Wandelland Eifel 2012
-
Upload
eifel-tourismus-gmbh -
Category
Documents
-
view
880 -
download
3
Transcript of Wandelland Eifel 2012
Bezoek de nieuwe Marken-Erlebniswelt van BitburgerDe Bitburger Brouwerij werd 1817 in de zuidelijke Eifel opgericht en hoort met een jaarlijkse produktie van ruim vier miljoen hectoliter tot de meest belangrijke premium-brouwerijen in Duitsland. In de zomer van 2009 hebben wij onze nieuwe Bitburger Marken-Erlebniswelt geopend. Kijk, luister en proef, wat ons bier zo bijzonder maakt. Op het historisch brouwerij terrein nodigen wij u uit, het unieke Bitburger Premium Pils en de brouwerij met alle zintuigen te ontdekken. Op 1.700 vierkante meter kunt u de fascinerende wereld van het bier zeer aanschouwelijk en tot in alle details beleven. Laat u zich verrassen. De rondleiding begint met een spannende tijdreis bij de wortels van de onderneming. Leert u het merk Bitburger, het succesverhaal en de ruim 200-jarige Bitburger brouwtraditie kennen. Vervolgens brengt u de rondleiding in de wereld van het bierbrouwen: van de buitengewone kwaliteit van de grondstoffen, de zorgvuldigheid en passie in het brouwproces tot aan het hoogmoderne bottelen van essen en vaten. Wij laten u zien, hoe het meest getapte bier van Duitsland ontstaat. In de genieters-lounge in het oude brouwhuis sluiten wij de rondleiding af met een vers getapt Bitburger Premium Pils. Wij verheugen ons op uw bezoek.Bitburger Marken-Erlebniswelt Bitburger Braugruppe GmbH Rmermauer 3, 54634 Bitburg Telefoon 06561 14-2497 Email [email protected] Internet www.bitburger.deEntreeprijzen Volwassenen: 8 Kinderen (tot 12 jaar): vrij entree Jongeren (12 tot 15 jaar): 4 Scholieren, studenten, leerlingen, mensen in vervangende 6 dienstplicht en dienstplichtigen (vanaf 16 jaar) Bij de entreeprijs zijn inbegrepen twee drankjes naar uw keuze vanzelfsprekend ook alkoholvrij alsook een zoute krakeling in de genieters-lounge. Alle bezoekers vanaf 16 jaar nodigen wij hartelijk uit met drie verdere consumptie-bonnen ook de mooie stad Bitburg in de Eifel en de plaatselijke gastronomie te verkennen. Openingstijden Op werkdagen: 10:00 tot 19:00 uur Zaterdag en op feestdagen: 10:00 tot 17:30 uur Zondags: In de maanden november tot en met maart gelden aangepaste openingstijden. Op Nieuwjaarsdag, Pasen en Pinksteren alsook op 24., 25., 26. en 31.12. is de Bitburger Marken-Erlebniswelt gesloten.
2
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
VoorwoordWandelland Eifel rijk aan facetten, sympathiek, onweerstaanbaar!Waar rots en water je begeleiden, de steeds terugkerende combinatie van beide is het authentieke wezenskenmerk van de Eifelsteig. Over 313 kilometer verbindt het premium wandelpad Aken, de stad waar Karel de Grote werd gekroond, met het Romeinse Trier. Daartussenin, Eifelland met al zijn contrasten: Hoge Venen, Nationaalpark Eifel, Kalk- en Vulkaaneifel, alpiene toppen boven het dal van de Lieser, het Kylldal. Terecht behoort de Eifelsteig tot de beste wandelpaden van Duitsland de Top Trails of Germany. Zin in meer? Op de Eifelsteig sluiten de zogenaamde partnerwegen aan, ideaal te combineren in etappes van een of meer dagen. De partnerwegen van de noordelijke Eifel verschaffen diepe inzichten in bijvoorbeeld het Stolberger Land, de Roereifel, het Monschauer Land, de actieve regio Nationaalpark Eifel en de Eifeler Bronnendriehoek. Nieuw zijn de partnerwegen van de Vulkaaneifel de Vulkaaneifel-paden. Met de start in het wandelseizoen 2012 ontvoeren zij u naar de zo roerige geschiedenis van de aarde in deze streek. Glooiende heuvels in het Bitburger Gutland, ruwe toppen in de Islek, steile rotsen bij het Ferschweiler Plateau de zuidelijke Eifel kent een rijke schat aan vormen. De gepresenteerde dagtochten zijn voorbodes van het nieuwe NatuurWandelPark delux, dat in 2012 wordt ingericht en in 2013 in zijn geheel ertoe uitnodigt ontdekt te worden. Tijd om te dromen, het programma van de Droompaden in het oosten van de Eifel. De rondwandelingen van de hoogste kwaliteit werden door het Duitse Wandelinstituut in de adelstand verheven en dragen het Duitse Wandelkeurmerk. De Monrealer Ritterschlag riepen experts in 2011 uit tot Duitslands mooiste wandelpad. De grenzen overschrijden, en dat met genot. Dat is mogelijk in de Belgische Ardennen. Verder kijken dan je neus lang is, is hier om velerlei redenen de moeite waard landschappelijk, cultureel of culinair. Welke verhalen u na uw reis door de Eifel ook meeneemt, de begrippen rijk aan facetten, sympathiek, onweerstaanbaar beschrijven uw indrukken zeker het meest treffend! Allereerst wensen we u echter veel plezier bij het eerste warmlopen met de nieuwe Wandelgids Eifel 2012! Uw team van de Eifel Tourismus GmbH
>> Boek uw Eifel-avonturen! Hotline: +49 (0) 65 51 - 96 56 0 www.eifel.info/wandelen.htmEifel Tourismus (ET) GmbH Kalvarienbergstrae 1 54595 Prm Telefon: +49 (0) 65 51 - 96 56 0 Telefax: +49 (0) 65 51 - 96 56 96 www.eifel.info [email protected]
EIFEL Wandelland 2012
3
Voorwoord
>> De wandelwegen van de EifelInhoud
6 EifelsteigWaar rots en water je begeleiden
Partnerwegen van de Eifelsteig 14 De wegen in het noordenTussen Nationaalpark Eifel en Bronnendriehoek, Hoge Venen en de stuwmeren van de Eifel
22 NIEUW: Vulkaaneifel-padenMaaren, vulkanen en kratermeren
30 Zuidelijke EifelGrenzeloos wandelen op het drielandenpunt
40 DroompadenWandeldromen gaan in vervulling
49 Wandelvriendelijke gastgevers in n oogopslag49 52 54 56 59 Eifelsteig Partnerwegen in het noorden Vulkaaneifel-paden Zuidelijke Eifel Droompaden
72 Wandel-arrangementen EifelWandelen zonder bagage op Eifelsteig en partnerwegen- Avonturenweek Eifelsteig - Belevenisweek Eifelsteig - Eifelsteig - etappe voor etappe - Betoverende Eifel rondom Bad Mnstereifel - Van bron tot bron op het Eifeler Bronnenpad - Puur natuur langs Roer, Olef en Eifelsteig - Op oude paden door de noordelijke Eifel
4
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
> Belgische Ardennen >Land van contrasten en culinaire geneugten
60 Verder kijken dan je neus lang is
InhoudEIFEL Wandelland 2012
68 Genottoeren in Oost-BelgiLangs het water
69 Wandelarrangementen Oost-Belgi- De Hoge Venen grensoverschrijdend - De Merenroute
- Sterwandelingen vanaf Ouren - Even er tussenuit
- De Oost-Belgi toer
> Service >
48 EIFEL kwaliteit heeft een naamInformatie over het regiomerk EIFEL en de wandelvriendelijke gastgevers
74 Abonnement-service, impressum & uitleg symbolen
5
Inhoud
Eifelsteig, het gelukspadMet Manuel Andrack onderweg op de Eifelsteig6EIFEL Wandelland 2012 www.eifel.info/wandelen.htm
Natuurmonument waterval Dreimhlen
313 km is hij lang. Verbindt Kornelimnster, voor de poorten van Aken met de dom van Aken, met de dom van Trier. Van de benedictijnse abdij Kornelimnster naar de residentie van de Romeinse keizers. Daartussen wacht de wandelaar Eifelland trouw aan het motto Waar rots en water
je begeleiden! Meer afwisseling kan wandelen nauwelijks bieden. Michael Snger, hoofdredacteur van het Wandelmagazine, heeft de Eifelkenner en wandelliefhebber Manuel Andrack tijdens diens tocht op de Eifelsteig begeleid.
EIFEL Wandelland 2012
7
Butzerbachdal s zomers en s winters een waar genot
Boven: klooster Steinfeld; onder Eifel-Blik Perdsley
De geluksspecialistRijp heeft die nacht het dal van de Kyll bedekt met een ligraan laagje poedersuiker. Na twee bochten in de weg klimmen we een stukje en zijn na een paar passen in de natuur. Wandelen in de vroege winter, is dat wat? Manuel grijnst. Maakt toch niets uit. Voorjaar, zomer, winter, ik ben de wandelende ontdekker. Pas wanneer we na het zien van de kasteelrune Ramstein het enge Butzerbachdal instappen, heb ik zin om antwoord te geven. Ontdekker van het grote in het kleine of van het nieuwe in het onbekende? Een tijdje stappen we achter elkaar aan over een vlonder die in een steile helling werd gebouwd. Goeie vraag. Voor mij is het onbekende belangrijker, geloof ik. Zoals hier bij de Eifelsteig. Daarbij is Manuel Andrack een uitstekende Eifelkenner. Omdat de familie van vaders kant in Trier woonde, waren er in zijn jeugd de nodige uitstapjes en excursies met papa naar de Eifel. Mijn moeder komt uit de Eifel. Door de Eifel ben ik gegarandeerd meer te voet onderweg geweest dan waar dan ook. Geen twijfel, de Eifel kent vele gezichten. Geen plekje is hetzelfde. En wat doet dat succesvolle ontdekken met jou? We zijn vlak voor een van de hangbruggen, Manuel stopt, draait zich om en grijnst breed: Het geeft me geluksmomenten! zegt hij en begint te schommelen...
Felix ManuelWanneer het pad langs kolkende watervallen en spuitende fonteinen gaat, spreidt Manuel plotseling zijn armen uit. Ik ben een gelukskenner. Dat is precies hetgeen wat ons in de natuur tijdens het wandelen overkomt: onvervalste, intensieve geluksmomenten. Ik had er geen idee van dat de ofcile wandelambassadeur en wandelblogger van de Rheinland-Pfalz Tourismus GmbH zijn eindscriptie over de geluksmomenten op televisie aan de hand van het voorbeeld 9-11-1989 (noot v.d. redactie: val van de Berlijnse Muur) had geschreven. Er zijn vier verschillende geluksmomenten, leert hij. Wat hier bij het wandelen gebeurt, is een van de drijfveren van mijn zwak voor wandelen. Gelukkige Manuel (felix Manuel), denk ik bij mezelf. Dan is de Eifelsteig misschien wel een gelukspad? Afwisseling genoeg garandeert de nieuwe hoofdweg van Aken naar Trier in elk geval. Intussen hebben we na de Klausengrot de Genovevagrot bereikt en voelen ons in de gigantische overstek van bonte zandsteen levende miniaturen. Zeker weten, de Eifelsteigwandelaar staan gegarandeerd veel geluksmomenten te wachten. Voor sommige heb je misschien een sleutel nodig, iemand, die je wat kan ontcijferen of uitleggen. Andere daarentegen, Manuel strijkt met zijn linkerhand over zijn kin, val-
8
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Manuel Andrack onderweg op de Eifelsteig
len je zo in de schoot, omdat je onderweg bent en erop af gaat of het toelaat. Een mooi beeld, waar ik enkele stappen bij blijf hangen. Ondertussen zwijgt het bos ons aan. Lange slierten rijp sieren de struiken. Gewoonweg mooi.
bruine Moezelgolven, is verheffend. Wat je noemt een gelukspad. Manuel, het was me een genoegen! Hij zet zijn onnavolgbare, brede en uitdagende grijns op. Geluk gehad?
Waar is de Porta Nigra?Een tijdlang nodigt de Eifelsteig uit tot kletsen. We praten als viswijven. Dan valt de weg als het ware via een oeroude, uitgetreden trap het Moezeldal in. Ergens denken we allebei, ach nee, was het dat? Nee, de Eifelsteig zou niet de Eifelsteig zijn, wanneer hij voor de laatste meters niet ook nog een handvol geluksmomenten in petto zou hebben. Daar moet de Porta Nigra liggen... Nou, ligt die niet eerder in de buurt van de Moezel rechts? Onzin, in n lijn met de dom, als je zo kijkt, daar moet hij liggen. Het duurt nog een tijdje, ondertussen hebben we vanaf een stuk of wat andere schitterende uitkijkposten uitgekeken over de voormalige Romeinse keizerresidentie, de oudste stad van Duitsland. Daar, nu zie ik hem zie je wel, in n lijn met de dom! Okay, ik geef me gewonnen. Ik gun hem zijn op n na laatste geluksmoment. Of het geluk van de winnaar een eigen categorie in de geluksvormen inneemt? De intocht in Trier, ondanks grijze decemberhemel en leem-
Het geluksgevoel verlengen?Links en rechts van de Eifelsteig verlopen de zogenaamde partnerwegen door het afwisselende natuurlandschap van de Eifel. De partnerwegen in het noorden (vanaf pag. 14) doorkruisen het landschap tussen Nationaalpark Eifel en Bronnendriehoek, Hoge Venen en de stuwmeren van de Eifel. De nieuwe Vulkaaneifel-paden (vanaf pag. 22) leveren ongekende inzichten in de bewogen aardrijkskunde en geschiedenis van de Vulkaaneifel met zijn maaren, vulkanen en kratermeren. Net als de Eifelsteig zijn de partnerwegen doorlopend bewegwijzerd en gemarkeerd en worden gekenmerkt door de vele natuurlijke paden.
EIFEL Wandelland 2012
9
E40
iESCHWEILER STOLBERG
DRENNrvenich
BRHL
56
553ERFTSTADTErp
WegenbeheerDe Eifelsteig is doorlopend en uniform gemarkeerd. Op belangrijke kruispunten wijzen bordjes met wandeltijden en GPS-gegevens naar de volgende bestemming.
iKornelimnster
399Wehebach TalsperreZweifall Obermaubach
iKREUZAUTALBAHN
WEILERSWISTErfVettwei
Rur
44VENNBAHN
265
Friesheim
A3
HRTGENWALD
RU R
i07
51E29
t
1Raeren
Naturpark Hohes Venn- i Eifel / Vossenack Mlartshtte Zerkall25866Simonskall Schmidt
iNIDEGGEN ZLPICH
i
56
1
E31
iWesertalsperre
EUSKIRCHENi266
Swisttal
i iRur
477Hasenfeld
1
2 ROETGEN
s
Woffelsbach
ta
use
e
HEIMBACH
i49Ur
265Kommern Hostel
2VENNBA HN
SIMMERATH
iRurberg
Rheinbach
Get
1z b ac hMtzenich
ft
Konzen Eicherscheid Haag
Rur
st
8se
9 10
MECHERNICH
ArloffEUSKIRCHENBAD MNSTEREIFEL
au
N67Hi ll
Vogelsang Erkensruhr
6 3
7
f
MONSCHAU
Ole
4
5
iHfen Rohren
iKalterherberg
i Nationalpark Eifel i12
266
O
477
K RIE TR
L N
i
Einruhr
GEMND
iHN BA AL FT LE
SCHLEIDEN
eOlef Broich
iKALL
iE29Pesch Zingsheim
BAD MNSTEREIFELHouverath
1 5Sourbrodt
258Oleftalsperre
11
Urft
15
Esch
iHnningen
Steinfeld
iMarmagen
HELLENTHAL
Nettersheim
iN647HNRocherath Hollerath Robertville
13Reifferscheid
14
258Wildenburg
16 17
1
Lac de Robertville
WAIMES
Btgenbach
Udenbreth
5
Ur
N632Bllingen
Schmidtheim
265rc
Freilingen
Aremberg Ahrhtte
Wa
N658Amel
2 5
he
Ky ll
Dahlem
AhRipsdorf
r
51
20
Dorsel
22 23Kronenburg Losheim
21
Montenau
i265Ormont
Alendorf
Mirbach
24JNKERATHWiesbaum Birgel
N676
BiA27Bra un lau fOur
E
L
G
I E5
NOur
KronenSTADTKYLL burger See 3
Leudersdorf xheim Nohn Kerpen Mllenbach
E29W i
t r f Lissendorf
421
25Niederehe
1
Ahr
VE NN BA
i
Btgenbacher See
Naturpark Nordeifel
51Wershofen Blankenheim-Wald
i18 19 E29Blankenheim
ft
Burg Reuland
3
Ouren
K y ll
Keppeshausen
Nim s
N27
TRIER-KL N
IER -
ETTELBRUCK
Bollendorf
E29 257
Minden Ralingen Newel
47
Kordel
TR
N7
AmTintesmhle
el
Ky ll
6
Zermllen
N626Oberlascheid Mtzenich Steinebrck
51Olzheim
Steffeln Auel Duppach Niederbettingen Roth
iTR
HILLESHEIM
26421Dreis-Brck Neichen Berlingen
ST.-VITH4
L -K IER
Schwarzer Mann 698 m.Bleialf Sellerich
3Schwirzheim
N
5
3
Mllenborn
27
4
7Pelm
E42Grolangenfeld
GEROLSTEIN
PRM
41061
Bdesheim
28
i6
5
iHabscheid Stupbach
60
i
NaturundNeroth
Steinborn
34
E EIF
LQ
UE
RB
AH
N
Neunkirchen Birresborn Hersdorf Michelbach
31
DAUN
29 30
iMehren
2Pronsfeld Schnecken
Kopp
Geopark 32 33 Gemnden 35 Vulkaneifel SchalkenmehrenWallenborn
Ltzkampen Sevenig Eschfeld Leidenborn
Mrlenbach
10dersdorf Trittscheid
36Lie ser
Legenda9
37Tettscheid Eckfeld
Gillenfeld
Binscheid
410Irrhausen
E29Usch Neidenbach
Densborn Meisburg
Weidenbach Deudesfeld
10Zendscheid
12
11 Pantenburg
Wandelvriendelijke gastgevers 1 Eifelsteig
ARZFELD
iEnz
38 39 MeerfeldBettenfeld
Waxweiler
Pltscheid
iMANDERSCHEIDLaufeld
Ni ms
Daleiden Krautscheid Dasburg
257St. Thomas Steinborn
601Oberweiler
Eifelsteig48
40 41 42 43
13
2Karlshausener Mhle
KYLLBURGBiersdorf am See
De gastgevers langs de Eifelsteig vindt u op pagina 49 tot 51.
Lie ser
DeutschLuxemburgischer Naturpark / OurNasingen
iERDORF
Himmerod
44Grolittgen
3NEUERBURG
Hamm Rittersdorf Htterscheid Wimannsdorf Brimingen Sinspelt
E42Spangdahlem Dudeldorf
i
WITTLICH
Gedetailleerde toerinformatiewww.eifelsteig.de en www.eifel.info/wandelen.htm De Eifelsteig-fanpagina bij Facebook: www.facebook.com/eifelsteig
50Oberweis Messerich
E42BITBURG
4550Bruch
i
Gondorf
Bivels
4Mettendorf Krperich Halsdorf
Philippsheim
46Dreis Salmtal
VIANDEN
SPEICHERDahlem
6Seimerich
N17Sre
Naturpark Sdeifel8
Wolsfeld Holsthum Meckel
51
Auw Orenhofen Dierscheid
5Ky ll
Zemmer
DIEKIRCH
Wallendorf
7Ferschweiler Welschbillig
N19
EN BL KO
Z
48 1
i
IRREL
422
NeumagenDhron Klsserath
InformatieTel. +49 (0) 65 51 - 96 56 0, [email protected] adressen van de VVVs bij de afzonderlijke etappes vindt u op de bijgevoegde overzichtskaart.
Echternacherbrck
ECHTERNACH
Sa ue r
Schweich EHRANG
53
ROSPORTAach
60253Trierweiler
Mo
se
l
418N11Born
52
1 E422
64Moersdorf
E44
iLangsur Wasserbillig
48Mesenich Wasserbilligerbrck Igel
i49 268
TRIER
E44
10
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Overzicht van de Eifelsteig-etappesMeer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerplanner op: www.eifelsteig.de Totale lengte: 313 km
Etappe 1 Kornelimnster RoetgenAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 2 Roetgen MonschauAfstand: Duur: Moeilijkheid:
14 km 4 uur gemakkelijk
17,1 km 4,5 uur gemakkelijk
In de Akense wijk Kornelimnster, een oude pelgrims-plaats, start de Eifelsteig en voert de wandelaar uit de rumoerige stad naar de stilte van de natuur. In het dal van de Inde geven borden uitleg over de vele kalkovens langs de rand van de weg. Na een korte klim is het beschermde natuurgebied Struffelt Heide, met zijn venen en dwergstruiken bereikt. Houten vlonders leiden door het indrukwekkende biotoop. Men loopt verder langs het Dreilgerbachstuwmeer tot Roetgen, de poort tot de Eifel.
Het oog strijkt over de wijdte van het natuurpark de Hoge Venen. Er gaat een oneindige rust uit van dit hoogveen. De heggen langs de rand van de weg zijn begroeid met mos en korstmos, de berken wiegen zachtjes in de wind, op smalle houten vlonders baant de Eifelsteig zich een weg langs de grens met Belgi. Heerlijke vergezichten bieden de volgende paar kilometers. Aangekomen op de plaats van bestemming, Monschau, is een bezoek aan de Romeinse glashut, het museum Rotes Haus en de historische mosterdmolen de moeite waard.
Etappe 3 Monschau EinruhrAfstand: Duur: Moeilijkheid:
24,3 km 6,5 uur gemiddeld
Het gaat op en neer, over bergtoppen, door diepe dalen, langs hoge hagen of door het open landschap deze etappe biedt pure afwisseling. Langere klimmen worden beloond met schitterende uitzichten, of dat nu aan het begin op het middeleeuwse Monschau is of tegen het einde van de wandeltocht over het dal van de Roer tot aan Einruhr. Door de vele mogelijkheden om tussendoor te pauzeren kan men steeds mooi energie bijtanken en wie dat wil, gunt zich aan het einde van de wandeling een boottochtje op de Rursee.Binnenstad Monschau
Etappe 4 Einruhr GemndAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 5 Gemnd Klooster SteinfeldAfstand: Duur: Moeilijkheid:
21,2 km 6 uur gemiddeld
17,4 km 5 uur gemiddeld
Fascinerende, deels rotsige passages langs het water van Roer-, Urftstuwmeer en Obersee doen wandelharten al op de eerste paar kilometer sneller kloppen. Begeleid door kleurrijke vlinders loopt men over de Dreiborner Hoogvlakte, door het verlaten dorp Wollseifen, naar de voormalige NS Ordensburg Vogelsang, die thans een bezoekerscentrum en caf/ restaurant huisvest. Alvorens de bestemming van die dag, Gemnd, is bereikt, genieten wandelaars bij twee stations van heerlijke uitzichten over het Nationaalpark Eifel.
Kronkelend gaat het pad verder door het gemengde bos in Oleftal naar Kuckucksley. De schuilhut nodigt uit voor een pauze, en voor een fraai uitzicht op het vakwerkplaatsje Olef wiens historische centrum men na een korte afdaling doorkruist. Later getuigen verlaten ertsmijnen en proefgaten van de vroegere mijnbouw in deze streek. Vanaf Golbach openbaart zich het Eifel-landschap en over de uitgestrekte velden vangt de wandelaar al een glimp op van de basiliek van het klooster in Steinfeld.
EIFEL Wandelland 2012
11
Overzicht van de Eifelsteig-etappesEtappe 6 Klooster Steinfeld BlankenheimAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 7 Blankenheim MirbachAfstand: Duur: Moeilijkheid: 17,7 km 5 uur gemakkelijk
23,4 km 6,5 uur gemiddeld
In het hartje van deze etappe, rondom Nettersheim, is het uitkijken geblazen want er vallen talloze overblijfselen van de Romeinen te ontdekken. Wie daarnaast in de archeologie, geologie, natuur en cultuur van de Eifel wil duiken, is in het Natuurcentrum Eifel aan het juiste adres. De Eifelsteig gaat alras verder door het dal van de Urft en vervolgens in het Haubachdal lichtjes bergaf, door dichte bossen tot aan Blankenheim. Bezienswaardig: de onder een oud vakwerkhuis ontspringende Ahr, het Eifelmuseum en het kasteel.
De bospassages en daloverbruggingen van deze etappe zijn puur natuur! Uitzichtpunten zoals de Calvarieberg bij Alendorf, een van de zogenaamde Eifel-Blikken, bieden een indrukwekkend vergezicht over het onaangetaste Eifel-landschap met zijn orchideen en heiden. Door het wild-romantische Lampertsdal, een 650 hectare groot beschermd natuurgebied met jeneverbesstruiken, bereikt men uiteindelijk Mirbach met zijn mini-kathedraal, versierd met fraaie mozaeken en met zijn beroemde orgel.
Etappe 8 Mirbach HillesheimAfstand: Duur: Moeilijkheid:
25,5 km 7 uur moeilijk
Hij groeit en groeit de unieke waterval Dreimhlen. Dankzij de kalkhoudende afzettingen van de Ahbeek jaarlijks ca. tien centimeter. Maar voordat de wandelaar een beetje verkoeling kan vinden, loopt hij over uitgestrekte velden, door dichte gemengde bossen en langs de kalksteengroeve Meerbusch. Tijdens de verdere route kunt u regelmatig genieten van de heerlijke Vulkaaneifel, u passeert het klooster in Niederehe, de burcht Kerpen, de weerkerk in Berndorf en u kunt tot slot in Hillesheim de stadswallen beklimmen.Detectivehuis Hillesheim
Etappe 9 Hillesheim GerolsteinAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 10 Gerolstein DaunAfstand: Duur: Moeilijkheid: 24,1 km 6,5 uur gemiddeld
20,2 km 5,5 uur gemiddeld
Criminalistische speurzin is in Hillesheim, Duitslands detective-hoofdstad nr. 1, niet nodig. De bewegwijzering is uitstekend en navigeert de wandelaars door het recreatiegebied Bolsdorfer Tlchen, langs kabbelende beekjes tot aan de ijs- en molensteengrotten in Roth, alvorens deze de ooit zo grootse rifwereld van de Gerolsteiner dolomieten bereiken. Voorbij aan Buchenlochgrot en Papenkaulkrater loopt de Eifelsteig langs de klimrots van Hustley naar de bronnenstad Gerolstein.
De beklimming van de met bijna 618 meter hoogste top in het Gerolsteiner Land, de Dietzenley, beloont met weidse panoramablikken in het dal van de Kyll en op de Vulkaaneifel. In het Eifelplaatsje Neroth hebben wandelaars de mogelijkheid, Duitslands enige muizenvallenmuseum te bezichtigen. Na de uitdagende klim tot op de Nerother Kopf, langs de Molensteengrot en de kasteelrune Freudenkoppe, loopt de route midden door de Vulkaaneifel voorbij aan de Neunkirchener Molen tot het regionale centrum Daun.
12
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Meer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerplanner op: www.eifelsteig.de
Totale lengte: 313 km
Etappe 11 Daun ManderscheidAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 12 Manderscheid Klooster HimmerodAfstand: Duur: Moeilijkheid:
23 km 6,5 uur moeilijk
18 km 5,5 uur gemiddeld
Van de Dronketoren kijkt men direct in een van de ogen van de Eifel , zoals de vulkaanmeren graag genoemd worden, het Gemnder Maar. Enkele schreden later volgt het zicht op het Weinfelder Maar en ten slotte het Schalkenmehrener Maar, dat in de zomer ook zwemplezier belooft. En verder gaat het pad, door het stille dal van de Lieser en langs de vindplaats van het Eckfelder oerpaardje. Over een smal rotspad loopt de Eifelsteig via kleine bruggen en vlonders omhoog naar de kastelen bij Manderscheid.
Gedurende de eerste kilometers loopt de Eifelsteig over het bekende Lieserpad. Als avontuurlijk rotspad loopt hij langs de steile hellingen boven de Lieser met verschillende uitzichtpunten. Deze bieden verrukkelijke panoramas over de kastelen van Manderscheid en het diep ingesleten dal. Dan wandelt men een zijdal in richting het plateau rond Grolittgen. Over intens groene weiden met een schier oneindige blik op het Salmdal loopt de Eifelsteig tenslotte omlaag naar het klooster Himmerod.
Etappe 13 Klooster Himmerod BruchAfstand: Duur: Moeilijkheid:
20,5 km 6 uur gemakkelijk
De kalmerende werking van klooster Himmerod wordt tijdens de volgende Eifelsteig-etappe voortgezet: het pad volgt de zeer gevarieerde loop van de Salm, langs zijn kleurrijke beekora, voorbij aan talrijke molens en door oude bossen met weids uitlopende boomkronen. Geologisch interessante, bijna kaarsrecht staande leisteenrotsen wekken net zoveel verbazing als het heerlijke uitzicht op Bruch, met de twee torens van zijn historische burcht.
Kastelen van Manderscheid boven het Lieserdal
Etappe 14 Bruch KordelAfstand: Duur: Moeilijkheid:
Etappe 15 Kordel TrierAfstand: Duur: Moeilijkheid:
27,7 km 8 uur moeilijk
17,2 km 5 uur gemiddeld
De langste Eifelsteig-etappe stelt hoge eisen aan de wandelaar, beloont hem echter ook met een afwisselend landschap: terwijl de eerste paar kilometer nog kalmpjes langs de riviertjes Salm en Gladbach verlopen, gaat het in het middelste gedeelte omhoog naar de hoogvlakte van de gemeente Zemmer. Vanaf de uitkijktoren bij Rodt geniet men van een heerlijk 360-graden panorama tot aan Hunsrck en Moezel. Het laatste derde deel loopt langs rode bonte-zandsteenrotsen omlaag naar het dal van de Kyll.
Kleine watervallen banen zich een weg over met mos bedekte boomstronken en reusachtige stenen. Via vlonders en ladders, langs touwen en over hangbruggen loopt het pad door het wild-romantische Butzerbachdal. Boven aanbeland, loopt de Eifelsteig voorbij aan de Ptzlcher, een voormalige Romeinse kopermijn, en verder naar de Klausen- en de Genovevagrot, die tot diep in de zandsteenrotsen leidt. Het Eifelkruis nodigt uit voor een pauze en het rotspad tot fantastische uitzichten op de Romeinse stad Trier.
EIFEL Wandelland 2012
13
De buren van de Eifelsteig14EIFEL Wandelland 2012 www.eifel.info/wandelen.htm
Blik op het Nationaalpark Eifel
Drie dagen vrij hup de natuur in. Voor de hele Eifelsteig is het vermoedelijk niet genoeg maar dankzij de partnerwegen van de Eifelsteig in Noordrijn-Westfalen kun je het Monschauer Land, de Hoge Venen, de Noord-Eifel, het Nationaalpark Eifel, de bronnendriehoek en de RoerEifel nu ook via een netwerk van rondlopende
dag- en meerdaagse paden bewandelen. Zo sla je meteen twee vliegen in n klap: je beleeft het avontuur Eifelsteig en wandelt tegelijkertijd door de spannende gebieden links en rechts van het langeafstandpad. Kort en krachtig!
EIFEL Wandelland 2012
15
Eifel-Blik Modenhbel
Urftseepanorama
In het noorden verandert de Eifel van gedaante. De landschappen worden minder ruw, de heuvels glooiender, het gebergte glijdt zachtjes af tot de Rijnse Bocht. Als je een landschap ontspannend kan noemen, dan dit wel. Ook de wandelpaden worden gekenmerkt door een minder grof relif. Toch hebben de partnerwegen van de Eifelsteig zeer verschillende gezichten. Nu eens het schrale landschap van de Hoge Venen, dat de wandelaar in zijn ban trekt, dan weer de kraakheldere meren van de noordelijke Eifel, de diepe bossen van het Nationaalpark of de wirwar aan steegjes met vakwerkhuizen in het pittoreske Monschau.
terroute en de Narcissenroute. De geheimzinnige Hoge Venen in het Duits-Belgische Natuurpark, het steile dal van de Roer en het markante heggenland, een historisch gevormd landschap met metershoge beukenhagen op de hoogvlakte boven het Roerdal, zijn een lust voor elke wandelaar.
Het blauwe elementWater speelt in de noordelijke Eifel sinds mensenheugenis een grote rol. De rivieren Roer, Urft en Olef bepalen het landschap. In de Roer-Eifel ontstaat momenteel een netwerk aan nieuwe, spannende rondwandelingen die de Eifelsteig aanvullen en het water- en bosrijke gebied toegankelijk maken voor dagjeswandelaars. Een uniform markeringssysteem, doorlopende bewegwijzering en fascinerende routes zorgen dan voor wandelen zonder stress, met veel tijd voor uitzichtpunten, picknicken en bezienswaardigheden. Op interessante thematische wandelpaden zoals de Kloosterronde krijg je echt zin in spannende tijdreizen. Paden zoals de Felspassage beloven avontuurlijke rotsformaties en een afwisselend relif. Wandelaars die zich voor geschiedenis interesseren, kunnen terecht op de Kall Trail en de andere lussen van het Historisch-Literaire Wandelpad. Daartussen lokken de plaatsen Heimbach
Rivieren en vakwerkTen oosten van Aken loopt vanuit de kleine historische binnenstad de Stolberger Koperroute richting zuiden naar de Eifelsteig. Bij Roetgen openbaart de Struffeltroute het gelijknamige beschermde natuurgebied en ademt met zijn heidelandschap een haast mediterrane air. Talrijke dagtochten en rondwandelingen nemen de wandelaar mee naar het richting zuiden steiler en ruwer wordende landschap van het Monschauer Land. Wie Monschau met zijn overweldigende burcht en kriskras verlopende steegjes met vakwerkhuizen over de Eifelsteig richting zuiden verlaat, kan deze uitstekend combineren met de Kloos-
16
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Boven: wild groeiende narcissen; onder: Bad Mnstereifel
en Nideggen met hun historische centra en gezellige horeca. Samen met de gemeentes Hrtgenwald en Kreuzau verlenen ze de regio Roer-Eifel zijn onmiskenbare gezicht.
Bronnen, Romeinen en fossielenDe Eifeler Bronnendriehoek en de streek rond Bad Mnstereifel worden eveneens bepaald door het water: de bronnen van Erft en Ahr en het Romeinse bronreservoir Grner Ptz in het dal van de Urft zijn een wandeling meer dan waard. De Burchtenroute verbindt tussen Hellenthal en Blankenheim de mooiste historische bouwwerken. Van Bad Mnstereifel loopt het Eifeler Kruidenpad richting Nettersheim. En over het meerdaagse Eifeler Bronnenpad kan de historisch interessante streek tussen Dahlem, Kronenburg, Nettersheim en Blankenheim met de Eifelsteig worden verbonden tot een grote acht. Hier zijn talrijke Romeinse artefacten te vinden, bijv. de twee tempels aan het Eifeler Kruidenpad of het Romeinse bronreservoir Grner Ptz bij Nettersheim. Natuurcentrum Eifel in Nettersheim, een forum voor natuur, geschiedenis en milieu-educatie, schetst een beeld van de regio van rond 380 miljoen jaar geleden, toen het landschap nog bedekt was door een oerzee. Wetenswaardigheden ontdekken kan men ook in het Eifelmuseum in Blankenheim. Veel plezier!
Laat het bos met rustDe unieke avonturenregio Nationaalpark Eifel strekt zich uit van Hrtgenwald en Kreuzau in het noorden via de stuwmeren rondom Nationaalpark Eifel tot Hellenthal en tot het Olefstuwmeer in het zuiden. Hier wordt de vegetatie geheel aan zichzelf overgelaten, de natuur wint terrein terug en vormt tegelijkertijd een schitterende coulisse voor wandelingen. In het hart van het 110 km2 grote Nationaalpark Eifel komt de wandelaar uit bij de overblijfsels van de vroegere NS-Ordensburg Vogelsang, waar thans rondleidingen, horeca en tentoonstellingen worden aangeboden. De Roer-Olef-Route spant een wijde boog van Gemnd via Schleiden en Hellenthal naar Einruhr en wordt van Gemnd tot Hellenthal begeleid door de Oleftalbaan. De Nationaalpark-poorten Gemnd, Rurberg, Monschau-Hfen, Heimbach en Nideggen informeren over het bewogen verleden en over ora en fauna van het jongste nationale park van Duitsland. De entree is gratis.
EIFEL Wandelland 2012
17
STOLBERG 1 2
iWehebach TalsperreZweifall
399Rur
iKREUZAUTALBAHN
Erp Friesheim
WegenbeheerWEILERSWISTErf t
56
Vettwei
265
HRTGENWALD
RU R
Obermaubach
i07
51E29
Naturpark Hohes Venn- i Eifel / Vossenack Mlartshtte Zerkall2584
iNIDEGGEN ZLPICH
i
56
1
De partnerwegen zijn met de Eifelsteig verbonden en elk met zijn eigen logo doorlopend gemarkeerd.Swisttal
66
Simonskall Schmidt
EUSKIRCHEN266
i i3 ROETGEN 1 2VENNBA HN
5Hasenfeld
477HEIMBACH
i
Gedetailleerde toerinformatiewww.eifel.info/wandelen.htm
7sWoffelsbach
u ta
see 6
Rur
i49Urftstausee
265Kommern Hostel
SIMMERATH 10Konzen Eicherscheid
iRurberg
8Rur
9
16 7Mtzenich
11 12Vogelsang
14Haag
Ole
MONSCHAU 15 16 17
iHfen Rohren
Erkensruhr
18 19 20 3 4 5Kalterherberg
i258
i Nationalpark Eifel i
266f
OHN BA AL FT LE
477
K RIE TR
L N
13
i
Einruhr
8 9 10 GEMND
MECHERNICH
ArloffEUSKIRCHENBAD MNSTEREIFEL
InformatieTel. +49 (0) 65 51 - 96 56 0, [email protected]
i iKALL 22
BAD MNSTEREIFEL
E29Pesch Zingsheim
i
24 25 26
Olef
27
SCHLEIDEN
Broich
12Oleftalsperre
11Urft
21BA HN
23
Esch
De adressen van de VVVs bij de afzonderlijke wandelpaden vindt u op de bijgevoegde overzichtskaart.
iHnningen
VE NN
Steinfeld
iMarmagen
15Nettersheim
28
HELLENTHAL
13Reifferscheid
14
258Wildenburg
16 17
29
1
N647Rocherath
Hollerath
iBtgenbach
Btgenbacher See
Naturpark NordeifelUdenbreth
51Wershofen Blankenheim-Wald
iBlankenheim
5
30
31Schmidtheim Freilingen Aremberg Ahrhtte Dahlem
N632Bllingen
265rche
Wa
N658Amel
2 5
K yl lKronenburg Losheim
AhRipsdorf
r
Ahr
Ur
ft
E29
18 19
5122 23
20
Dorsel
LegendaWandelvriendelijke gastgevers 1 Partnerwegen in het noorden 1 Eifelsteig1
21
i265Ormont
Alendorf
Mirbach Leudersdorf xheim Nohn
N I E L G B E5
KronenSTADTKYLL burger See 3
24 JNKERATHWiesbaum
Our
Ky
E29W irf
t Lissendorf
ll
Birgel Kerpen
421
25Niederehe
6
N626Oberlascheid Mtzenich
51Olzheim
Steffeln Auel Duppach Schwirzheim Niederbettingen Roth
iTR
26 HILLESHEIM
Partnerwegen van de Eifelsteig in het noordenNeichen
421Dreis-Brck
4
3
De gastgevers langs de partnerwegen in het noorden vindt u op pagina 52 tot 53.B ER AH N
Wandelen in het noorden overzicht van de wandeltips links en rechts van de EifelsteigKoperrouteAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 15,5 km ca. 4,5 uur. Stolberg (Alter Markt) Aken (Kitzenhaus) gemiddeld
L -K IERN
Berlingen
EL EIF
QU
StruffeltrouteAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 9,7 km ca. 3 uur. Roetgen (Filterwerk) gemakkelijk
De Koperroute leidt naar opvallende getuigen van de lange geschiedenis van metaalverwerkende industrie in Stolberg. Koperslagers, kopergieterijen en kopermolens bepaalden de ontwikkeling van de stad. Op kronkelende bospaadjes of over uitgestrekte weidelandschappen verloopt de route ook naar uitzichtpunten die een blik op het heerlijke Eifellandschap, soms tot aan Belgi, prijsgeven. Uniek: van mei tot augustus bloeien goudgele zinkviooltjes, die enkel hier ten lande in de ertsvelden te vinden zijn.
In het Duits-Belgische natuurpark Hoge Venen-Eifel verloopt de rondtocht door het watertoevoergebied van de Dreilgerbachstuwdam. Wandelaars genieten vanaf het uitkijkplatform van een imposante blik op de stuwdam en kunnen op de borden het een en ander lezen over de bijzonderheden van het landschap. Achter de bergkam van de Struffelt zorgen houten steigers ervoor dat het hoogveen van het beschermde natuurgebied Struffelt met droge voeten doorkruist kan worden, zonder daarbij de zeldzame planten en dieren te schaden.
18
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Meer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerkaart op: www.eifel.info/wandelen.htm
KloosterrouteAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 21,3 km ca. 6,5 uur. Monschau (Brouwerijmuseum) Monschau (Markt) moeilijk
NarcissenrouteAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 11,8 km ca. 3 uur Hfen (Nationaalpark-poort) gemakkelijk
De imposante rots van de Ehrensteinsley, het wild romantische Roerdal, gevarieerde bospassages, weidse weidelandschappen met ouden beuken- en meidoornhagen en de Perlenbachstuwdam garanderen de wandelaar tijdens deze rondtocht een puur landschappelijk genot. Als insider-tip geldt de narcissen-helling, die in de lente verandert in een bloemenzee. Culturele highlights langs de weg: klooster Reichenstein met waterlelievijver, de Norbertuskapel en de vele bezienswaardigheden van de lakenweverstad Monschau.
Waar ooit in de middeleeuwen bossen gerooid werden om als weide voor hooi te dienen, kunnen thans wandelaars in de lente een duik nemen in een goudgele zee van narcissen. Maar ook in de andere maanden biedt de rondtocht door het beschermde natuurgebied Perlenbach- en Fuhrtsbachdal indrukwekkende natuurbelevenissen, want dit landschap is o.a. het leefmilieu van veel bedreigde dieren- en plantensoorten. Andere highlights langs de weg: het Perlbachstuwmeer, een Westwallbunker en de Nationaalpark-poort-expositie Hfen.
HeggenlandrouteAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 14,5 km ca. 4,5 uur. Eicherscheid gemiddeld
Links en rechts van de Roer leidt de rondtocht door het cultuurlandschap Monschauer Heggenland. Rondom Eicherscheid zijn de velden niet gescheiden door afrasteringen maar door uitgestrekte heggen die het vee binnen houden. De afwisselende dagtocht verloopt over de Eichenscheider hoogvlakte, van waaruit men kilometers ver kan kijken, naar opvallende rotsformaties zoals de Uhusley en hoog gelegen uitzichtpunten, die fraaie vergezichten over het heggenland of het kronkelende Roerdal in petto hebben.Monschauer heggenland
WaterlandrouteAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 16 km ca. 4,5 uur Einruhr gemakkelijk
Roer-Olef-routeAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 57 km ca. 16 uur Gemnd gemiddeld
Mooi afgerond! De route start in Einruhr en loopt rondom de Obersee langs de Urftseestuwdam, door Rurberg en daar over de stuwdam Paulushof. Het landschap wordt gedomineerd door dicht loofbos. Onderweg zijn er talloze mogelijkheden voor een picknick in de buitenlucht, waarbij men kan genieten van het uitzicht op het meer. Vanaf het Urftstuwmeer loopt men over de Eifelsteig terug. Wie de hele rondwandeling te lang is, kan de toer verkorten met een boottocht over de Rursee.
In drie dagetappes brengt deze rondtocht u van Gemnd naar Hellenthal, Einruhr en weer terug naar Gemnd. De eerste etappe staat in het teken van heerlijke bos- en spannende rotspassages en leidt uiteindelijk naar het Zondetempeltje Uitgestrekte akkers en weiden bepalen de tweede dag; s avonds verlokt een boottocht op de Obersee. Hoogtepunten van de derde etappe zijn de gigantische Urftstuwdam, Vogelsang plus twee heerlijke uitzichtpunten en het idyllische Lahsbachdal.
EIFEL Wandelland 2012
19
Wandelen in het noorden wandeltips links en rechts van de EifelsteigBurchtenrouteAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 17 / 21 km ca. 5 uur Blankenheim Wald (station) Hellenthal gemiddeld
Eifeler BronnenpadAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 74 km ca. 22 uur naar keuze Kronenburg, Nettersheim, Blankenheim gemiddeld
De Burchtenroute nodigt uit tot een middeleeuwse expeditie met de benenwagen. Zonder harnas, maar juist licht te voet loopt het pad eerst naar de Wildenburcht en dan naar de kasteelrune Reifferscheid. De wandelaar staat het idyllische beekdal van Manscheid te wachten, een bos met hoge, oeroude beuken, open weiden en dichte bospassages. Overigens: de tocht kan ook gestart worden voor de poorten van kasteel Blankenheim, dat thans als jeugdherberg dienst doet. (Toerverlenging: 4 km)
Op zoek naar de bron van het geluk? In drie etappes loopt de rondtocht door de vakantieregio Eifeler Bronnendriehoek, naar de oorsprongen van Ahr, Erft, Kyll en Urft. De riviertjes volgend gaat het in het DuitsBelgische natuurpark Hoge Venen-Eifel verder door idyllische dalen en omhoog naar de Eifelblikken. Net zo de moeite waard: archeologische monumenten zoals een dubbele kalkoven of een ijzergieterij, historische kasteeloorden zoals Kronenburg en Blankenheim of Romeinse vondsten bij Nettersheim.
Eifeler KruidenpadAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 20,9 km ca. 5 uur Bad Mnstereifel Nettersheim gemiddeld
FelspassageAfstand: Duur: Start/nish: 13 km ca. 4 uur Nationaalpark-Infopunt Zerkall (Rurtalbahn halte Zerkall) of Rurtalbahn halte Obermaubach gemiddeld
Stap voor stap loopt men op deze tocht tussen Bad Mnstereifel en Nettersheim in de sporen van inheemse kruiden en planten. Kruidenpedagogen leggen bij wandelingen met een gids uit waarvoor welke kruiden het meest geschikt zijn voor de keuken, als geneeskrachtige plant of om te verven. Het zien en beleven waard zijn ook de binnenstad van Bad Mnstereifel, het Romeinse tempelcomplex Heidentempel of het Natuurcentrum Eifel. In Nettersheim stuit de weg direct op de Eifelsteig.
Moeilijkheid:
Het wandelpad voert onder de bonte-zandsteenrotsen langs het Roerdal. De bonte zandsteen ontstond zon 220 miljoen jaar geleden, toen de vanuit het gebergte het dal in stromende rivieren grint, zand en klei afzetten. Sinds twee miljoen jaar brengt de waterkracht van de Roer model aan in het relif van het rotslandschap.
KloosterrondeAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 9 km ca. 3 uur Heimbach (P aan de Laag) of bij de abdij Mariawald (P) gemiddeld
Kall TrailAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 8,5 km ca. 3 uur Museum Hrtgenwald 1944 und im Frieden in Vossenack gemiddeld
Het wandelpad loopt van het Heimbacher stuwbekken omhoog naar de trappisten-abdij Mariawald of ook omgekeerd. De stichting van het klooster gaat terug tot de bedevaart naar Onze Lieve Vrouw in het Bos. De Cisterzinsers bouwden hier in 1480 in plaats van de kapel een klooster, wiens dagen echter geteld waren, toen het Franse leger in 1794 het Duitse gebied ten westen van de Rijn bezette.
Het wandelpad start bij het museum Hrtgenwald 1944 und im Frieden en loopt door de plaats Vossenack. Door het Kalldal, waar in de Tweede Wereldoorlog felle gevechten werden geleverd, komt men in het plaatsje Schmidt. De uitzichten vanuit beide plaatsen maken duidelijk waarom de Amerikanen zon moeite hadden het terrein te passeren.
20
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
EIFEL Wanderland 2012
21
In vuurlandDe nieuwe Vulkaaneifel-paden22EIFEL Wandelland 2012 www.eifel.info/wandelen.htm
Onderweg langs het stuwmeer van Gunderath
Sinds Jules Vernes reis naar het middelpunt van de aarde prikkelen de vuurstormen uit het binnenste van de aarde de menselijke fantasie. Over het leven op en met de vulkanen kan men in de Vulkaaneifel een woordje meepraten, met de nieuwe Vulkaaneifel-paden kun je er zelfs prima doorheen
wandelen. U vraagt zich af of dat niet gevaarlijk is? Gevaarlijk spannend in elk geval. Je hebt er namelijk ook nog koraalriffen, in oertijden op de bodem van een zee, nu rond Gerolstein de lucht in stekend. Kraterpijpen hier, puimsteen en basalt daar, verstarde lavastromen en cirkelvormige maaren.
EIFEL Wandelland 2012
23
Eichholzmaar Steffeln / Duppach
Boven: Windsborn kratermeer; onder: Ulmener Maar
Oergesteente en koraalrifEn toch is het eigenaardig: de Vulkaaneifel heeft zijn naam weliswaar te danken aan de vroegere hete aarde, maar op zijn contouren heeft het water ook een grote invloed gehad. De Gerolsteiner Dolomieten ontstonden en groeiden ooit in een warme oerzee. Dat is lang geleden. En wist dat Gerolstein de bijnaam Bronnenstad heeft? Bij de Helenenbron in het kuurpark van Gerolstein kan men zich van april tot oktober gratis bedienen. Nieuw te ontdekken valt het Gerolsteiner Land tijdens twee korte rondwegen, het Felsen- en het Keltenpad. De Mrmes is de pure tegenpool. Hij en het Ellscheider Trockenmaar zijn droog gevallen maaren meer bruine of groene ogen dus. Maar liefst vijf van de nieuwe Vulkaaneifel-paden zijn gewijd aan het thema maaren en kraters: het Vulcano-pad rond Schalkenmehren meet bijna 27 km en is een rondwandeling. Het Maaren-pad is een afstandwandeling van twee dagen. De tweedaagse toeren op het Maaren & Thermen pad en het Vulkangipfel-pad lopen langs het Ulmener Maar, de hoogste vulkaanberg in de Eifel de Ernstberg en langs de Dreiser Weiher. Het VulkaMaar-pad, een stevige rondwandeling van 27 km, heeft het Meerfelder Maar en het kratermeer van Windsborn in petto.
De blauwe ogen van de EifelSommige blauwe ogen van de Vulkaaneifel zijn helemaal niet meer blauw, andere daarentegen nog steeds. Het water van de maaren is in de loop van de millennia verloren gegaan. Maaren danken hun meestal ronde vorm aan het ontploffen van waterdamp, die ontstond toen gloeiende magma in de buurt van de aardoppervlakte in contact kwam met water. De ontplofngen scheurden ronde gaten in de oppervlakte die langzaam gevuld raakten met water. De Dauner maaren zijn een schoolvoorbeeld voor hoe vredig de meren de blauwe Eifelhemel reecteren.
Alpien & middeleeuwsOok dat is Vulkaaneifel! De met kracht naar de Moezel omlaag stromende beken uit de Vulkaaneifel hebben bizarre dalen gegraven. Bijvoorbeeld de Lieser, wiens gelijknamige wandelpad lang de rivier niet zomaar als een pad met deels alpien karakter wordt beschreven. Een insidertip weg van de Lieser is het 2 Bche-pad rondom Hasborn. Het complex van de twee kastelen van Manderscheid is
24
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
De blauwe ogen van de Eifel de maaren van Daun
Een regio van historieniet alleen een bewijs van vermetele bouwkunst, maar ook een teken voor haast ongelooijke verhalen uit de tijd van de middeleeuwen. Hoezo dat? Het was het toneel van twee concurrerende machtbolwerken: de keurvorsten van Trier en de graven van Luxemburg. Sensationele uitzichten en inzichten in de geschiedenis bieden het Manderscheider Burchtenpad en het Grafschaft-pad. De regio Kelberg, gelegen ten zuiden van de Nrburgring, wordt door geologen ook wel Vulkanische Hoogeifel genoemd. In de letterlijke zin eruit stekend is de 675m hoge kraterpijp van de Hochkelberg. De tweedaagse wandeling op het Hochkelberg Panorama-pad komt daar mooi langs. Verder op de weg naar het Ulmener Maar is geschiedenis present. Executieplaats of Romeinse zuil, verhalen van vervolging en verdrijving, oorlog en vrede. Historisch net zo spannend is de meerdaagse toer van de Vulkaaneifel naar Prm over het Schneifel-pad. Hier domineert de St. Salvator Basiliek, die binnenin de sarcofaag van de Duitse Frankenkeizer Lothar I en de fragmenten van de sandalen van Christus bewaart, de binnenstad van Prm. Nieuwsgierig geworden? Wees de eersten die dit jaar de nieuwe Vulkaaneifel-paden bewandelen.
Borrel-de-borrel-de-borrelHet interessante vulkaanmuseum in Daun is een belevenis op zich. Met enige regelmaat kookt en spuwt daar een kleine minivulkaan. Zo verloopt dus een vulkaanuitbarsting! Maar er is nog meer geborrel. Wat elders niet zo regelmatig aan de aardoppervlakte komt, zijn niets minder dan de gassen van gloeiendhete magmakamers, die misschien wel 30 tot 40 kilometer onder de oppervlakte sluimeren. De Sauerbrunnen in Wallenborn met zijn hier vandaan komende, natuurlijke koolzuurgas willen we de lezer hier speciaal aanbevelen. Nieuwsgierige wandelaars kunnen terecht op de beide tweedaagse toeren van het Hinterbsch-pad en het Vulkaan-pad.
EIFEL Wandelland 2012
25
Aremberg Schmidtheim Dahlem Freilingen
AhRipsdorf21
Hohe Acht 747 m
Kaltenborn
2
Ahr
r
Ahrhtte20
KyLosheim
ll
51
Dorsel
i
Adenau
4127Herresbach
Arft Acht
Kronenburg 22 23
iKronenSTADTKYLL burger See 3
Alendorf24
Mirbach Leudersdorf Wiesbaum1
Baar
JNKERATH2 3
265Ormont
xheim Nohn
NrburgringMllenbach
Nrburg Virneburg
E29W irf
Birgel Kerpen
Lind
t LissendorfKy ll
421
25
6
Niederehe
1
40
12
Boos
51Olzheim
6
Steffeln7 Auel
iNiederbettingen RothTR
4
5 26
i41 42
Zermllen
410Mannebach
KELBERG43
HILLESHEIM
Kttelbach
4218
Duppach
Dreis-Brck
Neichen44
2571Uersfeld
L -K IER
3Schwirzheim27
N
3
Mllenborn9 10 11 12 28
4
Berlingen13
7E EIF L E QU
GEROLSTEIN PRM
Pelm
RB
AH
N
41061
Bdesheim
i6
5
i60
Naturund32 33
Steinborn31 29 30
ULMEN DAUN45
Neunkirchen Birresborn Hersdorf Michelbach Neroth
17 18 19 34
i20 Mehren
iAlflen
2 8Schalkenmehren22 23 36
16
2Schnecken
14 Kopp
15
Geopark VulkaneifelWallenborn
Gemnden 35
Li es er
Mrlenbach
10dersdorf21 24 31
K y ll
Trittscheid Tettscheid Gillenfeld37 27 28 29 30
Immerath25 46 47 48
E29Usch Neidenbach
Densborn Meisburg32
Weidenbach Deudesfeld
Lutzerath
Eckfeld
9
926
i2 1449 50
10
33 38 39
12
36
Urschmitt
Zendscheid34
11
48Pantenburg35
Strotzbsch
Meerfeld Bettenfeld 37
Pltscheid
i
St. Thomas 60 Wandelvriendelijke gastgevers 1 Vulkaaneifel-paden 1 Eifelsteig Oberweiler
Legenda
Ni ms
40 41 42 43
257Steinborn
MANDERSCHEID
Oberscheidweiler38 39
13
Laufeld Hasborn
i
BAD-BERTRICH
2Hamm
421LieHimmerod44
KYLLBURG Vulkaaneifel-padenBiersdorf De See am gastgevers langs de Vulkaaneifel-
i
1Bausendorf
se r
paden vindt u op pagina 54 tot 56.
Grolittgen
WegenbeheerDe Vulkaaneifel-paden zijn verbonden met de Eifelsteig en doorlopend en uniform gemarkeerd. Op belangrijke kruispunten wijzen bordjes met wandeltijden en GPS-gegevens naar de volgende bestemming.
Gedetailleerde toerinformatiewww.eifel.info/wandelen.htm
De adressen van de VVVs bij de afzonderlijke wandelpaden vindt u op de bijgevoegde overzichtskaart.
InformatieTel. +49 (0) 65 51 - 96 56 0, [email protected]
26
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Overzicht van de Vulkaaneifel-padenMeer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerkaart op: www.eifel.info/wandelen.htm
Hochkelberg Panorama-padAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 37,9 km ca. 13 uur Nohner Mhle Ulmen moeilijk
Maaren & Thermen pad1Afstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 33,3 km ca. 12 uur Bad Bertrich Ulmen moeilijk
2
Afwisselend, fascinerend en duurzaam aangelegd in het licht glooiende landschap rond Kelberg. In het begin bepalen de beken Anbach, Nohner Bach en Bodenbach het relif. Gehuld in sagen is de bedevaartskapel op de Heyerberg. Kruisweg en kapel zijn uit de 19e eeuw, hun voorgangers veel ouder. Vanaf Kelberg wandel je over historische bodem over de basaltpijp van de Hochkelberg. Maar dat is nog niet alles. Boven het Ulmener Maar tronen de resten van de burcht van Hendrik van Ulmen, een kruisridder voor de Heer.
Warm baden! De glauberzouthermen van het beroemde kuurstadje in het bachdal zijn een must! Wat volgt is pure verrassing. Steile rotsen in het diep ingeschuurde bachdal, fraaie uitzichten. Soms inke rotspartijen, dan weer heerlijk zachte weidepaden. Opgewekt tippelen met vele uitzichten. Vanaf Lutzerath geeft de in het verdere verloop steeds smaller wordende beek richting en relif aan. Het zou het dal van de molens kunnen zijn. Heckenmolen, Wollmerather molen of Demerather molen. Dan neemt de spanning op elke meter toe. Ulmen, de parel van de Eifel aan het Ulmener Maar. Een perfecte wandelnale.
Vulkaan-padAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 28,2 km ca. 7 uur Jnkerath Gerolstein gemiddeld
Gerolsteiner Felsenpad3Afstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 7,5 km ca. 3 uur Gerolstein gemiddeld
4
Van erts naar vuur. Van de Kalkeifel naar de Vulkaaneifel. In Jnkerath werd ijzergieters-geschiedenis geschreven. Het bezienswaardige ijzermuseum moet je gezien hebben. Klaar voor spirituele suggesties? Kruiswegen, bidzuilen, pelgrimskruisen en kapellen stap voor stap pure inspiratie. En dan de entree in het vuurland bij Steffeln. Aantrekkelijk zijn hier de Steffelnkopf, de vulkaantuin en de mineraalbronnen langs de weg. Highlights tijdens de rest van de weg over de Eifelsteig naar Gerolstein zijn het Eichholzmaar en de ijs- en molensteengrotten bij Rother Kopf.
De gelegenheid om over een kalkrif te wandelen, krijg je niet elke dag. De dolomiet-rotsen zijn het symbool van Gerolstein. Aan de rand van het Munterley-plateau ligt de Buchenlochgrot. Ruim 1,8 miljoen jaar geleden in het gesteente ontstaan is het gewelf met een lengte van ca. 30 m en een breedte van ca. 4 m indrukwekkend. Hij bood een toevluchtsoord aan de steentijdmensen. Door de vulkaanring, langs Duitslands grootste mineraalbron en de majestueuze Kasselburcht geniet de wandelaar op de terugweg van de klimrots Hustley van mooie uitzichten op het bronnenstadje.
Gerolsteiner KeltenpadAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 6,9 km ca. 2,5 uur Gerolstein gemiddeld
Schneifel-pad5Afstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 72,9 km ca. 22 uur Kronenburger Htte Birresborn moeilijk
6
Deze korte wandeling is perfect voor een voor- of namiddag. De ietwat vermoeiende klim naar de Heiligenstein (506 m) dient een ongetrainde wandelfan met kleine stappen en veel pauzes af te leggen. Het Keltenpad is vooral voor jeugdige ontdekkingsreizigers zeer aan te bevelen en verloopt voornamelijk over natuurlijke wegen. Alleen al het uitzicht van de Heiligenstein op de imposante Kasselburcht en de panoramas vanaf de toren van de Dietzenley op de Eifel maken deze wandeling tot een waar spektakel.
Michelangelo schijnt ooit gemijmerd te hebben dat je vrede alleen in bossen kunt vinden. Voil, dit zou uw vredespad kunnen zijn. Start in het bezienswaardige Kronenburg in het Kylldal. De Schneifel in de lengte doorkruisen en de taal van het bos verstaan, de Schwarzer Mann beklimmen. Welkom in Prm en de Sint Salvator-basiliek, stille klim door de streek die Held heet. Verandering van het decor in het dal van de Nims en de Schalkenbach. Stille beken, mysterieuze rotsen, een kunstenaarsdorp, vijvers, de ijsgrotten en aan het eind Birresborn in het dal van de Kyll. Al met al een begaanbaar schilderij.
EIFEL Wandelland 2012
27
Overzicht van de Vulkaaneifel-padenVulkangipfel-padAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 31,3 km ca. 10 uur Daun-Neunkirchen Daun moeilijk
Vulcano-pad7Afstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 26,4 km ca. 8,5 uur Schalkenmehren moeilijk
8
Zin in pyroklastische slakken en olivijnbommen? Wees niet bang, wat vreeswekkend klinkt, is integraal de moeite waard, beter: het wandelen waard. De Ernstberg mist net 120 centimeter om op 700 meter te komen, het is de hoogste vulkaan in de westelijke Eifel. Vanuit de diepte van de Dreiser Weiher, een opgedroogd maar, borrelt een minerale bron op. Heerlijk panoramiek, met koers richting vulkaanbergen zoals de Auf der Wacht, de oostzijde van de Ernstberg met de Martinswand of de Asseberg nadert men het mooie Eifelstadje Daun.
Het Vulcano-pad is n groot feest van grandioze uitzichten en interessante inzichten in geologische lekkernijen. De rondwandeling deugt op sommige trajecten zelfs als avonturenpad en loopt met uitzondering van enkele natuurlijk gelaten stukken grotendeels over goed verharde paden. Het beschermde natuurgebied Mrmes, een lavaveld en unieke uitzichten vanaf de Steineberger Ley maken deze wandeling onvergetelijk. Je hebt nauwelijks door dat ook de Mrmes tot de droge maaren behoort.
Maaren-padAfstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 35,1 km ca. 12 uur Schalkenmehren Lutzerath moeilijk
Hinterbsch-pad9Afstand: Duur: Start: Finish: Moeilijkheid: 34,8 km ca. 11 uur dersdorfer Mhle Meerfeld moeilijk
10
Zeven maaren in n klap! En klap klopt niet helemaal, je hebt twee dagen nodig. Maar die mogen er dan ook wel zijn! Een start van wereldformaat bij het Schalkenmehrener Maar. Naar de klokkengieter in Brockscheid, het Hitsche Maar, een toverachtig opgedroogd maar, het Drre Maar en het Holzmaar een eerste wandeldag met louter highlights. En het pad gaat verder naar het bijna cirkelvormige Pulvermaar, het Strohner Maartje en het verborgen liggende Immerather Maar. En we gaan door met hoogtepunten: na de maaren volgen de molens in het Uebachdal. Wat een schat aan belevenissen!
Op pad met de tovenaarsleerling in Hinterbsch. Geen geringe belofte, waarvoor men twee dagen in moet plannen. In het dal van de Lieser aan de dersdorfermolen, tussen dersdorf en Trittscheid, ligt de start. Schitterende panoramas hoog boven, diep naar beneden naar Trombach-, Marsch- en Walmersbachdal prachtig. Het gepruttel van de Wallende Born in de bron omringd door zuilen van blauwe basalt herinnert aan Goethes tovenaarsleerling. Omhoog naar de uitkijktoren met een prachtig panorama, en het Meerfelder Maar vormt een waardige afsluiting.
Manderscheider BurgenstiegAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 6,1 km ca. 2,5 uur Kurhaus Manderscheid gemiddeld
VulkaMaar-pad11Afstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 26,7 km ca. 8,5 uur Kurhaus Manderscheid moeilijk
12
Het hoog in de Vulkaaneifel, aan de rand van het Lieserdal gelegen Eifelstadje schittert met historische air. Gemaakt om te wandelen. Rond Manderscheid biedt de toer steeds weer nieuwe uitzichten op het geweldige twee-kastelen-complex en op het stadje. Je loopt over smalle, natuurlijke paden door het bos en hoog boven de Lieser, deze highlights maken van de wandeling een absolute must! Grandioze gelegenheden voor kiekjes van de Bovenen Nederburcht van Manderscheid ronden het wandelplezier af.
Hoog boven de Lieser ontplooit deze toer zijn hele pracht. Schitterende uitzichten op het ingesleten dal van de Lieser en talrijke vergezichten bekronen het wandelen. Hier verdienen vooral de uitzichten van de uitkijktoren hoog boven Meerfeld en de vele kijkjes op de burchten vlak voor Manderscheid vermelding. Met een beetje geologische achtergrond kan men aan het overweldigende relif tussen Manderscheid en de Mosenbergvulkaan misschien de uiterst spannende ontstaansgeschiedenis ontlokken. Het kratermeer van Windsborn, het Meerfelder Maar en als contrast daarmee de twee kastelen van Manderscheid grandioos.
28
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Meer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerkaart op: www.eifel.info/wandelen.htm
Grafschaft-padAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 14,3 km ca. 5 uur Manderscheid moeilijk
2 Bche-pad13Afstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 14 km ca. 4,5 uur Hasborn gemiddeld
14
Een lastig juweeltje onder de toeren door de Vulkaaneifel. Dramatisch is alleen al het begin, hoger en hoger klimt men tot boven de kasteelvijver en het geweldige twee-kastelen-complex van Manderscheid. Op bijna 400 m staat men oog in oog met het burchtenstadje Manderscheid. Langs de dalkant van Lieser en Seilbach tot aan Pantenburg en dan richting het Tppenheck. Eenzaamheid en bos puur biedt het Falbachdal tot aan de monding van de Lieser. De rest is groots wandelspektakel, Lieser-opwaarts terug naar het startpunt.
Zin in contrasten? Zin in boven en beneden? De wandeling loopt rond Hasborn, Ober- en Niederscheidweiler. In het gebied tussen de Lindenhof in Niederscheidweiler en Hasborn krijgt de wandeling haast alpien karakter. De streek rond Ober- en Niederscheidweiler is bepaald door gesteente uit het devoon. De hoogvlakte wordt meestal voor landbouw benut en de steile hellingen naar de beken Alf- en Sammetbach zijn begroeid met woeste bossen. Een echte verrassingstoer. De wandelaar staat puur natuuravontuur te wachten.
EIFEL Wandelland 2012
29
Het zonnige hart van de EifelIn den beginne was de zee thans kun je er heerlijk wandelen30EIFEL Wandelland 2012 www.eifel.info/wandelen.htm
Fascinatie natuur
Wat moet er gebeuren om van een zeebodem een wandelparadijs te maken? U denkt dat ik gek ben? Nee hoor! In een grijs verleden dobberde de Zuid-Eifel op de bodem van een tamelijk warme zee ergens rond de evenaar. Echt waar. Schelpen, koraalbanken en diepzeeslakken vormden op de bodem van het tropische water in de loop van miljoenen jaren enorme kalkafzettingen. De geschiedenis zorgde voor een koers naar het
noorden, liet de bodem plooien ontwikkelen en creerde gigantische gebergtes, die later door ijs en wind gerodeerd werden. Hoe ik dat weet? Omdat de bodem van de zee, aldus de geologen, in de Zuid-Eifel op zijn kop staat. Licht glooiende heuvellandschappen in het Bitburger Gutland, de ruwe bergkammen in de Islek, ontoegankelijke rotsformaties bij het Ferschweiler Plateau de regio kent een buitengewone schat aan vormen.EIFEL Wandelland 2012
31
Boven: bochten in het Ourdal; onder: kasteel Neuerburg
St. Salvator basiliek Prm
Voor natuurliefhebbers en ontdekkersDe fascinatie voor natuurfreaks en ontdekkingslustige wandelaars is duidelijk. Een dicht netwerk van wandelpaden ligt over de hele regio. Vaak zijn het toeren van een dag of een halve dag, die als thematische of natuur-educatieve paden zijn opgezet en die diepe inzichten in de bijzonderheden van de Zonne-Eifel mogelijk maken. Ze dragen spannende namen zoals Teufelsloch en Gallirs of Groene Hel. Talloze riviertjes, zoals de grensrivieren Our en Sauer (Luxemburg), de Prm met de schitterende watervallen van Irrel, de Enz bij Neuerburg, de Nims midden in de Schnecker Schweiz, de Irsen in zijn orchidenrijke dal en de Kyll, de langste onder de Eifelrivieren, hebben natuurgebieden met veel afwisseling geschapen. Aan de randen van het Ferschweiler Plateau verheffen de bizarre formaties van Luxemburgse zandsteen zich tot een mystieke wereld van rotsen en ravijnen. In de Islek liggen talloze eenzame, verborgen vlekjes ongerepte natuur. In het dal van de Sauer aan de zuidelijke rand van de Eifel zorgt het milde klimaat voor de bloei van fruitbomen en orchideen. Op de paden links en rechts van de Our, bijv. op de NatOurroutes, kun je ongestoord genieten van de eenzaamheid van de natuur. Middenin de Zuid-Eifel ligt het milde en relatief droge Bitburger Gutland, in het noordwesten van het gebied rijst de klimatologisch aanzienlijk ruwere Schneifel op.
Geschiedenis en verhalenKeltische drudenstenen, barokke kerken, middeleeuwse burchten en prachtige kastelen de mens heeft zijn sporen achtergelaten. Daarbij ging het er niet altijd net zo vredig aan toe als nu. Machtige vestingen en kasteelrunes herinneren aan het bewogen verleden. Boven het middeleeuwse stadje Neuerburg troont de gelijknamige burcht, thans een vakantie-accommodatie voor scholieren en jongeren. De wandeling Middeleeuws Neuerburg geeft de spannendste historische plekjes van de stad prijs. In het circa 700 jaar oude kasteel Rittersdorf, drie kilometer ten noorden van Bitburg, zijn een restaurant en een streekmuseum gehuisvest. Slot Hamm, slot Malberg, slot Kewenig, het barokke kasteeltje Bouvier, slot Roth en talloze boerderijen en landgoederen verhalen van hun ruraal-feodale verleden in een zonovergoten landschap. De basiliek Sint Salvator in Prm neemt je mee naar de luisterrijke tijd van de barok. De geschiedenis van de bedevaartskerk gaat terug tot de 8ste eeuw. Bezienswaardig zijn de sensationele kerkschilderingen in de kerk van Eschfeld, een simpele Eifelse dorpskerk. De regio rond Prm kun je het beste via de Prmer Land toeren bewandelen.
32
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Watervallen van Irrel
Informatief wandelgenotNatuurpark Zuid-Eifel, tevens onderdeel van het grensoverschrijdende Duits-Luxemburgse Natuurpark, is uitermate geschikt voor nog meer dagtochten. Interessant zijn het natuurverkenningscentrum Teufelsschlucht (www.teufelsschlucht.de), Haus ISLEK en het Devonium Waxweiler (www.devonium.de) ze bieden fascinerende inzichten in de verschillende facetten van de regio. Met een GPS-toestel ga je op weg in het land rond Bitburg en Speicher. Op speciaal uitgestippelde toeren zoals de Wereld van de bonte zandsteen en het Dal van de Prm stuit je op markante plekken en bezienswaardigheden. Het GPS-toestel leidt wandelaars ook weg van de gemarkeerde paden veilig door het landschap. Bij het geocachen gaan jong en oud met hetzelfde enthousiasme digitaal op jacht naar de schat. GPS-toestellen kun je huren bij de Tourist-Informations en bij natuurverkenningsstation Teufelsschlucht. Nieuw is een iPod-luisterwandeling, waarbij een audiobestand de rol van akoestische gids speelt met allerlei verhalen en achtergronden tijdens de rondwandeling Groene Hel. Het project baarde opzien in heel Duitsland.
Sans frontires!De natuur beschermen en behouden en haar tegelijkertijd toegankelijk maken voor bezoekers. Dat zijn de doelstellingen van Natuurpark Zuid-Eifel. Daarvoor zorgen bezoekerscentra, thematische wandelwegen, aanbiedingen voor tochten onder begeleiding en events. Veel regionale en de meeste interregionale wandelpaden zijn grensoverschrijdend. Ze verbinden op die manier natuurlandschappen en cultuurruimtes en slechten tegelijkertijd politieke grenzen. Tenslotte trekt de geologie zich niets aan van nationale grenzen. Wat in de Islek of op het Ferschweiler Plateau begint, wordt n op n voortgezet bij de buren in Luxemburg. Tip: in de nabije toekomst zullen elf grensoverschrijdende wandelpaden (waaronder de NatOur-routes en de DuitsLuxemburgse Felsenweg) plus 14 dagtochten in de Eifel door het Duitse wandelinstituut als Premiumwegen gecerticeerd worden. Elk jaar in september vindt de wandelweek van het natuurpark plaats. Dan worden wandelingen met een gids gekoppeld aan verschillende events (lezingen, toneel, experimenten,...) en culinaire hoogtepunten van het regiomerk Eifel. Zonnige vooruitzichten voor rijke wandeldagen.
EIFEL Wandelland 2012
33
Niederbettingen g Mtzenich Steinebrck Oberlascheid Duppach Roth Dreis-Brck Berlingen NeichenTR
L -K IER
Our
Br au nla uf
Schwarzer Mann 698 m.Bleialf
3Schwirzheim
5
4Sellerich
3
Mllenborn
4
N
7Pelm
N62Oudler
E42Grolangenfeld
GEROLSTEIN
PRM
4101 2 3 4
Bdesheim
i6
5
Burg Reuland
iLengeler Stupbach Habscheid
60
i1
NaturundNeroth
Steinborn Neunkirchen
EIF
Q EL
UE
RB
AH
N
6Birresborn Hersdorf Michelbach
DAUN
iMehren
3
6Ltzkampen
Pronsfeld
5
2
Kopp
Geopark VulkaneifelWallenborn
Gemnden
8Schalkenmehren
Lie se r
Schnecken Mrlenbach
10dersdorf Weidenbach Densborn Trittscheid Tettscheid Gillenfeld Eckfeld
Sevenig Eschfeld
TROISVIERGES
Binscheid
410Tintesmhle Irrhausen
E29Usch Neidenbach
K y ll
Ouren
Leidenborn
Legenda MeisburgZendscheid
10
9
12Meerfeld
ARZFELD
9Daleiden
i8
Waxweiler
7 Pltscheid
Wandelvriendelijke gastgevers Deudesfeld i 1 Zuidelijke EifelBettenfeld MANDER257SCHEIDSteinborn
11
48Pantenburg
Ni msSt. Thomas
Oberschei
60Krautscheid Oberweiler
Wandelpaden in de zuidelijke EifelHasborn
13
Laufeld
Dasburg
Enz
CLERVAUX
1
2Karlshausener Mhle
KYLLBURGBiersdorf am See
De gastgevers langs de wegen in de zuidelijke Himmerod Eifel vindt u op pagina 56 tot 58.Grolittgen
DeutschLuxemburgischer Naturpark /Nasingen
iERDORFSpangdahlem Gondorf Dudeldorf
3NEUERBURG
12Hamm Rittersdorf Htterscheid Wimannsdorf
Lie
Our
ser
N7Keppeshausen Bivels
i
10 11 14
E42
13Sinspelt
Brimingen
16 17
50
E42BITBURG
WITTLICH
i18 19 20
21
50Philippsheim
4Mettendorf
15
Oberweis Messerich
Bruch Dreis Salmtal
22 23 24 25Dahlem
VIANDEN28
Halsdorf
27Krperich
SPEICHERAuw Orenhofen Dierscheid
Osann-Mo
29
6Ni m s
BOURSCHEID
Seimerich
N27
N17Sre
Naturpark Sdeifel8
Wolsfeld Holsthum Meckel
51
26
5Ky ll
Zemmer
DIEKIRCH ETTELBRUCK
Wallendorf
7TRIER-KL N
Bollendorf
iE29 257
IRREL36Minden
422
30 31 32 L U X E M B U R G
33 34 35
Kordel
TR
Ferschweiler
Welschbillig
IER -
N19
EN BL KO
Z
48
1
NeumagenDhron Klsserath
Echternacherbrck
ECHTERNACH
Sa ue r
37 38Ralingen Newel
39
Schweich
53
ROSPORTAach
EHRANG
602521
Mo
N7
se
l
418N11Born Trierweiler
53
E422
Moersdorf
E44
i
40Langsur
i
64Mesenich
TRIER
WegenbeheerDe wandelpaden in de zuidelijke Eifel zijn doorlopend met elk een eigen logo gemarkeerd. Bij de wegen Het dal van de Prm en Wereld van de bonte zandsteen gaat het om GPS-toeren zonder markering.
Gedetailleerde toerinformatiewww.naturpark-suedeifel.de en www.eifel.info/wandelen.htmDe adressen van de VVVs bij de afzonderlijke wandelpaden vindt u op de bijgevoegde overzichtskaart.
InformatieTel. +49 (0) 65 51 - 96 56 0, [email protected]
34
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Wandelen in de zuidelijke EifelMeer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerkaart op: www.eifel.info/wandelen.htm
Prmer Land toeren Toer 1: Prm en omgevingAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 15,2 km ca. 5,5 uur Prm gemiddeld
1
Prmer Land toeren Toer 2: Schnecken en omgevingAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid:
2
12,1 km ca. 5 uur Schnecker Schweiz (wandelparking) gemiddeld
Tijdens de afwisselende rondtocht wordt in de waarste zin van het woord dorst naar kennis gelest: al in de binnenstad van Prm biedt het informatiecentrum Mens en Natuur wetenswaardigheden over met name de themas aardrijkskunde, land- en bosbouw in de regio. De toer loopt door open terrein, maar ook door dichte bossen. Op de Calvarieberg genieten wandelaars van een mooi vergezicht op de bergkam Schwarzer Mann. Van hieruit verder het Tettenbusch in en naar het spannende geopad Prmer Held.
Heerlijke beukenbossen, steile rotsformaties en geweldige uitzichten over het Eifel-landschap staan de wandelaar te wachten op deze rondtocht door het beschermde natuurgebied Schnecker Schweiz met zijn vele zeldzame planten- en diersoorten. Op de bostrajecten passeert het pad bizarre rotsformaties en imposante, verspreid liggende dolomietblokken. Naast vele uitkijkpunten is de kasteelrune Schnecken, die schilderachtig boven het dal van de Nims oprijst, zeker een highlight van de wandeling.
Prmer Land toeren Toer 3: Oostelijke KalkmuldeAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 25,3 km ca. 7 uur Schwirzheim gemiddeld
3
Prmer Land toeren Toer 4: Bleialf en SchneifelAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 10,2 km ca. 4 uur Bezoekersmijn Bleialf gemiddeld
4
Hier, in de Prmer Kalkmulde, heeft het landschap veel te vertellen: of dat nou uit prehistorische tijden is, waarvan de gesteentelagen uit het tijdperk van het devoon circa 400 miljoen jaar geleden getuigen, of uit een wat recenter verleden, dat met de runes van kasteel Hartelstein, historische kruisbeelden of al lang opgegeven kalkovens in het Vlierbachdal in herinnering wordt geroepen. Het grootste deel van de wandeling loopt over open terrein met indrukwekkende vergezichten over het glooiende landschap.
Al in de 16e eeuw wordt Bleialf in samenhang met een mijn in oorkonden vermeld. De mijnbouw stamt zelfs al uit de tijd van de Kelten en Romeinen. Na een bezoek aan de bezoekersmijn Mhlenberger Stollen (let op de openingstijden!) is het tijd om tijdens de wandeling andere relicten uit de vergane mijnbouwperiode te ontdekken. Langs het pad leveren borden inzichten in de geschiedenis van de mijnbouw. Zo komt men bijvoorbeeld te weten dat de ertsvindplaatsen tot de belangrijkste van de Eifel behoorden.
EIFEL Wandelland 2012
35
Wandelen in de zuidelijke EifelNatOur route 1 Planten, dieren en rotsenAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 12 km ca. 3 uur Ouren moeilijk
1
NatOur route 2 Molens en runbossenAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 19 km 5 uur Tintesmolen moeilijk
2
Wandelen zonder grenzen! Op smalle rotspaadjes langs de Luxemburgse Our, die ook de leefruimte van de met uitsterven bedreigde beekparelmossel is. Aan Duitse zijde loopt de rondweg door het bosrijke beschermde natuurgebied Middelste Ourdal. Kleurrijke, deels zeldzame libellen en vlinders dansen boven de Our, bedreigde vissoorten zoals de beekforel, zijn hier thuis en zelfs schuwe wilde katten kunnen worden gespot. Grenzeloos is ook het uitzicht vanaf de rotsformatie Knigslei.
Vanaf de Tintesmolen loopt de route aan Duitse zijde door het wild-romantische Ourdal. Het pad leidt langs de Rellesmolen naar het historische plaatsje Dasburg. Vanaf de Burgberg genieten wandelaars van een heerlijke blik op het Ourdal. Op de volgende kilometers steekt men de Our over om aan Luxemburgse zijde weer terug te lopen. Wie de 65 treden naar de Kasselslay op zich neemt, wordt beloond met een schitterend panorama. Langs het hele pad nodigen oases van rust uit om er wat langer te blijven.
NatOur route 4 Burchten, mijngangen en merenAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 14 km ca. 5 uur Keppeshausen gemiddeld
4
Weides en bossen, mooie panoramas over het Ourdal, smalle paadjes door het beschermde natuurgebied Ourschleife en afzwaaiers naar de middeleeuwen doen grote en kleine wandelharten sneller kloppen. De gevarieerde rondwandeling start bij de voormalige douanepost van de grensplaats Keppeshausen en leidt naar interessante bouwwerken uit het verleden, bijv. kasteel en rune Falkenstein of kasteel Stolzembourg, maar ook naar de modernste en grootste waterkrachtcentrale van Europa, de spaarbekkencentrale SEO Vianden met te bezichtigen mijngangen.
Het Irsendal onderweg in het dal van de vlindersAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 17,9 km ca. 4,5 uur Herberg Karlshauser Mhle gemiddeld
1
Het dal van de PrmAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 16,1 km ca. 5 uur Biersdorf am See gemiddeld
2
Hoeveel kleuren heeft de wereld? Tijdens de rondtocht door het beschermde natuurgebied Ginsterheiden Irsental kan men slechts gissen naar de oneindigheid. Hier werden alleen al 544 soorten grote vlinders geteld. Niet zonder reden heeft men het over het Dal van de 1000 Vlinders! De wandeling leidt door een zeer diverse dieren- en plantenwereld met wild groeiende orchideen, ambien en reptielen en zon 80 soorten vogels. Een natuurkundig educatiepad geeft uitleg bij de bijzonderheden van ora en fauna.
Wandelaars beleven tijdens deze rondtocht het wildromantische Prmdal. Op smalle paadjes loopt de toer vanaf het stuwmeer Bitburg omhoog naar het bergkruis Ringelstein waar men kan genieten van een fraai uitzicht over het Bitburger Gutland. Door het idyllische dal van de Finkenbach komt men bij de Prm en volgt diens kabbelende loop. Verder kronkelt het pad door bossen bergaf, totdat het imposante slot Hamm zich aan de ogen van de wandelaar openbaart. Van hieruit loopt u terug naar het stuwmeer. www.eifel.info/wandelen.htm
36
EIFEL Wandelland 2012
Meer informatie over de toerplanning zoals hoogteproel, wegverloop op de kaart en nog veel meer vindt u op de interactieve toerkaart op: www.eifel.info/wandelen.htm
Middeleeuws NeuerburgAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid:
3
Op oude smokkelwegen door het KammerwaldAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 15,5 km ca. 5 uur Vianden (Luxemburg) gemiddeld
4
10 km ca. 3 uur Neuerburg (historische martkplein) gemiddeld
In de sporen van de middeleeuwen loopt de rondwandeling op smalle rotspaden rond het luchtkuuroord Neuerburg. Historische bakens zijn de Beilstoren, een middeleeuwse wachttoren, een kruiskapel, het Schwarzbildchen, een 700 jaar oude, door mythen en sagen omgeven eik, de laat-gotische parochiekerk en het oude leenhuis van de kasteelheren van Neuerburg met zijn indrukwekkende donjon. Onderweg genieten wandelaars bovendien van fraaie uitzichten op het schilderachtige stadje.
Een geheimzinnig aura omhult de wandelaar op de smokkelaarsroutes in het Kammerwald. Vianden, start en nish van de toer, ademt historie: hoog boven het dal van de Our verrijst de meest indrukwekkende burcht in het grensgebied boven de binnenstad met zijn wirwar van romantische steegjes met Franse air. Puur natuur op de in de naoorlogse tijd verboden paden - met name de imposante, meer dan 350 jaar oude koningseik - vormt het elixir voor een betoverend-mystieke wandeling.
De wereld van de bonte zandsteenAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 18,9 km ca. 6 uur Auw aan de Kyll gemiddeld
5
WatervallenAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 23,4 km ca. 6 uur Irrel gemiddeld
6
Steen rijk de passende ondertitel voor deze unieke toer: schilderachtige zandsteencascaden heten de wandelaar al na een korte klim welkom. Langs de beklommen helling voert het pad naar een voormalige steengroeve en ten slotte naar het hoogste punt van de toer, het cultuurmonument Burgknopp. Fraaie uitzichten over het Kylldal verrijken de volgende paar kilometers, tot men in een wereld van rode rotspartijen duikt. Via een steil omlaag lopende holle weg loop je terug naar Auw.
Startend in het luchtkuuroord Irrel loopt de ronde toer over de toppen van de Wolfsfelder Heidercken, langs vele natuur- en cultuurmonumenten, zoals de kapel Wolfsfelder Berg of de Prmerburcht. Verder loop je omlaag naar de hopplantages, het groene goud van de Eifel aan de Prm en naar de bruisende Irreler watervallen. Spectaculair banen de stroomversnellingen zich hier een weg over bemoste stenen en langs grote rotsblokken. Terug in Irrel loont bovendien een bezoek aan het Westwallmuseum Panzerwerk Katzenkopf de moeite.
Teufelsloch en GallirsAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 20,6 km ca. 7 uur Bollendorf moeilijk
7
Groene HelAfstand: Duur: Start/nish: Moeilijkheid: 5,8 km ca. 2 uur Bollendorf gemakkelijk
8
Bizarre rotsformaties, machtige rotsblokken, diepe ravijnen, grotten en spelonken domineren deze wandeling midden in natuurpark Zuid-Eifel. Wandelaars treden in de sporen van de Kelten en Romeinen, ja zelfs van de mensen uit de vroege steentijd die in dit bos- en rivierenlandschap leefden. Een offeraltaar, een voormalige vergaderplek of een gallo-romaans kerkhof zijn slechts enkele van de getuigen die hier, op de paden van het Ferschweiler Plateau en langs de paden in het Sauerdal te vinden zijn.
Een mystiek aura omgeeft het Ferschweiler Plateau haast lijkt het alsof de bizarre rotsen op elkaar toe bewegen, uit donkere holle ruimtes en enge spelonken vormen zich gezichten. Op een smal bos- en rotspad doorkruisen wandelaars de Groene Hel in het natuurpark Zuid-Eifel en komen uit bij hemelse uitzichtpunten, bijv. de Predigtstuhl. Warm aanbevolen: met een gehuurde iPod kom je op tien stations meer te weten over rotsen, dieren en cultuurmonumenten in de regio.
EIFEL Wandelland 2012
37
38
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
EIFEL Wandelland 2012
39
DroomtijdDe Eifeler Droompaden40EIFEL Wandelland 2012 www.eifel.info/wandelen.htm
Burcht Eltz
Eindelijk weekend! De routine achter je laten, van de natuur genieten en gewoon ontspannen. Wandelen vormt de perfecte tegenpool van het dagelijks werk. Gelijkmatige bewegingen, frisse lucht en een vleugje avontuur. De droompaden in het Rijn-Moezel-Eifel-Land bewijzen dat dat zelfs vlak voor de huisdeur uitstekend werkt. Er zijn
26 droompaden, 16 daarvan liggen in de Eifel. De Voor-Eifel, de Pellenz, het Maifeld en de regios rond Mayen en Mendig verlokken met heerlijke landschappen, natuurmonumenten, sporen van de geschiedenis van de aarde en cultureel erfgoed. Verveling? Onmogelijk!
EIFEL Wandelland 2012
41
Pauze op de Volkesfelder Heide
Eltzbrug in Monreal
Bedevaartskapel St. Jost aan de Wanderather
Waar wandeldromen werkelijkheid wordenOp de droompaden geven cultuur- en natuurmonumenten van wereldfaam, bloeiende heidelandschappen, middeleeuwse stadjes, bizarre canyons en oorspronkelijke wildernis elkaar de hand. Het zijn de vele tegenstellingen die de droompaden zo aantrekkelijk maken: vergezichten over weiden, bossen en imposante rivierlussen, of kleinschalige, rurale parklandschappen met boomgaarden en tevreden kuierende koeien. Zachte paden in beekdalen en langs bosranden of avontuurlijke rotspassages, waar je vaak liefst geen hoogtevrees voor moet hebben en stevig in je schoenen voor moet staan. Grotten of schaapskuddes, burchten of wijnbergen, heide of vulkaankegels. Er is nauwelijks een ander gebied in Duitsland dat op zo weinig ruimte zulke uiteenlopende wandelpaden te bieden heeft. De vraag is dus niet, voor welk pad je als eerste kiest, maar wanneer je terugkomt. verder het verleden in gaan? Vurige geschiedenis, mysterieus gepruttel uit het binnenste van de aarde en ruw gesteente uit woelige tijden wachten tijdens het Vulkaanpad, het Pellenzer Seepad, de Vier-Bergen-Tour, de Hochbermeler en de Booser Doppelmaartour op ontdekkers. Paars is uw lievelingskleur? Stille heidelandschappen, het geblaat van schapen en de geur van dennen en jeneverbesstruiken zorgen voor spannende en tevens rustgevende landschappelijke belevenissen. De namen Heidehimmel Volkesfeld, Bergheidenweg en Wacholderweg zeggen het al. Wie van landschappelijke contrasten, diepe bossen, stille wateren en ruwe leisteenrotsen houdt, wie gek is op rustieke paden, eenzame veld- en weidewegen en schitterende uitzichten, kiest voor een wandeling op de Wanderather, het Waldseepad Rieden of het Nette-Schieferpad.
Vrijheid in wandelschoenen Ieder zijn wegU was altijd al gefascineerd door burchten en kastelen? Dan bent u op de Monrealer Ritterschlag aan het juiste adres, op de Frstersteig, de Virne-Burgweg, het Eltzer Burgpanorama of de Pyrmonter Felsensteig. Muren, kantelen, vakwerk en torens zijn een lust voor grote en kleine wandelaars. Of bent u meer iemand voor reizen die nog Het beste kun je de dag rustig beginnen. Ook op de kortere droompaden, zoals het slechts zeven kilometer lange Vulkaanpad, valt veel te zien en te ontdekken. Natuurlijk, die paar kilometer heb je zo afgelegd. Maar het is de moeite waard, tijd in te plannen voor de grote en kleine ontdekkingen langs de weg en er ook van te genieten. Nu eens lokt de bezichtiging van een geheimzinnige burcht, elders is het
42
EIFEL Wandelland 2012
www.eifel.info/wandelen.htm
Dromen aan het droge maar van Boos
het fascinerende uitzicht. Soms is het gewoon een gezellig etentje of een picknick die een heerlijke verlenging van een wandeling vormt. De droompaden nodigen ertoe uit om van het landschap te genieten. Neem royaal de tijd. Tijd om te ademen, te kijken en de gedachten te laten dwalen. Tijd om je voeten in de koelte van een beek te steken of een ontdekkingsreis te ondernemen naar het verleden in grotten en mijnen. Bij veel uitzichtpunten en pleisterplaatsen staan heerlijke bossofas - comfortabele houten banken die zich zo goed aanpassen aan de anatomie dat je niet meer op wilt staan. En vrijwel elke bocht in de weg levert nieuwe verrassingen.
Dansen op de vulkaanDe droompaden van de Oost-Eifel leiden naar de stille getuigen van het roerige verleden uit vuur, lavastromen en dekens van as. Waar tot 13.000 jaar geleden een gloeiend inferno woedde, is door menselijke en natuurlijke invloeden een landschap ontstaan dat zijn gelijke zoekt. Overweldigende basaltrotsen en mystieke grotten wekken de pioniersgeest. Het Vulkaanpark Oost-Eifel heeft zich tot doel gesteld, bezoekers het unieke landschap nader te brengen. Het maakt deel uit van het Nationale Geopark Vulkaanland Eifel, dat sinds oktober 2005 ook Vulkaanpark Brohltal/Laa-
cher See en het Vulkaaneifel European Geopark omvat. Het Vulkaanpark-Infocentrum Plaidt/Safg en de Lava-Dome bij Mendig en 20 landschappelijke monumenten leveren wetenswaardigheden over het ontstaan van de regio en het gebruik van het vulkanische gesteente door de mens. Vast onderdeel van de toerplanning zijn de grootste lavakelders ter wereld in Mendig, die 30 meter onder de aarde liggen. Het feit dat het vulkanisme in deze regio niet uitgedoofd verklaard is, maar slechts een paar duizend jaar rust, mag niemand ervan weerhouden dit spannende gebied te bewandelen. In het oosten trekt de Rijn zijn geweldige blauwe lint, in het zuiden meandert de zonovergoten Moezel door steile leisteenterrassen. Hier gedijt de traditionele Riesling, die graag wordt gedronken bij een pauze op het terras van een van de vele kleine bodegas en wijnhuizen. Midden in de Oost-Eifel ligt de historische stad Mayen, waar boven het oude centrum de Genovevaburcht met het Eifelmuseum troont. Aan de duizenden jaren oude traditie van leisteen afgraven in de stad Genovevaburcht, stadsmuur en stadspoorten werden van het zwart glimmende gesteente gebouwd herinnert het Duitse Leisteenmuseum in het Eifelmuseum. Op de binnenplaats van de 700 jaar oude burcht vindt elk jaar van mei tot augustus het kasteelfestival Mayen plaats.
EIFEL Wandelland 2012
43
257
iNiederzissen
Burgbrohl
DMPELFELDKempenich Wehr
Vulkanpark Brohltal/ Laacher See
Wassenach16
i
ANDERNACHNickenich15
Hohe Acht 747 m
2Kaltenborn
Weibern
3
4Rieden Volkesfeld13
5
61MariaLaach
Laacher See
1Kretz PLAIDT Saffig
i
Adenau
412
6Arft12
7Herresbach Baar Nrburg Virneburg Mllenbach9
Langscheid Acht11
iMENDIG14
Kruft
9Krrenberg7 8
Ettringen Thr
OCHTENDUNG2
8
iMAYEN4 5 6
Lind
10
258
Vulkanpark im Welling Landkreis 3 Mayen-Koblenz Trimbs
Nrburgring
10
12
Boos Monreal Kehrig
1148 E44
i
Zermllen
410Bermel Mannebach
KELBERGKttelbach
POLCH
141
13 15Kaifenheim Roes
257
MNSTERMAIFELD1
Pillig Wierschem
iHatzenport
Uersfeld
LegendaE EIF AH Wandelvriendelijke gastgevers RB UE 1 Droompaden van de Eifel LQ N
KAISERSESCH
Droompaden van de Eifel
ULMEN
i
Moselkern Treis-Karden
De gastgevers langs de droompaden 2 vindt u op pagina 59.
49
WegenbeheerDe droompaden zijn doorlopend en uniform gemarkeerd. Borden op alle belangrijke kruispunten laten de volgende etappe-bestemming en de GPS-cordinaten zien.
Gedetailleerde toerinformatiewww.traumpfade.info
In