทตองใชเวลาจรง : จะไมสามารถเปลยนแปลงการตงเวลาได เมอการตงเวลาเปนสวนหนงของเหตการณทตองใชเวลาจรง เชน การประมล หรอ

ขอยกเวนทจ าเปน : กรณทการตงเวลาเปนเรองทจ าเปนอยางยง และถามการขยายเวลา จะสงผลใหกจกรรมทท าอยตองหยดไป หรอ

ขอยกเวน 20 ชวโมง : กรณทการตงเวลานนเกนกวา 20 ชวโมง

หมายเหต เกณฑความส าเรจน จะท าใหผใชมนใจวาสามารถท างานไดส าเรจ โดย

เนอหาไมมการเปลยนแปลงจากการจ ากดเวลา เกณฑความส าเรจนจะตอง

น าไปพจารณารวมกบ ขอท 3.2.1 ซงไดกลาวถงการจ ากดการเปลยนแปลง

ทเปนผลมาจากการกระท าของผใช

2.2.2 ใหมการสงพก หยด ซอน : ใหผใชสามารถสงพกการเคลอนไหว การกระพรบ การเลอนหนาจอ หรอการปรบขอมลใหเปนปจจบนโดยอตโนมตบนหนาเวบได โดยผพฒนาเวบตองด าเนนการดงตอไปน (ระดบ A)

กรณเนอหามการเคลอนไหว การกระพรบ การเลอนหนาจอ : ใหมกลไกส าหรบผใชในการสงพก หยด หรอซอน การท างาน การเคลอนไหว การกระพรบ หรอการเลอนหนาจอท (1) เกดขนเองโดยอตโนมต (2) เกดขนนานเกนกวา 5 วนาท และ (3) มการน าเสนอคกนไปกบเนอหาอน ยกเวนวา การเคลอนไหว การกระพรบ หรอการเลอนหนาจอ เปนสวนหนงของกจกรรมทจ าเปน และ

กรณเนอหามการปรบขอมลใหเปนปจจบนโดยอตโนมต : ใหมกลไกส าหรบผใชสงพก หยด หรอซอน หรอควบคมความถในการปรบขอมลใหเปนปจจบนได ส าหรบการปรบขอมลใหเปนปจจบนโดยอตโนมตท (1) เกดขนโดยอตโนมต (2) มการน าเสนอพรอมกบ

-15-

เนอหาอน ยกเวนกรณทการปรบขอมลใหเปนปจจบนโดยอตโนมต เปนสวนหนงของกจกรรมทจ าเปน

หมายเหต 1. กรณทเนอหามแสงกระพรบ หรอแสงวาบ ใหดขอก าหนดท 2.3

2. เมอเนอหาใดๆ ทไมเปนไปตามเกณฑความส าเรจน จะสงผลตอความสามารถของผใชทจ าเปนตองอานเนอหาทงหนา ผพฒนาเวบจ าเปน ตองท าใหเนอหาทงหมดบนหนาเวบเปนไปตามเกณฑความส าเรจน ดเรองความสอดคลองขอ 5 การไมรบกวนการใชงานปกต)

3. กรณทมการปรบเนอหาใหเปนปจจบนเปนระยะๆ โดยซอฟตแวรหรอเปนขอมลทสงจากทางไกลหรอสงมาในเวลาจรง ไมจ าเปนตองมการรกษาหรอน าเสนอขอมลทไดรบระหวางชวงเวลาทหยดพก เพอใหไดขอมลส าหรบการน าเสนอตอ ซงทางเทคนคอาจจะไมสามารถกระท าได และอาจจะท าใหเขาใจผดได

4. กรณทภาพเคลอนไหวทเกดขนเปนสวนหนงของชวงการสงขอมล หรอสถานการณอนทคลายกน ถอวาเปนเรองจ าเปน ถาการปฎสมพนธไมสามารถเกดขนระหวางชวงเวลาดงกลาว รวมทงไมแสดงผลการสงขอมล ใหแสดงสถานะการสงขอมล มฉะนนจะท าใหผ ใชคดวาเนอหานนหยดชะงกหรอขาดไป

2.2.3 ไมมการตงเวลา : ในกรณทการตงเวลาไมใชเปนสวนส าคญของกจกรรม หรอเหตการณในเนอหา ยกเวนในสอประสานเวลาทไมมการปฏสมพนธ และเหตการณในเวลาจรง (ระดบ AAA)

2.2.4 กรณทมการสงขอมลแจงเตอนจากแมขาย : ใหผใชสามารถปดกลองขอความแจงเตอน หรอเลอนการท างานของขอความนนได ยกเวนกรณฉกเฉน (ระดบ AAA)

2.2.5 การยนยนตวบคคลใหม : เมอระยะเวลาทยนยนตวบคคลสนสดลง ผใชสามารถท ากจกรรมตอไปไดโดยขอมลไมสญหาย หลงจากทไดยนยนตวบคคลอกครง (ระดบ AAA)

แนวทางท 2.3 บคคลทมอาการไวตอการกระตนทางแสง : หามมใหออกแบบเนอหาทเปนสาเหตใหเกดอาการทางประสาทจากการไดรบการกระตนทางแสง

2.3.1 แสงวาบสามครง หรอใหต ากวาระดบทกอใหเกดความรสกทางแสง : หนาเวบจะตองไมประกอบดวยสงทมแสงวาบเกนสามครงในชวงหนงวนาท หรอถามแสงวาบใหแสงนนมคาต า

-16-

กวาระดบของแสงวาบทวไป และแสงวาบสแดง (คาระดบทจะกอใหเกดความรสกทางแสงคอ แสงวาบทเกดขนเกน 3 ครงตอวนาท และแสงวาบสแดง) (ระดบ A)

หมายเหต เมอเนอหาใดๆ ทยงไมสามารถเปนไปตามตามเกณฑความส าเรจน จะสงผลตอความสามารถของผใชทจ าเปนตองอานเนอหาทงหนา ดงนนเนอหาทงหมดบนหนาเวบจ าเปนตองท าใหเปนไปตามเกณฑความส าเรจน ดความสอดคลองขอ 5 การไมรบกวนการใชงานปกต

2.3.2 แสงวาบสามครง : หนาเวบจะตองไมมสงใดทมแสงวาบเกนสามครงในชวงเวลาหนงวนาท (ระดบ AAA)

แนวทางท 2.4 ทองเวบไดงาย (navigable) : มวธชวยใหผใชทองเวบ สบคนเนอหา และรวาตนเองอยทต าแหนงใดในหนาเวบ

2.4.1 ใหขามบลอกเนอหา : มกลไกเพอขามบลอกเนอหาทปรากฏขนซ าๆ ในหนาเวบหลายๆ หนา (ระดบ A)

2.4.2 การตงชอหนาเวบ : การตงชอหนาเวบตองสอถงหวเรองหรอวตถประสงคของหนานน ๆ (ระดบ A)

2.4.3 ล าดบโฟกส : การทองเวบใหเปนไปอยางมล าดบ และหากล าดบในการทองเวบนน มผลกระทบตอความหมายและการด าเนนงาน ตองรกษาความหมายและสมรรถนะของการใชงานจากล าดบของโฟกสได (ระดบ A)

2.4.4 จดประสงคของการเชอมโยง (ในบรบท) : ใหก าหนดจดประสงคของการเชอมโยง สามารถก าหนดไดจากขอความเชอมโยงเพยงอยางเดยว หรอจดประสงคของการเชอมโยงนน จะเชอมโยงรวมกบขอความก ากวมการก าหนดขอความเชอมโยงจากโปรแกรม ถาจดประสงคของการเชอมโยงจะก ากวมตอผใช (ระดบ A)

2.4.5 ความหลากวธ : สามารถบอกต าแหนงของหนาเวบภายในชดหนาเวบไดหลายวธ เวนแตหนาเวบนนเปนผลทไดจากกระบวนการท างาน หรอเปนขนตอนของกระบวนการ (ระดบ AA)

2.4.6 หวขอและปายก ากบ : ใหหวขอและปายก ากบ แสดงถงหวเรองและวตถประสงคนนๆ (ระดบ AA)

2.4.7 มองเหนโฟกส : สวนตอประสานผใชใดๆ ทท างานผานแผงแปนอกขระใหมโหมดการท างาน

ทท าใหมองเหนการโฟกสจากการควบคมแผงแปนอกขระ (ระดบ AA)

-17-

2.4.8 ต าแหนง : จะตองมขอมลแสดงใหผใชทราบถงต าแหนงปจจบนของผใชในวาอยในสวนใดของชดหนาเวบ (ระดบ AAA)

2.4.9 จดประสงคของการเชอมโยง (การเชอมโยงเทานน) : มกลไกทท าใหสามารถบอกจดประสงคของการเชอมโยงแตละขอได ขอความทใชก าหนดการเชอมโยงใหสอถงจดประสงคของการเชอมโยง ถามความก ากวมของจดประสงคการเชอมโยง ใหมกลไกทบอกวาจดประสงคการเชอมโยงมาจากขอความเชอมโยง (ระดบ AAA)

2.4.10 สวนทเปนหวขอ : สวนทเปนหวขอมไวเพอจดระเบยบเนอหา (ระดบ AAA)

หมายเหต 1. “หวขอ” ในทนใชในความหมายทวไป รวมถงหวเรอง และวธการทจะใสหวขอเขาไปในเนอหาแบบตางๆ

2. เกณฑความส าเรจทครอบคลมขอนใชเฉพาะขอเขยนเทานน ไมรวมองคประกอบสวนตอประสานผใช ส าหรบองคประกอบสวนตอประสานผใชนนใหดเกณฑความส าเรจขอ 4.1.2

-18-

7. ขอก าหนดหลกการท 3 : ใหผใชเขาใจได

ขอมลและการควบคมสวนตอประสานผใชจะตองเขาใจไดงาย โดยมแนวทางการด าเนนการ 3 ประการ ไดแก

แนวทางท 3.1 ผใชสามารถอานได : ผใชสามารถอานและเขาใจเนอหาทเปนขอความได

3.1.1 ภาษาทใชในแตละหนา : ใหมการก าหนดคาภาษามนษย ดวยโปรแกรมคอมพวเตอรในแตละหนาเวบ (ระดบ A)

3.1.2 ภาษาทใชในแตละสวน : ใหมการก าหนดภาษามนษยในแตละสวน โดยใหโปรแกรมคอมพวเตอรก าหนดในแตละสวน หรอตามวลในเนอหา ยกเวน ชอเฉพาะ ศพทเฉพาะทาง ค าทคลมเครอและค าหรอวลทกลายเปนสวนหนงของขอความแวดลอม (ระดบ AA)

3.1.3 ค าทใชในความหมายตางออกไป : ใหมกลไกทจะระบค านยามเฉพาะของค าหรอวลทใชในความหมายทตางออกไป หรอใชตามทก าหนด ซงรวมถงส านวนและภาษาเฉพาะวงการ (ระดบ AAA)

3.1.4 อกษรยอ : ใหมกลไกทระบรปเตม หรอความหมายของอกษรยอ (ระดบ AAA)

3.1.5 ระดบการอาน : ถาเนอหาทอานตองใชบคคลทมความสามารถในการอานทสงกวาระดบมธยมตน (หลงจากตดชอเฉพาะ และหวเรองแลวจะตองมเนอหาเสรมมาประกอบส าหรบใหบคคลทมการอานไมเกนระดบมธยมตนอาน) (ระดบ AAA)

3.1.6 การอานออกเสยง : ใหมกลไกในการก าหนดค าอานเฉพาะของค าทมความหมายก ากวม (ระดบ AAA)

แนวทางท 3.2 ผใชคาดเดาได : ท าใหหนาเวบปรากฏขนและท างานตามทคาดหวงไว

3.2.1 การโฟกส : เมอองคประกอบใดๆ ไดรบโฟกส จะไมท าใหเกดการเปลยนแปลงของเนอหา (ระดบ A)

3.2.2 การรบเขาของขอมล : เมอมการเปลยนแปลง หรอมการตงคาขององคประกอบสวนตอประสาน ผใชใดๆ จะไมท าใหเกดการเปลยนแปลงของบรบทโดยอตโนมต เวนแตผใชจะไดรบการแนะน าใหท าเชนนนกอนการใชองคประกอบดงกลาว (ระดบ A)

3.2.3 การทองเวบอยางคงท : ใหชดหนาเวบมล าดบขนตอน โครงสรางความสมพนธทกหนา

เหมอนกน เวนแตวาการเปลยนแปลงนนก าหนดโดยผใช (ระดบ AA)

-19-

3.2.4 การระบทคงท : องคประกอบทมระบบการท างานทเหมอนกนในชดหนาเวบหนง จะตองมการระบคาขององคประกอบใหคงท เชน ก าหนดคาของทางเลอกอนทเปนขอความเชอมโยงไปหนาอนใด ดวยขอความวา ‚ไปทหนา 4” ใหกบทกขอความเชอมโยงทตองการใหท าหนาทเชนน (ระดบ AA)

3.2.5 การยนยนโดยผใช : เมอมการเปลยนแปลงบรบท เชน การสงแบบฟอรม จะตองใหผใชเลอกปมยนยนเอง โดยจะตองมกลไกทจะไมท าใหเกดการเปลยนแปลงบรบทแบบอตโนมต เชน การสงแบบฟอรมแบบอตโนมต โดยทผใชไมทราบ หรอการสรางหนาตางใหมอตโนมต เปนตน (ระดบ AAA)

แนวทางท 3.3 : ความชวยเหลอในการรบขอมลเขา : ชวยผใชหลกเลยงการสรางขอผดพลาด และแกไขขอผดพลาดเองได

3.3.1 การระบขอผดพลาด : หากมการตรวจพบขอผดพลาดของการรบขอมลเขาอตโนมต จะตองแจงขอผดพลาดนนใหกบผใชในรปของขอความ (ระดบ A)

3.3.2 ค าอธบายหรอค าแนะน าวธการใช : เมอตองการใหผใชกรอกขอมล จะตองมค าอธบาย หรอค าแนะน าวธการใช (ระดบ A)

3.3.3 ขอเสนอแนะเกยวกบขอผดพลาด : ใหมขอเสนอแนะในการแกไขขอผดพลาดใหแกผใช หากมการตรวจพบขอผดพลาดจากการรบขอมลเขาอตโนมต เวนเสยแตวาการแกไขเชนนน จะมผลเสยหายตอความปลอดภย หรอวตถประสงคของเนอหา (ระดบ AA)

3.3.4 การปองกนความผดพลาด (ทางกฎหมาย การเงน ขอมล) : ส าหรบหนาเวบทมผลใหผใชเกดความผกพนทางกฎหมาย หรอเกยวของกบธรกรรมทางการเงน หรอ การเปลยนแปลง หรอการลบขอมลในระบบการจดเกบขอมล หรอการยอมรบขอตกลงตาง ๆ จะตองด าเนนการตามคณลกษณะดงตอไปนอยางนอยหนงขอ (ระดบ AA)

ก. การยอนดได : กอนทผใชจะยอมรบขอตกลงจะตองมกลไกใหผใชไดตรวจสอบขอมล เพอแกไขไดถกตอง

ข. มการตรวจสอบ : ขอมลทผใชน าเขาจะไดรบการตรวจสอบความผดพลาดในการน าขอมลเขา และผใชจะไดรบโอกาสในการแกไขขอมล

ค. การยนยน : มกลไกใหส าหรบการทบทวน ยนยน และแกไขขอมลกอนทจะด าเนนการยนยนขอตกลงในขนสดทาย

3.3.5 มการชวยเหลอการกรอกขอมล : ใหอธบายการกรอกขอมลอยางละเอยด กอนทจะกรอกแบบฟอรม หรอสรางขอความเชอมโยง เพออธบายการกรอกขอมลในแตละขอ (ระดบ AAA)

-20-

3.3.6 การปองกนความผดพลาด (ทงหมด) : หนาเวบทตองการใหผใชกรอกขอมลสง จะตองด าเนนการตามคณลกษณะดงตอไปนอยางนอยหนงขอ (ระดบ AAA)

ก. การยอนดได : กอนทผใชจะยอมรบขอตกลงจะตองมกลไกใหผใชไดตรวจสอบขอมล เพอแกไขไดถกตอง

ข. มการตรวจสอบ : ขอมลทผใชน าเขาจะไดรบการตรวจสอบความผดพลาดในการน าขอมลเขา และผใชจะไดรบโอกาสในการแกไขขอมล

ค. การยนยน : มกลไกใหส าหรบการทบทวน ยนยน และแกไขขอมลกอนทจะด าเนนการยนยนขอตกลงในขนสดทาย

-21-

8. ขอก าหนดหลกการท 4 : ใหรองรบหลายเทคโนโลย

เนอหาจะตองรองรบไดหลายเทคโนโลย เพอทซอฟตแวรตลอดจนเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวกสามารถตความได ในหลกการนประกอบดวยแนวทาง 1 ขอ ไดแก

แนวทางท 4.1 ความเขากนได : ผพฒนาเวบจะตองสรางเนอหาเวบใหรองรบการใชงานไดหลายเทคโนโลยทงทมในปจจบน และทจะเกดในอนาคต รวมทงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก

4.1.1 การวเคราะหโครงสรางเนอหา : เนอหาเวบทก ากบโครงสรางดวยปายก ากบภาษาจะตองมปายเปดและปดใหครบถวน เพอใหซอฟตแวรหรอโปรแกรมเขาไปวเคราะหโครงสรางของเนอหาไดตามปายก ากบภาษา (ระดบ A)

หมายเหต ปายเปดและปายปด เปนคณลกษณะทส าคญในการแสดงผลขอมล ถาสวนใดสวนหนงขาดหายไป อาจท าใหแสดงผลขอมลผดพลาด ถาเครองหมายทใช < > ขาดหายไป หรอมเครองหมายค าพดไมเขาคกน ในการก าหนดคาของคณสมบตตางๆ หรอมไมครบถวน

4.1.2 ชอ บทบาท คาของลกษณะประจ า : ส าหรบสวนตอประสานผใชท งหมด (รวมถง แบบฟอรม การเชอมโยง และองคประกอบทสรางดวยค าสง) องคประกอบทงหมด เชน ชอ บทบาท สถานะ คณสมบต หรอคาของลกษณะประจ าทก าหนดดวยผใช จะตองก าหนดไดดวยโปรแกรม และมการแจงการเปลยนแปลงองคประกอบเหลานใหกบซอฟตแวรส าหรบผใช รวมถงเทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก (ระดบ A)

หมายเหต เกณฑความส าเรจนตองการใหผพฒนาเวบไซตทพฒนาสวนตอประสานงานผใช ใหก าหนดองคประกอบเปนไปตามเกณฑขอ 4.1.2

-22-

9. ความสอดคลอง

หนาเวบทถอวาสอดคลองกบขอก าหนดมาตรฐานน ตองสอดคลองกบขอก าหนดตอไปนทกขอ

9.1 ระดบความสอดคลอง : จะตองมความสอดคลองครบถวนในระดบใดระดบหนงตอไปน

การเขาถงในระดบ A (ระดบทต าสด) หนาเวบตองปฏบตตามเกณฑความส าเรจทกขอในระดบ A หรอมฉะนนจะตองมขอปฏบตทดแทนในระดบเดยวกน

การเขาถงในระดบ AA หนาเวบตองปฏบตตามเกณฑความส าเรจทกขอในระดบ A และ ระดบ AA หรอมฉะนนจะตองมขอปฏบตทดแทนทเทยบเทากบระดบAA ดวย

การเขาถงในระดบ AAA หนาเวบตองปฏบตตามเกณฑความส าเรจทกขอในระดบ A ระดบ AA และระดบ AAA หรอมฉะนนจะตองมขอปฏบตทดแทนทเทยบเทากบระดบ AAA ดวย

9.2 หนาเวบทมความสอดคลองกบมาตรฐานนจะตองมผลกบทงหนาเวบทน าเสนอ หากมสวนหนงสวนเวบใดของหนาเวบไมสอดคลอง ใหถอวาไมสอดคลองกบขอก าหนด

9.3 กระบวนการทครบถวน : แตละกจกรรมทตองด าเนนการใหเสรจสมบรณตอเนองกนเปนชดหนาเวบ หนาเวบทกหนาจะตองสอดคลองกบขอก าหนดมาตรฐานนในระดบใดระดบหนง (ความสอดคลองกบขอก าหนดมาตรฐานนจะไมเกดขนในระดบใด ๆ ทงสนหากหนาเวบทงหมดในล าดบขนตอนไมสอดคลองกบขอก าหนดมาตรฐานนในระดบนน)

9.4 ตองเปนเทคโนโลยทรองรบความสามารถในการเขาถงเทานน : เฉพาะเทคโนโลยทรองรบความสามารถในการเขาถงเทานนทสามารถวางใจไดวาจะปฏบตตามเกณฑความส าเรจได ถามขอมลและฟงกชนใดทท างานดวยเทคโนโลยทไมไดรองรบความสามารถในการเขาถง กจะตองมขอมลและฟงกชนทท างานดวยกบเทคโนโลยทรองรบความสามารถในการเขาถง

9.5 ไมรบกวนการใชงานปกต : หากใชเทคโนโลยทไมรองรบความสามารถในการเขาถงหนาเวบใดๆ หรอใชเทคโนโลยทรองรบความสามารถในการเขาถงในรปแบบทไมสอดคลองกบขอก าหนดของมาตรฐานน จะตองไมไปรบกวนการใชงานปกตของผใชทจะเขาถงหนาเวบทงหมด

-23-

ภาคผนวก ก.

แบบวธการพมพภาษาไทย

ผพฒนาเวบไซตทมเนอหาเปนภาษาไทย ควรจดท าเนอหาเวบไซตเพใหมรปแบบการน าเสนอเนอหาภาษาไทย และการแสดงผลของภาษาไทยบนเวบไซตเปนดงน

ก.1 การใชเครองหมายวรรคตอน

ก.1.1 นขลขต หรอวงเลบ (…) วงเลบเหลยม […] และวงเลบปกกา {…} ใหเคาะแปนเคาะวรรค เพอเวนวรรค 1 ครงกอนเปดวงเลบ และอก 1 ครงหลงปดวงเลบ

สวนขอความภายในวงเลบจะตองตดกบเครองหมายวงเลบเปดและปด ตวอยางเชน xxx (yyy) xxx, xxx [yyy] xxx, xxx {yyy} xxx เปนตน

ก.1.2 อญประกาศหรอเครองหมายค าพด ‚…‛ และอญประกาศเดยว ‘…’

ใหเคาะแปนเคาะวรรค เพอเวนวรรค 1ครง กอนเปดเครองหมายค าพด และอก 1 ครงหลงปดเครองหมายค าพด สวนขอความภายในเครองหมายค าพดจะตองตดกบเครองหมายค าพดเปดและปด ตวอยางเชน xxx “yyy” xxx เปนตน

ก.1.3 ไมยมก ๆ

ตองอยตดกบขอความหนาเครองหมายไมยมก สวนขอความทอยหลงเครองหมายไมยมกใหเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครง ตวอยางเชน xxxๆ yyy เปนตน

ก.1.4 ไปยาลนอย ฯ จลภาคหรอจดลกน า , ทวภาคหรอจดค : อฒภาคหรอจดครง ; อศเจรยหรอเครองหมายตกใจ ! ปรศนหรอเครองหมายค าถาม ? และวภชภาคหรออภชภาค :-

ตองอยตดกบขอความทอยกอนหนาเครองหมายเหลาน สวนขอความทอยตามหลงเครองหมายเหลาน จะตองเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครง ตวอยางเชน xxxฯ yyy หรอ xxx, yyy หรอ xxx : yyy หรอ xxx; yyy หรอ xxx! yyy หรอ xxx? yyy หรอ xxx:- yyy ยกเวนการใชเครองหมายจลภาคคนตวเลขทกสามหลก ในจ านวนทประกอบดวยตวเลขตงแตสหลกขนไป ตวอยางเชน 1,000 และ 1,000,000 เปนตน

ก.1.5 ไปยาลใหญ ฯลฯ

ใหเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครง หนาเครองหมายไปยาลใหญ สวนใหญเครองหมายนจะแสดงทายประโยค ตวอยางเชน xxx ฯลฯ เปนตน

-24-

ก.1.6 มหพภาค .

ใหอยตดขอความทอยหนาเครองหมายมหพภาค และเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครงหลงเครองหมายมหพภาค ตวอยางเชน xxx. yyy ยกเวนการใชเครองหมายมหพภาคเปนจดทศนยมหรอประกอบชอของเวบไซต หรอสวนหนงของทอยในอนเทอรเนต หามมวรรคกอนหรอหลงเครองหมายมหพภาค ตวอยางเชน www.nectec.or.th, webmaster@nectec.or.th ถาขอความนนมการใสเครองหมายอญประกาศหรอเครองหมายวงเลบ ใหใสเครองหมายมหพภาคไวตดกบเครองหมายอญประกาศหรอเครองหมายวงเลบ ตวอยางเชน xxx (yyy). หรอ xxx “yyy”. เปนตน

ก.1.7 ไขปลาหรอจดไขปลา … ประกอบดวยจด 3 จดเรยงตดกน ไมเวนวรรคทงหนาและหลงเครองหมาย และอาจอยทาย

ประโยคได ตวอยางเชน xxx…yyy หรอ xxx… ในกรณพเศษทเปนชอรางกฎหมายตางๆ ซงมกจะระบชองวางหลงปพทธศกราช ใหเคาะแปนเคาะวรรคหลงจดของปพทธศกราช 1 ครง กอนใสเครองหมายไขปลา ตวอยางเชน พ.ศ. … เปนตน

ก.1.8 เสมอภาค = ใหเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครงหรอมากกวา 1 ครง กอนและหลงเครองหมายเสมอภาค ขนอย

กบความสวยงาม ตวอยางเชน 1+1 = 2

ก.1.9 ทบ / ไมเวนวรรคทงหนาและหลงเครองหมาย ตวอยางเชน วว 5204/ว.1022

ก.2 การใชอกขระพเศษอนๆ ส าหรบเอกสารภาษาไทย จะตองเปนไปตามขอก าหนดดงตอไปน

ก.2.1 เปอรเซนต % และดอกจนทร * ใหอยตดกบขอความหนาเครองหมายทงสองน สวนหลงเครองหมายใหเคาะแปนเคาะวรรค

1 ครง แลวตามดวยขอความ แตถาเปนต าแหนงจบประโยค ใหเคาะแปนเคาะวรรค 2 ครง ตวอยางเชน xxx% yyy หรอ xxx* yyy เปนตน

ก.2.2 เครองหมาย @ # และ $ ใหเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครงกอนเครองหมาย สวนหลงเครองหมายไมตองเคาะแปนเคาะ

วรรค ตวอยางเชน xxx @yyy หรอ xxx #yyy หรอ xxx $yyy ยกเวนกรณทเปนทอยของจดหมายอเลกทรอนกสจะไมมการเวนวรรค ตวอยางเชน webmaster@nectec.or.th เปนตน

ก.2.3 เครองหมาย – เมอใชแทนค าวา ‚ถง‛ ไมตองเวนวรรคทงหนาและหลงเครองหมาย ตวอยางเชน 22-25

-25-

มถนายน พ.ศ.2543 แตถาใชแทนสญลกษณทางคณตศาสตร และตองการแสดงความชดเจน ควรเคาะวรรค 1 ครงขนไป ทหนาและหลงเครองหมาย ตวอยางเชน 100 – 1,000 เปนตน

ก.3 การใชอกขระไทยรวมกบตวเลข หรออกขระในภาษาอน

ใหเคาะแปนเคาะวรรค 1 ครง กอนและหลงตวเลขหรออกขระในภาษาอน ตวอยางเชน กกก xxx กกก หรอ กกก 555 กกก เปนตน