Wasraten smeltkist, zelfbouw en functioneel.

Er is geen twijfel, de vakhandel biedt excellente edelstaal wassmelter aan. Deze werken met stoomen geven een goed resultaat bij het uitsmelten vanoude wasraten. Maar voor de beginner zijn dezemeestal te duur. Op een of andere manier moetende toekomstige oude wasraten, uitgesnedendarrenraat, ontzegelwas en andere wasrestenzonder veel werk zo hygiënisch mogelijk verwerktworden. De ruwe was is daarvoor te kostbaar.Tenslotte wordt hij gebruikt voor het maken vanonze waswafels en degene die scherp telt weet dathet veredelingsproces, kaarsen maken, extra geldin het laatje brengt. En dan is er zo iets als de waskwaliteit. De in de handel verkrijgbare ruilwas ismet het zicht op de varroacide residu’s misschienbelast. Steeds meer imkers willen hun uitgesnedenoude raten, deze moeten volledig leeg en droogzijn, niet meer aan de wasverwerkende industrieafleveren. Zodoende blijft alleen nog de eigen waskringloop als alternatief over. Hier moet men eenoplossing zoeken die op maat is van iedere imkerij.Sinds er kosten gunstige stoomgeneratoren op de markt zijn is het voor een handig persoongeen ernstig te nemen horde meer.In het navolgende beschrijven we de bouwwijze van een raten smeltkist.Uiteraard zijn er andere manieren om zo’n kist te bouwen.

Zelf gebouwde stoomwassmelter.

Doorsnede van zelfbouw stoomwassmelter

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 1

Universeel bruikbaar.Gemaakt is deze smeltkist voor het uitsmelten van hele oude raten daarom moet nietsuitgesneden worden. Hierdoor kunnen verzegelde darrenraten, in zijn geheel of uitgesneden,raten uit bevruchtingskastjes, ontzegelwas en resten was gesmolten worden.De raat smeltkist wordt in een gesloten ruimte gebruikt het beste is de garage maar het kanook in de kelder. Na het vullen met raten en/of wasresten en in het bedrijf zetten van de stoomgenerator werkt deze kist volledig zelfstandig zonder toezicht als zij door een tijdschakelaar afgeschakeld kan worden. Voor de volgende smelting maak men hem eerst leeg en na vullingaanzetten en is weer vertrokken voor een volgende beurt.

Opbouw en materiaal benodigdheden.De smeltkist is maar uit 5 hoofd componentenopgebouwd.Van onderen een was opvanggedeelte, daneen smeltbak en een bak voor de opvang van de ratenen een dak.Verder benodigd men een filterdoek voor de wasrestenen een apparaat voor stoom te maken.

De delen zijn;* Dak latten (voor het maken van de raam constructie)* Betonplaat 4m/m, ca. 3.5 - 4 m/m.* Polystyreen platen van 20 m/m dikte voor de isolatie.* Filterdoek ( met grove mazen kunststofweefsel voor fruitpersen, te verkrijgen bij een handelaar voor wijnbenodigdheden of een jute (aardappelen) zak van ± 80 cm x 80 cm.* Een stoomgenerator met slang (elektrisch aangedreven) zoals gebruikt wordt voor behang te verwijderen. Een van 2000 watt en die minimaal 4 liter water kan bevatten.* Was opvangbak.* Een elektrische schakelklok.* 8 Haken, voor het inhangen van de filterdoek.* Een plastieke buis van 10 cm. (elektriciteit buis)* Een aansluit flens voor de aansluiting van de stoomslang. (wordt gebruikt bij het sanitair)* Houtlijm. (watervast).* Silicon. (voor het afdichten van alle hoekverbindingen).* Houtschroeven of nagels.* Een onder gestel. (Lege bijenkast of romp)

Onderste smeltkist met filterzak, met

ingelegde midden lat en de eerste

opgestapelde raten.

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 2

Eenvoudig zelf bouwen.Op de werkbladeren zijn naast bouwtekeningen de juiste lijsten met maten voor een zanderbijenmaat. De zijdelingse breedte van de smeltkist bedraagt 56 cm evenals de hoogte van deonderste smeltbak. De dampkap heeft een hoogte van 52 cm.Bij andere raammaten moet deze opgeven maten aangepast worden.Na het maken worden de delen volgens de tekening samen gevoegd.

Met stoom oude raten aanpakken.Als eerste wordt de filterdoek aan de 8 haken opgehangen en dan de was opvangbak onder de uitloop gezet. Daarna worden de bovenste latten in het midden gelegd,hier kunnen de oude raten op steunen. Hierop wordentwee stapels raten, 2 x 15 stuks, opgestapeld en dedampkap erover geplaatst. De met 4 à 4.5 liter gevuldestoomgenerator wordt via een tijdklok, 1 uur en 15 minuten, aangezet. Opgelet, de veiligheidsvoorschriftenvan de fabrikant van de stoomgenerator opvolgen!.De stoom toevoer gebeurt over de leiding en direct op defilterdoek. In de ratenkist opstijgende stoom smelt de vanonderen vrij liggende stapels, van onderen naar boven.Het smeltende was uit de naar onder vallende raatstukkenheeft daarbij tijd genoeg om het doek te passeren.Het drupt op de schuin in de bodem geplaatste platen enloopt via de uitloopbuis in de opvangbak.Is het smelten gedaan en de wasresten (trestors) ietsafgekoeld dan nemen we de dampkap af en nemen westapels eruit. Het filterdoek wordt weggenomen en detrestors worden op de composthoop gedaan.Aandacht: de trestors met afgemaaid gras of aardeafdekken om de bijen te beletten er op te vliegen.Voor het uitsmelten van uitgesneden darrenraten, ontzegelwas of andere wasresten direct inhet filterdoek wordt de dampkap onderste boven op de onderste smeltbak geplaatst.Hierdoor hoeft maar alleen de onderste bak te verwarmt.Constructie met voordelen.Tegenover wassmelters waarin de raten loodrecht naar beneden hangen heeft deze kist een duidelijkvoordeel. Door het plat op elkaar stapelen van deramen valt het smeltmateriaal (was en trestors)ongehinderd door de raat stapel naar beneden in de filterzak. De ramen staan daardoor niet in hetafgevallen smeltmateriaal en blijven mooi zuiverwaardoor het moeizame poetsen wegvalt.Verder vervalt het reinigen van de smeltkist.De filterzak wordt eenvoudig weggenomen en deafval (trestors) op de composthoop gedeponeerd.Betonplaat en houtlijsten zijn niet alleen kostengunstig maar ook ecologisch.

Na circa een uur is het smeltproces

afgesloten en zijn de raatresten naar

beneden gevallen.

Wasresten (trestors) liggen in de filterzak

goed voor de composthoop.

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 3

In tegenstelling met edelstaal is het warmteverlies minder en daardoor heeft men minderenergie nodig. Er komt geen damp uit waardoorhet mogelijk is zuiver en in een geslotenruimte te werken. De lichte bouwwijze maakt hetapparaat transporteer- en hanteerbaar.Bij het gebruik van een tijdklok is, afgezien van hetleegmaken en vullen, tijdens hetsmeltproces geen werk aan het toestel. Laat menhet apparaat voor het leegmaken en ladenafkoelen is de werkveiligheid van de gebruikerverhoogd.

Tips.

e Bij het smelten in koude ruimten of onder de vrije hemel onder 10°C is het doelmatig in iedergeval de dampkap maar ook de onderste smeltkist en de bodem met isolatie in te wikkelen(Hogere opbrengst, kortere smelttijd)e Bij zeer donker raatmateriaal of bij zeer dicht op elkaar liggende was (ontzegelwas) kan hetnodig zijn de smelt doorgang te verlengen naar 1uur en 50 minuten of nogmaals over te doen.e Bij stoomgeneratoren die bij een lege toestand afschakelen kan een tijdklok weggelatenworden.e Na het afsluiten van het smeltproces de smeltkist altijd laten open staan om te zorgen datdeze kan opdrogen en zodoende dat er geen schimmelvorming gebeurt.

Het bouwen.Aan de hand van de materiaallijsten worden de delen, op maat gesneden, bezorgd engenummerd zodat ze gemakkelijk zijn samen te bouwen.Eerst brengt men de boringen voor de stoomtoevoer en de wasuitloop aan en maakt meninkepingen voor de schuine vlakken en voor de middelste latten .Zoals men uit de tekeningen kan zien worden eerst de houtenlijsten op de binnenkant van debetonplaten gelijmd en met nagels of schroeven gefixeerd. Het beste is de betonplaten eerstvoor te boren. Op dezelfde wijze wordt ook de smeltkist gemaakt. Nadat de was uitloopbuis isaangebracht en aan de binnenkant alles is afgekit met silicon laat men alles goed uitharden.Tenslotte worden de haken in de smeltkist geschroefd, het filterdoek ingehangen en men kanbeginnen met het smelten.

Voor de stuklijsten zie verder.

De bovenste smeltkist met Polystyreen

geisoleerd.

Alle hoeken worden met silicon afgedicht.

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 4

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 5

Stuklijst onderste smeltkist.

Bouwdeel volgens tekening Materiaal Maten in m/m Aantal Opmerking

Zijde en bodemplaten

(A1, A2, B1, B2, C)

Betonplaat 4 m/m 560 x 560 5

Schuine vlakken (D1, D2) Betonplaat 4 m/m 558 x 290 2 uitsparing van 48 x 22

aan de buitenkant

Binnen kader (lat 1, 4) Den 22x48 m/m 516 6 2 stuks met uitsparing

Binnen kader (lat 2) Den 22x48 m/m 560 4

Binnen kader (lat 3) Den 22x48 m/m 464 4

Midden kader (lat 13) Den 22x48 m/m 458 1

Haken voor filterzak Metaal met draad 40 8

Filterzak Kunststof-persdoek 800 x 800 1

Buitenlijst - afloop (9) Den 22x48 m/m 560 1

Uitloopbuis Kunststofbuisje i 25 m/m 1

Aansluitflens. Olie of sanitair passend voor

leiding

1 Voor stoomleiding

aansluiting.

Isolatie platen Polystyreen 20 m/m 600 x 600 5 passend aan bodem

maken.

Stuklijst dampkap

Bouwdeel volgens tekening Materiaal Maten in m/m Aantal Opmerking

Voor & achterzijde (E1, E2) Betonplaat 4 m/m 515 x 515 2

Zijwanden (F1, F2) Betonplaat 4 m/m 515 x 515 2

Dekplaat Betonplaat 4 m/m 567 x 567 1

Binnen kader (lat 5) Den 22x48 m/m 419 2

Binnen kader (lat 6) Den 22x48 m/m 515 4

Raamlijst (7) Den 22x48 m/m 523 4

Raamlijst (8) Den 22x48 m/m 567 4

Isolatie platen Polystyreen 20 m/m 600 x 900 5 Aanpassen

Voor de werktekening van de dampkap zie verder.

1) Stoom generator van 2000 watt met inhoud van 4 à 4,5 liter.

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 6

File; Wasraten smeltkist.wpd 1-3-2011 7