Voorwoord - AGRI Press...Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2...
Transcript of Voorwoord - AGRI Press...Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2...
- 1 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Voorwoord
Nu de nachten lang zijn en de dagen kort, is het tijd om het voorbije bieten- en cichoreiseizoen nog
eens de revue te laten passeren en te bespreken. Hoe was de start van het seizoen? Verliepen de
grondbewerkingen en de uitzaai in goede omstandigheden? Hebben we een groeizaam seizoen
gekend of was er veeleer schade door een te droge zomer? Hoe is het met de ziektedruk geweest?
Hebben de bieten- en de cichoreivelden een goede opbrengst- zowel plantkundig als financieel -
gebracht? Welke gewasbeschermingsmiddelen deden het goed en welke rassen sprongen eruit?
Om op al deze vragen een bevredigend antwoord te geven werken wij, PIBO-Campus, samen met
o.a. de Vlaamse overheid – afdeling duurzame landbouw, het KBIVB en Orafti. Proeven werden
aangelegd om de nodige gegevens te kunnen verzamelen zodat tijdens de volgende teeltseizoenen
van suikerbieten en cichorei rekening kan gehouden worden met de resultaten en de opmerkingen
van de proeven.
We willen er hier ook nog op wijzen dat PIBO-Campus meewerkt aan een project “Groene
Grondstoffen”, waarin gezocht wordt naar alternatieve afzetmarkten voor ondermeer de suikerbieten
om zo de teelt van de suikerbieten, die van groot belang is in Haspengouw, te vrijwaren. In het kader
hiervan werd op 6 november een studiedag georganiseerd om de perspectieven van energiebieten
toe te lichten. Ook wordt actief gezocht naar de mogelijkheid om nieuwe gewassen te introduceren
om zo nieuwe perspectieven te kunnen bieden aan de akkerbouwer van morgen. Hier wordt gedacht
aan de teelt van vezels (hennep, vlas) voor verwerking in de betonindustrie of aan energiegewassen
(olifantengras).
In ieder geval biedt de brochure die u nu in de hand hebt weer een hele brok actuele informatie over
de teelt van twee toch wel belangrijke gewassen voor de Haspengouwse akkerbouwer. We hopen
dan ook dat u met deze informatie het volgende seizoen weer aan de slag kunt gaan om een goed
product op de markt te brengen, met aandacht voor de rendabiliteit van de teelt en de kwaliteit van het
milieu.
Medewerkers PIBO-Campus vzw
- 2 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
INHOUD
DEEL 1: SUIKERBIETEN ..................................................................................................... 4
1 Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar ............................................................................. 4
2 Rassenproef suikerbieten ......................................................................................................... 6
2.1 Proefopzet ............................................................................................................................. 6
2.2 Perceelsgegevens ................................................................................................................ 6
2.3 Oogst en bewaring ................................................................................................................ 7
2.4 Waarnemingen en tellingen .................................................................................................. 9
2.5 Resultaten ............................................................................................................................. 9
3. Rassen voor de uitzaai 2013. ................................................................................................. 10
4 Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB .................. 16
4.1 Inleiding ............................................................................................................................... 16
4.2 Proefopzet ........................................................................................................................... 18
4.3 Waarnemingsveld Tongeren ............................................................................................... 18
4.4 Waarnemingsveld Horpmaal ............................................................................................... 19
4.5 Situatie van de bieten in 2012 (Bron KBIVB) ...................................................................... 20
5 Bespreking van de schimmelziekten ...................................................................................... 26
5.1 Meeldauw ............................................................................................................................ 26
5.2 Bruine roest ......................................................................................................................... 26
5.3 Cercospora .......................................................................................................................... 27
5.4 Ramularia ............................................................................................................................ 27
5.5 Rhizoctonia ......................................................................................................................... 28
5.6 Rhizomanie ......................................................................................................................... 28
5.7 Violetwortelrot ..................................................................................................................... 29
6 Erosieproef in suikerbieten ..................................................................................................... 31
6.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 31
6.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 31
6.3 Aangelegde objecten .......................................................................................................... 32
6.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 32
6.5 Bespreking .......................................................................................................................... 33
7 Energiebieten: resultaten studiedag 6 november ................................................................... 35
7.1 Inleiding ............................................................................................................................... 35
7.2 Teelt .................................................................................................................................... 35
7.3 Oogst en bewaring .............................................................................................................. 36
7.4 Gebruik ................................................................................................................................ 39
7.5 Knelpunten en perspectief .................................................................................................. 40
DEEL 2: CICHOREI .............................................................................................................41
1. Rassenproef cichorei .............................................................................................................. 42
1.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 42
1.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 42
1.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 43
1.4 Bespreking .......................................................................................................................... 44
2. Proef teelttechniek .................................................................................................................. 45
2.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 45
2.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 45
2.3 Waarnemingen en tellingen ................................................................................................ 47
2.4 Oogstresultaten ................................................................................................................... 48
2.5 Besluit ................................................................................................................................. 48
- 3 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
3. Schietersproef cichorei ........................................................................................................... 50
3.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 50
3.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 50
3.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 51
3.4 Besluit ................................................................................................................................. 52
4. Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei ............................................................ 53
4.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 53
4.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 53
4.3 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 54
4.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 55
4.5 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 59
5. Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid .............................................................. 60
5.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 60
5.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 60
5.3 Proefprotocol onkruidbestrijding ......................................................................................... 61
5.4 Waarnemingen .................................................................................................................... 61
5.5 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 65
5.6 Bespreking .......................................................................................................................... 66
6. Groeicurveproef ...................................................................................................................... 68
6.1 Proefopzet ........................................................................................................................... 68
6.2 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 68
6.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 68
6.4 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei .................................................................. 68
6.5 Bespreking .......................................................................................................................... 69
7. Erosieproef cichorei ................................................................................................................ 70
7.1 Perceelsgegevens .............................................................................................................. 70
7.2 Aangelegde objecten .......................................................................................................... 71
7.3 Waarnemingen .................................................................................................................... 71
7.4 Opbrengstresultaten ........................................................................................................... 72
7.5 Bespreking .......................................................................................................................... 73
DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN .................................................................75
Herbiciden .......................................................................................................................................... 75
Fungiciden ......................................................................................................................................... 81
Insecticiden ........................................................................................................................................ 85
Varia……………… ............................................................................................................................. 86
- 4 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
1 Overzicht van het voorbije suikerbietenjaar
Het voorjaar 2012 was vroeg, vergelijkbaar met de situatie van 2011, wat 2 – 3 weken vroeger is dan
normaal. De eerste bieten werden in de praktijk uitgezaaid rond 20 maart, en in Haspengouw was de
zaai nagenoeg afgelopen rond 7 april De 50 – zaaidatum voor de Tiense werd bereikt op 27 maart,
iets later voor het land.
Op 15 maart dachten we allemaal dat 2012 zou kunnen beginnen zoals 2011, maar de hoop heeft
snel plaats gemaakt voor het pessimisme van het weer van april en mei. De opkomsten waren dikwijls
traag en onregelmatig, soms ook met (niet altijd vastgesteld) verlies van kiemplanten door een
combinatie koude-vorst-herbicide-diepte-energie.
Koud voorjaar
De maanden april en mei werden gekenmerkt door een klimaat in alle woorden tegengesteld aan
2011: nat, koud en somber. Door de koude van april (met twee nachten vorst rond 17 april) verscheen
er een sterke rood gepigmenteerde verkleuring, op sommige rassen in het bijzonder (KassiaKws,
LouellaKws). In de meeste gevallen verdween het verschijnsel met de piek van warmte van begin
mei, maar sommige kiemplanten overleefden niet. Voor alle rassen werd de ontwikkeling vertraagd.
Ook kenden sommige rassen, met een trage kiemenergie, een moeilijkere opkomst.
Onkruidbestrijding
In tegenstelling met 2011 verliep de onkruidbestrijding veel gemakkelijker, maar soms wel agressiever
door de sterke werking van bodemherbiciden op traag groeiende planten. Het interval van 8 dagen
tussen de eerste behandelingen kwam goed van pas ook al was de kieming van het onkruid trager en
gespreid, maar dan met lage doseringen. Zoals verwacht lag het aantal behandelingen dit jaar hoger.
Veel bladeren
Door de ijzige maand april en de niet minder koude omstandigheden van mei, werd de mineralisatie
van de organische stikstof vertraagd. De opnamepieken werden verplaatst naar de zomer. In
augustus werd er door de suikerfabrieken een overmatige bladproductie opgemeten, ten koste van de
wortel, een verschijnsel dat nog belangrijker is in leemstreek. De wortelgroei heeft zich verdergezet
tijdens de herfst, vermoedelijk niet altijd gelijk voor alle rassen.
Meer schieters
Zoals men mocht verwachten lag het aantal schieters hoger, zowel in de zaai van midden maart als
begin april. Het is vooral in de rhizomanie-rhizoctonia rassen dat men een hoog aantal schieters telt
(soms meer dan 1000 schieters/ha). Sommige rhizomanie en rhizomanie-nematoden rassen hebben
eveneens meer schieters, maar dit blijft gelukkig sporadisch.
Bladziekten
Voor het beheren van de bladziekten in de proeven, wordt de fungicidebehandeling uitgevoerd in
functie van hun verschijning in de proeven. Ter bevordering van de rasresistentie werd de
behandeling een week uitgesteld. In 2012 werden de waarschuwingen gegeven begin augustus en
werden de behandelingen uitgevoerd rond 8 augustus of later.
DEEL 1: SUIKERBIETEN
- 5 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Dankzij de ontwikkeling van ramularia reeds in augustus, konden de rassen gekwoteerd worden op
hun resistentie. De rassen EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Goodwood en ClaudettaKws
vertoonden een betere resistentie. De rassen TimotheaKws en Rubens waren zeer gevoelig voor
cercospora.
Grondtarra
In september waren de rooiomstandigheden gemakkelijk, maar vanaf begin oktober was het aantal
dagen om te rooien in optimale omstandigheden geteld. De grondtarra was dus hoger (tot meer dan
10%) en helaas ook meer variabel in deze omstandigheden. Niettemin kon het raskenmerk in
meerdere velden worden vastgesteld. Wij herhalen dat het gepubliceerde financieel potentieel de
boete voor grondtarra aan 10€/ton omvat.
Bewaring
Er werden (en nog steeds) parallelle bewaarproeven uitgevoerd met de voornaamste
gecommercialiseerde en aanbevolen rassen. Zij zullen besproken worden in latere edities.
- 6 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
2 Rassenproef suikerbieten
Proef in samenwerking met het KBIVB, de Vlaamse Overheid – Afdeling Duurzame
Landbouwontwikkelingen (Ir. A Demeyere) en KBIVB.
2.1 Proefopzet
De proef aangelegd in 2012 heeft als doel de bewaarcapaciteit van de 22 aanbevolen en meest
voorkomende marktrassen te vergelijken.
In de leemstreek wordt normaal aanbevolen de bieten te oogsten voor half november. Tot in 2007
konden de bieten dan maximum 40 dagen in de hoop blijven vooraleer ze werden opgeladen. De
laatste jaren duurt de verwerking van de bieten echter tot half januari (of zelfs later), waardoor de
bieten soms meer dan 2 maanden in de hoop blijven.
2.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: wintertarwe gevold door bladrammenas ( matig ontwikkeld )
b Ploegen tijdens de winter 16.01.12
c Afslepen akker 14.03.12
d Zaaidatum: 26.03.12
e Zaaiafstand: 19,7 x 45 cm
f Onkruidbestrijding:
- naopkomst:
1e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12
2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 l/ha + Goltix 0,75 l/ha + Gaon 0,3 l/ha 30.04.12
3e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0.2 l/ha + Goltix 0.75 l/ha + Gaon 0.3 l/ha 07.05.12
4e Dianal 160 0.5 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0.5 l/ha + Gaon 0,3 l/ha 18.05.12
5e Dianal 160 0,5 l/ha + Treto 500 0,1 l/ha + Frontier Elite 0,6 l/ha + boor 2 l/ha 28.05.12
g Bemesting-
- organische:
o varkensmengmest 20.08.11
o inzaai van bladrammenas, goed ontwikkeld 29.08.11 - chemische stikstof:
o stikstofindex: 147 (normaal) o stikstofbehoefte: 153 E/ha o stikstofgift vlak voor zaai 150 E/ha 24.03.12
h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Poncho Beta of Cruiser&Force
(afhankelijk van het ras)
i Fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12
- 7 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
j Ontledingsuitslag van de bouwlaag
Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 40 Leem
pH-KCl 6.3 6,7 - 7,3 Tamelijk Laag
C in % (humus) 1.1 1,2 - 1,6 Tamelijk Laag
Fosfor (P) 20 12 - 19 Tamelijk hoog
Kalium (potas)
(K) 24 14 - 21 Tamelijk hoog
Magnesium (Mg) 14 9 - 15 Normaal
Calcium (Ca) 200 163 -358 Normaal
Natrium (Na) 1.6 3,1 – 6,2 Laag
Boor (B) ---
k Rooien: 14.11.12
2.3 Oogst en bewaring
De proef werd op 14 november machinaal geoogst. Per perceeltje werden ongeveer 150 kg
bieten gerooid (maal 4 herhalingen) voor de 22 bestudeerde rassen (tabel 1).
Juist na de oogst, werden alle bietenmonsters verdeeld in 3 sub-stalen
- Eén derde (50 kg) te bewaren en te ontleden rond 15 januari,
- Eén derde (50 kg) te bewaren en te ontleden rond 20 december,
- Eén derde (of het saldo) direct te ontleden.
Alle sub-stalen worden gewogen voor en na bewaring. De suikergehalten (en andere
melassevormende elementen) worden gemeten op 3 verschillende data : 15 november – 20
december -15 januari
Per ras zal, na aflopen de proef, de suikeropbrengst en de financiële waarde berekend
worden op de verschillende leveringsdata. Aan de hand van deze proef zal het verlies per ras
(gewicht en suiker) kunnen berekend worden. De bewaarcapaciteit houdt zowel het verleis
aan suikeropbrengst als de gevoeligheid voor bewaarschimmels (Botrytis e.d.) in.
Gelijkaardige proeven worden in twee andere velden gevolgd.
- 8 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 1: geeft, per ras, de mandataris en de eigenschappen in verband met de tolerantie.
Nr. Ras Mandataris
Eigenschap
Rhizo Rhizot Nemato
1 KassiaKws KWS Benelux x x
2 Baloo SESVanderHave x x
3 Charly Dewulf Agro x x
4 Perruche Erauw-Jacquery x
5 Gandhi Strube x x
6 Bengal SESVanderHave x x
7 Sanemax Erauw-Jacquery x x
8 Vienna Strube x x
9 Julietta KWS Benelux x x
10 IsabellaKws KWS Benelux x x
11 Magellan SESVanderHave x
12 RosalindaKws KWS Benelux x
13 Husky SESVanderHave x
14 BernadettaKws KWS Benelux x
15 Ardamax Erauw-Jacquery x
16 Pasteur Dewulf Agro x
17 Rambler Limagrain/Clovis
matton x
18 SabrinaKws KWS Benelux x
19 Benno Dewulf Agro x
20 EleonoraKws KWS Benelux x
21 Coyote SESVanderHave x
22 Rubens Dewulf Agro x
- 9 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
2.4 Waarnemingen en tellingen
Tabel 2 geeft per ras, het gemiddelde opkomstpercentage en het aantal planten/ha weer
Nr. Ras Planten/ha
1 KassiaKws 106.295
2 Baloo 110.369
3 Charly 107.592
4 Perruche 107.777
5 Gandhi 106.851
6 Bengal 109.814
7 Sanemax 111.295
8 Vienna 108.518
9 Julietta 108.518
10 IsabellaKws 106.851
11 Magellan 109.814
12 RosalindaKws 109.259
13 Husky 108.332
14 BernadettaKws 107.592
15 Ardamax 108.518
16 Pasteur 109.073
17 Rambler 107.406
18 SabrinaKws 107.036
19 Benno 108.332
20 EleonoraKws 108.332
21 Coyote 108.703
22 Rubens 107.962
Gemiddelde 108.374
2.5 Resultaten
De resultaten van deze proef zullen worden toegelicht tijdens de vergadering en verschijnen in de
landbouwpers.
- 10 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
3. Rassen voor de uitzaai 2013.
Een grote keuze van rassen is beschikbaar voor de telers. Men zal de resultaten moeten
bestuderen en een verstandige keuze maken tussen de rhizomanie rassen (ze zijn het
allemaal), de dubbel-tolerante rassen rhizomanie-nematoden (aanwezigheid of twijfel over
aanwezigheid van nematoden) of rhizomanie-rhizoctonia (indien aanwezigheid van
rhizoctonia bruinwortelrot en in het bijzonder de rotaties met veel maïs). Als we het hebben
over algemene kenmerken, spreken we over tolerantie en resistentie tegen bodemplagen die
de groepen van rassen verdelen : rhizomanie - rhizoctonia bruinwortelrot -
bietencystenematode. Alle in België voorgestelde rassen zijn tolerant voor rhizomanie.
Vandaag geeft deze eigenschap de bieten doeltreffende bescherming tegen deze virusziek te.
De andere genoemde groepen bieden oplossingen bij problemen : in aanwezigheid van
rhizcotonia bruinwortelrot is een resistent ras vereist, in aanwezigheid van nematoden (zelfs
zeer gering) moet men eveneens kiezen voor een nematodentolerant ras.
Rhizomanie rassen
Naast de financiële opbrengst van de rassen, moet de keuze uit de rhizomanie rassen
rekening houden met een aantal specifieke kenmerken. In de zwaardere en kleverige
gronden kan de factor grondtarra een belangrijke rol spelen daar de boete « grondtarra » kan
leiden tot verschillen tussen de rassen van meer dan 40 Euro. Bovendien kan de
ziekteresistentie gebruikt worden ten bate van zowel de vroege leveringen als die op het
einde van de campagne.
Stabiliteit
Wij dringen aan op een zorgvuldige analyse van de resultaten rekening houdend met, naast
de gemiddelde prestatie van de rassen (tabel hiernaast en grafieken op de laatste pagina), de
variatie tussen de prestaties in de verschillende jaren.
Idealiter moet deze variatie zo klein mogelijk zijn voor alle in aanmerking genomen factoren.
Een belangrijke variatie kan afkomstig zijn van hetzij een wijziging van de genetica zelf, hetzij
van een interactie van de genetica met het milieu (klimaat, ziektedruk, rhizomanie, enz…).
Nematodenrassen
De nadruk ligt nu meer dan ooit op de keuze van de rassen tolerant voor het
bietencystenematode. Hoewel het potentieel van de huidige rassen nog enkel percenten
onder de beste rhizomanierassen ligt, wordt dit tekort aan potentieel snel gecompenseerd
door de toename van de opbrengst in aanwezigheid van nematoden, zelfs bij lage dichtheid.
Op een perceel besmet met het bietencystenematode moet men automatisch een
nematodentolerant ras uitzaaien. Zelfs bij lage een besmetting (waar men weinig verliezen
verwacht) is het gebruik van deze rassen interessant. Het is in deze gronden dat men de
hoogste vermenigvuldiging van nematoden opmeet : van minder dan 200 eieren + larven kan
men klimmen naar enkele duizenden !
Vandaag moet men minder dan 150 eieren+larven/100g grond hebben om een tolerant ras
hetzelfde jaar rendabel te maken, niet te vergeten de voordelen op middellange termijn op de
nematodenpopulaties.
In een driejarige rotatie (met twee graangewassen) nemen de populaties toe in de tijd, met
nadelige gevolgen voor de opbrengst van de rhizomanierassen. Men merkt snel het gunstige
- 11 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
effect van het gebruik van een tolerant ras (en semi-resistent) zowel op de opbrengst als op
het beheer van de nematoden in de teelt. De verliezen zijn niet enkel te wijten aan het aantal
nematoden bij de zaai maar ook hun vermenigvuldigingsfactor is belangrijk.
Tijdens de jaren 2011 en 2012 was er een significante evolutie in het opbrengstpotentieel van
de nematoden rassen, dat het potentieel van de rhizomanierassen in gezonde bodem
benadert. Verschillende nieuwe rassen (op dit moment nog gestest) hebben de productiviteit
van de normale rassen in gezonde bodem bereikt of zelfs overschreden.
Maar afgezien van deze drie groepen, en naast de financiële opbrengst, kunnen sommige
raskenmerken onder bepaalde omstandigheden de planter ten goede komen.
Met de keuze van een ras, wil men zich in 2013 verzekeren van een maximale productiviteit,
kwaliteit en economisch potentieel van het gezaaide bietenperceel. Een deel van de
opbrengst kan dus afhangen van de rassenkeuze. Natuurlijk beïnvloeden andere factoren,
waaronder in de eerste plaats het jaar, de opbrengst van het perceel positief of negatief.
De ganse teelttechniek speelt een rol : keuze van de zaaidatum, beheer van de bemesting,
de bodembewerkingstechnieken, kwaliteit van de zaai, de gewasbescherming … Het
financieel inkomen is anderzijds afhankelijk van de gemaakte kosten.
Om een goede keuze te maken moet men
• de pathologische problemen op het perceel kennen (nematoden, rhizoctonia) en
dienovereenkomstig kiezen ;
• het risico verspreiden door verschillende rassen te kiezen (niet meer dan 5 ha per ras in de
middelgrote bedrijven, 10 ha in de grotere bedrijven) ;
• de voorkeur geven aan de « bevestigde » rassen en de variatie van de resultaten tussen de jaren
te onderzoeken ;
• niet te veel oppervlakten zaaien met nieuwe rassen : soms zeer veelbelovend, zij moeten worden
bevestigd !
• naast de financiële opbrengst is het interessant om sommige betalende kenmerken te overwegen :
gevoeligheid voor bladziekten, aan de wortels klevende grond, veldopkomst, … bodembedekking.
- 12 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
De factor “opkomst”
Iedereen is het er mee eens dat men voor een goede oogst eerst een goede opkomst moet
garanderen : bij voorkeur snel en homogeen. Hoewel bieten een aanzienlijke
compensatiekracht hebben, is starten met een onvoldoende aantal planten niet ideaal.
Elk jaar onderwerpt het KBIVB de gecommercialiseerde loten van de belangrijkste rassen aan
een « cold-test », dit wil zeggen een koude opkomsttest (10°C) op substraat in klimaatkamer.
De resultaten van deze test zijn geen garantie voor opkomst maar zij benadrukken wel de
verschillen in rasgedrag en loten, zowel in opkomstsnelheid als uiteindelijke opkomst. We
merken dat sommige rassen opkomen in slechts 10 dagen, andere in 4 dagen meer. Hier kan
men de effecten van de activering waarnemen.
Indien de opkomst kan beïnvloed worden door de kwaliteit van het zaadlot, is het ook (en
vooral) een kwestie van kwaliteit van de zaai : goede aandrukking van het zaaibed en
gecontroleerde zaaidiepte !
De factor “suikerrijkheid”
Het bekomen van een hoge suikerrijkheid is het resultaat van meerdere factoren : organische
en minerale bemesting, rooidatum, klimaat, ras, ... De invloed van het veld (bemesting,
rooidatum, …) is groot op het algemene niveau van de suikerrijkheid. Het kan meer dan 2
graden bedragen.
Onder de gecommercialiseerde rhizomanierassen is het verschil tussen het minst rijke ras en
het rijkste ras gemiddeld 1,2 graden suikerrijkheid (grafiek hierboven). Voor de
nematodenrassen is het verschil soms iets groter tussen de rassen, afnemend voor sommige
productieve genetica.
Het ras kan, binnen bepaalde grenzen, een lage(re) suikerrijkheid als gevolg van de
teeltomstandigheden compenseren. Een hoger suikergehalte van het ras is dikwijls (en
helaas) gerelateerd aan een lager wortelproductie (tot 15 t/ha) ten opzichte van de andere
rassen. Een hoger suikergehalte daarentegen beïnvloedt de prijs per ton bieten. Dit is
eveneens positief voor de laad- en transportkosten.
De factor « grondtarra »
De hoeveelheid aan de bieten klevende grond is dikwijls zeer gering bij rooi in droge
omstandigheden. In vochtigere omstandigheden daarentegen en vooral in kleverige situaties,
kan de aan de wortels klevende grond meerdere percenten bedragen met belangrijke
financiële boete. Een goede afstelling van de machines, een combinatie van verwijdering van
de grond en beperking van de verliezen en kwetsuren zal moeten uitgevoerd worden.
Reeds 2 jaar nu maakt het criterium « grondtarra » deel uit van het resultaat van de rassen.
De geëxporteerde aarde wordt beboet aan 10€ per ton in het financieel potentieel van de
rassen.
Het raseffect is ook hier, zoals voor de suikerrijkheid en de wortelopbrengst, een interessant
kenmerk van het ras. Bij rooi in droge omstandigheden is de hoeveelheid aarde gering, de
verschillen tussen rassen eveneens. Met een uitvoer van 3 ton aarde/ha (dus minder dan 5%
op bruto gewicht) bedragen de verschillen 1 tot 1,7 ton tussen de beste en de minst goede.
Indien de rooi in een meer kleverig perceel gebeurt en de omstandigheden vochtiger zijn
- 13 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
(groene staven op de grafieken), kunnen de verschillen gaan van 7 tot 12 ton grond (10 tot
15% van het gewicht). De verschillen tussen de rassen zijn verdrievoudigd in waarde, het
gevolg van de financiële boete eveneens !
De factor « bladziekten »
Hoe gevoeliger het ras is voor bladziekten, hoe belangrijker het is om de waarschuwingen te
volgen en op tijd te behandelen met een fungicide. De verschillen zijn welbekend op
witziekte, cercospora, ramularia en roest.
Aan de ene kant is het belangrijk om op tijd de fungicidebehandeling uit te voeren, maar geen
enkele behandeling is verantwoord 40 dagen voor de rooi, noch in september, zelfs indien het
ras zeer gevoelig is. Hierdoor kan men in de praktijk, sommige jaren, de
fungicidebehandeling voor de rooiingen van september overslaan. Hier kunnen we de
« globale » resistentie voor bladziekten benutten. Maar de « goede » gezondheid van het
blad kan ook helpen na afloop van de nawerking van de behandeling, hoewel de effecten hier
aanzienlijk minder zijn.
- 14 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
(*) Relatief tov. Getuige Coyote, EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Benno, Rubens,
Pasteur, Rambler
(willekeurige
rangschikking
van de rassen)
De meerjarige resultaten (2010-)2011-2012
Wit-
ziekte
cerco-
spora
ramu-
laria roest
Op-
komst
bodem-
bedek-
king
wortels
netto
grond-
tarra
suiker-
gehalte
Finan-
cieel
9 = gezond blad *
* * * *
bevestigde "Rhizomanie" rassen
Rubens 4.8 2.9 3.3 4.4 98 6.6 97 87 100.7 98.4
Magellan 3.3 4.5 4.3 6.5 101 6.4 100 115 99.6 99.1
SabrinaKws 7.5 4.6 7.8 7.1 100 5.6 102 98 99.0 100.9
BernadettaKws 6.1 4.1 4.5 5.6 98 5.9 95 97 105.0 101.1
Benno 3.8 4.5 3.5 6.8 101 6.4 99 107 100.1 99.2
Coyote 3.8 4.2 4.0 6.3 101 6.8 98 110 100.3 98.4
RosalindaKws 7.6 4.7 8.0 7.8 101 5.6 105 95 97.8 101.9
EleonoraKws 7.5 4.0 7.3 6.2 99 5.8 100 96 100.8 101.5
Husky 3.7 4.2 2.5 5.8 100 7.7 103 103 98.5 101.1
Rambler 7.4 4.8 5.8 6.5 100 5.8 97 107 102.4 99.5
Pasteur 3.9 4.2 2.8 6.4 101 7.4 102 102 98.9 100.4
lsd
1 8 0.5 1.1
nieuwe "Rhizomanie" rassen
Mercator 4.2 5.1 4.0 5.6 101 6.9 104 100 97.0 100.0
Goodwood 4.9 6.3 7.5 5.3 98 6.1 98 82 103.3 102.0
TimotheaKws 4.8 3.4 3.0 7.0 101 5.7 104 95 100.7 105.0
Candimax 4.3 3.8 3.3 6.2 101 7.0 100 101 98.9 98.9
lsd
2 9 0.6 1.7
- 15 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
(wille-
keurige
rangschik-
king van de
rassen)
De meerjarige resultaten 2010-2011-2012
wit-
ziekte
cerco
spora
Ramu
laria roest
Op-
komst
bodem-
bedek-
king
wortels
netto
grond-
tarra
suiker-
gehalte
Finan-
cieel
Finan-
cieel
besmet
perceel
9 = gezond blad * sol * * * * *
Bevestigde "Nematoden" rassen
Baloo 5.0 5.
1
3.3 5.1 10
1
6.7 100 119 99.0 98.9 99.5
Perruche 6.3 6.
2
7.3 6.6 99 6.8 100 123 98.6 98.5 99.7
Nieuwe "Nematoden" rassen
Bengal 5.1 4.
6
4.0 5.9 10
1
6.7 102 95 98.3 99.9 99.6
Charly 4.5 4.
7
3.3 5.0 10
2
6.7 102 100 99.3 100.
7
101.
2 KassiaKws 6.2 4.
2
3.0 8.0 97 6.1 98 87 103.
0
101.
5
100.
6 Gandhi 5.8 4.
9
3.5 5.6 10
1
6.9 100 98 99.6 99.8 100.
3 lsd
2 9 0.6 1.7 1.7
(*) Relatief tov. Referentie Baloo, Bengal, KassiKws, Gandhi
(willekeurige
rangschik-
king van de
rassen)
De meerjarige resultaten 2010-2011-2012
resis-
tentie-
graad
**
Wit-
ziekte
cerco-
spora
ramu-
laria roest
Op-
komst
bodem-
bedek-
king
wortels
netto
grond-
tarra
suiker-
gehalte
Finan-
cieel
9 = gezond blad * sol * * * *
"Rhizoctonia" rassen
Zorro 2.5 4.8 3.5 4.8 96 6.6 91 79 99.8 90.2 3
Iguane 2.3 4.8 4.8 5.1 97 7.0 91 80 99.3 89.6 3
Vedeta 3.3 6.3 5.3 6.1 98 7.0 86 109 99.4 84.8 2
Gecko 3.5 6.6 5.8 6.1 98 7.4 84 80 101.2 84.5 3
IsabellaKws 7.9 4.8 4.8 6.6 99 6.1 97 105 100.1 96.6 3
lsd 1 8 0.5 1.1
(*) Relatief tov. Getuige Coyote, EleonoraKws, SabrinaKws, RosalindaKws, Benno, Rubens,
Pasteur, Rambler
(**) 1 = hoog resistent
- 16 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Koninklijk Belgisch Instituut
tot Verbetering van de Biet vzw
PVBC
Programma Voorlichting Bieten Cichorei
[email protected] - www.irbab-kbivb.be
met de steun van de Vlaamse overheid - DLV Departement
Landbouw en Visserij; ADLO - Afdeling
Duurzame Landbouwontwikkeling
- Voorlichting
4 Situatie in de bieten doorheen het netwerk waarnemingsvelden van het KBIVB
4.1 Inleiding
Dankzij de oproep van het KBIVB naar externe waarnemers sinds 2006 kon het netwerk
waarnemingsvelden aanzienlijk verbreed worden. In 2012 telt dit netwerk ongeveer 55 bieten- en 20
cichoreivelden en wordt opgevolgd door een veertigtal bietentelers, landbouwkundigen,
gepensioneerden, studenten, medewerkers van het KBIVB, van het PIBO-Tongeren, van de CHPTE-
CEFA (Borgworm) en van de CARAH (Aat).
Sinds 2007 gebeurt de wekelijkse verzending van de waarnemingen naar het KBIVB via een ‘on-line
formulier’ dat rechtstreeks ingevuld wordt op de Website van het Instituut. Deze website (Web site
KBIVB (www.irbab-kbivb.be) > Waarnemingsvelden) geeft ook alle informatie over de uit te voeren
waarnemingen.
Geïnteresseerde kandidaten om mee te werken aan deze teeltopvolging, kunnen dit nog steeds
melden bij KBIVB ([email protected]).
De waarnemingen geven een beeld van de ontwikkeling van de teelt en van de problemen in alle
streken, en laten toe zo snel mogelijk de eventuele noodzaak te bepalen om een behandeling aan te
bevelen tegen een plaag of een ziekte.
Indien dit vereist is wordt een behandelingsadvies onmiddellijk verspreid via de volgende kanalen:
- de website van het KBIVB: www.irbab-kbivb.be,
- de verzendingsdienst per e-mail (gratis, op aanvraag via www.irbab-kbivb.be),
- de landbouwpers, de landbouwkundige diensten van de suikerfabrieken en de provinciale
diensten.
De berichten worden meestal op dinsdag aangepast en in kritieke perioden meerdere keren per week
(bvb. bij aantastingen door bietenkevers, bladluizen of bladschimmelziekten). Deze berichten bevatten
ook meer algemene aanbevelingen (bemestingsadvies, grondvoorbereiding, vorstschade,
onkruidbestrijding, afdekken van de bietenhopen, ...).
- 17 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Nieuwe info via kaarten op website:
Vanaf 2009 worden de gegevens afkomstig van de waarnemingsvelden alsook andere meldingen,
grafisch medegedeeld via kaarten. Gedurende het seizoen 2012 verschenen de volgende kaarten.
In het voorjaar : een kaart met de veldopkomst en een kaart met de melding van schade in de jonge
bieten. Een kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten werd vanaf eind juni uitgegeven en
wekelijks (of dagelijks) aangepast. De aanwezigheid van de verschillende ziekten, alsook het bereiken
van de spuitdrempel kon gevisualiseerd worden per veld.
Deze kaarten laten iedereen toe de situatie in de bietenvelden te volgen, nationaal maar ook in eigen
regio. Een uitleg over de keuze van de kleuren wordt gegeven op de website zelf.
Voorbeeld : kaart met de ontwikkeling van de bladschimmelziekten eind juli 2012
Gelijkaardige kaarten worden ook opgesteld voor de cichoreiteelt.
- 18 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.2 Proefopzet
De meeste waarnemingsvelden zijn gewone “praktijkvelden” waarin tellingen en waarnemingen door
de landbouwers of anderen uitgevoerd worden.
4.3 Waarnemingsveld Tongeren
4.3.1 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: Wintertarwe
b Zaaidatum: 26.03.12
c Zaaiafstand: 19 x 45 cm
d Ras: Eleonora
e Onkruidbestrijding:
- Voor de zaai: niet kerend: Glyfosaat 4 l/ha (pemen) 15.03.12
- naopkomst: 1
e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12
1e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12
2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 + Goltix 0,75 l/ha + olie 0,3 l/ha 30.04.12
3e Dianal 160 0,75 l/ha + Treto 500 0,25 l/ha + Goltix 0,75 l/ha +
uitvloeier 0.5 l/ha 07.05.12
4e Dianal 160 0,75 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0,5 l/ha +
uitvloeier 0,3 l/ha 18.05.12
5e Dianal 160 0,5 l/ha + Treto 500 0,1 l/ha + Frontier 0,6 l/ha 28.05.12
f Bemesting:
Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest 10.08.11 Groenbemester: bladrammenas (matig ontwikkelt) 06.09.10
Chemische stikstof: - Stikstofindex: 133 (normaal)
- Stikstofbehoefte: 152 E N/ha
- Stikstofgift vlak voor zaai 150 E N/ha 24.03.12
Tabel 1: ontledingsuitslag van de bouwlaag
Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 45 Zware Leem
pH-KCl 7.1 6,7 – 7,3 Gunstig
C in % (humus) 1,6 1,2 – 1,6 Normaal
Fosfor (P) 20 12 – 19 Tamelijk hoog
Kalium (potas) (K) 24 14 – 21 Tamelijk hoog
Magnesium (Mg) 18 9 – 15 Tamelijk hoog
Calcium (Ca) 321 169 – 371 Tamelijk hoog
Natrium (Na) 2.4 3,2 – 6,4 Tamelijk laag
Boor (B) ---- --- ---
h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta
i Fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12
j Oogstdatum: 10.10.12
- 19 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.4 Waarnemingsveld Horpmaal
4.4.1 Perceelsgegevens
a. Voorvrucht: Wintertarwe
b. Groenbemester = gele mosterd zeer sterk ontwikkeld 7.08.10
c. Ploegen jan.11
d. Zaaidatum: 25.03.12
e. Zaaiafstand: 20 cm x 45 cm
f. Ras: Isabella
g. Onkruidbestrijding:
- vooropkomst : Pyramin 3 l/ha 24.03.12
- naopkomst:
1e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha + Goltix 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 19.04.12
2e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha +
Goltix 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 28.04.12
3e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 250 cc/ha +
Goltix 0,5 l/ha + Pyramin 0,5 l/ha + Actirob 250 cc/ha 09.05.12
4e: Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 300 cc/ha + Goltix 750 cc/ha +
Venzar 200 cc/ha + Actirob 250 cc/ha 19.05.12
5e: Dianal 160 1l/ha + Frontier 0,5 l/ha 26.05.12
6e
Frontier 0,5 l/ha 04.06.12
h. Insectenbestrijding: Poncho Beta
i. Bemesting: 15 ton/ha runderdrijfmest op de akker 16.03.12
50 EN/ha vloeibare N voor zaaibedbereiding 20.03.12
j. Fungicidebehandeling: Spyrale 1 l/ha 08.09.12
k. Oogstdatum 25.10.12
- 20 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.5 Situatie van de bieten in 2012 (Bron KBIVB)
4.5.1 Zaai en opkomst
Februari 2012 werd gekenmerkt door een lange en koude periode van vorst (15 dagen vorst, tot -
13°C te Ukkel). Er werden nog heel veel gronden geploegd op het einde van januari, juist voor de
periode van vorst en in zeer goede omstandigheden. Hierdoor vertoonden de gronden over het
algemeen een goede structuur. De akker van in de herfst geploegde percelen is door de vele regenval
van december daarentegen meer afgevlakt (152 mm te Ukkel, norm. : 69 mm). Na de vorstperiode
van februari, warmde de grond langzaam op. Het weer was relatief goed (30 mm te Ukkel in februari ;
norm. : 63 mm).
In verschillende bietenstreken van het land werd de allereerste zaai uitgevoerd op donderdag 15
maart. In het weekend van 17-18 maart werd plaatselijk een doortocht van regen waargenomen.
Sommige streken hadden weinig regen, andere bijna niets. Op maandag 19 maart waren er reeds ±
260 hectare gezaaid, voornamelijk aan de kust, in de streek van Quévy, en in Haspengouw. In het
kader van de onderzoeken betreffende een vroege zaai voor de verlenging van de groeiperiode van
de biet, heeft het KBIVB op vrijdag 16 maart een proef aangelegd met verschillende rassen en
plantdichtheden.
De week van 19/03 tot 25/03 was het fris, droog en zonnig. Het einde van die week werd gekenmerkt
door hogere temperaturen. Veel landbouwers hebben van deze zeer gunstige weersomstandigheden
geprofiteerd om de grondbewerking en de zaai te realiseren. De zaai gebeurde voornamelijk in zware
grond (streek van Veurne, de Polders van Brugge, Eeklo en de Schelde) en eveneens in
Haspengouw en een beetje in het Centrum van het land. Veel gronden in Henegouwen en
Vlaanderen waren nog te nat door de hevige regens en sneeuwbuien waargenomen in deze streek
tijdens de eerste decade van maart.
De temperaturen en de weersomstandigheden (afwezigheid van regen) eind maart waren gunstig
voor de verderzetting van de zaai. De 50-zaaidatum (50% van de oppervlakte gezaaid) valt in 2012
op 28/03. De gemiddelde 50-zaaidatum van de laatste twintig jaar is ongeveer 11 april. De vroegste
50-zaaidata van de laatste 30 jaar (sinds 1982) zijn : 24/03 in 2003; 25/03 in 1993; 26/03 in 1990 en
27/03 in 2011. De 50-zaaidata van de laatste 5 jaar zijn: 27/03 in 2011; 15/04 in 2010; 05/04 in 2009;
20/04 in 2008; 06/04 in 2007.
Volgens de gegevens verstrekt door de Landbouwkungdige Diensten van de suikerfabrieken, blijkt dat
in 2012 :
- De rassen tolerant voor rhizoctonia bruinwortelrot gebruikt worden op ± 8,5% van het areaal,
(8% in 2011; 7,3% in 2010; 7% in 2009; 5,2% in 2008; 6,3% in 2007).
- Het gebruikte percentage rassen tolerant voor het bietencystennematode toeneemt met
11,8% van het areaal (8% in 2011 en 2010; 7% in 2009; 5,6% in 2008; 4,9% in 2007).
- Het percentage zaad behandeld met een insecticide in de omhulling (behandeling van zaad
op basis van Poncho Beta of Cruiser&Force of Imprimo) 98,5% bedraagt in 2012 (97,8% in
2011; 97% in 2010; 95% in 2009; 88% in 2008; 83% in 2007).
- Zoals sinds 2010, het gebruikte percentage « geactiveerd » zaad praktisch 100% van de loten
bereikt (90% in 2009).
- 21 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
De voorziene oppervlakte in 2012 bedroeg 62.570 ha, dit is een daling van 3% ten opzicht van 2011.
De bietenoppervlakte bedroeg 64.404 ha in 2011; 59.185 ha in 2010; 63.617 ha in 2009; 63.867 ha in
2008 en 84.691 ha in 2007.
Vorst bleef in april niet uit. Er is uiteindelijk weinig schade door nachtvorst waargenomen. Slechts
enkele velden in de streek van Luik die juist aan het opkomen waren zijn enigszins aangetast (zaai
van ±18-20/03). Deze velden waren weliswaar niet genoeg beschadigd om een herzaai te
verantwoorden.
Hevige stortbuien en hagelbuien, plaatselijk waargenomen op woensdag 11/04 en op zaterdag 14/04.
Sommige velden in de streek van Haspengouw waren enigszins aangetast (uiteinden van de
kiemlobben beschadigd). Door de koude komen de bieten, die (soms te diep cf 2011) gezaaid werden
begin april, moeilijk op. Dankzij de zeer goede weersomstandigheden de voorbij jaren was de
opkomst sneller en homogener. Dit jaar echter kwamen alle (kleine) imperfecties van de zaai
tevoorschijn.
De volgende tabel geeft de uitzaai van de suikerbieten weer per suikerindustrie en per week.
26/03 02/04 10/04 16/04
ISCAL Sugar 7,5 50 89 94
RT-TS 47 91 99 99,5
Nationaal 36,5 80 96 98
(bron: RT/TS en ISCAL)
- 22 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.5.2 Plagen en ziekten in het voorjaar
De eerste meldingen van slakkenschade werden genoteerd kort na het paasweekend. Bij schade
door slakken wordt er een toepassing van een erkend lokaas-granulaat aanbevolen. De
doeltreffendheid van de behandeling wordt verzekerd door een tiental granulaten te plaatsen onder
een plastiek (50 x 50 cm) die tegen de grond wordt gehouden. De toediening van de granulaten moet
herhaald worden met een interval van verschillende dagen, indien, nadat de vallen na enkele dagen
verplaatst werden, er opnieuw slakken onder de nieuwe vallen waargenomen worden.
Er wordt eveneens schade door emelten waargenomen. Deze schade kan verward worden met deze
veroorzaakt door slakken (uitgetrokken kiemlobben en bladeren, doorgesneden, opgegeten,…).
Daarom moet men, in geval van schade van het type « slak », bij de keuze van een lokaas-granulaat
de voorkeur geven aan Mesurol Pro. Waarnemingen hebben immers reeds aangetoond dat dit
product een gedeeltelijke doeltreffendheid had op emelten (in tegenstelling tot producten op basis van
metaldehyde of ijzerfosfaat). Bovendien kan de aanwezigheid van emelten (grote grijze cylindrische
larven) in een bietenveld het uittrekken van de kiemplanten door vogels (kraaien) op zoek naar deze
larven veroorzaken. Deze schade kan in enkele uren een grote omvang nemen.
De onkruidbestrijding verliep vrij gemakkelijk het voorbije jaar en zeker gemakkelijk in vergelijking met
seizoen 2011. De behandeling in zowel vooropkomst als na-opkomst zijn over het algemeen
uitgevoerd in goede omstandigheden. Praktisch heel het voorjaar was het somber en fris. Het heeft
dan ook meer dan 2 maanden geduurd vooraleer de eerst gezaaid bieten (rond 20 maart) de rij
gesloten hadden.
Vanaf half juni werd een grote activiteit van insecten waargenomen in de velden en dan voornamelijk
van nuttige insecten. Lieveheersbeestje werden veelal waargenomen. Ook groene perzikbladluizen,
zwarte bonenluis evenals bietenvliegen en bovengrondse kevers worden waargenomen. In velden
waarvan het zaaizaad met insecticide behandeld is geworden vormen deze insecten dan ook geen
schade.
4.5.3 Plagen en ziekten - toestand zomer
Op dinsdag 2 juli was er geen enkele schadelijke bladziekte waargenomen in het netwerk van
waarnemingsvelden van het KBIVB (geen witziekte, noch cercospora, ramularia of roest). De
secundaire infecties ten gevolge van de bacterie Pseudomonas, waargenomen sinds begin juni,
waren nog steeds goed zichtbaar in een aantal velden en op een aantal rassen.
De eerste symptomen van witziekte, cercospora, ramularia en/of roest werden op 24 juli
waargenomen in enkele velden van het netwerk waarnemingsvelden. Echter op dat moment werd de
behandelingsdrempel voor deze bladziekten nergens bereikt.
- 23 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Ziekte Schadedrempel of spuitdrempel
Witziekte 15 % 15%= 7 – 8
aangetaste
bladeren per 50
bladeren Roest 15 %
Cercospora 5 % 5% =2 – 3
aangetaste
bladeren per 50
bladeren Ramularia 5 %
Tijdens de laatste week van juli hebben witziekte, roest en vooral Ramularia zich in meerdere velden
van het netwerk in de waarnemingsvelden verder ontwikkeld. Op dat moment werd de
behandelingsdrempel voor Ramularia in 25 % van de percelen overschreden. Cercospora was
nagenoeg in de velden afwezig, maar kan in vele velden verward worden met vlekken van de
aantasting door de bacterie Pseudomonas.
Gedurende de eerste week nam de aantastingsgraad van voornamelijk Ramularia en witziekte toe. 50
% van de percelen overschreden de behandelingsdrempel. Echter bleken er grote verschillen
aanwezig te zijn tussen bepaalde percelen. Sommige velden vertoonden nog geen ziekte. De
ziektedruk in cichoreipercelen was op dat moment betrekkelijk laag.
Half augustus kon men besluiten o.b.v. de verschillende waarnemingsvelden dat in 60 % van de
percelen de behandelingsdrempel was overschreden. Het advies op dat moment was dan ook
controleer uw velden. En indien de drempel niet bereikt was en er voor 15 oktober gerooid wordt het
niet rendabel was een behandeling uit te voeren. In de cichoreiteelt was de druk half augustus nog
steeds laag. Enkel witziekte en roest kwamen her en der voor.
4.5.4 Wortelziekten
Typisch sinds 2009 is de uitbreiding, over de hele leemstreek maar eveneens de poldergronden van
het violetwortelrot. Deze wortelziekte komt vooral voor op diepe leembodems, op percelen met een
hoge pH en is niet bijzonder afhankelijk van een slechte structuur. Deze ziekte wordt meestal pas bij
de oogst vastgesteld: Bieten sterven niet af maar het blad verkleurd met haarden. Het wortelrot wordt
pas duidelijk in de hoop!
Na de oogst vertonen de bieten dezelfde symptomen als bruinwortelrot (Rhizoctonia solani) waardoor
de bewaringscapaciteit van de bieten duidelijk achteruit gaan.
Violetrot heeft een zeer grote waaier aan waardplanten, waardoor de bestrijding door vruchtwisseling
moeilijk te ondernemen is.
Er bestaat momenteel géén resistentie in bieten tegen violetrot, ook de resistentie tegen Rhizoctonia
solani helpt hier niet! In 2011 werden meerdere gevallen van violet wortelrot vastgesteld bij de oogst.
Aphanomyces
Velden met symptomen = vroege rooi
Nogal ernstige wortelrotsymptomen kunnen in enkele velden waargenomen worden op de
bietenwortels. Het betreft in dit geval zwartrot veroorzaakt door een bodemschimmel van het genus
Aphanomyces sp. De groei van de aangetaste bieten heeft momenteel niet altijd een vertraging van
- 24 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
de ontwikkeling of een afsterven van het blad tot gevolg. Wanneer men de bieten uittrekt kan men op
sommige wortels rotte zones met een opengebarsten opperhuid en oppervlakkige sponsachtige
scheuren waarnemen, min of meer vierkant en zwart door een necrose van het weefsel ter hoogte
van de wortelgroeven. Deze droge verrotting blijft vaak oppervlakkig en tast het wortelweefsel weinig
aan in de diepte. Bij het snijden vertonen de interne delen van de wortel weinig zichtbare schade aan
het weefsel. De kraag en de punt van de wortel zijn minder aangetast door deze ziekte. Het zijn vaak
de zones met lichtere grond die aangetast zijn.
Deze ziekte tast vaak de wortel van de biet aan, iets boven de zone van de zaaibedbereiding (zone
met potentiële verslemping van de grond tijdens het openbreken van de grond in nog vochtige
omstandigheden). Het stagnerend water aan de oppervlakte of iets dieper na hevige regen is een
gunstig element. De besmetting kan reeds hebben plaatsgevonden in de lente in de meer vochtige
gronden (symptoom van insnoering van de wortel) of heeft zich geïnstalleerd met de hevige regens in
juli (zwartwortelrot).
Er is geen behandeling om deze ziekte te bestrijden.
Men moet met voorrang de velden rooien waar zo’n symptomen zouden waargenomen zijn om de
gevolgen te beperken van deze wortelverrotting in de bietenhoop, bestemd voor bewaring op lange
termijn. De zwaar aangetaste wortels kunnen breken tijdens het rooien.
Deze ziekte werd vaak waargenomen in augustus 1991, ten gevolge van zware regenval en hoge
temperaturen in juni en juli. Een te lage pH, een laag calciumgehalte en/of een gebrek aan
bodemstructuur zijn gungstige elementen. De bieten aangetast door deze verrotting in 1991 konden
1,5 tot 2,5 punten aan suikerghalte verliezen. De industriële kwaliteit werd slechts licht beïnvloed. Het
verlies aan wortelopbrengst in het veld was minder belangrijk dan dit van andere wortelverrottingen
(rhizoctonia wortelrot, violetwortelrot,…).
4.5.5 Opbrengsten proefrooiingen
De gemiddelde resultaten van de eerste bemonstering van de suikerfabrieken op 6 augustus
weerspiegelen goed de trage ontwikkeling van bieten deze lente. De suikeropbrengst bedraagt
momenteel ± 6,78 t/ha. Deze lag op 10,14 t/ha in 2011 en op 7,21 t/ha in dezelfde periode in 2010. De
suikeropbrengst is ook 0,8 ton lager dan de gemiddelde opbrengst van de laatste 10 jaar (7,57 t/ha).
De opbrengst van 2012 is licht boven de opbrengst van 2005, 2006 en 2008. De suikeropbrengst is
het resultaat van een laag wortelgewicht (46,6 ton/ha) en een suikergehalte van 14,5 °Z. Zowel de
wortelopbrengst als het suikergehalte zijn veel lager dan deze van 2011 (15,8 °Z en 64 t/ha). Zij zijn
0,4 °Z en 4 ton lager dan de gemiddelden van de laatste 10 jaar (14,9 °Z en 50,5 t/ha).
De bladmassa is echter uitzonderlijk hoog met 68,6 ton/ha, wat 17 ton hoger is dan het gemiddelde
van de laatste 10 jaar (51,9 t/ha). De verhouding bladmassa/wortel is dan ook de hoogste met een
cijfer van 1,5 ten opzichte van 1,0 voor het gemiddelde van de laatste 10 jaar.
Volgens het gemiddelde van de resultaten van de bemonstering door de suikerfabrieken op 20
augustus bedraagt de suikeropbrengst momenteel ±9,3 t/ha. Deze benadert de gemiddelde
suikeropbrengst van 2010 (9,45 t/ha) en deze van de laatste 10 jaar op dezelfde datum (9,6 t/ha). De
suikeropbrengst is daarentegen duidelijk lager dan die van 2011 en 2009 (meer dan 12 t/ha op 20
augustus). De toename van de suikeropbrengst/ha tijdens de laatste 2 weken is uitzonderlijk met 2,5
t/ha, dit is 178 kg suiker per dag en per hectare (2011 : 149 kg ; 2010 : 159 kg ; gemiddelde 10 jaar :
143 kg/dag).
Dank zij de zeer geringe neerslag opgemeten tijdens de laatste 2 weken, is het suikergehalte met
1,8°Z gestegen en bedraagt momenteel 16,3°Z, dit is de tweede hoogste van de laatste 10 jaar. Het
suikergehalte is 0,2°Z hoger dan in 2011.
- 25 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Daarentegen ligt de wortelopbrengst op 56,9 t/ha, dit is 9 ton lager dan het gemiddelde van de laatste
5 jaar. Zij is gestegen met 10 t/ha tijdens de laatste 2 weken.
De bladmassa blijft steeds zeer hoog (67 t/ha) en is ruim hoger dan het gemiddelde van de laatste 5
of 10 jaar (respectievelijk 54 en 53 t/ha). De afname is slechts 2 ton/ha tijdens de laatste 2 weken.
Volgens het gemiddelde van de resultaten van de bemonstering door de suikerfabrieken op 3
september bedraagt de suikeropbrengst momenteel ±11,1 t/ha. Deze benadert de gemiddelde
suikeropbrengst van 2007 (11,2 t/ha), is hoger dan deze van 2008, maar ruim onder deze van 2009
en 2011. Dit is juist onder het gemiddelde van de laatste 5 en gelijk aan het gemiddelde van de
laatste 10 jaar (zonder 2011 !). De toename van de suikeropbrengst/ha tijdens de laatste 2 weken
bedraagt 1,8 t/ha (tegen 2,5 t/ha tijdens de vorige 2 weken), dit is 133 kg suiker per dag per hectare,
hetgeen de gemiddelde toename is van de laatste 10 jaar (zonder 2011).
Dank zij de matige neerslag, opgemeten tijdens de laatste 2 weken, is het suikergehalte nog met
0,2°Z gestegen en bedraagt momenteel 16,6°Z, dit is de derde hoogste van de laatste 10 jaar (zonder
2011).
De wortelopbrengst is gestegen met 10,4 t/ha en situeert zich op 67,2 t/ha, dit is één van de laagste
wortelopbrengsten van de laatste 10 jaar.
De bladmassa neemt af met 6 ton tijdens de laatste 2 weken maar blijft nog steeds zeer hoog (60
t/ha) en is ruim hoger dan het gemiddelde van de laatste 5 of 10 jaar (50 t/ha). De verhouding blad/
wortel daalt eindelijk onder het cijfer 1, dit is ongewoon laat.
Wij wijzen erop dat de meerjarige gemiddelden geen rekening houden met 2011, daar de derde
staalname niet werd uitgevoerd.
- 26 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5 Bespreking van de schimmelziekten
Meeldauw, bruine roest, cercospora, ramularia en de wortelschimmelziektes rhizoctonia,
violetwortelrot en rhizomanie
5.1 Meeldauw
Symptomen en schade
Meeldauw of witziekte, kwam dit jaar meer voor dan de voorbije jaren.
De bladeren worden in de loop van de zomer met een witte, stofachtige poederlaag bedekt. Ze blijven
aanvankelijk groen, worden daarna geelachtig wit en drogen bij zware aantasting uit.
Onder bepaalde omstandigheden verschijnen, te midden van de witte poederlaag, korrels. Eerst geel
van kleur en vervolgens zwart. De ziekte komt aanvankelijk op afzonderlijke planten voor, maar
verspreidt zich daarna snel over het ganse perceel. De aanwezigheid van de schimmel op de
bladeren vermindert de werking van de bladgroenkorrels en veroorzaakt daardoor opbrengstverliezen.
Beschrijving
De witte poederlaag bestaat uit een stelsel van schimmeldraden. Voor de ontwikkeling is warmte
nodig (beste temperatuur 20°C), vandaar het late optreden in de zomer. Bij zeer gunstige
omstandigheden verschijnt de ziekte omstreeks de tweede helft van juli, in noordwest Europa pas in
de maand augustus.
De afwisseling van droge en vochtige perioden schijnt eveneens een belangrijke factor bij de
ontwikkeling van de conidiosporen te zijn, die zich verspreiden en de ziekte overbrengen. Dit wordt
bevorderd door dauw en irrigatie. De korrels die zich bij een vergevorderd stadium tussen het
mycelium bevinden, zijn kleine sporenbevattende organen, die de schimmel in staat stellen
ongunstige perioden te overleven.
5.2 Bruine roest
Symptomen en schade
Vanaf het begin van de zomer verschijnen kleine oneffenheden van ongeveer 1 mm doorsnede en
roodoranje tot bruin gekleurd op beide zijden van de bladschijf. Deze oneffenheden bevatten een fijn
roodbruin poeder, dat uit schimmelsporen bestaat.
Tegen het eind van de vegetatieperiode ziet men ook op de bladstelen elliptisch gevormde vlekken
ontstaan.
De schade die door deze ziekte wordt veroorzaakt, is zelden van betekenis. Bij zware aantasting kan
de vroegtijdige uitdroging van bepaalde bladeren een opbrengstderving veroorzaken. De aantastingen
vinden in het algemeen aan het eind van de zomer plaats, gelijk met andere bladschimmelziekten,
zoals de meeldauw.
Beschrijving
De symptomen van de voorjaarsroest komen overeen met het eerste ontwikkelingsstadium van de
schimmel die dan ecidiosporen voortbrengt. Deze sporen vormen nieuwe plekken op dezelfde plant of
de omliggende planten, die op hun beurt uredosporen (zomersporen) bevatten. De bruine sporen die
aan het eind van de zomer worden gevormd, heten teleutosporen. Ze dragen zorg voor de
overwintering van de schimmel.
De sporen in de roestplekken zijn bolvormig, met een doorsnede van ongeveer 1/100 mm en ze
vertonen onder de microscoop rondom kleine puntjes.
Een overmaat aan stikstof schijnt de ontwikkeling van deze ziekte te bevorderen.
- 27 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.3 Cercospora
Symptomen en schade
Op de bladeren verschijnen talloze ronde grijze vlekken, omgeven met een rode of bruine rand.
Naarmate de aantasting vordert, vermeerderen de vlekken zich en veroorzaken een volledig
verdrogen van de aangetaste bladeren. Bij vochtig weer ontstaan in het midden van de vlekken
zwarte puntjes, omgeven door een grijze viltlaag, in het bijzonder aan de onderzijde van de bladeren.
De eerste symptomen verschijnen hier en daar op enkele planten en deze vormen een haard vanwaar
de ziekte zich over het gehele perceel verspreidt.
Bij sterke aantastingen wordt het volledige bladapparaat vernietigd, de plant reageert vervolgens door
nieuw blad te vormen dat ook weer wordt aangetast. De kop wordt hoger. Hierdoor kunnen
aanzienlijke verliezen aan wortelgewicht en suikergehalte worden veroorzaakt.
Beschrijving
De ziekte wordt veroorzaakt door cercospora beticola, een schimmel die zich systematisch door de
plant verplaatst. De besmetting van de plant ontstaat door een spore die in warme en vochtige
omstandigheden op een blad ontkiemt. De schimmeldraden dringen door de opening van een
huidmondje in het blad en groeien door het weefsel. Enkele dagen na de besmetting vormen zich
kleine vlekjes op de bladeren gevolgd door de ontwikkeling van zwarte puntjes en de grijze viltlaag,
waarin de sporendragers voorkomen, die de lange en meercellige sporen van de schimmel dragen.
Deze sporen, die door de regen worden verspreid, brengen de ziekte over op de omringende planten.
Vochtigheid en warmte (temperaturen boven 17°C) zijn nodig om de schimmel te doen ontwikkelen.
De sporen blijven in de plant en op het zaad gedurende lange tijd levenskrachtig. Dit is de reden
waarom het risico op aantasting bij een kortere rotatie met bieten groter is.
5.4 Ramularia
Symptomen en schade
De schimmel veroorzaakt grijze tot bruinachtige vlekken, die soms door een donkere bies omrand zijn.
In het algemeen zijn ze groter en onregelmatiger dan de vlekken van cercospora. Daarenboven
verschijnen in de Ramularia-bladvlekken spierwitte puntjes. Dit zijn de sporendragers die door de
huidmondjes uit het blad steken en de sporen dragen.
Zware aantastingen leiden tot volledige uitdroging van de bladeren, waarbij verliezen van de
suikeropbrengst of van het zaad bij zaaibieten ontstaan.
Beschrijving
De ontwikkeling van deze schimmel vindt plaats bij relatief lage temperaturen en zelfs tijdens de
winter (beste temperatuur 17°C). De bemesting kan slechts in vochtige omstandigheden plaatsvinden
(relatieve vochtigheid meer dan 95 %) en wel door middel van de schimmeldraden die vanuit een
spore in de huidmondjes binnendringen. 15 dagen later heeft de schimmel zich in het blad ontwikkeld
en treden de eerste symptomen op. De schimmel kan blijven voortbestaan in dode bladeren en in de
bodem.
- 28 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.5 Rhizoctonia
Een veel voorkomend probleem de voorbije jaren, was de schimmelziekte rhizoctonia.
Symptomen en schade
Deze ziekte, die door een bodemschimmel wordt veroorzaakt, ontwikkelt zich pleksgewijs in
bietenvelden.
In eerste instantie verwelken de planten en vervolgens sterft het blad langzamerhand geheel af.
Op het bovenste deel van de bietenwortel ontstaat een bruine verrotting die meer of minder diep
doordringt, naargelang van het ontwikkelingsstadium van de ziekte.
Beschrijving
De schimmel overleeft in de grond in de vorm van sclerotiën, waaruit zich schimmeldraden
ontwikkelen, die het worteloppervlak aantasten en daarna geleidelijk dieper doordringen en de
verrotting veroorzaken.
Deze ziekte kan zich vrij vroeg openbaren en wordt in haar ontwikkeling versneld door een hoge
bodemtemperatuur, slechte structuur en een overmaat aan vocht.
Economische betekenis
De schade beperkt zich in het algemeen tot enkele haarden in het veld, maar bij een vroege
aantasting kunnen de bieten volledig vernield worden.
De sclerotiën blijven in de grond zeer lang levenskrachtig.
Bij iedere teelt van waardplanten in de vruchtafwisseling treedt de ziekte weer op en kan ze zich
verder verspreiden.
Goede mogelijkheden tot bestrijding zijn verbetering van de bodemstructuur en vermindering van het
aantal waardegewassen in de vruchtopvolging.
Aardappelen en een groot aantal groentegewassen, zoals wortelen, bonen, boerenkool en
schorseneren, worden door bepaalde rassen van deze schimmel aangetast.
5.6 Rhizomanie
Symptomen en schade
De virusziekte rhizomanie (rhizo = wortel, manie = gekheid) is gekenmerkt door een abnormaal sterke
ontwikkeling van zijwortels op de hoofdwortel. De hoofdwortel vertraagt daardoor sterk in zijn
ontwikkeling en vertoont meestal een typische insnoering naar de worteltip toe.
Naast de kenmerkende wortelsymptomen zijn er ook aanwijzingen van een virusinfectie op het
bladniveau. Geïnfecteerde planten verwelken vlugger bij droogtestress.
Bij het begin van de zomer gaan de bladeren opkrullen. De bladnerven kunnen over hun volledige
lengte vergelen. De bladsymptomen zijn soms van tijdelijke aard en kunnen na enige tijd verdwijnen.
De typische bruinverkleuring van de vaatbundels kan na dwarsdoorsnede van de wortel uitsluitsel
geven betreffende een rhizomanie-infectie.
De schade aangericht door deze ziekte kan zeer ernstig zijn. In een aangetast perceel zijn meestal
een groot deel van de planten geïnfecteerd. De wortels zijn slecht gevormd en zeer klein. De
opbrengst daalt drastisch zowel op het niveau van wortelgewicht als suikeropbrengst. Een daling
onder het niveau van 12 % suiker is niet ongewoon.
- 29 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Beschrijving
Het organisme verantwoordelijk voor deze ziekte is een staafvormig viruspartikel (Beet Necrotic
Yellow Vein Virus). Enkel via de vector Polymyxa Betae (bodemschimmel) kan het virus de
suikerbietenplanten besmetten. De geografische verspreiding en de evolutie van het besmette areaal
worden enkel en alleen bepaald door de vector. Bij een overmaat aan water (irrigatie, lager gelegen
velden) en hoge temperaturen kan de ziekte zich snel verspreiden op een veld dankzij de
zwemsporen van de vector. Een slechte bodemstructuur bevordert eveneens de verspreiding van de
ziekte.
Economische betekenis
Rhizomanie is een bedreiging voor de suikerbietenteelt. Mochten er geen bestrijdingsmiddelen
voorhanden zijn, dan zou de teelt in sommige streken onmogelijk zijn geworden. Mede de zeer lage
opbrengst en de duurzame overleving van de vectorsporen in de grond vormen de grootste
bedreiging.
Het gebruik van rhizomanietolerante/resistentie suikerbietenrassen is op dit ogenblik de enige
mogelijkheid om een normale opbrengst te bekomen in besmette velden.
Grondontsmetting lost slechts tijdelijk het probleem op en is bovendien economisch niet verantwoord.
In de afgelopen 20 jaar is de ziekte gestaag uitgebreid en is momenteel aanwezig in alle landen waar
extensief aan suikerbietenteelt wordt gedaan. In Frankrijk bijvoorbeeld werd ze voor het eerst
waargenomen in de streek van Alsace en recent ook ten zuiden van het bekken van Parijs en in de
Côte d’Or.
Opmerking
Recentelijk onderzoek in Nederland toonde aan dat op steeds meer plaatsen een variant van het
rhizomanievirus (AYPR) de resistentie van bestaande suikerbietenrassen doorbreekt .
Symptomen van resistentiedoorbraak
Aanvullende resistentie is in principe alleen nodig als u suikerbieten gaat telen op een perceel waar bij
de vorige suikerbietenteelt met een rhizomanieresistent ras veel blinkers (>2-5%) waren of waar
blinkers in plekken of stroken bij elkaar stonden. Een blinker is een bietenplant die de symptomen
heeft van rhizomanie. Ook als u op uw bedrijf de afgelopen jaren deze symptomen in een
rhizomanieresistent ras al meerdere jaren achter elkaar waarnam, is aanvullende resistentie aan te
raden. Ook dit jaar zijn er op diverse locaties door heel Nederland percelen met veel blinkers, vaak in
plekken en stroken.
Aanvullende resistentie al beschikbaar
Alle kwekers werken hard aan rassen met aanvullende resistentie tegen rhizomanie. Momenteel staat
er op de rhizomanierassenlijst in Nederland één ras met aanvullende resistentie: Sandra KWS. We
hebben het getoetst op de standaardrassenproefvelden op opbrengst en kwaliteit. Uit
klimaatkamertesten van het IRS blijkt dat vermeerdering van de AYPR-variant in dit ras minimaal is.
Dit geeft aan dat de aanvullende resistentie het virus beheersbaar maakt.
5.7 Violetwortelrot
Symptomen en schade
De symptomen verschijnen in het algemeen pas laat en worden gekenmerkt door verwelking van het
blad. Plekken met aangetaste planten verschijnen in het veld, die vooral bij droogte goed zichtbaar
zijn. Op de wortel ontstaan paarse, oppervlakkige en min of meer omvangrijke vlekken, die met een
- 30 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
viltachtige schimmellaag bedekt zijn en zich over een groot deel van de biet kunnen verspreiden. De
verrotting onder deze vlekken kan meer of minder diep doordringen. In geval van ernstige aantasting
is de wortel in zijn geheel verrot.
Beschrijving
De veroorzaker is een bodemschimmel, die jaren in de grond kan overleven, dankzij “sclerotiën”.
Deze kleine, bolvormige en zeer resistente lichaampjes kunnen gedurende minstens 7 jaar
levensvatbaar blijven. Wanneer de omstandigheden gunstig zijn, ontwikkelt de schimmel zich op de
huid en later ook in het binnenste van de biet. Langzaam verspreidt deze zich door de bodem van de
ene plant naar de andere. Deze ziekte komt in het algemeen pas laat tot ontwikkeling en leidt zelden
tot het afsterven van de plant. Meestal wordt de ziekte pas bij het rooien ontdekt. Deze schimmel tast
eveneens andere cultuurplanten aan, zoals luzerne, klaver en aardappelen.
Een zekere mate van bodemverdichting en een slechte structuur zijn de voornaamste
omstandigheden, die de ontwikkeling van deze ziekte begunstigen.
Economische betekenis
Deze ziekte neemt zelden ernstige vormen aan. Aantasting mag echter niet veronachtzaamd worden,
omdat de schimmel zijn ontwikkeling voortzet op de bieten in de opslag en daarbij snel naburige
wortels kan besmetten, waardoor aanzienlijke verliezen bij bewaring kunnen ontstaan. Deze ziekte
komt algemeen voor op verschillende grondsoorten.
Beheersing
Er zijn geen directe maatregelen te nemen tegen violetwortelrot. Ook de rassen die resistent zijn
tegen rhizoctonia kunnen last hebben van violetwortelrot. Om dit te voorkomen, moet de structuur van
het perceel op orde zijn. Ook kent violetwortelrot veel waardplanten, waaronder distels en
aardappelen. Het verbeteren van de structuur en een goede bestrijding van de distels in alle
gewassen kan helpen om de schade te beperken. Noteer de plaats van de plekken met violetwortelrot
in de aantekeningen van het perceel.
Zelf herkennen?
Om violetwortelrot zelf te herkennen kunt u de biet schoonmaken. Dit kan met water en een klein
borsteltje of afwasborstel. Wanneer u de biet vervolgens laat drogen op kamertemperatuur wordt het
paarse schimmelpluis veel beter zichtbaar in ongeveer 1 à 2 dagen.
- 31 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
6 Erosieproef in suikerbieten
6.1 Proefopzet
Reeds 4 jaar worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: ploegen, schijveneg
tijdens de winterperiode, vaste tand cultivator tijdens de winterperiode en beperkte niet-kerende
grondbewerking in het voorjaar. Er gebeurt een vergelijking tussen de technieken qua opkomst, groei,
erosie, bodemvocht in het voorjaar, onkruiddruk, ziekteaantasting, rooibaarheid, opbrengst en
percentage suiker.
6.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: Wintertarwe
b Zaaidatum: 26.03.12
c Zaaiafstand: 19 x 45 cm
d Ras: Eleonora
e Onkruidbestrijding:
- Voor de zaai: niet kerend: Glyfosaat 4 l/ha (pemen) 15.03.12
- naopkomst:
1e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12
1e Betanal Elite 0,9 l/ha + Goltix 0,750 l/ha + olie 0,3 l/ha 19.04.12
2e Dianal 160 1 l/ha + Treto 500 0,250 + Goltix 0,75 l/ha + olie 0,3 l/ha 30.04.12
3e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0.25 l/ha + Goltix 0.75 l/ha +
uitvloeier 0.5 l/ha 07.05.12
4e Dianal 160 0.75 l/ha + Treto 500 0,2 l/ha + Dual Gold 0.5 l/ha +
uitvloeier 0,3 l/ha 18.05.12
5e Dianal 160 0.5 l/ha + Treto 500 0.1 l/ha + Frontier 0.6l/ha 28.05.12
f Bemesting:
Organische bemesting: 15 ton/ha varkensdrijfmest 10.08.11 Groenbemester: bladrammenas (matig ontwikkelt) 06.09.10
Chemische stikstof: - Stikstofindex: 133 (normaal)
- Stikstofbehoefte: 152 E N/ha
- Stikstofgift vlak voor zaai 150 E N/ha 24.03.12
Tabel 1: ontledingsuitslag van de bouwlaag
Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 45 Zware Leem
pH-KCl 7.1 6,7 – 7,3 Gunstig
C in % (humus) 1,6 1,2 – 1,6 Normaal
Fosfor (P) 20 12 – 19 Tamelijk hoog
Kalium (potas) (K) 24 14 – 21 Tamelijk hoog
Magnesium (Mg) 18 9 – 15 Tamelijk hoog
Calcium (Ca) 321 169 – 371 Tamelijk hoog
Natrium (Na) 2.4 3,2 – 6,4 Tamelijk laag
Boor (B) ---- --- ---
- 32 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
h Insectenbestrijding: zaaizaadbehandeling met Pocho Beta
i fungicidebehandeling: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12
j Oogstdatum: 03.10.12
k Ontleding suikerbieten 05.10.12
6.3 Aangelegde objecten
Tabel 3 : Verschillende bodembewerkingen in de objecten.
nr Objecten
Datum
bewerking
winterperiode
Type
bewerking
voorjaar
Datum
bewerking
Voorjaar
1 Zonder voorbewerking
winter /
Vaste tand +
rotoreg en rol
1 * Canadese Eg
+ 2 * compactor
21.03.12
24.03.12
24.03.12
25.03.12
2 Voorbewerking schijveneg
winter 14.11.11
1 * Canadese Eg
+ 2 * compactor
24.03.12
25.03.12 3
Voorbewerking vaste tand
winter 14.11.11
4 Ploegen 14.11.11
Afslepen akker
+1 * Canadese Eg
+2 * compactor
20.03.12
24.03.12
25.03.12
Objecten 2 en 3 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel
kunnen laten opdrogen in het voorjaar.
6.4 Waarnemingen
6.4.1 Opkomsttellingen en percentage bodembedekking
De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 11/04/2012 en 12/06/2012 op afgebakende stukken van
20 m.
Tabel 4 : Geeft het opkomstpercentage en het percentage bodembedekking van de objecten weer.
nr Objecten 1e telling 2
e telling
%
bodembedekking
1 Beperkte NKG in het voorjaar 52,3 % 80% 20-30 %
2 Schijveneg tijdens
winterperiode 39,0 % 86.5% 15-20 %
3 Vaste tand
Cultivator tijdens winterperiode 60,0 % 87% 15-20 %
4 Ploegen 34,2 % 91% 0 %
% van de bodem dat bedekt wordt door de resten van een groenbemester
- 33 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
6.4.2 Onkruidtellingen
Het verschil in onkruiddruk tussen de drie objecten was verwaarloosbaar. In het voorjaar konden we
geen verschil waarnemen in onkruiddruk tussen de verschillende objecten. Dit bleef zo tot bij de
oogst.
6.4.3 Opbrengstresultaten
Tabel 6 : geeft de opbrengstresultaten weer van volgende objecten: ploegen en beperkte grondbewerking. De proef werd uitgevoerd in vier herhalingen.
Teelttechniek
Netto
wortelopbrengst
kg/ha
% suiker kg
suiker/ha
% Vertakte
bieten
Ploegen 87.059 18,75 16.353 1
Schijveneg 88.711 18,5 16.389 5
Cultivator 81.667 18,75 15.320 7
Beperkt NKG 86.763 18,8 16.350 15
6.5 Bespreking
De voorvrucht van deze teelt was wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werd er
drijfmest (15 t/ha varkensdrijfmest) geïnjecteerd, waarna gele mosterd als groenbemester werd
gezaaid. Deze groenbemester had zich normaal ontwikkelt en werden verbrijzeld op half november.
Op 14 november werden de objecten ploegen, voorbewerking schijveneg- en voorbewerking vaste
tand cultivator tijdens de winterperiode aangelegd. De bodem was op dat moment droog en bijgevolg
goed berijdbaar. Deze bodembewerkingen werden uitgevoerd met als doel na te gaan hoe het
mogelijk is zonder ploegen de bodem voldoende snel kunnen laten opdrogen in het voorjaar.
Het voorjaar 2012 kondigde zich aan als een zeer vroeg voorjaar. Door de warme temperaturen vanaf
begin maart konden de veldwerkzaamheden vroeg van start gaan. Op 20 maart werd de akker van
het geploegde object afgesleept, om een te sterke uitdroging en kluitvorming te voorkomen. Op 24
maart werd de bodem in alle objecten opengetrokken met een Candese veereg. We merkten toen wel
dat de bodem in het object NKG zonder voorbewerking in de winterperiode een stuk natter/plakkeriger
was dan in de andere objecten. Doordat er een sterke noordoosten wind heerste die dagen
gecombineerd met zonneschijn droogde de bovenlaag van de bodem snel op. Op 25 maart werd de
bodem in alle objecten zaaiklaar gelegd door middel van 2 bewerkingen met een lemken compactor.
Het perceel werd dezelfde dag ook ingezaaid. Juist vóór de zaai werd er ook 150 E N meegegeven
vollevelds.
Het zaaibed was in tegenstelling tot de voorbije jaren in alle objecten goed. De voorbije jaren hadden
we in de objecten zonder ploegen en zeker in het object NKG meer moeite om de bodem voldoende
fijn te krijgen. Door de sterke winter en het uitstekende weer tijdens het voorjaar was dit niet het geval
dit jaar. Na de zaai was er enkel verschil te zien in % bovenliggende groenbemester resten. Dit
percentage is het laagst bij ploegen (0%) en het hoogst bij NKG ( 20- 25 %) , de objecten schijveneg
en cultivator hebben 10 -15 % bovenliggende resten van groenbemester.
- 34 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Het koude voorjaar vertaalde zich in verschillen in kiemsnelheid en uiteindelijk kiemingspercentage.
De kiemsnelheid in de objecten voorjaarsbewerking en schijveneg in de winter was beduidend lager.
De oorzaak is het feit dat de grond van de voorjaarsbewerking en de minder intensieve
winterbewerking met de schijveneg minder was opgedroogd en kouder was. Het uiteindelijk
kiemingspercentage was goed. Enkel het object met enkel voorjaarsbewerkingen was minder en
bedroeg 80 %.
Na het toepassen van het onkruidbestrijdingschema bleek er geen verschil te zijn tussen de objecten
in het aantal resterende onkruiden. In totaal werden er 6 behandelingen uitgevoerd, 1 voor de zaai, en
5 in naopkomst.
Uit de opbrengstresultaten (Tabel 6) blijkt dat de wortelopbrengst per hectare in het object
winterbewerking met de schijveneg hoger is dan de overige objecten. Het suikergehalte varieerde
maar 0.3 % tussen de objecten onderling en is dan ook te verwaarlozen. Het gemiddeld suikergehalte
is 18,7 %.
- 35 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
7 Energiebieten: resultaten studiedag 6 november
7.1 Inleiding
Heel wat biogasinstallaties zijn gelegen in agrarisch gebieden. Voor het verkrijgen van subsidies voor
deze installaties geldt dat 60 % van de inputstromen van agrarische oorsprong moet zijn. Drijfmest is
zowel in Nederland als in Vlaanderen in grote hoeveelheden aanwezig en is een belangrijke input
voor vergisters. Helaas is de energetische waarde van drijfmest laag, zodat men in de praktijk
genoodzaakt is ook andere energierijke landbouwproducten toe te voegen. Het gebruik van
energiegewassen gaat gepaard met hoge en over het algemeen stijgende grondstofprijzen. Het
meest bekende en met voorsprong het meest gebruikte energiegewas op dit moment is maïs.
Daarnaast zijn er nog mogelijkheden: vb. gras, groenbedekkers, nevenstromen uit de landbouw, …
alsook energiebieten.
Niet tegenstaande de druk op de landbouwgrond vandaag reeds hoog is, zal die in de toekomst enkel
verder toenemen. Dit maakt dat we efficiënt en duurzaam dienen om te gaan met onze
landbouwgrond. In Duitsland zijn er op dit moment veel biogasinstallaties en dat zorgt voor grote
oppervlakten maïs. De publieke opinie in Duitsland begint zich stilaan te keren tegen het gebrek aan
diversiteit in het monotone landschap. Ook in België kan zich dat probleem gaan stellen. Een
alternatief energiegewas dat toenemende interesse kent zijn suikerbieten of de zogenaamde
energiebieten. Bieten zijn met het oog op diversiteit een goed alternatief voor energiemaïs, is een
uitstekend rotatiegewas en de teelt is door de landbouwer gekend. Ook het nitraatresidu in het najaar
is over het algemeen lager dan bij maïs.
7.2 Teelt
Areaal suikerbieten
In Duitsland is men al volop bezig met het vergisten van suikerbieten. In 2011 werd maar liefst 10.000
à 15.000 ha energiebieten geteeld. Dat is de helft van de totale bietenproductie in Vlaanderen. In
2011 werden de eerste bieten vergist in België. In 2012 werd het eerste praktijkveld bieten, specifiek
voor energieproductie, in Vlaanderen ingezaaid.
Teelt
De huidige suikerbietenteelt is geoptimaliseerd voor de verwerking van de wortels tot suiker, waarbij
het loof op het land achterblijft. Teeltfactoren die een belangrijke rol spelen zijn de bemesting en
rassenkeuze. Deze factoren kunnen voor energiebieten enigszins anders zijn, omdat de winbaarheid
van de suiker niet belangrijk is. Door bijvoorbeeld een licht hogere bemesting (die in het geval van
suikerbieten de winbaarheid van de suiker nadelig zou beïnvloeden) kan de biomassa-opbrengst
verhoogd worden waardoor de energie-efficiënte per hectare toeneemt.
- 36 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Wat bieten interessant maakt voor vergisting is het feit dat het zeer veel biomassa per hectare
produceert. Opbrengsten van 80 ton/ha zijn de laatste jaren geen uitzondering gebleken. Bovendien
maakt het hoge gehalte aan suikers de biet bij uitstek geschikt voor de productie van biogas. Bij
vergisting wordt methaan gevormd, deze methaan is afkomstig uit koolstofverbindingen. Suikerbieten
bevatten koolhydraten (=koolstofverbinding) die snel afgebroken kunnen worden tot methaan. Ook
voederbieten produceren veel biomassa, zelfs meer dan energiebieten. Het drogestofgehalte van
voederbieten is weliswaar lager wat maakt dat voederbieten veel water bezitten en dus per ton
versgewicht minder biogas opbrengt dan energiebieten.
7.3 Oogst en bewaring
Bij de oogst worden bieten normaal gekopt. De kop van de biet bevat weinig suiker en wordt bijgevolg
achtergelaten op het veld. Energiebieten daarentegen kunnen bij de oogst volledig worden geoogst.
De biet moet enkel ontbladerd worden (en dus niet ontkopt) (Figuur 1).
Figuur 1: Niet ontkopte bieten
Naast de biet kan ook het loof afgevoerd worden voor vergisting (IRS, 2011). Dit betekent wel een
aanzienlijke afvoer van nutriënten. Deze afvoer van nutriënten dient gecompenseerd te worden om de
bodemvruchtbaarheid op peil te houden. Gezien het strenge mestbeleid, zowel in Nederland als in
België, is het aangeraden het loof op het veld te laten. Zo niet moet er aandacht besteed worden aan
het in stand houden van de vruchtbaarheid van de bodem.
Voor de suikerproductie worden de bieten ten laatste in december gerooid om vorstschade te
voorkomen. Bieten met vorstschade kunnen nauwelijks tot niet verwerkt worden in de fabriek.
Wanneer de bieten dienen om te vergisten, is aantasting door vorst echter geen probleem zolang de
bieten niet volledig rot zijn. Over het algemeen zullen de bieten toch gerooid worden voor de vrieskou
en dienen de bieten dus gestockeerd te worden. Hiervoor zijn er verschillende methoden van
vermalen tot de opslag van gehele bieten. Elk systeem heeft echter zijn voor- en nadelen.
Aan bieten hangt, afhankelijk van de oogstomstandigheden, weinig tot veel tarra. Deze grond is zeker
niet gewenst in een vergister. Indien de bieten in klei- of leembodem geteeld werden is het niet nodig
- 37 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
om deze tarra te verwijderen, deze tarra blijft immers in suspensie en verlaat de vergister opnieuw
met het digestaat. Zand moet echter wel verwijderd worden, zodat wassen van de bieten noodzakelijk
is. Daarnaast moeten ook stenen worden verwijderd. Vandaag zijn er reeds enkele mobiele machines
ter beschikking die suikerbieten in één werkgang kunnen wassen en ontstenen (Figuur 2). In de
praktijk zal men geen risico nemen en worden alle bieten- ook deze uit klei- en leembodems-
gewassen, deels ook omdat de oogst best zo lang mogelijk uitgesteld wordt (hogere opbrengst) met
de kans op meer tarra.
Figuur 2: oogst energiebieten en een mobiele wasinstallatie
Ook is er de mogelijkheid om bieten reeds op het veld droog te reinigen. De zogenaamde
bietenmuizen zijn vandaag reeds in gebruik en sturen de bieten over verschillende
reinigingssystemen waardoor het tarragehalte sterk afneemt. Vooral wanneer de rooiomstandigheden
niet optimaal zijn en er veel grond aan de bieten hangt zal het gebruik van dergelijke machine
noodzakelijk zijn (Figuur 3). Van deze machine wordt reeds gebruik gemaakt voor het laden van de
bieten bestemd voor de suikerraffinaderij. Dergelijke machines hebben een grote capaciteit.
- 38 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Figuur 3: een mobiele bietenmuis
Traditioneel worden de bieten op een hoop gelegd om te bewaren. De grootste uitdaging hierbij is om
de temperatuur in de bietenhoop niet te hoog, maar ook niet te laag te laten evolueren. Bij een te
hoge temperatuur kan immers broei ontstaan, terwijl de bieten bij een te lage temperatuur kunnen
bevriezen en rotten. Het tweede probleem is het feit dat de bieten het hele jaar rond beschikbaar
moeten zijn wat bij bewaring op hopen ook kan leiden tot rot en sapverliezen. Om problemen te
vermijden worden energiebieten op alternatieve manieren opgeslagen. Zo kan men bieten bewaren
in torensilo’s, in ‘lasagnekuilen’ samen met maïs en in slurfsilo’s (Figuur 4). Bij het inkuilen van bieten
moet men rekening houden met overvloedige productie van silosappen. Deze sappen kunnen
eveneens vergist worden. Een nieuwe evolutie is het bewaren van de versnipperde bieten in open
lagunes. Aan de oppervlakte ontstaat een korst die de goede bewaring van de bieten in de lagune
garandeert. Het grootste voordeel van deze opslagwijze is dat de vermaalde bieten vervolgens
verpompt kunnen worden, zodat de arbeidsinvestering om de vergister te voeden sterk vermindert.
Nadeel is de plaats die een dergelijke lagune inneemt. Er is nog maar weinig geweten omtrent de
drogestof verliezen bij bewaring in een lagune.
Samengevat kunnen energiebieten bewaard worden als:
a. Pulp storage: in silo’s, goede bewaring, maar relatief duur
b. Whole beets in film tubes: bewaring is goed, maar is in de praktijk niet haalbaar aangezien
grote volumes elke dag nodig zijn en is daarenboven duur
c. Mengen van maïs en energiebieten: probleem van oogsttijdstip. Maïs wordt best geoogst
eind september – eerste helft van oktober. Het optimale oogsttijdstip van energiebieten is zo
laat mogelijk om een maximale opbrengst per hectare te behalen.
d. Opslag van hele bieten: een plastiek onder de bieten zorgt ervoor dat het sap dat uit de bieten
komt kan opgevangen worden en verliezen tot een minimum kunnen beperkt worden. Dit
systeem werkt relatief goed.
e. Hele bieten tussen geplette maïskorrels: sapverliezen worden opgevangen door de
maïskorels
f. Bietenpulp in een lagune: bieten versnipperen met behulp van een houtversnipperaar. De
versnipperde bieten worden bewaard in open mestsilo en zijn vloeibaar. Bovenaan is er een
- 39 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
korst, maar onderin is het vloeibaar zodat het door een gewone pomp kan aangezogen
worden.
Figuur 4: verschillende vormen van opslag energiebieten
7.4 Gebruik
Het energetisch rendement van energiebieten per hectare is hoog in vergelijking met de meeste
andere energiegewassen. Uit stalen van verschillende energiebietenrassen is gebleken dat de
methaanopbrengst per hectare van energiebieten minstens even hoog is als energiemaïs per hectare
en dat daarenboven de methaanproductie sterk gecorreleerd is met de suikeropbrengst (Tabel 1). Dit
maakt dan ook dat in grote lijnen kan gesteld worden dat het beste suikerbietenras ook het beste ras
is om energie mee te produceren (bron IRS 2011). Dit geeft bijgevolg de landbouwer de mogelijkheid
om pas aan het eind van zijn teelt te kiezen of hij zijn bieten wil leveren aan een vergistingsinstallatie
of aan de suikerindustrie. De aanwezigheid van suiker in bieten maakt dat energiebieten zeer snel
vergistbaar zijn (± 2 weken i.p.v. 2 tot 3 maanden bij energiemaïs) wat een bijkomend voordeel is.
- 40 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 1: vergelijking methaanopbrengst energiemaïs, suikerbieten en energiebieten
Ook het blad zou kunnen vergist worden. Dit zou de biogasopbrengst van één hectare kunnen
verhogen. De bladopbrengst van één hectare wordt geschat op 40 ton. 1 ton bietenblad produceert ±
40 m³ methaan. De gasopbrengst zou dus kunnen verhoogd worden met 20 % indien de bladeren
zouden vergist worden. Echter bladeren bevatten veel water en het transporteren van water is vanuit
energetisch opzicht niet optimaal. Momenteel wordt in Nederland onderzoek gedaan naar eenvoudige
manieren om bladeren te persen.
7.5 Knelpunten en perspectief
Op dit moment kunnen zowel voeder- als suikerbieten mee met de top van andere energiegewassen.
De veredeling naar nieuwe en betere rassen zou in de toekomst de teelt van energiebieten een
verdere stimulans kunnen geven.
Daarnaast heerst er in Europa momenteel een suikerregime en zijn er de laatste jaren enkele
grootschalige hervormingen geweest. Deze hervormingen hebben voor een areaal- en prijsdaling
gezorgd, maar ook het aantal fabrieken is drastisch afgenomen waardoor de bietencampagne langer
is geworden. Dit houdt in dat de bieten gedurende langere tijd opgeslagen dienen te worden op het
perceel met daarbij kans op vorstschade. Ontdooide bieten worden rot en hierdoor niet verwerkbaar in
het fabriek. Fabrieken zouden deze bieten kunnen vergisten. Daarnaast kunnen telers die nu minder
of zelfs geen bieten meer mogen leveren aan de suikerindustrie opnieuw bieten telen en deze leveren
aan een biogasinstallatie. Ook telers met zogenaamde ‘overschotbieten’ hebben eventueel een
alternatief.
Suikerbiet Energiebieten Voederbiet Energiemaïs
% suiker 16,55 16,02 12,89
Opbrengstpotentieel
(geschat)
Ton/ha
80 85 100 55
Gasopbrengst m³/ton 123 123 85 185
Gasopbrengst m³/ha 9.840 10.455 9.000 10.175
- 41 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Proeven in samenwerking met het Landbouwcentrum, afdeling bieten-cichorei (L.C.B.C.) met de
suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos Piffet) en de Vlaamse overheid –
Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere en medewerkers).
Dit teeltjaar werd op de PIBO – Campus een proefperceel aangelegd i.v.m. teelttechniek en
onkruidbestrijding. Verder werden er bij landbouwers nog verschillende proeven aangelegd.
Volgende proeven werden uitgezaaid:
Teelttechniek (in proef):
o Vals zaaibed (bonalan 9 l/ha)
Compactor (2x)=> directe zaai
Compactor (1x) + rotoreg + rol + schraper => directe zaai
Compactor (1x) + rotoreg => directe zaai
Compactor => compactor vlak voor zaai
o Zaaidiepte
Teelttechnisch (buiten proef) o Zaaimachines (Accord vs nieuwe Monosem)
o Zaaidata
o Zaai op ruggen
Schietersproef
o Met 14 rassen
Een onkruidbestrijdingsproef
o Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (remmende werking op de
cichorei)
o Een onkruidbestrijdingsproef met opbrengstbepaling (werking naar onkruiden) te
Crisnée
Een rassenproef
o Een rassenproef (12 rassen) op vlakke zaai met 3 rooidata te Crisnée
Groeicurveproef
o Ras: Orchies
o Vanaf begin augustus-begin december (2 wekelijks)
Kwaliteitsproef
o 14 rassen
o Vanaf begin augustus-begin december (2 wekelijks)
Erosieproef cichorei op het proefveld Betho in Tongeren
DEEL 2: CICHOREI
- 42 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
1. Rassenproef cichorei
Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos
Piffet) en landbouwer Lahaye (Crisnée).
1.1 Proefopzet
Vergelijking van groei, inulinegehalte, productie en economische waarde van twaalf rassen. In het
kader van resistentieonderzoek wordt de aantasting van witziekte en roest per ras nagegaan. De
proef wordt op dit perceel in 3 herhalingen uitgezaaid met als doel te kunnen rooien in september,
oktober en november.
1.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: spelt
b Geploegd begin december
c Zaaibedbereiding
o Onderwerken bonalan 16.03.12
o Rotoreg + rol 16.03.12
d Zaaidatum 26 + 27.03.12
e Zaaiafstand: vlak veld: 10,5 x 45 cm
f Ras: zie Tabel 1
g Bemesting:
- Organische: - geen drijfmest
- gele mosterd 25.08.11
- Chemische: - 1450 kg/ha: 0/4/17 + 4 + 9 08.11
- 450 kg/ha: Mg 18 % 08.11
- 200 kg NH4NO3 (27 %) 24.05.12
h Onkruidbestrijding:
- Voor zaai: Bonalan 9 l/ha 16.03.12
- Vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3 l/ha (geen Asulox) 31.03.12
- Naopkomst: (S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, L = Legurame)
1. S: 8 g/ha + K: 0,3 l/ha + L: 0,5 l/ha + uitvloeier 0,2 l/ha 30.04.12
2. S: 5 g/ha + 30 cc AZ 500 + uitvloeier 0,2 l/ha 07.05.12
3. S: 5 g/ha + 50 cc Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l /ha 14.05.12
4. S: 6 g/ha + 100 cc Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l/ha 21.05.12
5. S: 6 g/ha + 200 cc/ha Frontier Elite + uitvloeier 0,2 l/ha 30.05.12
6. 300 cc/ha Frontier Elite 05.06.12
- Schoffelen begin juni
- 43 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
i Ontledingsuitslag van de bouwlaag:
j Fungicide: Geyser (0,5 l/ha) 08.08.12
k Oogst (zie tabel 2)
1.3 Waarnemingen
1.3.1 Tellingen en opbrengst
Tabel 1: Opkomsttellingen
Ras Opkomstpercentage
Orchies 79
Cadence 82
Dolce 82
Maurane 79
Melci 80
Chicoline 1 75
Desprez 1 77
Desprez 2 71
Desprez 3 70
Melci ca 83
Bepaling Uitslag
ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 40 Leem
pH-KCl 6,3 6,7 - 7,3 Tamelijk laag
C in % (humus) 2,8 1,2 - 1,6 Hoog
Fosfor (P) 11 12 - 19 Tamelijk laag
Kalium (potas) (K) 19 14 - 22 Normaal
Magnesium (Mg) 14 9 - 15 Normaal
Natrium (Na) 1,5 3,2 – 6,4 Laag
- 44 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 2 Het opbrengstresultaat (kg/ha) per ras van de machinale rooiïngen (Ropa vorkenrooier) op
3 verschillende tijdstippen.
29/09/12 20/10/12 17/11/12 Gemiddeld
Cadence 52.324 64.902 71.905 63.044
Chicoline 1 53.241 63.998 71.879 63.039
Desprez 1 53.029 66.046 69.213 62.763
Desprez 2 52.039 62.407 65.512 59.986
Desprez 3 55.393 65.622 70.897 63.971
Dolce 50.027 59.059 65.873 58.320
Maurane 47.569 56.508 65.021 56.366
Melci 53.829 63.231 69.437 62.166
Melci ca 53.865 61.806 67.346 61.006
Orchies 51.761 59.896 66.781 59.479
Gemiddeld 52.308 62.348 68.386 61.014
1.4 Bespreking
De machinale rooiïngen hebben op drie tijdstippen plaatsgevonden met een Ropa vorkenrooier. Dit
systeem zorgt ervoor dat de punten van de cichorei beter uit de grond gehaald worden. Op de
markt bestaan er echter verschillende rooisystemen (rooivorken, rooischaren en oppelwielen), met elk
zijn voor- en nadelen. Vaak zijn deze voor- en nadelen sterk afhankelijk van de klimatologische
omstandigheden en het bodemtype. Uit een voorgaand onderzoek bleek dat machinaal rooien
resulteerde in een opbrengstdaling van ± 10 à 15 % wat wijst op het belang van een juiste machine-
afstelling.
Op 29 september werd de eerste cichorei machinaal gerooid. Wanneer de verschillende rassen
gesorteerd worden naargelang opbrengst dan blijkt dat de verschillen tussen de rassen maximum
7.825 kg/ha bedragen. Dit opbrengstverschil wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door het mindere
resultaat van Maurane met een opbrengst van 47 ton/ha. Indien we Maurane buiten beschouwing
laten dan bekomen we een onderling opbrengstverschil van maximum 5.367 kg/ha. In dit perceel
werden veel schieters genoteerd bij Maurane en deze zijn handmatig verwijderd geworden. De
gemiddelde opbrengst van alle rassen bedraagt voor de eerste rooiïng weliswaar 52.308 kg/ha.
De tweede machinale rooiïng vond plaats op 20 oktober waarbij de cichorei ter plaatse werd
gereinigd. Ook hier vormt Maurane weer de uitzondering met 56 ton/ha en zorgt voor een maximum
opbrengstverschil van 9.538 kg/ha. Gemiddeld werd er bij de tweede rooiing een opbrengst bekomen
van 62.348 kg/ha.
Op 17 november werd de laatste rooiing uitgevoerd. Ook hier werd de cichorei ter plaatse gereinigd.
Maurane fungeerde nog steeds als uitschieter maar de verschillen waren hier eerder miniem. Het
maximum opbrengstverschil bedroeg hier nog 6.884 kg/ha en er werd een gemiddelde opbrengst van
68.386 kg/ha behaald.
De verschillende rooidata tonen aan dat de opbrengsten evolueren van gemiddeld 52.308 kg/ha naar
68.386 kg/ha oftewel een opbrengststijging van 30 %. Tussen de rassen onderling zijn opmerkelijke
verschillen waarneembaar. Algemeen kan gesteld worden dat de nieuwe rassen toekomstperspectief
bieden waaruit blijkt de innoverend onderzoek zeker de moeite loont.
- 45 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
2. Proef teelttechniek
Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos
Piffet). Dit jaar is de proef in tweevoud aangelegd, namelijk op de PIBO en bij landbouwer Peters.
2.1 Proefopzet
Voor het ras Orchies worden er verschillende teelttechnische proeven aangelegd. De aangelegde proeven zijn:
- Vals zaaibed, Vals zaaibed herbewerkt
- Rotoreg, Rotoreg + rol
- Zaaidiepte
- Zaaimachines (demonstratief)
- Zaaidata (demonstratief)
- Ruggen (demonstratief)
2.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: bonen
b Ploegen 15.01.12
c Afslepen akker (om uitdrogen te voorkomen) 20.03.12
d Bonalan + inwerken 21.03.12
e Zaaidatum: 23.03.12
f Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm
g Zaaimachine: Monosem 6 rijen, de ruggenteelt werd gezaaid door een combinatie: rotoreg
gevolgd door ruggentrekker en zaaimachine Kleine 6 rijen
h Ras: - Orchies
- Chrysolite op de kopakkers
i Bemesting:
- organische: - geen drijfmest
- chemische: - 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12
- 46 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
j Onkruidbestrijding:
- vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12
- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha (geen Asulox) 30.03.12
- naopkomst:
(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, L = Legurame, Fr = Frontier Elite, Tr = Trend)
1. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12
2. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12
3. S 10 g/ha + AZ 500 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12
4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha 07.05.12
5. S 10 g/ha + DG 0.05 l/ha + Tr 0,1 l/ha 18.05.12
6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 28.05.12
7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + DG 0,2 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12
8. Fr 0,4 l/ha 09.06.12
Schoffelen 02.06.12
k Ontledingsuitslag van de bouwlaag:
Bepaling Uitslag
ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 40 Leem
pH-KCl 6,6 6,7 - 7,3 Tamelijk laag
C in % (humus) 1,1 1,2 - 1,6 Tamelijk laag
Fosfor (P) 24 12 - 19 Tamelijk hoog
Kalium (potas) (K) 20 14 - 21 Normaal
Magnesium (Mg) 9 9 - 15 Normaal
Calcium (Ca) 221 162 - 355 Normaal
Natrium (Na) 1,3 3,1 – 6,1 Laag
Boor (B) --- ---
l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 08.08.12
m Oogst 19.10.12
- 47 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
2.3 Waarnemingen en tellingen
2.3.1 Opkomsttellingen
Tabel 1: Bij elke bewerking is er telkens op 10 meter het aantal planten geteld in rij 3 + 4 (PIBO)
Object Opkomstpercentage
17.04.12
Opkomstpercentage
10.05.12
Compactor (21/03) 62 74
Compactor (21/03) + compactor (23/03)* 65* 76*
Rotoreg + rol (21/03) 63 82
Rotoreg + rol (21/03) + rotoreg (23/03) 64 70
Zaaidiepte (2 * compactor) 72 79
Rotoreg rol (21/03) + ruggen (23/03)** 21** 56**
Rotoreg rol (21/03) + Accord slecht zaaibed 37 77
Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) + Accord
goed zaaibed 60 67
Rotoreg rol (21/03) + Monosem slecht zaaibed 14 /
Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) +
Monosem goed zaaibed 66 /
Rotoreg rol (21/03) + compactor (23/03) + zaaidata
(05.04.2012) 0 84
* controle = akker afgesleept, twee werkgangen met Lemken compactor, vlakke zaai zonder
kluitenruimers, ondiepe zaai en niet schoffelen
** slecht zaadlot Orchies ALE
Figuur 1: oude pneumatische zaaimachine Accord (links), nieuwe mechanische zaaimachine Monosem (rechts)
- 48 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
2.4 Oogstresultaten
Tabel 2: Opbrengst teelttechnische proef PIBO (gerooid met Holmer vorkenrooier)
Reiniging Lading
Netto-opbrengst Kg/ha
Aantal planten/ha
VALS ZAAIBED ja onrechtstreeks 59.790 171.000
VALS ZAAIBED HERBEWERKT ja onrechtstreeks 60.100 176.000
ROTOREG ja onrechtstreeks 59.240 162.000
ROTOREG + ROL ja onrechtstreeks 56.740 190.000
ZAAIDIEPTE ja onrechtstreeks 60.540 183.000
Figuur 2: vals zaaibed herbewerkt (links), rotoreg (midden), rotoreg + rol met schraper (rechts)
2.5 Besluit
In deze proef werden verschillende teelttechnieken voor de industriële cichoreiteelt met elkaar
vergeleken. Met teelttechnieken bedoelen we de verschillende manieren van zaaibedbereiding en
zaaitechniek. Reeds voor het tweede jaar op rij lag er een meer uitgebreide proef aan op het PIBO.
Voorgaande jaren lag er ook een teelttechnische proef aan bij landbouwer Peters. Deze proef werd
ook dit jaar aangelegd maar mislukte door de drift van de gewasbeschermingsmiddelen tijdens een
bespuiting van het naburige aardappelperceel.
De opkomst van de cichoreiplanten verliep moeizaam zoals dit op verschillende percelen het geval
was dit jaar. De trage en heterogene opkomst was te danken aan de koude periode die we een week
na de zaai kende. Dit wordt bevestigd door de opkomstpercentages die worden weergegeven in tabel
1. In deze tabel ziet u dat er op twee momenten opkomsttellingen werden uitgevoerd. Bij de eerste
telling was het onmiddellijk duidelijk dat er nog geen acceptabele opkomst bereikt werd. Daarom
werden er 23 dagen later opnieuw opkomsttellingen uitgevoerd waardoor er voor de meeste objecten
pas half mei een acceptabel opkomstpercentage werd bereikt.
Tussen de verschillende objecten van vlakke zaai waren er slechts kleine verschillen in
kiemingspercentages waar te nemen. Dit jaar scoorde het object rotoreg + rol beter dan het herwerkte
object met de rotoreg. Dit resultaat komt waarschijnlijk doordat het vochtgehalte in het gerolde object
beter behouden werd. Het herwerkte object met de compactor had eveneens een hoger vochtgehalte
in de bovenste centimeters wat de kieming bevorderde. Gezien de weersomstandigheden tijdens de
- 49 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
zaaiperiode dachten veel landbouwers dat zij opnieuw geconfronteerd gingen worden met een droog
voorjaar zoals vorig jaar het geval was. Daarom namen enkelen hun voorzorgen door hun
cichoreipercelen dicht te rollen. Meestal boekte men hierbij succes op voorwaarde dat men de
zaaidiepte niet veranderd. Het object zaaidiepte kende dit jaar een goede opkomst. Bij een minder
diepe zaai (met neerslag in het vooruitzicht) zullen de cichoreizaden sneller kiemen dan bij diepere
zaai (bij droge omstandigheden) maar bij beide zaaitechnieken is het van belang dat de zaden op een
vaste ondergrond liggen waar capillair opstijgend vocht beschikbaar is.
De ruggenteelt kiemde dit jaar slecht maar dit was te wijten aan een slecht lot zaaizaad. De
zaaimachine is tevens voorzien om tijdens de zaai reeds Frontier Elite en Dual Gold mee te geven
wat zich ook uitte in een lagere onkruiddruk. Ook de zaai met de oude pneumatische zaaimachine
Accord vertoonde een lager opkomstpercentage. Dit resultaat komt waarschijnlijk door een minder
nauwkeurige zaaitechniek en/of een hoger percentage missers.
Tussen de verschillende vlakke zaaibedbereidingen kunnen we voor wat betreft de
opbrengstresultaten statistisch geen verschil detecteren. Dat de onderlinge opbrengstverschillen dit
jaar gering zijn komt waarschijnlijk door het feit dat de cichorei tijdens het groeiseizoen zijn
groeiachterstand heeft ingehaald. Alle cichorei werd na het rooien gereinigd om de tarra te reduceren.
Zoals voorgaande proeven (2011) reeds hebben aangetoond is het toch van belang om indien er in
natte omstandigheden gerooid wordt de cichoreiwortels te reinigen alvorens deze te laden. Het
opbrengstverlies veroorzaakt door de reiniger wordt ruimschoots gecompenseerd door de
tarrareductie.
Het gebruik van de schoffel juist voor het sluiten van de rijen wordt in deze streek algemeen
toegepast alsook bij deze volledige proef. Dit jaar werd er geen afzonderlijk object schoffelen
aangelegd maar uit voorgaand onderzoek bleek dat diep schoffelen (7 à 8 cm) geen significante
invloed had op de opbrengst wanneer deze vergeleken werd met vlakke zaai.
- 50 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
3. Schietersproef cichorei
Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos
Piffet).
3.1 Proefopzet
De schietersproef werd uitgezaaid om de schietgevoeligheid per ras beter te kunnen beoordelen. Het
aantal schieters per ras wordt regelmatig tijdens het groeiseizoen geteld.
3.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: erwten
b Ploegen 25.01.12
c Afslepen akker (om uitdrogen te voorkomen) 20.03.12
d Bonalan + inwerken 21.03.12
e Zaaidatum: 23.03.12
f Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm
g Zaaimachine: Monosem 6 rijen
h Ras: zie tabel 1
i Bemesting:
- chemische: 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12
j Onkruidbestrijding:
- vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12
- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha 29.03.12
- naopkomst:
(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, Tr = Trend, Fr = Frontier Elite, L = Legurame)
1. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12
2. S 5 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12
3. S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12
4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12
5. S 10 g/ha + DG 0.1 l/ha + Tr 0.1 l/ha 18.05.12
6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 26.05.12
7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12
8. DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 09.06.12
Schoffelen 02.06.12
k Vogelafweer: 15.05.12
- Voor afweer van de vogels Aversis (1,5 L/100 liter water)
l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12
m Oogst 19.10.12
- 51 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
3.3 Waarnemingen
3.3.1 Tellingen
Tabel 1: Opkomsttellingen
Ras Mandataris Opkomstpercentage
17.04.12
Opkomstpercentage
10.05.12 # Planten/ha % Schieters
Orchies Florimond
Deprez 64 87 201.388 0
Cadence Chicoline 68 89 206.018 0
Dolce Chicoline 85 71 164.352 0
Maurane Chicoline 39 86 199.074 < 1
Melci Chicoline 64 88 203.703 0
Diabolus Chicoline 84 67 155.092 0
Diesis Chicoline 79 61 141.203 0
Malachite 73 76 175.926 0
Selente 37 56 129.629 0
FDC-1104 62 57 131.944 0
Dacopo* Chicoline 71 120** 277.777 0
Krips* Chicoline 85 89 206.018 0
FDC-1101* Florimond
Deprez 68 90 208.333 0
FDC-1102* Florimond
Deprez 93 148** 342.592 0
Gemiddelde 69 85 195.932 0,1
*naakt zaad
** opkomstpercentage niet relevant
- 52 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
3.4 Besluit
De lage temperaturen van het voorjaar 2012 zorgden voor een abnormale groei van de
cichoreiplanten. Het effect van deze temperaturen op de gezaaide zaden vormt de oorzaak van de
schieters die in sommige velden reeds midden juni aanwezig waren. Vanaf juli konden in het
algemeen schieters worden waargenomen, in sommige velden talrijker dan in andere.
Voor de schietersproef werden verschillende rassen uitgezaaid (zie tabel1). De opkomst van deze
rassen verliep zeer traag en heterogeen. Dit was enerzijds te wijten aan de ongunstige
weersomstandigheden en anderzijds aan de vogelschade die werd berokkent door bosduiven.
Door de warmere periode die we bij de zaai (23 maart) kende, was de kans op vernalisatie eerder
klein. De kans op vernalisatie trad pas een week later op toen er een koude periode aanbrak die
ongeveer 4 weken duurde. Doordat het perceel beschut gelegen was, vertoonde deze proef bijna
geen schieters. Enkel bij het ras Maurane werden < 1% schieters waargenomen. De overige 13
rassen vertoonden geen enkele schieter.
Uit deze proef blijkt dus dat er tussen de rassen onderling geen opmerkelijke verschillen waar te
nemen zijn wat betreft de schietersresistentie toch werd dit jaar op de praktijkvelden het tegendeel
bewezen.
- 53 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4. Onkruidbestrijdingsproef cichorei - remming cichorei
Proef in samenwerking met het PVBC (Programma Voorlichting Bieten Cichorei, vroeger
Landbouwcentrum bieten-cichorei, L.C.B.C.) met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen,
Vincent Sevrin en Jos Piffet), de Vlaamse overheid – Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A.
Demeyere).
4.1 Proefopzet
Voor het ras Orchies worden twaalf verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met elkaar vergeleken.
De invloed van de vooruitzaai-, vooropkomst- en naopkomstmiddelen op de cichoreiplanten
(remming) wordt nagegaan.
4.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: erwten
b Ploegen 25.01.12
c Afslepen akker (om uitdrogen te voorkomen) 20.03.12
d Bonalan + inwerken 21.03.12
e Zaaidatum: 23.03.12
f Zaaiafstand: vlak veld: 9,6 x 45 cm
g Zaaimachine: Monosem 6 rijen
h Ras: Orchies
i Bemesting:
- chemische: 40 EN/ha onder vloeibare vorm 21.03.12
j Onkruidbestrijding buiten proef:
- vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12
- vooropkomst: Kerb 1,25 l/ha 29.03.12
- naopkomst:
(S = Safari , K = Kerb , DG = Dual Gold, Tr = Trend, Fr = Frontier Elite, L = Legurame)
1. S 7 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12
2. S 7 g/ha + K 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 20.04.12
3. S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Tr 0,1 l/ha 30.04.12
4. S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Tr 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12
5. S 15 g/ha + DG 0.1 l/ha + Tr 0.1 l/ha 18.05.12
6. S 10 g/ha + Fr 0,05 l/ha + Tr 0.1 l/ha 26.05.12
7. S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Fr 0,1 l/ha + Tr 0,1 l/ha 02.06.12
8. DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 09.06.12
Kopakkers: DG 0,2 l/ha + Fr 0,2 l/ha 21.06.12
Schoffelen 02.06.12
k Onkruidbestrijdingsproef:
- Vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 21.03.12 - Vooropkomst en naopkomst: zie schema proefprotocol
l Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12 m Oogst 14.11.12
- 54 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.3 Proefprotocol onkruidbestrijding
Tabel 1: protocol onkruidbestrijdingsproef
S: Safari; Dg: Dual Gold; Fr: Frontier Elite; Tr: Trend 90; K: Kerb; Tfl: Tramat flow; L: Legurame; Pm1 :
proefmiddel 1; Pm2 : proefmiddel 2 ; Pm3 : proefmiddel 3, Pm4 : proefmiddel 4; Pm5: proefmiddel 5
Object Vooropkomst Kiemlob – 1
e
echt blad
1e – 2
e echte
bladeren
3e – 4
e echte
bladeren
5e – 6
e echte
bladeren 8
e blad
Datum 30.03.2012 19.04.2012 30.04.2012 14.05.2012 25.05.2012 19.06.2012
1 Getuige Getuige Getuige Getuige Getuige Getuige
2 K1,25 S 5 - K 0,3- L
0,5
S10 - K0,3
DG0,05
PM2 0,05
TR 0,1%
S10-DG0,1-FR0,1-
TR0,1%
S15-DG0,2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
3 K 1.25 S 5 - K0,3-
L0,5
S10 - K0,3 -
DG0,05
PM2 0,05 - TR
0,1%
S15- DG0,1-FR0,1-
TR0,1%
S20-DG0,2-
FR0,2-TR0,1%
FR0,5
4 K1,25 S 5 -K0,3-L0,5
S10 - K0,3 -
DG0,05-PM2 0,05 –
TR 0,1% - L0,5
S15-DG0,1-FR0,1-
TR0,1%- L0,5
S20-DG0,2-
FR0,2-TR0,1%-
L0,5
FR0,5
5 K1,25
S 5 -K0,3-
L0,5-
PM1 0,025
S10 - K0,3 -
DG0,05 - PM1
0,025 -TR 0,1% -
L0,5
S15- DG0,1-FR0,1-
TR0,1%
S20-DG0,2-
FR0,2-TR0,1%
FR0,5
6 K1,25 S 5 -K0,3-L0,5 S10-K0,3 -
TR0,1%
S15-DG0,2-
FR 0,2 -TR0,1%
S20-DG0,2-
- FR0,2-TR0,1% FR0,5
7 K1,25 S5 – K0,3 -
L0,5
S10-K0,3-
Tf 0,05 - TR0,1%
S15-DG0,2-
Tf 0,1 - FR0,2-
TR0,1%
S20- DG0,2-
Tf 0,05 -FR0,2-
TR0,1%
FR0,5
8 K1,25
S5 – K0.3 -
PM3 0,5 –
L0.5
S10-K0,3- PM3 0,5
-TR0,1%
S15-DG0,2-FR0,2-
TR0,1%
S20-DG0.2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
9 K 1.25
S 10- K 0,3 –
PM3 1,0 –
L0,5
S10-K0,3- PM3 1,0-
TR0,1%
S15-DG0,2 -FR0,2-
TR0,1%
S20-DG0,2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
10 K 1.25 S 5 – K0,3 –
L0,5
S15-K0,3-
TR0,1%
PM5 35-DG0,2-
FR0,2-TR0,1%
S35-DG0,2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
11 K 1.25
S 5 – K 0,3 –
PM1 0,025 –
PM3 0,5 – L
0,5
S 10 – K 0,3 –
PM1 0,05 – PM3
0,5 – Tr 0,1 %
S 15 – AZ 0,125 –
PM3 0,5 – Tr 0,1 %
S20-DG0,2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
12 K 1.25
S 5 – DG 0,05
– Tf 0,05-
PM3 0,5 – L
0,5
S 10 - DG 0,15 –
PM3 0,5 – Tf 0,075
–
Tr 0,1 %
S 15 – DG 0,3 –
PM3 0,5 – Tf 0,075
– Tr 0,1 %
S20-PM4 0,2-
FR0,2-TR0,1% FR0,5
- 55 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 2: overzicht schema’s proefprotocol
4.4 Waarnemingen
4.4.1 Opkomsttellingen
De cichorei bevond zich op 07.05.2012 in het 1e/2
e – 3
e/4
e bladstadium.
Tabel 3: Opkomsttelling
Object Schema Opkomstpercentage Planten/ha
1 Controle 87 200.970
2 Micro-dosis + PM 2 (1) 87 200.970
3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 87 200.970
4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 87 200.970
5 Micro-dosis + PM 1 81 187.110
6 Referentie 86 198.660
7 Referentie + TF 88 203.280
8 Referentie + PM 3 (1) 89 205.590
9 Referentie + PM 3 (2) 85 196.350
10 PM 5 80 184.800
11 PM 1 + PM 3 (1) 86 198.660
12 TF + PM 3 (1) + PM 4 81 187.110
Gemiddeld 85 196.350
OPM: 100 % opkomst = 231.000 planten/ha (0,45 * 9,6 cm in de rij)
B K S Fr DG Tr AZ Tf L Pm1 Pm2 Pm3 Pm4 Pm5 Kostprijs (€)
1 9
99
2 9 1,85 40 0,80 0,35 3x
0,5
0,05 261
3 9 1,85 50 0,80 0,35 3x
0,5
0,05 269
4 9 1,85 50 0,80 0,35 3x
2,0
0,05 305
5 9 1,85 50 0,8 0,35 3x
0,5 0,05 278
6 9 1,85 50 0,9 0,4 3x
0,5 272
7 9 1,85 50 0,9 0,4 3x 0,2 0,5 276
8 9 1,85 50 0,9 0,4 3x
0,5 1 304
9 9 1,85 50 0,9 0,4 3x
0,5 2 336
10 9 1,85 55 0,9 0,4 3x
0,5 35 305
11 9 1,85 50 0,7 0,2 3x 0,125
0,5 0,05 1 352
12 9 1,25 50 0,7 0,5 3x
0,5 0,2 300
- 56 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 4: klimatologische omstandigheden tijdens behandeling: luchtvochtigheid, temperatuur en
algemeen opmerkingen.
Datum
behandeling Tijdstip
Toestand
bodem Temp. RV
30.03.12 7.30 Droog 9,8 ° C 70,6 %
19.04.12 18.00 Vochtig 16,0 °C 55 %
30.04.12 7.00 Vochtig 11,0 °C 70 %
14.05.12 6.00 Vochtig 7,4 °C 73 %
25.05.12 6.00 Vochtig 15,4 °C 74,7 %
19.06.12 13.00 Vochtig 22,5 °C 57,0 %
Datum
behandeling Wind
Wind
Gem. Opmerkingen
30.03.12 Matig 5,5 km/h Voor-opkomst
19.04.12 Matig 10 km/h Kiemlob, neerslag binnen 48 u na behandeling
30.04.12 Geen 0 km/h Droog weer, windstil
Neerslag binnen 48 u na behandeling
14.05.12 Matig 7 km/h Neerslag binnen 24 u na behandeling
Planten in 3 – 4 bladstadium
25.05.12 Weinig 1,2 km/h Planten in 5 – 6 bladstadium
19.06.12 Weinig 0,4 km/h Planten in 8 – 10 bladstadium
- 57 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.4.2 Remming van de cichorei
Overzicht : Remming cichorei 2011-2012
Figuur 1: overzicht remming cichorei
Tabel 5: Remming van het gewas en onkruidflora op 08-06-12
Nr. Score
remming* Onkruiden
1 9 paardenbloem, kamille, melkdistel, herderstasje, klein kruiskruid,
knopherik, straatgras, vogelmuur, perzikkruid
2 7,75 heermoes, paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel,
herderstasje, klein kruiskruid, knopherik, zwarte nachtschade
3 5,75 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, hanepoot, varkensgras, straatgras, vogelmuur
4 6,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, knopherik, vogelmuur
5 5,5 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, knopherik
6 6,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, knopherik, straatgras, vogelmuur
7 6,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, knopherik, straatgras
8 6,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje,
kroontjeskruid, klein kruiskruid, knopherik, straatgras, vogelmuur
9 5,5 melde, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid
10 4 kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein kruiskruid,
straatgras, vogelmuur
11 5,25 paardenbloem, kamille, melkdistel, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, knopherik, vogelmuur
12 7 paardenbloem, kamille, bingelkruid, melkdistel, akkerdistel,
herderstasje, klein kruiskruid, knopherik
* 9: geen remming, 0: zeer sterke remming
- 58 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Tabel 6: Geeft het aantal onkruiden weer per m² per object op 08.06.12
object 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
onkruiden/m²
heermoes (paardenstaart)
0,00 0,47 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
paardenbloem 0,05 0,14 0,05 0,26 0,05 0,07 0,07 0,05 0,00 0,00 0,05 0,02
melde 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00
kamille 0,81 0,60 0,16 0,40 0,26 0,35 0,84 0,16 0,33 0,44 0,51 0,53
bingelkruid 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05
melkdistel 0,95 0,70 0,12 0,42 0,47 0,09 0,63 0,19 0,12 0,33 0,30 0,23
akkerdistel 0,00 1,21 0,14 0,19 0,19 0,02 0,12 0,26 0,23 0,07 0,49 0,05
herderstasje 0,98 0,60 0,91 0,60 0,40 0,51 1,16 0,40 0,58 1,49 0,35 1,33
kroontjeskruid 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,00
klein kruiskruid 0,77 1,05 0,19 0,58 0,51 0,70 1,02 0,09 0,21 0,09 0,58 0,56
knopherik 0,74 0,44 0,00 0,05 0,14 0,02 0,12 0,14 0,00 0,00 0,14 0,07
hanepoot 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
varkensgras 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
straatgras 0,02 0,00 0,05 0,00 0,00 0,05 0,02 0,02 0,00 0,09 0,00 0,00
vogelmuur 0,02 0,00 0,14 0,05 0,00 0,02 0,00 0,05 0,00 0,02 0,02 0,00
perzikkruid 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
zwarte nachtschade
0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
Figuur 2: optimaliseren van fytosanitaire behandelingen: doppenkeuze/luchtvochtigheid
- 59 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
4.5 Opbrengstresultaten
Tabel 6: opkomstpercentage, opbrengstresultaten en aantal planten geoogst per schema
Object Schema Netto opbrengst/ha Planten/ha bij
oogst
1 Controle 69.844 194.097
2 Micro-dosis + PM 2 (1) 64.514 183.333
3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 70.955 200.000
4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 70.174 202.431
5 Micro-dosis + PM 1 66.736 186.111
6 Referentie 67.031 200.347
7 Referentie + TF 68.993 193.403
8 Referentie + PM 3 (1) 68.273 197.917
9 Referentie + PM 3 (2) 66.597 200.868
10 PM 5 66.441 190.625
11 PM 1 + PM 3 (1) 64.323 191.319
12 TF + PM 3 (1) + PM 4 65.017 181.597
Gemiddeld 67.408 193.504
- 60 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5. Onkruidbestrijdingsproef Crisnée – werking onkruid
Proef in samenwerking met het PVBC (vroeger Landbouwcentrum bieten-cichorei, L.C.B.C.) met de
suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos Piffet), de Vlaamse overheid –
Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (Ir. A. Demeyere) en landbouwer Peters (Crisnée).
5.1 Proefopzet
Voor het ras Melci worden 12 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met elkaar vergeleken. De
werking van de vooruitzaai-, vooropkomst- en na-opkomstmiddelen op de onkruidflora wordt
nagegaan. De proef werd aangelegd in 4 herhalingen.
5.2 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: Spelt
b Groenbemester: phacelia 17.08.11
c Ploegen 12.11.11
d Opentrekken met canadese eg + onderwerken Bonalan 16.03.12
e Dichtgerold (tegen uitdroging) 18.03.12
f Zaaidatum 26.03.12
g Zaaiafstand: 10 x 45 cm
h Zaaimachine: Kleine 12 rijen, mechanische zaaimachine
i Ras: Melci
j Bemesting :
- 106 E stikstof 30.03.12
- 5 l/ha Fertileader Magnum (MgO) 31.07.12
k Onkruidbestrijding buiten proef
- vooruitzaai : bonalan 9 l/ha 16.03.12
- vooropkomst : Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3,0 l/ha 27.03.12
- naopkomst :
1e 7 g/ha S + 0.5 l/ha L + 0.3 l/ha K 13.04.12
2e 5 g/ha S + 0.1 l/ha L + 0.4 l/ha aminomix 23.04.12
3e 15 g/ha S+ 50 cc/ha DG + 0,5 l/ha L + 0,3 l/ha K + 0,1 l/ha uitvloeier 02.05.12
4e 15 g/ha S + 1 l/ha aminomix 08.05.12
5e 15 g/ha S + 1 l/ha aminomix + 0,5 l/ha L + 0,3 l/ha K
+ 50 cc/ha Frontier Elite + 50 cc Treto 500 14.05.12
6e 125 cc/ha Dual Gold + 100 cc/ha Frontier +
75 cc Treto 500 + 100 cc uitvloeier 22.05.12
l Onkruidbestrijdingsproef: Vooruitzaai: Bonalan 9 l/ha 16.03.12 Vooropkomst en naopkomst: zie schema proefprotocol
m Fungicide: Geyser (0,5 l/ha) 31.07.12
n Oogst 24.10.12
- 61 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.3 Proefprotocol onkruidbestrijding
Proefprotocol: zie onkruidbestrijdingsproef remming PIBO = idem.
5.4 Waarnemingen
5.4.1 Opkomstellingen
De cichorei bevond zich op 14.05.2012 in het 3e/4
e bladstadium.
Tabel 1: Opkomsttelling
Object Schema Opkomstpercentage Aantal planten/ha
1 Controle 79 175.380
2 Micro-dosis + PM 2 (1) 73 162.060
3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 75 166.500
4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 71 157.620
5 Micro-dosis + PM 1 70 155.400
6 Referentie 74 164.280
7 Referentie + TF 67 148.740
8 Referentie + PM 3 (1) 71 157.620
9 Referentie + PM 3 (2) 71 157.620
10 PM 5 75 166.500
11 PM 1 + PM 3 (1) 69 153.180
12 TF + PM 3 (1) + PM 4 74 164.280
Gemiddeld 72 160.765
OPM: 100 % opkomst = 222.000 planten/ha (0,45 * 10 cm in de rij)
- 62 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.4.2 Werking onkruid
Figuur 1: overzicht werking onkruid
Tabel 2: werking onkruid en onkruidflora op 12.06.12
Object Score
onkruidwerking* Onkruiden
1 0
paardenbloem, hondspeterselie, kamille, bingelkruid, melkdistel,
akkerdistel, kroontjeskruid, klein kruiskruid, knopherik, straatgras,
zwarte nachtschade
2 6,75 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, klein kruiskruid,
straatgras, zwarte nachtschade
3 4,75 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, klein kruiskruid,
straatgras, zwarte nachtschade
4 6,25 paardenbloem, hondspeterselie, kamille, bingelkruid, akkerdistel,
klein kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade
5 4,5 bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid, zwarte nachtschade
6 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, straatgras, zwarte nachtschade
7 6 hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel, akkerdistel, klein
kruiskruid, knopherik, straatgras, zwarte nachtschade
8 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, klein kruiskruid, straatgras, zwarte
nachtschade,
9 4,25 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid,
straatgras, zwarte nachtschade
10 5,75 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, herderstasje, klein
kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade
11 5,25 hondspeterselie, bingelkruid, akkerdistel, klein kruiskruid,
straatgras
12 5 paardenbloem, hondspeterselie, bingelkruid, melkdistel,
akkerdistel, klein kruiskruid, straatgras, zwarte nachtschade
* 9: zeer goede werking, 0: geen werking
- 63 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.4.3 Onkruidtellingen
Tabel 2: Geeft het aantal onkruiden weer per m² per object op 12.06.12
object 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
onkruiden/m²
paardenbloem 0,05 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02
hondspeterselie 0,02 0,00 0,02 0,02 0,00 0,02 0,12 0,05 0,05 0,09 0,02 0,12
kamille 0,07 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
bingelkruid 1,91 1,81 1,58 2,02 2,63 4,07 1,26 0,86 3,33 3,09 0,72 1,88
melkdistel 0,09 0,00 0,05 0,00 0,00 0,00 0,09 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02
akkerdistel 0,14 0,05 0,00 0,02 0,07 0,00 0,12 0,00 0,16 0,07 0,19 0,02
herderstasje 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00
kroontjeskruid 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
klein kruiskruid 0,07 0,07 0,05 0,05 0,02 0,00 0,05 0,14 0,02 0,02 0,05 0,02
knopherik 0,09 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,02 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
straatgras 0,02 0,14 0,02 0,05 0,00 0,05 0,14 0,02 0,05 0,02 0,02 0,05
zwarte nachtschade
0,19 0,07 0,02 0,02 0,07 0,07 0,44 0,05 0,02 0,05 0,00 0,02
- 64 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Weersgegevens
Onderstaande tabel geeft de weersomstandigheden weer op het ogenblik van de behandelingen.
Opmerking: de werking van sulfonylureum-verbindingen is sterk gecorreleerd met de luchtvochtigheid.
Tabel 3: weersomstandigheden tijdens de herbicidebehandeling
Datum
behandeling Tijdstip
Toestand
bodem Temp. RV
30.03.2012 8.30 Droog 10.9 °c 79 %
19.04.2012 19.30 Vochtig 12.3 °c 60 %
30.04.2012 8.30 Vochtig 13.0 °c 71 %
14.05.2012 7.00 Vochtig 10.5 °c 67 %
25.05.2012 7.00 Vochtig 17.6 °c 64.4 %
19.06.2012 14.00 Vochtig 20.7°C 64.7 %
Datum
behandeling Wind
Wind
Gem. Opmerkingen
30.03.2012 Matig 11 km/u Vooropkomst
19.04.2012 Matig 15 km/h Kiemlob, neerslag binnen 48 u na behandeling
30.04.2012 Matig 5 km/h Droog weer, neerslag binnen 48 u na behandeling
14.05.2012 Matig 7 km/h Neerslag binnen 24 u na behandeling
Planten in 3 – 4 bladstadium
25.05.2012 Matig 8 km/h Planten in 5 – 6 bladstadium
19.06.2012 Matig 6.6
km/h 8 – 10 bladstadium
- 65 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.5 Opbrengstresultaten
Tabel 4: opbrengstresultaten en aantal planten geoogst per schema
Object Schema Netto opbrengst/ha Planten/ha bij oogst
1 Controle 75.608 179.514
2 Micro-dosis + PM 2 (1) 69.670 159.028
3 Micro-dosis + S + PM 2 (1) 69.392 168.056
4 Micro-dosis + L + PM 2 (1) 67.726 163.889
5 Micro-dosis + PM 1 65.174 155.903
6 Referentie 67.127 165.625
7 Referentie + TF 70.538 168.056
8 Referentie + PM 3 (1) 70.226 161.632
9 Referentie + PM 3 (2) 65.564 159.028
10 PM 5 67.257 155.556
11 PM 1 + PM 3 (1) 63.733 144.444
12 TF + PM 3 (1) + PM 4 74.983 171.181
Gemiddeld 68.916 162.659
- 66 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
5.6 Bespreking
Begin maart werd gekenmerkt door zeer gunstige weers- en bodemomstandigheden waardoor er
reeds vroeg in het voorjaar gezaaid kon worden. De bouwvoor van 2012 was op dat moment killer en
natter dan die van 2011. Op de PIBO en bij Peters werd de bonalan respectievelijk op 21 maart en 16
maart ondergewerkt met een Canadese eg. De zaai van de cichorei vond respectievelijk plaats op 23
en 26 maart. De klimatologische omstandigheden na de zaai waren minder. Begin april is er zelfs
nachtvorst aan de grond geweest.
Deze omstandigheden bleven niet zonder gevolgen. Een trage opkomst gecombineerd met een
heterogene opkomst komt meermaals voor. De relatief lage temperatuur is de grootste oorzaak
geweest, maar ook de droge omstandigheden kort na de zaai van de eerste percelen en de wat
diepere zaai op sommige percelen (cf 2011 diepere zaai was beter omwille van het droge voorjaar)
heeft geleid tot deze mindere opkomst. Echter naargelang de streek en zaaidata zijn de
opkomstpercentages soms zeer verschillend.
Protocol
In de onkruidbestrijdingsproef werden dit jaar 11 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s met
elkaar vergeleken. Van deze 11 verschillende onkruidbestrijdingsschema’s bevatten 9 schema’s
proefmiddelen. Deze proefmiddelen (PM 1,2,3,4 en 5) zijn nog niet erkend in de industriële
cichoreiteelt enerzijds of niet erkend aan de huidige dosis en/of toepassingstijdstip anderzijds.
Daarenboven werd voor het derde jaar oprij geen gebruik meer gemaakt van Asulox in de
proefschema’s.
Een geslaagde onkruidbestrijding was een relatief makkelijke opdracht in 2012…
Na de zaai werd een voor-opkomstbehandeling uitgevoerd op 30 maart. De bodemmiddelen kende
een goede werking vanwege de lichte neerslag en het mistige weer 24 uur na de behandeling.
De eerste na-opkomstbehandeling werd 27 dagen na het zaaien van de cichorei uitgevoerd.
Ondanks de vroege zaai in goede omstandigheden werd de eerste na-opkomstbehandeling toch
redelijk laat uitgevoerd vanwege de trage en onregelmatige opkomst op beide proefpercelen. Deze
zeer heterogene opkomst was te wijten aan de frisse periode die we aan het einde van de maand
maart en gedurende de eerste 20 dagen van april kende.
48 uur na de eerste na-opkomstbehandeling viel er redelijk veel neerslag. De 2e na-
opkomstbehandeling vond 11 dagen later plaats. In die periode was het vrij warm en zonnig weer.
Vandaar dat er geopteerd werd om ’s morgens vroeg te behandelen omwille van de relatieve
luchtvochtigheid. Een optimale luchtvochtigheid bedraagt > 70 %. Deze factor is bepalend voor de
werking van de contactmiddelen. Tussen de 2e en 3
e na-opkomstbehandeling zat een lang interval als
gevolg van de trage ontwikkeling van de cichoreiplanten. 24 uur na de behandeling trok er een
neerslagzone over onze regio. De 4e na-opkomstbehandeling werd uitgevoerd na groeizaam weer
waardoor de systemische bladherbiciden een goede werking vertoonden. De laatste na-
opkomstbehandeling met een bodemherbicide werd half juni uitgevoerd op een vochtige bodem.
Planten kunnen na een behandeling gedurende enkele dagen een groeistilstand of -vertraging
hebben. Dit geven we aan door de remming van de verschillende schema’s te scoren. In tegenstelling
tot vorig jaar waren er dit jaar wel visuele verschillen waarneembaar tussen de verschillende objecten.
De quotatie omtrent de remming wordt per object weergegeven in tabel 5. Het standaard
microdosissysteem realiseert een zeer correct resultaat op alle vlakken maar indien er aan dit
systeem (proef)middelen worden toegevoegd dan vergroot de kans op een groeiremming. Tussen de
referentieschema’s onderling is er geen verschil in groeiremming waar te nemen behalve bij
toevoeging van een verhoogde dosis van proefmiddel 3. De objecten waar proefmiddel 1, 3 en 5
werden toegevoegd vertoonden de zwaarste groeiremming.
- 67 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Ondanks de beperkte onkruidflora op het perceel van Peters kunnen er toch verschillende conclusies
worden getrokken. De meest overheersende onkruiden waren bingelkruid, zwarte nachtschade en
akkerdistel. De microdosissystemen hebben in het algemeen een goede onkruidwerking behalve de
werking tegen bingelkruid is matig. Toch resulteert een toevoeging van (proef)middelen aan de
microdosissystemen niet altijd in een betere onkruidwerking. De referentieschema’s werkten
onvoldoende tegen bingelkruid terwijl proefmiddel 3 zorgt voor een zeer goede opruiming van
bingelkruid en akkerdistel. De schema’s met Tramat Flow hebben een geringe werking tegen
melkdistels. Opmerkelijk is wel dat deze schema’s het meest aantal planten hebben, afziend van de
controle. Bij deze schema’s is er dus weinig plantenverlies waardoor er ook een hoge netto-opbrengst
werd behaald. De proefmiddelen 1, 4 en 5 hebben een goede werking tegen dicotylen wat eventueel
een oplossing kan bieden wanneer er moeilijk te bestrijden onkruiden op een perceel voorkomen. Dit
zijn duidelijk interessante pistes die in de toekomst nog verder dienen onderzocht te worden om aldus
een erkenning in de industriële cichoreiteelt te bekomen.
Bij de oogst van de verschillende schema’s werd gekeken naar de opbrengst per ha en het aantal
geoogste wortels. De controle scoort op beide percelen ver boven het gemiddelde wat betekent dat
de groeiachterstand tijdens het groeiseizoen werd ingehaald. Tussen de verschillende schema’s
onderling zijn er geen opmerkelijke opbrengstverschillen waar te nemen. Algemeen kan er
geconcludeerd worden voor wat de selectiviteit betreft dat de meest geremde objecten niet
noodzakelijk minder opbrengen en vice versa. Ditzelfde geldt voor de onkruidwerking.
- 68 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
6. Groeicurveproef
Proef in samenwerking met de suikerindustrie ORAFTI (Ir. Erwin Boonen, Vincent Sevrin en Jos
Piffet).
6.1 Proefopzet
Voor het ras Orchies wordt het rendement op verschillende rooidata vergeleken.
6.2 Perceelsgegevens
Zie perceelsgegevens proef teelttechniek Ras: Orchies
6.3 Waarnemingen
Figuur 1: Geeft de opbrengst in ton/ha van de verschillende data weer voor Orchies
6.4 Vergelijking premie en groeipotentieel cichorei
Tabel 1: vergelijking groeipotentieel cichorei en vroegrooipremie voor seizoen 2012 voor het ras
Orchies (manueel gerooid).
0
10
20
30
40
50
60
70
80
5-aug 15-aug 25-aug 4-sep 14-sep 24-sep 4-okt 14-okt
ton/ha Groeicurve
Orchies
Datum Kg/ha (Orchies) % kg/ha bereikt t.o.v.
opbrengst 11 oktober Premie (%)
6/aug 28.611 41 40
22/aug 36.445 52 40
4/sep 48.639 69 40
18/sep 54.749 78 23
3/okt 68.388 97 8
18/okt 65.592 100 0
- 69 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
6.5 Bespreking
Bij het interpreteren van deze resultaten is het belangrijk te weten dat voor de groeicurveproef de
cichorei manueel werd gerooid, waarbij dus rooiverliezen niet ingerekend worden, waardoor in de
praktijk de stijging van de rendementen al vroeger afzwakt. Proeven van het jaar 2009-2010 hebben
uitgewezen dat wanneer er manueel wordt gerooid de opbrengst ± 10 à 15 % hoger is in vergelijking
met wanneer er machinaal gerooid zou worden.
Vanwege de koude periode begin april liep de groei aanvankelijk achter op andere jaren. Na het
vochtige voorjaar is een wisselvallige zomer gekomen die ertoe geleid heeft dat de cichorei de
groeiachterstand, die het had opgelopen in het voorjaar, tegen het einde van de zomer gedeeltelijk
had bijgebeend. De opbrengst van de eerste staalname bedroeg 28 ton/ha. Deze rooiïng gaf dan ook
aan dat er ons dit jaar geen topopbrengsten te wachten stonden. Bij de proefrooiïng van 4 september
bedroeg de opbrengst 48 ton. Dit was ± 20 ton/ha minder dan rond hetzelfde tijdstip vorig jaar.
Aangezien er vorige jaar topopbrengsten behaald werden zijn de tonnages die dit jaar behaald
werden wel als normaal te beschouwen.
Cichoreiwortels die vóór 11 oktober 2012 geleverd werden krijgen een premie in de vorm van een
gewichtsvermeerdering. De gewichtsvermeerdering wordt berekend door Orafti op basis van de
leveringen met een maximum gelijk aan de geplande hoeveelheid plus 5%. Tabel 1 geeft aan dat de
premie ruimschoots de mindere opbrengst financieel vergoed voor het ras Orchies. Dat de vroeg
rooipremie de opbrengstderving, omwille van een vroege rooiïng, ruimschoots compenseert is te
wijten aan het feit dat er manueel gerooid is ( ± 15 % meeropbrengst).
Het is voor het derde jaar dat het ras Chrysolite werd uitgezaaid (slechts enkele rijen in de kopakker).
Chrysolite is het resultaat van een kruising van een sulfonylurea resistente witloof met een industriële
cichorei. Dit ras zou dus vroeger kunnen behandeld worden met Safari wat een betere controle van
de onkruidbestrijding zou toelaten. Chrysolite vertoonde aanvankelijk ook duidelijk minder remming.
- 70 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
7. Erosieproef cichorei
Er worden verschillende grondbewerkingen voor de uitzaai vergeleken: ploegen, schijfeg tijdens de
winterperiode, vaste tand cultivator tijdens de winterperiode. Er gebeurt een vergelijking tussen de
technieken qua opkomst, groei, erosie, bodemvocht in het voorjaar, onkruiddruk, ziekteaantasting,
bodemverdichting, rooibaarheid en opbrengst.
7.1 Perceelsgegevens
a Voorvrucht: wintertarwe
Object ploegen akker afgesleept op 21.03.12
b Zaaidatum: 24.03.12
c Zaaiafstand: 9,6 cm x 45 cm
d Ras: Orchies
e Onkruidbestrijding:
- Voor de zaai: niet-kerend: Glyfosaat 4 l/ha 17.03.12
Bonalan 9 l/ha 22.03.12
- Vooropkomst : Kerb 1,25 l/ha + Legurame 3,0 l/ha 27.03.12
- Naopkomst: (S = Safari; Tr = Trend; DG = Dual Gold;L = Legurame)
1e S 5 g/ha + Kerb 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 13.04.12
2e S 5 g/ha + Kerb 0,3 l/ha + L 0,5 l/ha 21.04.12
3e S 10 g/ha + AZ 0,03 l/ha + Trend 0,1 l/ha 30.04.12
4e S 10 g/ha + DG 0,05 l/ha + Trend 0,1 l/ha + aminoplant 0,5 l/ha 07.05.12
5e S 10 g/ha + DG 0,1 l/ha + Trend 0,1 l/ha 18.05.12
6e S 10 g/ha + DG 0,1 l/ha + Trend 0,1 l/ha 28.05.12
7e S 10 g/ha + K 0,3 l/ha + Trend 0,1 l/ha 02.06.12 f Bemesting:
- Organische bemesting: 15 ton varkensdrijfmest 10.08.11
- Groenbemester: bladrammenas (goed ontwikkeld) 12.08.11
- Chemische: stikstof:
o stikstofindex: 133 (normaal)
o stikstofgift: 39 EN/ha (op akker met bonalan) 22.03.12
g Ontledingsuitslag van de bouwlaag:
Bepaling Uitslag ontleding Streefzone Beoordeling
Grondsoort 45 Zware Leem
pH-KCl 7,1 6,7 – 7,3 Gunstig
C in % (humus) 1,6 1,2 – 1.6 Normaal
Fosfor (P) 20 12 – 19 Tamelijk hoog
Kalium (potas) (K) 24 14 – 21 Tamelijk hoog
Magnesium (Mg) 18 9 – 15 Tamelijk hoog
Calcium (Ca) 321 169 – 371 Tamelijk hoog
Natrium (Na) 2.4 3,2 – 6,4 Tamelijk laag
h Fungicide: Geyser 0,5 l/ha 09.08.12
i Oogstdatum 19.10.12
- 71 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
7.2 Aangelegde objecten
Tabel 1: Verschillende bodembewerkingen in de objecten.
Nr Objecten Datum bewerking
winterperiode
Type
bewerking
voorjaar
Datum
bewerking
Voorjaar
1 Zonder voorbewerking winter /
2 * vaste tand
+
1 * compactor
22.03.12
24.03.12
2 Voorbewerking schijfeg winter 14.11.2011 1 * canadese eg
+
1 * compactor
22.03.12
24.03.12 3
Voorbewerking vaste tand
winter 14.11.2011
4 Ploegen 14.11.2011
afslepen akker
+
1 * canadese eg
+
1 * compactor
21.03.12
22.03.12
24.03.12
Objecten 2 en 3 zijn aangelegd om na te gaan hoe we ook zonder ploegen de bodem voldoende snel
kunnen laten opdrogen in het voorjaar.
7.3 Waarnemingen
7.3.1 Opkomsttelling en percentage bodembedekking
Tabel 2: De tellingen gebeurden in 4 herhalingen op 12.06.2012
Nr Objecten % Opkomst % Bodem-
bedekking*
1 Ploegen 79 % 0 %
2 Schijveneg tijdens winterperiode 81 % 10 – 15 %
3 Vaste tand
cultivator tijdens winterperiode 79 % 10 – 15 %
4 Geen
winterbewerking
Rotoreg 72 % 20 – 25 %
Rotoreg + rol 81 % 20 – 25 %
Compactor 80 % 20 – 25 %
* % van de bodem dat bedekt wordt door resten van de groenbemester
- 72 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
7.3.2 Onkruidtellingen
Het verschil in onkruiddruk tussen de 3 objecten is gedurende het hele groeiseizoen verwaarloosbaar
gebleven.
7.4 Opbrengstresultaten
Tabel 3: geeft de kilo-opbrengst per hectare weer van de oogst, uitgevoerd op 19.10.2012
Object Kg opbrengst/ha
Ploegen 58.360
Vaste tand cultivator tijdens winterperiode 59.590
Schijveneg tijdens winterperiode 53.260
Geen winterbewerking 58.500
- 73 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
7.5 Bespreking
De voorvrucht van dit perceel is wintertarwe, waarvan het stro gehakseld werd. Na de oogst werden
er groenbemesters ingezaaid. Deze groenbemesters hadden zich goed ontwikkeld en werden begin
november geklepeld.
Half november werd er geploegd en op dezelfde dag werd de grond bewerkt met een schijveneg en
een vaste tand cultivator (in objecten niet-kerende grondbewerking) met het oog op een betere
verwering door vorst en het creëren van een luchtigere bodem. Het geploegde object werd op 21
maart afgesleept om een sterke uitdroging te vermijden. Op 22 maart werd in alle objecten 9l/ha
Bonalan ondergewerkt met een Canadese veereg.
Vervolgens werd op 24 maart de zaaibedbereiding uitgevoerd met een Lemken Compactor. Alle
objecten werden eenmaal met de Lemken Compactor bewerkt. Vlak na de zaaibedbereiding werden
de verschillende objecten gezaaid met een 6 rijer mechanische zaaimachine Monosem. Het zaaibed
in de objecten niet-kerende bodembewerking bevatte meer kluiten dan in het geploegde object.
Omwille van het natte voorjaar was er tussen de verschillende objecten praktisch geen verschil in
opkomstpercentage (zie tabel 2).
Na het toepassen van de onkruidbestrijding bleek er geen verschil te zijn in het aantal resterende
onkruiden tussen de verschillende objecten. Uit de opbrengstresultaten (tabel 3) blijkt dat er geen
aantoonbare statistische verschillen zijn in wortelopbrengst tussen de verschillende
grondbewerkingstechnieken.
- 74 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Bijlage 1:
- 75 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Herbiciden
Handelsproducten Actieve stoffen
Aako Chlortoluron 500 g/l chloortoluron
Accent 75 % nicosulfuron
Accurate 20 % metsulfuron-methyl
Acomac 360 g/l glyfosaat
Adango 150 g/l cyprosulfamide + 225 g/l isoxaflutol +
90 g/l thiencarbazone-methyl
Agil 100 EC 100 g/l propaquizafop
Agil 100 g/l propaquizafop + uitvloeier
Agriguard ethofumesate 200 200 g/l ethofumesaat
Akris 280 g/l dimethenamide-P + 250 g/l terbuthylazin
Alister 150 g/l diflufenican + 3 g/l iodosulfuronmethyl-natrium
+ 27 g/l mefenpyr-diëthyl + 9 g/l mesosulfuron-methyl
Allié 20 % metsulfuron-methyl
Allié express 10 % metsulfuron-methyl + 40 % carfentrazone-ethyl
Allié star 11,1 % metsulfuron-methyl + 22,2 % tribenuron-methyl
Aminex 500 g/l 2,4 D
Amega ACE 360 g/l glyfosaat
Andes 200 g/l flufenacet + 336 g/l terbuthylazin
Aramo 50 g/l tepraloxydim
Arelon L 500 g/l isoproturon
Ariëtta 336 g/l topramezone
Artist 24 % flufenacet + 17,5 % metribuzine
Askelon 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione
Aspect T 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazine
Ataco 1 g/l florasulam + 100 g/l fluroxypyr
Atlantis WG 0,6% iodosulfuron + 9% mefenpyr-diethyl +
3% mesosulfuron-methyl
Attribut 70 % propoxycarbazone Na
Augur 500 g/l isoproturon
Aurora 50 % carfentrazone-ethyl
Axial 12,5 g/l cloquintocet-mexyl + 50 g/l pinoxaden
Avadex 480 g/l triallaat
AZ 500 SC 500 g/l isoxaben
Azur 400 g/l isoproturon + 100 g/l ioxynil + 20 g/l diflufenican
Bacara 250 g/l flurtamone + 100 g/l diflufenican
Banvel 480 g/l dicamba
Barclay D-Quat 200 g/l diquat
Barclay Hurler 200 200 g/l fluroxypyr
Basagran S.G. 87% bentazon
Basagran. 480 g/l bentazon
Basta S 200 g/l ammoniumglufosinaat
DEEL 3: PRODUCTEN EN ACTIEVE STOFFEN
- 76 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Beetup 160 sc 160 g/l fenmedifam
Benta 400 SL 480 g/l bentazon
Betanal Elite 91 g/l fenmedifam + 71 g/l desmedifam +112 g/lethofumesaat
Betanal Expert 75 g/l fenmedifam + 25 g/l desmedifam +150 g/lethofumesaat
Betanal Quattro 60 g/l fenmedifam + 20 g/l desmedifam + 100 g/ethofumesaat
+ 200 g/l metamitron
Betanal SE 160 g/l fenmedifam
Betasana SC 160 g/l fenmedifam
Betasana Trio SC 15 g/l desmedifam + 115 g/l ethofumesaat + 75 g/l fenmedifam
160 160 g/l fenmedifan
Betosip forte SC 471 g/l fenmidfan
Bettatronix 700 SC 700 g/l metamitron
Better SC 430 g/l chloridazon
Bi-agroxylduo 275 g/l 2,4-D + 275 g/l MCPA
Bietazol 520 520 g/l chloridazon
Bifenix N 333 g/l isoproturon + 167 g/l bifenox
Bingo 200 g/l cinidon-ethyl
Bofix 40 % fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA
Bonolan 180 g/l benfluralin
Booster 520 520 g/l chloridazon
Brogue 200 g/l diquat
Bromoterb 500 SC 200 g/l bromoxynil phenol + 300 g/l terbuthylazine
Bromotril 250 SC 250 g/l bromoxynil phenol
Butisan plus 400 g/l metazochloor + 100 g/l quinmerac
Butisan S 500 g/l metazochloor
Butizyl 400 g/l MCPB
Buttress 400 g/l 2,4-DB
Calaris 70 g/l mesotrione + 330 g/l terbuthylazine
Caliban Duo 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 8 % mefenpyr-diethyl +
16,8 % propoxycarbanzone
Caliban Top 6 % amidosulfuron + 0,83 % iodosulfuron-methyl-natrium +
6,67 %mefenpyr - diethyl+ 14 % propoxycarbanzone
Calipuron 500 g/l isoproturon
Callam 60 % dicamba + 12,5 % tritosulfuron
Callistar 70 g/l mesotrione + 330 g/l terbuthylazin
Callisto 100 g/l mesotrione
Cameo 50 % tribenuron-methyl
Campus 336 g/l topramezone
Capture 300 g/l bromoxynil + 50 g/l diflufenican + 200 g/l ioxynil
Capri 7,5 % cloquintocet-methyl + 7,5 % pyroxsulam
Capri Duo 7,1 % cloquintocet-methyl + 1,5 % florasulam +
7,1 % pyroxsulam
Capri Twin 7,5 % cloquintocet-methyl + 2,3 % florasulam +
7,5 % pyroxsulam
Careca 500 g/l propyzamide
Carburame 305 g/l carbeetamide
Casper 50 % dicamba + 5 % prosulfuron
Celtic 320 g/l pendimethalin + 16 g/l picolinafen
Celmitron 70 % wg 70 % metamitron
Centium 36CS 360 g/l clomazone
Ceridor MCPA 750 g/l MCPA
- 77 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Certis Ethofumesate 200 200 g/l ethofumesaat
Challenge 600 g/l aclonifen
Chekker 12,5% amidosulfuron + 12,5% iodosulfuron-methyl-natrium
+ 12,5% mefenpyridiethyl
Chief 70 % metamitron
Chlordex SC 430 g/l chloridazon
Chlordex WG 65% chloridazon
Cinder CS 400 g/l pendimethalin
Clio Elite 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topramezone
Cliophar 100 g/l clopyralid
Cliness 360 g/l glyfosaat
Clinic Ace 360 g/l glyfosaat
Connex 6 % metsulfuron – methyl + 68,2 % thifensulfuron-methyl
Cossack 3% iodosulfuron-methyl-natium + 9% mefenpyr-diethyl 4
+ 3% mesosulfuron-metyl
Coyote 40 g/l nicosulfuron
Crystar 400 g/l chloorprofam
Dalila 240 g/l nicosulfuron
Datura 500 g/l linuron
Defi 800 g/l prosulfocarb
Dianal 160 160 g/l fenmedifan
Dianal 471 471 g/l fenmedifan
Diflanil 500 SC 500 g/l deflufenican
Dinet 40 g/l fluroxypyr + 20 g/l clopyralid + 200 g/l MCPA
Diqua 200 g/l diquat
Diquanet SL 200 g/l diquat
Dractar 300 g/l sulcotrion
Dual Gold 960 g/l metolachloor
Enkor Plus 200 g/l diquat
Equip 22,5 g/l foramsulfuron + 22,5 g/l isoxadifen-ethyl (safener)
Ethofol 500 SC 500 g/l ethofumesaat
Fiesta New 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac
Falcon 200 g/l diquat
Fidox 800 g/l prosulfocarb
Finy 20% metsulfuron-methyl
Figaro 360 g/l glyfosaat
Fornet 40 SC 40 g/l nicosulfuron
Fornet Extra 60 OD 60 g/l nicosulfuron
Floxy 180 g/l fluroxypyr
Fluorostar 180 g/l fluroxypyr
Flurox 180 ec 180 g/l fluroxypyr
Foxtrot 34,5 g/l cloquintocet-mexyl +69 g/l fenoxaprop-P-ethyl
Focus Plus 100 g/l cyclodim
Foxpro D 300 g/l bifenox + 260 g/l MCPP-P + 92 g/l ioxynil
Frisk 60 % dicamba + 12,5 % tritosulfuron
Frontier Elite 720 g/l dimethenamid-P
Fumesaat 500 SC 500 g/l ethofumesaat
Fusilade Max 125 g/l fluazifop-p-butyl
Gardo Gold 312,5 g/l s-meolachloor + 187,5 g/l terbutylazine
Gardoprim 312,5 g/l s-meolachloor + 187,5 g/l terbutylazine
Garlon 480 g/l triclopyr
- 78 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Galistop 200 g/l fluroxypyr
Gat Stake 200 EC 200 g/l fluroxypyr
Genoxone 93 g/l 2,4 D + 103,6 g/l triclopyr
Glyfo Nect 360 g/l glyfosaat
Glyfo Star 360 g/l glyfosaat
Glyfo TDI 360 g/l glyfosaat
Glyfos envision 360 g/l glyfosaat
Glyfos 360 g/l glyfosaat
Goltix 700 SC 700 g/l metamitron
Goltix WG 70 % metamitron
Gramix super 310 g/l dichloorprop-p + 160 g/l MCPA + 130 g/l mecoprop-p
Gratil 75 % amidosulfuron
Hatchet XTRA 200 g/l fluroxypyr
Harmony M 4 % metsulfuron-methyl + 40 % thifensulfuron-methyl
Harmony pasture 50 % thifensulfuron-methyl
Herbaflex 85 g/l beflubutamide + 500 g/l isoproturon
Hermoo mecoprop-p 600 600 mecoprop-p
Herold CS 200 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet
Hussar ultra 100 g/l iodosulfuron-methyl-natrium + 300 g/l mefenpyrdiethyl
Hussar tandem 150 g/l diflufenican + 10 g/l iodosulfuron-methyl-natrium
+50g/l mefenpyr-diethyl
Hussar 5 % iodosulfuron + 15 % mefenpyr-diëthyl
Intruder 400 g/l chloorprofam
Iso-calliope 500 g/l isoproturon
Isoguard 83 WG 83% isoproturon
Isomexx 20% metsulfuron-methyl
It diquat 200 g/l diquat
Itineris 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione
Javelin 500 g/l isoproturon + 62,5 g/l diflufenican
Kabuki 26,5 g/l pyraflufen-ethyl
Kart 100 g/l fluroxypyr + 1 g/l florasulam
Kalahari 200 g/l diquat
Kelvin 40 g/l nicosulfuron
Kemicombi 190 g/l ethofumesaat + 200 g/l fenmedifam
Kemifam Forte SC 471 g/l fenmedifam
Kemifam SE 160 g/l fenmedifam
Kemiron SC 500 g/l ethofumesaat
Kerb 400 SC 400 g/l propyzamide
Kombo WG 70% metamitron
Laddok T 200 g/l bentazon + 200 g/l terbutylazin
Lanox 48 % flufenacet + 10 % isoxaflutol
Laudis 22 g/l isoxadifen-ethyl + 44 g/l tembotrione
Lecar 960 g/l S-metolachloor
Legurame 300 g/l carbeetamide
Lenazar WP 80% lenacil
Lentagran 45 WP 45 % (450 g/l) pyridaat
Lentipur 500 SC 500 g/l chloortoluron
Lexus Millenium 10% flupyrsulfuron-methyl + 40% thifensulfuron-methyl
Lexus Solo 50 % flupyrsulfuron-methyl
Lexus XPE 33,3 % flupyrsulfuron-methyl + 16,7 % metsulfuron-methyl
Liberator 100 g/l diflufenican + 400 g/l flufenacet
- 79 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
LidLinugan 500 SC 500 g/l linuron
Life Scientific Diquat 200 g/l diquat
Linurex 50 SC 500 g/l linuron
Lumica 100 100 g/l mesotrione
Malibu 60 g/l + 300 g/l pendimethalin
Matrigon 100 g/L clopyralid
Medifam SE 160 g/l fenmedifam
Merlin 75 % isoxaflutole
Metaline 400 g/l pendimethalin
Metazachloor SC 500 500 g/l metazachloor
Metritex 70% WG 70 % metribuzin
Metrizin 70% metribuzin
Metric 60 g/l clomazon + 233 g/l metribuzin
Mextra 180 g/l ioxynil + 290 g/l mecoprop-P
Mikado 300 g/l sulcotrione
Milagro 240 g/l nicosulfuron
Milan 9 g/l pyraflufen-ethyl + 500 g/l bifenox
Mission 200 g/l diquat
Mistral 70% metribuzin
Monitor 80% sulfosulfuron
Mon 79632 360 g/l glyfosaat
Murena 500 500 g/l ethofumesaat
Nicosh 40 g/l nicosulfuron
Nic-It 240 g/l nicosulfuron
Othello 50 g/l diflufenican + 2,5 g/l iodosulfuron-methyl-natrium + 22,5 g/l
mefenpyr-diethyl + 7,5 g/l mesosulfuron-methyl
Panic 360 g/l glyfosaat
Pacifica 1 % iodosulfuron-methyl-natrium + 9 % mefenpyr – diethyl
+3 % mesosulfuron - methyl
Peak 75 % prosulfuron
Pertus 360 g/l clomazon
Phase 15 g/l desmedifam + 115 g/lethofumesaat + 75 g/lfenmedifam
Piorun 60% dicamba + 12,5 % tritosulfuron
Platform S 1,5 % carfentrazone-ethyl + 60 % mecoprop-p
Premium 471 g/l fenmedifan
Primstar 2,5 g/l florasulam + fluroxypyr 100 g/l
Primus 50 g/l florasulame
Prologue 360 g/l glyfosaat
Promess 200 g/l flufenacet + 333 g/l terbuthylazin
Prop’sol 360 g/l glyfosaat
Puma S 69 g/l fenoxaprop-p-ethyl + 39 g/l fenchlorazol-ethyl
Pyramin SC 520 520 g/l chloridazon
Pyramin WG 65 % chloridazon
Pyroquin TDI 360 g/l chloridazon + 60 g/l quinmerac
Quickdown 26,5 g/l pyraflufen-ethyl
Quickfire 200 g/l diquat
Racing extra 7 % metsulfuron –methyl + 68 % thifensulfuron-methyl
Rapsan TDI 400 g/l metazachloor + 100 g/l quinmerac
Rapsan Turbo 375 g/l metazachloor + 125 g/l quinmerac
Reglone 195 g/l diquat
Relva 400 g/l propyzamide
- 80 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Ridal 360 g/l glyfosaat
Round-up 360 g/l glyfosaat
Roudup ++ 360 g/l glyfosaat
Rosate 360 360 g/l glyfosaat
Roundup Force 360 g/l glyfosaat
Roxy EC 800 g/l prosulfocarb
Safari 50 % triflusulfuron-methyl
Salvo 500 g/l 2,4-D
Samson 4 SC 40 g/l nicosulfuron
Samson Extra 60 OD 60 g/l nicosulfuron
Select Prim 120 g/l clethodim
Sempra 500 g/l diflufenican
Sencor WE 70 % metribuzi
Silvio 360 g/l glyfosaat
Silvanet 20 g/l fluroxypyr + 60 g/l triclopyr
Spotlight Plus 60 g/l carfentrazone-ethyl
Starane Kombi 100 g/l fluroxypyr + 30 g/l clopyralid +120 g/l ioxynil
Starane 180 g/l fluroxypyr
Stellar Elite 538 g/l dimethenamide-P + 32 g/l topremazone
Stomp aqua 455 g/l pendimethalin
Successor 600 600 g/l pethoxamide
Sudoku 300 g/l sulcotrion
Supporter 300 g/l sulcotrion
Springbok 200 g/l dimethenamide-p + 200 g/l metazachloor
Sultan 500 SC 500 g/l metazachlooor
Taifun 360 360 g/l glyfosaat
Tandus 200 200 g/l fluroxypyr
Tandus 180 180 g/l fluroxypyr
Targa Prestige 50 g/l quizalofop-ethyl isom D
Terano 600 g/kg flufenacet + 25 g/kg metosulam
Terbuzon 200 g/l bentazon + 200 g/l terbuthylazine
Timok 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/l cloquintocet-mexyl +
25 g/l pinoxaden
Titus 25 % rimsulfuron
TolurexSC 500 g/l chloortoluron
Tomahawk 180 g/l fluroxypyr
Topik 100 g/l clodinafop + 25 g/l cloquintocet
Torero 150 g/l ethofumesaat + 350 g/l metamitron
Touchdown quatro 360 g/l glyfosaat
Traxos 25 g/l clodinafop-propargyl + 6,25 g/lcloquintocet-mexyl +
25 g/l pinoxaden
Trema 700 g/l metamitron
Treto 500 500 g/l ethofumesaat
Trilogy 15 g/l desmedifam + 115 g/l ethofumesaat + 75 g/l fenmedifam
Venzar 80 % lenacil
Verigal D 250 g/l bifenox + 308 g/l mecoprop-P
Victus 40 g/l nicosulfuron
Vival 360 g/l glyfosaat
Xinca 401,58 g/l bromoxynil
Zeus 300 g/l sulcotrion
- 81 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Fungiciden
Handelsproducten Actieve stoffen
Acanto 250 g/l picoxystrobine
Acrobat extra WG 67 % mancozeb + 7,5 % dimethomorf
Adept 4.5% cymoxanil + 68% mancozeb
Adexar 62,5 g/l epoxyconazool
62,5 g/l fluxapyroxad
Allegro SC 125 g/l Kresoxim-methyl + 125 g/l epoxiconazol
Alto Extra 160g/l cyproconazool + 250 g/l propiconazool
Amistar Extra 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazol
Amistar opti 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil
Amistar 250 g/l azoxystrobine
Apache 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool
+ 62,5 g/l propiconazool
Armure 150 g/l difenoconazol + 150 g/l propiconazol
Aviator xpro 75 g/l bixafen + 150 g/l prothioconazool
Aviso 64 % metiram + 4,8 cymoxanil
Axidor 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb
Banjo 500 g/l fluazinam
Barclay Bolt 250 g/l propiconazool
Bariton 37,5 g/l fluoxastrobin + 37,5 g/l prothioconazool
Bio safestop 1,62 % ijzerfosfaat
Bravo 500 500 g/l chloorthalonil
Bravo xtra 375 g/l chloorthalonil + 40 g/l cyproconazool
Bumper 25 EC 250 g/l propiconazoleCeando83 g/l epoxyconazool + 100 g/l metrafenone
Cantus 50 % boscalid
Capalo 62,5 g/l epoxyconazool + 200 g/l fenpropimorf
+ 75 g/l metrafenone
Capitan 25 EW 250 g/l flusilazole
Caramba 60 SL 60 g/l metconazool
Caramba 60 g/l metconazool
Ceriax 41,6 g/l epoxyconazool
41,6 g/l fluxapyroxad
66,6 g/l pyraclostrobin
Cherokee 375 g/l chloorthalonil + 50 g/l cyproconazool+
62,5 g/l propiconazool
Citadelle 375 g/l chloortalonil + 40 g/l cyproconazool
Comet 250 g/l pyraclostrobin
Corbel 750 g/l fenpropimorf
Cosavet 80% zwavel
Cosine 50 g/l cyflufenamide
Credo 500 g/l chloortalonil + 100 g/l picoxystrobine
Curzate M WG 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb
Cymbal 45 45 % cymoxamil
Cymco 4% cymoxanil + 66,6 mancozeb
Cymopus WG 35 % cymoxanil
Cymoxanil 45% W 45 % cymoxamil
- 82 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Delan 70 WG 70 % dithianon
Delaro 175 g/l prothioconazool +150 g/l trifloxystrobine
Diamant 114,3 g/l pyraclostrobine + 42,9 g/l epoxiconazol
+214,3 g/l fenpropimorf
Difcor 250 EC 250 g/l defenoconazool
Dirango 500 g/l fluazinam
Ditho WG 70 % dithianon
Edipro 722 g/l propamocarb
Eminent 125 g/l tetraconazool
Epok 600 EC 400 g/l fluainam + 193.6 g/l metalaxyl-m
Ebrimax WG 4,5 % Cymoxanil + 65 % Mancozeb
Evora Xpro 75 g/l bixafen + 100 g/l prothioconazool + 100 g/l tebuconazool
Fandango 100 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool
Fandango Pro 50 g/l fluoxastrobin + 100 g/l prothioconazool
Festival 7,5 % dimethomorf + 66,7 % mancozeb
Fezan 250 g/l tebuconazool
Flowsan FS 533 g/l Thiram
Flowsan Ultra 485 g/l Thiram
Flamenco Plus 54 g/l fluquinconazool + 174 g/l prochloraz
Flexity 300 g/l metrafenone
Fortress 500 g/l quinoxyfen
Fubol gold 64 % mancozeb + 3.88% metalaxyl-m
Fungitex WG 45 % cymoxanil + 65 % mancozeb
Geyser 250 g/l difenoconazol
Granovo 140 g/l boscalid + 50 g/l epoxyconazool
Helix 160 g/l prothioconazool + 300 g/l spiroxamine
Horizon EW 250 g/l tebuconazol
Hydro super 25 wg 25 % koperhydroxide
Impact R 94 g/l flutriafol + 200 g/l carbendazim
Impulse 500 g/l spiroxamine
Imtrex 62,5g/l fluxapyroxad
Indofil M 45 80 % mancozeb
Infinito 62,5 g/l fluopicolide + 625 g/l propamocarb
Input 160 g/l prothioconazole + 300 g/l spyroxamine
Input Pro 250 g/l prothioconazole
Kinto duo 60 g/l prochloraz + 20 g/l triticonazool
Life Scientific Azoxystrobin 250 g/l azoxystrobin
Life Scientific Chloorthalonil 500 g/l chloorthalonil
Lirotect super 250 g/l thiabendazol + 125 g/l imazalil
Mancoplus 75 WG 75 % mancozeb
Manfil 75 WG 75 % mancozeb
Maxim 100 FS 100 g/l fludioxonil
Microthiol special 80 % zwavel
Mildin 750 g/l fenpropidin
Mirage 45 EC 450 g/l prochloraz
Monceren 12,5 DS 12,5 % pencycuron
Mystique 250 g/l tebuconazool
Nando 500 SC 500 g/l fluazinam
Nissodium 50 g/l cyflufenamide
Olympus 80 g/l azoxystrobin + 400 g/l chloorthalonil
Opus plus 83 g/l epoxyconazool
- 83 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Opus team 84 g/l epoxiconazol + 250 g/l fenpropimorf
Opus 125 g/l epoxiconazol
Ortiva TOP 200 g/l azoxystrobin + 125 g/l difenoconazool
Ortiva 250 g/l azoxystrobine
Orvega extra 8 % ametoctradin + 48 % mancozeb
Orvega star 300 g/l ametoctradin + 225 g/l dimethomorf
Osiris 37,5 g/l epoxyconazool + 27,5 g/l metconazool
Palmas 4.5 % cymoxanil + 65% mancozeb
Palazzo 62,5 g/l epoxyconazool + 20 g/l fenpropimorf
+ 75 g/l metrafenone
Paraat 50% dimethomorf
Priori Xtra 200 g/l azoxystrobin + 80 g/l cyproconazool
Profilux 4,5 % cymoxanil + 65% mancozeb
Proline 250 g/l prothioconazool
Propi 25 EC 250 g/l propiconazool
Prosaro 125 g/l prothioconazool + 125 g/l tebuconazool
Proxanil 50 g/l cymoxanil + 400 g/l propamocarb
Prozeb WG 70% mancozeb
Prozeb 80% mancozeb
Punch SE 250 g/l flusilazole + 125 g/l carbendazim
Ranman component A 400 g/l cyzofamid
Ranman component B 845,9 g/l heptamethyltrisiloxaan
Ranman Top 160 g/l cyzofamid
Revus 250 g/l mandipropamid
Riza 250 g/l tebuconazool
Rovral SC 500 g/l iprodione
Rovral WG 75 % iprodione
Rubric 125 g/l epoxyconazool
Sereno 10 % fenamidone + 50% mancozeb
Shirlan 500 g/l fluazinam
Skyway Xpro 75 g/l bixafen + 100 g/l prothioconazool + 100 g/l tebuconazool
Sluxx 3 % ijzerfosfaat
Sportak 450 g/l prochloraz
Spoutnik 80 % mancozeb
Spyrale 100 g/l difenoconazol + 375 g/l fenpropidine
Soleeda 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool
Stereo 250 g/l cyprodinil + 62,5 g/l propiconazol
Swing Gold 133 g/l dimoxystrobine + 50 g/l epoxyconazool
Switch 250 g/kg fludioxinyl + 375 g/kg cyprodinil
Symphonie 6 % flutolanil
Taloline 500 g/l Chloorthalonil
Tanos 25 % cymoxanil + 25 % famoxate
Tapier 250 g/l difenoconazool
Tattoo C 375 g/l propamocarb - HCL + 375 g/l chlorothalonil
Tizca 500 g/l fluazinam
Terminett 26,7 % boscalid + 6,7 % pyraclostrobin
Tezate 220 SL 220 g/l thiabendazool
Topsin M 500 SC 70 % of 500 g/l thiofanaat-methyl
Topsin N 70 WG 70 % thiofanaat-methyl
Twist 500 SC 500 g/l trifloxystrobine
Unikat Pro 8,3 % zoxamide + 66,7% mancozeb
- 84 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Valbon 1.75 % benthiavalicarb + 70% mancozeb
Venture 233 g/l boscalid + 67 g/l epoxyconazool
Viverda 140 g/l boscalid + 50 g/l epoxyconazool + 60 g/l pyraclostrobin
Viridal 4,5 % cymoxanil + 68 % mancozeb
Yak 500 g/l fluazinam
Zignal 500 g/l fluazinam
Zoxis 250 g/l azoystrobin
- 85 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Insecticiden
Handelsproducten Actieve stoffen
Actara 25 % thiamethoxam
Antilop SG 20 % acetamiprid
Argento 250 g/l clothianidin + 50 g/l prothioconazool
Baythroïd EC 050 50 g/l cyfluthrine
Biscaya 240 OD 240 g/l thiacloprid
Bulldock 25 EC 25 g/l Beta -cyfluthrin
Boyano 500 g/l fluazinam
Calypso 480 g/l thiacloprid
Cyperstar 200 g/l cypermethrin
Cytox 100 g/l cypermethrin
Decis EC 2,5 25 g/l deltamethrin
Decis Plus 15 g/l deltamethrin
Dimistar progress 400 EC 400 g/l dimethoaat
Exxodus SG 20 % acetamiprid
Fastac 50 g/l alpha-cypermethrin
Force 200 g/l tefluthrin
Fury 100 EW 100 g/l zétacyperméthrin
Gaucho 70 WS 70 % imidacloprid
Gaucho R 70 WS 70 % imidacloprid
Karate 100 g/l lambda-cyhalothrin
Karis 100 CS 100 g/l lambda-cyhalothrin
Lambda 50 ec 50 g/l lambda-cyhalothrin
Life Scientific Cyhalothrin 100 g/l lamba-cyhalothrin
Mavrik 2 F 240 g/l fluvalinaat
Mesurol FS 500 500 g/l methiocarb
Neemazal-T/S 10 g/l Azadirachtine
Neonet RTU 120 g/l Chloorprofam
Ninja 100 g/l lambda-cyhalothrin
Okapi 100 g/l pirimicarb + 5 g/l lambda-cythalothrin
Patriot 25 g/l deltamethrin
Perfekthion 400 EC 400 g/l dimethoaat
Pirimor 50 % pirimicarb
Plenum 50 % pymetrozin
Poncho 600 FS 600 g/l clothianindin
Poncho beta 53.5 g/l beta-cyfluthrin + 400 g/l clothianindin
Poncho maïs 600 g/l clothianindin
Ravane 50 g/l lambda-cythalothrin
Raptol 825 g/l koolzaadolie + 4,6 g/l pyrethrinen
Sherpa 200 200 g/l cypermethrine
Steward WG 30 % indoxacarb
Sumi Alpha 25 g/l esfenvalerate
Sombrero 600 g/l imidacloprid
Teppeki 50% flonicamid
Vydate CHL 250 g/l oxamyl
- 86 -
Proefresultaten suikerbieten en cichorei
Vzw PIBO Campus 8 januari 2013
Varia
Handelsproducten Actieve stoffen
Abion – E 36 % paraffine
Actirob 885 g/l geësterde koolzaadolie
Addit 780,2 g/l koolzaadolie
Agrichim Antigerme 1 % chloorprofam
Catapult 60,6 % maleïnehydrazide
CCC 452 g/l chloormequat (diverse)
Consola Ready 120 g/l chloorprofam
Cet M 19 g/l Alpha – Olefine - Natriumsulfonaat
Ethefon 480 SL 480 g/l ethefon
Fazor 60 SG 60 % maleinehydrazide
Fieldor 790 g/l geëtholyleerd triglyceride 10 EO
Gaon 636,3 g/l geesterde koolzaadolie
Germex 1 % chloorprofam
Gro-stop Flexifog 300 g/l chloorprofam
Gro-stop Ready 120 g/l chloorprofam
Himalaya 60 SG 60 % maleinehydrazide
Itcan 60 % maleinehydrazide
Korit 400 FS 420 g/l ziram
Mero 733 g/l geësterde koolzaadolie
Mesurol Pro 4 % methiocarb
Meteor 369 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin
Medax Top 300 g/l Mepiquatchloride + 50 g/l Prohexadion
Mero 733 g/l Geesterde koolzaadolie
Moddus 250 g/l trinexapac – ethyl
Mondium 368 g/l chloormequat + 0,8 g/l imazaquin
Neonet dust 1 % chloorprofam
Restrain ethyleen
Servorem Ready 120 g/l chloorprofam
Solamyl 1 % 1 % chloorprofam
Terpal 155 g/l ethefon + 305 g/l mepiquatchloride
Tipo 842 g/l geësterde koolzaadolie
Trend 90 / Wett 90 900 g/l isodecyl alcoloh-ethoxylaat
TRS 2 600 g/l zonnebloemolie (ethylester)
Tuperprop Easy 120 g/l chloorprofam
Vegelux mineral super 840 g/l minerale paraffineolie
Xedamate 60 636 g/l chloorprofam
Yatze 480 g/l ethefon