VROEGTIJDIGE HERKENNING VAN

KANKER

IN HET HOOFD-HALSGEBIED

EEN NASCHOLINGSCURSUS VOOR HUISARTSEN

NWHHT / VvIK

DOEL VAN DE CURSUS

• BELANG LATEN ZIEN VAN VROEGE HERKENNING

• LEREN IDENTIFICEREN VAN ”RISICOPATIËNTEN”

• LEREN HERKENNEN VAN SYMPTOMEN EN KLINISCHE PRESENTATIE HOOFD-HALSTUMOREN

• INFORMEREN OVER DIAGNOSTISCHE HULP-MIDDELEN

• INFORMEREN OVER BEHANDELINGSMOGELIJK-HEDEN, NAZORG EN PROGNOSE

NWHHT / VvIK

OVERLEVINGSCURVE LARYNXCARCINOOM

0

20

40

60

80

100

AANTAL J AREN NA DIAGNOSE

%

1 2 3 4 5

I

I I

I I I

IV

NWHHT/VvIK

HOOFD-HALSTUMOREN

10%

10%

80%

PLAVEISELCELCARCINOMEN

SPEEKSELKLIERTUMOREN

OVERIGE (maligne lymfomen,sarcomen, melanomen etc)

NWHHT/VvIK

EPIDEMIOLOGIE HOOFD-HALSTUMOREN

• RUIM 2200 NIEUWE PATIËNTEN PER JAAR

• MEESTAL BOVEN HET 40e JAAR

• VAKER BIJ MANNEN DAN BIJ VROUWEN (MEDE AFHANKELIJK VAN LOCALISATIE)

NWHHT / VvIK

AANTAL NIEUWE PATIËNTEN PER JAAR(Bron: Nederlandse Kankerregistratie 1995)

LOCALISATIE MAN VROUW TOTAAL

LIPPEN 156 46 202MONDHOLTE 389 267 656PHARY NX 305 103 408LARY NX 622 121 743NEUS EN NEUSBIJ HOLTEN 83 42 125SPEEK SELK LIEREN 46 43 89

TOTAAL 1.601 622 2.223

NWHHT / VvIK

TUMORSTADIUM LARYNXCARCINOOM1989-1995

(Bron: Nederlandse Kankerregistratie)

N %

I 1.965 41

I I 1.253 27

I I I 549 12

IV 980 20

TOTAAL 4.837 100

NWHHT / VvIK

ETIOLOGIE HOOFD-HALSTUMOREN

• ROKEN

• ALCOHOLGEBRUIK

• OVERIGE (HOUTSTOF BIJ NEUSBIJHOLTECARCINOOM)

NWHHT / VvIK

BIOLOGISCH GEDRAG PLAVEISELCELCARCINOOM

• LOCALE UITBREIDING IN WEKE DELEN EN BOT

• METASTASERING VERLOOPT PRIMAIR LYMFOGEEN (CERVICALE LYMFEKLIEREN)

NWHHT / VvIK

MONDONDERZOEK

• GOEDE LICHTBRON

• TONG- OF WANGSPATEL

NWHHT / VvIK

MONDONDERZOEK

• EVENTUELE GEBITSPROTHESE(S) UITNEMEN

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

LIP- EN MONDHOLTECARCINOOM

• PIJN (LOCAAL, UITSTRALEND)

• ULCUS (GEINDUREERD), EXOFYTISCHE TUMOR OF ZWELLING

NWHHT / VvIK

ULCERATIE VAN HET MONDSLIJMVLIES

• EEN ULCUS DAT NIET BINNEN

TWEE WEKEN IS GENEZEN,

VERDIENT NADER ONDERZOEK

NWHHT / VvIK

PREMALIGNE AANDOENING

• EEN NIET-AFVEEGBARE WITTE (LEUKOPLAKIE) OF

RODE (ERYTHROPLAKIE) SLIJMVLIES-VERANDERING

KAN EEN VOORLOPER ZIJN

VAN EEN CARCINOOM

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

NEUS- EN NEUSBIJHOLTECARCINOOM

• ENKELZIJDIGE NEUSVERSTOPPING EN RHINORRHOE (SOMS MET BLOED)

• ”POLIEPEN” IN ÉÉN DER NEUSGANGEN

• ENKELZIJDIGE SINUSITIS

• ENKELZIJDIGE AANGEZICHTSPIJN

• ENKELZIJDIGE EXOPHTHALMUSNWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

NASOPHARYNXCARCINOOM

• OORKLACHTEN (BUIS VAN EUSTACHIUS)– SEREUZE OTITIS MEBIA (”GLUE EAR”)– ENKEL OF DUBBELZIJDIGE GEHOORVERMINDERING– OORPIJN; OORSUIZEN

• NEUSVERSTOPPING; BLOEDVERLIES UIT NEUS

• DUBBELZIEN (PARESE N. ABDUCENS)

• VAAK IN VROEG STADIUM HALSKLIERMETASTASEN

NWHHT / VvIK

OROPHARYNXCARCINOOM

• TONSILREGIO 60%

• TONGBASIS 30%

• PALATUM MOLLE 10%

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

OROPHARYNX

• KEEL- EN / OF SLIKPIJN (BRANDERIG)

• OORPIJN ( UITSTRALEND VANUIT DE KEEL )

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

HYPOPHARYNX

• SLIKKLACHTEN (DYSPHAGIE)

• OORPIJN

• HEESHEID (BIJ DOORGROEI IN LARYNX)

• VAAK IN VROEG STADIUM HALSKLIERMETASTASEN

NWHHT / VvIK

LARYNXCARCINOOM

• GLOTTISCH (STEMBANDNIVEAU) 60%

• SUPRAGLOTTISCH 35%

• SUBGLOTTISCH 5%

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

LARYNXCARCINOOM

• AL IN VROEG STADIUM HEESHEID

BIJ HEESHEID LANGER DAN 3 WEKEN:

LARYNGOSCOPIE

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

SUPRAGLOTTISCH CARCINOOM

• PIJN BIJ SLIKKEN; SLKKLACHTEN

• ”DIK GEVOEL IN DE KEEL” (GLOBUSGEVOEL)

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

SUBGLOTTISCH CARCINOOM

• HEESHEID (UITBREIDING TOT GLOTTISCH NIVEAU)

• DYSPNOE

• KRIEBELHOEST

NWHHT / VvIK

SPEEKSELKLIERTUMOREN

VERDELING

PAROTIS SUBMAND. INTRA-ORAAL SUBLING.

100 : 10 : 10 : 1

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

SPEEKSELKLIERTUMOREN

• CIRCUMSCRIPTE ZWELLING

• MEESTAL LANGZAME GROEI

• KLINISCH SOMS NIET TE ONDERSCHEIDEN VAN LYMFEKLIER

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

GLANDULA PAROTIDEA

• MERENDEEL (70%) IS GOEDAARDIG

• PIJN EN FACIALISUITVAL WIJZEN OPMALIGNITEIT(AFWEZIGHEID VAN DEZE SYMPTOMEN SLUIT MALIGNITEIT ECHTER NIET UIT)

NWHHT / VvIK

SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE

INTRAORALE SPEEKSELKLIERTUMOREN

• MEESTAL LANGZAME GROEI

• OVERGANG PALATUM DURUM - MOLLE EN BOVENLIP ZIJN VOORKEURSPLAATSEN

NWHHT / VvIK

LYMFEKLIERZWELLING IN DE HALS

• KLINISCH SOMS MOELIJK TE ONDER-SCHEIDEN VAN ANDERE STRUCTUREN(bijv. GL. SUBMANDIBULARIS)

• BIJ KINDEREN EN JONG-VOLWASSENEN MEESTAL ONTSTEKING (PIJNLIJK BIJ PALPATIE)

• BIJ OUDEREN (> 40 JAAR) MEESTAL METASTASE (NIET PIJNLIJK BIJ PALPATIE)

NWHHT / VvIK

AANVULLEND ONDERZOEK

• RÖNTGENFOTO’S (bijv. VAN DE KAAK)

• CONTRASTFOTO’S (SLIKFOTO)

• CT OF MRI (LOCAAL EN/OF HALS)

• ECHOGRAFIE

• BIOPSIE (SLIJMVLIESCARCINOMEN)

• ASPIRATIECYTOLOGIE (HALS/SPEEKSELKLIEREN)

NWHHT / VvIK

BEHANDELING HOOFD-HALSTUMOREN

• CHIRURGIE / RADIOTHERAPIE / COMBINATIE

• VAAK MULTIDISCIPLINAIR

(ONCOLOGISCH HOOFD-HALSTEAM)

NWHHT / VvIK

MULTIDICIPLINAIRE BEHANDELING

MEDISCH EN PARAMEDISCH DIVERSEN

HUISARTS NEUROCHIRURG TWEEDE STEM

TANDARTS PATHOLOOG KLANKBORD

KNO-ARTS RADIOLOOG GEESTELIJKE

KAAKCHIRURG PIJNTEAM PSYCHOLOOG

RADIOTHERAPEUT ONC. VERPLEEGKUNDIGE ETHICUS

PLASTISCH CHIRURG DIËTISTE

ALG. CHIRURG LOGOPEDIST

KLIN. ONCOLOOG FYSIOTHERAPEUT

OOGARTS MONDHYGIENISTE

MAATSCH. WERK

NWHHT / VvIK

ONCOLOGISCHE CHIRURGIE

• OVERZICHTELIJK WERKTERREIN

• VERKRIJGEN RADICALITEIT

• RECONSTRUCTIE (PRIMAIR / SECUNDAIR)

NWHHT / VvIK

TYPEN NEKDISSECTIES

• RADICALE NEKDISSECTIE

VERWIJDERING VAN ALLE IPSILATERALE HALS-LYMFEKLIEREN (LEVELS I tot en met V ), EN OPOFFEREN N. ACCESSORIUS, V. JUGULARIS INTERNA EN M. STERNOCLEIDOMASTOIDEUS

• GEMODIFICEERDE RADICALE NEKDISSECTIE

CONFORM RND, MAAR MET BEHOUD VAN ÉÉN OF MEER NIET-LYMFATISCHE STRUCTUREN

Bron: Robbins KT et al. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1991; 117: 601-5

NWHHT / VvIK

SELECTIEVE NEKDISSECTIE

• BEHOUD VAN ÉÉN OF MEER LYMFEKLIER-GROEPEN DIE BIJ EEN RND VERWIJDERD WORDEN, ZOALS

- SUPRAOMOHYOIDALE ND (LEVELS I-III)

- LATERALE ND (LEVEL II-V)

- POSTEROLATERALE ND (LEVELS II-IV)

Bron: Robbins KT et al. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1991; 117: 601-5

NWHHT / VvIK

BEHANDELING PAROTISTUMOR

• (OPPERVLAKKIGE) PAROTIDECTOMIE

• SPAREN N. FACIALIS

• POSTOPERATIEVE RADIOTHERAPIE OP INDICATIE

NWHHT / VvIK

REDENEN VOOR FOLLOW-UP

• LOCAAL RECIDIEF

• HALSKLIERMETASTASEN

• TWEEDE PRIMAIRE TUMOR

• PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING

NWHHT / VvIK

ONDERSTEUNENDE BEHANDELING

• ADEQUATE VOEDING

• PIJNBESTRIJDING

• BESTRIJDEN VAN INFECTIES

• MONDVERZORGING ( VOORAL BIJ RT )

• PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING

NWHHT / VvIK

VIJFJAARSOVERLEVINGSPERCENTAGE

LOCALISATIE STADIUMI IV GEMIDD.

LIP 90 60 85MONDHOLTE 75 25 50NEUS EN NEUSBIJ HOLTEN 35 15 25PHARY NX

OROPHARY NX 90 15 40

NASOPHARY NX 70 35 50 HY POPHARY NX 35 10 30

NWHHT / VvIK

OVERLEVINGSCURVE MONDHOLTECARCINOOM

0

20

40

60

80

100

AANTAL J AREN NA DIAGNOSE

%

1 2 3 4 5

I

I I

I I I

IV

NWHHT/VvIK

VIJFJAARSOVERLEVINGSPERCENTAGE(Bron: Ph. Rubin.Clinical Oncology. 7th ed. Saunders, 1993)

LOCALISATIE STADIUM

I IV GEMIDD.LARYNX

GLOTTISCH 90 40 80

SUPRAGLOTTISCH 70 50 60

SUBGLOTTISCH MEESTAL SLECHT WEGENS VROEGE METASTASERING

NWHHT / VvIK