Kleuters

k

JONGSTEKleuters

Waarneming via opdrachtenspel

Doelen

een eenvoudige speltechniek correct opvolgen;de kennis die ze verworven hebben, toepassen via verwoorden;leren omgaan met winnen en verliezen.

•

•

•

kip en ei – jongste kleuters – pagina 1

Materiaal:• Een mand (of kip: zie tekening) met eieren waar een briefje in kan;• voor elke kleuter die meedoet een eierdoos.

Verloop:

• De kip of mand met eieren staat in het midden op de tafel.• Elke kleuter heeft een eierdoos.• De kleuters nemen om de beurt een ei uit de kip of de mand.• De juf opent het ei en leest de vraag.• Indien de kleuter de vraag juist beantwoordt, mag het ei in zijn doos.• Bij een foutief antwoord gaat het ei terug in de kip of mand.• Wie het eerst zijn doos vol heeft, is gewonnen.

Mogelijke vragen:

• Welke kleur kan een kip hebben? bruin-wit • Heeft een kip pluimen of een vacht? pluimen• Hoeveel poten heeft een kip? 2• Wat heeft de kip boven op haar kop? een kam• Welk geluid maakt een kip? kakelen• Wie legt een ei? De kip of de haan? de kip• Welke kleur kunnen de eieren van een kip hebben? bruin-wit• Hoe noemt men het wit dat in een ei zit? eiwit • Hoe noemt men het geel dat in een ei zit? dooier• Hoe noemt de buitenkant van een ei? eierschaal• Wat is het gezondste om te eten? Een chocolade ei of een gekookt ei? een gekookt ei• Wat doet papa als hij een kip klaar maakt om te eten? braden – bakken• Welke lekkere gerechten kan mama maken met eieren? pannenkoek, cake …

kip en ei – jongste kleuters – pagina 2

Eieren verwerkenDoelen

enkele verwerkingsmogelijkheden van eieren vaststellen en verwoorden;de opeenvolgende fasen van de bereiding ontdekken en helpen uitvoeren;proeven en verwoorden welke gerechten men lekker / niet zo lekker vindt.

•

•

•

Materiaal: • eieren, eierdopjes, messen, borden, vorken,

klopper, pan, kookpot, eierkoker, zandloper of keukenwekkertje, peper, zout;

• stappenplannen of de foto’s van het sorteerspel;• ingrediënten van de gerechten.

Verloop:

• Er wordt een stappenplan (of foto’s) gehanteerd om de bereiding voor te stellen.• De juf heeft al het materiaal binnen handbereik van de kleuters staan.• De kleuters gaan onder begeleiding de juf helpen bij de bereiding.

Mogelijkheden voor verwerking:

• Een gekookt ei, een gebakken ei, een spiegelei, een roerei, verloren brood, pannenkoek, vogelnestje…

kip en ei – jongste kleuters – pagina 3

Doelen

de kleuters denken logisch na;ze oefenen hun zelfsturing: ze houden vol tot de taak klaar is;ze oefenen de begrippen: groter, kleiner, evenveel, meer, minder.

Doelen voor oudste kleuters:taakspanning opvoeren: een opgelegde taak volhouden tot ze ‘af’ is;inzicht betonen in de begrippen evenveel, meer, kleiner... op tweedimensionaal niveau.

••

•

•

•

Werkblad: begrippenOpdracht 1: teken evenveel eieren in het nest.

Opdracht 2: teken de eieren in het nest hoger / lager volgens de pijl.

Opdracht 3: teken evenveel grote en kleine eieren in het nest.

Opdracht 4: teken de eieren die overblijven in het nest.

Opdracht 5: teken nog 2 eieren meer in het nest.

WERKBLAD: ZIE VOLGENDE BLADZIJDE

kip en ei – jongste kleuters – pagina 4

Werkblad: begrippen

kip en ei – jongste kleuters – pagina 5

Doelen

afbeeldingen aan elkaar associëren op basis van de inhoud;de beurt afwachten tijdens het spel.

•

•

Overloopspel met foto’s

Materiaal:• tekening van een omelet, een gebroken ei, een gekookt eitje, een spiegelei, een eierdooier, eiwit, verloren brood, taart, eierschaal, pannenkoeken, bruin ei en een wit ei;

• tekening van een veer, een snavel, een gegrilde kip, een kippenborst, een kippenbil, een kippenbout, kipsla, kippenvel, een bruine en een witte kip;

• een knuffelkip• een plastic eI• 2 mandjes

Verloop van de activiteit (voor 4 kleuters):• De tekeningen zijn door elkaar geschud en verdeeld over twee mandjes die in het midden van de ruimte staan.

• De kip en het ei liggen aan de ene kant van de ruimte.• De kleuters staan per twee, achter elkaar, aan de andere kant van de ruimte.• De eerste twee kleuters van elke groep vertrekken naar een mandje, nemen een tekening, kijken wat erop staat, lopen verder en leggen de tekening bij het juiste voorwerp (kip of ei).

vb: de veer hoort bij de kip, de eierschaal hoort bij het ei.• Wanneer alle tekeningen bij een voorwerp liggen, wordt gekeken of ze ook juist gesorteerd zijn…

kip en ei – jongste kleuters – pagina 6

Een compositie van eierschalen en gips

Doelen

de opdracht begrijpen en deze onder begeleiding uitvoeren;experimenteren met een techniek en er de mogelijkheden van ontdekken;voldoening ervaren na het uitvoeren van de opdracht.

•

•

•

Materiaal: • stevig karton of licht hout van ± 40 bij 40 cm • gips• eierschalen• kommen• water• roerstaven en/of stokje• deegrol

Verloop:• Met de deegrol verkruimel je de eierschalen.• Je maakt met de kleuters het gips (een

dikke brij).• De kleuters smeren de vloeibare gips uit

over het karton.• Je tekent met een stokje een ei in het gips.• Deze ei-vorm mogen de kleuters vol duwen met eierschalen.

• Het resultaat is sober mooi van kleur!

kip en ei – jongste kleuters – pagina 7

Lottospel

Doelen

de spelregels naleven en uitvoeren;leren omgaan met winnen en verliezen;ervaringen opdoen met vergelijken van vorm en grootte.

•••

Materiaal:

• Maak voor 4 kleuters een kaart waarop 4 à 5 verschillende, vervormde eierdooiers staan.

• Op de kleine kaarten staan verschillende eieren afgebeeld die juist op de dooiers passen. (zie tekening)

Verloop:

• De kleine kaarten stop je in een zak.• Elke kleuter krijgt een grote kaart.• Om de beurt mag een kleuter een klein

kaartje uit de zak nemen en kijken of hij het kan gebruiken (vormassociatie). Zo ja,dan mag hij het kaartje op zijn grote kaart leggen. Zo nee, dan wordt het kaartje terug in de zak gestopt.

• Wie het eerst z’n grote kaart vol heeft, is gewonnen.

OUDSTEKleuters

kip en ei – oudste kleuters – pagina 8

Een tassenkip

Doelen

de constructie uitvoeren volgens een visueel voorgestelde strategie;experimenteren met een gekende techniek en deze creatief aanwenden; tijdens een afrondend waarderingsgesprek voldoening ervaren aan het product.

•

•

•

Materiaal: • voor elke kleuter een stuk linnen (zonder afbeelding

op), karton, elastiek, verf, veertjes, glanspapier … ; • een ijzerdraadje

Verloop:

• Laat de kleuters het stuk linnen op een originele manier versieren met een gekende techniek: stempelen, batikken, beschilderen …

• Je maakt voor elke kleuter een buis van het stuk stof waarin je onderaan een elastiek voorziet.

• De twee vleugels laat je bekleven met veertjes.• De kop laat je inkleuren met vetkrijtjes of volplakken met glanspapier of beschilderen naar keuze.

• Je bevestigt de kop bovenaan de buis met een striklintje.• De twee vleugels bevestig je aan de zijkant van de buis.• Je kan de kip nog opvrolijken met een leuk schortje en een hoofddoek (met een kartelschaar uit linnen geknipt).

• Je vult de buis op met plastic zakken zodat de buik van de kip dikker wordt.• Bovenaan de buis, aan de achterkant van de kop maak je een ijzerdraadje vast als haakje.

Is dit geen leuk idee voor moederdag?

kip en ei – oudste kleuters – pagina 9

Doelen

verschillende soorten gerechten waarnemen en bepalen of er al of niet ‘kip of ei’ is in verwerkt;de kleuters verwoorden wat ze lusten en niet lusten;verbanden leggen tussen de ingrediënten en het gerecht.

•

•

•

Sorteerspel

Materiaal: • Een grote afbeelding van een kip en van een ei; • kleinere kaartjes waarop gerechten staan afgebeeld

(foto’s) en waarin al of niet kip of ei is verwerkt.

Verloop:• Indien je de grote afbeelding en de kaartjes voorziet van dubbelzijdige plakband kan je het

spel ophangen zoniet speel je het op de grond.• De kip en het ei liggen in het midden, de kleine kaarten zitten in een keukenhanddoek, een

zak of een mandje.• De kleuters nemen om de beurt een kaartje en vertellen welk gerecht ze zien: benoemen of

omschrijven.• De kleuter moet dit kaartje bij de kip of het ei leggen als deze in het gerecht worden

verwerkt.• Als de zak leeg is, is het spel afgelopen.

Deze activiteit biedt voldoende kansen om rond gezonde voeding, kip en ei, te praten.Laat de kleuters op het einde van het spel misschien elk hun lievelingsgerecht uitzoeken.Mogelijks kies je met de kleuters na het spel een gerecht dat je in de klas bereidt. Je kunt het gerecht en de bereidingswijze ook meegeven naar huis om ouders te stimuleren het gerecht met hun kind klaar te maken.

Mogelijke gerechten:

Ei: een gebakken of een gekookt ei, verloren brood, pannenkoeken, een vogelnestje ...Kip: kip met appelmoes, vidé, boterham met kipfilet, kipsaté met rijst ...

kip en ei – oudste kleuters – pagina 10

Klein maar fijn, ei-vol voedingstoffen

kip en ei – oudste kleuters – pagina 11

Versje met prenten

Doelen

het repetitieve patroon herkennen in een vers;uitvoeringsvarianten ervaren op een gekend vers;taalbeschouwing: actief en passief genieten van het taalspel.

••

•

Vijf witte kippen zaten op stok.

Een witte kip at haar eitje op.

Nee oh nee, kraaide de haan.

En de kip vloog uit het hok vandaan.

Vier witte kippen

...

Drie witte kippen…

...

Een witte kip die zat op stok,

en ze at haar eitje op.

Nee oh nee, kraaide de haan.

Nu moet de boer naar de eiermarkt gaan!

Werkwijze:• Zeg het vers op en laat een kleuter telkens een kip

of een prent wegnemen (visuele ondersteuning).• Idem: kleuters zeggen het vers klassikaal op (niet te

vaak).• Gevolgd door één kleuter die het vers opzegt, een

andere kleuter neemt telkens de kip weg.• Variant: één kleuter is verteller, de anderen zijn

haan (en zeggen telkens in groep: “Nee oh nee”).

kip en ei – oudste kleuters – pagina 12

3D en 2D creatie realiseren

Doelen

explorerend ervaringen opdoen met schilderen en papier- maché; genieten van sensopathisch spel middels omgaan met papier-maché;een eenvoudige opdracht i.v.m. eitjes rollen met papier- maché uitvoeren;ervan genieten om het eindproduct als spelmateriaal te gebruiken.

•

•

•

•

Materiaal:• lijm• wc- of krantenpapier• verf• karton• doos• halve plastic buizen of halve keukenrollen

Verloop van de activiteit:

• De kleuters maken eieren van papier-maché (lijm + wc- of krantenpapier).• De leerkracht heeft kippen getekend op een stuk karton en uitgeknipt. De kleuters schilderen telkens de twee helften van zo’n kip.

• De twee helften van de kip worden tegen de zijkanten van een doos geplakt.• In de binnenkant van de doos wordt een halve plastic buis bevestigd van hoog naar laag.

De bedoeling is dat er een eitje van papier-maché bovenaan de buis wordt gelegd en dat dit langs de buis naar beneden rolt zodat het lijkt op kip die een ei heeft gelegd.

kip en ei – oudste kleuters – pagina 13

Jan of An? Allebei

Doelen

tellen op drie- en tweedimensionaal niveau;vaststellen dat bij samenleggen er steeds meer zijn.

••

Materiaal:• de eitjes die de kleuters hebben gemaakt van

papier- maché;• het werkblad• potlood• mandje

Verloop van de activiteit:

• Een kleuter telt op de eerste tekening hoeveel eitjes Jan heeft gevonden en hij legt evenveel eitjes van papier- maché in een mandje.

• Een kleuter telt hoeveel eitjes An heeft gevonden en legt deze bij in het mandje.• De kleuters tellen hoeveel eitjes er samen in het mandje liggen en ze kleuren

op het blad evenveel eitjes.• Idem met de volgende tekeningen op het werkblad.

Tip:

Los de eerste opdracht(en) klassikaal of in groepjes op waarna er als duotaak kan worden gewerkt.

kip en ei – oudste kleuters – pagina 14

Jan of An? Allebei

kip en ei – oudste kleuters – pagina 15

Verloren brood

Doelen

verwerkingsmogelijkheden van een ei vaststellen en verwoorden;de opeenvolgende fasen van de bereiding ontdekken en (helpen) uitvoeren;proeven en verwoorden of men de bereiding lekker/ minder lekker vindt.

•

•

•

Materiaal:• afleesfries• eieren• boterhammen• kom• klopper• pan• boter• melk

Verloop van de activiteit: de kleuters ‘lezen’ de afleesfries en voeren de handelingen uit: • Breek een aantal eieren.• Voeg het eiwit en de eierdooier in een kom.• Klop de eieren met een klopper.• Doe boter in de pan en laat smelten.• De boterham eerst in kom melk doppen en daarna in ei soppen.• De boterham in de pan bakken.

kip en ei – oudste kleuters – pagina 16

Ontdekdoos rond eieren

Doelen

classificeren volgens twee positieve kenmerken;bij elkaar horende elementen samen leggen;de werkwijze verwoorden.

•

••

Materiaal (zie ook de tekeningen): Een grote doos met:• matrix: de kleuters zoeken het juiste ei,

rekening houdend met twee kenmerken: kleur en vorm;

• plsstic eieren: rood, geel, blauw, groen, roos, paars, bruin en wit;

• plastic eieren verschillend in grootte;• prenten voor lotto (zie volgende bladzijden);• prenten voor matrix;• prenten om reeksen verder te leggen, bijvoorbeeld: er is al een rood, geel, blauw, rood en geel, ... ei

getekend. De kleuters tekenen verder: een blauw, een rood, een geel...Opm.: voor gevorderden: roze, oranje, purper, fluogeel, zilverkleurig, donkergrijs... ;

• auditief spel:plastic eieren die je kan openen, gevuld met zand, rijst, een knikker en water en daarbij horende prenten van water, zand, een knikker en rijst;

• verschillende doolhoven, gemaakt door leerkrachten uit hout + plastic ei + kip.

Verloop van de activiteit:• De bedoeling is dat de kleuters de ontdekdoos nemen waarin al het materiaal zit en dat ze op een zelfstandige manier de opdrachten uitvoeren.

MATRIX DOOLHOF

kip en ei – oudste kleuters – pagina 17

Ontdekdoos rond eieren KAARTEN OM REEKSEN VERDER TE ZETTEN.

LOTTO-KAARTEN

kip en ei – oudste kleuters – pagina 18

Ontdekdoos rond eieren

kip en ei – oudste kleuters – pagina 19

De kip zonder jas

Doelen

grootmotorische bewegingen efficiënt afstemmen op het doel en zonder overtollige meebewegingen uitvoeren;spiertonus, inhibitie en reactiesnelheid ontwikkelen; eigen prestatie leveren voor een gemeenschappelijk doel;als groep kunnen omgaan met winnen en verliezen.

•

•

•

•

Materiaal: • 2 of 3 grote tekeningen van een kip (naargelang het aantal groepjes);

• veren van een kip (mag ook namaak zijn);• zweedse banken;• de nodige toestellen afhankelijk van de opdrachten.

Verloop:

• Vertel de kleuters een verhaal van een kip die haar jas verloren is.• Stel de kleuters de vraag of ze de kip willen helpen.• Je verdeelt de kleuters in 2 of 3 groepen naargelang het aantal kinderen.• Plaats voor elke groep een Zweedse bank waarop ze gaan zitten.• Bevestig per groep, aan de overkant een tekening van een kip, bv. aan het sportraam.• Geef elke groep een bewegingsopdracht en elke kleuter van elke groep voert deze uit.

Pas als de vorige kleuter zijn opdracht heeft vervuld, vertrekt de volgende.• De groep die als eerste klaar is, is gewonnen en krijgt een veer voor hun kip:

voorzie vooraf gaatjes in het karton dan kunnen de kleuters de veren er zelf inprikken).• Welke kip heeft het eerst een verenjasje aan?

Mogelijke bewegingsopdrachten:

• stappen• lopen• kruipen• springen: beide benen, beurtelings het ene of het andere been• rollen• achteruit, zijwaarts stappen• bewegen met een bal in de hand• slalommen tussen kegels en het parcours volgen• konijnensprong

kip en ei – oudste kleuters – pagina 20

De kip zonder jas

kip en ei – oudste kleuters – pagina 21

Kwartet

Doelen

de spelregels begrijpen en uitvoeren;associëren wat bij elkaar hoort;ethische bewustzijn bevorderen: eerlijk spelen.

•••

Materiaal:• 28 speelkaarten

Verloop van de activiteit

• Alle kaarten worden onder vier spelers verdeeld.• Wie vanaf het begin al kaarten heeft die bij elkaar passen, mag deze neerleggen.• De spelers trekken om de beurt een kaart bij hun linkerbuurman.• De bedoeling is dat een speler vier kaarten die bij elkaar horen zo vlug mogelijk

verzamelt: wie eerst al zijn kaarten weg heeft, is gewonnen.

Reeksen die bij elkaar passen

• kip met 1 veer • kip bij haan • rosse kip • kip met 2 veren • kip op stok • zwarte kip• kip met 3 veren • kip op nest • witte kip• kip met 4 veren • kip op veld • bruine kip

• groot, ovaal kippenei• klein, ovaal kippenei• bruin ei • ei met code

• roerei • ei in een potje • spiegelei • omelet

• kippenbil• kippenborst• kippenwit• gegrilde kip

• eidooier• eierschaal• eiwit• gebroken ei

kip en ei – oudste kleuters – pagina 22

Kwartet

kip en ei – oudste kleuters – pagina 23

Kwartet

kip en ei – oudste kleuters – pagina 24

Ruimtebegrippen

Doelen

spelopdrachten i.v.m. ruimtebegrippen correct geven en uitvoeren;meer complexe bewegingrichtingen en -plaatsen begrijpen en visueel weergeven, bv. rechtsachter, voorlaatste, ...

•

•

Materiaal:• allerlei voorwerpen rond thema kippen en eieren, in

tweevoud voorzien

Verloop van de activiteit voor twee kleuters• Één kleuter heeft een tafereeltje klaargezet op een houten plaat met allerlei voorwerpen

rond het thema: ‘Kip en ei’. De andere kleuter mag dit niet zien staan.• De eerste kleuter vertelt hoe zijn voorwerpen geplaatst zijn, de andere kleuter luistert goed

en zet zijn voorwerpen op net dezelfde manier.• Nadien wordt er gekeken of de twee tafereeltjes identiek zijn.

Tip: Het kan goed zijn een controlerende kleuter te voorzien, die nagaat of de eerste kleuter (die de opdrachten geeft) geen fouten maakt bij zijn opdrachten.

Voorbeeld van een tafereel met bijhorende opdrachten:

• Voor mij staat een nest.• In het nest liggen twee eieren.• Rechts van het nest zit een bruine kip.• Achter het nest zit een witte kip.• De haan zit naast de witte kip.• Voor het nest staat een mandje waarin drie eieren liggen.

Maar ook, eventueel als differentiatie, met of zonder hulp van de leerkracht: • Linksonder ligt een ei. • Tussen de twee kippen staat een mandje. • Het voorlaatste ei is goudkleurig. • De haan gaat achterwaarts naar de kip.

kip en ei – oudste kleuters – pagina 25

Drama

Doelen

bewegingsexpressie afstemmen op de inhoud van het vers;genieten van het klankenspel in de taal(rijm);auditief geheugen oefenen bij het spelend memoriseren.

•

••

Een vers eitje van kip Marjan,

gaan we bakken in de pan.

Twee eitjes van kipje Lot,

gaan we koken in de pot.

Met drie eitjes van kip Jet,

maak ik een lekkere omelet.

En nu is mijn mandje leeg...

maar hoe maak ik nu taartendeeg???

kip en ei – oudste kleuters – pagina 26

Kip

Doelen

het lied kunnen meezingen, gevolgd door zelfstandig zingen;bewegingsexpressie afstemmen op de inhoud van het lied;het tempo aanpassen aan het (wijzigend) ritme.

•

•

•

Mama maakt gebraden kip

en dat vind ik heel f ijn;

want zo’n lekker kippetje

dat mag er zeker zijn.

Ik eet een kippenbilletje

en ook een kippenborst;

smakelijk gegeten

en zeker niet gemorst

Materiaal:• vragenlijst• mandje• plastic eieren

Verloop van de activiteit:• De klas is verdeeld in twee groepen.• Elke groep heeft een leeg mandje.• De leerkracht stelt een vraag aan de ene groep, deze groep overlegt en geeft een antwoord.

Is het antwoord juist dan krijgen ze een plastic eitje dat de kleuters in hun mand leggen.• De leerkracht stelt nu een vraag aan de andere groep, enz.• Wie aan het einde van de quiz de meest eieren in de mand heeft, is gewonnen.

Mogelijke vragen: • dit dier legt eieren en is het vrouwtje van de haan; • huis van een kip; • geluid van een kip; • dit legt een kip; • eiergerecht; • ander woord voor pluim; • buitenste deel van een ei; • je hebt eiwit en ook de ei...

kip en ei – oudste kleuters – pagina 27

Kip & ei

Doelen

in spelvorm basiskennis en –begrippen verwerven i.v.m. kippen en eieren;relaties leggen bij een vraag- en antwoordspel (i.v.m. kippen en eieren);de spelregels naleven en samen zoeken naar een antwoord.

•

•

•