K və b hər hansı ədəd olduqda, y=kx + b düsturu ilə verilən ədədi funksiyaya XƏTTİ FUNKSİYA deyilir.

x- ə sərbəst dəyişən (arqument) deyilir.y –ə asılı dəyişən (funksiya) deyilir. k-ya y=kx+b düz xəttinin bucaq əmsalı deyilir.

у = 2 х +1х =

; у = 2 · +1

x0 = 0 +1 = 1(0 ; 1)

х = ; у = 2 · +1 2 х = 4+1 =5

(2 ;5)

x-ə (arqumentə) qiymət verərək, y-in (funksiyanın) qiymətini hesablamaq olar

Xətti funksiyanın qrafiki düz xətdir.

x -2 -1 0 1 2Y

y = 3x + 1

-5 -2 1 4 7

İxtiyari iki nöqtədən bir və yalnız bir düz xətt

keçirmək olar.

XƏTTİ FUNNKSİYANIN QRAFİKİNİ QURMAQ ÜÇÜN İKİ

NÖQTƏNI QURMAQ KİFAYƏTDİR.

ху

у = 2х +10 21 5

у = -х + 4

ху

у = х

ху

04

22

00

33

х

у

y = y = k k x + x + bb

k və b –nin işarələrini təyin edək

k > 0k > 0 , b , b>>oo

KK>> 0 0 olduqda , xətti olduqda , xətti funksiyanın funksiyanın qrafiki olan düz qrafiki olan düz xəttxətt absis oxunun müsbət istiqaməti ilə absis oxunun müsbət istiqaməti ilə itiiti , , KK<< 0 0 olduqda isə olduqda isə korkor bucaq əmələ gətirir. bucaq əmələ gətirir.

y = k x + b

0 1

х

у

y = y = k k x + x + bb

k və b - nının işarələrini təyin edək

k < 0k < 0

b > 0b > 0 y = k x + b

0 1

х

у

y = y = k k x + x + bb

k və b - ninın işarələrini təyin edək

k > 0k > 0

b < 0b < 0

y = k x + b

0 1

х

у

y = y = k k x + x + bb

k və b- nının işarələrini təyin edək

k < 0k < 0

b < 0b < 0

y = k x + b

0 1

х

у y = 2 x y

= 2x

y = 2 x +3

y =2x

+3

(0 ; ), (- 2; )

(0 ; ), ( - 4 ; )

0 - 4

3 - 5

y = 2 x – 4

y =

2x –

4

BUCAQ ƏMSALLARI BƏRABƏR OLDUQDA DÜZ XƏTLƏR PARALELDİR. BUCAQ ƏMSALLARI MÜXTƏLİF OLDUQDA DÜZ XƏTLƏR KƏSİŞİR.

Düz mütənasiblikDüz mütənasiblik

(0; ), (4; ) - 4 4

XƏTTİ FUNKSİYAXƏTTİ FUNKSİYA

10

xу

ху

y= 0,5 х +2

y=4x+1

02

44

01

15

k = 0,5K= 4

х

уy = 0,5x+3

y =−2х - 1

NöqtələrBura toxunun

(0 ; ), (- 4; )

NöqtələrBura toxunun

(0 ; ), (- 3; )

3 1

- 1 5

y = x+3

y = -2х - 1

0,5

ƏGƏR OLARSA, DÜZ XƏTLƏR PERPENDİKULYAR OLUR.

121 kk

0 1

х

у

y = 0,5x

y =0,5x+4

y = 0,5x - 2y =0,5x +4

y = 0,5x - 2

y =0,5x

y = 0,5x – 3,5

y = 0,5x – 3,5

Bunu bilmək vacibdir!

PARALEL KÖÇÜRMƏNİN PARALEL KÖÇÜRMƏNİN KÖMƏYİ İLƏ QRAFİKİN KÖMƏYİ İLƏ QRAFİKİN QURULMASIQURULMASI..

0 1

Göstəricini funksiyaların üzərinə qoyaraq siçanın sol düyməsini sıxın:

y = 3

x =4

NöqtələrBura toxun

(0 ; ), (- 4; )

NöqtələrBura toxun( ; 2), ( ; - 5 )

3 3

4 4

y = 3

x = 4

y = b düz xətti absis oxuna paraleldir. х = а düz xətti ordinat oxuna paraleldir.

х

у

0 1

y = 3,5

x =4

y = 3,5

x = 4

y = 0,5

y = - 5

x = - 3

Y= 0

X = 0

y = 0,5

y = - 5x

=- 3

x =

0

y = 0

Absis oxu

Ordinat oxu

х

у

0 1

Göstəricini funksiyaların üzərinə qoyaraq siçanın sol düyməsini sıxının:

х

у

y =x

y = 0,5x

Qrafikin çevirmələrin köməyi ilə qurulması.

y =0,5x− 3

Qurmanın ardıcıllığı.

y = 0,5x – 3

y =0,5x− 30 1

Göstəricini funksiyaların üzərinə qoyaraq siçanın sol düyməsini sıxın:

х

у

y =x

y = 2x

y = 2x + 3

Qrafikin qurulması ardıcıllığı

y = 2x + 3

y =

2x +

3

0 1

Göstəricini funksiyaların üzərinə qoyaraq siçanın sol düyməsini cıqqıldadın:

х

у

y =x

y = 2x

y = −2x + 3 funksiyasının qrafikinin qurulması ardıcıllığına baxaq

y = − 2x + 3

y = − 2x

0 1

Göstəricini funksiyaların üzərinə qoyaraq siçanın sol düyməsini sıxın:

TƏKRAR.

XƏTTİ FUNKSİYALARI TƏYİN EDİN.

84 хуху 5,9

хху 4х

у 9

10ху

2ху ху 2,0

26,0 3 ху

Y=kx+b

53 ху

DÜZDÜR!

Y= - 2x Y=0,5x+3 Y=1 Y=2x - 3 Y= - 2

у

х1

3

-6

1

2

3 4

5

Y=2xY= - 2x Y=0,5x+3 Y=1 Y= - 2 Y=2x

0

Y=2x - 3

1 2 3 4 5 6 7-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1

7654321

-1-2-3-4-5-6-7

у= 2х+42

1

3

4

FİKİRLƏŞ!

DÜZDÜR!

FİKİRLƏŞ!

FİKİRLƏŞ!

Şəkildə hansı funksiyanın qrafiki verilib?.

у= –2х+4

у= – х2+4

у= х2 – 4

Seçdiyiniz doğru rəqəmə toxunun:

1 2 3 4 5 6 7-7 -6 -5 -4 -3 -2 -1

7654321

-1-2-3-4-5-6-7

у= – 2х+32

1

3

4

DÜZ DEYİL!

DÜZ DEYİL!

у= 2х+3

у= – 2х –3

у= 2х – 3

у= 2

х+3DÜZ DEYİL!

у= 2

х –3

у= – 2х –3

DÜZDÜR!

BURADA QRAFİKİ QEYD OLUNMAYAN FUNKSİYANİ TAPIN

Seçdiyiniz doğru rəqəmə toxunun:

-2

х

у

у

х

у

0 х0 2

10

2

у

х

Şəkildə hansı funksiyanın qrafiki verilib?

у = 2у = 2xx

у = ху = х

х = 2х = 2

у = –2у = –2 у = –2у = –2

у = ху = х

х = 2х = 2

у = 2у = 2

у = 2у = 2

у = -2у = -2

х = 2х = 2у = – ху = – х

у = 2у = 2

у = ху = х

у = -ху = -х

х = 2х = 2Seçdiyiniz doğru varianta toxunun:

Funksiyanın qrafikinin koordinat oxları ilə kəsişmə nöqtələrinin koordinatlarını tapın:

ОХ oxu ilə: (-4; 0)

CAVAB:

ОУ oxu ilə: (0; 8)

х

у

у

х

у

0 х0

0

у

х

DOGRU OLAN VARİANTI TAPIN.

k<0, b<0k<0, b<0

k<0, b>0k<0, b>0

k>0, b<0k>0, b<0

k>0, b>0k>0, b>0 k<0, b>0k<0, b>0

k>0, b>0k>0, b>0

k<0, b<0k<0, b<0

k>0, b<0k>0, b<0

k<0, b>0k<0, b>0

k>0, b<0k>0, b<0

k>0, b>0k>0, b>0

k<0, b<0k<0, b<0

k>0, b>0k>0, b>0

k>0, b<0k>0, b<0

k<0, b<0k<0, b<0

k<0, b>0k<0, b>0Seçdiyiniz doğru varianta toxunun: