รกประชาชนรกหมออนามยE-Book

วารสารหมออนามย ปท ๒๒ ฉบบท ๓ พฤศจกายน - ธนวาคม ๒๕๕๖ ISBN ๐๘๕๘-๒๙๑๒

Contents

7. เทคนคการจดทำ ขอเสนอเชงนโยบาย

6.เงนแผนดนนนคอเงนของประชาชน ทงชาต

11. การตรากฎหมายวชาชพสำ เรจ : ผลกระทบในชวงเรมตนของวชาชพการสาธารณสขชมชน

ครบ...ปใหมกมาเยอนอกครงหนงแลว สำาหรบปมา 2557 ทจะถงน ซงหลายตอหลายคน กคงรอคอยและคาดหวงวาจะมสงใหมๆ เกดขน โดยเฉพาะกบประเทศชาตของเรา ซงคกรนอยดวยความขดแยงทสงสมกนมา มคำาพดทนาสนใจของนกปราชญทานหนงกลาววา “ถาทานไมไดเปนสวนหนงของการแกปญหา กเทากบวาทานเปนสวนหนงของตวปญหาดวย” พวกเรากคงจะตองอดทนและอดทน เพอรอคอยใหการเปลยนแปลงใหมๆมาถง...... ฉบบนมเรองการตรวจสอบของสำานกงานการตรวจเงนแผนดน ททำาบนทกถงกระทรวงสาธารณสขในเรองการตรวจสอบการดำาเนนงานของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพสต.) ซงมเรองประเดนนาสนใจตดตามหลายเรอง แถมดวยเรองความกาวหนาของสภาวชาชพสาธารณสขทตอเนองจากฉบบทแลว สวนเรองอนๆกเขมขนเหมอนเดมนะครบ ในวาระดถขนปใหม 2557 น ขอใหชาว รพสต.-หมออนามย ของเราทกทานจงประสบแตความสขความเจรญ หวงสงใดกขอใหไดประสบสมใจปรารถนาทกอยางดวยเทอญ

นพ.วระวฒน พนธครฑ

---->>>---->>>

หมออนามย 2

3. อนาคตของการสาธารณสขไทยสำ หรบ ศตวรรษท ๒๑

Editor’Talk

อ น า ค ต ข อ ง ก า ร ส า ธ า ร ณ ส ข ไ ท ย สำ า ห ร บ ศ ต ว ร ร ษ ท ๒ ๑นายแพทย ชชย ศรชำ น

สำ นกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต

หมออนามย 3

การเปลยนแปลงของโลกในศตวรรษท ๒๑ ทเทคโนโลย

พฒนากาวกระโดด เชอมโยงประเทศและระบบตางเขาหากน

ไมวาจะเปนระบบเศรษฐกจ สงคม การเมอง ระบบการคาโลก

การเดนทางทองเทยวตดตอกนของพลเมอง การคมนาคมและโล

จสตคส ฯลฯ ทำาใหประเทศตางๆ และการออกแบบระบบการ

สาธารณสขของประเทศเหลานน จำาเปนตองมการปรบตวเพอรบ

กบการเปลยนแปลงดงกลาว

สำาหรบประเทศไทยในชวง ๑๐ ป ทผานมา ถอเปนชวง

เวลาทมการเปลยนผานภายในประเทศอยางมากเชนกน ไมวาจะ

เปนในดานการเมอง เศรษฐกจ และสงคม การปฏรประบบราชการ

ทมงส ความม ประสทธภาพ และพฒนาประเทศเพอใหสามารถ

แขงขนในภมภาคและประชาคมโลก การปฏรประบบสขภาพโดย

การจดตงกลไกใหมๆ มรปธรรมของการปฏรประบบสขภาพโดย

การจดตงกลไกใหมๆ ไมวาจะเปนการจดตงสำานกงานกองทน

สนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) สำานกงานหลกประกน

สขภาพแหงชาต (สปสช.) สำานกงานคณะกรรมการสขภาพแหง

ชาต (สช.) เปนตน

ปญหาความทาทาย และการออกแบบระบบเพอให

ประชากรมสขภาวะดในศตวรรษท ๒๑ สภาพปญหาสขภาพและ

ปจจยตางๆ ทกระทบกบสขภาพเปนไปอยางซบซอนกวาในอดต

มาก ทง ปจจยทางสงแวดลอม ภาวะโลกรอน การใชสารเคม

มากขน ภยธรรมชาตทรนแรงและบอยขน (Extreme weather

events) ปจจยทางสงคมและวฒนธรรม(Social determinant

of health) การมสดสวนของชนชนกลางมากขน คนใชชวต

ในเมองหรอแบบกงเมองมากขนทำาใหแบบแผนการใชชวต (Life

style and pattern) เปลยนแปลงไป พฤตกรรมเสยงตอโรค เชน

การบรโภคบหร พฤตกรรมบรโภคนยม พฤตกรรมทางเพศ (Un-

safe sex) ชองวางทางสงคมทมากขน (Social disparity) ระบาด

วทยาการเกดโรค เชน โรคอบตใหม (Emerging and re-emerging

diseases) แนวโนมของโรคไมตดตอททวความรนแรงมากขน อก

ทงจำานวนประชากรทเพมขน การเขาสการเปนสงคมผสงอาย

(Aging society) การเคลอนยายประชากรทำาใหโรคระบาดแพร

ไดอยางรวดเรว การขยายตวของธรกจบรการสขภาพ เชน ธรกจ

การทองเทยว หรอธรกจยาอปกรณตรวจวนจฉย สงเสรมสขภาพ

เครองมออปกรณทางการแพทยขามชาต และการดำาเนนธรกจ

เชงรกดวยกลยทธหลากหลายทางการตลาด ตลอดจนยคของการ

สอสารและคมนาคมทรวดเรว ทำาใหการคมครองผบรโภคดาน

สขภาพใหแกประชาชน มความซบซอนในการทจะตองทำาใหตอง

มกลยทธใหประชากรเขาถงบรการหรอผลตภณฑทมคณภาพใน

ราคาทเปนธรรมและมความรบผดชอบ

หากพจารณาจากตวชวดดานสถตชพมาตรฐานทวไป

ประเทศไทยประสบความสำาเรจ ในการพฒนาระบบการ

สาธารณสขมาอยางตอเนองไดด เชน คณภาพชวตการเปนอย

ของประชากรดขน มอายคาดเฉลยเมอแรกคลอด (Life expec-

tancy at birth) ยนยาวขน อตราตายคลอดลดลง การไดรบวคซน

ครอบคลม สภาพแวดลอมสขาภบาลในบานดขนมสวมครบถวน ท

ทำางานมการจดการสขาภบาลทอยในระดบทด มมาตรการความ

ปลอดภยในการใชยานยนต ความเขมแขงและการกระจายของ

หนวยงานสาธารณสข หมออนามยและอาสาสมครสาธารณสข

ประจำาหมบานทกระจายอยทวประเทศเกอบ ๑ ลานคนซงชวย

สนบสนนการพฒนาสขภาพหลายประเดนในอดตทผานมา ฯลฯ

อยางไรกดระบบการสาธารณสขของประเทศไทย กตองเผชญกบ

เรองราวใหม เชนการจดการกบการบาดเจบจากสาเหตการบาด

เจบทหลากหลาย การเจบปวยเรอรงทตองการการดแลตงแตเรม

เกดอาการจนถงบนปลายของชวต (Chronic care model and

end of life care) การจดการกบปญหาความไมเทาเทยมกนหรอ

ความเหลอมลำาของการเขาถงบรการคณภาพของประชากรกลม

ตางๆ การจดการปองกนโรคสงเสรมสขภาพสำาหรบแรงงานหรอ

ผยายถนฐาน การจดสภาพแวดลอมสำาหรบททำางานทมลกษณะ

ของงานทแตกตางออกไป

หมออนามย 4

เหนไดวาในการพฒนาทผานมา การทจะทำาใหประชากร

มสขภาพดมชวตยนยาว ไดมการทมเททรพยากรและการออกแบบ

ตางๆ ไปทการรกษา การพฒนาเทคโนโลยทางการแพทย ใน

ขณะทอกดานหนงคอการลงทนเพอพฒนา “การสาธารณสข”

ยงมสดสวนทนอยและตองการการผลกดนออกแบบใหรองรบกบ

สถานการณของศตวรรษท ๒๑ ของประเทศไทย

ผมบทบาทใหมๆ ในการพฒนา “ระบบการสาธารณสข”

สำาหรบศตวรรษท ๒๑

ประสบการณความสำาเรจทผานมา ของการพฒนาระบบ

การสาธารณสขโดยหนวยงานภาครฐ โดยการผลกดนจากภาค

สถานบรการ เปนเรองทปฏเสธไมไดวา กระทรวงสาธารณสขโดย

การบรหารแบบราชการสวนกลางเปนผมบทบาทสำาคญในการผลก

ดน

อยางไรกตาม ดวยพลวตรของการเปลยนแปลง ทำาให

เกดแนวคดวา การปกปองสขภาพประชาชนและการสงเสรมให

ประชาชนอยดมสข (Protect and promote health and well-

being) จะตองม “ผเลนหลากหลายทแขงขน” เขามารวมกนดวย

คอมการพฒนาโครงสรางพนฐานของการสาธารณสข (Public

health infrastructure)

ดวยเทคโนโลยนวตกรรมใหมของระบบการเฝาระวงภาวะ

คกคามและความเสยงดานสขภาพของประชาชนทเปนไปตามเวลา

จรง (Real time surveillance and epidemiological systems)

โดยเฉพาะทผานชองทางใหมๆ ของเทคโนโลยสารสนเทศและการ

สอสาร เครอขายทางสงคม

ดวยการจดการศกษา ระบบการฝกอบรม การสรางงาน

วจย และการสรางหมออนามย (Public health workforce

training and reinforcements) สายพนธใหม มสถาบนทาง

วชาการดานสาธารณสขทผลตนกศกษา นกวจย งานวจยดานการ

สาธารณสขทครอบคลม เขมแขง

ดวยการจดการเกยวกบหองปฏบตการ รวมทงโลจสตค

ของการตรวจทางหองปฏบตการทเกยวของ (Laboratory ca-

pacity) ทเชอมโยงและเปนพนธมตรกนระหวางหนวยงานภาครฐ

กบเอกชน (Public Private Partnership) เพอการทำาการตรวจ

ชนสตรทครอบคลมมากขน เพอความรวดเรวในการลงทนภาครฐ

และเพอการควบคมคณภาพของระบบหองปฏบตการเพอการ

สาธารณสข

ดวยการสรางเครอขายทางสงคมและการสอสารสงคม

(Communicate network) ทงเครอขายทางสงคมทพบหนากน

เปนกลม (Group social network) และเครอขายสงคมออนไลน

(Mobile devices health)

ดวยสรางความเขมแขงของระบบเตรยมพรอมรบและตอบ

สนองตอภาวะฉกเฉนและภย (Preparedness and emergency

response capabilities) และ

ดวยการสรางกลไกใหชมชนสามารถเขาถงบรการดานการ

สาธารณสขทสำาคญและจำาเปนตอชมชนอยางนยงยน (Communi-

ties access to essential public health services)

สถาบนสขภาพแหงชาตของสหรฐอเมรกา ไดเสนอ 6 ผ

เลนในระบบการสาธารณสขสำาหรบศตรวรรษท ๒๑ โดยมหนวย

งานของรฐเปนแกนกลางประสานการพฒนาใหเปนเอกภาพระดบ

ชาต ซงสามารถดดแปลงประยกตไดสำาหรบระบบการสาธารณสข

ไทยไดดงแผนภาพท ๑

แผนภาพท ๑ ระบบการสาธารณสข : รฐและหนสวนทม

ศกยภาพ

รฐและหนวยภาครฐ

ชมชนอาสาสมครจตอาสา

ภาคบรการสขภาพ

และการสงมอบบรการ

สาธารณสข

เจาของกจการและธรกจ

สอองคกรและเครอขายสงคม

หนวยงานดานวชา

การสาธารณสข

ทมา ดดแปลงจาก The Future of the Public’s Health (IOM, 2002)

ขอคดเหนสำาหรบอนาคตระบบการสาธารณสข

เมอไดทบทวนรายงานและเอกสารทเกยวของแลว การพฒนา

ระบบการสาธารณสขเพอรองรบกบการเปลยนแปลงในปจจบน

และอนาคตของศตวรรษท ๒๑ (และเพอทจะใหกาวขนมาทดเทยม

กบระบบบรการทางการแพทย) นาจะมดงน

รวม

สรางเงอนไข

ความมนใจแก

“สขภาวะประชาชน”

ในศตวรรษท

21

หมออนามย 5

1.พฒนาและใชประโยชน ควรจะตองมคณะทำางาน หรอ

งานวจย หรอวจยและพฒนา อยางจรงจง เพอ

การทบทวนพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕ และ

การใชประโยชนจากพระราชบญญตการสาธารณสขชมชน พ.ศ.

๒๕๕๖

2.ยกระดบ สมรรถนะ ความร ทกษะ และความสามารถใน

การจดการดานการสาธารณสขของบคลากรสาธารณสขทกระดบ

ทงภาครฐ และทปฏบตงานอยในสถานประกอบการภาคเอกชน

และมการยกเครองหลกสตรสาธารณสขศาสตรบณฑต มาตรฐาน

การฝกอบรม การศกษาตอเนองดานวชาการระบบการสาธารณสข

และการบรหารระบบสาธารณสข

3.ลงทน รวมกบองคกรปกครองสวนทองถน องคกรชมชน

เครอขายภาคประชาชน กจการเพอสงคม (Social enterprise)

กจกรรมเพอสงคม (Corporate social enterprise) เพอใหม

โครงสรางพนฐาน และ เทคโนโลยดานการสาธารณสขททนสมย

เขมแขง ถวนหนาทกทองถน

4.สงเสรมและผลกดน ใหชมชนและเครอขายมบทบาท

มกจกรรมเชงรกและเสนอโครงการเพอจดการสขภาพและจดการ

การสาธารณสขในพนทของตนเองอยางกวางขวาง จรงจง (Com-

munity-led health initiative, engagement, and leadership)

5.เชอมโยง ระบบการสาธารณสขเขากบระบบบรการ

สขภาพ โดยเฉพาะหนวยบรการ และสถานบรการสขภาพปฐมภม

ในประเดน

- การดแลผสงอาย (Active living aging society) ผ

พการ (Community based rehabilitation) ผปวยโรคเรอรง ผ

ทเจบปวยระยะสดทายของชวต (Comprehensive end of life

care)

- การดแลผไดรบผลกระทบจากปจจยบงชสขภาพอน

เนองมาจากสงคม (Social determinant of health) การจดการ

ปญหายาเสพตด การจดการกบปญหาสารพษสารปนเปอนจาก

อาหารและยาจากการเกษตรจนกอโรคแกประชาชน การดแล

สขภาพและสงเสรมพฒนาการแกเดกเลก เดกและเยาวชน การ

ดแลตอเนองสำาหรบผทอยในวยทำางานวยเจรญพนธ

- การเตรยมพรอม (Preparedness) และการดแลในระยะ

เฉยบพลน และในระยะฟนฟตอเนอง สำาหรบผไดรบผลกระทบจาก

ภยทางธรรมชาต ภยอนเนองจากมนษย ภยในสถานประกอบการ

ภยในอาคารสงหรอชมชนแออด

- การจดการทางการเงน ทเชอมโยงบรการดานการแพทย

เขากบการจดการโรคอยางตอเนองทบาน และทในชมชน

6.เปนหนสวนทางยทธศาสตร กบองคกรปกครองสวน

ทองถน อสม. ในพนท และหนวยงานสถานประกอบการในพนท

ในการสรางความเขมแขงกำาหนดแผนททางเดนยทธศาสตรสขภาพ

ระดบทองถน เพอการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค ปองกนและ

รบมอกบการบาดเจบ ทงแบบดงเดมและรปแบบโรคและการบาด

เจบแบบใหมๆ

7. สอใหมและเครอขายสงคมออนไลน เพอการ

สาธารณสข การพฒนาอยางกาวกระโดดของเทคโนโลย

สารสนเทศและเทคโนโลยการสอสารและมการใชสอดจตอลดวย

อปกรณสอสารพกพาตดตว อยางกวางขวางของประชาชน กอ

ใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมของประชาชนทงในแง การ

บรโภคสนคาและบรการทกประเภทรวมทงดานสขภาพ, การใช

ชวตประจำาวนทงทเสยงตอสขภาพและไมเสยง, การสอสารกนเอง

ทงทถกตองและไมถกตองอนเปนการไมคมครองผบรโภคดานการ

สาธารณสข ดงนนนกการสาธารณสขยคใหม ตองสรางใหเกดความ

รสกผกพน (Engagement) ใหได กบ เครอขายสอทางการ สอ

ทางเลอก ผผลตรายการ บรรณาธการผเขยนขาว นกขาวพลเมอง

และเครอขายสอสงคมออนไลน ทงนเพอใหไดประโยชนทงในการ

ใหความรดานการสาธารณสขและสขภาพ (Health knowledge)

การชนำาเพอปรบเปลยนสขภาพ (Healthy behavior) การสง

เสรมสขภาพ (Health promotion) และ การผลกดนนโยบาย

สาธารณะเพอสขภาพ (Healthy public policy) ไดในวงกวาง

อยางรวดเรว

เอกสารทใชประกอบการอางองACTIVE AGEING: TOWARDS AGE-FRIENDLY PRIMARY HEALTH CARE. World

Health Organization 2004.

The Future Of The Public’s Health in the 21st Century. ดาวนโหลดจาก NAP

home page at www.nap.edu. เมอ ๕ ธนวาคม ๒๕๕๖.

Primary Health Care – Now More Than Ever. The World Health Report 2008.

บทสงเคราะหขอเสนอบทบาทกระทรวงสาธารณสขในศตวรรษท ๒๑. นพ.พงษพสทธ จง

อดมสข, ผศ.ดร.จรวยพร ศรศศลกษณ และ สายศร ดานวฒนะ บรรณาธการ. สถาบนวจย

ระบบสาธารณสข (สวรส.) กนยายน ๒๕๕๔.

เงนแผนดนนน คอ เงนของประชาชนทงชาต

หมออนามย 6

หวขอทจวไวขางบนนน คอ คำาขวญทสำานกงานตรวจเงน

แผนดน (สตง.) ใชเปนปรชญาหลกของหนวยงานในการดำาเนน

กจการของสตง. เอกสารทกหนาทสำานกงานตรวจเงนแผนดนใช

ในราชการ จะมคำาขวญดงกลาว ซงเปนพระบรมราโชวาทของ

พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พมพอางองไว

แปลเปนภาษาชาวบานงายๆวาเงนของหลวงนน มาจาก

เงนภาษอากรของชาวบาน จงใชจายอยางประหยด คมคา และ

อยาใหรวไหล

ในป 2556 สตง.ไดดำาเนนการตรวจสอบการดำาเนนการ

ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำาบล (รพ.สต.) พบปญหาทอยาก

ฝากใหพนองชาวรพ.สต.รบทราบ และพงสำาเหนยกไวใหมความ

ระมดระวงและใสใจในการปฏบต ดงตอไปน

1. ขอมล OP visit 2 แหลงไมตรงกน (ผลสรปของสสจ.

กบสวนทบรการจรง ทหนวยบรการไมตรงกน)

2. ขอมลจำานวนผไดรบการคดกรองเบาหวาน / ความดน

มจำานวนสงกวาแบบคดกรองของพนท

3. ครภณฑการแพทย และครภณฑสำานกงานบางรายการ

ไมมการใชประโยชน การบนทกทะเบยนคมครภณฑไมครบถวน

ตดหมายเลขครภณฑไมครบถวน

4.ปญหาการใชงานและการบนทกขอมลผานโปรแกรม

พนฐาน

5. ระบบสอสารโทรคมนาคม เพอปรกษาบรการทางการ

แพทยและสาธารณสข (เฉพาะทซงมตดตง) ไมไดใชประโยชน

6. การบรหารจดการคลงเวชภณฑไมถกตอง ครบถวน

ผมคดวาขอทชาวรพ.สต.นาจะใหความสำาคญมากเปน

พเศษ คอ ขอ 1 และ 2 เพราะขอมลทคลาดเคลอนทง 2 ประเดน

นน มผลตอการเบกจายเงน ซงถามเรองเงนเปนประเดนเมอไหร

เรองนนจะ “เขาทาง” สตง.ทนท

ขอมลจากผใกลชดวงใน รายงานมาวา การเขาตรวจสอบ

โดยเจาหนาทของสตง.ทระดบ รพ.สต.นน มนอยมากๆ (เรยกวา

เฮงจรงๆถงจะโดนตรวจ) เพราะทางสตง.มบคคลากรไมเพยงพอ

ทราบมาวาแมกระทงสำานกงานสาธารณสขจงหวดบางแหงในรอบ

10 ป ไมเคยโดนสตง.เขาตรวจเลย....เขาขายวางเวนมานาน....

แตอยางไรกด ผมทราบมาวา ทางสตง.ไดจดโครงสราง

การบรหารราชการสวนภมภาคใหม ทำาใหมการแบงองคกรเปน

ระดบเขตทซอยยอยขน จากเดมสำานกงานตรวจเงนแผนดนภาค

อดรดแล 7 จงหวด ของใหมจะดแลแค 3-4 จงหวด พดงายๆคอ

สตง.เพมกำาลงและบคลากร

การเขาตรวจของสตง.ท รพ.สต.นน อาจเปนไปไดใน

3 ลกษณะ คอ

1. สมตรวจซอยยอยลงไปจากระดบจงหวดสอำาเภอ จาก

อำาเภอสตำาบล

2. ตรวจการบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทอง

ถน และยอยไปทหนวยงานยอยตางๆทรบงบจากทองถนอกท (อน

นเรมเขาไปเกยวกบเงนทองกองทนสรางเสรมสขภาพระดบตำาบล

แลวนะครบ)

3. มงตรงไปท รพ.สต.เลย ขอนมคนบอกวาเกดไดหลาย

ปจจย เชน ตรวจตามแผนงานโครงการเฉพาะ (เชน โครงการไทย

เขมแขงของรฐบาล เปนตน) อกเหตหนงคอ มการรองเรยน พรอม

ดวยเอกสารหลกฐานทดแลวมมล

ผมอยากฝากใหพนองชาวหมออนามยทกทาน ไดโปรด

ใสใจกบประเดนทง 6 ทสตง.ตงขอสงเกตในรอบน จากเอกสารช

แจงผการตรวจสอบ ฉบบท ตผ 0017/5600 ลงวนท 18 ตลาคม

2556 ทผานมาน ทางสตง.มขอเสนอใหกระทรวงสาธารณสข

กำาหนดมาตรการใหกระทรวงและสสจ.ดำาเนนการแกไขขอ

บกพรองดงกลาวทเกยวโยงกบรพ.สต. ถง 13 ขอดวยกน ซงพวก

เราพงสำาเหนยกและใสใจระแวดระวงไวกจะเปนประโยชนยง

นพ.วระวฒน พนธครฑ

เทคนคการจดทำ ขอเสนอเชงนโยบาย: บทความเพอเรยนรรวมกน

ปรญญา ระลก

หมออนามย 7

หลงจากทบทวนถงการใชชวตและกน

เงนเดอนจากภาษประชาชนกเกน 25

ปไปแลว คดวาถงเวลาตองเขยนเรอง

เพอยอประสบการณการทำางาน

ของหมออนามยคนหนงตงแตเคย

ทำางานทสถานอนามย โรงพยาบาลชมชน สำานกงานสาธารณสข

จงหวด สำานกตรวจราชการกระทรวง และสำานกงานหลกประกน

สขภาพแหงชาต มาแลกเปลยนมมมองซงกนและกน เรองราวท

วานเปนเพยง“เทคนคสวนตว” ทเปนวชาทเรยนรจากชวตจรง

เทานน..

เรองราวเมอป 2545 ทสำานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ซง

เปนองคกรตงใหมกบงานทรบผดชอบทงงานประจำากบงานอนๆ

ทไดรบมอบหมาย ทำาใหผเขยนไดมโอกาสทำาขอเสนอเชงนโยบาย

หลายเรองอยเรอยๆ เชน

- ขอเสนอเชงนโยบาย เรองการจดการวณโรคในระบบ

หลกประกนสขภาพถวนหนา (ป 2549)

- ขอเสนอเชงบรหาร เรอง การจดตงศนยบรหารระบบ

ทะเบยนของ สปสช. (ป 2549)

- ขอเสนอเชงนโยบายใหยกเลกการจำากดการคมครองเจบ

ปวยฉกเฉนไมเกน 2 ครงตอป ตางหนวยบรการ (ป 2549-2550)

- ขอเสนอเชงนโยบาย การขยายขอบเขตสทธประโยชน

กรณการใหสารทดแทนยาเสพตดชนดฉดหรอ Methadone

Maintenance Therapy (ป 2549-2550)

- ขอเสนอเชงนโยบายการยกเลกการจำากดความคมครอง

การคลอดไมเกน 2 คน กรณบตรมชวตอย (ป 2551)

ขอเสนอเชงนโยบายการใหหลกประกนสขภาพสำาหรบ

บคคลทรอพสจนสถานะ (ป 2552)

ขอเสนอเชงนโยบายหรอขอเสนอเชงการบรหารแตละ

เรองมเงอนไข บรรยากาศแตกตางกนไปมทงสนก ทงเหนอย แต

คดในเชงบวกเสมอนหนงเปนวยรนเดนทองยทธภพไปเจอจอมยทธ

ฝมอเลศดานเพลงกระบบาง เพลงทวน เพลงมดสนบาง ไดเรยนร

และแอบขโมยวชาบางตอนทเผลอ มโอกาสสงเกตทาทของจอม

ยทธแตละแบบ แลวมาฝกปรอใหเปนมวยขนชกตามงานวดกอน

แลวขยบเขาเวทในเมองใหญ ยอมเจบตวมากบาง นอยบาง ชนะ

เสมอ แพคะแนน แพนอคกม ชวตมนกเปนแบบนเอง ขอเสนอ

บางเรองทำาเสรจแลวมคนซอทนท บางเรองมคนนงรอตงแตยงไม

เสรจ บางเรองถกลกคาตอวาและใหเอากลบมาหาขอมลอางอง

เพอใหเปนทประจกษชดแจง หรอใหมนม evidence base เพม

เตมกอนมานำาเสนอใหม บางเรองใหคนอนเขารบไปทำาตอยอดให

สมบรณขน บางเรองใหทบทวนสถานการณแลวสงใหผเกยวของรบ

ไปจดการตอ

องคประกอบและแนวทาง

การพฒนาหรอจดทำาขอเสนอเชงนโยบายมจดเรมตน

อยางไร มาทำาความเขาใจกบทมา ความหมาย และคำาถามเบอง

ตนกอน ผเขยนจะยกตวอยางจากประสบการณจรง มดงน

ขอเสนอ (ขอยกตวอยางตามความเขาใจของผเขยนครบ)

หมายถง สนคาหรอผลตภณฑ (Product) ทผานกระบวนการ

ผลตอยางมระบบ มระเบยบวธนาเชอถอทงดานวทยาศาสตรและ

สงคมศาสตร อาจสกดมาจากรายงานการวจย การประชมปรกษา

หารอ การระดมสมอง การสมภาษณ การเปดรบฟงความเหน การ

สำารวจความคดเหน เปนตน

ขอเสนอเชงนโยบายกบขอเสนอเชงการบรหารจดการ

แตกตางกนอยางไร นาจะแตกตางทระดบความสำาคญกบขนาด

ของผลกระทบ ขอเสนอเชงนโยบายจะมผลตอสงคมและประชาชน

เกรนนำ

หมออนามย 8

ในวงกวางกวา สวนขอเสนอเชงการบรหารหรอเชงการจดการ

นาจะมขอบเขตผลกระทบภายในองคกรหรอหนวยงานใดหนวย

งานหนงเทานน

เหตผลสำาคญททำาใหตองจดทำาขอเสนอ คำาถามนสำาคญ

เพราะประการแรกเนองจากมความตองการหรอมปญหาหรอม

ความไมชดเจนหรอความไมแนนอนเกดขนในระบบ/สงคม/หนวย

งาน/องคกร จงตองมขอเสนอเพอใหมทางออกหรอทางเลอกใน

การตดสนใจของผมอำานาจ ชวยใหการตดสนใจของผมอำานาจม

ความเปนวชาการรองรบจะไดตดสนใจแบบไมมว ประการถด

มาอาจเนองจากความตองการทำาใหดกวาทเปนอย ทำาใหดกวา

เดม ตอยอดการพฒนาใหทงหางคแขงสำาคญ ไมยอมจมนงกบ

ความสำาเรจของอดตและปจจบน เหตผลนอาจมความเกยวของ

กบองคกรภาคธรกจทมงแสวงหากำาไร ในรายละเอยดคงขอขาม

ไปเพราะผเขยนไมไดเชยวชาญในดานนแตอยางใด และอาจม

ประการ เหตปจจยอนๆ อกมากมายทไมสามารถนกถงได..

กรอบ สาระสำาคญของขอเสนอ ขอนจะเรมลงรายละเอยด

เทาทสมผสมาสวนใหญไมไดมการกำาหนดเปนพมพเขยวบงคบวา

ตองมองคประกอบอะไรบาง ตามประสบการณของผเขยนทเคย

ทำาวจยเชงปรมาณ เชงคณภาพและวทยานพนธระดบปรญญาโท

เหนวาควรจะมองคประกอบซงอาจจะแตกตางกนไปบาง เชน

ความเปนมาและความสำาคญของปญหาหรอปญหางานวจย (re-

search questions & questions of research) ขอนชดเจนตรงไป

ตรงมา เพราะปญหาหรอทกขคออะไร ตองการจะบอกอะไร ปญหา

นนมกระทบตอชวต ทรพยสน งบประมาณอยางไร มอปสรรค

หรออาการสำาคญทบดเบอน เบยงเบนไปจากจากภาวะปกตวสย

อยางไร มตวเลขขอมลมาแสดงจากไหน หากเปนขอมลทสามารถ

เทยบเคยงกบระดบโลกหรอภมภาคหรอระดบประเทศกจะเพม

ความนาสนใจมากขน จากนน มารอยเรยงใหนาอาน ประเดนน

มความสำาคญเพราะการเขยนทดเปนขนเปนตอน เพราะเปนการ

เรมตนจงใจใหคนอานมความโนมเอยงและสนใจอยากจะอานให

จบ ในงานวจยหรอวทยานพนธอาจจะรายยาวพอสมควร เปน

ภาคบงคบทอาจารยตองการใหคนเรยนขยนคนควาหาขอมลให

มาก แตขอเสนอเชงนโยบายควรจะยอลงมาใหสนไมควรเกนหนง

หนากระดาษ A4 เนองจากขอเสนอจดทำาขนเพอใหผบรหารหรอ

ผทมอำานาจหรอองคคณะ ทสวนใหญจะมเวลาอานไมมาก ยงสน

กระชบไดยงด

ถดมาคอการทบทวนผลการวจยทเกยวของ (review

literature & evidence base) ขนตอนนจะชกแมนำาทง 5 หรอ

ทงสบมากได แตขอใหตรงประเดน เชน เรองนมนเปนปญหาท

เรอรงมานานแลว มคนวจยเกยวกบเรองนไวแลวทพนทนนๆ แลว

แตยงไมครอบคลมขอบเขตอน มปญหาของการเขาไมถงบรการ

พนฐาน มความไมเสมอภาคและไมเปนธรรม มการรดรอนสทธ

เสรภาพ มการขาดชวงของขอมลขาวสาร มการกระทำาผดตอ

ระเบยบแบบแผนทกำาหนดไวซำาซากและหรออนๆ อกมากมาย

แลวแตจะสรรหามาได ปจจบนมตวชวยทสามารถจดหาขอมลให

ไดตามทตองการทรวดเรว ทนใจพอสมควรเชน Google เปนตน

การทบทวนขอมลสวนนในขอเสนอเชงนโยบายไมควรจะยาวมาก

เกนไปเชนกน หากมรายละเอยดมากใหมชองใหตามตอทางเอก

สารอางองหรอบรรณานกรม

ขอเสนอมทางเลอกอะไรบาง (options หรอ choice หรอ

alternative) ขอนจะเปนหวใจทสำาคญทสดของขอเสนอ หลายคน

อาจจะเคยไดยนคำาถามของผบรหารทแกลงทำาไมรไมชหลงจากรบ

ฟงปญหาของลกนองอยบอยๆวา “ทพดมาทงหมดตองการอะไร?

มทางออกอะไรบาง? ทางเลอกแตละขอมขอดขอเสยจดดจดดอย

อยางไร? ใชเงนเทาไหร? จากไหน? ผลประโยชนทประชาชนจะได

คออะไร? จะมอบหมายใครรบไปทำาตอ? จะตองไปขดแขงขดขาใคร

เหยยบตาปลาใครหรอเปลา?” มาเปนชดๆ งานเขาละครบทนพ

นองเอย

เปนธรรมดาทกคนตองทำาหนาทใครหนาทมน เชน นก

วชาการกตองทำาหนาทจดทำาทางเลอก ขอเสนอใหผบรหารได

ตดสนใจและประเมนวดผลการทำางานของผปฏบตงานแลวจด

ลำาดบ (ranking) ใหผบรหารไดตดสนใจจดสรรทรพยากร รางวล

ความดความชอบตามผลงาน สวนผปฏบตงานจะมหนาททำางาน

ดวยวชาการรองรบและไดรบการดแลเอาใจใส สนบสนนทรพยากร

ทเพยงพอจากผบรหาร สำาหรบผบรหารจะทำาตดสนใจดวย

ขอมลทเปนวชาการและสนบสนนใหผปฏบตงานไดทำางานเตมท

สอดคลองสมพนธกนทงผบรหาร นกวชาการ ผปฏบตงาน

ดงนนเมอมความถามเปนชดจากผบรหารยอนกลบมา

นกวชาการเองกตองมทาทท smart พอ ตองมของดพรอมทจะ

หมออนามย 9

ลวงออกมาจากกระเปาเหมอนแมวหนยนตโดราเอมอนใหเหนวา

ทำาการบานมาเหมอนกน ซงความจรงในโลกนหนไมพนธรรมะท

สมเดจพระศาสดาศาสนาพทธตรสไวเมอ 2500 กวาปมาแลวคอ

“อรยสจ 4 : ทกข สมทย นโรธ มรรค” ผานมาสยคโลกาภวตน

มหลกการของฝรงบอกวาก 5 W กบ 1 H นนแหละ “What Why

Where When Whom How” ตอนนมาถงขนนโรธกบมรรคและ

How วาจะอยางไรตอ เพราะทกขหรอปญหากทราบแลว สาเหต

ของปญหากทบทวนแลว เกดทไหน เมอไหร กทราบหมดแลว

แลวยงไงตอ ??

เคยไดยนคำาวา “เปลยนปญหาหรอวกฤตใหเปนโอกาส”

อยบอยๆ ไหมครบ ผเขยนขอใชคำาวา “หนามยอก เอาหนามบง”

และขอยกตวอยางปญหาแตละเรองใหชดๆ เชน

ปญหาไมมโครงสราง ไมมระบบ ไมมนโยบายหรอ

ยทธศาสตรไมมเจาภาพทชดเจน ซงเปนเรองใหญ หนามบงทวา

นหมายถงการเสนอหรอกำาหนดใหมขน ไมวาจะเปนโครงสราง

ทมกฎหมายรองรบ หรอใหทำาหนาทชวคราวภายใตหนวยงาน

หรอคณะกรรมการ จะใชคนเทาไหร ทำาหนาทภารกจหลกอะไร

บาง หนาทประสานกบหนวยงานอนๆ อยางไร หรอปญหาจากม

โครงสรางแลวหลายหนวยดวย แตขาดการสอสาร ประสานงาน

กนไมได เลยไมมเจาภาพรบผด รบชอบ แบบนเสนอใหบรณาการ

หรอยบรวมหรอตงใหมไดเลย

ปญหาไมมเงนมาขบเคลอนกลไก ภารกจ กตองเสนอวธ

ใหไดมา อาจจะจากงบประมาณแบบปกตหรอไมปกต จากการ

ระดมทน ทอดผาปาหรอขอบรจาค เปนหนาทของผบรหารครบ

นกวชาการมหนาทเสนอทางเลอกเทานน เมอเสนอวธการเพอ

ใหไดมาของงบประมาณหรออาจจะมเงนแลว แตปญหาคอจะจาย

แบบไหน ผานใคร จายเทาไหร แบบเดมดอยแลวหรอจะกระตน

เพม เสรมตรงไหน ทคาดวานาจะเกดประสทธภาพ คมทน ไดงาน

ประเดนเหลานตองวเคราะหใหละเอยด อาจปรกษาผรหลายๆ คน

กได เพอจะไดเปนหลงพงใหถกดานอยลง..

ปญหาขาดคนทำางาน อาจเสนอใหลงทนสรางแรงจงใจ

พรอมกบใสปจจยเงอนไขอนๆ (intervention & innovation) เตม

ลงไป เชน การจดการใหคนไดมความภาคภมใจในงาน ใหไดรสก

วายงมคณคาความเปนคนทไมไดดอยกวาคนอนๆ การไดมโอกาส

พฒนาตอยอด การไดมโอกาสเสนอความเหน ไดเปดห เปดตา

การจดหาคนเพอใหเหมาะสมสอดรบกบงาน

ปญหาไมมบรการหรอบรการไมดกจดการใหมบรการ จะ

ทำาขนเองหรอซอบรการผานคนอนหรอสนบสนน รวมมอกบคนอน

มารวมลงทนเพอจดใหมบรการ หรอมปญหาจากการทมบรการ

แลวแตชาวบานยงเขาไมถงบรการเนองจากมมานกำาแพงกน ก

ทลายกำาแพงกนซะแตตองลงแรงพรอมเครองไมเครองมอ รอกฎ

ระเบยบทไมสนบสนนหรอเออตอการเขาถงบรการ โดยมองจด

หมายปลายทางวาประชาชนตองไดรบประโยชน

คอ สะดวก พอใจ เขาถง อายยนยาว

มากขน สดทายคอ ทกคนมรอยยม

กนถวนหนา แบบ win win win

ทางเลอกแตละประเดนอาจ ว เคราะหขอดขอ

ดอยหรอ SWOT แลวใหคะแนนไวดวยกได อาจขดความรเกาทเคย

ใชเปนเกณฑในการใหคะแนนการจดลำาดบความสำาคญของปญหา

ตงแตเรยนปรญญาตร เชน ความยากงายของการแกปญหา ผลก

ระทบตอสงคม เศรษฐกจ งบประมาณ การมสวนรวมในการแก

ปญหา ระดบความรนแรงทมตอชวตมนษย เปนตน

ตนทนเบองตนทควรจะม

ตอนสดทายนเปนเรองตนทนเฉพาะตวเอามาแลกเปลยน

กน เมอครงเปนเดกเคยเหนสตกเกอรทกระเปารถเมลตดไวใหผ

โดยสารอานเพลนๆ เชน “ชวตคอการตอสศตรคอยากำาลง” “สตร

คอศตร” “ประมาทคอฆาตกร” “กางเกงยนสทลกใสคอเหงอไคร

ของพอแม” (ซงไมไดเกยวกบขอเสนอเชงนโยบายนะครบ) พอ

โตเปนหนมไปเรยนหนงสอตางถน กบเพอนรวมรนเปนรอยเปน

ชายลวนๆ แตกมแอบแมนประมาณซกสบกวาคนได ถดมาในวย

ทำางานชวงยายเขาเมองหลวงตามคำาเชญชวนแกมบงคบของนาย

แพทยสาธารณสขจงหวด หลงเลกงานนงรถเมลกลบทพก ผาน

ไปกปายไมวาปายไหนจะมสดสวนผคนทเปนเพศหญงมากกวาชาย

ประมาณ 5 : 1 ชายทเปนเพยงหนงนนกกลายเปนเกยบาง ตด

บาง เออ มนเกดอะไรขน???

ผเขยนกำาลงแลกเปลยนเรองการสงเกตและการตง

คำาถามหรอการม research mind เปนตนทนพนฐาน ผานหลาย

เหตการณเขาอาจจะจำาไมได กควรมไดอารชวยบนทกความจำาวา

วนนคยกบใคร เรองอะไร โดนดาไปกดอก หรอวาวนนเดนทาง

ไปไหน พกโรงแรมอะไร หองเบอรไหน ใชหองทเขาลอกนวามผ

หมออนามย 10

ดๆ รเปลา? วนนวงไปกกโลเมตร รวมสะสมทงเดอนเปนเทาไหร?

เขยนไวไมเสยหลาย บางวนหยบไดอารเกามานงอานยอนหลงไป

เมอยสบหาปทแลว มบนทกการนบถอยหลงอก 6 เดอนจะถงวน

สอบเอนทรานซหรอเคยแอบประทบใจคนบางคนแตไมกลาแมจะ

เอยคำาจนพนจากรวโรงเรยนแหงนนมา ฯลฯ

เมอตงคำาถามไดกคงอยากจะหาคำาตอบหรอสาเหตมนเกด

จากอะไรในแตละเหตการณ ทำาไมถงอยากรอยากเหน ตองคอย

ถามและเตอนสตตวเองเหมอนกน แคทำาวทยานพนธกวาโครงราง

จะลงตวไดตองตเสนกำาหนดกรอบความตองการใหตวเอง เพราะ

มนฟงอยากรหลายเรองพรอมกน มหาวทยาลยเขาหวงดบอกเรา

เปนนยวาอยาโลภมากเลยเอาใหจบกอน หลงจากนนคณอยากจะ

รอะไร อยากทำาอะไรกไมมใครวา เคยไดยนมาวาฝรงบางคนหาก

อยากจะรอะไรซกเรอง เขาจะตงใจทมเททงชวตเพอศกษาเรอง

นนๆ สวนผเขยนคงไมมมานะขนาดนน เอาเปนวาเมอมวตถดบ

แลวจากการบนทก การไดเหน การไดยนมา การมความอยาก

ถดมาคอการเขยน เพอสอความหมายออกไป การเขยนทเกดจาก

ความตองการอยากใหคนอนไดอาน หรอถกบงคบใหเขยน หรอ

ยนดเตมใจเพราะเปนหนาท แตละอยางจะสงผลตอผลผลตทแตก

ตางกนไป

ประเดนแลกเปลยนถดมาคอ การเขยนบทความหรอเขยน

นยายมนเปนพรสวรรคเปนทกษะทตองฝกฝนพอสมควร กวซไรท

แตละคนแตละปแตละเรองกวาจะมาถงตรงนนไดไมรผานอะไร

มาบาง หรอนยายหนงหลงขาวทงหลาย ผแตงเรองเขาใชเวลา

เขยนเทาไหร เขยนทไหน กวาจะมาเปนหนงมตวละครตวเปนๆ

ทางจอทว กเคยตงคำาถามนเหมอนกน กลบมาทผเขยนเคยเขยน

บทความเรองแรกเมอป 2540 เรอง การกระจายอำานาจเพอการ

พฒนาทยงยนสงไปถกกองบรรณาธการแกเละตมเปะ กวาจะได

ลงเลมวารสารเวลาผานไปอกสองปถดมา ไดคาขนมมานดหนอย

แตกเปนกำาลงใจใหฮกเหมไดพอสมควร ปจจบนหากถกมอบหมาย

ถวงอกมาผเขยนจะถามกอนวา “ตองการเมอไหรครบ” เพอจะได

วางแผนชวตงานประจำากบงานถวงอก กบชวตครอบครว สวนตว

ใหสมดล จากนนมากำาหนดขอบเขตหรอทเคาเรยกวา out line

กรอบประเดนสำาคญหรอ key word คออะไร จดๆใสกระดาษยด

ใสกระเปาเสอไวกอนกได บางครงเวลาทไอเดยบรรเจดอาจเปน

ตอนนงในหองนำาบาง หรอตอนวงออกกำาลงตอนเชาไดเหนเดกวย

รนชายหญงทมอารมณคางจากเมอคนยงนงรำาดมไมเลกรากม

ชวงสำาคญถดมาคอการหาชวงเวลาทมอารมณทพรอม

อยากจะเขยน ไมควรเครยดมาก ไมควรเปนจงหวะงานประจำายง

มาก ไมควรเปนชวงเจบปวย ควรเขยนใหตอเนองไลตาม out line

เสรจแลวสงใหหวหนาหรอพรรคพวก เพอนฝงชวยอานกอน เพอ

ตดตอ แกไข ดความครบถวนของการนำาเสนอ วามองคประกอบ

สำาคญครบหรอไม ทกข สมทย นโรธ มรรค หรอ 5 W 1 H ทวา

หรอทศพทฝรงเขาใชวา systematic approach จากการม sys-

tematic thinking จากการไดอาน ไดเหน ไดทบทวนวเคราะห

อยางหลากหลายหรอ meta-analysis กอนเตรยมการนำาเสนอ

ตอผมอำานาจไปดำาเนนการตอ

ผเขยนจะมขอความ การสงเกต การตงคำาถาม การบนทก

เหตการณ การกำาหนดกรอบความตองการ การกำาหนดขอบเขต

เรอง การกำาหนดขอความสำาคญในเรอง การเขยน การตรวจสอบ

ทาน ซงไมนาจะเปนอะไรทยากเกนกวาจะเขาใจ หรอแลกเปลยน

ซงกนและกนได

แรงดลใจสำาหรบงานเขยนครงน คอตองการคนองคความ

รกลบคนใหกบสงคม หนวยงานทไดใหโอกาส ใหเวลา ใหความ

รสกทด ใหบรรยากาศทด กบความตองการสวนตวทอยากเขยน

เรองราวนไวกอนจะลมเลอนไปครบ.

หมออนามย 11

การตรากฎหมายวชาชพสำ เรจ : ผลกระทบในชวงเรมตนของวชาชพการสาธารณสขชมชน

สงครามชย ลทองด : songkramchai@gmail.com

กฎหมายวาดวยวชาชพการสาธารณสขชมชน เรมตนอยาง

เปนทางการโดยการประกาศในราชกจจานเบกษาเมอวนท ๑๖

ธนวาคม ๒๕๕๖ ภายหลงจากทพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ

ทรงลงพระปรมาภไธยในรางกฎหมายเมอวนท ๒๗ พฤศจกายน

๒๕๕๖ ทำาใหเราได พ.ร.บ. วชาชพการสาธารณสขชมชน พ.ศ.

๒๕๕๖ อยางสมบรณหลงการตอสอยางยาวนานกวา ๒๐ ป

มเกรดทควรบนทกไวเปนประวตศาสตรคอวนทพระบาท

สมเดจพระเจาอยหวฯ ทรงลงพระปรมาภไธยคอวนท ๒๗

พฤศจกายน ๒๕๕๖ หากนบยอนหลงไปเมอวนเดยวกนคอ ๒๗

พฤศจกายน ๒๔๖๑ พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

โปรดเกลาฯ ใหจดตงกรมสาธารณสขขนเปนครงแรกและกรม

สาธารณสขไดพฒนามาเปนกระทรวงสาธารณสขในเวลาตอมา

ทางราชการจงกำาหนดใหวนท ๒๗ พฤศจกายน ของทกป เปนวน

สาธารณสขแหงชาต เรองนเปนความบงเอญหรอจงใจกสดจะคาด

เดาแตกเกดขนแลว

ประเดนทจะตองทำาความเขาใจคอการเรมตนของวชาชพ

ดานสขภาพลาสดนจะเรมกนอยางไร

สภาการสาธารณสขชมชนชดเรมตน

การเรมตนของวชาชพตามกฎหมายเปนอนดบแรกคอการจดตง

สภาวชาชพซงในกฎหมายเรยกวา “สภาการสาธารณสขชมชน”

องคกรนจะมบทบาทสำาคญในการดำาเนนงานตามกฎหมายวชาชพ

ฉบบน องคประกอบทสำาคญคอกรรมการสภาวชาชพในชดเรมแรก

กฎหมายกำาหนดไวตามความในมาตรา ๕๐ ดงน

“มาตรา๕๐ ในระยะเรมแรกทยงไมเลอกกรรมการ..ให

กรรมการประกอบดวย ปลดกระทรวงสาธารณสขเปนนายกสภา

การสาธารณสขชมชน ใหปลดกระทรวงสาธารณสขแตงตงนตกร

เชยวชาญดานกฎหมายของสำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

หนงคนเปนกรรมการ ผอำานวยการสำานกนโยบายและยทธศาสตร

สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ผอำานวยการสำานกสถาน

พยาบาลและการประกอบโรคศลปะ กรมสนบสนนบรการสขภาพ

ผอำานวยการกองสนบสนนสขภาพภาคเอกชน กรมสนบสนน

บรการสขภาพ คณบดคณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลย

มหดล ผอำานวยการสถาบนพระบรมราชชนก นายกสมาคม

วชาชพสาธารณสข อปนายกสมาคมวชาชพสาธารณสข เลขาธการ

สมาคมวชาชพสาธารณสข เปนกรรมการ ทปรกษาสมาคมวชาชพ

สาธารณสขซงนายกสมาคมวชาชพสาธารณสขแตงตงหนงคน เปน

กรรมการ

ใหนายกสมาคมวชาชพสาธารณสขทำาหนาทเลขาธการ

และเปนเลขานการคณะกรรมการ”

บคคลดงกลาวรวม ๑๑ คน ซงไดแก ๑) ปลดกระทรวงสาธารณสข

๒) นตกรของ สำานกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ๓) ผอำานวย

การสำานกนโยบายและยทธศาสตร สปสธ ๔) ผอำานวยการสำานก

สถานพยาบาลและการประกอบโรคศลปะ กรม สบส ๕) ผอำานวย

การกองสนบสนนสขภาพภาคประชาชน กรม สบส ๖) คณบด

คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยมหดล ๗) ผอำานวยการ

สถาบนพระบรมราชชนก ๘) นายกสมาคมวชาชพสาธารณสข ๙)

อปนายกสมาคมวชาชพสาธารณสข ๑๐) เลขาธการสมาคมวชาชพ

สาธารณสข ๑๑) ทปรกษาสมาคมวชาชพสาธารณสข จะทำาหนาท

เปนสภาการสาธารณสขชมชนในชวงเรมตน ซงผมจะขอเรยกวา

กรรมการสภาการสาธารณสขชมชนตามบทเฉพาะกาล เพอทำา

หนาทสำาคญตามมาตรา ๕๑ กลาวคอ

“มาตรา ๕๑ ใหคณะกรรมการตามมาตรา ๕๐ มอำานาจ

หนาทดงตอไปน

(๑) ออกระเบยบวาดวยการรบสมครสมาชกและคาขน

ทะเบยนสมาชก และดำาเนนการรบสมครสมาชกภายในเกาสบวน

นบแตวนทไดรบแตงตง

(๒) ออกระเบยบวาดวยการเลอก การเลอกตง และการ

แตงตงบคคลตามมาตรา ๑๖

หมออนามย 12

(๓) จดใหมการประชมคณะกรรมการตามมาตรา ๕๐

ภายในสามสบวนนบแตวนทครบกำาหนดเกาสบวนตาม (๑) เพอ

อนมตระเบยบ ตาม (๒)

(๔) ดำาเนนการใหไดมาซงกรรมการตามมาตรา ๑๓ (๒)

(๕) และ (๖) การแตงตงกรรมการตามมาตรา ๑๓ (๗) ภายในหก

สบวนนบแตวนทมการประชมอนมตระเบยบตาม (๓)

(๕) ปฏบตการอนเทาทจำาเปนเพอใหเปนไปตามพระราช

บญญต น ...”

เมอพจารณาโดยสรปจะเหนวากรรมการดงกลาวจะ

ทำาหนาท หาประการ ตามบทบญญตมาตรา ๕๑ ซงเปนการ

รบสมครสมาชกและขนทะเบยนสมาชก ออกระเบยบเพอใหม

การเลอกสมาชกสภาการสาธารณสขชมชนเพอไดกรรมการสภา

การสาธารณสขชมชนทงหมดทสมบรณตามกฎหมาย ซงเมอนบ

เวลาขนสงทงหมดกระบวนการเพอไดมาซงกรรมการสภาการ

สาธารณสขชมชนทงหมดใชเวลาหนงรอยแปดสบวนหรอหกเดอน

โดยนบตงแตวนทปลดกระทรวงสาธารณสขแตงตงคณะกรรมการ

ตามบทเฉพาะกาลครบทกคนเรยบรอยแลว ตรงนเปนประเดน

ทสำาคญมาก แตขอมลในวนทเขยนตนฉบบยงไมปรากฎวาทาง

ปลดกระทรวงสาธารณสขไดแตงตงกรรมการตามบทเฉพาะกาล

แลวแตอยางใด แตจนกวาทานจะไดอานขอเขยนนอาจจะมการ

ประกาศแลวกได แตอยางไรกดเทอนบตงแตวนแตงตงกรรมการชด

เรมตนตามบทเฉพาะกาลน ตองใชเวลาทงสนไมเกนหกเดอน จาก

การประมาณตามนกคงประมาณกลางปจงจะไดกรรมการสภาการ

สาธารณสขชมชนชดสมบรณ หากไมมเหตการณอนททำาใหเงอน

เวลาตองคลาดเคลอนออกไป

บทวเคราะหผลทเกดขนจากการตรากฎหมายวชาชพ

การสาธารณสขชมชน

ตามรปการนมประเดนทตองวเคราะหเพอใหเหนเสนทาง

เดนของกลมผประกอบวชาชพการสาธารณสขชมชน ประเดนคอ

1. การขนทะเบยนสมาชกทเปนบทบาทของคณะ

กรรมการชดเรมแรกตามบทเฉพาะกาลนจะกำาหนดคณสมบตผท

จะสามารถขนทะเบยนสมาชกอยางไร

2. สถาบนการศกษาจะตองเตรยมการอยางไรกบ

หลกสตรทผลตกำาลงคนสาขาน

3. หนวยงานทเปนผใชบณฑตจะตองกำาหนดเกณฑการ

รบเขาทำางานสำาหรบ

ประเดนแรก การขนทะเบยนสมาชกในตอนเรมตน

ประเดนนมหลกกฎหมายวาผขนทะเบยนจะตองมความ

รในวชาชพการสาธารณสข โดยไดรบปรญญาหรอเทยบเทา หรอ

อนปรญญาในทางน การตความวาปรญญาหรออนปรญญาใดบาง

เปนความรในวชาชพการสาธารณสขเปนโจทยใหญทตองตดสนใจ

เปนททราบดวา ปรญญาหรออนปรญญาทางสาธารณสขในบาน

เรามหลากหลายมากนก ทง ประกาศนยบตรสาธารณสขศาสตร

สาธารณสขศาสตรบณฑต วทยาศาสตรบณฑต เปนตน ตรงนเปน

เรองทเกยวของกบผคนเปนจำานวนมาก ตองชดเจนในประเดนน

อยางมาก

ประเดนทสอง สถาบนการศกษาดานสาธารณสข จะตองปรบ

เปลยนอยางไร

ประเดนนอาจจะยงพอมเวลา แตอยางไรกดไมมากนก

ดวยเพราะเมอกฎหมายตราออกมาแลว สถาบนการศกษาทงหลาย

ตองกลบไปทบทวนวา หลกสตรของตนสามารถผลตบคลากรทจะ

ปฏบตหนาทไดตามบทบาททกำาหนดไวในกฎหมายวชาชพอยาง

ครบถวนหรอไม ตรงนจะสงผลใหเกดการปรบปรงหลกสตรของ

สถาบนการศกษาทงหมดในทสด

ประเดนทสาม หนวยงานผใชบณฑต ตองปรบเปลยนการรบ

บคคลเขาทำางาน

ประเดนนกสำาคญๆพอกนวาจะกำาหนดหลกเกณฑการรบ

บคคลเขาทำางานนน จะตองกำาหนดวาบคคลนนๆไดขนทะเบยน

และไดรบใบอนญาตประกอบวชาชพแลว ดวยหรอไม มเชนนน

กจะเปนประเดนตองดวยขอหามของกฎหมายทเปนการคมครอง

วชาชพไวมใหผอนมาประกอบวชาชพน หากไมไดขนทะเบยนและ

ไดรบใบอนญาต

หมออนามย 13

สามประเดนทยกขนมากลาวในทนนนเปนประเดน

สำาคญและเปนเรองเรงดวนทตองมการปรบเปลยน อยางเรง

ดวนทสดคอประเดนแรกทจะตองตดสนใจโดยกรรมการสภาการ

สาธารณสขชมชนชดเรมแรก เปนผลกระทบทสำาคญทจะเกยวของ

กบการออกแบบระบบวชาชพการสาธารณสขชมชนทเกดขนตาม

กฎหมายเปนครงแรกของไทย เปนเรองทเกยวเนองกบบคคล

สถาบนทงผผลตและผใช โดยมเปาหมายสำาคญทจะยกระดบ

มาตรฐานวชาชพการสาธารณสขขนในครงน

บทสรป การเรมตนการเปนวชาชพโดยการผลกดนกฎหมายให

มกฎหมายวชาชพ แมเราจะเหนวาเปนเรองยากเยนและใชความ

อดทนและเพยรพยายามอยางมาก แตการทจะออกแบบระบบ

การจดการวชาชพเปนเรองทสำาคญและยากไมนอยกวากนเลย

พวกเราชาวหมออนามยสวนใหญยอมไดผลไมวาเปนทางตรงหรอ

ทางออมตอการตรากฎหมายครงน เปนเรองทตองสนใจและเขาใจ

ควรตดตามดวยสตและมขอมลทถกตองโดยไมตนตระหนก และ

กาวไปสการเปนผประกอบวชาชพทมคณภาพและมาตรฐาน ตาม

เจตนารมณของการตรากฎหมายไดอยางถกตองและเกดประโยชน

ตอประชาชน ตองตดตามเรองนอยางตอเนองและใชปญญาเพอ

เขาใจเรองราวอยางถกตองครบ

คณะทปรกษาวารสารหมออนามยนายแพทยไพโรจน นงสานนท ศาสตราจารยนายแพทยประเวศ วะส ปลดกระทรวงสาธารณสข

และอธบดทกกรม ผอำานวยการสถาบนพระบรมราชชนก ผอำานวยการสำานกนโยบายและยทธศาสตร

ผอำานวยการสำานกพฒนาระบบบรการสขภาพ นายแพทยสาธารณสขจงหวดทกจงหวด

ผอำานวยการวทยาลยการสาธารณสขสรนธรทกแหง ผอำานวยการวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนทกแหง

ผอำานวยการกองสาธารณสขภาคประชาชน ผอำานวยการโรงพยาบาลชมชนทกแหง สาธารณสขอำาเภอทกแหง

บรรณาธการวชาการนายแพทยสวทย วบลผลประเสรฐ

นายแพทยอำาพล จนดาวฒนะ นายแพทยทวเกยรต บณยไพศาลเจรญ

นายแพทยชชย ศรชำาน

กองบรรณาธการนายพฒฑนา อนทะชย (pattana.inn@hotmail.com)

นายจระพงษ ใจวงศ (j_jeerapong@yahoo.co.th) นายมนญ ศนยสทธ (manoon09@gmail.com)

เศรษฐพงศ อาลมนทร (Setthaphong1@ Gmail.com) นายเอกรนทร โปตะเวช (eakarin1922@hotmail.co.th)

นายทว ดละ (Taweedeela@ Gmail.com) นายสมพนธ กลนนาค (Klinnak_Sum@gmail.com)

นางสาวลาวลย เวทยาวงศ (Pakmak205@hotmail.com) นายประสาทพร สกงพล (prasart_pron2510@hotmail.com)

ผศ.ดร.สงครามชย ลทองด (songkramchai@gmail.com) ผศ.ดร.วรพจน พรหมสตยพรต (vorapoj_p2004@hotmail.com)

บรรณาธการบรหารนายแพทยวระวฒน พนธครฑ (weerawat.p@nhso.go.th)

ผชวยบรรณาธการบรหารนางเออมพร จนทรทอง (auam2702@hotmail.com) นายปรญญา ระลก (parinya.r@nhso.go.th) ดร.จรชฎา เชยงกล (Jirachada.C@nhso.go.th)

วตถประสงคของวารสารหมออนามยเปนแหลงความรใหมๆ และทบทวนความรเดม ทงในดานทฤษฎและปฏบตสำาหรบหมออนามย

เปนเวทแสดงผลงานและแลกเปลยนประสบการณในการปฏบตงานของหมออนามย

เพอสรางการยอมรบในสงคมและขวญกำาลงใจแกหมอนามย

เพอเปนสอกลางในการสงขาวสารระหวางหมออนามยดวยกนเองและหนวยงานทเกยวของ

วารสารหมออนามย ดำาเนนการโดยมไดมงหวงผลกำาไรทางการคา มจดมงหมายรวมกนทจะถายทอดความรไปสเจาหนาทสาธารณสข

ในชนบทใหมากทสด บทความทลงตพมพในวารสารหมออนามย ยนดใหทกทานนำาไปเผยแพรเปนวทยาทาน

แตไมอนญาตใหนำาไปเผยแพรเกยวกบผลประโยชนทางการคา

สำ นกงานของวารสารหมออนามยเลขท 120 หม 3 ชน 2-4 อาคารรฐประศาสนภกด “ศนยราชการเฉลมพระเกยรต 80 พรรษา 5 ธนวาคม 2550”ถนนแจงวฒนะ

แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท 02 141 4000 โทรสาร 02 1439730