WANDA KRÓLIKOWSKA, URSZULA WYSOCKA PLAN...

1

WANDA KRÓLIKOWSKA, URSZULA WYSOCKAPLAN WYNIKOWY Z HISTORII – LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE KLASA III

na podstawie podręcznika Anny Radziwiłł i Wojciecha Roszkowskiego Historia dla maturzysty. Wiek XX

ZAKRES ROZSZERZONY

Temat Cele Umiejętności Metody pracyi środki dydaktyczne

Czas(h)

1. Baza źródłowa i spory o historię XX wieku.

Ścieżki:edukacja regionalna, edukacja filozoficzna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- potrafi wymienić nowe źródła

historyczne, które pojawiają się w XX wieku,

- rozumie problemy związane z nadmiarem dokumentacji źródłowej w XX wieku,

- dostrzega konieczność dokonywania selekcji materiału źródłowego do badania historii XX wieku,

- potrafi korzystać z różnego rodzaju bibliografii, skorowidzów, indeksów, przeglądarek internetowych,

- odróżnia opracowanie od źródła,- jest świadomy trudności badacza

historii XX wieku związanych z manipulacjami historycznymi i propagandą,

- zna nazwiska twórców teorii historycznych XX wieku i charakteryzuje ich koncepcje,

- rozumie istotę sporu: „Czy historia jest nauką?”,

- charakteryzuje różne stanowiska dotyczące pytania: „Czy historyk ma prawo oceniać przeszłość?”

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- wyszukiwania i gromadzenia

potrzebnych informacji,- odróżniania faktów od opinii i ocen

tych faktów,- krytycznego zestawiania informacji

uzyskiwanych z różnych źródeł,- formułowania własnych sądów i

opinii,- wyszukiwania śladów przeszłości w

najbliższej okolicy oraz w swoim domu rodzinnym,

- korzystania z nowych technologii (komputer, program multimedialny) w procesie uczenia się.

Metody pracy:- wykład,- praca pod kierunkiem nauczyciela z

tekstami źródłowymi i podręcznikiem,- elementy dyskusji.

Środki dydaktyczne:- podręcznik dla kl. III Historia dla

maturzysty. Wiek XX, - J. Szymański, Nauki pomocnicze

historii, Warszawa 2002,- Multimedialna Encyklopedia

Powszechna, Fogra 2003.

1

2

2. Przebieg działań zbrojnych w I wojnie światowej.

Ścieżki:edukacja regionalna, edukacja europejska

Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna bezpośrednią przyczynę

wybuchu I wojny światowej,- wymienia i pokazuje na mapie

państwa ententy i państwa centralne,- wymienia nowe rodzaje broni

stosowane w tej wojnie,- charakteryzuje wydatki na zbrojenia

poszczególnych państw,- pokazuje na mapie fronty I wojny

światowej i miejsca najważniejszych bitew,

- wyjaśnia genezę i znaczenie pokoju w Brześciu,

- dostrzega wpływ totalnego charakteru wojny na psychikę walczących żołnierzy,

- zna literaturę dotyczącą I wojny światowej,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: ententa, państwa centralne, plan Schlieffena, wojna pozycyjna.




uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy z tekstem źródłowym i

materiałem ikonograficznym,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego i

przekonującego wysławiania się.

Metody pracy:- wykład,- praca w grupach z tekstem

źródłowym, materiałem ikonograficznym, podręcznikiem i atlasem.


maturzysty. Wiek XX,- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- J. Pajewski, I wojna światowa 1914–

1918, Warszawa 1998,- M. Zgórniak, 1914–1918 Studia i

szkice z dziejów I wojny światowej, Kraków 1987,

- Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998,

- mapa ścienna – Świat w I wojnie światowej,

- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła średnia, 1815–1939, Warszawa 2000,

- W. Chybowski, Historia. Szkoła ponadgimnazjalna. Zeszyt do ćwiczeń na mapach konturowych. Cz. III Wiek XX, Warszawa 2004.

1

3. Rewolucje rosyjskie i początek rządów bolszewików.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje różne poglądy

historyków na wydarzenia 1917 roku w Rosji,

- omawia sytuację poszczególnych grup społecznych w Rosji,

- charakteryzuje gospodarkę Rosji przed I wojną światową,

- dostrzega proces upadku autorytetu

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- twórczego rozwiązywania problemów,- wyszukiwania i gromadzenia



uzyskiwanych z różnych źródeł,


tekstem źródłowym,- praca w grupach,- analiza SWOT.


1

3

cara (rola Rasputina),- omawia wpływ sytuacji na froncie na

sytuację wewnętrzną Rosji,- zna okoliczności powstania Rządu

Tymczasowego,- charakteryzuje system dwuwładzy,- omawia rolę Lenina, jego program i

działalność,- wyjaśnia rolę Niemiec w dojściu

bolszewików do władzy,- omawia okoliczności przewrotu

bolszewickiego w listopadzie 1917 roku,

- charakteryzuje sposób sprawowania władzy przez bolszewików na początku ich rządów,

- pokazuje na mapie główne rejony wojny domowej w Rosji,

- próbuje odpowiedzieć na pytanie o źródła sukcesu bolszewików,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: kadeci, eserowcy, bolszewicy, mienszewicy, Rady Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, „Czeka”, tezy kwietniowe, komunizm wojenny.

- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego i

przekonującego wysławiania się.

maturzysty. Wiek XX,- Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów

źródłowych, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998,

- R. Pipes, Rewolucja rosyjska, Warszawa 1994,

- R. Pipes, Rosja carów, Warszawa 1990,

- K. Szelągowska, Wykłady z historii powszechnej dla szkoły średniej, Warszawa 1999,

- mapa ścienna – Rosja w XX wieku,- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła

średnia, 1815–1939, Warszawa 2000.

4. Klęska państw centralnych i system wersalsko-waszyngtoński.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- pokazuje na mapie sytuacje na

frontach na początku i na jesieni 1918 roku,

- charakteryzuje sytuację gospodarczą i społeczną Niemiec w 1918 roku,

- charakteryzuje scenę polityczną Niemiec, stosunek poszczególnych partii do wojny,

- przedstawia nastroje w społeczeństwie niemieckim po




uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy w zespole,- pracy z różnymi typami źródeł.


tekstem źródłowym i podręcznikiem,- praca w grupach.


maturzysty. Wiek XX,- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- W. Balcerak, Powstanie państw

1

4

11 listopada 1918 roku,- omawia przyczyny, przebieg i skutki

rewolucji w styczniu 1919 roku w Berlinie,

- przedstawia początki i ustrój Republiki Weimarskiej,

- rozumie znaczenie Niemiec dla planów ogólnoświatowej rewolucji,

- omawia sytuację wewnętrzną Austrii po śmierci Franciszka Józefa,

- charakteryzuje genezę i proces rozpadu Austro-Węgier,

- pokazuje na mapie państwa powstałe w wyniku rozpadu monarchii austro-węgierskiej,

- przedstawia sytuację Węgier od czasów Republiki Rad do dyktatury Horthyego,

- wymienia państwa uczestniczące w konferencji paryskiej, zna nazwiska przywódców,

- dostrzega odmienne interesy najważniejszych państw uczestniczących w konferencji,

- omawia i pokazuje na mapie postanowienia traktatu wersalskiego,

- zna postanowienia traktatów zawartych z pozostałymi państwami centralnymi,

- omawia genezę i funkcjonowanie Ligi Narodów,

- zna postanowienia konferencji w Waszyngtonie.

narodowych w Europie środkowo-wschodniej, Warszawa 1974,

- H. Batowski, Rozpad Austro-Węgier 1914–1918, Kraków 1982,

- S. Sierpowski, Narodziny Ligi Narodów. Powstanie, organizacja i zasady działania, Poznań 1984,


- mapa ścienna – Europa 1918–1939,- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła

średnia, 1815–1939, Warszawa 2000,- W. Chybowski, Historia. Szkoła

ponadgimnazjalna. Zeszyt do ćwiczeń na mapach konturowych. Cz. III Wiek XX, Warszawa 2004.

5. Kwestia polska w I wojnie światowej.

Ścieżki:

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje różne postawy

Polaków w chwili wybuchu I wojny światowej,

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- planowania i organizowania własnej

pracy,


źródłowym, źródłem ikonograficznym

1

5

edukacja regionalna - omawia działalność zwolenników orientacji proaustriackiej,

- zna rolę i działalność Józefa Piłsudskiego,

- charakteryzuje działalność zwolenników orientacji prorosyjskiej,

- omawia działalność Romana Dmowskiego, Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego,

- wymienia polskie formacje zbrojne w I wojnie światowej, pokazuje na mapie obszary najważniejszych walk,

- charakteryzuje politykę zaborców wobec Polaków, wymienia i porównuje najważniejsze odezwy do Polaków,

- dostrzega rolę aktu 5 listopada 1916 roku,

- potrafi wyjaśnić znaczenie wydarzeń 1917 roku dla sprawy polskiej,

- omawia stanowisko USA w sprawie polskiej,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: POW, KNP, NKN, Rada Regencyjna, koncepcja trialistyczna, kryzys przysięgowy.

- wyszukiwania i gromadzenia potrzebnych informacji,

- odróżniania faktów od opinii i ocen tych faktów,

- krytycznego zestawiania informacji uzyskiwanych z różnych źródeł,

- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy w zespole,- wymiany i porównywania punktów

widzenia,- budowania własnej opinii i jej

uzasadniania.

i atlasem,- praca indywidualna z podręcznikiem i

atlasem,- analiza SWOT.


maturzysty. Wiek XX,- J. Holzer, J. Molenda, Polska w I

wojnie światowej, Warszawa 1963,- J. Molenda, Piłsudczycy a narodowi

demokraci 1908–1918, Warszawa 1980,

- T. Nałęcz, Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Wrocław–Warszawa–Kraków 1984,

- J. Pajewski, Wokół sprawy polskiej. Paryż – Lozanna – Londyn 1914–1918, Poznań 1970,

- mapa ścienna – I wojna światowa w Europie,



6. Kształtowanie się granic II Rzeczypospolitej.

Ścieżki: edukacja regionalna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- omawia genezę i przebieg wojny

polsko-ukraińskiej,- pokazuje na mapie obszary walk,- charakteryzuje przyczyny, przebieg i

skutki powstania wielkopolskiego,- wymienia dowódców i pokazuje na

mapie obszary walk,- omawia konflikt z Czechami o

Zaolzie,




uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy w zespole,


tekstem źródłowym i źródłami ikonograficznymi,

- praca w grupach,- mapa mentalna.


1

6

- charakteryzuje działalność delegacji polskiej na konferencji paryskiej,

- zna postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące Polski,

- pokazuje na mapie obszary plebiscytowe, zna daty i wyniki plebiscytów,

- omawia sytuację na Śląsku, zna przyczyny, przebieg i dowódców powstań śląskich,

- wyjaśnia genezę wojny polsko-bolszewickiej,

- pokazuje na mapie obszary walk,- zna postanowienia traktatu w Rydze,- wyjaśnia istotę konfliktu polsko-

litewskiego o Wilno i Litwę Środkową,

- charakteryzuje stanowisko państw europejskich w sprawie granic Polski,

- omawia stanowiska Dmowskiego i Piłsudskiego w sprawie granicy wschodniej,

- dostrzega i docenia wkład całego społeczeństwa polskiego w walkę o granice,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: orlęta lwowskie, linia Curzona, bunt Żeligowskiego, Litwa Środkowa, cud nad Wisłą.

- wymiany i porównywania punktów widzenia,

- pracy z różnorodnymi źródłami,- budowania własnej opinii i jej

uzasadniania.



- A. Czubiński, Z. Grot, B. Miśkiewicz, Powstanie wielkopolskie, Poznań 1978,

- A. Garlicki, Drugiej Rzeczypospolitej początki, Wrocław 1996,

- M. Kozłowski, Między Sanem a Zbruczem. Walki o Lwów i Galicję Wschodnią 1918–1919, Kraków 1990,

- G. Łukomski, Walka Rzeczypospolitej o kresy północno-wschodnie 1918–1920. Polityka i działania militarne, Poznań 1994,

- M. Wrzosek, Powstania śląskie 1919–1921. Zarys działań zbrojnych, Warszawa 1971,

- N. Davies, Boże igrzysko, t. 2, Kraków 1992,

- N. Davies, Orzeł biały, czerwona gwiazda, Kraków 1997,

- J. Łojek, Kalendarz historyczny. Polemiczna historia Polski, Warszawa 1994,

- Atlas historyczny Polski, PPWK, Warszawa–Wrocław 1987,


- W. Chybowski, Historia. Szkoła ponadgimnazjalna. Zeszyt do ćwiczeń na mapach konturowych. Cz. III Wiek XX, Warszawa 2004,

- mapa ścienna – II Rzeczpospolita.7. Kształtowanie się ustroju

Po zakończeniu lekcji uczeń: W wyniku lekcji uczeń kształci Metody pracy: 1

7

ustroju II Rzeczypospolitej.

Ścieżki:edukacja regionalna

- wymienia ośrodki władzy w Polsce w listopadzie 1918 roku, charakteryzuje ich zaplecze polityczne, pokazuje na mapie obszar przez nie kontrolowany,

- omawia program reform Tymczasowego Rządu Republiki Polskiej w Lublinie,

- charakteryzuje rolę i działalność Józefa Piłsudskiego,

- wyjaśnia znaczenie daty 11 listopada 1918 roku,

- charakteryzuje polską scenę polityczną w latach 1918–1921, wymienia partie, programy i przywódców,

- omawia układ sił politycznych w I Sejmie Ustawodawczym,

- potrafi przeprowadzić analizę treści małej konstytucji i konstytucji marcowej.

umiejętność:- wyszukiwania i gromadzenia



uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy w zespole,- wykonywania zadań w toku pracy

indywidualnej i we współpracy z innymi podczas pracy zespołowej,


- pracy z różnorodnymi źródłami.

- wykład,- praca pod kierunkiem nauczyciela z

podręcznikiem,- praca w grupach z tekstem

źródłowym,- praca indywidualna z podręcznikiem.


maturzysty. Wiek XX,- A. Ajnenkiel, Polskie konstytucje,

Warszawa 1991,- A. Ajnenkiel, Parlamentaryzm

II Rzeczypospolitej, Warszawa 1975,- J. Holzer, Mozaika polityczna Drugiej

Rzeczypospolitej, Kraków 1964,- W. Roszkowski, Historia Polski

1914–2001, Warszawa 2002,- M. Kallas, Historia ustroju Polski X–

XX w., Warszawa 2002,- N. Davies, Boże igrzysko, t. 2, Kraków

1992,- Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów


- kaseta wideo Do niepodległej, Studio Filmowe „Belfer”.

8. Technika, przemiany społeczne i nowe tendencje w kulturze w I połowie XX wieku.

Ścieżki: edukacja filozoficzna, edukacja europejska

Po zakończeniu lekcji uczeń:- dostrzega wpływ I wojny światowej

na zmiany w dziedzinie techniki i kultury,

- wymienia i charakteryzuje poszczególne fazy rozwoju społecznego i kulturowego,

- zna najważniejsze osiągnięcia nauki i techniki I połowy XX wieku,

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- pracy z różnorodnymi źródłami,- krytycznego zestawiania informacji

uzyskiwanych z różnych źródeł,- korzystania z nowych technologii

(komputer, program multimedialny) w procesie uczenia się,

- wyszukiwania i gromadzenia


podręcznikiem i tekstem źródłowym i źródłem ikonograficznym,

- praca w grupach z tekstem źródłowym i źródłem ikonograficznym.

Środki dydaktyczne:

2

8

dostrzega ich wpływ na życie ludzi,- charakteryzuje genezę społeczeństwa

masowego, dostrzega emancypację kobiet, zmiany stylu życia, rozwój kina, mody, sportu, muzyki,

- zna i charakteryzuje nowe kierunki w sztuce, wymienia twórców, rozpoznaje ich najważniejsze dzieła,

- potrafi rozróżnić style w sztuce,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: społeczeństwo masowe, futuryzm, ekspresjonizm, kubizm, surrealizm, dadaizm, funkcjonalizm, art déco.

potrzebnych informacji,- pracy w zespole,- wykonywania zadań w toku pracy



- jasnego, poprawnego i przekonującego wypowiadania się.

- podręcznik dla kl. III Historia dla maturzysty. Wiek XX,



- N. Davies, Europa, Kraków 2003, - Multimedialna Encyklopedia

Powszechna, Fogra 2003,- slajdy, foliogramy, albumy.

9. Rozwój gospodarczy świata w dwudziestoleciu międzywojennym.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje gospodarcze skutki

I wojny światowej,- dostrzega wpływ wojny na

przemiany demograficzne i poziom produkcji przemysłowej,

- potrafi wyjaśnić zmiany w kierunkach handlu międzynarodowego,

- omawia postanowienia traktatu wersalskiego dotyczące gospodarki Niemiec, dostrzega ich skutki dla sytuacji społecznej i politycznej,

- charakteryzuje sytuację gospodarczą lat dwudziestych w Europie i USA,

- omawia przyczyny, objawy i zasięg wielkiego kryzysu,

- omawia sposoby wychodzenia z kryzysu w poszczególnych krajach,

- zna teorię Keynesa,- wyjaśnia związki między polityką a

gospodarką,- charakteryzuje gospodarkę światową

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- planowania i organizowania własnej

pracy,- wyszukiwania i gromadzenia



uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy z mapą ścienną i z atlasem,- pracy w zespole,- wykonywania zadań w toku pracy





podręcznikiem i tekstem źródłowym,- praca w grupach z tekstem

źródłowym,- praca indywidualna z atlasem i

podręcznikiem.




- M.A. Jones, Historia USA, Gdańsk 2002,

- R. Cameron, Historia gospodarcza świata, Warszawa 1996,

- W. Morawski, Powszechna historia gospodarcza 1918–1991, Warszawa 1994,

1

9

w drugiej połowie lat 30.,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: inflacja, hiperinflacja, podaż, popyt, „nożyce cen”, pauperyzacja, interwencjonizm, etatyzm, New Deal.

- mapa ścienna – Świat w okresie międzywojennym,



10. Systemy totalitarne w XX wieku.

Ścieżki: edukacja filozoficzna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- przedstawia różne poglądy na temat

genezy systemów totalitarnych w XX wieku,

- wymienia elementy systemu totalitarnego, wskazuje te, które były wspólne dla faszyzmu i komunizmu,

- omawia genezę faszyzmu włoskiego,- charakteryzuje działalność

Mussoliniego i sytuację Włoch w czasie jego rządów,

- wyjaśnia przyczyny słabości Republiki Weimarskiej,

- omawia działalność Hitlera i okoliczności zdobycia przez niego władzy,

- charakteryzuje system nazistowski,- podejmie próbę oceny, dlaczego

Niemcy poparli Hitlera,- omawia sytuację polityczną i

gospodarczą Rosji Radzieckiej w latach 20.,

- wyjaśnia okoliczności zdobycia władzy przez Stalina,

- charakteryzuje sytuację w ZSRR w czasie jego rządów,

- podejmie próbę porównania systemów totalitarnych,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje




uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy w zespole,- wykonywania zadań w toku pracy





podręcznikiem i tekstem źródłowym,- praca w grupach z tekstem źródłowym

i źródłem ikonograficznym,- praca indywidualna z atlasem,- mapa mentalna.




- A. Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, t. 1–2, Warszawa 1994,

- S. Courtois i inni, Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, Warszawa 1999,

- R. Eatwell, Faszyzm. Historia, Poznań 1999,

- F. Ryszka, Noc i mgła. Niemcy w okresie hitlerowskim Warszawa1997,


- W. Chybowski, Historia. Szkoła ponadgimnazjalna. Zeszyt do ćwiczeń

2

10

terminy i pojęcia: totalitaryzm, faszyzm, nazizm, rasizm, pucz monachijski, „noc długich noży”, „noc kryształowa”, ustawy norymberskie, Komintern, Gułag, czystki, paszportyzacja.

na mapach konturowych. Cz. III Wiek XX, Warszawa 2004.

11. Państwa autorytarne i demokratyczne w Europie, przemiany w Afryce i Azji.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wymienia i pokazuje na mapie

państwa autorytarne i demokratyczne w dwudziestoleciu międzywojennym,

- charakteryzuje cechy systemu autorytarnego,

- potrafi wyjaśnić różnice pomiędzy państwem autorytarnym a totalitarnym,

- omawia dwie koncepcje państwa demokratycznego,

- charakteryzuje główne problemy wewnętrzne państw demokratycznych,

- dostrzega kryzys systemu kolonialnego, wyjaśnia jego genezę,

- omawia proces przemian społecznych, ustrojowych i gospodarczych w Turcji, Persji, Indiach,

- dostrzega rolę Gandhiego w walce o niepodległość Indii,

- omawia konflikt arabsko-żydowski w Palestynie,

- charakteryzuje sytuację wewnętrzną Chin,

- dostrzega wzrost ekspansjonistycznych tendencji w Japonii,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: państwo




uzyskiwanych z różnych źródeł,- pracy w zespole,- wymiany i porównywania punktów

widzenia,- pracy z różnorodnymi źródłami,- jasnego, poprawnego i

przekonującego wypowiadania się.


podręcznikiem i atlasem,- praca w grupach z tekstem

źródłowym,- praca indywidualna z atlasem.




- T. Nałęcz, Historia XX wieku, Warszawa 2000,

- W. Pronobis, Polska i świat w XX wieku, Warszawa 1995,

- Mały oksfordzki słownik historii świata w XX wieku, Londyn 1992,

- mapa ścienna – Świat w latach 1918–1939,



1

11

autorytarne, demokracja liberalna, demokracja socjalna.

12. Stosunki międzynarodowe w latach 1918–1939.

Ścieżki:edukacja europejska

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wyjaśnia, na czym polegała słabość

systemu wersalsko-waszyngtońskiego,

- omawia strukturę i działalność Ligi Narodów,

- pokazuje na mapie państwa należące do Ligi Narodów,

- omawia genezę i znaczenie traktatów w Locarno i Rapallo,

- charakteryzuje inicjatywy pokojowe w dwudziestoleciu międzywojennym,

- omawia politykę zagraniczną Hitlera do września 1939 roku,

- wymienia sojusze zawarte przez Niemcy w latach 30.,

- zajmuje stanowisko w sprawie polityki Anglii i Francji wobec Niemiec,

- omawia genezę, przebieg i znaczenie wojny domowej w Hiszpanii,

- rozumie, jakie zagrożenie dla pokoju stanowił pakt Ribbentrop–Mołotow,

- zna, rozumie i prawidłowo stosujeterminy i pojęcia: remilitaryzacja Nadrenii, Anschluss, pakt antykominternowski, pakt Brianda–Kelloga, protokół Litwinowa, konferencja w Monachium, polityka appeasementu, pakt Ribbentrop–Mołotow.








podręcznikiem i atlasem,- praca w grupach z tekstem źródłowym

i atlasem,- analiza SWOT.




- H. Batowski, Między dwiema wojnami 1919–1939. Zarys historii dyplomatycznej, Kraków 2001,

- E. Bendiner, Czas aniołów, Warszawa 1981,

- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- T. Nałęcz, Historia XX wieku,

Warszawa 2000,- W. Pronobis, Polska i świat w XX

wieku, Warszawa 1995,- Mały oksfordzki słownik historii

świata w XX wieku, Londyn 1992,- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła

średnia, 1815–1939, Warszawa 2000,- W. Chybowski, Historia. Szkoła

ponadgimnazjalna. Zeszyt do ćwiczeń na mapach konturowych. Cz. III Wiek XX, Warszawa 2004,

- mapa ścienna – Świat w latach 1918–1939,

1

12

- mapa ścienna – Europa w latach 1918–1939.

13. II Rzeczpospolita w latach 1922–1926.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- wyjaśnia cezury czasowe 1922–1926,- charakteryzuje polską scenę

polityczną, wymienia ugrupowania, programy i przywódców,

- omawia okoliczności pierwszych wyborów prezydenckich i zabójstwa prezydenta Gabriela Narutowicza,

- wyjaśnia genezę i skutki paktu lanckorońskiego,

- charakteryzuje trudności gospodarcze lat 1918–1924,

- omawia reformy rządu Władysława Grabskiego,

- przedstawia położenie międzynarodowe Polski,

- omawia problemy społeczne i narodowościowe,

- ocenia funkcjonowanie demokracji parlamentarnej,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: hiperinflacja, marka polska, wojna celna, pakt lanckoroński.







Metody pracy:- wykład,- praca w grupach z tekstem źródłowym





- J. Holzer, Mozaika polityczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1974,

- T. Nałęcz, Rządy sejmu 1921–1926, Warszawa 1991,

- Polska odrodzona 1918–1939. Państwo – Kultura – Społeczeństwo, red. J. Tomicki, Warszawa 1988,

- A. Zakrzewski, Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa 1981,


- mapa ścienna – Polska w latach 1918–1939.

1

14. II Rzeczpospolita od przewrotu majowego do wybuchu II wojny światowej.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- omawia genezę, przebieg i skutki

przewrotu majowego,- zajmuje stanowisko w dyskusji

dotyczącej oceny przewrotu,- charakteryzuje sposób sprawowania

władzy przez obóz sanacyjny,- określa rolę Józefa Piłsudskiego,


potrzebnych informacji,- krytycznego zestawiania informacji

uzyskiwanych z różnych źródeł,- doskonalenia pracy ze źródłem

statystycznym,




1

13

- przedstawia zmiany na scenie politycznej w latach 1926–1939,

- analizuje treść konstytucji kwietniowej i porównuje ją z konstytucją marcową,

- omawia sytuację w obozie sanacyjnym po śmierci Piłsudskiego,

- dostrzega narastające napięcie w konfliktach narodowościowych w latach 30.,

- charakteryzuje gospodarkę polską, oraz etapy jej rozwoju,

- omawia osiągnięcia gospodarcze w czasach Eugeniusza Kwiatkowskiego,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: nowela sierpniowa, Centrolew, wybory brzeskie, BBWR, OZON, OWP, COP, getto ławkowe.

- pracy w zespole,- wymiany i porównywania punktów





- J. Holzer, Mozaika polityczna II Rzeczypospolitej, Warszawa 1974,



- A. Zakrzewski, Wincenty Witos. Chłopski polityk i mąż stanu, Warszawa 1981,

- A. Ajnenkiel, Polskie konstytucje, Warszawa 1991,

- A. Ajnenkiel, Parlamentaryzm II Rzeczypospolitej, Warszawa 1975,


- mapa ścienna – Polska w latach 1918–1939

15. Polska polityka zagraniczna w latach 1926–1939.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- uzasadnia cezury czasowe,- wyjaśnia zasady polityki równowagi,- wymienia i charakteryzuje układy

łączące Polskę z innymi państwami,- charakteryzuje stosunki polsko-

litewskie,- ocenia skuteczność polityki Józefa

Becka wobec ekspansjonistycznych dążeń Hitlera,

- zajmuje stanowisko w sporze dotyczącym zajęcia przez Polskę Zaolzia,


potrzebnych informacji,- pracy w zespole,- wymiany i porównywania punktów

widzenia,- formułowania własnych sądów i

opinii,- pracy z różnorodnymi źródłami,- jasnego, poprawnego i



i atlasem,- metaplan,- drzewo decyzyjne.



źródłowych, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa

1

14

- wymienia żądania niemieckie wobec Polski,

- wyjaśnia znaczenie paktu Ribbentrop–Mołotow dla sprawy polskiej,

- omawia politykę Anglii i Francji wobec Polski w 1939 roku,

- charakteryzuje sytuację geopolityczną Polski w sierpniu 1939 roku,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: koncepcja Międzymorza, polityka równowagi, „korytarz”, autostrada eksterytorialna, Zaolzie.

1998,- J. Łojek, Kalendarz historyczny.

Polemiczna historia Polski, Warszawa 1994,

- P. Starzeński, Trzy lata z Beckiem, Warszawa 1991,

- H. i T. Jędruszczakowie, Ostatnie lata II Rzeczypospolitej, Warszawa 1992,


- mapa ścienna – Polska w latach 1918–1939.

16. Bilans niepodległości –osiągnięcia i porażki.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- wymienia osiągnięcia gospodarcze

II Rzeczypospolitej,- ocenia gospodarkę polską na tle

gospodarki europejskiej,- omawia osiągnięcia nauki polskiej:

wymienia ośrodki akademickie, instytucje naukowe, zna nazwiska wybitnych polskich naukowców i ich osiągnięcia,

- charakteryzuje główne nurty w kulturze i sztuce polskiej, wymienia twórców i ich dzieła,

- dostrzega rozwój kina, radia, sportu,- rozpoznaje charakterystyczne cechy

architektury dwudziestolecia międzywojennego,

- przedstawia osiągnięcia i porażki państwa polskiego w dziedzinie polityki narodowościowej,

- zna dzieje swojego regionu w czasach II Rzeczypospolitej.


potrzebnych informacji,- pracy w zespole,- krytycznego zestawiania informacji

uzyskiwanych z różnych źródeł,- wymiany i porównywania punktów

widzenia,- jasnego, poprawnego i

przekonującego wypowiadania się,- korzystania z nowych technologii

(komputer, program multimedialny) w procesie uczenia się.

Metody pracy:- praca w grupach z tekstem

źródłowym, źródłami ikonograficznymi i atlasem.






- Z. Kostrowicka, Z. Landau, J. Tomaszewski, Historia gospodarcza Polski XIX i XX wieku, Warszawa 1975,

1

15

- slajdy, foliogramy, albumy o sztuce dotyczące dwudziestolecia międzywojennego,


- mapa ścienna – Polska w latach 1918–1939,

- Multimedialna encyklopedia powszechna, Fogra 2003.

17. Wojna obronna Polski we wrześniu 1939 roku.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- potrafi porównać stosunek sił

polskich do niemieckich, ocenić różnice w ilości i technice uzbrojenia,

- ocenia szanse Polski,- umie podzielić wojnę obronną na

etapy, uzasadnia cezury czasowe każdego z nich, krótko charakteryzuje,

- pokazuje na mapie miejsca najważniejszych walk, wymienia walczące formacje i dowódców,

- wyjaśnia, jakie znaczenie dla losów wojny miała agresja radziecka,

- wymienia miejsca walk z wojskami radzieckimi,

- omawia stanowisko Anglii i Francji,- zna losy rządu polskiego w czasie

kampanii wrześniowej,- wie, jakie były losy jego

miejscowości w tym czasie,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: prowokacja gliwicka, „dziwna wojna”, konferencja w Abbeville, KOP.


potrzebnych informacji,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- wymiany i porównywania punktów


opinii,- pracy z różnorodnymi źródłami,- jasnego, poprawnego i



źródłowym, podręcznikiem i atlasem.





- W. Roszkowski, Historia Polski 1914–2001, Warszawa 2002,


- kaseta wideo Tamten wrzesień, wyd. NAUKA S.A. w serii Videoteka MEN,

- film Gdziekolwiek jesteś Panie Prezydencie, reż. A. Trzos-Rastawiecki (1978),


- mapa ścienna – Polska podczas II wojny światowej.

1

18. Działania wojenne od listopada 1939 do


16

od listopada 1939 do 1941 roku.

- omawia genezę agresji radzieckiej na Finlandię, jej przebieg i skutki,

- przedstawia proces uzależniania państw bałtyckich od ZSRR,

- pokazuje na mapie i charakteryzuje kierunki ekspansji niemieckiej w 1940 roku,

- wyjaśnia znaczenie klęski Francji,- omawia przebieg i znaczenie bitwy o

Anglię,- pokazuje na mapie i omawia kierunki

agresji Włoch,- rozumie znaczenie agresji

niemieckiej na ZSRR dla przebiegu wojny,

- wyjaśnia źródła sukcesów niemieckich w pierwszym etapie wojny,

- zna sojuszników Niemiec,- przedstawia początek wojny na

Dalekim Wschodzie,- rozumie znaczenie przystąpienia

USA do wojny,- zna zasięg terytorialny działań

wojennych w skali globalnej,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: plan Barbarossa, operacja „Lew morski”.




opinii,- jasnego, poprawnego i


- praca w grupach z tekstem źródłowym, podręcznikiem i atlasem,

- mapa mentalna.




- D. Sommerville, Kronika II wojny światowej, Warszawa 1995,

- O. Terlecki, Najkrótsza historia II wojny światowej, Warszawa 1984,

- J. Pertek, Morze w ogniu 1939–1945. Na frontach i za kulisami wojny morskiej, Poznań 1975,

- kaseta wideo II wojna światowa, z serii „Dzieje cywilizacji”, PWN 1999,


- mapa ścienna – Świat w czasie II wojny światowej.

19. Działania wojenne w latach 1942–1945.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wymienia i pokazuje na mapie fronty

drugiej wojny,- zna daty ich powstania,- pokazuje na mapie miejsca

przełomowych bitew na poszczególnych frontach,

- rozumie znaczenie kapitulacji Włoch,- zna daty zdobycia Berlina, kapitulacji





źródłowym, podręcznikiem i atlasem,- mapa mentalna.



1

17

III Rzeszy, zrzucenia bomby atomowej na Hiroszimę i Nagasaki, kapitulacji Japonii,

- wyjaśnia polityczne uwarunkowania decyzji koalicji antyhitlerowskiej w sprawie czasu i głównych kierunków działań militarnych na różnych frontach,

- zna zasięg terytorialny działań wojennych w skali globalnej.




- D. Sommerville, Kronika II wojny światowej, Warszawa 1995


- J. Pertek, Morze w ogniu 1939–1945. Na frontach i za kulisami wojny morskiej, Poznań 1975,

- kaseta wideo II wojna światowa, z serii „Dzieje cywilizacji”, PWN 1999,

- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła średnia, od 1939, Warszawa 2001,


20. Powstanie i działalność koalicji antyhitlerowskiej.

Ścieżki: edukacja europejska

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wymienia kolejne etapy

kształtowania się koalicji antyhitlerowskiej i wyjaśni ich związek z przebiegiem wojny,

- zna zasady lend-lease i państwa objęte tym programem,

- analizuje treść Karty Atlantyckiej i Deklaracji Narodów Zjednoczonych,

- wymienia uczestników konferencji w Casablance, Teheranie, Jałcie i Poczdamie,

- przedstawia ustalenia zawarte na tych konferencjach,

- ocenia rzeczywiste i deklarowane zamiary mocarstw biorących udział w konferencjach.

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:- odróżniania faktów od opinii i ocen

tych faktów,- wyszukiwania i gromadzenia










- D. Sommerville, Kronika II wojny światowej, Warszawa 1995,


- M. Gilbert, Churchill. Biografia, Poznań 1997,

- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła

średnia, od 1939, Warszawa 2001,

1

18


21. Ziemie polskie pod okupacją niemiecką i radziecką.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- pokazuje na mapie podział

terytorialny państwa polskiego w 1939 i w 1941 roku,

- omawia warunki życia w Generalnym Gubernatorstwie i na ziemiach włączonych do III Rzeszy,

- przedstawia politykę represji i terroru niemieckiego wobec Polaków,

- omawia politykę niemiecką wobec Żydów,

- przedstawia i ocenia postawy społeczeństwa polskiego wobec Holocaustu,

- charakteryzuje sytuację Polaków na ziemiach przyłączonych do ZSRR,

- przedstawia politykę ZSRR wobec społeczeństwa polskiego,

- omawia losy polskich jeńców wojennych w ZSRR,

- porównuje politykę niemiecką i radziecką w okupowanej Polsce,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: Generalne Gubernatorstwo, Volkslista, eksterminacja, „akcja AB”, obozy koncentracyjne, obozy zagłady, getto, szmalcownicy, Holocaust, deportacja.


potrzebnych informacji,- pracy z różnymi typami źródeł,- odróżniania faktów od opinii i ocen

tych faktów,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- formułowania własnych sądów i






maturzysty. Wiek XX,- - Historia 1789–1990. Wybór tekstów

źródłowych dla szkół średnich, oprac. J. Eisler, M. Sobańska-Bondaruk, Warszawa 1995,



- N. Davies, Serce Europy, Londyn 1995,

- T. Szarota, Okupowanej Warszawy dzień powszedni, Warszawa 1978,


- album Warszawskie getto, Warszawa 1988,

- album Getto warszawskie, Warszawa 2002,


- mapa ścienna – Polska podczas II wojny światowej,

- kaseta wideo – film Zbrodnia katyńska, WF „Czołówka” 1999.

1

22. Rząd polski na uchodźstwie. Udział żołnierzy polskich na

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wie, kiedy i w jakich okolicznościach

W wyniku lekcji uczeń kształci umiejętność:

Metody pracy:- wykład,

1

19

żołnierzy polskich na frontach II wojny światowej.

rząd opuścił Polskę,- omawia genezę powstania nowego

rządu,- przedstawia jego zaplecze polityczne,- zna nazwisko prezydenta, premierów

i wodzów naczelnych rządu na uchodźstwie,

- wie, jakie siły zbrojne podlegały temu rządowi,

- wymienia nazwy formacji wojskowych, nazwiska dowódców i pokazuje na mapie miejsca walk żołnierzy polskich,

- zna genezę i postanowienia traktatu Sikorski–Majski,

- omawia losy armii Andersa,- wyjaśnia okoliczności zerwania

stosunków polsko-radzieckich,- zajmuje stanowisko w sporze na

temat okoliczności śmierci gen. Sikorskiego,

- omawia działalność Stanisława Mikołajczyka,

- charakteryzuje stanowisko Anglii i Francji wobec sprawy polskiej.


- pracy z różnymi typami źródeł,- odróżniania faktów od opinii i ocen




- praca w grupach z tekstem źródłowym, podręcznikiem i atlasem,

- portfolio.




- A. Paczkowski, Stanisław Mikołajczyk czyli klęska realisty. Zarys biografii politycznej, Warszawa 1991,

- W. Anders, Bez ostatniego rozdziału, Londyn 1959,

- S. Leżański, Kwatera 139. Opowieść o marszałku Rydzu-Śmigłym, Lublin 1980,

- R. Wapiński, Władysław Sikorski, Warszawa 1979,

- S. Komornicki, Z. Bielecki, W. Bigoszewska, A. Jońca, Wojsko Polskie 1939–1945. Barwa i broń, Warszawa 1984,

- kaseta wideo Alianci, wrogowie i sojusznik naszych sojuszników, cz. 1 i 2, Warszawa 1997,

- film dokumentalny Generał Anders i jego żołnierze, NAUKA S.A. w serii Videoteka MEN,



23. Polskie państwo podziemne.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- omawia początki konspiracji na



1

20


ziemiach polskich,- zna strukturę polskiego państwa

podziemnego,- wymienia partie polityczne działające

w podziemiu, scharakteryzuje ich programy,

- wymienia organizacje zbrojne pozostające poza strukturami AK, omawia działalność scaleniową,

- wymienia formy walki zbrojnej,- zna najważniejsze akcje zbrojne AK,- omawia formy walki cywilnej,- rozpoznaje symbole Polski

Walczącej,- dostrzega rolę i znaczenie tajnego

nauczania i konspiracyjnej działalności kulturalnej,

- zna nazwiska i losy dowódców AK i Delegatów Rządu na Kraj,

- omawia działalność Żegoty,- zna okoliczności wybuchu i przebieg

powstania w getcie warszawskim, omawia rolę ŻOB,

- analizuje program RJN O co walczy naród polski,

- dostrzega wyjątkową rolę polskiego państwa podziemnego na tle europejskiego ruchu oporu,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: SZP, ZWZ, AK, Kedyw, Żegota, ŻOB, RJN.

- zna losy swojej miejscowości w czasie II wojny światowej.






- praca w grupach z tekstem źródłowym, podręcznikiem i atlasem.





- T. Szarota, Okupowanej Warszawy dzień powszedni, Warszawa 1978,



- T. Strzembosz, Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939–1944, Warszawa 1978,

- A.K. Kunert, Ilustrowany przewodnik po Polsce Podziemnej, Warszawa 1996,

- album Warszawskie getto, Warszawa 1988,

- album Getto warszawskie, Warszawa 2002,



24. U źródeł Polski Ludowej.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- omawia sytuację komunistów w

Polsce w chwili wybuchu II wojny światowej,


potrzebnych informacji,



1

21

- przedstawia okoliczności powstania PPR,

- wyjaśnia zależność ruchu komunistycznego na ziemiach polskich od ZSRR,

- omawia działalność PPR, GL i AL,- wymienia przywódców PPR,- analizuje program O co walczymy?,- omawia działalność ZPP,- wymienia formacje wojskowe

powstałe w ZSRR po wyjściu armii Andersa, omawia ich szlak bojowy,

- omawia okoliczności powstania KRN i charakteryzuje jego program,

- wyjaśnia genezę powstania PKWN,- analizuje Manifest PKWN,- omawia działalność PKWN,- przedstawia zasady reformy rolnej,- przedstawia stosunek władzy ludowej

do żołnierzy AK,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: PPR, Grupa Inicjatywna, KRN, GL, AL., ZPP, PKWN, „Polska lubelska”











- K. Kersten, Historia polityczna Polski 1944–1956, Warszawa 1982,



25. Akcja „Burza” i powstanie warszawskie.

Ścieżki:edukacja regionalna, edukacja czytelnicza i medialna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wyjaśnia założenia akcji „Burza”,- omawia przebieg akcji „Burza”,- tłumaczy, dlaczego Warszawa została

włączona do akcji „Burza”,- wie, kto podjął decyzję o wybuchu

powstania,- zna dokładne daty wybuchu i

kapitulacji powstania,- wie, jakie stanowisko wobec

planowanej akcji zbrojnej w Warszawie zajmowali alianci,

- omawia przebieg powstania


potrzebnych informacji,- formułowania własnych sądów i

opinii,- pracy ze źródłem ikonograficznym,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy z planem Warszawy,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- dyskusja,- praca z podręcznikiem, mapą i

źródłem ikonograficznym,- praca z tekstem źródłowym,- praca z planem Warszawy,- praca w grupach,- analiza SWOT.


maturzysty. Wiek XX,

2

22

warszawskiego,- zna i lokalizuje na planie Warszawy

miejsca najważniejszych wydarzeń powstania,

- dokonuje bilansu powstania warszawskiego,

- zna różne opinie historyków na temat powstania,

- rozumie przyczyny różnych ocen powstania,

- zajmuje stanowisko w dyskusji dotyczącej oceny decyzji o wybuchu i rezultatów powstania warszawskiego,

- potrafi podać przykłady utworów literackich, filmów, pieśni poświęconych powstaniu warszawskiemu,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: SS-RONA, własowcy, radiostacja Błyskawica.


- N. Davies, Powstanie’44, Kraków 2004,

- J. Kirchmayer, Powstanie Warszawskie, Warszawa 1984,

- W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, Gdańsk 1990,

- M. Ney-Krwawicz, Komendanci Armii Krajowej, Warszawa 1992,

- J.M. Ciechanowski, Powstanie Warszawskie. Zarys podłoża politycznego i dyplomatycznego, Pułtusk 2004,

- M. Wójcik, Powstanie Warszawskie, Warszawa 2004,

- Powstanie Warszawskie w 60. rocznicę, „Mówią wieki” 2004, numer specjalny 1,

- S. Braun „Kris”, Reportaże z Powstania Warszawskiego, Warszawa 1983,

- J. Nowak-Jeziorański, Kurier z Warszawy, Kraków 2002,

- W. Bartoszewski, Dni walczącej Warszawy, Warszawa 2004,


- film dokumentalny Kroniki Powstania Warszawskiego, Nauka S.A.,

- można wykorzystać fragmenty filmu fabularnego Kanał, reż. A. Wajda (1956).

23

26. Sprawa polska w polityce koalicji antyhitlerowskiej.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna miejsca i daty spotkań

przywódców Wielkiej Brytanii, USA i ZSRR,

- omawia postanowienia konferencji w Teheranie, Jałcie i Poczdamie w sprawie polskiej,

- wie, jakie stanowisko w sprawie polskiej zajmowali na konferencjach W. Churchill, J. Stalin i F.D. Roosevelt,

- rozumie konsekwencje postanowień międzynarodowych dla działalności polskiego podziemia i Rządu RP w Londynie, a także dla powojennych losów Polaków,

- ocenia politykę Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego wobec sprawy polskiej,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: linia Curzona, repatriacja, reparacje wojenne, Rząd Jedności Narodowej, proces szesnastu, ziemie odzyskane.



opinii,- pracy ze źródłem ikonograficznym,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- dyskusja,- praca z podręcznikiem i mapą,- praca z tekstem źródłowym,- praca w grupach.







- W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski, Gdańsk 1990,

- J. Eisler, Zarys dziejów politycznych Polski 1944–1989, Warszawa 1992,



- mapa ścienna – Polska podczas II wojny światowej,

- Multimedialna historia Polski 1944–1997. Dzieje PRL, WSiP, Warszawa, 1997,

- piosenka J. Kaczmarskiego Jałta.

1

27. Sytuacja międzynarodowa w


24

międzynarodowa w latach 1945–1956.


- omawia polityczne, gospodarcze i społeczne skutki II wojny światowej,

- wyjaśnia, na czym polegały zmiany w układzie sił politycznych na świecie po II wojnie światowej,

- wyjaśnia przyczyny rozpadu koalicji antyhitlerowskiej po zakończeniu wojny,

- zna postanowienia konferencji poczdamskiej i omawia ich realizację,

- zna genezę, cel i zasady działania ONZ,

- wyjaśnia, co oznacza w polityce określenie „zimna wojna”,

- wyjaśnia, na czym polegał plan Marshalla,

- rozumie znaczenie planu Marshalla dla Europy i potrafi to wyjaśnić, odwołując się do konkretnych przykładów,

- zna genezę dwóch państw niemieckich,

- omawia politykę wewnętrzną i sytuację międzynarodową RFN w latach 1949–1956,

- zna i potrafi omówić genezę, przebieg i znaczenie międzynarodowe wojny w Korei,

- wyjaśnia, jakie przyczyny mogły wpłynąć na decyzję ONZ o wysłaniu wojsk do Korei w 1950 roku,

- zna genezę utworzenia NATO i Układu Warszawskiego,

- wyjaśnia wpływ powstania węgierskiego i kryzysu sueskiego na rozwój sytuacji międzynarodowej,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: Bizonia, Trizonia,



opinii,- pracy ze tekstem źródłowym i

materiałami ikonograficznymi,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, tekstami

źródłowymi i źródłami ikonograficznymi,

- praca w grupach.


maturzysty. Wiek XX,- Mały oksfordzki słownik historii

świata w XX wieku, Londyn 1992,- W. Laqueur, Historia Europy 1945–

1992, Londyn 1993,- N. Davies, Europa, Kraków 1998,- K. Szelągowska, Wykłady z historii

powszechnej dla szkoły średniej, Warszawa 1999,

- Mały słownik stosunków międzynarodowych, pod red. G. Michałowskiej, Warszawa 1996,

- M. Deszczyński, R. Kupiecki, T. Moszczyński, Historia polityczna świata. Kalendarium wydarzeń 1945-1994, Warszawa 1994,


- W. Roszkowski, Półwiecze. Historia polityczna świata po 1945 roku, Warszawa 1998,


- mapy ścienne: Świat w latach 1945–1997. Wojny i konflikty oraz Europa po II wojnie światowej,

- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła średnia, od 1939 r., Warszawa 2001,

- Atlas historyczny świata, PPWK,

25

demilitaryzacja, denazyfikacja, „cztery D”, „żelazna kurtyna”, doktryna Trumana, kryzys berliński (1948), kryzys sueski (1956), układy paryskie (1954).

Warszawa–Wrocław 1986,- wydawnictwa multimedialne.

28. Świat komunistyczny w latach 1945–1956.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- potrafi wskazać trzy drogi

sowietyzacji Europy Wschodniej,- charakteryzuje przebieg procesu

przejmowania władzy przez komunistów w państwach „demokracji ludowej”,

- wyjaśnia genezę konfliktu Jugosławii z ZSRR po II wojnie światowej,

- charakteryzuje główne cechy socjalizmu jugosłowiańskiego,

- omawia okoliczności powstania Chińskiej Republiki Ludowej i międzynarodowe konsekwencje tego faktu,

- rozumie przyczyny i znaczenie procesów politycznych i wymiany ekip w kierownictwach partii w państwach bloku radzieckiego na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych,

- wie, jakie były przyczyny destalinizacji w ZSRR oraz potrafi wskazać źródła jej ograniczeń,

- zna główne tezy referatu wygłoszonego przez N. Chruszczowa na XX Zjeździe KPZR,

- potrafi wyjaśnić, dlaczego tajny referat N. Chruszczowa mógł doprowadzić do samobójstw wśród komunistów zachodnioeuropejskich,

- potrafi wskazać przyczyny wybuchu



opinii,- pracy ze tekstem źródłowym,

materiałami ikonograficznymi i statystycznymi

- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, tekstami

źródłowymi, źródłami ikonograficznymi i statystycznymi,

- praca w grupach.







- M. Deszczyński, R. Kupiecki, T. Moszczyński, Historia polityczna świata. Kalendarium wydarzeń 1945–1994, Warszawa 1994,


- R.A. Miedwiediew, Ludzie Stalina, Warszawa 1989,

- R.A. Miedwiediew, Pod osąd historii.

1

26

powstania węgierskiego 1956 roku,- wyjaśnia, dlaczego doszło do klęski

tego powstania,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: Kominform, Gułag, „odwilż”, „sprawa lekarzy”, taktyka salami, RWPG.

Geneza i następstwa stalinizmu, Warszawa 1990,

- A. Sołżenicyn, Archipelag Gułag 1918–1956, Warszawa 1998,

- A. Bullock, Hitler i Stalin. Żywoty równoległe, Warszawa 1997,

- J. Snopek, Węgry. Zarys dziejów i kultury, Warszawa 2002,


- D. Chirrot, Tyrani XX wieku, Warszawa 1997,




- Atlas historyczny świata, PPWK, Warszawa–Wrocław 1986.

29. Europa Zachodnia i Stany Zjednoczone w latach 1945–1956.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- potrafi omówić zmiany w sytuacji

wewnętrznej głównych państw Europy Zachodniej po II wojnie światowej,

- wskazuje przyczyny, jakie spowodowały wzrost popularności komunistów w społeczeństwach zachodnich w pierwszych latach powojennych i rozumie, co wpłynęło później na jej spadek,

- charakteryzuje sytuację wewnętrzną w Stanach Zjednoczonych w latach 1945–1956,

- zna genezę dążeń integracyjnych w



opinii,- pracy ze źródłami ikonograficznymi,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem i źródłami

ikonograficznymi,- praca w grupach.




1992, Londyn 1993,- N. Davies, Europa, Kraków 1998,

1

27

Europie Zachodniej i twórców idei zjednoczonej Europy,

- ocenia rolę K. Adenauera dla powojennych dziejów Niemiec,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: chadecja, embargo, FBI, maccartyzm, „cud gospodarczy”, welfare state, Rada Europy, Wspólnota Węgla i Stali.

- A. Bartnicki, K. Michałek, I. Rusinowa, Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1992,




- R.A. Miedwiediew, Ludzie Stalina, Warszawa 1989,






30. Azja i Ameryka Łacińska w latach 1945–1956.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- wyjaśnia genezę kryzysu

kolonializmu po II wojnie światowej,- omawia na wybranych przykładach

dwie drogi dekolonizacji – pokojową i militarną,

- charakteryzuje konflikty i zmiany polityczne w Trzecim Świecie w latach 1945–1956,

- zna przyczyny wybuchu wojny w



opinii,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, tekstem

źródłowym i mapą,- praca w grupach.



1

28

Indochinach i postanowienia konferencji genewskiej z 1954 roku,

- wie, w jakich okolicznościach doszło do powstania państwa Izrael i jakie to miało znaczenie dla sytuacji politycznej na Bliskim Wschodzie,

- potrafi ocenić rolę, jaką odegrał M. Gandhi w uzyskaniu przez Indie niepodległości,

- charakteryzuje sytuację polityczną i gospodarczą w Japonii w latach 1945–1956,

- rozumie, jakie uwarunkowania wpłynęły na ukształtowanie się rządów autorytarnych w Ameryce Łacińskiej,

- zna pojęcia i terminy: ANZUS, SEATO, CENTO, diaspora, kibuc, Liga Państw Arabskich, „brudna wojna”, ruch państw niezaangażowanych, Unia Francuska, Trzeci Świat.

wypowiadania się. - Mały oksfordzki słownik historii świata w XX wieku, Londyn 1992,

- A. Bartnicki, K. Michałek, I. Rusinowa, Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1992,






- mapa ścienna – Świat w latach 1945–1997. Wojny i konflikty,



31. Rozwój sytuacji międzynarodowej od 1957 roku do końca lat siedemdziesiątych.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje układ sił na świecie w

latach sześćdziesiątych,- zna główne etapy konfliktu

bliskowschodniego w tym okresie i omawia jego reperkusje międzynarodowe,

- zna przyczyny, przebieg i następstwa kryzysu kubańskiego,

- charakteryzuje radziecką koncepcję odprężenia w pierwszej połowie lat



opinii,- pracy ze źródłem ikonograficznym,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, źródłem

ikonograficznym i mapą,- praca z tekstem źródłowym,- praca w grupach.



1

29

siedemdziesiątych oraz politykę ZSRR wobec państw Trzeciego Świata,

- wyjaśnia genezę i znaczenie konferencji w Helsinkach w 1975 roku,

- charakteryzuje stosunki amerykańsko-radzieckie w latach siedemdziesiątych i potrafi wskazać kierunki ekspansji obu mocarstw,

- omawia nowe formy polityki imperialnej ZSRR w okresie rządów N. Chruszczowa i L. Breżniewa,

- ocenia, jakie znaczenie dla Kościoła katolickiego i świata miał Sobór Watykański II i wybór papieża Jana Pawła II,

- charakteryzuje przyczyny konfliktu radziecko-chińskiego i jego znaczenie międzynarodowe,

- potrafi omówić politykę zagraniczną Stanów Zjednoczonych za prezydentury J.F. Kennedy’ego, R. Nixona i J. Cartera,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: wojna sześciodniowa, wojna Jom Kipur, ekumenizm, ajatollach, SALT I, SALT II, trzeci koszyk, mur berliński, kryzys paliwowy (1973).

wypowiadania się. - Mały oksfordzki słownik historii świata w XX wieku, Londyn 1992,

- W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993,

- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- A. Bartnicki, K. Michałek,

I. Rusinowa, Encyklopedia historii Stanów Zjednoczonych Ameryki, Warszawa 1992,









32. Związek Radziecki i państwa bloku komunistycznego w latach 1957–1980.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna okoliczności i konsekwencje

odsunięcia od władzy N. Chruszczowa w 1964 roku,

- charakteryzuje sytuację wewnętrzną w ZSRR w okresie rządów L. Breżniewa,



opinii,- pracy z tekstem źródłowym,

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, i mapą,- praca z tekstem źródłowym,- praca w grupach.

1

30

- wskazuje podobieństwa i różnice w sytuacji politycznej państw bloku radzieckiego w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych,

- charakteryzuje sytuację w Czechosłowacji, która doprowadziła do „praskiej wiosny”,

- zna przyczyny i konsekwencje interwencji państw Układu Warszawskiego w Czechosłowacji,

- potrafi wskazać podobieństwa i różnice między wydarzeniami na Węgrzech w 1956 roku i „praską wiosną” w 1968 roku,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: doktryna Breżniewa, dysydenci, eurokomunizm, Komitet Obrony Praw Człowieka w ZSRR, samizdat, „socjalizm z ludzką twarzą”.

- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.










- A. Krawczyk, Od praskiej wiosny do „normalizacji”, „Mówią wieki” 2004, nr 3 (531), s. 8,

- Ł. Kamiński, PRL i Polacy wobec praskiej wiosny, „Mówią wieki” 2004, nr 3 (531), s. 15,




33. Demokracje zachodnie w latach od 1957 roku do końca lat

Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna główne problemy stosunków



1

31

1957 roku do końca lat siedemdziesiątych.


wewnętrznych Francji, Hiszpanii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i Włoch w latach siedemdziesiątych,

- potrafi ocenić rolę generała Ch. de Gaulle’a w dziejach Francji,

- omawia postęp integracji zachodnioeuropejskiej do końca lat siedemdziesiątych,

- zna główne problemy polityki wewnętrznej Stanów Zjednoczonych w omawianym okresie,

- wskazuje źródła i wymienia formy kontestacji młodzieżowej lat sześćdziesiątych w Europie Zachodniej i Stanach Zjednoczonych,

- charakteryzuje wpływ wojny wietnamskiej na postawy i świadomość społeczeństwa amerykańskiego,

- wskazuje najważniejsze wydarzenia lat 1957–1980 w innych państwach zachodnich,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: EWG, EFTA, IRA, V Republika, Czerwone Brygady, hippisi, yuppies, kontestacja, Watergate, rewolucja goździków.


- formułowania własnych sądów i opinii,

- pracy ze źródłem ikonograficznym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, mapą i

źródłem ikonograficznym,- praca w grupach.










- H. Brogan, John Ftzgerald Kennedy, Wrocław 2003,

- M.A. Jones, Historia USA, Warszawa 2002,

- A. Hall, Charles de Gaulle, Warszawa 2003,



32


34. Azja, Afryka i Ameryka Łacińska od 1957 roku do końca lat siedemdziesiątych.

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje okres fermentu i walk

wewnętrznych w Chinach w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych,

- potrafi omówić trudności nowych państw w Afryce, takie jak: dziedzictwo kolonializmu, przeludnienie, konflikty etniczne i religijne, sztuczne granice, brak wykształconych kadr itp.,

- charakteryzuje rozwój konfliktu bliskowschodniego pod koniec lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych,

- potrafi wymienić główne problemy polityczne takich państw Azji, jak Indie, Pakistan, Indonezja, Iran pod koniec lat sześćdziesiątych i w latach siedemdziesiątych,

- zna główne problemy polityczne państw Ameryki Łacińskiej w omawianym okresie,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „rewolucja kulturalna” w Chinach, Vietcong, Czerwoni Khmerzy, fundamentalizm islamski, junta, OJA, OWP, sandiniści, Tupamaros.



opinii,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem i mapą,- praca z tekstem źródłowym,- praca w grupach.



świata w XX wieku, Londyn 1992,- K. Szelągowska, Wykłady z historii






- J.K. Fairbank, Historia Chin, Warszawa 2003,




1

35. Polska powojenna (1945–1948).


33

(1945–1948). - potrafi omówić proces kształtowania się granic Polski po II wojnie światowej,

- porównuje kształt terytorialny oraz liczbę i strukturę ludności państwa polskiego w okresie międzywojennym i po II wojnie światowej,

- charakteryzuje konsekwencje gospodarcze i społeczne II wojny światowej dla Polski,

- zna zasady przeprowadzenia reformy rolnej i nacjonalizacji przemysłu,

- ocenia skutki tych reform,- charakteryzuje losy Polaków poza

granicami kraju,- zna układ sił politycznych w Polsce

w drugiej połowie 1945 roku,- omawia program i działalność PSL w

latach 1945–1947,- charakteryzuje proces utrwalania

władzy komunistycznej w Polsce w latach 1945–1948,

- ocenia przebieg i znaczenie referendum w czerwcu 1946 roku oraz wyborów w styczniu 1947 roku,

- zna polityczne i zbrojne organizacje podziemia w Polsce oraz wie, jak doszło do ich likwidacji,

- charakteryzuje rolę Kościoła rzymskokatolickiego w pierwszym okresie Polski Ludowej,

- zna założenia planu trzyletniego i ocenia jego realizację,

- porównuje postępowanie polskich władz komunistycznych z polityką stosowaną przez komunistów w pozostałych państwach demokracji



opinii,- pracy ze źródłem ikonograficznym,- pracy z tekstem źródłowym,- pracy ze źródłem statystycznym,- pracy z mapą,- pracy w zespole,- jasnego, poprawnego, przekonującego

wypowiadania się.

- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, mapą i

źródłem ikonograficznym,- praca z tekstem źródłowym,- praca ze źródłem statystycznym,- praca w grupach.








- J. Kuroń, J. Żakowski, PRL dla początkujących, Wrocław 1997,

- Z. Zblewski, Leksykon PRL-u, Kraków 2000,

- Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo, t. 1, Warszawa 2003,

- M. Kallas, Historia ustroju Polski X–XX w., Warszawa 2001,

- A. Paczkowski, Stanisław Mikołajczyk czyli klęska realisty. Zarys biografii politycznej, Warszawa 1991,


- K. Kersten, Historia polityczna Polski

34

ludowej,- zna, rozumie i prawidłowo stosuje

terminy i pojęcia: UB, UPA, WiN, PPS, UNRRA, TRJN, SP, ZMP, ZWM, KBW, PZPR, akcja „Wisła”, czarny rynek, bitwa o handel, Blok Stronnictw Demokratycznych, partie koncesjonowane, proces szesnastu, mała konstytucja, odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne.

1944–1956, Warszawa 1982,- M. Deszczyński, R. Kupiecki,

T. Moszczyński, Historia polityczna świata. Kalendarium wydarzeń 1945–1994, Warszawa 1994,


- mapa ścienna – Polska po II wojnie światowej,



- Multimedialna historia 1944–1997. Dzieje PRL, WSiP, Warszawa 1997.

36. Stalinizm w Polsce.

Ścieżki:edukacja ekologiczna, edukacja czytelnicza i medialna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje organizację i

funkcjonowanie aparatu terroru w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych,

- potrafi omówić walkę władz z Kościołem rzymskokatolickim w tym okresie i ocenić rolę, jaką odegrał w niej prymas S. Wyszyński,

- zna główne zasady ustroju PRL-u według konstytucji z 1952 roku,

- zna założenia i ocenia efekty realizacji planu sześcioletniego,

- porównuje główne założenia planów trzyletniego i sześcioletniego,

- wskazuje formy oddziaływania władz na świadomość społeczeństwa i ocenia ich konsekwencje,

- omawia przebieg walki o władzę w PZPR po śmierci B. Bieruta,

- omawia problem walk frakcyjnych w kierownictwie PZPR,

- wyjaśnia, w jaki sposób objawiał się




wypowiadania się.

Metody pracy:- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, mapą i







- J. Łojek, Kalendarz historyczny. Polemiczna historia Polski, Warszawa

1

35

nurt reformowania socjalizmu w polskiej „odwilży”,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „księża-patrioci”, PAX, ZBoWiD, dogmatycy, natolińczycy, puławianie, rewizjoniści, socrealizm, centralizm demokratyczny, Wolna Europa.

1994,- W. Roszkowski, Historia Polski

1914–2001, Warszawa 2002,- J. Kuroń, J. Żakowski, PRL dla

początkujących, Wrocław 1997,- Z. Zblewski, Leksykon PRL-u,

Kraków 2000,- Historia Polski w liczbach. Państwo i

społeczeństwo, t. 1, Warszawa 2003,- A. Garlicki, Bolesław Bierut,

Warszawa 1994,- J. Eisler, Zarys dziejów politycznych

Polski 1944–1989, Warszawa 1992,- K. Kersten, Historia polityczna Polski

1944–1956, Warszawa 1982,- M. Kallas, Historia ustroju Polski X–

XX w., Warszawa 2001,- M. Deszczyński, R. Kupiecki,



- Teki edukacyjne IPN: Prymas Tysiąclecia Kardynał Stefan Wyszyński, Warszawa 2003,

- A. Dudek, Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970, Kraków 1995,




- Multimedialna historia 1944–1997. Dzieje PRL, WSiP, Warszawa 1997,

- można wykorzystać fragmenty filmów fabularnych:

36

Matka Królów, reż. J. Zaorski (1982),Przesłuchanie, reż. R. Bugajski (1982), Prymas – trzy lata z tysiąca, reż. T. Kotlarczyk (2000), Człowiek z marmuru, reż. A. Wajda (1976).

37. Polska w latach 1956–1968.

Ścieżki:edukacja czytelnicza i medialna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- omawia przyczyny, przebieg i

konsekwencje wydarzeń poznańskich w 1956 roku,

- zna postanowienia VIII Plenum KC PZPR w październiku 1956 roku,

- potrafi wyjaśnić źródła popularności W. Gomułki w 1956 roku,

- charakteryzuje rolę, jaką odegrały wydarzenia węgierskie w kształtowaniu się postaw społeczeństwa polskiego w 1956 roku,

- wymienia zmiany w systemie sprawowania władzy, zakresie swobód obywatelskich i polityce kulturalnej, jakie miały miejsce w Polsce po 1956 roku,

- wyjaśnia przyczyny polityki powstrzymywania kolejnych przemian i „odwrotu od Października” prowadzonej przez nowe kierownictwo PZPR,

- charakteryzuje politykę ekonomiczną państwa po październiku 1956 roku i jej konsekwencje,

- omawia rozwój stosunków między państwem i Kościołem rzymskokatolickim po październiku 1956 roku,

- charakteryzuje politykę personalną we władzach PZPR, LWP i MSW po




wypowiadania się.












- Historia Polski w liczbach. Państwo i społeczeństwo, t. 1, Warszawa 2003,

- P. Machcewicz, Władysław Gomułka,

1

37

1956 roku i wyjaśnia jej znaczenie,- omawia proces kształtowania się

opozycji w kręgu intelektualistów związanych z Klubem Krzywego Koła,

- charakteryzuje rolę, jaką odegrał List 34 w procesie rodzenia się różnych form aktywności społecznej i nacisku na władzę,

- wyjaśnia genezę i przebieg konfliktu między władzą a Kościołem wokół obchodów Millennium,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: FJN, KIK, Wielka Nowenna, Znak, „mała stabilizacja”, Millennium, orędzie biskupów polskich do niemieckich, nomenklatura.

Warszawa 1995,- P. Machcewicz, Polski rok 1956,

Warszawa 1993,- W. Władyka, Październik ’56,

Warszawa 1994,- J. Eisler, Zarys dziejów politycznych

Polski 1944–1989, Warszawa 1992,- M. Deszczyński, R. Kupiecki,



- Teki edukacyjne IPN: Prymas Tysiąclecia Kardynał Stefan Wyszyński, Warszawa 2003,

- A. Dudek, Państwo i Kościół w Polsce 1945–1970, Kraków 1995,

- Poznański czerwiec 1956. Konferencje IPN, pod red. S. Jankowiaka i A. Rogulskiej, Warszawa 2002,

- Rewolucja węgierska 1956 w polskich dokumentach, oprac. J. Tischler, Warszawa 1995,





- można wykorzystać fragmenty filmu fabularnego Poznań ’56, reż. F. Bajon (1996).

38. PRL od marca 1968 roku do grudnia


38

1968 roku do grudnia 1970 roku – narastanie kryzysu.

Ścieżki: edukacja czytelnicza i medialna

- wyjaśnia przyczyny wewnętrzne i międzynarodowe wydarzeń marcowych 1968 roku,

- wyjaśnia, jakie czynniki wpłynęły na rozpętanie przez władze kampanii antysemickiej,

- potrafi dokonać rekonstrukcji najważniejszych wydarzeń od stycznia do sierpnia 1968 roku i rozumie ich konsekwencje,

- charakteryzuje sytuację gospodarczą Polski w drugiej połowie lat sześćdziesiątych,

- wyjaśnia, dlaczego wydarzenia marcowe 1968 roku miały ogromny wpływ na postawy części inteligencji w Polsce,

- rozumie, jakie znaczenie dla stosunków polsko-niemieckich miała wizyta kanclerza W. Brandta w grudniu 1970 roku,

- omawia genezę i przebieg wydarzeń grudniowych 1970 roku,

- wyjaśnia przyczyny słabości wystąpień robotniczych w grudniu 1970 roku,

- zna różne, także kontrowersyjne, opinie historyków dotyczące działalności politycznej W. Gomułki, potrafi zająć stanowisko w tym sporze i sformułować własną opinię,

- zna okoliczności dojścia do władzy E. Gierka i pierwsze decyzje nowej ekipy,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „komandosi”, „taternicy”, ksenofobia, syjonizm, „syjoniści”, „partyzanci”, „Kultura”




wypowiadania się.

- wykład,- elementy dyskusji,- praca z podręcznikiem, mapą i











- P. Machcewicz, Władysław Gomułka, Warszawa 1995,




39

paryska, antysemityzm. - J. Eisler, Marzec 1968. Geneza. Przebieg. Konsekwencje, Warszawa 1991,

- J. Eisler, Grudzień 1970, Warszawa 1995,

- M. Kula, Marcowe błoto, „Mówią wieki” 2003, nr 3 (519), s. 24,

- Oblicza marca 1968. Konferencje IPN, pod red. K. Rokickiego i S. Stępnia, Warszawa 2004,




- Multimedialna historia 1944–1997. Dzieje PRL, WSiP, Warszawa 1997.

- można wykorzystać fragmenty filmów fabularnych: Człowiek z żelaza, reż. A. Wajda (1981), Marcowe migdały, reż. R. Piwowarski (1989).

39. Pozorny dynamizm epoki gierkowskiej i kryzys systemu.

Ścieżki:edukacja ekologiczna, edukacja czytelnicza i medialna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje politykę gospodarczą

w pierwszej połowie lat siedemdziesiątych i jej konsekwencje dla społeczeństwa,

- omawia przyczyny narastania kryzysu w gospodarce w połowie lat siedemdziesiątych,

- wie, jakie zmiany wprowadzono w konstytucji w 1976 roku i jak społeczeństwo na nie zareagowało,

- wyjaśnia genezę i omawia przebieg wydarzeń z czerwca 1976 roku,

- charakteryzuje środowiska




wypowiadania się.


źródłem ikonograficznym,- praca z tekstem źródłowym,- praca w grupach.



źródłowych, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa

1

40

opozycyjne w drugiej połowie lat siedemdziesiątych – podaje przykłady form ich działania,

- wyjaśnia wpływ wyboru papieża Jana Pawła II i jego pielgrzymki do Polski na sytuację w kraju,

- charakteryzuje narastanie kryzysu gospodarczego i społecznego pod koniec lat siedemdziesiątych,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „druga Polska”, rubel transferowy, Federacja Socjalistycznych Związków Młodzieży Polskiej, ruch oazowy, KOR, KPN, KSS KOR, NOWa, ROPCiO, Ruch Młodej Polski, TKN, Wolne Związki Zawodowe.

1998,- N. Davies, Boże igrzysko, t. 2, Kraków

1992,- N. Davies, Serce Europy, Londyn

1995,- J. Łojek, Kalendarz historyczny.

Polemiczna historia Polski, Warszawa 1994,



- S. Kisielewski, Dzienniki, Warszawa 1997,





- A. Friszke, Polska Gierka, Warszawa 1995,

- A. Krajewski, Polska Gierka – bilans „złotej dekady”, „Mówią wieki” 2003, nr 2 (518), s. 23,




- Atlas historyczny Polski, PPWK,

41

Warszawa–Wrocław 1987,- Multimedialna historia 1944–1997.

Dzieje PRL, WSiP, Warszawa 1997,- można wykorzystać fragmenty filmu

fabularnego Człowiek z żelaza, reż. A. Wajda (1981).

40. Szesnaście miesięcy „Solidarności”.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna genezę i przebieg strajków 1980

roku i okoliczności powstania „Solidarności”,

- zna postulaty strajkujących załóg Wybrzeża z 1980 roku i tezy porozumień między władzą i strajkującymi,

- wymienia najważniejsze konflikty między władzą i „Solidarnością” od września 1980 do grudnia 1981 roku,

- charakteryzuje stanowisko ZSRR wobec sytuacji w Polsce w tym okresie,

- ocenia rolę Episkopatu w wydarzeniach 1980–1981,

- zna formy działalności NSZZ „Solidarność”,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: KKP, MKS, NZS, NSZZ Rolników Indywidualnych, „struktury poziome”, „Sojuz 81”, prowokacja bydgoska, marsze głodowe, „pełzająca kontrrewolucja”.




wypowiadania się.













1

42



- J. Holzer, Polska 1980–1981, Warszawa 1995,

- J. Holzer, „Solidarność” 1980–1981, Warszawa 1989,





- można wykorzystać fragmenty filmu fabularnego Człowiek z żelaza, reż. A. Wajda (1981).

41. Od stanu wojennego do obrad Okrągłego Stołu.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- wie, jak władze uzasadniały

wprowadzenie stanu wojennego i zna zasady jego organizacji,

- zna okoliczności tragicznych wydarzeń w kopalni „Wujek”,

- formułuje własną ocenę decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego,

- charakteryzuje formy oporu społecznego i działania „Solidarności” w okresie stanu wojennego,

- zna okoliczności stopniowego znoszenia stanu wojennego,

- omawia role pielgrzymki Jana Pawła II w 1983 roku,




wypowiadania się.






1

43

- charakteryzuje sytuację gospodarczą w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych,

- zna spory o taktykę działań w kierownictwie PZPR i wśród działaczy „Solidarności”,

- zna przyczyny, okoliczności i konsekwencje zabójstwa księdza J. Popiełuszki,

- charakteryzuje postawy społeczeństwa po formalnym zniesieniu stanu wojennego,

- omawia czynniki, jakie spowodowały wzrost autorytetu Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce w latach osiemdziesiątych,

- charakteryzuje narastanie zjawisk kryzysowych w gospodarce i społeczeństwie w drugiej połowie lat osiemdziesiątych,

- wie, jakie konsekwencje miała fala strajków w 1988 roku,

- zna głównych uczestników obrad Okrągłego Stołu,

- potrafi wymienić postanowienia tych obrad,

- zna argumenty zwolenników i przeciwników decyzji działaczy „Solidarności” o przystąpieniu do tych obrad,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: internowanie, PRON, WRON, ZOMO, KOS, TKK, Prymasowski Komitet Pomocy, OPZZ, pluralizm związkowy, „wojna o krzyże”, proces toruński, Pomarańczowa Alternatywa, „Magdalenka”, Komitet Obywatelski









- A. Paczkowski, Droga do mniejszego zła, Kraków 2002,

- A. Dudek, Reglamentowana rewolucja, Kraków 2004,

- Teki edukacyjne IPN: Stan wojenny, Warszawa 2001,





- można wykorzystać fragmenty filmów fabularnych:Człowiek z żelaza, reż. A. Wajda, (1981), Śmierć jak kromka chleba, reż. K. Kutz (1994).

44

przy Przewodniczącym NSZZ „Solidarność”.

42. Blok radziecki i demokracje zachodnie w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna genezę, przebieg i konsekwencje

radzieckiej interwencji w Afganistanie,

- dostrzega analogie i różnice między radziecką interwencją na Węgrzech, w Czechosłowacji i w Afganistanie,

- charakteryzuje przyczyny i przejawy kryzysu systemu komunistycznego na początku lat osiemdziesiątych,

- zna założenia i sposoby realizacji polityki prezydenta R. Reagana wobec ZSRR i państw bloku radzieckiego,

- zna poglądy głoszone przez przywódców głównych państw zachodnich w sprawie polityki wobec krajów bloku radzieckiego,

- zna okoliczności zamachu na papieża Jana Pawła II,

- zna nazwiska I sekretarzy KC KPZR, którzy piastowali to stanowisko po śmierci L. Breżniewa,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: mudżahedini, rakiety Cruise, rakiety SS-20, „gwiezdne wojny”, KGB.




wypowiadania się.













- mapy ścienne: Świat w latach 1945–1997. Wojny i konflikty oraz Europa

1

45

po II wojnie światowej,- Julia Tazbir, Atlas historyczny, szkoła

średnia, od 1939 r., Warszawa 2001,- Atlas historyczny świata, PPWK,

Warszawa–Wrocław 1986,- wydawnictwa multimedialne.

43. Schyłek zimnej wojny.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna główne założenia polityki

wewnętrznej i zagranicznej ZSRR w okresie sprawowania władzy przez M. Gorbaczowa,

- charakteryzuje sytuację gospodarczą Związku Radzieckiego w drugiej połowie lat osiemdziesiątych,

- charakteryzuje genezę i przebieg Jesieni Ludów w 1989 roku,

- wskazuje podobieństwa i różnice w przebiegu wydarzeń w państwach bloku radzieckiego w 1989 roku,

- omawia proces zjednoczenia Niemiec i wyjaśnia stanowisko ZSRR i USA wobec tego problemu,

- charakteryzuje proces rozpadu ZSRR,

- zna datę rozwiązania Układu Warszawskiego,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „pieriestrojka”, „głasnost’”, „aksamitna rewolucja”, Karta 77, Forum Obywatelskie, rozmowy „4+2”, pucz sierpniowy, Wspólnota Niepodległych Państw.




wypowiadania się


źródłem ikonograficznym,- referaty.




- Mały oksfordzki słownik historii świata w XX wieku, Londyn 1992,

- W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, Londyn 1993,

- N. Davies, Europa, Kraków 2003,- K. Szelągowska, Wykłady z historii





1

46


- E. Centkowska, Jesień Ludów 89, Warszawa 1992,


- mapa ścienna – Rozpad systemu komunistycznego,


- Atlas historyczny świata, PPWK, Warszawa–Wrocław 1986,

- wydawnictwa multimedialne.44. Świat po zimnej wojnie. Lata dziewięćdziesiąte.


Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna główne kierunki polityki Stanów

Zjednoczonych w okresie prezydentury G. Busha (seniora) i B. Clintona,

- charakteryzuje postęp w procesie jednoczenia się Europy Zachodniej,

- zna postanowienia układu z Maastricht z 1991 roku,

- potrafi wymienić najbardziej uprzemysłowione państwa świata (G7),

- charakteryzuje przemiany w Rosji w okresie władzy B. Jelcyna, zna przyczyny konfliktu wewnętrznego w Rosji w 1993 roku,

- zna założenia koncepcji „Partnerstwo dla pokoju”,

- zna genezę wojny w Czeczenii,- rozumie przyczyny powrotu do

władzy ugrupowań postkomunistycznych w wielu państwach Europy Środkowo-Wschodniej,




wypowiadania się.




maturzysty. Wiek XX,- K. Szelągowska, Wykłady z historii





1

47

- wyjaśnia przyczyny i konsekwencje rozpadu Jugosławii,

- charakteryzuje konflikty zbrojne na terenie Chorwacji i Bośni,

- zna postanowienia układu z Dayton z 1995 roku, kończącego wojnę w byłej Jugosławii,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: NAFTA, CEFTA, Grupa Wyszehradzka, Heksagonale, czystki etniczne.


- J. Micuń, Vademecum maturzysty. Historia najnowsza po 1945 roku, Warszawa 1998,

- mapy ścienne: Świat w latach 1945–1997. Wojny i konflikty oraz Rozpad systemu komunistycznego,



- wydawnictwa multimedialne.45. Azja, Afryka, Ameryka Łacińska w latach dziewięćdziesiątych.

Ścieżki: edukacja ekologiczna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje konsekwencje

społeczne i polityczne reform gospodarczych przeprowadzonych w Chinach w latach osiemdziesiątych i na początku lat dziewięćdziesiątych,

- zna przyczyny i konsekwencje wydarzeń na placu Tian’anmen w 1989 roku,

- zna przyczyny śmierci I. Gandhi i jej syna R. Gandhiego,

- zna sytuację w Afganistanie po wycofaniu stamtąd wojsk radzieckich w 1989 roku,

- zna przyczyny i konsekwencje wojny w Zatoce Perskiej w 1991 roku,

- rozumie, jaki wpływ na konflikt na Bliskim Wschodzie miał koniec zimnej wojny,

- zna postanowienia układu izraelsko-palestyńskiego zawartego w 1993 roku,

- wie, jakie stanowisko wobec tegoukładu zajęły takie organizacje, jak




wypowiadania się.




maturzysty. Wiek XX,- K. Szelągowska, Wykłady z historii





1

48

Hamas i Hezbollah,- zna przyczyny śmierci premiera

Izraela I. Rabina w 1995 roku,- wie, jaką rolę odegrał N. Mandela w

pokojowym zlikwidowaniu systemu apartheidu w RPA,

- zna okoliczności zakończenia dyktatury generała A. Pinocheta w Chile,

- zna główne problemy państw Ameryki Łacińskiej w latach dziewięćdziesiątych,

- potrafi wymienić problemy państw afrykańskich (trudności gospodarcze, konflikty etniczne, korupcja, głód),

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: separatyści sikhijscy, republika islamska, „Pustynna Burza”, intifada, Afrykański Kongres Narodowy, Ruch Inkatha, Świetlisty Szlak, teologia wyzwolenia, contras.


- J. Micuń, Vademecum maturzysty. Historia najnowsza po 1945 roku, Warszawa 1998,




- wydawnictwa multimedialne.

46. Polska w latach 1989–2004.

Ścieżki:edukacja europejska, edukacja czytelnicza i medialna

Po zakończeniu lekcji uczeń:- zna zasady, na których

przeprowadzono wybory w czerwcu 1989 roku,

- wie, jakie były rezultaty tych wyborów,

- wie, kiedy i w jakich okolicznościach przestała istnieć PZPR,

- zna przyczyny podziału w obozie solidarnościowym,

- charakteryzuje politykę zagraniczną Polski po 1989 roku,

- charakteryzuje sytuację gospodarczą Polski w latach dziewięćdziesiątych,

- wskazuje podstawowe różnice




wypowiadania się.




maturzysty. Wiek XX,- W. Roszkowski, Historia Polski

1914–2001, Warszawa 2002,- J. Kuroń, J. Żakowski, PRL dla

1

49

między PRL i III RP w dziedzinie ustroju, położenia międzynarodowego, gospodarki itd.,

- zna przebieg i rezultaty wyborów prezydenckich w 1990, 1995 i 2000 roku,

- charakteryzuje przyczyny kryzysu rządów postsolidarnościowych,

- zna okoliczności upadku rządu J. Olszewskiego i rządu H. Suchockiej,

- potrafi wymienić premierów rządów III RP w kolejności chronologicznej,

- zna okoliczności wejścia Polski do NATO,

- charakteryzuje rządy SLD–UP,- dokonuje oceny polskiej sceny

politycznej,- zna zasady konstytucji z 1997 roku,- zna zasady reformy administracyjnej

z 1998 roku,- zajmuje stanowisko w sporze o ocenę

dziejów PRL,- wymienia pozytywne i negatywne

zjawiska składające się na dziedzictwo PRL,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: „gruba kreska”, lustracja, OKP, PC, Partia „X”, SdRP, SLD, UD, ZChN, KL-D, ROAD, UW, AWS, Bezpartyjny Blok Wspierania Reform.

początkujących, Wrocław 1997,- Z. Zblewski, Leksykon PRL-u,

Kraków 2000,- M. Deszczyński, R. Kupiecki,


- A. Dudek, Reglamentowana rewolucja, Kraków 2004,

- A. Dudek, Pierwsze lata III Rzeczypospolitej 1989–1995, Kraków 1997,

- M. Kallas, Historia ustroju Polski X–XX w., Warszawa 2001,





- film dokumentalny Po zwycięstwie 1989–1995, reż. M. Łoziński, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995.

47. Przemiany cywilizacyjne drugiej połowy XX wieku.

Ścieżki:

Po zakończeniu lekcji uczeń:- charakteryzuje wpływ II wojny

światowej i rywalizację między Wschodem i Zachodem na rozwój nauki i techniki,




źródłem ikonograficznym,

1

50

edukacja ekologiczna, edukacja filozoficzna, edukacja czytelnicza i medialna

- wymienia czynniki, które wpłynęły na poprawę warunków i wydłużenie życia człowieka,

- charakteryzuje główne tendencje w rozwoju gospodarki światowej w drugiej połowie XX wieku,

- wymienia główne cechy społeczeństwa postindustrialnego,

- charakteryzuje wpływ gospodarki na zmiany w środowisku naturalnym,

- podaje przykłady nieodwracalnego spustoszenia środowiska przez nieprzemyślane działania ekonomiczne,

- zajmuje stanowisko w dyskusji na temat zagrożeń demokracji w XX wieku,

- charakteryzuje przemiany w kulturze w drugiej połowie XX wieku,

- wymienia najważniejsze osiągnięcia naukowe i techniczne drugiej połowy XX wieku,

- wskazuje przyczyny nasilenia procesu globalizacji na przełomie XX i XXI wieku,

- wskazuje główne zagrożenia ładu światowego pod koniec XX wieku, np. terroryzm, konflikt między bogatą Północą i biednym Południem,

- zna, rozumie i prawidłowo stosuje terminy i pojęcia: egzystencjalizm, pop-art, hiperrealizm, permisywna kornukopia, poprawność polityczna, komercjalizacja, globalna wioska.


wypowiadania się.

- praca z tekstem źródłowym,- praca ze źródłem statystycznym,- praca w grupach.


maturzysty. Wiek XX,- Kronika XX wieku. Ludzie i

wydarzenia, Warszawa 1998,- Kronika XX wieku, Warszawa 1991,- Nasze czasy. Ilustrowana historia XX

wieku, pod red. L. Glennon, Warszawa 2000,

- M. Demiański, Zmieniający się wszechświat, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 602,

- P. Łuków, Etyczne problemy reprodukcji człowieka, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 607,

- W. Jędrzejczak, K. Kuszewski, Choroby XX wieku, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 621,

- W.J. Burszta, Globalizacja, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 686,

- S. Malinowski, J. Wolanin, Klęski żywiołowe, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 812,

- M. Petruczenko, Sto lat nowożytnych igrzysk olimpijskich, w: Nowa encyklopedia powszechna PWN. Suplement, Warszawa 1999, s. 829,

- mapa ścienna – Świat u progu XXI wieku. Osiągnięcia i zagrożenia.

WANDA KRÓLIKOWSKA, URSZULA WYSOCKA PLAN...

Documents

Transcript of WANDA KRÓLIKOWSKA, URSZULA WYSOCKA PLAN...