http://hinduebooks.blogspot.com

(aRËxHith)

vidu>nIti

vidu>nIti aRËxHith

E-book Published By http://hinduebooks.blogspot.com

November 2010

vidu>nIti aRËxHith

2

\ÔTÄh

AmuKh .................................................................... 3

aÍY]yh OÎ[ ....................................................... 8

aÍY]yh >Þ[ ..................................................... 45

aDY]yh mUÎ[ ..................................................... 57

aDY]yh n]Ù[ .................................................... 78

aDY]yh aW[ ................................................. 101

aDY]yh Ar[ .................................................... 119

aDY]yh ~<[ ..................................................... 132

aDY]yh `È[ ......................................................151

vidu>nIti aRËxHith

3

AmuKh

mH]B]>th: EvdvY]xmHRSi vi>cic{ mH]B]>th O>u

ÙÑEÊ]šh Es}]kÆšuÔ atibZHÊ]y kZtiy]f[.

"zsImd[Bgvd[gIt"y]f[ mH]B]>tÊieÙ viviD

\p]KY]nÆšiÙuh, \pEdsxhzgHÆšiÙuh evc{[ ~Õvuh

zpxiÍiy]Rjic{tuh ~ÕvumDikh B]Skšil vivRÊnh

ecy{eÏTukyuh ecy[tiÈuÔt[. zpxiÍiyiÙuh, \ÔTÄ

Êieû mHÊVÊiÙuh atinu et]Èu purkil niÙ[ÄuÎ

vy]f[, vidu>nIti, yÑzps[nh, xnt[xuj]tIyh

tuTÆiyv. DRÐm]f[ mH]B]>tkœyueT Ekzàbi³u.

`Î]Ùuh mÕu pu>uS]RËÆš]y aRœh, k]mh, Em]Ñh

`Îiveyyuh vY]xmHRSi yœ]Ey]gYh zptip]di

c{iÈuÞ[. atuek]Þ[ teÎy]f[ aEÌHh xeeD>Yh

|zpk]>h zpx[t]vic{iÈuÔt[

DREÐ c]REË c k]Em c Em]EÑ c B>tRSB

ydiH]x[ti tdnYzt yEÎH]x[ti ntt[ kVcit[

"DRÐh, aRœh, k]mh, Em]Ñh `ÎI viSyÆšil

|tiÙuÔtu m]ztEm meÕvieTyuh k]fukyuÔU.

|tiÙiÙ}]Êt[ meÕvieTyuh \Þ]yi>iÄukyumiÙ}".

mH]B]>th >ciÄeÏÈiÈ[ st]éÆšuh xHzx]éÆšuh

k<iÇiÈuh at[ jnx]m]nYÊinuh, p¥itM]RÄuh

vidu>nIti aRËxHith

4

O>uEp]eÙ E>]ckvuh, Ezp>kvum]yi vRÊiÄuÎtuh

|o viEsSt OÎuek]Þum]ztm]f[.

vidu>nIti: mH]B]>tkœyieÙ ~Õvuh niRf]ykm]y

O>u zptix³iy]f[ \EdY]gpRvÊil n]h k]fuÎt[.

O>u vsÊ[ yuÍÊinuÔ xkÙviDxÎ]HÆšuh

zdutgtiyil nTÄuÎu. aEtxmyh mruvsÊ[ yuÍh

O<iv]Äuv]nuÔ kÚinzsmÆšuh nTÄuÎu. atieû

B]gm]yi DZt>]z¨R ayc{ dUtn]y xw[jyN

p]¥ve>ec{Îu kÞiÈ[ av>ueT xEàsvum]yi

ti>iec{ÊuÎu. aEÌHh DZt>]z¨e> O>up]T[

sk]>iÄukyuh s]xiÄukyuh ecy{uÎu. "aÆyueT

ap>]Dh k]>fh ko>vR mu<uvN tIyilepÈ

\fÄeevEÄ]l `Î Ep]eÙ dHic{u c]áÙ]kuh"

`Î[ aEÌHh t]ÄIt[ nÙ[kuÎu. p]¥v>ueT xEàsh

aTuÊdivxh xByil zpx[t]viÄ]emÎ[ prÇ[

xw[jyN vizsmiÄuÎtin]yi xVgZHÊiEÙy[Ä[

Ep]kuÎu.

axHYm]y m]nxikxhGRSh ek]Þ[ \rÆuv]N

k<iy]Ê DZt>]z¨R dUten ayc{[ vidu>e>

višiÏiÄukyuh t]enßuecy{femÎtienÄuric{[

aBizp]ym]>]yukyuh ecy{uÎu. atnux>ic{[ vidu>R

nÙ[kuÎ \pEdsm]f[ \EdY]gpRvÊieÙ 33 mutl 40

ve>yuÔ `È[ aÍY]yÆšiÙ]yi aÇUriÙDikh

Es}]kÆšuÔ |o "vidu>nIti". jIvitÊieû ~tu

EmKÙyil zpvRÊiÄuÎvnuh m]RgdRsnh nÙ[ku

vidu>nIti aRËxHith

5

v]nuh, aveû DRÐemeßÎ[ ariÇ[ atien

s>iy]yi anuS[ÚiÄuv]N aven zp]p[tn]ÄuÎ

tinuh vidu>nIti p>Y]p[tm]f[.

vidu>nIti `ßinu[? ARÄuEvÞi?

aRjunen nimiÊm]Äi Ey]EgsV>n]y zsIkZS[fN

gIEt]pEdsh ecy[ttuEp]eÙ a³nuh, puztEn]TuÔ

x[EnH]DikYÊ]l DRÐ]³num]y DZt>]z¨e>

nimiÊm]Äi vidu>R |o \p]KY]nÊiÙUeT `Ä]Ù

EÊy[Äuh ~vRÄum]yi `ß]f[ DRÐh `Î[

viv>iÄuky]f[.

\pEdsh nÙ[kuÎv>uh, zsviÄuÎv>uh ni>vDi

yuÞ]k]h. `Î]l Hitk>m]y \pEdsh nÙ[kuÎv>uh

atien xV]hsIk>iÄuÎv>uh vše> vi>šm]efÎ]f[

vidu>>ueT aBizp]yh.

xuÙB]® pu>uS] >]jN xtth zpiyv]din®

azpiyxY tu pœYxY v¬] Ezs]t] c duRÙB®

"aÙ}Ey] >]jN! zpiym]y v]ÄukL pryuÎv>uh, atu

EkLÄuÎv>uh xuÙBm]f[. `Î]l azpiyvuh,

pœYvum]y v]ÄukL pryuÎv>uh, atu EkLÄu

Îv>uh vše> duRÙBm]f[."

vidu>nIti aRËxHith

6

t]e< pryuÎ aRœgRBm]y v]ÄukL O>u xàRB

Êil duE>Y]DnN prÇiÈuÔvy]f[.

j]n]mi DRÐh n c Em zpvZÊi®

j]n]mYDRÐh n c Em nivZÊi®

Ekn]pi EdEvn HZdiØiEtn

yœ] niyuE¬]x[mi tœ] kE>]mi

"DRÐemß]efÎ[ `niÄriy]h. `Î]l at[ anuS[Úi

Äuv]N `niÄ[ k<iyuÎiÙ}. `niÄ[ aDRÐemß]

efÎriy]h. `Î]l at[ anuS[ÚiÄ]ti>iÄuv]nuh

`niÄ[ k<iyuÎiÙ}. `eû \ÔiÙi>iÄuÎ ~Et] O>u

s¬i `eÎeÄ]Þ[ `eß]eÄ ecy{iÄuÎuEv]

aet]eÄ w]N ecy{uÎu."

mn®xhymnh x]Dic{iÈiÙ}]Ê ~et]>u vY¬iyueTyuh

anuBvh |til niÎ[ vYtYx[tmÙ}, aÎuh |Îuh

`Îuh at[ aÆen v>uv]En x]DYtyuÔU.

atuek]Þ[ teÎ vEy]vZÍnuh, ¡]nvZÍnum]y

DZt>]z¨>uh vidu>>ueT amZttuÙYm]y \pEdsh

EkÈiÈuh puztEm]Hh mUÙh atuLeÄ]ÔuÎtil

p>]jyeÏTuky]fuÞ]yt[.

EÙ]kÊieû |o viciztxVB]vh kÞ[ atisyvuh,

du®Kvuh, niÓH]ytyuh zpkTiÏic{uek]Þ[ p>ift

zp¡n]y vY]xmHRSi Ep]Ùuh |Æen pryuk

yuÞ]yi

vidu>nIti aRËxHith

7

\oRDVb]HuR vi>oEmYS® nHi kþi¢ZEf]ti Em

DRÐ]dRœþ k]mþ x DRЮ kih n ExvYEt

“>Þu eekkšuh \yRÊiÏiTic{[ |o w]N \c{Êil

k>yuky]f[, ‘DRÐÊil niÎ]f[ k]mvuh, aRœvuh

xiÍiÄuÎt[. aÆenyuÔ DRÐeÊ `ßuek]Þ]f[

A>uh teÎ Ac>iÄ]Êt[?’ `Î[. `Î]Ùuh w]N

pryuÎt[ A>uh teÎ EkLÄuÎiÙ}”.

vidu>nItiyueT |o puükh v]yiÄuÎ kurc{uEpe>

ÜiÙuh, vidu>>ueT |o ¡]nB¥]g]>ÊieÙ

anRGÆš]y muÊukeš xV]yÊm]Äukyuh;

mH]B]>tzgÖh mu<uvN OÎu v]yiÄuv]nuÔ Ezp>f

|tilniÎu EnTukyuh ecy{uÎuevÜil |oyuÔvN

kZt]Rœn]kuh.

vivRÊkN

vidu>nIti aRËxHith

8

aÍY]yh OÎ[

eevsá]yn \v]c

dV]®Øh zp]H mH]zp]E¡] DZt>]Ez¨] mHIpti®

vidu>h zd¨umi¢]mi tmiH]ny m]ci>h 1

eevsá]ynN prÇu: "DZt>]z¨mH]>]j]v[ dV]>

p]ÙkEn]T[ prÇu, "w]N vidu>e> k]fuv]n]zgHi

ÄuÎu. aEÌHeÊ eevk]et |vieT ek]Þuv>U".

zpHiEt] DZt>]Ez¨f dUt® ÑÊ]>mzbvIt[

|osV>x[tV]h mH]>]Ej] mH]zp]¡ didZÑti

DZt>]z¨>]l ayy[ÄeÏÈ dV]>p]ÙkN vidu>E>]T[

prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ! nÐueT yjm]nn]y

(xV]miy]y) mH]>]j]v[ aÆey k]fuv]n]

zgHiÄuÎu."

~vmu¬x[tu vidu>® zp]pY >]jniEvsnh

azbvIÍZt>]z¨]y dV]®Ø m]h zptiEvdy 3

|zpk]>h ariyiÄeÏÈ vidu>R >]jek]È]>ÊieÙ

ÊiyiÈ[, dV]>p]ÙkEn]T[ prÇu, "DZt>]z¨E>]T[ w]N

vÎ viv>h ariyiÄuk".

dV]®Ø \v]c

viduE>]¸ymnuzp]p[Et] >]Ejzà tv s]xn]t[

zd¨umi¢ti Et p]edo kih kE>]tu zps]Di m]h 4

vidu>nIti aRËxHith

9

dV]>p]ÙkN DZt>]z¨>ueTyTuÄl ecÎ[ prÇu,

"aÙ}Ey] >]Ejzà! aÆyueT A¡ynux>ic{[ vidu>R

|vieTeyÊi aÆyueT tZÏ]dÆeš k]fuv]N

|¢iÄuÎu. aEÌHh `ß]f[ ecEy{ÞetÎ[ A¡]pi

c{]Ùuh."

DZt>]z¨ \v]c

zpEvsy mH]zp]¡h vidu>h dIRGdRsinh

aHh Hi vidu>xY]xY n]k]EÙY] j]tu dRsEn 5

DZt>]z¨R prÇu, "dIRGdRsiyuh, mH]buÍim]num]y

vidu>e> akÊu zpEvsiÏiÄU. w]N O>iÄÙuh vidu>e>

k]fuv]N eevmnxYmuÔvnÙ}."

dV]®Ø \v]c

zpvis]ß®pu>h ÑÊRmH]>]jxY DImt®

n Hi Et dRsEn¸k]EÙY] j]tu >]j] zbvIti m]h 6

dV]>p]ÙkN vidu>>ueTyTuÄl ecÎ[ prÇu, "aÙ}Ey]

ÑÊ]Ev!1

1 Ñztiyx[ztIy[Ä[ sUzdniÙuÞ]yvn]f[ ÑÊ]v[ mnux[mZti 10.9

buÍim]n]y mH]>]j]vieû aß®pu>Êi

EÙy[Ä[ zpEvsic{Ùuh. aÆey k]fuv]N O>iÄÙuh

tniÄ[ eevmnxYmieÙ}Î[ >]j]v[ `EÎ]T[ prÇu."

eevsá]yn \v]c

tt® zpvisY viduE>] DZt>]z¨niEvsnh

azbvIt[ zp]²ÙiR v]kYh cißy]nh n>]Diph 7

viduE>]¸Hh mH]zp]¡ xzá]p[tüv s]xn]t[

ydi kih cn kRtvYmymx[mi zps]Di m]h 8

vidu>nIti aRËxHith

10

eevsá]ynN prÇu: vidu>R DZt>]z¨>ueT aß®pu>

Êil zpEvsic{iÈ[ ciß]mg[nn]yi>uÎ >]j]viEn]T[

eekkL kUÏieÄ]Þ[ prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ!

w]N aÆyueT A¡ynux>ic{[ |vieTeyÊiy

vidu>n]f[. w]N `eßÜiÙuh ecEy{ÞtueÞÜil

`EÎ]T[ A¡]piÄU."

DZt>]z¨ \v]c

xw[jEy] vidu> zp]p[Et] gRHyitV] c m]h gt®

aj]tsEzt]® EsV] v]kYh xB]mEDY x vÑYti 9

txY]dY ku>uvI>xY n vi¡]th vEc] my]

tEM dHti g]zt]fi tdk]RSIt[ zpj]g>h 10

j]zgEt] dHYm]nxY EzsEy] ydiH psYxi

td[zbUHi tVh Hi nx[t]t DRm]RœkusEÙ] HYxi 11

yt® zp]p[t® xw[jy® p]¥EvEBY]

n Em yœ]vMnx® zps]ßi®

xREvzàiy]fYzpkZtih gt]ni

kih vÑYtIEtYv Hi Em¸dY ciß] 12

tEM zbUHi vidu> tVh yœ]vN

mnISith xRv{mj]tsEzt]®

yœ] c nx[t]t Hith BEvc{

zpj]þ xRv{]® xuKit] BEvyu® 2

2 `Ù}] zp]cInzgÖÆLÄuemÎ Ep]eÙ vidu>nItiÄuh ni>vDi p]ÚEBd

ÆšuÞ[. atuek]Þ[ ciÙ Es}]kÆLÄ[ zkmxhKYyiÙ}. |o Es}]kÆL O>u

peÑ zpÑip[tÆš]k]h.

vidu>nIti aRËxHith

11

DZt>]z¨R prÇu, "EH vidu>]! xw[jyN (p]¥v

>ueT aTuÄl Ep]yiÈ[) ti>ic{uvÎ[ `eÎ kuÕeÏTuÊi

yiÈ[ (`Îil Ed]Sm]E>]pic{iÈ[) Ep]yi. aj]tsztu

vieû (yuDiS[Úi>eû) xEàsh xw[jyN n]eš xB

yil zpx[t]viÄuh.

A ku>uvI>eû xEàsemß]efÎ[ tIRc{ eÏTuÊuv]N

|Î[ `niÄ[ x]Dic{iÈiÙ}. atuk]>fh `eû

s>I>m]ek nIrukyuh, \rÄmiÙ}]t] yi>iÄukyuh

ecy[ti>iÄuÎu.

\rÄmiÙ}]et \fRÎi>iÄukyuh, nIrukyuh ecy[tu

ek]Þi>iÄuÎ `niÄ[ `ß]f[ EzsS[Úm]yiÈuÔetÎ[

pryU. aÙ}Ey] kuEÇ! nI DRÐeÊyuh aRœeÊyuh

s>iy]yi zgHic{vn]fEÙ}].

p]¥v>ueTyTuÄl niÎ[ xw[jyN ti>iec{Êiytinu

EsSh |tuve> `eû mnÓiN s]ßiyiÙ}. avN n]eš

xByil `ßu pryuh `Î[ cißic{[ |Îu[ `eû

|zàiyÆešÙ}]h axVØm]yi>iÄuky]f[.

EH vidu>]! yuDiS[Úi>N `ß]f[ cißiÄu ÎetÎuh,

wÆLeÄÙ}]h Hitk>vuh, zpjkLeÄÙ}]h xuKh

v>uÊuÎtuh `ß]efÎuh pryU."

vidu> \v]c

aBiyu¬h bÙvt] duRbÙh HInx]Dnh

HZtxVh k]minh Ec]>m]visßi zpj]g>]® 13

vidu>nIti aRËxHith

12

kc{iEdeetRmH]Ed]eeSRn x[pZE¨]¸xi n>]Dip

kc{iÎ p>viEÊSu gZDYnVip>itpYEx 14

vidu>R prÇu, "bÙv]n]l AzkmiÄeÏÈvN,

duRb{ÙN, ÙÑYh EnT]N p>]jyeÏÈvN, xVÊ[ n¨

eÏÈvN, k]mpIQitN, Em]¨]v[ `Îive> \rÄmiÙ}]y[m

b]DiÄuÎu.

aÙ}Ey] mH]>]j]Ev! ciÙEÏ]L |o Ed]SÆeš]Îuh

teÎ aÆey x[pRsic{iÈieÙ}Î[ w]N visVxiÄuÎu.

O>u peÑ aÆ[ anY>ueT xVÊ[ (xáÊ[) Em]Hic{[

p>itpiÄuÎumiÙ}]yi>iÄ]h."

DZt>]z¨ \v]c

Ezs]tumi¢]mi Et DRmYh p>h een®Ezsyxh vc®

ax[mizn]jRSivhEs Hi tVEmk® zp]¡xÐt® 15

DZt>]z¨R prÇu, "DRÐp>vuh, p>mm]y EzsyÓinut

kuÎtum]y nieû v]ÄukL EkLÄuv]N w]n]zg

HiÄuÎu. >]jRSim]>uT |o vhsÊil buÍim]M]>]l

ahgIk>iÄeÏÈvN Ayi nI O>uvN m]ztm]fuÔt[."

vidu> \v]c

>]j] ÙÑfxáÎx[ezetEÙ]kYxY]DiEp] BEvt[

EzpSYx[Et EzpSiteeþv DZt>]z¨ yuDiS[Úi>®

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] DZt>]z¨mH]>]j]Ev! >]j]v[

(yuDiS[Úi>N) mUÎu EÙ]kÆšueTyuh aDiptiy]ku

v]N EvÞ `Ù}] ÙÑfÆšuh tikÇvn]efÜiÙuh,

vidu>nIti aRËxHith

13

aTuÊuteÎ niRÊuv]N `ztyuh anuEy]jYn]ef

ÜiÙuh aÆ[ aEÌHeÊ n]Tu kTÊukyuÞ]yi.

vip>Itt>þ tVh B]gEDEy n xÐt®

aRciS]h zpÑy]eec{v DRm]«] DRmEk]vid®

aÆ[ DRÐ]«]vuh, DRСnum]efÜiÙuh yuDiS[Úi>

nil niÎ[ tikc{uh viBiÎnuh k]<[cs¬i Ñyic{vnu

m]ytuek]Þ[ yuDiS[Úi>N avk]seÏÈt]y >]jY]Di

k]>h pÜiÈ[ nÙ[kuv]N ty{]r]kuÎiÙ}.

AnZshxY]dnuEzk]s]ÍRm]XtY]t[p>]zkm]t[

gu>utV]ÊVyi xhEzpÑY bHUNEk}S]hx[titiÑEt

aHihx, dy, DRmh, xtYh, p>]zkmh `ÎI gufÆL

k]>fvuh, aÆEy]TuÔ bHum]nh mUÙvuh yuDi¨i>N

aEnkh Ek}sÆeš ÑmEy]eT anuBvic{uek]Þi

>iÄuÎu.

duE>Y]DEn exobEÙ c kREf du®s]xEn tœ]

~EteeSVsV>Ym]D]y kœh tVh BUtimi¢xi

du>EY]Dn!N, skuni, kRfN, du®s]xnN `Îiv>il

>]jYB]>h ~Ù[pic{iÈ[ `Æeny]f[ aÆ[ >]jYÊ[

e`sV>YmuÞ]kuv]N |¢iÄuÎt?

A«¡]nh xm]>hBx[titiÑ] DRmnitYt]

ymRœ]Î]pkRSßi x eev p¥it \cYEt

vidu>nIti aRËxHith

14

A«¡]nh, zpyt[nh, Ñm, DRÐniS[Ú `Îiv

EHtuv]yi y]et]>uvn]Ef] pu>uS]RœÆšil niÎ[

akÙ]ti>iÄuÎuEv] avn]f[ p¥itenÎ[ pry

eÏTuÎt[.

niESvEt zpsx[t]ni niàit]ni n ExvEt

an]x[tik® zsÌD]n ~tt[p¥itÙÑfh 16

zpshxnIym]y k]>YÆL m]zth ecy{uk, niàYm]y

vey ecy{]ti>iÄuk, n]x[tiknÙ}]ti>iÄuk, zsÍyu

Þ]yi>iÄuk `Îivyuh p¥iteû ÙÑfÆš]f[.

Ezk]ED] HRSþ dRpþ zHIx[thEB] m]nYm]nit]

ymRœ]Î]pkRSßi x eev p¥it \cYEt 17

Ezk]Dh, HRSh, aBim]nh, Ù´, mo™Yh, du>Bim]nh

`Îiv y]et]>uveny]Ef] pu>uS]RœÆšil niÎ[

akÕ]ti>iÄuÎt[ avN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

yxY kZtYh n j]nßi mzßh v] mzßith pE>

kZtEmv]xY j]nßi x eev p¥it \cYEt 18

y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎtuh, >HxYm]yi

cRc{ ecy{uÎtuh aveû sztuÄL ariy]ti>I

Äukyuh, ecy[tuk<iÇvey m]zth mÕuÔvR

ariyukyuh ecy{uÎuEv], avN p¥itenÎ[

pryeÏTuÎu.

yxY kZtYh n viG[nßi sItmuS[fh Byh >ti®

xmZÍi>xmZÍiR v] x eev p¥it \cYEt 19

vidu>nIti aRËxHith

15

y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆLÄ[ sIth,

\S[fh, Byh, Ax¬i, xmZÍi, xmZÍiyiÙ}]y[m `Îiv

viG[nmuÞ]ÄuÎiÙ}Ey], avN p¥itenÎ[ pry

eÏTuÎu.

yxY xhx]>ifI zp¡] DRm]Rœ]vnuvRtEt

k]m]dRœh vZfIEt y® x eev p¥it \cYEt 20

y]et]>uveû k]>YkusÙy]y buÍi k]mÊien

avgfic{uek]Þ[ DRÐeÊyuh, aRœeÊyuh

pißuT>u kyuh, k]meÊ (EB]geÊ) ti>x[k>ic{iÈ[

aRœeÊ (EnTieyTuEÄÞ k]>YÆeš) xVIk>iÄukyuh

ecy{uÎuEv] avN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

yœ]s¬i cikIRSßi yœ]s¬i c kuRv{Et

n kihcidvmnYEß p¥it] B>tRSB 21

aÙ}Ey] B>tkuÙEzsS[Ún]y mH]>]j]Ev! tÆšueT

s¬iy[ÄnuxZtm]yi k]>YÆL ecy{uv]n]zgHi

Äukyuh, s¬iy[eÄ]Ê[ k]>YÆL ecy{ukyuh,

y]et]Îienyuh niÓ]>m]yi k>uti avgfiÄ]ti>I

Äukyuh ecy{uÎv>]f[ p¥itM]R.

Ñizph vij]n]ti ci>h sZEf]ti

vi¡]y c]Rœh BjEt n k]m]t[

n]xáZE¨] vYupyuÜ[Et p>]REœ

tt[zp¡]nh zpœmh p¥itxY 22

y]et]>uvN EvgÊil k]>YÆL mnÓiÙ]Äukyuh,

ÑmEy]eT EkLÄukyuh, k]mÊiN vshvdn]k]et

vidu>nIti aRËxHith

16

teû arivien aTiØ]nm]Äi k]>YÆeš EnTuv]N

zsmiÄukyuh, mÕuÔvR AvsYeÏT]et av>ueT k]>Y

Æšil |TepT]ti>iÄukyuh ecy{uÎt]f[ p¥iteû

muKYÙÑfh.

n]zp]pYmBiv]w[Cßi n¨h En¢ßi Es]cituh

ApXu c n muHYßi n>]® p¥itbuÍy® 23

azp]pYm]y vx[tuÄeš EnT]N zsmiÄ]ti>iÄukyuh,

n¨m]ytien O]RÊ[ du®KiÄ]ti>iÄukyuh, ApÊil

Em]Hit>]k]ti>iÄukyuh ecy{uÎv>]f[ p¥itbuÍi

yuÔ mnuSYR.

niþitY y® zpzkmEt n]ßRvxti kRmf®

av³Yk]EÙ] vsY]«] x eev p¥it \cYEt 24

y]et]>uvN A>hBic{uk<iÇ k]>Yh ecy[tutI>uÎtu

ve> zpyt[niÄukyuh, xmyh vYRœm]Ä]ti>iÄukyuh,

mnÓien vsÊ]Äukyuh ecy{uÎuEv] avN

p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

A>YkRmfi >]jYEß BUtikRm]fi kuRvEt

Hith c n]BYxUyßi p¥it] B>tRSB 25

aÙ}Ey] B>tEzsS[Ú]! p¥itM]R xt[kRÐÆšil

AnàiÄukyuh, e`sV>ÊinuEvÞiyuÔ kRÐÆL

ecy{ukyuh, nÙ}tien O>iÄÙuh pu¢iÄ]ti>iÄukyuh

ecy{uÎu.

vidu>nIti aRËxHith

17

n HZSYtY]«xÐ]En n]vm]Enn tpYEt

g]hEg] zHd |v]EÑ]EBY] y® x p¥it \cYEt 26

y]et]>uvn]Ef] bHum]niÄeÏTuEá]L xEß]Si

Ä]ti>iÄukyuh, apm]niÄeÏTuEá]L du®KiÄ]ti>i

Äukyuh, ghg]ndiEy]T[ EcRÎukiTÄuÎ tT]kÊien

EÏ]eÙ aEÑ]BYn]yi>iÄukyuh ecy{uÎt[ avN

p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

tÊV¡® xRv{BUt]n]h Ey]g¡® xRv{kRmf]h

\p]yE¡] mnuSY]f]h n>® p¥it \cYEt 27

`Ù}] c>]c>ÆšueTyuh xVB]vh (`Ù}]h teÎ n]s

mTyuÎt]efÎ[) ariyuÎvnuh, `Ù}] kRÐÆšueTyuh

p>x[p>b³mriyuÎvnuh, (k]>Yx]DYÊin]yi)

mnuSYR zpEy]giÄuÎ \p]yÆeš ariyuÎvnu

m]yvN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

zpvZÊv]k[ ciztkœ \oHv]N zptiB]nv]N

AsuzgÖxY v¬] c x eev p¥it \cYEt 28

niþyEÊ]eT xhx]>iÄuÎvnuh, viviD viSy

ÆešÄuric{[ xhx]>iÄuÎvnuh, \oHiÄuÎtinuÔ

k<ivuÔvnuh, zptiByuÔvnuh, zgÖÆeš vYKY]niÄu

v]N k<ivuÔvnum]yvN p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

zsuth zp¡]nugh yxY zp¡] eecv zsut]nug]

axhBiÎ]>Ym>Y]d® p¥it]KY]h ÙEBt x® 29

vidu>nIti aRËxHith

18

y]et]>uveû ariv[ buÍiÄ[ aDInm]yi>iÄukyuh,

buÍi arivien anux>iÄukyuh, A>Ym>Y]dkeš mri

kTÄ]Êvnum]yiÈuÔt[ avN p¥itenÎ[ pry

eÏTuÎu.

azsutþ xmuÎEÍ] d>izdþ mH]mn]® aRœ]hþ]kRmf] Ezpp[xuRmU™ |tYucYEt bueeD® 30

Ene>mric{[, y]et]>uvN s]x[zt¡]nmieÙ}ÜiÙuh

aHÜ]>iy]yi>iÄukyuh, d>izdn]efÜiÙuh \d]>n]yi

>iÄukyuh, a>ut]Ê kRÐÆL ecy[t[ k]>YÆL

EnT]n]zgHiÄukyuh ecy{uÎt[ arivuÔvR aven

mU™enÎ[ višiÄuÎu.

xVmRœh y® p>itYjY p>]RœmnutiS[Úti

miœY] c>ti mizt]REœ yþ mU™® x \cYEt 31

xVßh k]>YÆeš viÈiÈ[ aneû k]>YÆšil zpvRÊi

Äukyuh, teû xuHZÊieû k]>Yx]ÍYÊinuEvÞi

kpTm]y \p]yÆeš \pEy]giÄukyuh ecy{uÎvN

mU™enÎ[ pryeÏTuÎu.

ak]m]N k]myti y® k]my]n] p>itYEjt[

bÙvßh c Ey] EdV¨i tm]HuRmU™Ectxh

niSiÍm]yv vx[tuÄeš k]miÄukyuh, viHitm]y

vey p>itYjiÄukyuh, bÙmuÔven evruÄukyuh

ecy{uÎven mU™enÎ[ pryuÎu.

amizth ku>uEt mizth mizth EdV¨i Hinx[ti c

kRm c]>BEt du¨h tm]HuRmU™Ectxh 33

vidu>nIti aRËxHith

19

sztuvien miztm]yi k>utuÎvnuh (x[EnHiÄuÎ

vnuh), xuHZÊien evruÄukyuh \pzdviÄukyuh

ecy{uÎvnuh, duS[kRÐÆeš anuS[ÚiÄukyuh

ecy{uÎvN mU™N `Î[ pryeÏTuÎu.

xhx]>yti kZtY]ni xRvzt vicikiXEt

ci>h kE>]ti Ñizp]REœ x mUE™] B>tRSB 34

zs]Íh pitZBEY] n dd]ti eedvt]ni n]Rcti

xuHZMizth n ÙBEt tm]HuRmU™Ectxh

pitZÄLÄ[ zs]Íh nÙ[k]Êvnuh, Edvtkeš pUjiÄ]

Êvnuh, nÙ} xuHZÊuÄeš EnT]Ênum]yvN mU™N

`Î[ višiÄeÏTuÎu.

an]HUt® zpvisti apZE¨] bHu B]SEt

visVxtYzpmEÊSu mU™Ect] n>]Dm® 35

ÑfiÄeÏT]et O>u ØÙÊ[ zpEvsiÄukyuh, A>uh

Ec]diÄ]et teÎ aDikm]yi xhx]>iÄuÎvnuh,

visV]xEy]gY>Ù}]Êve> visVxiÄuÎvnum]y nikZ¨

n]y mnuSYN mU™n]f[.

p>h Ñipti Ed]ESf vRtm]n® xVyh tœ]

yþ zkuDYtYnIs® xN x c mU™tEm] n>® 36

xVyh etÕuk]>n]yiÈuh anYen kuÕeÏTuÊuÎvnuh,

bÙmiÙ}]ÇiÈuh EdSYeÏTuÎvnum]y mnuSYN ~Õvuh

mU™n]f[.

vidu>nIti aRËxHith

20

A«En] bÙm¡]y DRm]Rœp>ivRjith

aÙBYmi¢eeÎS[kRmY]t[ mU™buÍi>iEH]cYEt 37

teû bÙh `zty]efÎriy]etyuh, DRÐeÊyuh

aRœeÊyuh kfÄ]Ä]etyuh, EvÞzt p>izsmiÄ]

etyuh azp]pYm]y vx[tuvien |¢iÄuÎvN mU™

buÍieyÎ[ pryeÏTuÎu.

asiSYh s]x[ti Ey] >]jnYþ sUnYmup]xEt

kd>Yh BjEt yþ tm]HuRmU™Ectxh 38

aÙ}Ey] >]jN! siÑ aRHiÄ]Êven siÑiÄu

kyuh, ariviÙ}]Êve> Ad>iÄukyuh, Ùuçen

AzsyiÄukyuh ecy{uÎvN mU™buÍieyÎ[ pry

eÏTuÎu.

aRœh mH]ßm]x]dY vidY]eemsV>YEmv v]

vic>tYxmuÎEÍ] y® x p¥it \cYEt 39

mHÊ]y vx[tuvienEy], vidYEyEy], e`sV>Y

eÊEy] EnTiyiÈ[ aHÜ]>miÙ}]et |>iÄuÎvN

p¥itenÎ[ pryeÏTuÎu.

~k® xáÎms[n]ti vx[Et v]xþ Es]Bnh

Ey]¸xhviBjY BZEtYBY® Ek] nZshxt>x[tt® 40

vše>yDikh xáÊuÞ]yiÈuh at[ teû AzsitR

ÄiTyil vit>fh ecy{]et ~kn]yi atien

anuBviÄukyuh, nÙ} vx[ztÆšfiyukyuh ecy{uÎv

EnÄ]L du¨n]yi Ever A>]fuÔt[?

vidu>nIti aRËxHith

21

~k® p]p]ni ku>uEt PÙh BuÜ[Et mH]jn®

EB]¬]E>] vizpmucYEß kRt] Ed]ESf ÙipYEt 41

O>]L p]ph (duS[kRÐh) ecy{uEá]L ni>vDi EpR

atieû EnÈh anuBviÄuÎu. (`Î]Ùuh), p]ph

ecy[tvN m]ztm]f[ atieû PÙmnuBviÄuÎt[.

EnÈmnuBvic{ve>Ù}]h atieû Ed]Sh anuBviÄ]et

>ÑeÏTukyuh ecy{uÎu.

~kh HnY]Î v] HnY]diSuRmuE¬] DnuS[mt]

buÍiRbuÍimEt]XZ¨] HnY]zd]z¨h x>]jkh 42

viÙ}]ši `y{uÎ aá[ O>uven ek]Ù}ukEy], ek]Ù}]

ti>iÄukEy] ecy{]h. `Î]l buÍim]n]y O>]L teû

buÍi (duS[kRÐÊin]yi) viniEy]gic{]l at[

>]j]viEn]eT]Ïh >]jYeÊ mu<uvN nsiÏiÄuh.

~ky] EdV viniþitY ztIhþtuRBiRvEs ku>u

pW jitV] viditV] ST[ xp[t HitV] xuKI Bv 43

OÎu (buÍi) ek]Þ[ >Þien (kRÊvYÊienyuh

akRÊvYÊienyuh) niþyic{iÈ[, n]Ù[ (x]mh, d]nh,

EBdh, d¥h `ÎI ctu>up]yÆL) ek]Þ[ mUÎien

(xuHZÊ[, sztu, \d]xInN `Îive>) vsÊ]Äi,

aWien (pEWzàiyÆeš) jyic{iÈ[, Arien (x³i,

vizgHh, y]nh, Axnh, deeVDIB]vh, xhzsyh

`ÎiÆenyuÔ Aru gufÆL |v >]jnItiyueT

B]gm]f[) ariÇiÈ[, ~<ien (x[ztI, cUt[, n]y]È[,

ÙH>ivx[tuÄL, p>uSB]Sfh, zkU>m]y siÑ,

vidu>nIti aRËxHith

22

etÕ]y m]RgÊiÙUeT Dnh xá]diÄuk `ÎI

vYxnÆeš) tYjic{iÈ[ xuKm]yi jIviÄU.

~kh viS>Ex] Hßi sx[Ezteefkþ vDYEt

x>]z¨h x zpjh Hßi >]j]nh mzßvizxv® 44

viSh O>uven m]ztEm ek]Ù}uÎuÔU. AyuDvuh

O>uven m]ztEm vDiÄuÎuÔU. `Î]l >]j]vieû

>HxYh Ec]RÎ]l at[ >]z¨ÊiEn]Tuh, zpjkEš]Tuh

kUeT >]j]vienyuh nsiÏiÄuÎu.

~k® xV]du n Buw[jIt ~kþ]Rœ]Î cißEyt[

~Ek] n gE¢dDV]nh eenk® xup[EtSu j]gZy]t[ 45

xV]duÔet]Îuh ~kn]yi BujiÄ>ut[. `eßÜiÙuh

EnTuÎtienÄuric{[ ~kn]yi cißiÄ>ut[. ~kn]yi

dIRGy]zt ecy{ukyum>ut[. kUeTyuÔvR \rÆuEá]L

~kn]yi \fRÎi>iÄukyuh ecy{>ut[.

~kEmv]dVitIyh tdYzd]jÎ]vbuDYEx

xtYh xVRgxY Ex]p]nh p]>]v]>xY eno>iv 46

aÙ}Ey] >]jN! ~kvuh adVitIyvum]y y]et]>u

xtYeÊ aÆ[ ariyuÎiÙ}ey], at[ xVRÅÊi

EÙy[ÄuÔ cviÈupTiyuh, (xhx]>m]kuÎ) xmuzdeÊ

mrikTÄuv]nuÔ nokyum]kuÎu.

~k® Ñm]vt]h Ed]ES] dVitIEy] En]pÙBYEt

yEdnh Ñmy] yu¬ms¬h mnYEt jn® 47

vidu>nIti aRËxHith

23

ÑmyuÔvRÄ[ OE> O>u Ed]Sh m]ztEmyuÔU.

atÙ}]et Everey]>u Ed]Svuh av>iÙiÙ}. Ñm

yuÔven as¬n]yi jnh kfÄ]ÄuÎu `Ît]f[

A Ed]Sh.

Ex]¸xY Ed]ES] n mßvY® Ñm] Hi p>mh bÙh

Ñm] guEf] HYs¬]n]h s¬]n]h BUSfh tœ]

ÑmyuÔveû |o Ed]SeÊ kfÄ]EÄÞtiÙ}.

`eßÎ]l Ñm teÎy]f[ ~Õvuh vÙiy s¬i.

as¬M]RÄ[ Ñm gufm]f[. s¬N Ñm O>u

ABuSfvum]f[.

Ñm] vsIkZtiREÙ]Ek Ñmy] kih n x]DYEt

s]ßishK® kE> yxY kih k>iSYti duRjn®

Ñm |o EÙ]kÊil xkÙtienyuh vsÊ]ÄuÎu.

Ñm ek]Þ[ `ß]f[ x]DiÄ]Êt[? Ñmy]kuÎ

AyuDh eekvsmuÔven du¨N `ßu ecy{uv]N

x]DiÄuh?

atZEf ptiEt] v×i® xVyEmEv]ps]mYti

aÑm]v]N p>h Ed]eeS>]«]nh eecv Ey]jEyt[

puÙ}iÙ}]Ê niÙÊu vIf tI xVyh afyuÎuvEÙ}].

ÑmyiÙ}]ÊvN vše> vÙut]y Ed]SÆeš tÎil

v>uÊievy[ÄuÎu.

~Ek] DRm® p>h Ezsy® Ñeemk] s]ßi>uÊm]

vieedYk] p>m] dZ¨i>Hiheexk] xuK]vH] 48

vidu>nIti aRËxHith

24

DRÐh OÎ[ m]ztm]f[ p>mm]y EzsyÓ[. Ñm OÎu

m]ztm]f[ \Êmm]y s]ßiyuh. ariv[ OÎum]ztm]f[

~Õvuh EzsS[Úm]y k]<[c. aHihx OÎum]ztm]f[

xuKEmkuÎt[.

dV]viemo zgxEt BUmi® xREp] biÙsy]niv

>]j]nh c]viE>]Í]>h zb]ªfh c]zpv]xinh 49

m]šÊil k<iyuÎ jIvikeš xRÏh BÑiÄuÎtu

Ep]eÙ BUmi |o >Þu Epe> m]zth BÑiÄuÎu

sztuvien `tiRÄuv]N ekÙ[piÙ}]Ê >]j]vienyuh,

y]zt ecy{]Ê (tIRœ]Tnh ecy{]Ê) zb]ªfenyuh.

EdV kRmfI n>® kuRvÎx[mihEÙ}]Ek viE>]cEt

azbuvNp>uSh kih cidxEt] n]Rœyhx[tœ] 50

mnuSYN >Þu kRÐÆL ecy[tiÈ[ |o EÙ]kÊil

Es]BiÄuÎu p>uSm]yi xhx]>iÄ]ti>iÄuk, duRjn

ÆEš]T[ OÎuh AvsYeÏT]ti>iÄuk `Îivy]fv.

dV]viemo pu>uSvY]zG p>zptYyk]>iefo

x[ztiy® k]mitk]miEnY] EÙ]k® pUjitpUjk® 51

aÙ}Ey] pu>uSEzsS[Ú! mÕu x[ztIkL AzgHiÄuÎ

v>]y pu>uSM]e> aÄ]>fh ek]Þum]zth

AzgHiÄuÎ x[ztIkšuh, anYR pUjiÄuÎve>

aÄ]>fh ek]Þum]zth pUjiÄuÎv>uh |o >Þu

kUÈR |o EÙ]kÊil xVßm]yi aBizp]ymiÙ}]Ê

v>]f[.

vidu>nIti aRËxHith

25

dV]viemo kÞeko tIÑ[efo s>I>p>iEs]Sefo

yþ]Dn® k]myEt yþ kupYtYnIsV>® 52

s>I>eÊ Es]SiÏiÄuÎ mURc{yuÔ muÔukš]f[ |v

>Þuh d>izdeû AzgHÆšuh, bÙmiÙ}]Êveû Ezk]D

vum]fiv.

dV]Evv n vi>]EjEt vip>IEtn kRmf]

gZHØþ ni>]>hB® k]>Yv]heeþv BiÑuk®

vip>Itm]y kRÐh ecy{uÎtuek]Þ[ |o >Þu EpR

|o EÙ]kÊil Es]BiÄuÎiÙ} zpyt[nh ecy{]Ê

gZHØN, zpyt[niÄuÎ BiÑu (xnY]xi)

`Îiv>]fivR.

dV]viemo pu>ueSo >]jNxVRgxY p>i tiS[Út®

zpBuþ Ñmy] yuE¬] d>izdþ zpd]nv]N 53

aÙ}ey] >]jN! >Þu EpR xVRgÊinuh \p>iy]yi

Øitiecy{uÎu. ÑmyuÔvn]y bÙv]N, d]nh

ecy{uÎvn]y d>izdN `Îiv>]fivR.

nY]y]gtxY zdvYxY Eb]ÍveYo dV]vtizkemo

ap]Ezt zptipÊiþ p]Ezt c]zptip]dnm[ 54

nY]ym]yi xá]dic{ vx[tuÄeš xhb³ic{iTEÊ]šh

|v >Þuh du>upEy]gÆš]f[ aRHiÄ]ÊvN

p]>iEt]Sikh nÙ[kuk, aRHiÄuÎvN at[

nÙ[k]ti>iÄuk `Îivy]fiv.

vidu>nIti aRËxHith

26

dV]vhBxi niEv¨veYo gEÙ bÍV] dZ™]h siÙ]h

Dnvßmd]t]>h d>izdh c]tpxVinh

>Þu Epe> k<uÊil p]rÄÙ}u ekÈi evÔÊil

A<[EÊÞt]f[ d]nh ecy{]Ê Dniknuh, tpÓu

ecy{]Ê d>izdnum]fivR.

dV]viemo pu>uSvY]zG xu>Ym¥ÙEBdieno

p>izv]EQY]gyu¬þ >Ef c]BimuEK] Ht®

>Þu EpR xU>Ym¥ÙeÊ EBdiÄuv]N k<ivuÔv>]f[.

Ey]gyu¬n]y p>izv]jknuh (xnY]xi/BiÑu),

yuÍÊil EnRÄuEnR vDiÄeÏÈvnum]fivR.

ztEy] nY]y] mnuSY]f]h zsUyEß B>tRSB

knIy]MDYm® EzsS[Ú |ti EvdviEd] vidu® 55

EH >]jN! mnuSYR zpEy]giÄuÎ nY]ym]y

\p]yÆL mUÎu viDÊiÙ]efÎ[ pryeÏTuÎu

\Êmh, mÍYmh, aDmh `Îivy]fv.

ztiviD]® pu>uS] >]jÎuÊm]DmmDYm]®

niEy]jEydYœ]vÊ]hx[ztiviEDESVv kRmxu 56

pu>uSM]R mUÎu viDÊiÙuÞ[ \ÊmM]R, mÍYmM]R,

aDmM]R. |o mUÎu Epe>yuh av>ueT t>mnux>ic{[

mUÎu viDÊiÙuÔ kRÐÆL ecy{uv]n]yi

niEy]giEÄÞt]f[.

zty ~v]Dn] >]jN B]>Y] d]xx[tœ] xut®

vidu>nIti aRËxHith

27

yEÊ xmDig¢ßi yxY Et txY tÍnh 57

mUÎu EpR xVßm]yi xáÊiÙ}]Êv>]f[. pt[ni,

d]xN, puztN `Îiv>]fvR. avR A>ueTy]Ef]

ay]šuETt]f[ avR xá]diÄuÎ `Ù}] xVÊuh.

H>fh c p>xV]n]h p>d]>]BimRsnh

xuHZdþ p>itY]gx[ztEy] Ed]S] Ñy]vH®

mUÎu etÕukL ÑyÊiN k]>fm]kuÎu anYeû

xáÊ[ apH>iÄuk, p>x[ztIey x[pRsiÄuk,

xuHZÊien \EpÑiÄuk `Îivy]fv.

ztiviDh n>kExYdh dV]>h n]snm]«n®

k]m® Ezk]Dx[tœ] EÙ]Bx[tx[m]EdtzÊyh tYEjt[

n>kÊiN mUÎ[ viDÊiÙuÔ v]tiÙukš]fuÔt[.

A«n]sÊiN k]>fm]y k]mh, Ezk]Dh, EÙ]Bh

`Îivy]fv. atuek]Þ[ av mUÎienyuh

\EpÑiEÄÞt]f[.

v>zpd]nh >]jYh c puztjM c B]>t

sEzt]þ Em]Ñfh kZz¢]zÊIfi eeckh c tXmh

EH B]>t! sztuvien xÜTÊil niÎ[ >ÑiÄuk `Î

O>u kRÐh m]zth pufYÊieû k]>YÊil v>h nÙ[kuk,

>]jYh EnTuk, puztN jniÄuk `ÎI mUÎiEn]Tu

tuÙYm]f[.

B¬h c Bjm]nh c tv]x[mIti v]dinh

vidu>nIti aRËxHith

28

ztIEnt]N s>fh zp]p[t]nViSEm¸pi n xßYEjt[

s>fh zp]pic{ |o mUÎu Epe> Apt[k]ÙÊuEp]Ùuh

\EpÑiÄ>ut[ B¬N, teÎ p>ic>iÄuÎvN, "w]N

aÆyuETt]f[" `Î[ pryuÎvnum]fivR.

ctV]>i >]¡] tu mH]bEÙn

vRjY]nY]Hu® p¥itx[t]ni vidY]t[

aÙ[pzpee¡® xH mzßh n ku>Y]t[

n dIRGxUezet>Ùeexþ]>eefþ 58

mH]bÙv]n]y >]j]v[ |o n]ÙuEpe>

O<iv]EÄÞt]f[. p¥itM]R |t[ ariÇi>iÄeÈ.

aÙ[pbuÍiyuÔvN, k]>YÆL xmyÊu ecy{]et

nIÈi evy[ÄuÎvN, aÙxN, x[tutip]ÚkN `Îiv

>]fvR.

ctV]>i Et t]t gZEH vxßu

zsiy]Biju¨xY gZHØDREm

vZEÍ] ¡]ti>vxή kuÙIn®

xK] d>iEzd] BginI c]nptY] 59

e`sV>YxáÎn]yi k<iyuÎ O>u gZHØeû vIÈil

n]Ùu EpR vxiÄ]vuÎt]f[ vZÍn]y b³u,

x]áÊikÑyh b]Dic{ xVkuÙj]tN, d>izdn]y

xuHZÊ[, mÄšiÙ}]Ê xEH]d>i `Îiv>]fvR.

ctV]>Y]H mH]>]j xdYx[k]ni bZHx[pti®

pZ¢Et ztidEszà]y t]nIm]ni niEb]D Em 60

vidu>nIti aRËxHith

29

Edvt]n]h c xÜÙ[pmnuB]vh c DImt]h

vinyh kZtvidY]n]h vin]sh p]pkRmf]h 61

n]Ùu k]>YÆL \TnTi PÙh nÙ[kuÎvy]efÎ[

Edvgu>uv]y bZHx[pti EdEvzàEn]T[ prÇiÈuÞ[.

avey `Îil niÎ[ aÆ[ ariÇ]Ùuh EdvM]>ueT

xÜÙ[pvuh, buÍim]M]>ueT zp]Bvvuh, ariv[

EnTiyvRÄuÔ vinyvuh, p]pikšueT vin]svum]fiv.

ctV]>i kRm]fYByÜ>]fi

Byh zpy¢ßYyœ]kZt]ni

m]n]g[niEH]zth \t m]nemonh

m]Enn]DItmut m]ny¡®

n]Ùu k]>YÆL ByeÊ akÕuÎvy]efÜiÙuh,

yœ]viDi anuS[Úic{ieÙ}Üil BItiyušv]ÄuÎu

k]pTYEÊ]eT ecy{eÏTuÎ ag[niEH]zth, monh,

aÍYynh, y¡h `Îivy]fiv.

pW]g[nEy] mnuESYf p>ic>Y]® zpyt[nt®

pit] m]t]g[ni>]«] c gu>uþ B>tRSB 62

aW[ ag[nikL mnuSYN zpyt[npURv{h p>ic>iEÄ

Þt]f[ pit]v[, m]t]v[, ag[ni, A«], gu>u `Îiv

>]fiv.

peeWv pUjyhEÙ}]Ek ys® zp]p[En]ti EkvÙh

Edv]NpitZMnuSY]hþ BiÑUntiœipWm]N 63

vidu>nIti aRËxHith

30

EdvM]R, pitZÄL, mnuSYR, BiÑuÄL, atiœikL

`ÎI aWu Epe> pUjiÄuÎvN EÙ]kÊil ysÓu

EnTuÎu

pW tV]mnugmiSYßi yzt yzt gmiSYxi

mizt]fYmizt] mDYØ] \pjIEvY]pjIvin® 64

nI Ep]kuÎ `Ù}]yiTÊuh aWuEpR nieÎ

anugmiÄuh xuHZÊuÄL, sztuÄL, mDYØM]R

(sztuEv] miztEm] aÙ}]ÊvR), Azsyh nÙ[kuÎvR,

Azsyh EtTuÎvR, `Îiv>]fivR.

pEWzàiyxY mRtYxY Cizdh EcEdkmizàiyh

tEt]¸xY zxvti zp¡] dZEt® p]d]diEv]dkh 65

mnuSYeû aW[ |zàiyÆšil ~etÜiÙuh O>u |zàiyh

aniyzßitm]efÜil, dV]>muÔ Et]l p]ztÊil

niÎ[ evÔh Ec]ReÎ]ÙiÄuÎtu Ep]eÙ, A

|zàiyÊiÙUeT aveû buÍiyuh Ec]RÎuep]y[eÄ]

Þi>iÄuh.

SQ[Ed]S]® pu>uESEfH H]tvY] BUtimi¢t]

nizd] tzàI Byh Ezk]D AÙxYh dIRGxUztt] 66

e`sV>Ym]zgHiÄuÎ O>]L Aru Ed]SÆeš

tYjiEÄÞt]f[. nizd], \rÄh tUÆl, Byh, Ezk]Dh,

AÙxYh, Ej]Ùi nIÈievy[Äl `Îivy]fiv.

SQim]N pu>uES] jHY]d[BiÎ]h n]vmiv]RfEv

azpv¬]>m]c]>YmnDIy]nmZtVijh 67

vidu>nIti aRËxHith

31

a>Ñit]>h >]j]nh B]>Y]h c]zpiyv]dinIh

zg]mk]>h c Eg]p]Ùh vnk]mh c n]pith 68

kTÙil evc{[ tkRÎuEp]y kÏÙieneyÎ Ep]eÙ

AruEpe> O>]L \EpÑiEÄÞt]f[. s]x[zt

vY]KY]nh ecy{]Ê Ac]>YN, Evd]DYynh ecy{]Ê

puE>]HitN, >ÑiÄ]N ekÙ[piÙ}]Ê >]j]v[,

azpiym]yi xhx]>iÄuÎ B]>Y, p]TÊuEp]k]Ê

psup]ÙkN, zg]mh viÈ[ k]ÈiEÙy[Ä[ Ep]kuv]n]

zgHiÄuÎ Ñu>kN `Îiv>]f[ |o Aru EpR.

SEQv tu guf]® puhx] n H]tvY]® kd]cn

xtYh d]nmn]ÙxYmnxUy] Ñm] DZti® 69

xtYh, d]nh, mTiyiÙ}]y[m, axUyyiÙ}]y[m, Ñm,

ØiE>]X]Hh `ÎI AR gufÆL O>iÄÙuh

n¨eÏT]et O>]L xUÑiEÄÞt]f[.

aRœ]gEm] nitYmE>]git] c

zpiy] c B]>Y] zpiyv]dinI c

vsYþ puEzt]¸Rœk>I c vidY]

ST[ jIvEÙ]kxY xuK]ni >]jN

aÙ}Ey] mH]>]j]Ev! Øi>m]y v>um]nh, xd]

E>]gmiÙ}]ti>iÄuk, zpiyeÏÈvšuh, zpiym]yi xhx]>i

ÄuÎvšum]y B]>Y, anux>fyuÔ puztN,

PÙzpdm]y vidY `Îivy]f[ |o EÙ]kÊieÙ AR

xuKÆL.

vidu>nIti aRËxHith

32

SÉ]m]«ni nitY]n]eemsV>Yh Ey]¸Dig¢ti

n x p]eep® kuEt]¸nReeœ>YujYEt vijiEtzàiy® 70

mnÓil xd] nivxiÄuÎ AR Ep>ueT Eml (k]mh,

Ezk]Dh, EÙ]Bh, Em]Hh,mdh, m]X>Yh `Îiv) A>]Ef]

aDIstVh EnTuÎt[, avN |zàiyÆšueT Eml vijyh

EnTuky]l piÎIT[ p]pÆL anuS[ÚiÄuÎiÙ},

ay]LÄ[ ApÊ[ v>uÎumiÙ}.

SQiEm ST[xu jIvßi xp[tEm] En]pÙBYEt

Ec]>]® zpmEÊ jIvßi vY]DiEtSu cikiXk]® 71

zpmd]® k]my]EnSu yjm]EnSu y]jk]®

>]j] vivdm]EnSu nitYh mUREKSu p¥it]® 72

kÔM]R azsÍyuÔve>yuh, cikiXkM]R E>]gik

ešyuh, x[ztIkL k]mikešyuh, puE>]HitM]R yjm]n

M]e>yuh, >]j]v[ kÙHiÄuÎve>yuh, p¥itM]R

mU™M]e>yuh `ÎiÆen |o AruEpR xd] mÕ[ Aru

Epe> Azsyic{ujIviÄuÎu. ~<]mt]yi |Ê>Êil

A>umiÙ}.

SQim]ni vinsYßi muHURtmnEvÑf]t[

g]v® Exv] kZSiRB]>Y] vidY] vZSÙxhgti®

psuÄL, Exv, kZSi, B]>Y, vidY, sUzdeû xáÊ[

`ÎI AerÉÊien kurc{uEn>EÊy[Ä[ zsÍic{ieÙ}

ÜilEp]Ùuh av nsiÄuÎu.

SEQEt HYvmnYEß nitYh pUREv]pk]>ifh

Ac]>Yh siÑit] siSY]® kZtd]>þ m]t>h

vidu>nIti aRËxHith

33

n]>ih vigtk]mx[tu kZt]Rœ]þ zpEy]jkh

n]vh nix[tIRfk]ß]>] Atu>]þ cikiXkh

ariv[ EnTiÄ<iÇ siSYM]R Ac]>Yenyuh,

viv]HitN aÐeyyuh, k]mx]PÙYh ÙBic{uk<iÇvN

x[ztIeyyuh, k]>Yh x]Dic{uk<iÇvR xH]yic{v

enyuh, ndi kTÎvR Et]fieyyuh, E>]gikL eevdY

enyuh `ÎiÆen Aru EpR tÆeš En>eÊ

xH]yic{iÈuÔ AruEpe> avgfiÄuÎu.

AE>]gYm]nZfYmvizpv]x®

xd[BiRmnueeSY® xH xhzpEy]g®

xVzptYy] vZÊi>BItv]x®

ST[ jIvEÙ]kxY xuK]ni >]jN

AE>]gYh, kTmiÙ}]y[m, dIRGy]zt ecy{]y[k,

x´nÆšum]yuÔ xHv]xh, xVyh et]<il ecy[t[

jIviÄuk, BIti kUT]etyuÔ jIvith `ÎI

Aruk]>YÆL |o EÙ]kÊil mnuSYN xuKh

nÙ[kuÎvy]f[.

|oRSuRGZfI nxßu¨® Ezk]DEn] nitYsÜit®

p>B]gY]pjIvI c SEQEt nitYdu®Kit]®

axUy]Ùu, evruÏuÔvN, tZp[tiyiÙ}]ÊvN,

muNsuf[ÚiÄ]>N, xd] xhsyiÄuÎvN, anY>ueT

xáÊien Azsyic{ujIviÄuÎvN `ÎI AruEpR

xd] du®KmnuBviÄuÎv>]f[.

vidu>nIti aRËxHith

34

xp[t Ed]S]® xd] >]¡] H]tvY] vYxEn]dy]®

zp]yEs] eeyRvinsYßi kZtmUÙ]þ p]Rœiv]® 73

x[ztiEy]¸Ñ] mZgy] p]nh v]k[p]>uSYh c pWmh

mHc{ d¥p]>uSYmRœdUSfEmv c 74

aDik]>h \rÏic{uk<iÇ >]j]vieû Ep]Ùuh n]sÊiN

k]>fm]kuÎvyuh, du®KEHtuÄšum]y ~<u

Ed]SÆeš O>u >]j]v[ `EÏ]<uh O<iv]EÄÞt]f[.

x[ztI, cUt[, n]y]È[, mdYp]nh, p>uSB]Sfh, zkU>m]y

siÑ]viDi, xáÊieû duRviniEy]gh `Îivy]fiv.

ae¨o pURvnimiÊ]ni n>xY vinsiSYt®

zb]ªf]N zpœmh EdV¨i zb]ªeefþ vi>uDYEt 75

zb]ªfxV]ni c]dEÊ zb]ªf]hþ jiG]hxti

>mEt niày] eecS]h zpshx]h n]Binàti 76

eent]N x[m>ti kZEtYSu y]citþ]BYxUyti ~t]Eà]S]Î>® zp]E¡] buÍY] buÍV] vivRjEyt[ 77

n]seÊ En>iT]N Ep]kuÎ mnuSYnil atiN

muNp]yi `È[ ÙÑfÆL k]feÏTuÎu. ay]L

zb]ªfe> evruÄukyuh, ave> `tiRÄukyuh,

av>ueT xVÊuÄL eekÄÙ]Äukyuh, ave>

vDiÄukyuh, ave> niàiÄuÎtil AnàiÄukyuh,

av>ueT zpshx EkLÄuEá]L xEß]SiÄ]ti>I

Äukyuh, viEsS kRÐÆšnuS[ÚiÄuEá]L ave>

mrÄukyuh, avR `eßÜiÙuh AvsYeÏTuEá]L

EdSYeÏTukyuh ecy{uÎu. |o `Èu Ed]SÆeš

vidu>nIti aRËxHith

35

buÍiek]Þ[ ariÇ[ buÍim]N avey

O<iv]EÄÞt]f[.

a¨]vim]ni HRSxY nvnIt]ni B]>t

vRtm]n]ni dZsYEß t]EnYv xuxuK]nYpi 78

xm]gmþ xKiBiRmH]heeþv Dn]gm®

puEztf c p>iSVhg® xÎip]tþ eemœuEn 79

xmEy c zpiy]Ù]p® xVyUEœSu c xÎti®

aBiEzptxY Ù]Bþ pUj] c jnxhxdi 80

aÙ}Ey] >]jN! |o `Èu k]>YÆL xEß]SÊieû

nruevÉy]f[ (Anàh \šv]ÄuÎvy]f[ `ÎRœh).

|v `Èuh `vieTyuEÞ] avieT xuKh BviÄuÎt]yi

k]feÏTuÎu. miztÆšum]yuÔ xm]gmh, mHÊ]y

DnÙ]Bh, puzten AEs}SiÄl, eemœun]ßÊil

O>umic{u tšRÎuvI<uk, Ey]jic{ xmyÊ[ zpiyeÏÈv

>um]yi xÙ}piÄuk, xVxmUHÊil \yRc{yuÞ]kuk,

EnTuvnuEÌsic{i>uÎ k]>YÆL ÙBiÄuk, jnxmUH

Êil bHum]niÄeÏTuk `Îivy]fiv.

ae¨o guf]® pu>uSh dIpyßi

zp¡] c ekoÙYh c dm® zsuth c

p>]zkmþ]bHuB]Sit] c

d]nh yœ]s¬i kZt¡t] c

buÍis¬i, nÙ} kuÙÊiÙuÔ jnnh, A«niyzßfh,

ariv[ (vidY), p>]zkmh, aDikh xhx]>iÄti>iÄuk,

yœ]s¬i d]nh, kZt¡t `ÎI `Èu gufÆL

O>]LÄ[ Es]BEykuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

36

nvdV]>midh Evs[m ztiØUfh pW x]Ñikh

EÑzt¡]DiS[Úith vidV]EnY] Evd x p>® kvi® 81

Oát[ v]tiÙukšuh, mUÎ[ tUfukšuh, aW[ x]Ñikšuh,

|vy[eÄÙ}]h aDYÑn]yi jIv]«]vuh |>iÄuÎ,

s>I>m]kuÎ |o vITien y]et]>uvN ariyuÎuEv]

avN yœ]Rœ ¡]niy]f[

ds DRmh n j]nßi DZt>]z¨ niEb]D t]N

mÊ® zpmÊ \MÊ® zs]ß® zkuEÍ] buBuÑit® 82

tV>m]fþ BI>uþ Ùuç® k]mI c Et ds

tx[m]EdEtSu B]EvSu n zpxE´t p¥it® 83

aÙ}Ey] DZt>]z¨! pÊu EpR DRÐeÊ ariyuÎiÙ}.

avR Ae>]eÄy]efÎ[ `Îil niÎ[ ariÇ]Ùuh.

mÊN (ÙH>i b]Dic{[ Eb]Dh n¨eÏÈvN), azsÍ

yuÔvN, zB]ßN, ÑIfh b]Dic{vN, zkuÍN, visÏ[

b]Dic{vN, ti>Ä[ \ÔvN, BItiyuÔvN, EÙ]Bmu

ÔvN, k]mmuÔvN `Îiv>]f[ |o pÊ[ EpR. atu

ek]Þ[ p¥itN |v>ueT xHv]xeÊ tYjiEÄ

Þt]f[.

aezetEv]d]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh

puzt]RœmxuE>Ezàf gIth eecv xuDnVn] 84

pu>]tnm]y kœyil pryuÎ axu>czkvRÊiy]y

(zpH}]dN) teû puztenxhb³ic{[ xuDnV]N `Î

zb]ªfN nÙ[kiy \pEdsh |tinud]H>fm]f[.

y® k]mmnYU zpjH]ti >]j]

p]Ezt zptiS[Ú]pyEt Dnh c

vidu>nIti aRËxHith

37

viEsSviz¢utv]N Ñizpk]>I

th xRvEÙ]k® ku>uEt zpm]fh 85

k]mh, Ezk]Dh `Îivey \EpÑic{vnuh, aRH>]y

vRÄ[ Dnh nÙ[kuÎvnuh, viEvks]Ùiyuh, arivuÔ

vnuh, Evgh k]>YÆL ecy{uÎvnum]y >]j]vien

jnÆešÙ}]h zpm]fm]yi ahgIk>iÄuÎu.

j]n]ti visV]xyituh mnuSY]N

vi¡]tEd]ESSu dD]ti d¥h

j]n]ti m]zt]h c tœ] Ñm]h c

th t]dZsh zsIRjuSEt xmzg] 86

anYRÄ[ teÎÄuric{[ visV]xh \šv]Äuv]N k<iyu

Îvnuh, etÕ[ ecy[tv>]efÎ[ etšiÇ[ k<iÇ]l

ap>]Dikeš siÑiÄuÎvnuh, nÙ[EkÞ siÑyueT

Et]t[ ariyuÎvnuh, ÑmyuÔvnum]y (dy aRHiÄu

ÎvE>]T[ dy k]fiÄuÎvnuh) >]j]vin[ atiy]y

e`sV>Yh vÎuEc>uÎu.

xuduRbÙh n]vj]n]ti khci-

dYuE¬] >ipuh ExvEt buÍipURvh

n vizgHh E>]cyEt bÙeeØ®

k]EÙ c Ey] vizkmEt x DI>® 87

duRbÙn]y sztuvienEÏ]Ùuh niÓ]>n]yi k]f]Ê

vnuh, sztuvien buÍipURvh En>iTuÎvnuh, teÎ

Ä]L bÙmuÔvE>]T[ sztut niÙÎiRÊ]N |¨eÏ

T]Êvnuh, anuEy]jYm]y k]ÙÊ[ m]zth AzkmiÄu

Îvnum]f[ DI>N.

vidu>nIti aRËxHith

38

zp]pY]pdh n vYœEt kd]cid[

\EdY]gmnVi¢ti c]zpmÊ®

du®Kh c k]EÙ xHEt jit]«]

Du>³>x[txY jit]® xpt[n]® 88

ApÊu En>iTuEá]L du®KiÄ]Êvnuh, j]g>Ukn]yi

(aÙ[pvuh azsÍ kUT]et) zpyt[niÄuÎvnuh, du®Kh

vÎuEc>uEá]L atien ÑmEy]eT xHiÄuÎvnuh,

A«niyzßfmuÔvnum]y >]j]v[ teû sztuÄeš

eyÙ}]h vijyiÄuÎu. ay]L av>ueTyiTyil zpmuK

n]f[.

anRœkh vizpv]xh gZEHBY®

p]eep® x³ih p>d]>]BimRsh

dhBh x[eetnYh eepsunh mdYp]nh

n ExvEt y® x xuKI xeedv 89

vYRœm]yi vIÈil niÎ[ m]riÊ]mxiÄ]Êvnuh,

p]pikšum]yi x³iecy{]Êvnuh, anYeû B]>Yey

avEHšiÄ]Êvnuh, aHÜ]>h, Em]Sfh, kZtG[nt,

mdYp]nh `ÎI sIÙÆšiÙ}]Êvnum]yvN xd] xuK

mnuBviÄuÎu.

n xh>hEBf]>BEt¸RœvRg-

m]k]>it® shxti tœYEmv

n mizt]REœ E>]cyEt viv]dh

n]pUjit® kupYti c]pYmU™® 90

zkuÍn]yi pu>uS]RœÆeš EnT]N tuTÆ]Êvnuh,

Ec]dic{]l xtYh m]zth pryuÎvnuh, miztÆLÄu

vidu>nIti aRËxHith

39

EvÞi Ep]Ùuh kÙHiÄ]Êvnuh, an]d>iÄeÏTu

Eá]L EdSYeÏT]Êvnum]y vY¬i buÍim]n]f[

(¡]niy]f[).

n Ey]¸BYxUytYnukáEt c

n duRbÙ® zp]tiB]vYh kE>]ti

n]tY]H kihcit[ÑmEt viv]dh

xRvzt t]dZg[ÙBEt zpshx]h 91

AE>]Tuh evruÏiÙ}]Êvnuh, `Ù}]vE>]Tuh anukáyu

Ôvnuh, duRbÙn]yi>iÄuEá]L anYE>]T[ kÙHiÄ]

Êvnuh, aHÜ]>EÊ]eT xhx]>iÄ]Êvnuh, kÙH

eÊ xHiÄuÎvnum]y vY¬i `Ù}]yiTÊuh zpshxi

ÄeÏTuÎu.

Ey] En]Íth ku>uEt j]tu EvSh

n epo>uESf]pi vikËEt¸nY]N

n mUR¢it® kTuk]nY]H kihcit[

zpiyh xd] th ku>uEt jEn]¸pi 92

O>iÄÙuh gRviS[Úeû B]vh eekeÄ]Ô]Êvnuh,

xVyh zpshxic{uek]Þ[ anYe> niàiÄ]Êvnuh,

zpEk]piÄeÏTuEá]L p>uSm]yi xhx]>iÄ]Êv

num]y vY¬i xd] `Ù}]vRÄuh zpiyn]f[.

n eev>muÌIpyti zps]ßh

n dRmm]E>]Hti n]x[tEmti

n duRgEt]¸x[mIti kE>]ti mnYuh

tm]>YsIÙh p>m]Hu>zgYh 93

vidu>nIti aRËxHith

40

(pURvk]ÙÆšieÙ) eev>eÊ (sztut]B]veÊ)

\fRÊ]Êvnuh, vše>yDikh gREv{] vinyEm] k]fi

Ä]Êvnuh, Ek}sh v>uEá]L Ep]Ùuh zkuÍn]k]ÊvN

\t[kZ¨gufÆšuÔvenÎ[ pryeÏTuÎu.

n ExV xuEK eev ku>uEt zpHRSh

n]nYxY du®EK Bvti zptIt®

dÊV] n pþ]t[ku>uEt¸nut]ph

n kËEt xt[pu>uS]>YsIÙ® 94

xuK]nuBvh v>uEá]L AH}]diÄ]Êvnuh, anYeû

du®KÊil xEß]SiÄ]Êvnuh, d]nh nÙ[kiyiÈ[

piÎIT[ p>itpiÄukEy] ep]Æc{h pryukEy]

ecy{]Êvnum]y vY¬i \t[kZ¨gufÆšuÔvn]f[.

Eds]c]>]N xmy]w[j]tiDRm]N

buBUSEt yx[tu p>]v>¡®

x tzt tzt]Digt® xeedv

mH]jnxY]DiptYh kE>]ti 95

y]et]>uvN Eds]c]>Æešyuh, viviDEdsÆšieÙ

B]Skešyuh, j]tiDRÐÆešyuh ariy]N

zsmiÄukyuh, \Êmvuh aDmvum]yvey t>h

ti>ic{riyukyuh ecy{uÎuEv] ay]L `vieT ecÎ]Ùuh

jnÆšueT Eml ADiptYh EnTuÎu.

dhBh Em]Hh mX>h p]pkZtYh

>]jdVi¨h eepsunh pUgeev>h

mEÊ]MeeÊRduRjeenþ]pi v]dh

y® zp¡]v]N vRjEyø zpD]n® 96

vidu>nIti aRËxHith

41

gRv[, mU™t, m]X>Yh, p]pkRÐÆL, >]j]viEn]T[

viE>]Dh, vzkbuÍi `Îivey \EpÑiÄuÎvnuh,

pÙE>]Tuh sztutyiÙ}]Êvnuh, mdYpic{R, zB]ßM]R,

duRjnÆL `ÎivE>]T[ kÙHiÄ]Êvnum]y

buÍim]N xmUHÊil muKYn]f[.

dmh esoch eedvth mhgÙ]ni

zp]yþiÊh viviD]hEÙ}]kv]d]N

~t]ni y® ku>uEt eentYk]ni

tExY]Ë]nh Edvt] >]Dyßi 97

A«niyzßfh, sockRÐÆL, mhgškRmÆL,

zp]yþiÊh, Edvt]>]Dn, mÕu Ùokik]c]>ÆL

`Îiv anuS[ÚiÄuÎvnil EdvtkL e`sV>Yh

ec]>iyuÎu.

xeemRviv]Hh ku>uEt n HIeen®

xeem® xKYh vYvH]>h kœ]þ

gueefRvisi¨]hþ puE>] dD]ti

vipþitx[txY ny]® xunIt]® 98

teÎÄ]L nIcM]>um]yiÈÙ}]et, xmM]>um]yi viv]H

b³ÊiEÙReÏTuÎvnuh, tEÎ]T[ xmM]>]yv>um]yi

m]zth eemztiyuh, |Tp]Tukšuh, xÙ}]pvuh ecy{uÎ

vnuh, teÎÄ]L visi¨gufÆšuÔve> muÎil

niRÊuÎvnum]y ¡]niyueT nyÆL \Êm

m]yvy]f[.

vidu>nIti aRËxHith

42

mith BuÜ[Et xhviBjY]zsiEtEBY]

mith xVpitYmith kRmkZtV]

dd]tYmiEztSVpi y]cit® xh-

x[tm]«vßh zpjH]tYnRœ]® 99

teû Azsit>um]yi pÜ[ evc{iÈ[ mitm]y Et]til m]zth

BÑiÄuÎvnuh, vše>yDikh kRmh ecy[t EsSh

mitm]yi \rÆuÎvnuh, miztÆšÙ}]ÊvR Ep]Ùuh

y]ciÄuEá]L avRÄ[ EvÞt[ nÙ[kuÎvnuh,

A«niyzßfmuÔvnum]y vY¬iyil niÎ[

anRœÆL (ApÊukL) O<iÇum]riniÙ[ÄuÎu.

j]nßi kihcit[ mEzß gup[Et xmYgnuS[ÚiEt c

xVÙ[Ep] n]xY vYœEt kþidRœ® 100

cikIRSith vizpkZth c yxY n]EnY jn]® kRm

y]et]>uvN ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ kRÐÆšuh,

zptik]>h ecy{uÎtuh anY>]>uh ariy]ti>iÄukyuh,

(B]vip>ip]TikešÄuric{uÔ) AxUztfh vše> >HxY

m]yi>iÄukyuh, avey vše> nÎ]yi nTÏiÙ]Äukyuh

ecy{uÎuEv] aveû ecriy pÍtikL Ep]Ùuh

p>]jyeÏTuÎiÙ}.

y® xRvBUtzpsEm nivi¨®

xEtY] mZduRd]nkZ¢uÍB]v®

atIv xh¡]yEt ¡]timEDY

mH]mfiRj]tY |v zpxή 101

xkÙjIvj]ÙÆLÄuh x]ßVnh nÙ[kuÎtil

mu<ukiyvnuh, xtYx³nuh, xomYnuh, d]nsIÙnuh,

vidu>nIti aRËxHith

43

suÍmnx[knum]y vY¬i EzsS[Úm]y Kniyil niÎ[

kiÈiytuh, p>isuÍm]y >s[mikšuÔtum]y amUÙY>t[n

ÊienEÏ]eÙ teû b³uÄšueT mÍYÊil Es]Bi

ÄuÎu.

y A«n]pztpEt BZsh n>®

x xRvEÙ]kxY gu>uRBvtYut

anßEtj]® xumn]® xm]Hit®

xVEtjx] xU>Y |v]vB]xEt 102

teû kurvukL (Ed]SÆL) anYRÄ[ ariyieÙ}ÜiÙuh

avey O]RÊ[ Ù´ anuBviÄuÎvN xkÙ jn

ÆLÄuh xm]d>fIyn]yiÊI>uÎu. suÍHZdynuh,

atiEtjÓuÔvnuh, s]ßciÊnum]y ay]L xU>Yen

EÏ]eÙ Es]BiÄuÎu.

vEn j]t]® s]pdg[DxY >]¡®

p]E¥]® puzt]® pW pEWzàkÙ[p]®

tVeeyv b]Ù] vRDit]® siÑit]þ

tv]Edsh p]ÙyßY]hbiEky 103

zpd]eeyS]mucith t]t >]jYh

xuKI puezet® xHiEt] Em]dm]n®

n Edv]n]h n]pi c m]nuS]f]h

BviSYxi tVh tRkfIEy] nE>zà 104

s]pzgx[tn]y p]¥umH]>]j]viN vnÊil evc{[

pirÎv>]y aW[ puztM]R aW[ |zàM]e>

EÏ]eÙy]f[. aÙ}Ey] ahbik]xutn]y DZt>]z¨]!

aÆ[ teÎ všRÊiyv>uh, vidYBY]xh ecy{iÏic{

vidu>nIti aRËxHith

44

v>um]y |vR aÆyueT A¡ey anux>iÄuÎu.

aÙ}Ey] vX! >]jYÊil avR aRHiÄuÎ pÜ[

avRÄ[ nÙ[ki, aÆ[ puztM]>uem]Ê[ x]Em]dh

jIviÄU. aÙ}Ey] >]jN! aÆeny]efÜil EdvM]E>]

mnuSYM]E>] A>uh teÎ aÆey vimRsiÄukyiÙ}.

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>nItiv]EkY

ztyx[ztihEs]¸DY]y®

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRv{ÊieÙ zpj]g>pRv{ÊieÙ

vidu>nItiv]kYÊieÙ muÏÊimUÎ]mÍY]yh xm]p[th

vidu>nIti aRËxHith

45

aÍY]yh >Þ[ \v]c

j]zgEt] dHYm]nxY yt[k]>YmnupsYxi

td[zbUHi tVh Hi nx[t]t DRm]RœkusÙ® suci® 1

DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] kuEÇ! nizd]viHInnuh,

vY]kuÙt ek]Þ[ mnÓ[ nIruÎvnum]y O>uvN

`ß]f[ ecEy{ÞetÎ[ pryU. nI niS[p]pnuh,

wÆšueTyiTyil DRÐh, aRœh `ÎI viSyÆšil

nipufnum]fEÙ}].

tVh m]h yœ]vdVidu> zps]Di

zp¡]pURvh xRvmj]tsEzt]®

yMnYEx pœYmdInxÊV

Ezsyx[k>h zbUHi tdeeV ku>Uf]h 2

p]p]sÜI p]pEmv eno psYN

pZ¢]mi tV]h vY]kuEÙn]«n]Hh

kEv tEM zbUHi xRvh

yœ]vN mnISith xRvmj]tsEzt]® 3

aÙ}Ey] vis]ÙHZdy]! yuDiS[Úi>N Ù]Bk>vuh,

wÆLÄ[ Hitk>vum]yt[ `ß]efÎ[ nI

vic]>iÄuÎuEv] at[ `EÎ]T[ pryU. v>]ni>iÄuÎ

tiMey AsÜiÄuÎ w]N wÆšueT p]pkRÐÆeš

m]zth kÞuek]Þ[ niEÎ]T[ vY]kuÙm]y mnEÓ]eT

Ec]diÄuky]f[, aÙ}Ey] arivuÔvEn! yuDiS[Úi>eû

mnÓil v]x[tvÊil `ß]fuÔt[ `Î[ pryU.

vidu>nIti aRËxHith

46

vidu> \v]c

suBh v] ydi v] p]ph EdVSYh v] ydi v] zpiyh

apZ¨x[txY td[zbUy]dYxY EnE¢t[ p>]Bvh 4

vidu>R prÇu, "y]et]>uveû p>]jym]Ef] n]h

|¢iÄ]Êt[ ay]L Ec]diÄ]et teÎ ay]Eš]T[

teû aBizp]yh, at[ suBEm], asuBEm], zpiyEm],

azpiyEm] Ay]Ùuh, turÎuprEyÞt]f[.

tx[m]dVÑY]mi Et >]jN Bvmi¢N ku>UN zpti

vc® Ezsyx[k>h DRmYh zbuvtx[tÎiEb]D Em 5

atuek]Þ[, ku>uvhsj>ueT nMy]zgHic{uek]Þ[

Ezsyx[k>vuh DRÐp>vum]y v]ÄukL w]N pry]h.

w]N pryuÎtu EkÈ[ mnÓiÙ]ÄU.

miEœY]Ept]ni kRm]fi xiEDYyuR y]ni B]>t

anup]yzpyu¬]ni m] x[m EtSu mn® kZœ]® 6

teeœv Ey]gviHith n xiEDYt[kRm yÎZp

\p]yyu¬h EmD]vI n tzt g}pEyMn® 7

aÙ}Ey] B>tvhsÊil pirÎvEn! etÕ]y

m]RgÊiÙUeT kpTm]y kRÐÆL ecy[tiÈ[ EnT]vuÎ

k]>YÆšil nI mnÓ[ evy[Ä>ut[. atuEp]eÙ s>iy]y

m]RgÊiÙUeT p>izsmic{iÈuh ~etÜiÙuh \dYmÊil

vijyh ÙBieÙ}Üil buÍim]N atil viSmiÄ>ut[.

anub³]nEvEÑt x]nubE³Su kRmxu

xzáD]>Y c kuRvIt n EvEgn xm]cE>t[ 8

vidu>nIti aRËxHith

47

O>u kRÐh A>hBiÄuÎtinu muá[ atinupEy]giÄuÎ

`Ù}] GTkÆšueTyuh gufEd]Svicißnh ecEy{Þ

t]f[. |t[ p>igfic{EsSh m]ztEm O>u zpvZÊiyil

~ReÏT]vU. epeÈÎuÔ AEvsÊil kRmh ecy{>ut[.

anub³h c xEzáÑY vip]k]heeþv kRmf]h

\Ë]nm]«neeþv DI>® kuRvIt v] n v] 9

O>u kRÐÊieû `Ù}] vsÆšuh, teû k<iv[,

kRmÊieû xVB]vh, atieû PÙÆL `Îivey]eÄ

cißic{EsSh O>]L A kRÐeÊ ecy{ukEy] atien

ecy{]ti>iÄukEy] Ak]h.

y® zpm]fh n j]n]ti Ø]En vZeÍo tœ] ÑEy

Ek]Es jnpEd dE¥ n x >]EjY¸vtiS[ÚEt 10

>]jYÊieû Øiti, všRc{, Ñyh `ÎivyueTyuh

Kjn]v[, jnpdh, siÑ]zkmh `ÎivyueTyuh ašv[

ariy]Ê >]j]viN teû >]jYh niÙniRÊuv]N

x]DiÄukyiÙ}.

yx[EtVt]ni zpm]f]ni yEœ]¬]nYnupsYti

yuE¬] DRm]RœEy]R¡]En x >]jYmDig¢ti 11

`Î]l, y]et]>uvN EmlprÇ zpm]fÆeš

(ašvukeš) s>iy]yi ariyuÎuEv], DRÐeÊyuh

aRœeÊyuh ariyuÎ ay]L >]jYh EnTuÎu

(niÙniRÊuÎu).

vidu>nIti aRËxHith

48

|zàieey>izàiy]REœSu vRtm]een>nizgeeH®

eet>yh t]pYEt EÙ]Ek] nÑzt]fi zgeeH>iv 12

(séh, x[pRsh, tuTÆiy) viSyÆšil niyzßfmi

Ù}]et vRÊiÄuÎ |zàiyÆL mUÙh, zgHÆš]l

nÑztÆešÎEp]eÙ, jnÆL Ek}smnuBviÄuÎu.

Ey] jit® pWvREgf xHEjn]«kRsin]

Apdx[txY vRDEß suk}pÑ |Ev]Qu>]Q[ 13

y]et]>uvN teÎ Ek}siÏiÄuÎvyuh xV]B]vik]vØ

yiÙuÔvyum]y pEWzàiyÆš]l kI<TÄeÏÈi>iÄu

ÎuEv] ay]LÄ[ suk}pÑÊieÙ czàenÎEp]eÙ

ApÊuÄL vRÍiÄuÎu.

avijitY y A«]nmm]tY]nVijigISEt

amizt]nV]jit]m]tY® Ex]¸vs® p>iHIyEt 14

y]et]>uvn]Ef] xVyh niyzßfh EnTuÎtinumuá[

teÎ mzßim]e> niyzßiÄuv]N AzgHiÄukEy],

mzßim]e> niyzßiÄuÎtinumuá[ teÎ sztuÄeš

niyzßiÄuv]n]zgHiÄukEy] ecy{uÎt[, ay]L

OTuvil avsn]yi avRÄ[ kI<TÆuÎu.

A«]nEmv zpœmh Eds>UEpf Ey] jEyt[

tEt]¸m]tY]nmizt]hþ n Em]Gh vijigISEt 15

y]et]>uvN tuTÄÊil teÎ xVßh mnÓien

jyiÄuÎuEv], avN piÎIT[ mzßim]e>yuh, sztuÄ

ešyuh kI<TÄuv]N AzgHic{]l at[ vYRœm]vukyiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

49

vEsYzàiyh jit]m]tYh DZtd¥h vik]>iSu

p>IÑYk]>ifh DI>mtYßh zsIRniESvEt 16

|zàiyÆeš vsÊ]Äiyvnuh, mzßim]e> niyzßf

Êil v>uÊiyvnuh, ap>]Dikeš siÑiÄ]N ekÙ[pu

Ôvnuh, p>IÑic{ EsSh m]zth zpvRÊiyiEÙReÏ

TuÎvnuh, atYßh Ñm]sIÙnum]yvN mHÊ]y

e`sV>Yh vÎuEc>uÎu.

>Ϩ s>I>h pu>uSxY >]jN

A«] niyEßzàiy]fYxY c]sV]®

eet>zpmÊ® kusÙ® xdeesVR

d]eeß® xuKh y]ti >œIv DI>® 17

mnuSYeû s>I>h >œvuh, A«]v[ x]>œiyuh,

|zàiyÆL |o >œeÊ cÙiÏiÄuÎ asVÆšum]f[.

aTÄmuÔvyuh nÙ}yinÊileÏÈvyum]y kuti>kšu

Ô >œeÊ nyiÄuÎ j]g>Uknuh, ØiE>]X]Hiyum]y

x]>œi xuKeÊ zp]piÄuÎu.

~t]nYnigZHIt]ni vY]p]dyitumpYÙh

aviEDy] |v]d]ß] Hy]® pœi kux]>œih 18

|zàiyÆL niyzßiÄeÏÈieÙ}Üil, em>uÆ]Êvyuh

niyzßiÄeÏT]Êvyum]y kuti>kL x]mRœYmiÙ}]Ê

x]>œiey `ÎEp]eÙ, n]sÊiN k]>fm]kuÎu.

anRœmRœt® psYÎRœh eecv]pYnRœt®

|zàieey® zpxZEt] b]Ù® xudu®Kh mnYEt xuKh 19

vidu>nIti aRËxHith

50

aRœeÊ (EzsS[Úm]y vx[tuvien/k]>YeÊ)

anRœm]yuh (niÓ]>m]yuh), anRœeÊ aRœm]yuh

k]fuÎvnuh |zàiyÆLÄTimy]yiÄ<iyukyuh

ecy{uÎvN xuKeÊ du®Km]efÎ[ etÕiÍ>iÄuÎu.

DRm]Reœo y® p>itYjY xY]dizàiyvs]nug®

zsIzp]fDnd]E>BY Ñizph x p>iHIyEt 20

DRÐh, aRœh `Îivey avgfic{uek]Þ[ |zàiy

ÆLÄTimy]yiÄ<iyuÎvN Evgh teÎ teû xáÊ[,

zp]fN, B]>Y, Dnh `Îiv n¨eÏTuÎu.

aRœ]n]mIsVE>] y® xY]dizàiy]f]mnIsV>®

|zàiy]f]meensV>Y]eedsV>Y]d[zBsYEt Hi x® 21

DnÊieû \Tmy]efÜiÙuh teû |zàiyÆeš

aTÄ]ÊvN, aÄ]>fÊ]l teÎ xáÊuh

eekviÈuEp]kuÎu.

A«n]«]nmnViE¢MEn] buÍIzàieey>Yeet®

Aee«v HY]«En] b³u>]ee«v >ipu>]«n® 22

mnÓ[, buÍi, |zàiyÆL `Îivey niyzßic{uek]Þ[

O>]L xVyh ariyuv]N zsmiEÄÞt]f[. t]N

teÎy]f[ teû b³u. teû sztuvuh t]N

teÎy]f[.

Ñuzd]EÑEfv j]EÙn JS]vpiHit]vueBo

k]mþ >]jN Ezk]Dþ eto zp]¡]nh viÙuát® 23

vidu>nIti aRËxHith

51

vÙiy mXYÆL duRbÙm]y kÉikšuÔ vÙey

EBdiÄuÎtuEp]eÙ k]mvuh Ezk]Dvuh arivien

EBdiÄuÎu.

xmEvEÑYH DRm]Reœo xhB]>]EnY]¸Dig¢ti

x eev xhBZtxhB]>® xtth xuKEmDEt 24

y]et]>uvN DRÐeÊyuh, aRœeÊyuh p>igfic{u

ek]Þ[ x]mzgikeš EnTuv]N zsmiÄuÎuEv], avN

aveyeyÙ}]h EnTukyuh xd] xuKmnuBviÄukyuh

ecy{uÎu.

y® pW]BYß>]N sztUnvijitY mtiÑy]N

jigISti >ipUnnY]znipEv]¸BiBvßi th 25

y]et]>uvN buÍiey ÑyiÏiÄuÎvy]y aW[

Aß>iksztuÄeš kI<TÄ]et mÕu sztuÄeš

kI<TÄuv]N AzgHiÄuÎuEv] ay]eš sztuÄL

p>]jyeÏTuÊuÎu.

dZsYEß Hi du>]«]En] vDYm]n]® xVkRmBi®

|zàiy]f]mnIstV]zd]j]En] >]jYvizBeem® 26

du¨]«]Äš]y >]j]ÄM]R, |zàiyÆeš xV]DInÊi

ÙÙ}]Êtuek]Þ[ >]jYEÊ]TuÔ zBmh mUÙh xVßh

kRÐÆšiÙUeT teÎ vDiÄeÏTuÎt]yi k]feÏTuÎu.

axßY]g]t[ p]pkZt]mp]p]N

tuEÙY] d¥® x[pZsEt mizsB]v]t[

vidu>nIti aRËxHith

52

suS[Ekf]Rzdh dHYEt mizsB]v]t[

tx[m]t[p]eep® xH x³ih n ku>Y]t[ 27

\fÄvirkieû kUeTyuÔ nnÇvirkuh

dHiÄuÎtuEp]eÙ p]pikšum]yuÔ xHv]xh

\EpÑiÄ]ti>iÄuÎ ni>p>]Dikšuh siÑiÄeÏTuÎu.

atuek]Þ[ p]pikšum]yi x³iecy{>ut[.

nij]nut[ptt® sztUNpW pW zpEy]jn]N

Ey] Em]H]Î niGZH[f]ti tm]pd[zgxEt n>h 28

teû \Ôil niÎuh \d[BviÄuÎvyuh aW[ vYtYx[t

viSyÆeš ÙÑYm]ÄuÎvyum]y aW[ sztuÄeš

(|zàiyÆeš) Em]Hh nimiÊh niyzßiÄ]Êven

ApÊ[ b]DiÄuÎu.

anxUy]Rjvh esoch xEß]S® zpiyv]dit]

dm® xtYmn]y]Ex] n Bvßi du>]«n]h 29

axUyyiÙ}]y[m, ARjvh, sucitVh, xEß]Sh,

zpiyB]Sfh, A«niyzßfh, xtYx³t, Øi>t

`ÎI xd[gufÆL du¨M]RÄ[ \Þ]yi>iÄukyiÙ}.

A«¡]nmn]y]xx[titiÑ] DRmnitYt]

v]k[eecv gup[t] d]nh c eent]nYEßYSu B]>t 30

A«¡]nh, Øi>t, xHnsIÙh, DRÐniS[Ú,

>HxYh xUÑiÄuv]nuÔ ekÙ[p[, d]nsIÙh `ÎI

xd[gufÆL nIcM]RÄ[ \Þ]yi>iÄukyiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

53

AEzk]sp>iv]d]BY]h viHihxßYbuD] buD]N

v¬] p]pmup]dEÊ Ñmm]Ef] vimucYEt 31

mU™M]R buÍim]M]e> AEÑpvuh aDiEÑpvuh

ek]Þ[ muriEvÙ[piÄuÎu. (AEÑpvuh mÕuh) pryuÎ

vN (avN Ae> aDiEÑpiEc{] aveû) p]p

EmÙ[Äukyuh aetÙ}]h xHiÄuÎvN p]pÊil niÎ[

mu¬n]kukyuh ecy{uÎu.

Hihx] bÙmx]DUn]h >]¡]h d¥viDiRbÙh

suzsUS] tu bÙh x[ztIf]h Ñm]gufvt]h bÙh 32

du¨M]>ueT bÙh Hihxyuh, >]j]ÄM]>ueT bÙh

siÑ]viDiyuh, x[ztIkšuETt[ suzsUSyuh, gufv]M]

>ueT bÙh Ñmyum]kuÎu.

v]k[xhyEm] Hi nZpEt xuduS[k>tEm] mt®

aRœvc{ vicizth c n skYh bHuB]Situh 33

aÙ}Ey] >]jN! v]Äukeš niyzßiÄuk ~Õvuh

duS[k>m]efÎ[ k>uteÏTuÎu. aRœpURfvuh, E>]ck

vum]yi aDikh xhx]>iÄuk ax]ÍYm]f[.

aBY]vHti kÙY]fh viviD] v]k[xuB]Sit]

eexv duRB]Sit] >]jÎnRœ]Ey]ppdYEt 34

aÙ}Ey] >]jN! nÎ]yi pryeÏÈ v]Ä[ ni>vDi

gufPÙÆeš v>uÊuÎu. `Î]l, etÕ]yi pryeÏÈ

v]Ä[ anRœÊiN k]>fm]kuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

54

xhE>]Hti see>RviÍh vnh p>sun] Hth

v]c] du>u¬h bIBXh n xhE>]Hti v]k[Ñth 35

m<u ek]Þ[ nsiÏiÄeÏÈEt], aá[ ek]Þ[ tušy[Ä

eÏÈEt] Ay k]T[ vIÞuh vš>uÎu. `Î]l, etÕ]yi

pryeÏÈ By]nkm]y v]Ä[ ek]Þ[ (EkLÄuÎveû

HZdyÊil) \Þ]y muriv[ piÎIT[ \fÆuÎiÙ}.

kRfin]ÙIkn]>]c] niRH>ßi s>I>t® v]k[sÙYüu n niRHRtuh sEkY] HZdi sEy] Hi x® 36

(s>I>Êil tušc{ukyriy) viviDt>ÊiÙuÔ aá[,

tuTÆiy AyuDÆeš `TuÊ[ m]Õuv]N x]ÍYm]f[.

`Î]l O>uveû HZdyÊil tušc{ukyriy v]Ä[

AkuÎ aá[ piÎIT[ pric{ukšyuk ax]ÍYm]f[.

v]k[x]yk] vdn]ÎiS[ptßi

eey>]Ht® Es]cti >ztYH]ni

p>xY n]mRmxu Et ptßi

t]Np¥iEt] n]vxZEjt[pE>Su 37

O>uveû v]yil niÎ[ \ti>uÎ v]k[ s>Æš]l muriEvÕ[

meÕ]>uvN >]pkl du®KiÄuÎu. anY>ueT mRÐÆšil

teÎ ek]ÔuÎv |o v]k[s>Æeš buÍim]N

anY>il zpEy]giÄ>ut[.

yx[eem Edv]® zpy¢ßi pu>uS]y p>]Bvh

buÍih txY]pkRSßi Ex]¸p]cIn]ni psYti 38

vidu>nIti aRËxHith

55

EdvtkL y]et]>uveû p>]jyh |¢iÄuÎuEv]

aveû buÍiey ÑyiÏiÄukyuh tt[PÙm]yi ay]L

aD®ptiÄukyuh ecy{uÎu.

bueÍo kÙuSBUt]y]h vin]Es zptYupØiEt

anEy] nyxÜ]Es] HZdy]Î]pxRpti 39

buÍi kÙuSm]kukyuh (kÙÆukyuh), vin]sh

AxÎm]kukyuh ecy{uEá]L etÕ]y nyh s>iy]y

nym]yi k]feÏTukyuh HZdyÊil Ø]nh piTiÄu

kyuh ecy{uÎu.

Exyh buÍi® p>It] Et puzt]f]h tv B]>t

p]¥v]n]h viE>]EDn n eecn]h avbuDYEx 40

aÙ}Ey] B]>t! aÆyueT puztM]>ueT buÍi

p]¥vM]E>]TuÔ viE>]Dh mUÙh kÙuSitm]yi>i

ÄuÎu. aÆ[ |o k]>Yh s>iy[Ä[ mnÓiÙ]ÄuÎiÙ}.

>]j] ÙÑfxáÎx[ezetEÙ]kYxY]pi Ey] BEvt[

siSYEü s]xit] Ex]¸üu DZt>]z¨ yuDiS[Úi>® 41

aÙ}Ey] DZt>]z¨]! mUÎu EÙ]kÆšueTyuh

>]j]v]kuÎtiN EvÞ `Ù}] ÙÑfÆšuem]Ê

yuDiS[Úi>N aÆey anux>iÄuÎvn]kuÎu. ay]L

>]j]v]keÈ.

atIv xRv]Npuzt]hEü B]gEDypu>x[kZt® Etjx] zp¡y] eecv yuE¬] DRm]RœtÊVvit[ 42

vidu>nIti aRËxHith

56

AnZshxY]dnuEzk]s]EdY] exo DRmBZt]h v>®

ego>v]Êv >]Ejzà bHUNEk}s]hx[titiÑti 43

aÙ}Ey] DZt>]z¨]! aÆyueT `Ù}] puztM]E>Ä]šuh

>]jYÊiN avk]smuÔvn]f[ EtjÓ[, buÍi

`ÎivyuÔvnuh, DRÐeÊyuh aRœeÊyuh nÎ]yi

ariyuÎvnum]y yuDiS[Úi>N. aHihx, dy, `ÎI

gufÆL ek]Þ[ DRÐiS[ÚM]>il \Êmn]y

yuDi¨i>N aÆEy]TuÔ bHum]nh mUÙh aEnkh

Ek}sÆeš ÑmEy]eT anuBvic{uek]Þi>iÄuÎu.

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi

vidu>nItiv]EkY ctux[ztihEs]¸DY]y®

zsImH]B]>tÊil \EdY]gpRvÊieÙ zpj]g>pRvÊil

vidu>nItiv]kYÊieÙ muÏÊin]Ù]mÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

57

aDY]yh mUÎ[

DZt>]z¨ \v]c

zbUHi BUEy] mH]buEÍ DRm]RœxHith vc®

sZfVEt] n]x[ti Em tZp[tiRvicizt]fIH B]SEx 1

DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] mH]buEÍ! DRÐÊinuh

aRœÊinuh anux>ic{uÔ v]ÄukL |niyuh pryU.

|t[ EkÈuek]Þi>iÄuÎ `niÄ[ tZp[ti v>uÎiÙ}. nI

vše> mEn]H>m]yi xhx]>iÄuÎu.

vidu> \v]c

xRvtIREœSu v] x[n]nh xRvBUEtSu c]Rjvh

\EB ~Et xEm xY]t]m]Rjvh v] visiSYEt 2

vidu>R prÇu, "`Ù}] tIRËÆšil x[n]nh ecy{uk,

`Ù}] jIvj]ÙÆEš]Tuh ARjvEÊ]eT (vzkbuÍiyi

Ù}]et) ep>um]ruk |v >Þuh xmm]yvy]f[. |vyil

ARjvh tIRœx[n]nÊiEnÄ]L visi¨m]f[.

ARjvh zptipdYxV puEztSu xtth viEB]

|H kIRtih p>]h zp]pY EzptY xVRgmv]p[xYxi 3

aÙ}Ey] >]jN! aÆyueT `Ù}] mÄEš]Tuh xd]

ARjvEÊ]eT ep>um]rU. aÆeny]efÜil aÆ[

|o EÙ]kÊil p>mm]y kIRÊiey EnTukyuh m>f

EsSh xVRgh zp]piÄukyuh ecy{uh.

y]vt[kIRtiRmnuSYxY pufY] EÙ]EkSu gIyEt

t]vX pu>uSvY]zG xVRgEÙ]Ek mHIyEt 4

vidu>nIti aRËxHith

58

O>u mnuSYeû pufYkRÐÆešÄuric{uÔ kIRÊi

`Îuve> |o EÙ]kÊil zpkIRÊiÄeÏTuÎuEv]

atuve> A EzsS[Ún]y mnuSYN xVRgÊil

Ad>iÄeÏTuÎu.

azt]pYud]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh

viE>]cnxY xhv]dh EksinYREœ xuDnVn] 5

viE>]cnnuh xuDnV]vuh tÐil nTÊiy

EksinieyÄuric{uÔ pu>]tnm]y |o xhv]dh Eml

prÇ xtYeÊ \d]H>iÄuÎu.

(pÞu pÞ[ Eksini `Î[ O>u atuÙitxuà>iy]y knYk

yuÞ]yi>uÎu. \Êmn]y BRÊ]vien ÙBiÄuv]nuÔ AzgHh

mUÙh avL xVyhv>Êil v>en ti>eÇTuÄuv]N tI>um]nic{u.

aEÏ]L eedtY>]j]v]y viE>]cnN aveš xVßm]Äuv]nuÔ

|¢Ey]eT avieTeyÊi. axu>>]j]vienÄÞ[ Eksini

|zpk]>h prÇu).

EksinYuv]c

kih zb]ªf]® xViEz¢y]hEx] ditij]® xVidViE>]cn

aœ Ekn x[m p>YÜh xuDnV] n]DiE>]Hti 6

Eksini prÇu, "aÙ}Ey] viE>]cn! zb]ªf>]Ef]

aEt] eedtYM]>]Ef] kUTutl EzsS[ÚM]R¸

xuDnV]N |o mWÊil `ßuek]Þ[ |>uÎukUT]?"

viE>]cn \v]c

zp]j]ptY] Hi eev EzsS[Ú] vyh Eksini xÊm]®

ax[m]kh KÙViEm EÙ]k]® Ek Edv]® Ek dVij]ty® 7

vidu>nIti aRËxHith

59

viE>]cnN prÇu, "zpj]ptiyil niÎ[ \d[Bvic{v>]y

wÆL ~Õvuh EzsS[Ú>]f[. |o EÙ]kÆL `Ù}]h

teÎ wÆšueT aDIntyiÙ]f[. EdvM]>uh

zb]ªf>uh A>]f? (avRÄ[ `ß[ Ø]nm]fuÔt[

`ÎRœh)."

EksinYuv]c

|eeHv]ÓV zptIÑ]v \pØ]En viE>]cn

xuDnV] zp]t>]gß] pEsYyh v]h xm]geto 8

Eksini prÇu, "aÙ}Ey] viE>]cn! nmuÄ[ |vieT

ÊeÎ |>iÄ]h. xuDnV]N n]eš >]vieÙ v>uh. w]N

niÆeš >ÞuEpe>yuh O>umic{u k]feÈ".

viE>]cn \v]c

tœ] BEzd k>iSY]mi yœ] tVh BI>u B]SEx

xuDnV]nh c m]h eecv zp]tRzd¨]xi xhgeto 9

viE>]cnN prÇu, "aÙ}ey] zpiEy! BI>U! nI pryu

ÎtuEp]eÙ w]N ecy{]h. nI n]eš >]vieÙ `eÎyuh

xuDnV]enyuh n]eš O>umic{u teÎ k]fuh."

vidu> \v]c

atIt]y]h c sRv>Y]mudiEt xU>Ym¥EÙ

aœ]jg]m th Edsh xuDnV] >]jxÊm

viE>]cEn] yzt viEB] EksinY] xHit® Øit®

xuDnV] c xm]g¢t[ zp]zH]dih EksinIh tœ]

xm]gth dVijh dZ¨V] EksinI B>tRSB

zptYuË]y]xnh tx[eem p]dYmRGYh ddo pun®

vidu>nIti aRËxHith

60

xuDEn]v]c

anV]ÙEB Hi>úyh zp]zH]Ed¸Hh tv]xnh

~ktVmupxáEÎ] n tV]Exyh tVy] xH 10

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! >]zti kTÎuEp]yiÈ[

xU>Ybihbmudic{EÏ]L xuDnV]N EksiniEy]eT]Ê[

viE>]cnN |>uÎ ØÙeÊÊi. xuDnV]N ave>

>ÞuEpe>yuh kÞu. zb]ªfn]y xuDnV]enÄÞ[

Eksini teû |>iÏiTÊil niÎ[ `<uEÎÕ[

aEÌHÊien avieTyi>uÊi p]dYvuh aRGYvuh

nÙ[ki. viE>]cnN xuDnV]en teû kUeT OE>

AxnÊil |>iÄuv]n]yi Ñfic{EÏ]L xuDnV]N

prÇu, "aÙ}Ey] zp]H}]d]! aÆyueT xVRf

niRmitm]y AxnÊien w]N x[pRsiÄ]h.

`eßÎ]l, aÆEy]eT]>umic{[ OE> AxnÊil w]N

|>uÎ]l aÆ[ `niÄ[ tuÙYn]efÎ[ vÎuEc>uh"."

viE>]cn \v]c

anV]H>ßu PÙkh kURch v]pYœ v] bZxIh

xuDnVÎ tVmREH]¸xi my] xH xm]xnh 11

viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! O>u pÙkEy],

puÙ[p]yEy], m]N Et]EÙ] m]ztm]f[ t]ÜLÄ[

anuEy]jYm]vuk. `Î]l `EÎ]eT]Îic{uÔ Axnh

t]ÜL aRHiÄuÎiÙ}".

xuDEnV]v]c

pit]pi Et xm]xInmup]xIeetv m]mD® b]Ù® xueeKDiEt] EgEH n tVh kih cn buDYEx 12

vidu>nIti aRËxHith

61

xuDnV]N prÇu, "a¢nuh mknuh, OE> zp]yvuh

vidYyumuÔ >Þu zb]ªfE>], ÑztiyE>],

eevsYM]E>], sUzdM]E>] Af[ OE> AxnÊil

|>iÄuv]N Ey]gYR. |v>Ù}]et Ever A>uh teÎ

O>umic{[ |>iÄ>ut[. t]ÜšueT pit]v[ `eû

|>iÏiTÊiEnÄ]L t]<[Î |>iÏiTÊiÙi>uÎ[ `EÎ]T[

Ad>v[ zpkTiÏiÄruÞ]yi>uÎu. nI `Ù}] xuKÆEš]Tuh

kUTi vIÈil všRÎ O>u kuÈiy]f[. nI OÎuh

ariyuÎiÙ}".

viE>]cn \v]c

Hi>fYh c gv]sVh c ydViÊmxuE>Su n®

xuDnVnVipEf Etn zps[nh pZ¢]v Ey vidu® 13

viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! axu>M]>ueT

pÄÙuÔ `Ù}] xVRÉh, psuÄL, kuti>kL, viÊh

`Îivey pfyh evc{uek]Þ[ nmuÄ[ arivuÔvE>]T[

|o Ec]dYh Ec]diÄ]h."

xuDEnV]v]c

Hi>fYh c gv]sVh c teevv]x[tu viE>]cn zp]fEy]x[tu pfh kZtV] zps[nh pZ¢]v Ey vidu® 14

xuDnV]N prÇu, "aÙ}ey] viE>]cn! nieû

xVRÉvuh, kÎuk]Ùikšuh, kuti>kšuh avieTyi>iÄeÈ.

nÐueT >ÞuEp>ueTyuh zp]fN pßyh evc{uek]Þ[

nmuÄ[ arivuÔvE>]T[ |o Ec]dYh Ec]diÄ]h."

vidu>nIti aRËxHith

62

viE>]cn \v]c

Av]h kuzt gmiSY]v® zp]fEy]RvipEf kZEt

n Hi EdEvSVHh Ø]t] n mnuESYSu kRHi cit[ 15

viE>]cnN prÇu, "zp]fN pßyh evc{uek]Þ[ n]h

`vieT Ep]kuh¸ w]N O>iÄÙuh EdvM]>ueTEy]

mnuSY>ueTEy] muáil Ep]yi niÙ[ÄukyiÙ}."

xuDnEV]v]c

pit>h Et gmiSY]v® zp]fEy]RvipEf kZEt puztxY]pi x EHEt]RHi zpzH]Ed] n]nZth vEdt[ 16

xuDnV]N prÇu, "nÐueT zp]fN pßyh evc{u

ek]Þ[ n]h nieû pit]v]y zpH}]den xmIpiÄuh.

`eßÎ]l aEÌHh teû mknuEvÞiy]efÜiÙuh

O>iÄÙuh axtYh pryukyiÙ}."

viduE>]v]c

~vh kZtpfo zkuÍo tzt]Bij‡tux[td]

viE>]cnxuDnV]no zpzH]Ed] yzt tiS[Úti

vidu>R prÇu, "|Æen pßyh evc{uEsSh

viE>]cnnuh, xuDnV]nuh zkuÍ>]yi zpH}]dN

vxic{i>uÎ ØÙEÊy[Ä[ Ep]yi.

zpH}]d \v]c

|emo eto xzádZEsYEt y]BY]h n c>ith xH

AsIviS]viv zkuÍ]Evkm]RgmiH]geto 17

kih eev xeeHv c>Et] n pu>] c>t® xH

viE>]ceentt[pZ¢]mi kih Et xKYh xuDnVn] 18

vidu>nIti aRËxHith

63

(ave> >ÞuEpe>yuh O>umic{ukÞiÈ[) zpH}]dN prÇu,

"mueá]>iÄÙuh O>umic{u xW>iÄ]Ê |o >ÞuEpR

zkuÍ>]y >Þu xRÏÆešEÏ]eÙ OE> v<iyiÙUeT

|EÆ]È[ v>uÎt]yi k]feÏTuÎu. EH viE>]cn!

mueá]>iÄÙuh O>umic{u xW>iÄ]Êv>]y niÆL

>ÞuEp>uh xHy]ztikM]>]Ey]? `ß] ninÄ[

|EÏ]L xuDnV]num]yi xoHZdmuEÞ]?

viE>]cn \v]c

n Em xuDnVn] xKYh zp]fEy]Rvipf]vEH

zpH}]d tÊV]hpZ¢]mi m] zps[nmnZth vdI® 19

viE>]cnN prÇu, "aÙ}Ey] zpH}]d! `niÄ[

xuDnV]num]yi y]et]>u xKYvumiÙ}. wÆL

>ÞuEp>uh zp]fN pßyh evc{i>iÄuky]f[. w]N

aÆEy]T[ O>u Ec]dYh Ec]diÄeÈ. aÆ[ `EÎ]T[

axtYh pry>ut[."

zpH}]d \v]c

\dkh mDupRkh c]pY]nyßu xuDnVEn

zbªÎBYRcnIEy]¸xi EsVt] ego® pIv>IkZt] 20

zpH}]dN prÇu, "xuDnV]nuEvÞi jÙvuh, mDupRÄ

vuh (EtN, eetR, eny{[ `ÎiÆen aW[ zdvYÆL

EcRÎ O>u t>h p]nIyh) ek]Þuv>U. aÙ}Ey] zbªN

(zb]ªf])! aÆ[ wÆšueT pUj aRHiÄuÎu.

evšuÊu tTic{ O>u psu aEÆy[Ä]yi ty{]r]yi

>iÄuÎu."

vidu>nIti aRËxHith

64

xuDEnV]v]c

\dkh mDupRkh c pœ ~v]Rpith mm

zpzH]d tVh tu eno zps[nh tœYh zpzbUHi pZ¢Et]® kih zb]ªf]® xY]Ez¢y]hx \t]EH]xVid[ viE>]cn® 21

xuDnV]N prÇu, "jÙvuh, mDupRÄvuh `niÄ[

|vieT zpEvsiÄuÎ v<iÄuteÎ nÙ[kiÄ<iÇu.

aÙ}Ey] zpH}]d! wÆL Ec]diÄuÎ |o zps[nÊiN

aÆ[ s>iy]y \Ê>h nÙ[kU. zb]ªfE>] viE>]cn

En], |v>il A>]f[ EzsS[ÚR?

zpH}]d \v]c

puEzt] v]EnY] Bv]N zbªN

x]EÑY eecv BEvt[ Øit®

tEy]RvivdEt]® zps[nh

kœmx[mdViEB] vEdt[ 22

zpH}]dN prÇu, "aÙ}Ey] zb]ªf]! |vN `eû

~kmkn]f[. aÆ[ |vieT En>iÈuteÎ xÎiHit

num]f[. wÆešEÏ]eÙyuÔvR niÆL >ÞuEp>uh

kÙHiÄuÎ |o zps[nÊiN \Ê>h nÙ[kuÎetÆen?

xuDnV]N prÇu, "

xuDEnV]v]c

g]h zpddY]x[to>x]y ydV]nYt[ xY]t[ zpiyh Dnh

dVEy]Rvivdet]x[tœYh v]cYh c mtimhx[tVy]

xuDnV]N prÇu, "aÆyueT Eg]Dnvuh, mÕ[ amUÙY

xVÊuÄšuh aÆ[ puztN nÙ[kieÄ]ÔU. `Î]l

vidu>nIti aRËxHith

65

wÆL >ÞuEp>uh tRÄiÄuÎ zps[nÊil xtYh

pryfh."

zpH}]d \v]c

aœ Ey] eenv zpzbUy]XtYh v] ydi v]nZth

~tXuDnVNpZ¢]mi duRviv¬] x[m kih vExt[ 23

zpH}]dN prÇu, "aÙ}Ey] xuDnVN! w]N aÆEy]T[

Ec]diÄeÈ, tEÎ]T[ \ÎyiÄeÏÈ O>u Ec]dYÊinuÔ

mrupTiy]yi xtYh pry]et axtYh pryuÎvN

`ßu xhBviÄuÎu?"

xuDEnV]v]c

y]h >]ztimDiviÎ] x[ztI y]h eecv]Ñ p>]jit® y]h c B]>]Bitp[t]hEg] duRviv¬] x[m t]h vExt[ 24

ngE> zpti>uÍ® xNbHiRdV]E> buBuÑit®

amizt]NBUyx® psYàuRviv¬] x[m t]h vExt[ 25

pW psVnZEt Hßi ds Hßi gv]nZEt

stmsV]nZEt Hßi xHzxh pu>uS]nZEt 26

Hßi j]t]nj]t]hþ Hi>fY]REœ]¸nZth vdN

xRvh BUmYnZEt Hßi m] x[m BUmYnZth vdI® 27

xuDnV]N prÇu, "axtYh pryuÎvN BRÊvin]l

\EpÑiÄeÏÈ x[ztI >]ztiyil anuBviÄuÎtu

Ep]eÙyuh, cUtukšiyil p>]jyeÏÈvenEÏ]eÙyuh,

atiy]y B]>h cumÎ[ s>I>h tšRÎvN ng>

kv]TÊil zpEvsnh ÙBiÄ]et visÎ[ tšRÎ[

k]Êi>iÄuEá]L \ÔtuEp]eÙyuh \Ô Ek}smnu

BviÄuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

66

axtYem]<i pryuÎvN xd] sztuÄeš m]zth

k]fuv]N viDiÄeÏÈvn]f[. O>u mZgÊinuEvÞi

axtYh pryuÎvN teû pitZÄšil aWuEpe>

xVRgÊil niÎ[ vI<[ÊuÎu. psuvinuEvÞi axtYh

pryuÎvN teû pitZÄšil pÊuEpe> xVRgÊil

niÎ[ vI<[ÊuÎu. kuti>y[ÄuEvÞi axtYh

pryuÎvN teû pitZÄšil nUruEpe> xVRgÊil

niÎ[ vI<[ÊuÎu. mnuSYnuEvÞi axtYh pryuÎvN

teû pitZÄšil Ayi>h Epe> xVRgÊil niÎ[

vI<[ÊuÎu. xVRÉÊinuEvÞi axtYh pryuÎvN

teû pitZÄšil jnic{uk<iÇv>uh jniÄ]ni>iÄu

Îv>uh `Ù}]h xVRgÊil niÎ[ ptiÄuÎtiN

k]>fm]kuÎu. BUmiy[ÄuEvÞi axtYh pryuÎvN

xkÙtuh nsiÏiÄuÎu. atuek]Þ[, BUmiy[ÄuEvÞi

O>iÄÙuh axtYh pry>ut[."

zpH}]d \v]c

mÊ® Ezsy]nhgi>] eev xuDnV] tVdViE>]cn m]t]xY EzsyxI m]tux[tx[m]ÊVh Etn eev jit® 28

viE>]cn xuDnV]yh zp]f]n]mIsV>x[tv

xuDnVN pun>i¢]mi tVy] dÊh viE>]cnh 29

zpH}]dN prÇu, "EH viE>]cn! ahgi>Ó[ `eÎÄ]L

EzsS[Ún]f[. xuDnV]N nieÎÄ]L EzsS[Únum]f[.

|veû aÐ nieû aÐEyÄ]L EzsS[Úy]f[.

atin]l nI |vn]ÙY[! p>]jitn]yi. |o xuDnV]N

|EÏ]L nieû zp]feû \Tmy]f[. aÙ}Ey] xuDnVN!

viE>]cnN aÆ[ zp]fN ti>ic{u nÙ[kfemÎ[ w]N

AzgHiÄuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

67

xuDEnV]v]c

yÍRmmvZfIœ]x[tVh n k]m]dnZth vdI®

punRdd]mi Et tx[m]t[puzth zpzH]d duRÙBh 30

~S zpzH]d puztx[Et my] dEÊ] viE>]cn®

p]dzpÑ]Ùnh ku>Y]t[ kum]>Y]® xÎieDo mm 31

xuDnV]N prÇu, "aÙ}Ey] zpH}]d! aÆ[ DRÐeÊ

muruekÏiTiÄukyuh, zpEÙ]BnÊiN v<Æi axtYh

pry]ti>iÄukyuh ecy[ttuek]Þ[ w]N aÆy[Ä[

zpiyeÏÈ puzteû zp]fN ti>ic{unÙ[kuÎu. |t] w]N

aÆy[Ä[ teÎ nÙ[kiyi>iÄuÎ aÆyueT puztn]y

viE>]cnN. avN EksiniyueT muáilevc{[ teÎ

`eû p]dÆL k<ukeÈ."

vidu> \v]c

tx[m]zd]Ejzà BUmYREœ n]nZth v¬umRHxi

m] gm® xxut]m]EtY]¸tYyh puzt]nnuzBmN 32

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! atuek]Þ[ BUmiÄ]yi

O>iÄÙuh axtYh pry>ut[. (BUmiy[Ä]yi axtYh

prÇ[) mkEn]TuÔ mmt mUÙh aÆ[ mÄEš]Tuh,

mzßim]E>]Tuem]Ïh vin]sÊiEÙy[Ä[ kutiy[Ä>ut[."

n Edv] y¨im]d]y >Ñßi psup]Ùvt[

yh tu >Ñitumi¢ßi buÍY] xhviBjßi th 33

EdvM]R psup]ÙkM]e>EÏ]eÙ eeky{il vTiEyßi

Ae>yuh >ÑiÄuÎiÙ}. avR Ae>y]Ef] >ÑiÄuv]

ni¢iÄuÎt[ avN buÍi nÙ[kuky]f[ ecy{uÎt[.

vidu>nIti aRËxHith

68

yœ] yœ] Hi pu>uS® kÙY]Ef ku>uEt mn®

tœ] tœ]xY xRv]Rœ]® xiDYEß n]zt xhsy® 34

O>uvN nMyil `ztm]zth mnÓurÏiÄuÎuEv],

aztm]zth aveû \dYmÆL vijyh v>iÄuÎu `Î

k]>YÊil xhsymiÙ}.

n Cà]hxi vZjin]Ê]>yßi

m]y]vinh m]yy] vRtm]nh

nIQh skuß] |v j]tpÑ]s[-

Cà]hExYnh zpjHtYßk]EÙ 35

k]pTYEÊ]eT jIviÄuÎ vWken EvdÆL

p]pÊil niÎ[ >ÑiÄuÎiÙ}. Ene>mric{[, cirk[

mušc{uk<iÇ pÑiÄuÇuÆL kUTieneyÎ Ep]eÙ

EvdÆL aven \EpÑiÄuÎu.

mÊ]p]nh kÙHh pUgeev>h

B]>Y]pEtY]>ß>h ¡]tiEBdh

>]jdVi¨h x[ztIpum]hEx]Rviv]dh

vRjY]nY]Hu>Yþ pÖ]® zpdu¨® 36

mdYp]nh, kÙHh, D]>šh Ep>um]yi sztut, B]>Y]

BRÊ]ÄM]R tÐiÙuÔ aklc{, b³uÄLÄiT

yiÙuÔ v<ÄukL, >]jviEn]T[ kUriÙ}]y[m, x[ztI

pu>uSM]R tÐiÙuÔ viv]dÆL `Îivyuh, meÕÙ}]

p]ph nirÇ v<ikšuh \EpÑiÄeÏETÞvy]f[ `Î[

pryeÏTuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

69

x]muzdikh vfijh Ec]>pURvh

sÙ]kDURth c cikiXkh c

a>ih c mizth c kusIÙvh c

eent]N x]EÑYSVDikuRvIt xp[t 37

ÙÑfs]x[zt¡N, vY]p]>iy]yi m]riy kÔN,

vWkN, eevdYN, sztu, mizth, x[tutip]ÚkN `ÎI

~<uEpR x]ÑYh pryuv]N Ey]gY>Ù}.

m]n]g[niEH]ztmut m]nemonh

m]Enn]DItmut m]ny¡®

~t]ni ctV]>YByÜ>]fi

Byh zpy¢ßYyœ]kZt]ni 38

n]Ùu k]>YÆL ByeÊ akÕuÎvy]efÜiÙuh,

yœ]viDi anuS[Úic{ieÙ}Üil BItiyušv]ÄuÎu

k]pTYEÊ]eT ecy{eÏTuÎ ag[niEH]zth, monh,

aÍYynh, y¡h `Îivy]fiv.

ag]>d]HI g>d® ku¥]sI Ex]mvizkyI

pRvk]>þ xUcI c miztzDuk[p]>d]>ik® 39

zBUfH] gu>u tÙ[pI c yþ xY]t[p]nEp] dVij®

atitIÑ[fþ k]kþ n]x[tiEk] Evdniàk® 40

zxuvzpzgHEf] zv]tY® kIn]sþ]Rœv]npi >EÑtYu¬þ Ey] HihxY]XREv zbªHeef® xm]® 41

vITin[ tI evy[ÄuÎvN, viSh nÙ[kuÎvN, j]>

puzteû aÎh BÑiÄuÎvN, Ex]m>xh vilÄuÎvN,

aáuÞ]ÄuÎvN, EjY]XYN, mizt Ezd]Hi, anYeû

B]>Yey zp]piÄuÎvN, zBUfHtY ecy{uÎvN,

vidu>nIti aRËxHith

70

gu>upt[niey zp]piÄuÎvN, mdYp]niy]y zb]ªfN,

atitIÑ[fm]yi xhx]>iÄuÎvN, nIcN,

n]x[tikN, Evdnià ecy{uÎvN, eekÄUÙi v]ÆuÎ

vN, j]tizB¨N, Dnikn]efÜiÙuh pisuÄuÔvN,

aByh zp]pic{ven vDiÄuÎvN `Îive>Ù}]h teÎ

zbªHtY ecy[tvN xmM]>]f[.

tZEf]Ù[ky] ¡]yEt j]t>Uph

vZEÊn BEzd] vYvH]E>f x]Du®

sUE>] BEySVRœkZEz¢Su DI>®

kZz¢]xV]pXu xuHZdþ]>yþ 42

xVRÉh tI ek]Þuh, \pjIvnm]RÅh (aœv] sIÙh)

ek]Þ[ kuÙInnuh, xXVB]vi ep>um]Õh ek]Þuh, sU>N

Byh En>iTuEá]<uh, d]>izdYh v>uEá]L DI>nuh,

ApÊil miztvuh sztuvuh ariy]r]kuÎu.

j>] >Uph H>ti Hi eeD>Ym]s]

mZtYu® zp]f]³Rmc>Y]mxUy]

Ezk]D® zsiyh sIÙmn]>YExv]

zHiyh k]m® xRvEmv]Bim]n® 43

j> xoà>YeÊyuh, As Ñmeyyuh, mZtYu zp]fen

yuh, axUy DRÐniS[Úeyyuh, EdSYh e`sV>YeÊyuh,

duRjnxhxRgh xXVB]veÊyuh, k]mh Ù´eyyuh,

aBim]nh xkÙtienyuh nsiÏiÄuÎu.

zsIRmhgÙ]t[zpBvti zp]gÙ[BY]XzávRDEt

d]ÑY]Êu ku>uEt mUÙh xhym]t[zptitiS[Úti 44

vidu>nIti aRËxHith

71

e`sV>Yh xt[kRÐÆšil niÎ[ \d[BviÄukyuh,

Øi>zpyt[nh ek]Þ[ vRÍiÄukyuh, x]mRœYh mUÙh

EvE>]Tukyuh, A«niyzßfh mUÙh Øi>m]kukyuh

ecy{uÎu.

ae¨o guf]® pu>uSh dIpyßi

zp¡] c ekoÙYh c dm® zsuth c

p>]zkmþ]bHuB]Sit] c

d]nh yœ]s¬i kZt¡t] c 45

buÍis¬i, nÙ} kuÙÊiÙuÔ jnnh, A«niyzßfh,

ariv[ (vidY), p>]zkmh, aDikh xhx]>iÄti>iÄuk,

yœ]s¬i d]nh, kZt¡t `ÎI `Èu gufÆL

O>]LÄ[ Es]BEykuÎu.

~t]N guf]hx[t]t mH]nuB]v]N

~Ek] guf® xhzsyEt zpxHY

>]j] yd] xt[ku>uEt mnuSYh

xRv]N guf]EnS guEf]¸tiB]ti 46

|o `Èu \t[kZ¨gufÆešyuh s¬m]yi xh>Ñi

ÄuÎ O>u gufmuÞ[. >]j]v[ `EÏ]L O>uven xt[k>i

ÄuÎuEv], aEÏ]L |o >]jzpIti `Î gufh mÕ[

xkÙgufÆešyuh evÙ}uÎu.

ae¨o nZEpm]ni mnuSYEÙ]Ek

xVRgxY EÙ]kxY nidRsn]ni

ctV]E>YS]mnVEvt]ni xd[Bi-

þtV]E>YS]mnVvyßi xß® 47

vidu>nIti aRËxHith

72

yE¡] d]nmDYynh tpþ

ctV]E>Yt]nYnVEvt]ni xd[Bi®

dm® xtYm]Rjvm]nZshxYh

ctV]E>Yt]nYnVvyßi xß® 48

aÙ}Ey] >]jN! |o `Èu (t]e< pryuÎv) gufÆL

mnuSYEÙ]kÊil xVRgEÙ]kÊieû xUckÆš]f[.

avyil n]eÙÉh x´nÆLÄ[ jMn] teÎ

\Ôvy]f[. mÕu n]eÙÉh xÊuÄL `EÏ]<uh

Ac>iÄukyuh ecy{uÎu. y¡h, d]nh, aDYynh,

tpÓ[ `Îivy]f[ x´nÆLÄ[ jMdÊm]y n]Ù[

gufÆL. A«niyzßfh, xtYh, ARjvh, dy

`Îivy]f[ x´nÆL xd] Ac>iÄuÎ n]Ù[

gufÆL.

n x] xB] yzt n xßi vZÍ]

n Et vZÍ] Ey n vdßi DRmh

n]exo DREm] yzt n xtYmx[ti

n tXtYh y¢EÙn]nuviÍh 49

vZÍM]R `vieTy]ef] |Ù}]Êt[ at[ xByÙ}.

DRÐh pry]ÊvR A>]ef] avR vZÍM]>umÙ}.

y]et]Î]Ef] xtYviHInm]yt[ at[ DRÐvumÙ};

y]et]Î]Ef] vWn nirÇt[ at[ xtYvumÙ}.

xtYh >Uph zsuth vidY] ekoÙYh sIÙh bÙh Dnh

eso>Yh c ci>B]SYh c dEsEm xVRgEy]ny® 50

xtYh, xoà>Yh, s]x[zt¡]nh, vidY, kuÙInt,

xXVB]vh, bÙh, Dnh, sU>t, dIRGvuh, E>]ckvum]yi

vidu>nIti aRËxHith

73

xhx]>iÄuv]nuÔ k<iv[ `ÎI pÊuh gufÆL

xVRÅzp]p[tiey \Þ]ÄuÎvy]f[.

p]ph kuRvN p]pkIRti® p]pEmv]s[nuEt PÙh pufYh kuRvN pufYkIRti® pufYEmv]s[nuEt PÙh 51

p]ph ecy{uÎ du¨N p]pPÙeÊ zp]piÄuÎu. pufYh

anuS[ÚiÄuÎ si¨N pufYPÙeÊyuh zp]piÄuÎu.

p]ph zp¡]h n]syti zkiym]fh pun® pun®

n¨zp¡® p]pEmv nitYm]>BEt n>® 52

p]ph vIÞuh vIÞuh ecy{eÏTuEá]L at[ buÍiey

nsiÏiÄuÎu. aÆen zp¡ (buÍi) nsic{vN piÎIT[

`Îuh p]ph teÎ ecy{uÎu.

pufYh zp¡]h vRDyti zkiym]fh pun® pun®

vZÍzp¡® pufYEmv nitYm]>BEt n>® 53

pufYh vIÞuh vIÞuh ecy{eÏTuEá]L at[ buÍiey

vikxiÏiÄuÎu. buÍi vikxic{vN piÎIT[ `Îuh

pufYkRÐÆL teÎ anuS[ÚiÄukyuh ecy{uÎu.

axUyEk] dàsUEk] niS[ÚuE>] eev>kZÎ>®

x kZz¢h mHd]p[En]ti nci>]t[ p]pm]c>N 54

y]et]>uvn]Ef] axUyeÏTukyuh, mRmÊil muriEv

Ù[piÄukyuh, `Îuh kÙHiÄukyuh ecy{uÎvnuh

zkU>num]yvN |o p]pÆš]c>ic{tieû PÙm]yi Evgh

teÎ vÙiy du®KmnuBviÄuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

74

anxUy® kZtzp¡® Es]Bn]nY]c>N xd]

akZz¢]XuKm]p[En]ti xRvzt c vi>]jEt 55

y]et]>uvn]ef] axUyeÏT]ti>iÄukyuh, `Îuh

xt[kRÐÆL m]zth anuS[ÚiÄukyuh, buÍim]n]yi>i

Äukyuh ecy{uÎt[ ay]L O>iÄÙuh vipÊil

epT]ti>iÄukyuh xuKmnuBviÄukyuh, xRvzt Es]Bi

Äukyuh ecy{uÎu.

zp¡]Emv]gmyti y® zp]E¡BY® x p¥it® zp]E¡] HYv]pY DRm]Rœo sk[En]ti xuKEmDituh 56

buÍim]M]>ilniÎ[ ¡]nh EnTuÎvN p¥itn]f[.

avN buÍim]n]yiÊIRÎiÈ[ DRÐeÊyuh aRœeÊ

yuh EnTiyiÈ[ xuKeÊ zp]piÄuÎu.

divExeenv tt[ku>Y]EdYn >]zto xuKh vExt[

a¨m]Exn tt[ku>Y]EdYn vRS]® xuKh vExt[ 57

>]zti xuKm]yi k<iyuv]N AvsYmuÔ k]>YÆL

pkl teÎ ecEy{Þt]f[. m<Ä]ÙÊ[ xuKm]yi

k<iyuv]N AvsYmuÔ k]>YÆL atinumuáuÔ `Èu

m]xÊinuÔil teÎ ecEy{Þt]f[.

pUREv vyxi tt[ku>Y]EdYn vZÍ® xuKh vExt[

y]v´IEvn tt[ku>Y]EdYn EzptY xuKh vExt[ 58

v]RÍkYÊil xuKm]yi k<iy]N AvsYm]y

k]>YÆL ecruÏÊil teÎ ecEy{Þt]f[.

m>f]nß>h (p>EÙ]kÊil) xuKm]yi k<iy]N

vidu>nIti aRËxHith

75

AvsYm]y k]>YÆL jIviÄuÎiTEÊ]šh teÎ

ecEy{Þt]f[.

jIRfmÎh zpshxßi B]>Y]h c gteyovn]h

sU>h vigtxhzg]mh gtp]>h tpxVinh 59

arivuÔvR Evgh dHiÄuÎ aÎÊienyuh, yovnh

k<iÇ B]>Yeyyuh, yuÍÊil vijyh EnTiy vI>

enyuh, xiÍiEnTiy tpxVieyyuh zpshxiÄuÎu (viÙ

mtiÄuÎu).

DEnn]DRmÙEçn y¢izdmpiDIyEt

axhvZth td[Bvti tEt]¸nYdvdI>YEt 60

y]et]>u nYUnt (xVB]vÊiEÙ], mEÕ] \Ô kurv[)

aDRÐÊiÙUeT EnTiy Dnh ek]Þ[ nikÊuÎuEv],

at[ mry]ti>iÄukyuh, mÕ[ nYUntkL zptYÑeÏTu

kyuh ecy{uÎu.

gu>u>]«vt]h s]x[t] s]x[t] >]j] du>]«n]h

aœ zp¢Îp]p]n]h s]x[t] eevvxVEt] ym® 61

A«niyzßfmuÔvRÄ[ gu>uvuh, du¨M]RÄ[ >]j]vuh,

Ošic{iÈ[ p]ph ecy{uÎvRÄ[ ymnuh s]xkM]>]kuÎu.

äSIf]h c ndIn]h c kuÙ]n]h c mH]mn]h

zpBEv] n]DigßvY® x[ztIf]h duþ>itxY c 62

äSi, ndi, kuÙh, mH]«]ÄL, x[ztIkšueT c]>iztY

miÙ}]y[m `ÎivyueT \rviTh aEnVSiÄ>ut[.

vidu>nIti aRËxHith

76

dVij]tipUj]Bi>Et] d]t] ¡]tiSu c]RjvI

Ñztiy® xVRgB]zg]jhþi>h p]ÙyEt mHIh 63

aÙ}Ey] >]jN! zb]ªfe> pUjiÄuÎtil aBi>uci

yuÔvnuh, b³uÄLÄ[ d]nh ecy{uÎvnuh, ARjvmu

Ôvnum]y ÑztiyN vše>n]L BUmiey p]Ùic{iÈ[

xVRÅh zp]piÄuÎu.

xuvRfpuS[p]h pZœivIh cinVßi pu>uS]x[zty®

sU>þ kZtvidYþ yþ j]n]ti Exvituh 64

vI>N, vidY xá]dic{N, ExviÄuv]N ariyuÎvN

|o mUÎu EpR BUmiyil xuvRfpuS[pÆeš \t[p]diÏi

Äuv]N k<ivuÔv>]kuÎu.

buÍiEzsS[Ú]ni kRm]fi b]HumDY]ni B]>t

t]ni jhG]jGnY]ni B]>zptYv>]fi c 65

kRÐÆšil evc{[ EzsS[Úh buÍip>m]y kRÐvuh,

mDYmh eekkL ek]Þ[ ecy{eÏTuÎvyuh, tuTkL

ek]Þuecy{eÏTuÎv aDmvuh, si>Óil B]>Emßiyu

Ôv aDm]Dmvum]f[.

duE>Y]DEn c skueno mUE™ du®s]xEn tœ]

kREf eecsV>Ym]D]y kœh tVh BUtimi¢xi 66

xReevRgueef>uEpt]þ p]¥v] B>tRSB

pitZvÊVyi vRtEß EtSu vRtxV puztvt[ 67

vidu>nIti aRËxHith

77

duE>Y]Dn!N, skuni, kRfN, mU™n]y du®s]xnN

`Îiv>il >]jYB]>h ~Ù[pic{iÈ[ `Æeny]f[ aÆ[

e`sV>YmuÞ]kuv]N |¢iÄuÎt[? aÙ}Ey] B]>t!

xkÙgufxáÎ>]y p]¥vM]R aÆEy]T[ pit]vi

En]eTÎ Ep]eÙ vRÊiÄuEá]L aÆ[ avE>]T[ puzt

M]E>]eTÎ Ep]eÙyuh vRÊiÄfh."

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>Hitv]EkY

pWztihEs]¸DY]y® 35

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>Hitv]kYÊil muÏÊiyW]mÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

78

aDY]yh n]Ù[

vidu> \v]c

aezetEv]d]H>ßImmitiH]xh pu>]tnh

AEztyxY c xhv]dh x]DY]n]h Ecti n® zsuth 1

c>ßh Hhx>UEpf mHRSih xhsitzvth

x]DY] Edv] mH]zp]¡h p>YpZ¢ß eev pu>] 2

pu>]tnm]y kœyil pryuÎ AEztynuh x]DYM]>uh3

3 (xÎY]xim]R AruviDh kuTIckN, bHUdkN, HhxN, p>mHhxN,

tu>Iy]tItN, avDUtN)

tÐiÙuÔ xhv]dh |tinud]H>fm]f[. pÞ[ mH]

zp]¡nuh, dZ™zvtnuh, HhxEvSÊil c>ic{i>uÎ

vnum]y AEztymHRSiEy]T[ x]DYEdvM]R (t]e<

pryuÎ) Ec]dYh \Îyic{u.

x]DY] \ocu®

x]DY] Edv] vymx[Em] mHRES

dZ¨V] Bvßh n sk[nuEm]¸num]tuh

zsuEtn DIE>] buÍim]hx[tVh mEt] n®

k]vY]h v]ch v¬umRHxYud]>]h

x]DYM]R prÇu, "aÙ}Ey] mHRES! wÆL x]DY

M]>]f[. aÆeyÄÞiÈ[ aÆ[ A>]efÎ[ ti>ic{riyu

v]N x]DiÄuÎiÙ}. aÆ[ s]x[zt¡]n muÔvnuh,

DI>nuh, buÍim]num]f[. atuek]Þ[ aÆ[ \d]>vuh,

¡]nh nirÇtum]y v]ÄukL wÆEš]T[

a>ušiy]Ùuh."

vidu>nIti aRËxHith

79

Hhx \v]c

~tt[k]>Ymm>]®, xhzsuth Em

DZti® sm® xtYDRm]nuvZÊi®

zgÖih vinIy HZdyxY xRvh

zpiy]zpiEy c]«vsh nyIt 4

HhxN prÇu, "aÙ}Ey] EdvM]E>! s]ßi, smh,

xtYh, DRÐh `ÎivyueT Ac>fh `ÎivyiÙUeT

HZdyÊieÙ (a¡]nm]kuÎ) ekÈ[ a<ic{iÈ[ zpiyh

azpiyh `Îivey A«]viÜl nyiEÄÞt]f[ `Î[

w]N EkÈiÈuÞ[.

AzkusYm]En] n]Ezk]EsMnYuE>v titiÑit®

AEzk]¨]>h niRdHti xukZth c]xY viàti 5

teÎ aDiEÑpiÄuÎven ti>ic{[ aDiEÑpiÄ>ut[.

atien niÒén]yi xHiÄuÎveû mnÓieÙ t]ph

aDiEÑpiÄuÎven dHiÏiÄuÎt]f[. xHiÄuÎvN

teÎ aDiEÑpic{eû pufYh EnTukyuh ecy{uh.

n]Ezk]sI xY]Î]vm]nI p>xY

miztEzd]HI En]t nIEc]pExvI

n c]tim]nI n c HInvZEÊ]

>UÑ]h v]ch >ustIh vRjyIt 6

anYe> aDiEÑpiÄukEy] avm]niÄukEy]

ecy{>ut[. miztEzd]HiEy], nIcM]>um]yi xHvxiÄuÎ

vEn] Ak>ut[. gRvuÔvEn], du®xVB]viEy] Ak>ut[.

p>uSvuh, EdSYh nirÇvyum]y v]Äukešyuh

O<iv]EÄÞt]f[.

vidu>nIti aRËxHith

80

mRm]fYØIni HZdyh tœ]xUN

EG]>] v]Ec] niRdHßIH puhx]h

tx[m]dV]ch >ustIh >UÑ>Up]h

DRm]>]Em] nitYEs] vRjyIt 7

niRdym]y v]ÄukL mnuSY>ueT mRÐÆešyuh,

aØikešyuh, HZdyeÊyuh, zp]fenÊeÎyuh

dHiÏiÄuÎu. atuek]Þ[ x´nÆL `EÏ]<uh

p>uSvuh, zkuÍvum]y v]ÄukL vRjiEÄÞt]f[.

a>ußudh p>uSh >UÑv]ch

v]ÄÞeekRvitudßh mnuSY]N

vidY]dÙÑ[mIktmh jn]n]h

muEK nibÍ]h ni>Ztih vHßh 8

p>uSvuh, >UÑvum]y v]Äukš]kuÎ muÔukš]l

mnuSY>ueT mRÐÆeš EBdiÄuÎvnuh, xVßh n]vil

mZtYuvien vHiÄuÎvnum]y vY¬i mnuSY>il evc{[

~Õvuh e`sV>YmiÙ}]Êvn]efÎ[ ariEyÞt]f[.

p>EþEdnmDiviEDYt b]eefR-

BZsh xutIÑ[eef>nÙ]RkdIp[eet®

vi>icYm]En]¸pYti>icYm]En]

vidY]t[kvi® xukZth Em dD]ti 9

meÕ]>uvN zpEy]gic{ p>uSm]y v]Äukš]kuÎ

mURc{Eyriyvyuh, xU>Yenyuh ag[nieyyuh Ep]eÙ

jVÙiÄuÎvyum]y kU>áukš]l muriEvÙ[ÄeÏTu

Eá]<uh, aDiEÑpiÄeÏTuEá]<uh buÍim]N teÎ

vidu>nIti aRËxHith

81

aDiEÑpiÄuÎveû pufYh avN tniÄ[ nÙ[kuk

y]efÎriÇ[ atien xHiEÄÞt]f[.

ydi xßh ExvEt ydYxßh

tpxVinh ydi v] x[EtnEmv

v]Ex] yœ] >hgvsh zpy]ti

tœ] x EtS]h vsmBYueepti 10

O>uvN x´nÊiEn]ET] aœv] duR´nÊiEn]ET]

aeÙ}Üil tpxViEy]ET] Em]¨]viEn]ET] xHvxiÄu

ky]efÜil, nirÊil muÄievy[ÄeÏÈ vx[ztÊiN

nirh pk>uÎtuEp]eÙ, ay]L A>um]yi xHvxiÄu

ÎuEv] av>ueT xVB]vh \LeÄ]ÔuÎu.

v]dh tu Ey] n zpvEdÎ v]dEy-

EdY] n]Ht® zptiHnY]Î G]tEyt[

Ey] Hßuk]mxY n p]pmiE¢-

Êx[eem Edv]® x[pZHyßY]gt]y 11

AEÑpiÄeÏTuEá]L y]et]>uvN ti>ic{[ AEÑpi

Ä]ti>iÄuÎuEv], zpH>iÄeÏTuEá]L y]et]>uvN

ti>ic{[ zpH>iÄukEy], zpH>iÏiÄukEy] ecy{uÎi

Ù}Ey], teÎ HihxiÄuv]N AzgHiÄuÎven aÙ[ph

Ep]Ùuh HihxiÄuv]N y]et]>uvN |¢iÄuÎiÙ}Ey]

EdvM]R aveû xHv]xh AzgHiÄuÎu.

avY]HZth vY]HZt]Ez¢y AHu®

xtYh vEdd[ vY]HZth tÌVitIyh

zpiyhvEdd[ vY]HZth tÊZtIyh

DRmYh vEdd[ vY]HZth tc{tuRœh 12

vidu>nIti aRËxHith

82

monh v]ÄukešÄ]L EzsS[Úm]f[ `Î[ pryeÏTuÎu.

xtYh pryuk `Ît[ v]ÄukšueT >Þ]meÊ

gufm]f[. zpiyh pryuk `Ît[ v]ÄukšueT

mUÎ]meÊ gufm]f[. DRÐ]nuxZtm]yi xhx]>iÄuk

`Ît[ v]ÄukšueT n]Ù]meÊ gufm]f[.

(O>u aBizp]yh prEyÞ x]Hc>YÊil monm]yi>iÄ]et

xVßh aBizp]yh zpkTiÏiÄuÎt]f[ \Êmh. pryuÎ v]Ä[

xtYvuh, zpiyvuh, DRÐ]nu xZtvum]efÜil at[ atYßh

EzsS[Úm]f[ `Î]f[ |o Es}]kÊieû t]t[p>Yh).

y]dZees® xhvivdEt y]dZs]hEþ]pExvEt

y]dZgiE¢c{ Bvituh t]dZg[Bvti pU>uS® 13

O>uvN ~tu t>Ä]>um]yi xhx]>iÄukyuh, xH

vxiÄukyuh, ~tu zpk]>ÊiÙuÔvN AyiÊI>uv]N

AzgHiÄukyuh ecy{uÎuEv] ay]L A zpk]>Êi

Ù]yiÊI>uÎu.

yEt] yEt] nivRtEt ttx[tEt] vimucYEt

nivRtn]Íi xRvEt] n EvÊi du®KmfVpi 14

O>uvN ~til nieÎ]eÄ nivRÊiÄuÎuEv] atil

nieÎ]eÄ ay]L mu¬n]kuÎu. xkÙvx[tuÄšiÙuh

niÎ[ nivRÊn]y]l piÎIT[ ay]L aÙ[ph Ep]Ùuh

du®Kh anuBviÄuÎiÙ}.

n jIyEt En]t jigISEt¸nY]-

Î eev>ÄZc{]zptiG]tkþ

nià]zpshx]xu xmxVB]Ev]

n Es]cEt HZSYti eenv c]yh 15

vidu>nIti aRËxHith

83

aÆenyuÔ vY¬i A>]Ùuh p>]jitn]kukEy]

Ae>yuh p>]jyeÏTuÊuv]N |¢iÄukEy] ecy{uÎiÙ};

Ae>yuh HihxiÄukEy], `tiRÄukEy] ecy{uÎiÙ};

ay]L niàeyyuh zpshxeyyuh xmm]yi k>utukyuh

du®KiÄukEy], xEß]SiÄukEy] ecy{uÎiÙ}.

B]vmi¢ti xRvxY n]B]Ev ku>uEt mtih

xtYv]dI mZduRd]Eß] y® x \ÊmpU>uS® 16

`Ù}]v>ueTyuh EÑmm]zgHiÄuÎvnuh, A>ueTyuh

tiMy]zgHiÄ]Êvnuh, xtYh pryuÎvnuh,

xomYnuh, A«niyzßfmuÔvnum]y vY¬i mnuSY

>il \Êmn]f[.

n]nRœkh x]ßVyti zpti¡]y dd]ti c

>]Í]p>]EÍ j]n]ti y® x mDYmpU>uS® 17

axtYh prÇ[ Ae>yuh AsVxiÏiÄ]Êvnuh, (O>u

vx[tu nÙ[k]emÎ[) zpti¡ ecy[t]l pieÎ at[

nÙ[kuÎvnuh, anY>ueT EnÈÆešyuh Ek]ÈÆešyuh

ariyuÎvnum]y vY¬i mnuSY>il mDYmn]f[.

du®s]xnx[tUpHß] n s]x[t]

n]vRtEt mnYuvs]t[kZtG[n®

n kxYciMiztmEœ] du>]«]

kÙ]eeþt]¸DmExYH puhx® 18

A>]Ùuh niyzßiÄeÏT]Êvnuh, Ezk]Dh mUÙh anYe>

\pzdviÄuÎtil niÎ[ piM]r]Êvnuh, nàiyiÙ}]Ê

vidu>nIti aRËxHith

84

vnuh, A>ueTyuh xuHZÊÙ}]Êvnuh, du¨ciÊnum]y

vY¬i mnuSY>il aDmn]f[.

n zsÌD]ti kÙY]fh pE>EBY]¸pY]«sÜit®

ni>]kE>]ti mizt]fi Ey] eev Ex]¸Dm pU>uS® 19

anY>il niÎ[ y]et]>u nMyuh tniÄuÞ]kuemÎ[

visVxiÄ]Êvnuh, xVyh xhsyiÄuÎvnuh, mizt

Æeš akÕuÎvnum]y vY¬iyuh mnuSY>il aDm

n]f[.

\Êm]Env ExEvt zp]p[Et k]EÙ tu mDYm]N

aDm]hx[tu n ExEvt y |E¢Ez¢y A«n® 20

y]et]>uvN xVßh EzsyÓ[ AzgHiÄuÎuEv] ay]L

\Êm>]y mnuSY>um]yi xHvxiÄfh. ciÙEÏ]L

mDYm>um]yiÈuh xHvxiÄ]h. `Î]l aDmmnuSY>u

m]yi O>iÄÙuh xHvxiÄ>ut[.

zp]p[En]ti eev viÊmxd[bEÙn

niEtY]Ë]n]t[zp¡y] epo>uESf

n EtVv xmYk[ ÙBEt zpshx]h

n vZÊm]p[En]ti mH]kuÙ]n]h 21

duRjnh bÙh zpEy]gic{uh, tuTRc{y]yuÔ zpyt[nvuh,

buÍiyuh, po>uSvuh ek]Þ[ Dnh xá]dic{u `Îu

v>]h. `Î]l mHÊuÄLÄ[ (mH]kuÙM]RÄ[) ÙBiÄu

Ît]y zpshxEy], xd[gufÆEš] ay]L O>iÄÙuh

EnTuÎiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

85

DZt>]z¨ \v]c

mH]kuÙ]n]h x[pZHyßi Edv]

DRm]RœvZÍ]þ bHuzsut]þ

pZ¢]mi tV]h vidu> zps[nEmth

Bvßi eev k]ni mH]kuÙ]ni 22

DZt>]z¨R prÇu, "DRÐ]RœÆeš anux>iÄuÎ

v>uh, s]x[zt¡]nmuÔv>um]y mH]kuÙM]e>

EdvM]R |¨eÏTuÎu. `Î]l mH]kuÙÆL ~t]f[

`Î[ w]N, aÙ}Ey] vidu>]! niEÎ]T[ Ec]diÄeÈ."

vidu> \v]c

tEp] dEm] zbªviÊVh vit]n]®

pufY] viv]H]® xtt]Î d]nh

EyESVeevEt xp[tguf] Bvßi

xmYgVZÊ]x[t]ni mH]kuÙ]ni 23

vidu>R prÇu, "tpÓ[, |zàiyniyzßfh, eevdikm]y

¡]nh, y¡h, pviztm]y viv]HÆL, xd]

aÎd]nh `ÎI ~<[ gufÆL ~tu kuÙÊiÙuEÞ]

avy]f[ mH]kuÙÆL."

EyS]h n vZÊh vYœEt n Ey]niR

vZÊzpx]Edn c>ßi DRmh

Ey kIRtimi¢ßi kuEÙ visi¨]h

tY¬]nZt]x[t]ni mH]kuÙ]ni

xVDRÐÊil niÎ[ vYticÙiÄ]Êv>uh, pitZÄL

(tÆšueT vhsj>ueT duS[kRÐÆL k]EfÞi

v>uky]l) du®KiÄ]Êv>uh, xd[gufÆeš Ac>iÄu

vidu>nIti aRËxHith

86

Îv>uh, kuÙÊiN visi¨m]y kIRÊi |¢iÄuÎv>uh,

axtYeÊ tYjic{v>um]yv>uÔ kuÙÆš]f[ mH]

kuÙÆL.

anijYy]viv]eeHRþ EvdExY]X]dEnn c

kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi DRmxY]tizkEmf c 25

y¡]nuS[Ú]nh |Ù}]Êtuek]Þuh, asuÍm]y

viv]HÆL ek]Þuh, EvdeÊ \EpÑiÄuÎtu

ek]Þuh, DRÐeÊ ÙhGiÄuÎtuek]Þuh kuÙÆL

ptiÄuv]niTy]kuÎu.

EdvzdvYvin]Esn zbªxVH>Efn c

kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi zb]ªf]tizkEmf c 26

EdvM]>ueT zdvYÆL nsiÏiÄuÎtuek]Þuh, zb]ªf

xVÊ[ apH>iÄuÎtuek]Þuh, zb]ªfen

avEHšiÄuÎtuek]Þuh kuÙÆL ptiÄuv]niTy]

kuÎu.

zb]ªf]n]h p>iBv]t[p>iv]d]c{ B]>t

kuÙ]nYkuÙt]h y]ßi nY]x]pH>Efn c 27

EH B]>t! zb]ªfe> niàiÄuÎtuek]Þuh avEHši

ÄuÎtuek]Þuh aeÙ}Üil visVxic{[ ~Ù[pic{ vx[tu

apH>ic{tuek]Þuh kuÙÆL ptiÄuv]niTy]kuÎu.

kuÙ]ni xmuEpt]ni Eg]Bi® pu>uSEt]¸sVt®

kuÙxhKY]h n g¢ßi y]ni HIn]ni vZÊt® 28

vidu>nIti aRËxHith

87

vZÊtx[tVviHIn]ni kuÙ]nYÙ[pDn]nYpi

kuÙxhKY]h tu g¢ßi kRSßi c mHdYs® 29

D]>]šh pu>uSM]>uh, psuÄšuh, xáÊumueÞÜiÙuh

xd]c]>miÙ}]Ê kuÙÆL, kuÙÆš]yi kfÄ]ÄeÏTu

ÎiÙ}. `Î]l aÙ[pm]y xáÊueÞÜil Ep]Ùuh

xd]c]>muÔ kuÙÆL, kuÙÆš]yi kfÄ]ÄeÏTu

kyuh, mHÊ]y kIRÊi EnTukyuh ecy{uÎu.

m] n® kuEÙ eev>kZt[kþidx[tu

>]j]m]EtY] m] p>xV]pH]>I

miztEzd]HI eenkZtiEk]¸nZtI

v] pURv]sI v] pitZEdv]tiœiBY® 30

wÆšueT kuÙÊil kÙHiÄuÎvn]yi O>]šuh

\Þ]k]ti>iÄeÈ. >]j]vieû mzßiEy], p>xVÊ[

apH>iÄuÎvEn], miztEzd]HiEy], vWkEn],

axtYh pryuÎvEn], pitZÄLÄuh, EdvM]RÄuh,

atiœikLÄuh nÙ[kuÎtiN muá]yi BÑiÄuÎvEn]

Ayi wÆšueT kuÙÊil O>]šuh \Þ]k]ti>iÄeÈ.

yþ En] zb]ªfh HnY]dYþ En] zb]ªf]àViESt[

n n® x xmitih gE¢dYþ En] niRvEpt[kZSih 31

wÆšueT kuÙÊil O>]šuh zb]ªfen vDiÄukEy]

evruÄukEy] ecy{]ti>iÄeÈ. kZSiey nsiÏiÄuÎvN

wÆšum]yi xHvxiÄ]ti>iÄeÈ.

tZf]ni BUmi>udkh v]k[ctuRœI c xUnZt]

xt]Emt]ni EgEHSu En]¢idYEß kd]cn 32

vidu>nIti aRËxHith

88

puÙ}[ (ek]ÞuÔ Axnh), BUmi (atiœiy[Ä[ |>iÄu

Îtin[), jÙh (atiœiyueT muKvuh, k]Ùuh

k<ukuÎtiN), nÙ} v]ÄukL `ÎI n]Ùu k]>YÆLÄ[

x´nÆšueT vITukšil O>iÄÙuh doRÙBYmuÞ]

kukyiÙ}.

zsÍy] p>y] >]jÎupnIt]ni xt[kZtih

zpvZÊ]ni mH]zp]¡ DRmif]h pufYkRmf]h 33

aÙ}Ey] mH]buÍim]n]y >]jN! pufYkRÐÆL

ecy{uÎv>uh, ap]>m]y zsÍEy]eT (atiœikeš)

xt[k>iÄuÎv>um]y DRÐiS[Ú>ueT gZHÆšil |o

vx[tuÄL (Eml prÇv) avieT xuÙBm]yi>iÄuh.

xUÑ[Em]¸pi B]>h nZpEt xYàEn] eev

sE¬] Ev]™uh n tœ]EnY mHIj]®

~vh yu¬] B]>xH] Bvßi

mH]kuÙIn] n tœ]EnY mnuSY]® 34

aÙ}Ey] >]jN! xYànm>h vše> EnRÎt]efÜiÙuh

atieû tTiy[Ä[ mÕ[ m>ÆšueT tTieyÄ]L B]>h

t]Æuv]nuÔ s¬iyuÞ[. atuEp]eÙ, mH]kuÙÊil

pirÎvRÄ[ mÕ[ mnuSYE>Ä]L B]>ic{ cumtÙ

vHiÄuv]nuÔ x]mRœYmuÞ[.

n tMizth yxY Ek]p]d[biEBti

ydV] mizth sÜiEtEn]pc>Yh

yx[miMiEzt pit>Iv]sVxIt

teedV mizth xhgt]nIt>]fi 35

vidu>nIti aRËxHith

89

O>uveû Ek]ph ByeÊ \šv]Äukyuh, ay]eš

BypURvh ExviEÄÞi v>ukyuh ecy{uÎuevÜil

ay]L miztmÙ}. y]et]>uvniÙ]Ef] pit]vieÙÎ

Ep]eÙ visV]xmRÏiÄuv]N k<iyuÎt[ ay]L yœ]Rœ

miztm]f[. mÕuÔv n]mm]ztm]y b³ÆL m]ztm]f[.

ydi EcdpYxhbE³] miztB]Evn vRtEt

x ~v b³ux[tMizth x] gtix[tt[p>]yfh 36

>¬b³miÙ}]Êvn]efÜiÙuh miztB]vÊil vRÊi

ÄuÎvN s>iy]y b³uvuh, miztvuh, Azsyvuh,

>Ñknum]f[.

cÙciÊxY eev puhEx] vZÍ]nnupExvt®

p]>ip}vmEtRnitYmzDuEv] miztxhzgH® 37

cWÙciÊnuh, vZÍM]>um]yi xHvxiÄ]Êvnuh,

adZ™buÍiyum]y vY¬iyueT eemzti aØi>m]yi

>iÄuh.

cÙciÊmn]«]nmizàiy]f]h vs]nugh

aRœ]® xmtivRtEß Hhx]® suS[kh xE>] yœ] 38

cWÙmnx[knuh, A«niyzßfmiÙ}]Êvnuh, |zàiy

ÆLÄ[ aTimyum]y vY¬iey, \fÆiv>Þ tT]k

Êien HhxÆešÎ Ep]eÙ, vijyh \EpÑiÄuÎu.

akx[m]Edv kupYßi zpxIdßYnimiÊt®

sIÙEmtdx]DUn]mzBh p]>ip}vh yœ] 39

vidu>nIti aRËxHith

90

epeÈÎ[ EdSYeÏTukyuh, y]et]>u k]>fh kUT]et

xEß]SiÄukyuh (O>]šil zpxÎn]kukyuh) ecy{uÎ

k]Õil aÙyuÎ EmGh Ep]eÙyuÔ xVB]vh

duRjnÆšuETt]f[.

xt[kZt]þ kZt]Rœ]þ mizt]f]h n Bvßi Ey

t]MZt]npi zkvY]d]® kZtG[n]EÎ]pBuw[jEt 40

xuHZÊuÄšil niÎ[ xt[Ä]>vuh xH]yvuh

xVIk>ic{iÈ[ avE>]T[ nàiEkT[ k]fiÄuÎv>ueT

sveÊ svhtIniÏÑikL Ep]Ùuh x[pRsiÄuÎiÙ}.

aRœEyEdv mizt]fi xti v]xti v] DEn

n]nRœynVij]n]ti mizt]f]h x]>PÙ[gut]h 41

O>uvN DnmueÞÜiÙuh |eÙ}ÜiÙuh miztÆEš]T[

xH]ymRœiEÄÞt]f[. miztÆEš]T[ xH]yh

AvsYeÏÈieÙ}Üil av>ueT eemztiyueT dZ™tyuh,

niÓ]>tyuh ariyuv]N x]DiÄukyiÙ}.

xß]p]d[zBsYEt >Uph xß]p]d[zBsYEt bÙh

xß]p]d[zBsYEt ¡]nh xß]p]d[ vY]DimZ¢ti 42

du®Kh xoà>YeÊyuh, bÙeÊyuh, ¡]neÊyuh

HniÄukyuh vY]Diey v>uÊukyuh ecy{uÎu.

anv]pYh c Es]Ekn s>I>h Ec]ptpYEt

amizt]þ zpHZSYßi m] x[m Es]Ek mn® kZœ]® 43

vidu>nIti aRËxHith

91

O>uvN du®KiÄuEá]L k]>YxiÍi \Þ]k]ti>iÄukyuh,

s>I>h \fÆukyuh, sztuÄL AH}]diÄukyuh

ecy{uÎu. atuek]Þ[ du®KÊiN v<Æ>ut[.

punRnE>] zmiyEt j]yEt c

punRnE>] HIyEt vRDEt pun®

punRnE>] y]cti y]cYEt c

punRn>® Es]cti Es]cYEt pun® 44

mnuSYN vIÞuh vIÞuh m>iÄukyuh jniÄukyuh

ecy{uÎu. mnuSYN vIÞuh vIÞuh ÑyiÄukyuh

vš>ukyuh ecy{uÎu. mnuSYN vIÞuh vIÞuh

y]ciÄukyuh y]ciÄeÏTukyuh ecy{uÎu. mnuSYN

vIÞuh vIÞuh du®KiÄukyuh avnuEvÞi mÕuÔvR

du®KiÄukyuh ecy{uÎu.

xuKh c du®Kh c Bv]Bevo c

Ù]B]Ù]eBo m>fh jIvith c

p>Y]ys® xRvmiH x[pZsßi

tx[m]ÍIE>] eenv HZESYÎ Es]Ect[ 45

xuKvuh du®Kvuh, xmZÍiyuh d]>izdYvuh, Ù]Bvuh

n¨vuh, m>fvuh jIvitvuemÙ}]h m]ri m]ri

`Ù}]ve>yuh b]DiÄuÎu. atuek]Þ[ A«

niyzßfmuÔvN OÎiÙuh du®KiÄukEy] AH}]diÄu

kEy] ecEy{ÞtiÙ}.

cÙ]ni HIm]ni SQizàiy]fi

EtS]h ydYdVRtEt yzt yzt

vidu>nIti aRËxHith

92

ttx[tt® zxvEt buÍi>xY

CiEzd]dkuhB]div nitYmhB® 46

|o Ar[ |zàiyÆL (pEWzàiyÆšuh, mnÓuh)

cWÙÆš]f[. O>u kuTÊieÙ xuSi>ÊiÙUeT

tuTRc{y]yi jÙh OÙic{uEp]kuÎtuEp]eÙ O]E>]

|zàiyÆšuh `vieTeyvieT vRÊiÄuÎuEv] avieT

niÎ[ buÍi OÙic{uEp]kuÎu (n¨m]kuÎu).

DZt>]z¨ \v]c

tnu>uc{® siKI >]j] miEœY]pc>iEt] my]

mà]n]h mm puzt]f]h yuEÍn]ßh k>iSYti 47

niEtY]dVig[nmidh xRvh niEtY]dVig[nmidh mn®

yÊt[pdmnudVig[nh tEM vd mH]mEt 48

DZt>]z¨R prÇu, "ag[nijV]Ùy[Ä[ tuÙYn]y

yuDiS[Úi>En]T[ w]N etÕ]yi ep>um]ri. avN

yuÍÊil `eû màM]>]y puztM]e> \MUÙnh ecy{uh.

atuek]Þ[, `niÄ[ xkÙvuh apkTh nirÇt]yi

Et]ÎuÎu. xkÙtuh `eû mnÓien vY]kuÙeÏTu

ÊuÎu. aÙ}Ey] mHbuEÍ! `eû vY]kuÙt m]Õuv]N

\tkuÎ v]ÄukL pryU."

vidu> \v]c

n]nYzt vidY] tpEx]Rn]nYEztzàiynizgH]t[

n]nYzt EÙ]BxßY]g]¢]ßih psY]m Et¸nG 49

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] niS[p]pn]yvEn! vidY

yiÙuh, tpÓiÙuh, |zàiyxhymÊiÙuh, EÙ]BtY]gÊi

vidu>nIti aRËxHith

93

ÙumÙ}]et Everey]ÎiÙuh aÆyueT s]ßi w]N

k]fuÎiÙ}.

buÍY] Byh zpfudti tpx] viàEt mHt[

gu>usuzsUSy] ¡]nh s]ßih tY]Egn viàti 50

buÍi (ariv[) ek]Þ[ BymkÙuÎu. tpÓ[ ek]Þ[

mHÊ]yt[ ÙBiÄuÎu. gu>usuzsUSek]Þ[ ¡]nvuh,

tY]gÊiÙUeT s]ßiyuh ÙBiÄuÎu.

an]zsit] d]npufYh EvdpufYmn]zsit]®

>]gEdVSviniRmu¬] vic>ßIH Em]Ñif® 51

Em]Ñh |¢iÄuÎvR d]nÊiÙUeT ÙBiÄuÎ

pufYÊienyuh, EvdpufYeÊyuh (eevdikkRÐ]

nuS[Ú]nÊiÙUeT ÙBiÄuÎ pufYeÊyuh) Azsyi

Ä]et >]gEdVSÆeš (|¨]ni¨Æeš) evTiÇiÈ[

jIviÄuÎu.

xVDItxY xuyuÍxY xukZtxY c kRmf®

tpxþ xutp[txY txY]Eß xuKEmDEt 52

nÙ} >Itiyil ecy{eÏÈ aDYynh, yuÍh, pufYkRÐh,

tpÓ[ `Îiv avx]nh (pURÉm]kuEá]L) xuKEm

kuÎu.

xV]x[tIRf]ni syn]ni zppÎ]

n eev BiÎ] j]tu nizd]h ÙBEß

n x[ztISu >]jN >tim]p[nuvßi

n m]geeD® x[tUym]n] n xUeet® 53

vidu>nIti aRËxHith

94

(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ nÎ]yi vi>ic{

kiTÄyil kiTÎ]Ùuh \rÄh kiÈukyiÙ}. aÙ}Ey]

>]jN! avR x[ztIkšiEÙ], x[tutip]ÚkM]>ueT

zpshxyiEÙ] xuKh anuBviÄuÎiÙ}.

n eev BiÎ] j]tu c>ßi DRmh

n eev xuKh zp]p[nuvßIH BiÎ]®

n eev BiÎ] ego>vh m]nyßi

n eev BiÎ]® zpsmh E>]cyßi 54

(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ DRÐh Ac>iÄu

v]N x]DiÄukyiÙ}. avR xuKmnuBviÄukEy],

Ad>v[ xá]diÄukEy] ecy{uÎiÙ}. avRÄ[ s]ßi

|¨eÏTuÎumiÙ}.

n eev EtS]h xVdEt pœYmu¬h

Ey]gEÑmh kÙ[pEt En]t EtS]h

BiÎ]n]h eev mnuEjzà p>]yfh

n vidYEt kih cidnYdVin]s]t[ 55

(b³uÄEš]T[) kÙHic{iÈuÔvRÄ[ av>ueT

nMy[Ä]yi nÙ[kiy \pEdsÆL |¨eÏTuÎiÙ}.

avRÄ[ Ey]gEÑmvumiÙ} teÎ4

4 eekvsmiÙ}]Êtien EnTuÎt[ Ey]gvuh, \Ôtien xh>ÑiÄuÎt[

EÑmvum]f[.

. avRÄ[ vin]sm

Ù}]et Ever `ß]f[ Azsym]yiÈuÔt[.

xhB]vYh Eg]Su xáÎh xhB]vYh zb]ªEf tp® xhB]vYh x[ztISu c]pÙYh xhB]vYh ¡]tiEt] Byh 56

vidu>nIti aRËxHith

95

psuÄšil p]Ùuh, zb]ªf>il tpÓuh, x[ztIkšil

c]pÙYvuh, b³uÄšil niÎ[ Byvuh xhB]vYm]f[

(\Þ]kuÎt]f[).

tßEv]¸pY]yt] nitYh tßEv] bHuÙ]® xm]®

bHUNbHutV]d]y]x]N xHßItYupm] xt]h 57

aEnkh EnRÊ nUÙukL O>umic{uEcRÊ]l avy[Ä[

vše>yDikh B]>h t]Æ]nuÔ ekÙ[puÞ]kuh.

atuEp]eÙ nÙ}v>]y aEnkh b³uÄL O>umic{u

niÎ]l vše>yDikh k¨Ï]Tukeš xHiÄuÎtinuÔ

ekÙ[puÞ]kuh.

DUm]yEß vYEpt]ni jVÙßi xHit]ni c

DZt>]Ez¨]Ù[muk]nIv ¡]tEy] B>tRSB 58

aÙ}Ey] DZt>]z¨! tIÏßÆL evEv{ery]efÜil

pukyukyuh, O>umic{uniÎ]l s¬m]yi jVÙiÄukyuh

ecy{uÎtuEp]eÙy]f[ b³uÄšuh.

zb]ªEfSu c Ey sU>]® x[ztISu ¡]tiSu Eg]Su c

vZß]div PÙh pkVh DZt>]z¨ ptßi Et 59

aÙ}Ey] DZt>]z¨! zb]ªfE>]Tuh, x[ztIkEš]Tuh,

b³uÄEš]Tuh, psuÄEš]Tuh so>Yh k]fiÄuÎvR

ewÈil niÎ[ p<uÊ PÙh aÕuvI<uÎtuEp]eÙ t]e<

vIfunsiÄuÎu.

mH]nEpYkEj] vZEÑ] bÙv]NxuzptiS[Úit®

zpxHY ~v v]Etn s]K] x[k³h vimRdituh 60

vidu>nIti aRËxHith

96

OÕy[Ä[ niÙ[ÄuÎ vZÑh vÙutuh, atYßh

bÙmuÔtuh, vše> \rc{tum]efÜiÙuh s¬m]y

k]Õil atieû t]y[ÊTi tk>ukteÎ ecy{uh.

aœ Ey xHit] vZÑ]® xhGs® xuzptiS[Úit]® Et Hi sIzGtm]nV]t]NxHE߸EnY]nYxhzsy]t[ 61

`Î]l, O>umic{u vš>uÎtuh, aTuÊTuÊ[ niÙ[ÄuÎ

vyum]y vZÑÆL p>x[p>h AzsyiÄuÎtuek]Þ[

vše> s¬m]yi vIsuÎ k]ÕienEÏ]Ùuh xHiÄuv]N

ekÙ[puÔv>]yiÊI>uÎu.

~vh mnuSYmEpYkh gueef>pi xmnVith

skYh dViSEß] mnYEß v]yuRzdummievokjh 62

atuek]Þ[, xkÙgufÆšuÔvn]efÜiÙuh ~kn]y

vY¬iey sztuÄL k]Õil nsiÄuÎ OÕeÏÈ m>h

Ep]eÙ p>]jyeÏTuÊ]vuÎvN `Î[ k>utuÎu.

aEnY]nYxmup¨hB]dEnY]nY]p]zsEyf c

¡]ty® xzávRDEß x>xIEv]t[pÙ]nYut 63

anEY]nYh xH]yiÄukyuh, AzsyiÄukyuh ecy{uÎ

tieû PÙm]yi, kušÊil kUÈm]yi vš>uÎ t]m>

ÏUÄešEÏ]eÙ, b³uÄšuh O>umic{[ vš>uÎu.

avDY] zb]ªf] g]Ev]

x[ztiEy] b]Ù]þ ¡]ty®

vidu>nIti aRËxHith

97

EyS]h c]Î]ni Buw[jIt

Ey c xYu® s>f]gt]® 64

zb]ªfR, psuÄL, x[ztIkL, kuÈikL, b³uÄL

`Îiv>uh, A>ueT aÎm]ef] n]h BÑic{iÈuÔt[

av>uh, s>fh zp]pic{v>uh vDiÄeÏT]N p]TiÙ}]

Êv>]f[.

n mnuESY guf® kþidEnY] Dnvt]mpi

an]tu>tV]d[Bzdh Et mZtkÙ[p] Hi E>]gif® 65

aÙ}Ey] >]jN! Dnv]M]>il Ep]Ùuh AE>]gY

eÊÄUT]et Ever O>u gufh |Ù} teÎ. AE>]gY

miÙ}]ÊvR m>ic{tiN tuÙYm]f[. aÆ[ AE>]gYEÊ]eT

xuKm]yi>iÄeÈ.

avY]Dijh kTukh sIRSE>]gh

p]p]nub³h p>uSh tIÑ[fmuzgh

xt]h Epyh yÎ pibßYxEß]

mnYuh mH]>]j pib zps]mY 66

O>u E>]gÊil niÎuÞ]k]Êtuh, ky[puÔtuh, p]ph

nimiÊmuÞ]kuÎtuh, p>uSvuh, mURc{Eyriytuh,

\zgvum]y tÙEvdn Ep]eÙy]f[ Ezk]Dh. x´nÆL

atien kuTiÄuv]N x]DiÄuh. duRjnÆL at[

k<iyukyiÙ}. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ |tien kuTic{[

s]ßi EnTU. (aÆ[ Ezk]DeÊ aTÄi s]ßciÊn]kU

`ÎRœh).

vidu>nIti aRËxHith

98

E>]g]Rdit] n PÙ]nY]zdiyEß

n eev ÙBEß viSEySu tÊVh

du®EK]Ept] E>]giEf] nitYEmv

n buDYEß DnEB]g]Î exoKYh

E>]gh mUÙh k¨eÏTuÎvR OÎienyuh AxVdiÄuÎiÙ}.

avRÄ[ O>u viSyÊiÙuh xuKmnuBviÄuÎiÙ}.

atuEp]eÙ du®Kh b]Dic{v>uh Dnh, EB]gh `Îivyil

niÎuÔ xuKh ariyuÎiÙ}.

pu>] HYuE¬] n]kE>]x[tVh vEc] Em

dYUEt jit]h ezdopdIh EzpÑY >]jN

duE>Y]Dnh v]>EytYÑvtY]h

kitvtVh p¥it] vRjyßi 68

aÙ}Ey] >]jN! cUtiÙUeT zdopdiey EnTiytukÞiÈ[

pÞ[ w]N aÆEy]T[ prÇi>uÎu, "p]¥vR

xtYx³>]f[, avR kÔc{Ut[ kšiÄuÎiÙ}. atu

ek]Þ[ duE>Y]Dnen tTyU!" `Î[. (`Î]l aÆ[ `eû

v]Änux>ic{iÙ}).

n td[bÙh yMZdun] vi>uDYEt

miEzs] DRmx[t>x] ExvitvY®

zpDVhxinI zkU>xm]Hit] zsIR

mZduezpo™] g¢ti puztepozt]N 69

xomYtEy]T[ vi>uÍm]y bÙh s>iy]y bÙmÙ}.

xomYtyuh bÙvuh kUTiEc{RÎiÈuÔ DRÐm]f[

Ac>iÄeÏETÞt[. zkU>tyiÙUeT xm]H>ic{ e`sV>Yh

n]smTy]N viDiÄeÏÈt]f[. `Î]l xomYteyyuh

vidu>nIti aRËxHith

99

bÙeÊyuh Azsyic{uÔ e`sV>Yh puztpoztM]>iEÙ

y[Ä[ ecÙ}uÎu.

D]Rt>]z¨]® p]¥v]N p]Ùyßu

p]E¥]® xut]x[tv puzt]hþ p]ßu

~k]>imizt]® ku>Ev] EHYkmzß]

jIvßu >]jNxuKin® xmZÍ]® 70

atuek]Þ[, aÆyueT puztM]R p]¥vM]e>

p]ÙiÄukyuh, avR aÆyueT puztM]e> p]ÙiÄu

kyuh ecy{eÈ. ko>v>uh p]¥v>uh OE> sztumizt

ÆEš]TukUTiyv>]yi xEß]SEÊ]Tuh, e`sV>YEÊ]Tuh

kUTi ~kmzßM]>]yi (O>umic{[ k]>YÆL cRc{ ecy[tu

ek]Þ[) O>umic{[ jIviÄeÈ

Em™IBUt® eko>v]f]h tVmdY

tVy{]DInh ku>ukuÙm]jmI™

p]Rœ]N b]Ù]N vnv]xzptp[t]N

Eg]p]yxV xVh ysx[t]t >ÑN 71

aÙ}Ey] >]jN! |Î[ aÆ]f[ ko>vM]>ueTyuh

p]¥vM]>ueTyuh Azsyh. ku>ukuÙh, EH AjmIQ!

aÆyueT aDInÊiÙ]f[. vnv]xdu®KmnuBvic{v>]y

p]¥vM]e>, aÆyueT ysÓien >Ñic{uek]Þ[,

aÆ[ p]ÙiÄU.

x³XV tVh eko>v]N p]¥upueeztR

m] Et¸ß>h >ipv® zp]Rœyßu

xEtY Øit]x[Et n>Edv xREv

du>EY]Dnh Ø]py tVh nE>zà 72

vidu>nIti aRËxHith

100

aÆ[ ko>vM]e> p]¥v>um]yi x³i ecy{iÏiÄU.

niÆšueT |o eev>eÊ sztuÄL AzgHiÄ]

ti>iÄeÈ. aÙ}Ey] >]jN! ave>Ù}]v>uh (p]¥vR)

xtYniS[ÚyuÔv>]f[. aÙ}Ey] >]jN! du>EY]Dnen

aÆ[ niyzßiÄU.

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>Hitv]EkY

ST[ztihEs]¸DY]y® 36

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>Hitv]kYÊil muÏÊiy]r]mÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

101

aDY]yh aW[

vidu> \v]c

xp[tdEsm]N >]Ejzà mnu® xV]yhBuEv]¸zbvIt[

eevciztvI>Y pu>uS]n]k]sh mu¨iBiRG[nt® 1

t]EnEvzàxY Hi Dnu>n]mYh nmEt]¸zbvIt[

aEœ] m>Icin® p]d]nn]mY]Îmtx[tœ] 2

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] eevciztvI>Y! Ak]sÊil

mu¨iek]Þ[ zpH>iÄuÎvE>], m<viÙ}ien (|zàDnuÓi

en) všy[Äuv]N zsmiÄuÎvE>], atumeÙ}Üil xU>Y

>s[mikeš piTiÄuv]N zsmiÄuÎvE>] Af[ |o

ptiEn<[ Epe>Î[ xV]yhBuvmnu prÇiÈuÞ[.

yþ]siSYh s]xti yþ kupYEt

yþ]tiEvÙh BjEt dViSßh

x[ztiyþ Ey]¸>Ñti Bzdms[nuEt

yþ]y]cYh y]cti yþ kËEt 3

yþ]Bij]t® zpkE>]tYk]>Yh

yþ]bEÙ] bÙin] nitYeev>I

azsÌD]n]y c Ey] zbvIti

yþ]k]mYh k]myEt nE>zà 4

vDV] H]xh sVsuE>] yþ mnYEt

vDV] vxÎut Ey] m]nk]m®

p>EÑEzt niRvpti yþ bIjh

x[ztiyh c y® p>ivdEt¸tiEvÙh 5

vidu>nIti aRËxHith

102

yeeþv ÙçV] n x[m>]mItYuv]c

dÊV] c y® kËti y]cYm]n®

yþ]xt® x]ßVmup]xtIH

~Et¸nuy]ßYniÙh p]sHx[t]® 6

siSYnÙ}]Êven s]xiÄukEy] avEn]T[

Ek]piÄukEy] ecy{uÎvN, teÎ EdVSiÄuÎven

s]ßn]Äuv]N amitm]yi zsmiÄuÎvN, x[ztIkšueT

doRb{ÙYeÊ niyzßiÄuv]N zsmiÄuÎvN, O>iÄÙuh

y]ciÄ>ut]ÊvEn]T[ y]ciÄuÎvN, ep]Æc{h

pryuÎvN, \yRÎ kuÙÊil pirÎiÈ[ niSiÍkRÐh

ecy{uÎvN, a>ut]Êt[ k]miÄuÎvN,

puztvDuviEn]T[ kUTi En>Eá]Ä[ pryuÎ sVsu>N,

puztvDuvuem]Ê[ ~k]ßm]yivxic{uek]Þ[ m]nYt

k]hÑiÄuÎvN, anYeû vyÙil viÊiTuÎvN,

xVßh pt[nieyÄuric{[ aDikm]yi p>]ti pryuÎvN,

anYnil niÎ[ `eßÜiÙuh xVIk>ic{iÈ[ at[

O]RÐiÄuÎieÙ}Î[ pryuÎvN, anYN `eßÜiÙuh

nÙ[kiyiÈ[ y]cicEÏ]L nÙ[kiyt]efÎ[ ep]Æc{h

pryuÎvN, du¨en s]ßn]Ä]N zsmiÄuÎvN `ÎI

ptiEn<u EpR eekkšil kyrum]yi k]Õien

pißuT>uÎu5

5 ~t]Îyßi ni>yh p]sHx[t]® `Îuh p]ÚEBdmuÞ[. |o ptiEn<uEpe>

p]sHx[tM]>]y ymdUtM]R n>kÊiEÙy[Ä[ nyiÄuÎu `ÎRËh.

.

yx[minYœ] vRtEt Ey] mnuSY-

x[tx[mihx[tœ] vRtitvYh x DRm®

m]y]c]E>] m]yy] vRtitvY®

x]DV]c]>® x]Dun] zptYuEdy® 7

vidu>nIti aRËxHith

103

tEÎ]T[ O>]L `zpk]>h vRÊiÄuÎuEv] atuEp]eÙ

ay]Eš]Tuh vRÊiEÄÞt]f[. vWn k]fiÄuÎ

vE>]T[ vWnyuh, xtYx³m]yi |TepTuÎvE>]T[

aEtEp]eÙyuh vRÊiEÄÞt]f[.

DZt>]z¨ \v]c

st]yu>u¬® pu>uS® xRvEvEdSu eev yd]

n]p[En]tYœ c tXRvm]yu® EkEnH EHtun] 8

DZt>]z¨R prÇu, "mnuSYeû AyuÓ[ nUr[

vRSm]efÎ[ xkÙEvdÆšiÙuh prÇiÈuÞ[. `ÎiÈuh

`ßu k]>fh ek]Þ]f[ mnuSYN A AyuÓ[ pURÉ

m]yi ÙBiÄ]Êt[?"

vidu> \v]c

ativ]Ed]¸tim]nþ tœ]tY]Eg] n>]Dip

Ezk]Dþ]tiviviX] c miztEzd]Hþ t]ni ST[ 9

~t ~v]xyx[tIÑ[f]® kZßßY]yUhSi EdHin]h

~t]ni m]nv]NG[nßi n mZtYuRBzdmx[tu Et 10

vidu>R prÇu, "aÙ}Ey] >]jN! aDikm]y aBim]nh,

aDikm]yuÔ B]Sfh, tY]gmiÙ}]y[m, Ezk]Dh, ariyu

v]nuÔ amitm]y AzgHh, miztEzd]Hh `ÎI

AerÉm]f[ atinuÔ k]>fh. atYDikh mURc{yuÔ

|o v]šukš]f[ mnuSY>ueT AyuÓien aruÊu

m]ÕuÎt[. |vy]f[ mnuSYen HniÄuÎt[, m>fmÙ}.

>]jN! aÆy[Ä[ nM v>eÈ.

visVx[teexYti Ey] d]>]nYþ]pi gu>utÙ[pg®

vZSÙIptiRdViEj] yþ p]npeeþv B]>t 11

vidu>nIti aRËxHith

104

AEdskZt[ vZÊiHß] dVij]n]h EzpSkþ y®

s>f]gtH] eecv xREv zbªHeef® xm]®

~eet® xEmtY kRtvYh zp]yþiÊmiti zsuti® 12

teÎ visVxic{veû B]>Yey zp]pic{vN, gu>upt[niey

zp]pic{vN, sUzdx[ztIyueT BRÊ]v]y zb]ªfN,

mdYp]niy]y zb]ªfN, gu>utuÙYE>]T[ A¡]piÄu

ÎvN, anY>ueT \pjIvnm]Rgh n¨eÏTuÊuÎvN,

zb]ªfe> Exvk>]yi niEy]giÄuÎvN, s>f]

gten vDic{vN `ÎivR zbªHtYecy[tvEn]T[

tuÙY>]f[. |v>um]yi |TepÈ]l zp]yþiÊh

ecy{femÎ[ Evdh anus]xiÄuÎu.

gZHI vd]EnY]¸npviÍv]kY®

EsS]ÎEB]¬]pYviHihxkþ

n]nRœkZÊY¬kÙi® kZt¡®

xEtY] mZdu® xVRgmueepti vidV]N 13

gZHØnuh, d]nsIÙnuh, xVßh v]Äien tYjiÄ]

Êvnuh, EdvpitZÄLÄ[ niEvdic{ EsSh m]zth

BÑiÄuÎvnuh, HihxiÄ]Êvnuh, anRœmuÞ]Ä]Ê

vnuh, kÙHiÄ]Êvnuh, kZt¡nuh, xtYx³nuh,

xomYnuh ¡]niyum]y vY¬i xVRgh zp]piÄuÎu.

xuÙB]® pu>uS] >]jNxtth zpiyv]din®

azpiyxY tu pœYxY v¬] Ezs]t] c duRÙB® 14

aÙ}Ey] >]jN! zpiym]yi xhx]>iÄuÎvR xuÙBm]f[.

`Î]l azpiyvuh Hitvum]y k]>Yh pryuÎv>uh

atu EkLÄuÎv>uh vše> duRÙB>]f[.

vidu>nIti aRËxHith

105

Ey] Hi DRmh vYp]zsitY HitV] BRtu® zpiy]zpiEy

azpiy]fY]H pœY]ni Etn >]j] xH]yv]N 15

y]et]>uvn]Ef] >]j]vieû |¨]ni¨ÆL

p>igfiÄ]et DRÐeÊ m]zth kfÄieÙTuÊ[

Hitk>m]y azpiyÆL pryuÎt[ avN >]j]vieû

s¬iey vRÍiÏiÄuÎu.

tYEjt[kuÙ]REœ pu>uSh zg]mxY]REœ kuÙh tYEjt[

zg]mh jnpdxY]REœ A«]REœ pZœivIh tYEjt[ 16

kuÙÊin]yieÄ]Þ[ kuÙÊieÙ O>u ahgeÊyuh,

zg]mÊin]yi O>u kuÙeÊyuh, >]jYÊin]yi O>u

zg]meÊyuh, A«]vin]yi BUmieyÊeÎyuh tYjiEÄ

Þt]f[.

ApdRœh Dnh >EÑÌ]>]znEÑÍeen>pi

A«]nh xtth >EÑÌ]ee>>pi Deen>pi 17

ApÊuk]Ùh muNkUÈiÄÞ[ Dnh xUÑic{uevy[Äfh.

DnEÊÄ]šDikh B]>Yey >ÑiÄfh. `Î]l

DneÊÄ]šuh, B]>YeyÄ]šumDikh O>uvN xVyh

>ÑiEÄÞt]f[.

\¬h my] dYUtk]EÙ¸pi >]j-

eeÎvh yu¬h vcnh zp]tipIy

tedoSDh pœYmiv]tu>xY

n E>]cEt tv eevciztvI>Y 18

vidu>nIti aRËxHith

106

aÙ}Ey] zp]tipIy (zptIpeû puztN)! cUtukšic{u

ek]Þi>uÎ xmyÊuteÎ w]N aÆEy]T[ prÇi

>uÎu, "aÙ}Ey] eevciztvI>Y! |t[ \citmÙ}" `Î[.

`Î]l E>]giÄ[ OoSDh >uciÄ]ÊtuEp]eÙ

aÆy[Ä[ at[ >ucic{iÙ}.

k]eek>im]hþiztbRH]MyU>]N

p>]eejS[Ú]® p]¥v]³]Rt>]eze¨®

HitV] xihH]N Ezk]¨uk]N gUHm]n®

zp]p[Et k]EÙ Es]cit] tVh nE>zà 19

aÙ}Ey] >]jN! viviDvRÉÊiÙuÔ cirkukšuÔ

myiÙukš]kuÎ p]¥vM]e> evruh k]Äkš]kuÎ

D]RÊ>]z¨M]e>eÄ]Þ[ p>]jyeÏTuÊuv]N aÆ[

AzgHiÄuÎu. xihHÆeš O<iv]Äi kurun>ikešy]f[

aÆ[ xh>ÑiÄuÎt[. xmyh v>uEá]L aÆy[Ä[

|tinuEvÞieyÙ}]h du®KiEÄÞiv>uh.

yx[t]t n zkuDYti xRvk]Ùh

BZtYxY B¬xY HiEt >txY

tx[miNBZtY] BRt>i visVxßi

n eecnm]pXu p>itYjßi 20

aÙ}Ey] kuEÇ! y]et]>u xV]mi (yjm]nN) teÎ

B¬ipURvh ExviÄuÎ ExvkE>]T[ O>iÄÙuh EdSY

eÏTuÎiÙ}Ey], ay]šil ave>Ù}]h visV]xmRÏiÄuÎu;

ApÊu v>uEá]L avR ay]eš tYjiÄuÎumiÙ}.

n BZtY]n]h vZÊixhE>]DEnn

b]HYh jnh xw[jiGZEÑdpURvh

vidu>nIti aRËxHith

107

tYjßi EHYnmucit]v>uÍ]®

x[nig[D] HYm]tY]® p>iHInEB]g]® 21

teû BZtYM]>ueT Evtnh tTÇuevc{uek]EÞ],

avRÄuÔ xH]yDnh niRÊievc{uek]EÞ] O>uvN

xáÊ[ vRÍiÏiÄuv]N AzgHiÄ>ut[. yjm]nEn]T[

x[EnHmuÔ mzßim]R Ep]Ùuh tÆšueT v>um]nh

niÙc{uk<iÇ]l pieÎ yjm]nentie> ti>iyukyuh,

(ApÊu v>uEá]L) ay]eš \EpÑiÄukyuh

ecy{uÎu.

kZtY]ni pURvh p>ixhKY]y xRv]-

fY]yvYy]vnu>Up]h c vZÊih

xhgZH[fIy]dnu>Up]N xH]y]N

xH]yx]DY]ni Hi duS[k>]fi 22

ecy{uv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆešyuh En>eÊ nÎ]yi

niþyiÄukyuh, v>vuecÙvukLÄnux>ic{[ m]zth

BZtYM]>ueT sášh zkmIk>iÄukyuh ecy[tiÈ[ >]j]v[

anuEy]jYm]y xH]yh (xHzpvRÊkR) EtETÞ

t]f[. `eßÎ]l xH]yh ek]Þ[ EnT]N k<iy]Ê

t]yi OÎumiÙ}.

aBizp]yh Ey] viditV] tu BRtu®

xRv]fi k]>Y]fi kE>]tYtzàI®

v¬] Hit]n]mnu>¬ A>Y®

s¬i¡ AE«v Hi Ex]¸nukáY®

yjm]neû aBizp]yeÊ ariÇiÈ[ (atnux>ic{[)

`Ù}] k]>YÆšuh mTiyiÙ}]et ecy{uÎvnuh, m]nYnuh,

vidu>nIti aRËxHith

108

yjm]nN Hitk>m]ytum]zth pryuÎvnuh, teû

s¬ieyyuh, t]num]yi b³eÏTuÎv>ueT s¬ieyyuh

ariyuÎvnum]y Exvken >]j]v[ teû >Þ]meÊ

A«]v]yi k>uEtÞt]f[.

v]kYh tu Ey] n]zdiyEt¸nusi¨®

zptY]H yþ]pi niyujYm]n®

zp¡]Bim]nI zptikUÙv]dI

tY]jY® x t]dZ¬V>eeyv BZtY® 24

yjm]nN A¡]piÄuEá]L anux>iÄ]Êvnuh,

`eßÜiÙuh k]>Yh ~Ù[piÄuEá]L atuecy{uv]N

vixÐtiÄukyuh ecy{uÎvnuh, teû buÍiyil aBi

m]niÄuÎvnuh, (yjm]nN) zptikUÙm]yi xhx]>iÄu

Îvnum]y BZtYen \TenteÎ tYjiEÄÞt]f[.

ax[tçmk}IbmdIRGxUzth

x]nuEzk]sh s}Ñ[fmH]>YmeenY®

aE>]gj]tIymud]>v]kYh

dUth vdßY¨guEf]ppÎh 25

gRv{iÙ}]ÊvN, xmRœN, Ej]Ùi ecy{]et nIÈi

evy[Ä]ÊvN, dyyuÔvN, sucitVmuÔvN, anY>]l

xV]DIniÄeÏT]ÊvN, E>]gÆeš]ÎumiÙ}]Ê kuTuhb

Êil pirÎvN, \d]>m]yi xhx]>iÄuÎvN `Îi

Æen `Èu gufÆL \Ôvn]yi>iÄfh O>u ExvkN

`Î[ pryeÏTuÎu.

n visV]x]´]tu p>xY EgHh

gE¢Î>Eþty]En] vik]EÙ

vidu>nIti aRËxHith

109

n ctVE> nisi tiS[EÚÎigUE™]

n >]jnY]h Ey]Sith zp]RœyIt 26

En>h |>uÈiy EsSh anYgZHÊil, En>eÊ

ariyic{iÈ]efÜil Ep]Ùuh, visV]xpURv{h Ep]k>ut[.

anYeû muÕÊ[ (n]Ù[ÄvÙyil) >]ztixmyh Ošic{i>i

Ä>ut[. >]jxhb³muÔ (>]jkuTuhbÊieÙ ahgEm]

aeÙ}Üil >]j]v[ EzpmiÄuÎvEš] Ay) x[ztIey

AzgHiÄ>ut[.

n ni×vh xztgtxY gE¢t[-

xhxZ¨mzßxY kuxhgtxY

n c zbUy]Î]sVx]mi tVyIti

x k]>fh vYpEdsh tu ku>Y]t[ 27

nIcM]>um]yi xHvxic{uek]Þ[ av>um]yi teû

>HxYÆL cRc{ ecy{uÎvnum]y >]j]vieû tI>um]n

eÊ `tiRÄ>ut[. "w]N nieÎ visVxiÄuÎiÙ}" `Î[

ay]Eš]T[ En>iÈ[ O>iÄÙuh pry>ut[. `Î]l Ever

`eßÜiÙuh k]>fh prÇ[ O<iÇum]rfh.

GZfI >]j] puhþÙI >]jBZtY®

puEzt] zB]t] viDv] b]Ùpuzt]

Exn]jIvI Ec]ÍZtB¬ ~v

vYvH]E> eev vRjnIy]® xYuE>Et 28

amitm]yi dyyuÔ >]j]v[, aBix]>ik, >]jExvkN,

puztN, xEH]d>N, AFkuÇuÔ viDv, eexnikN,

vÙut]y n¨mnuBvic{y]L `Îive> vYvH]>Æšil

O<iv]EÄÞt]f[.

vidu>nIti aRËxHith

110

guf] ds x[n]nsIÙh BjEß

bÙh >Uph xV>vRfzpsuÍi®

x[pRsþ g³þ visuÍt] c

zsI® exokum]>Yh zpv>]þ n]>Y® 29

ptiv]yi x[n]nh ecy{uÎvN |o pÊ[ k]>YÆL

ÙBiÄuÎu bÙh, xoà>Yh, nÙ} xV>h, \c{]>fsuÍi,

mZdux[pRsh, xug³h, visuÍi, e`sV>Yh, ahg

xoS[Úvh, xuà>ikš]y x[ztIkL.

guf]þ SúitBu¬h BjEß

AE>]gYm]yuþ xuKh bÙh c

an]viÙh c]xY BEvdptYh

n eecnm]dYUn |ti Ñipßi 30

mitm]yi BÑiÄuÎvN Ar[ gufÆL vÎuEc>uÎu.

AE>]gYh, AyuÓ[, xuKh, bÙh, E>]gmiÙ}]Ê xßti

kL, amit]H]>ieyÎ[ A>uh aven aDiEÑpiÄu

ÎumiÙ}.

akRmsIÙh c mH]snh c

EÙ]kdVi¨h bHum]yh nZshxh

aEdsk]Ù¡mni¨EvSh

~t]NgZEH n zptiv]xyIt 31

`EÏ]<uh a>ut]Êt[ ecy{uÎvnuh, amitm]yi

BÑiÄuÎvN, `Ù}]v>uh evruÄuÎvN, vWkN,

Edsk]ÙÆeš ariy]ÊvN, s>iy]yi EvSh D>iÄ]

ÊvN `ÎivRÄ[ vIÈil t]mxiÏiÄ>ut[.

vidu>nIti aRËxHith

111

kd>Ym]Ezk]skmzsuth c

v>]kxhBUtmm]nYm]ninh

niS[ÚU>ifh kZteev>h kZtG[nh

~t]NBZs]REt]¸pi n j]tu y]Ect[ 32

`ztm]zth ApÊilepÈ]Ùuh pisuÄN, anYe>

aDiEÑpiÄuÎvN, s]x[zt¡]nmiÙ}]ÊvN, nIcN,

bHum]nmRHiÄuÎve> Ad>iÄ]ÊvN, zkU>N,

kÙHiÄuÎvN, nàiyiÙ}]ÊvN `ÎivE>]T[ y]ciÄ

>ut[.

xhk}i¨kRm]fmtizpv]dh

nitY]nZth c]dZ™B¬ikh c

vikZ¨>]gh bHum]ninh c]-

EpYt]Î ExEvt n>]Dm]N ST[ 33

vip>ItkRÐÆeš ecy{uÎvN, p>uSm]yi xhx]>iÄu

ÎvN, `Îuh etÕ[ ecy{uÎvN, EdvM]E>]T[ dZ™m]y

B¬iyiÙ}]ÊvN, x[EnHmiÙ}]ÊvN, xVyh EkmenÎ[

B]viÄuÎvN `ÎI mnuSY]DmM]>um]yi O>iÄÙuh

xHvxiÄ>ut[ (ExviÄ>ut[).

xH]yb³n] HYRœ]® xH]y]þ]Rœb³n]®

aEnY]nYb³n]Eveto vin]EnY]nYh n xiDYt® 34

aRœÆL (EnTuv]nuEÌsiÄuÎ k]>YÆL) `EÏ]<uh

xH]yeÊ Azsyic{i>iÄuÎu. xH]yh aRœeÊyuh

Azsyic{i>iÄuÎu. aEnY]nYh Azsyic{i>iÄuÎ

|v>Þuh OÎiÙ}]et meÕ]Î[ x]DiÄuÎtÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

112

\t[p]dY puzt]nnZf]hþ kZtV]

vZÊih c EtEBY]¸nuviD]y k]h cit[

Ø]En kum]>I® zptip]dY xRv]

a>fYxhEØ] munivd[buBUESt[ 35

puztM]e> jniÏic{iÈ[ avRÄ[ `eßÜiÙuh v>um]n

m]Rgh ~ReÏTuÊiyiÈ[ ave> xVtzß>]Äi, epF

mÄeš Ey]gYM]>ueT eekkšiEÙÙ[pic{iÈ[ O>uvN vnÊi

EÙy[Ä[ Ep]yi munieyEÏ]eÙ vxiÄuv]N AzgHiEÄ

Þt]f[.

Hith yXRvBUt]n]m]«nþ xuK]vHh

tt[ku>Y]dIsVE>] EHYtMUÙh DRm]RœxiÍEy 36

>]j]v[ xRvjIvikLÄuh Hitk>m]ytuh, tniy[Ä[

xuKh nÙ[kuÎtum]y kRÐÆL ecEy{Þt]f[. `eß

Î]l avy]f[ (|Ê>h kRÐÆš]f[) DRÐh, aRœh

`Îiv ÙBiÄuv]nuÔ mUÙk]>fh.

buÍi® zpB]vx[Etjþ xÊVmuË]nEmv c

vYvx]yþ yxY xY]ÊxY]vZÊi Byh kut® 37

buÍi, aDik]>h, EtjÓ[, so>Yh, bÙh, \X]Hh,

Øi>zpyt[nh `Îiv \ÔvN v>um]nm]RÅeÊÄuric{[

`ßiN ByÄfh?

psY Ed]S]Np]¥eevRvizgEH tVh

yzt vYEœ>Îpi Edv]® xszk]®

puezetReev>h nitYmudVig[nv]Ex]

ys® zpf]Es] dViSt]h c HRS® 38

vidu>nIti aRËxHith

113

|zànuh EdvM]>uh Ep]Ùuh du®KiÏiÄuÎt]y

p]¥v>um]yuÔ sztutyil aÆ[ |o Ed]SÆeš

k]EfÞt]f[. av puztM]e>EÏ]ÙuÔvE>]TuÔ

eev>h, `Îuh vY]kuÙtEy]TukUTiy jIvith, ko>v

M]>ueT kIRÊi nsiÄl, sztuÄLÄ[ xEß]Si

Äuv]nuÔ avx>muÞ]kuk `Îivy]f[.

BIS[mxY Ek]px[tv EczàkÙ[p

Ezd]fxY >]¡þ yuDiS[Úi>xY

\X]dEyEÙ}]kmimh zpvZÍ®

EsVEt] zgHx[ti>Ygiv]ptNEK 39

BIS[mR, Ezd]fR, yuDiS[Úi>>]j]v[ `Îiv>ueTyuh

|zàtuÙYn]y aÆyueTyuh Ezk]Dh, Ak]sÊuniÎ[

BUmiyiEÙy[Ä[ ptiÄuÎ DUmEktuvienEÏ]eÙ, |o

EÙ]keÊy]km]nh nsiÏiÄuh.

tv puztsth eecv kRf® pW c p]¥v]®

pZœivImnus]Exyu>KiÙ]h x]g>]hb>]h 40

aÆyueT nUrupuztM]>uh, kRfnuh, pWp]¥v>uh

EcRÎ[ xmuzdh vx[ztm]yfiÇ |o BUmiey mu<uvN

B>iÄeÈ.

D]Rt>]z¨] vnh >]jN vY]zG]® p]¥uxut] mt]® m] vnh Ci³i xvY]zGh m] vY]zG]ÎInEs] vn]t[ 41

D]RÊ>]z¨M]R vnvuh, p]¥vR kTuvkšum]f[

`Îu w]N k>utuÎu. kTuvkEš]eT]Ïh aÆ[ k]Èien

vidu>nIti aRËxHith

114

mu<uvN muric{ukšy>ut[ (nsiÏiÄ>ut[). kTuvkešyuh

k]Èil niÎ[ O]Tic{ukšyukyum>ut[.

n xY]dVnmZEt vY]zG]nVY]zG] n xYu® äEt vnh vnh Hi >ÑYEt vY]ezeGRvY]zG]N >Ñti k]nnh 42

kTuvkšieÙ}Üil vnh niÙniÙ[ÄyiÙ}. vnmieÙ}Üil

kTuvkšumuÞ]yi>iÄukyiÙ}. vnh kTuvkš]Ù]f[

>ÑiÄeÏTuÎt[. kTuvkeš vnvuh >ÑiÄuÎu.

n tEœ¢ßYkÙY]f]® pE>S]h Evdituh guf]N

yeeœS]h ¡]tumi¢ßi eenRgufYh p]pEctx® 43

nMyiÙ}]Êv>]y p]pmnx[kR anY>ueT Ed]SÆeš

ariyuv]N |¢iÄuÎtuEp]eÙ av>ueT gufÆeš

ariyuv]N |¢iÄuÎiÙ}.

aRœxiÍih p>]mi¢N DRmEmv]ditþE>t[

n Hi DRm]deeptYRœ® xVRgEÙ]k]div]mZth 44

xkÙ \dYmÆšiÙuh vijyh AzgHiÄuÎvN AdYh

et]È[ DRÐh teÎ Ac>iÄeÈ. `eßÎ]l xVRÅÊil

niÎ[ amZth `Î Ep]eÙ DRÐÊil niÎ[ k]>Y

xiÍiey EvRti>iÄuv]N x]DYmÙ}.

yxY]«] vi>t® p]p]t[kÙY]Ef c niEvsit®

Etn xRvmidh buÍh zpkZtiRvikZtiþ y] 45

y]et]>uveû mnÓ]Ef] p]pÊil niÎ[ vi>mic{[

nMyil \rÏic{i>iÄuÎt[, avN xkÙtienyuh

vidu>nIti aRËxHith

115

zpkZtieyyuh vikZtieyyuh (eenxRgikm]y

B]veÊyuh vik]>Æešyuh) ariyuÎu.

Ey] DRmmRœh k]mh c yœ]k]Ùh niESvEt

DRm]Rœk]mxhEy]gh Ey]¸muEztH c viàti 46

y]et]>uvN DRÐh, aRœh, k]mh `Îivey \citm]y

xmyÊ[ anuS[ÚiÄuÎuEv], ayL |o EÙ]kÊiÙuh

p>EÙ]kÊiÙuh DRÐh, aRœh, k]mh `Îiv O>umic{[

EnTuÎu.

xhniy¢ti Ey] EvgmuËith Ezk]DHRSEy]®

x zsiEy] B]jnh >]jnYþ]pXu n muHYti 47

aÙ}Ey] >]jN! Ezk]Dh, HRSh `ÎivyueT \oÄien

A>]Ef] niyzßiÄukyuh, Apt[GÈÊil

Em]HiÄ]ti>iÄukyuh ecy{uÎuEv] ay]L

e`sV>YeÊ zp]piÄuÎu.

bÙh pW viDh nitYh pu>uS]f]h niEb]D Em

yÊu b]HubÙh n]m kniS[Úh bÙmucYEt 48

am]tYÙ]EB] Bzdh Et dVitIyh bÙmucYEt

DnÙ]Bx[tZtIyh tu bÙm]HuRjigISv® 49

yÊVxY xHjh >]jNpitZeept]mHh bÙh

aBij]t bÙh n]m tc{tuRœh bÙh x[mZth 50

Eyn EtVt]ni xRv]fi xq[gZHIt]ni B]>t

yd[bÙ]n]h bÙh EzsS[Úh tt[zp¡] bÙmucYEt 51

vidu>nIti aRËxHith

116

mnuSY>ueT bÙh aWuviDÊiÙuÔt]f[, avey

`Îil niÎriÇ]Ùuh. b]HubÙh (eeky{UÄ[) Af[

atil ~Õvuh mHtVh kurÇt[. nÙ} mzßim]>u

Þ]yi>iÄuÎt]f[ >Þ]meÊ bÙh. DnÙ]Bh

mUÎ]meÊ bÙemÎ[ pryeÏTuÎu. eeptZkm]yi

ÙBiÄuÎt]y aBij]tbÙh n]Ù]meÊ bÙm]f[.

y]et]Îin]l |veyÙ}]h teÎ xá]diÄeÏTuÎuEv],

bÙÆšueTeyÙ}]h bÙvuh EzsS[Úvum]y A buÍi

bÙh aW]meÊ bÙemÎ[ pryeÏTuÎu.

mHEt Ey]¸pk]>]y n>xY zpBEvÎ>®

Etn eev>h xm]xjY dU>EØ]¸x[mIti n]sVExt[ 52

tniy[Ä[ vÙut]y \pzdvh ecy{uv]N s¬iyuÔ

mnuSYEn]T[ eev>h xá]dic{iÈ[ w]N ay]šil niÎ[

vše> akeÙy]f[ `Î[ cißic{[ AsVxiÄ>ut[.

x[ztISu >]jxu xREpSu xV]DY]Ey sztuExviSu

EB]Eg c]yuSi visV]xh k® zp]¡® kRtumRHti 53

x[ztIkL, >]j]ÄM]R, xRÏÆL, xVym]yi pÚic{ vidY,

sztuÄšum]yi xHvxiÄuÎvR, EB]gÆL, AyuÓ[

`Îivyil buÍiyuÔ ARÄ]f[ visVxiÄuv]N

x]DiÄuk?

zp¡] sE>f]BiHtxY jEß]-

þikiXk]® xßi n ecoSD]ni

n EH]mmzß] n c mhgÙ]ni

n]œRvf] n]pYgd]® xuxiÍ]® 54

vidu>nIti aRËxHith

117

buÍiy]kuÎ aáuek]Þ[ muriEvÕven cikiXiÄu

v]N s¬iyuÔ OoSDEm] eevdYEn] |Ù}. EH]m

mzßÆL, pufYkRÐÆL, aœRvEvdÊieÙ mzßÆL

(aœv] zkiykL), viSoSDÆL `Îivy[Ä[ |Ä]>Y

Êil x]mRœYmiÙ}.

xRpþ]g[niþ xihHþ kuÙpuztþ B]>t

n]vE¡y] mnuESYf xREv Et HYtiEtjx® 55

xRph, ag[ni, xihHh, kuÙInN `Îive> avgfiÄ

>ut[, `eßÎ]l |vR atiEtjxVikš]f[.

ag[nix[EtEj] mHEÙ}]Ek gU™x[tiS[Úti d]>uSu

n Ec]pyuÜ[Et tÌ]>u y]vEÎ] dIpYEt pee>® 56

ag[ni |o EÙ]kÊil atYßh EtjÓuÔ vx[tu

v]f[. at[ virkil gup[tm]yi>iÄuÎu. `Î]Ùuh

Ae>ÜiÙuh virkien kÊiÄuÎtuve> at[ virkien

`>iÄuÎiÙ}.

x ~v KÙu d]>uEBY] yd] niRmœY dIpYEt

td] tc{ vnh c]nYÎiRdHtY]su Etjx] 57

virkukS[fÆšueT GRSfÊiÙUeT \Þ]kuÎ ag[ni

A virkien m]ztmÙ}, mu<uvN vneÊyuh,mÕu pÙti

enyuh kÊic{]áÙ]ÄuÎu.

~vEmv kuEÙ j]t]® p]vEk]pmEtjx®

Ñm]vEß] ni>]k]>]® k]S[EÚ¸g[ni>iv Es>Et 58

vidu>nIti aRËxHith

118

|zpk]>h teÎ ag[nieyEÏ]eÙ EtjÓuÔv>]f[

kuÙInR. ÑmyuÔv>]y avR tÆšil Ošic{i>iÄuÎ

Ezk]D]g[niyueT y]et]>u ÙÑfvuh

purÊuk]fiÄuÎiÙ}.

Ùt]DRm] tVh xpuzt® s]Ù]® p]¥uxut] mt]®

n Ùt] vRDEt j]tu mH]zdummn]zsit] 59

aÆyueT puztM]>uh aÆuh vÔikešEÏ]eÙyuh,

p]¥vM]R x]ÙvZÑÆešEÏ]eÙyum]f[. mH]vZÑ

Æeš AzsyiÄ]et vÔikL vš>uÎiÙ}.

vnh >]jhx[tVh xpuEzt]hbiEky

xihH]nVEn p]¥v]hx[t]t viÍi

xiheeHRviHInh Hi vnh vinEsYt[-

xihH] vinEsYyuR äEt vEnn 60

aÙ}Ey] >]jN! aÆyueT puztM]>uh aÆuh vneÊ

EÏ]eÙyuh, p]¥vM]R xihHÆešEÏ]eÙ yum]f[

`Î[ ariyU. xihHÆšiÙ}]Ê vnh nsic{uEp]kuh.

vnmieÙ}Üil xihHÆšuh nsic{uEp]kuh.

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

xp[tztihEs]¸DY]y® 37

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>v]kYÊil muÏÊiEy<]mÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

119

aDY]yh Ar[

vidu> \v]c

\oRDVh zp]f] HYut[zk]mßi yUn® Øvi> Ayti

zptYuË]n]Biv]d]BY]h punx[t]NptipdYEt 1

vidu>R prÇu, "vZÍn]y O>]L (teû gZHÊil

atiœiy]yi) xm]gtn]kuEá]L yuv]vieû zp]fN

mukšiEÙy[Ä[ \y>uÎu. A yuv]v[ `<uEÎlÄukyuh,

A vZÍen aBiv]dnh ecy{ukyuh ecy{uÎEt]eT

ay]šueT zp]fN pURv{ØitiyiÙ]kuÎu.

pIÚh dÊV] x]DEv¸BY]gt]y

AnIy]p® p>iniRfijY p]edo

xuKh pZ¨V] zptiEvdY]«xhØh

tEt] ddY]dÎmEvÑY DI>® 2

jÙh ek]ÞuvÎ[ x´nm]y atiœiyueT p]dÆL

k<uki kusÙ]EnVSfh nTÊiyEsSh teû k]>YÆL

prÇiÈ[ piÎIT[ `Ù}]h p>igfic{[ AH]>h nÙ[EkÞ

t]f[.

yExY]dkh mDupRkh c g]h c

n mzßvit[zptigZH[f]ti EgEH

EÙ]B]d[By]dRœk]RpfYEt] v]

txY]nRœh jIvitm]Hu>]>Y]® 3

EÙ]Bh, Byh, pisuÄ[, eevmnxYh mUÙEm] y]et]>uveû

vIÈil (eevdik) mzßÆeš ariyuÎ atiœi jÙh,

vidu>nIti aRËxHith

120

mDupRÄh, psu `Îivey xVIk>iÄuÎiÙ}Ey] ay]šu

eT jIvith vYRœm]efÎ[ arivuÔvR pryuÎu.

cikiXk® sÙYkRt]vkIRfI

x[Etn® zkUE>] mdYEp] zBUfH] c

Exn]jIvI zsutivizk]ykþ

BZsh zpiEy]¸pYtiœiREn]dk]RH® 4

cikiXkN, AyuDh niRÐiÄuÎvN, zbªc>Yzvth

ÙhGic{vN, kÔN, zkU>N, mdYp]ni, zBUfHtY

ecy[tvN, eexnikN, EvdÆeš viÙ[ÄuÎvN

`ÎivR gZHØN atYßh zpiyeÏÈv>]efÜiÙuh

avR atiœikš]yi jÙh nÙ[ki xVIk>iÄeÏT]N

Ey]gY>Ù}.

aviEzkyh Ùvfh pkVmÎh

dDi ÑI>h mDu eetÙh GZth c

tiÙ]m]hxh mUÙPÙ]ni s]kh

>¬h v]x® xRvg³] guQþ 5

\Ï[, Evvic{ AH]>h, eetR, p]l, EtN, `É, eny{[,

`Ô[, m]hxh, p<ÆL, mUÙÆL, pc{ÄrikL, nirh

piTiÏic{ tufi, xug³zdvYÆL, sRÄ> `Îiv

zb]ªfN viÙ[Ä>ut[.

aE>]SEf] y® xmEÙ]¨k]Wn®

zpHIfEs]Ek] gtx³ivizgH®

nià]zpshEx]p>t® zpiy]zpiEy

c>Îud]xInvEdS BiÑuk® 6

vidu>nIti aRËxHith

121

EdSYeÏT]Êvnuh, xVRÉeÊyuh mFkÈeyyuh

tuÙYm]yiÄ>utuÎvnuh, Es]kmiÙ}]Êvnuh, kUÈukUTu

kEy] kÙHiÄukEy] ecy{]Êvnuh, niàeyyuh

zpshxeyyuh avgfiÄuÎvnuh, \d]xInn]yi

zpiyvuh, azpiyvuh anuBviÄuÎvnum]yvN s>iy]y

BiÑuv]f[ (xÎY]xiy]f[).

nIv]>mUEÙhguds]kvZÊi®

xuxhyt]«]g[nik]E>YSVEc]dY®

vEn vxÎtiœiSVzpmEÊ]

Du>³>® pufYkZEdS t]px® 7

vnÊil vš>uÎ a>iEy], OoSDikEš], pc{ÄrikEš]

k<ic{u jIviÄuÎvnuh, s>iy]y A«niyzßf

muÔvnuh, ag[niey s>iy]yi xh>ÑiÄuÎvnuh,

vnÊil vxic{uek]Þ[ atiœikEš]T[ Ad>Ev]eT

ep>um]ruÎvnum]yvN EzsS[Ún]y t]pxn]f[.

apkZtV] buÍimEt] dU>EØ]¸x[mIti n]sVExt[ dIReGo buÍimEt] b]HU y]BY]h Hihxti Hihxit® 8

buÍim]n]y vY¬iey \pzdvic{iÈ[ t]N ay]šil niÎ[

dUe>y]efÎ[ vic]>ic{[ AsVxiÄ>ut[. buÍim]M]>ueT

eekkL nIšmuÔvy]f[. ay]eš Hihxic{ve> A

nIÞ eekkL HihxiÄuÎu.

n visVExdvisVx[Et visVx[Et n]tivisVExt[

visV]x]d[Bymut[pÎh mUÙ]nYpi nikZßti 9

vidu>nIti aRËxHith

122

visV]xEy]gYnÙ}]Êvnil visVxiÄ>ut[. visV]x

Ey]gYn]yvnil Ep]Ùuh amitm]yi visV]xmRÏi

Ä>ut[. visV]xÊiÙUeT \d[BviÄuÎ Byh O>uveû

Ev>ukešEÏ]Ùuh ECdiÄuÎu.

anIRSYuRgup[td]>® xY]t[

xhviB]gI zpiyhvd®

s}Ñ[Ef] mDu>v]k[ x[ztIf]h

n c]x]h vsEg] BEvt[ 10

axUyyiÙ}]Êvnuh, B]>Yey >ÑiÄuÎvnuh, teû

pÄÙuÔt[ mÕuÔv>um]yi pÜiTuÎvnuh, zpiym]yi

xhx]>iÄuÎvnuh, xomYnuh, x[ztIkEš]T[ mDu>m]yi

xhx]>iÄuÎvnum]yi>iÄfh `Î]l avRÄ[

pURÉm]yuh vseÏT>ut[.

pUjnIy] mH]B]g]® pufY]þ gZHdIp[ty® x[ztiy® zsiEy] gZHExY]¬]x[tx[m]zdÑY] viEsSt® 11

x[ztIkL pUj aRHiÄuÎv>uh, mH]B]gYmuÔv>uh,

pviztkšuh, vITiN Es]BEykuÎv>uh, vITieû e`sV>Y

vum]efÎ[ pryeÏTuÎu. atuek]Þ[ avR

viEsSic{uh >ÑiÄeÏETÞt]f[.

pitu>߮pu>h ddY]M]tuRddY]MH]nxh

Eg]Su c]«xmh ddY]XVyEmv kZSih zvEjt[ BZeetYRvfijYc]>h c puezet® ExEvt zb]ªf]N 12

aß®pu>h a¢enyuh, aTuÄš aÐeyyuh, psu

eÊ]<uÊ[ tniy[Ä[ xmn]y O>]ešyuh ~Ù[piEÄ

Þt]f[. kZSi t]N teÎ En]Äfh. eevsYM]>]y

vidu>nIti aRËxHith

123

atiœikeš BZtYM]e>eÄ]Þuh, zb]ªf>]y atiœi

keš puztM]e>eÄ]Þuh ExviEÄÞt]f[.

ad[EBY]¸g[niRzbªt® Ñztms[mEn] EÙ]HmuËith

EtS]h xRvztgh Etj® xV]xu Ey]niSu s]mYti 13

tI evÔÊil niÎuh, ÑztiyN zb]ªfnil niÎuh,

EÙ]Hh kÙ}il niÎuh \Þ]yt]f[. atuek]Þ[ av

yueT (tI, ÑztiyN, EÙ]Hh `ÎivyueT) xRvvY]pi

y]y EtjÓ[ av>ueT \d[BvØ]nÆšum]yi (evÔh,

zb]ªfN, kÙ}[ `Îivyum]yi)xáRÄh v>uEá]L

smiÄuÎu.

nitYh xß® kuEÙ j]t]® p]vEk]pmEtjx®

Ñm]vEß] ni>]k]>]® k]S[EÚ¸g[ni>iv Es>Et 14

kuÙInR xd] ag[nieyEÏ]eÙ EtjÓuÔv>]f[. Ñm

yuÔv>]y avR virkil niHitm]yi>iÄuÎ ag[ni

eyEÏ]eÙ tÆšil Ošic{i>iÄuÎ Ezk]D]g[niyueT

y]et]>u ÙÑfvuh purÊuk]fiÄuÎiÙ}.

yxY mzßh n j]nßi b]HY]þ]BYß>]þ Ey

x >]j] xRvtþÑuþi>eemsV>Yms[nuEt 15

y]et]>uveû >HxYh ay]šueT kUeTyuÔvE>],

aÙ}]ÊvE>] Ay A>uhteÎ ariy]ti>iÄukyuh,

`Î]l (anY>ueT `Ù}] >HxYÆšuh) c]>M]>iÙUeT

ariyukyuh ecy{uÎ >]j]v[ Ø]yiy]y e`sV>Yh

EnTuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

124

k>iSYÎ zpB]ESt kZt]EnYv c dRsEyt[

DRmk]m]Rœ k]>Y]fi tœ] mEzß] n BidYEt 16

ecy[tuek]Þi>iÄuÎ k]>YÆL Ae>yuh

ariyiÄ>ut[. DRÐh, aRœh `Îiv xhb³ic{

k]>YÆšil ecy[tuk<iÇvey m]zth anYR ariyeÈ.

azpk]>h aÆyueT >HxYcRc{kL O>iÄÙuh purÊ

riy]ti>iÄeÈ.

gi>ipZS[Úmup]>uHY zp]x]dh v] >EH]gt®

a>EfY ni®sÙ]Ek v] tzt mEzß] viDIyEt 17

pRvtÊieû mukšil kyriyiEÈ], >HxYm]yi ek]È]>

Êieû mÈuÏ]vil evEc{], m>Æšuh, ecTikšumiÙ}]Ê

vijnzpEdsÊuevEc{] >HxYcRc{ ecEy{Þt]f[.

n]xuHZt[p>mh mzßh B]>t]RHti Evdituh

ap¥iEt] v]pi xuHZt[p¥iEt] v]pYn]«v]N

am]EtY HYRœÙip[x] c mzß>ÑfEmv c 18

aÙ}Ey] B]>t! p¥itnÙ}]Ê xuHZEÊ], p¥itn]

efÜiÙuh |zàiyniyzßfmiÙ}]Ê xuHZEÊ] >]jkIy

>HxYÆL ariyuv]N p]TiÙ}]Êt]f[. O>]eš

nÎ]yi p>IÑiÄ]et ay]eš mzßiy]yi niymiÄ>ut[.

`eßÎ]l >]j]vieû Dnxá]dnvuh, >HxYh

xUÑiÄÙuh mzßiey Azsyic{i>iÄuÎu.

kZt]ni xRvk]>Y]fi yxY v] p]RSd] vidu®

gU™mzßxY nZpEtx[txY xiÍi>xhsyh 19

vidu>nIti aRËxHith

125

y]et]>uveû xkÙzpvRÊikšuh ecy[tuk<iÇiÈu

m]zth ay]šueT anuc>M]R Ep]Ùuh ariyuÎuEv],

>HxYeÊ gU™m]yi >ÑiÄuÎ A >]j]v[

vijyiÄuemÎtil xhsymiÙ}.

azpsx[t]ni kRm]fi Ey] Em]H]dnutiS[Úti

x EtS]h vip>izBhEs zBsYEt jIvit]dpi 20

y]et]>uvN Em]HÊiN vseÏÈ[ niàYm]y kRÐÆL

ecy{uÎuEv] avy[Ä[ vip>ItPÙmuÞ]y]l ay]LÄ[

jIvith Ep]Ùuh n¨eÏTuÎu.

kRmf]h tu zpsx[t]n]mnuS[Ú]nh xuK]vHh

EtS]Emv]nnuS[Ú]nh pþ]Ê]pk>h mHt[ 21

x[tutYm]y kRÐÆL anuS[ÚiÄuÎtuteÎ

xuK]vHm]f[. |Ê>h kRÐÆL ecy{]ti>uÎ]l at[

vÙut]y pþ]Ê]pÊiN |Ty]Äuh.

Ø]nvZÍÑy¡xY S]Q[gufYvidit]«n®

anv¡]tsIÙxY xV]DIn] pZœivI nZp 22

aÙ}Ey] >]jN! Ø]nh, vZÍi, Ñyh `Îivey

ariyuÎvnuh, Ar[ gufÆšil vYut[pÊiyuÔvnuh,

zpshxnIym]y sIÙÆšuÔvnum]y >]j]viN |o BUmi

xV]DIny]kuÎu.

aEm]GEzk]DHRSxY xVyhkZtY]nVEvÑif®

A«zptYyEk]sxY vxuEDyh vxu³>] 23

vidu>nIti aRËxHith

126

y]et]>uveû Ezk]Dvuh, HRSvuh vYRœmÙ}Ey] (av

>Þinuh tÄt]y PÙmueÞÎRœh), y]et]>uvN

ecEy{Þ k]>YÆešeyÙ}]h xVyh EmlEn]Èh vHiÄu

ÎuEv], y]et]>uvN teû Kjn]vil niyzßfmuEÞ]

A >]j]viN |o BUmi xV]DInm]kuÎu.

n]mm]Eztf tuESYt CEztf c mHIpti®

BZEtYEBY] vixZEjdRœ]eeÎk® xRvHE>] BEvt[ 24

teû xihH]xnÊiEMÙuÔ CztmueÞÎ[ vic]>ic{[

>]j]v[ n]mm]ztm]yi m]ztEm xEß]SiÄ]vU. xkÙtuh

t]en]Õy[Ä[ xVeÊÙ}]h anuBviÄ]et ay]L teû

xVÊuÄL BZtYM]RÄiTyil vit>fh ecEy{Þt]f[.

zb]ªEf] zb]ªfh Evd BRt] Evd x[ztiyh tœ]

am]tYh nZptiREvd >]j] >]j]nEmv c 25

zb]ªfN zb]ªfenyuh, BRÊ]v[ teû B]>Yeyyuh,

>]j]v[ mzßieyyuh ariyuÎu. `Î]l >]j]vien

>]j]v[ m]ztEm ariyuÎuÔU.

n sztu>Üm]pEÎ] Em]¬EvY] vDYt]h gt®

aHt]Íi Byh tx[m]´]yEt nci>]div 26

vDsiÑ aRHiÄuÎ O>u sztu teû

ky{iÙkeÏTuEá]L ay]eš O>iÄÙuh Em]ciÏiÄ>ut[.

aven vDiÄ]ti>uÎ]l avN k]>fh tniÄ[

aDikh t]mxiy]et teÎ Byh jniÄuÎt]f[.

vidu>nIti aRËxHith

127

eedvEtSu c yt[Enn >]jxu zb]ªEfSu c

niyßvY® xd] Ezk]ED] vZÍb]Ù]tuE>Su c 27

EdvM]R, >]j]ÄM]R, zb]ªfR, vZÍR, b]ÙM]R,

E>]gikL `ÎivE>]T[ EdSYh Et]Îiy]Ùuh atien

zpyt[npURvh niyzßiEÄÞt]f[.

ni>Rœh kÙHh zp]E¡] vRjEyMU™Exvith

kIRtih c ÙBEt EÙ]Ek n c]nREœn yujYEt 28

mU™M]R m]zth ~ReÏTuÎt]y ni>Rœkm]y kÙHeÊ

arivuÔvR vRjiEÄÞt]f[. atumUÙh EÙ]kÊil

kIRÊi ÙBiÄukyuh, Ek}sh O<iv]kukyuh ecy{uÎu.

zpx]Ed] niS[PEÙ] yxY Ezk]Dþ]pi ni>Rœk®

n th BRt]>mi¢ßi Sf[™h ptimiv x[ztiy® 29

y]et]>uveû Ezk]Dh vYRœvuh, zpIti niS[PÙvu

m]Ef] A yjm]nen, S¥n]y BRÊ]vien

x[ztIkešÎ Ep]eÙ, A>uh |¢iÄuÎiÙ}.

n buÍiRDnÙ]B]y n j]QYmxmZÍEy

EÙ]kp>Y]yvZÊ]ßh zp]E¡] j]n]ti Ent>® 30

buÍi ek]Þ[ DnÙ]BmuÞ]kfemÎiÙ}. màt (buÍi

m]àYh) mUÙh d]>izdYvuh \Þ]kfemÎiÙ}. |o EÙ]k

ÊieÙ eevviDYÊinuÔ k]>fh zp]¡N (arivu

ÔvN) m]ztm]f[ ariyuÎt[, mÕuÔvR at[

ariyuÎiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

128

vidY]sIÙvEy]vZÍ]NbuÍivZÍ]hþ B]>t

Dn]BijnvZÍ]hþ nitYh mUE™]¸vmnYEt 31

vidY, xVB]vh, vyÓ[, buÍi, Dnh, kuÙh `Îivyil

vZÍn]yven (teÎÄ]L EzsS[Ún]yven) mU™N

xd] an]d>iÄuÎu.

an]>YvZÊmzp]¡mxUykmD]Rmikh

anRœ]® Ñizpm]y]ßi v]g[du¨h Ezk]Dnh tœ] 32

du®xVB]vi, ariviÙ}]ÊvN, axUy]Ùu, aD]RÐikN,

p>uSm]yi xhx]>iÄuÎvN, muNEk]pi `ÎivRÄ[

vipÊuÄL epeÈÎ[ vÎuEc>uÎu.

avixhv]dnh d]nh xmyxY]vYtizkm®

AvRtyßi BUt]ni xmYk[zpfiHit] c v]k[ 33

vWnyiÙ}]y[m, d]nh, Ac]>Æeš ÙhGiÄ]ti>iÄl,

s>iy]yi niyzßiÄeÏÈ xhx]>h `Îiv `Ù}]ve>yuh

vsIk>iÄuÎu.

avixhv]dEk] dÑ® kZtE¡] mtim]nZju®

api xhÑIfEk]Es]¸pi ÙBEt p>iv]>fh 34

k]pTYmiÙ}]Êvnuh, k]>YEsSiyuÔvnuh, kZt¡nuh,

buÍiyuÔvnuh, ARjvmuÔvnum]y vY¬iyueT

Kjn]v[ Es]Sic{iÈ]efÜiÙuh ay]LÄ[ p>iv]>ÆL

(xuHZÊuÄL, ExvkR, \pEdskR, `ÎivR)

ÙBYm]kuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

129

DZti® sEm] dm® esoch k]>ufYh v]gniS[Úu>]

mizt]f]h c]nBiEzd]H® xp[eett]® xmiD® zsiy® 35

xHns¬i, mnÓiN aTÄh, |zàiyniyzßfh,

sucitVh, k]>ufYh, p>uSmÙ}]Ê v]Ä[, miztÆeš

\pzdviÄ]ti>iÄl |v ~<uh e`sV>YÊinuÔ

|³nm]f[.

axhviB]gI du¨]«] kZtG[En] ni>pztp®

t]dZq[n>]DEm] EÙ]Ek vRjnIEy] n>]Dip 36

aÙ}Ey] >]jN! A>um]yuh OÎuh pÜu evy[Ä]Êvnuh,

du¨ciÊnuh, niàiyiÙ}]Êvnuh, n]fh ekÈvnum]y

aDmn]y mnuSYN |o EÙ]kÊil tYjiÄ

eÏETÞt]f[.

n x >]ezto xuKh EsEt xxRp |v Evs[mni

y® Ek]pyti niREd]Sh x Ed]ES]¸BYß>h jnh 37

teû kUeTyuÔvnuh, niREd]Siyum]y O>uven

zpEk]piÏic{tinuEsSh, p]áuÔ vIÈil kiTÄuÎven

EÏ]eÙ, >]ztiyil xuKm]yi \rÆuÎiÙ}.

EySu duE¨Su Ed]S® xY]EdY]gEÑmxY B]>t

xd] zpx]dnh EtS]h Edvt]n]miv]cE>t[ 38

vidu>nIti aRËxHith

130

y]et]>uvR zkuÍ>]y]l teû Ey]gEÑmÆL6

6 |tuve>yiÙ}]ti>uÎ vx[tuÄL EnTuÎtien Ey]gh `Îuh teû

eekvsmuÔvey xh>ÑiÄuÎtien EÑmh `Îuh pryuÎu.

Ek]Èh

tÈuEm], ave> `Îuh EdvM]e>EÏ]eÙ zpItieÏTuEÊ

Þt]f[.

Ey¸Rœ]® x[ztISu xm]x¬]® zpœEm]t[ptiEtSu c

Ey c]n]>Yxm]x¬]® xREv Et xhsyh gt]® 39

x[ztIkešyuh, azsÍyuÔve>yuh, j]tizB¨M]e>yuh,

EzsS[ÚM]>Ù}]Êve>yuh Azsyic{i>iÄuÎ k]>YÆšueT

vijyh xhsy]x[pdm]f[.

yzt x[ztI yzt kitEv] yzt b]EÙ]¸nus]x[ti c

m´ßi Et¸vs] Eds] ndY]ms[mp}v] |v 40

x[ztI, vWkN, b]ÙN `ÎivR B>iÄuÎ EdsÆL,

kÙ}uek]Þ[ niRmic{ nok ndiyieÙÎ Ep]eÙ, muÆi

Ê]<uÎu.

zpEy]jEnSu Ey x¬] n viEsESSu B]>t

t]nHh p¥it]MEnY viEsS] Hi zpxhgin® 41

tÆLÄu Hitk>m]y k]>YÆšil m]zth mu<ukiyi>I

ÄuÎv>uh, anYk]>YÆšil >uciyiÙ}]Êv>um]yvR

p¥itM]>]efÎu w]N k>utuÎu. `eßÎ]l

azpx¬m]y k]>YÆšiÙiTepTuÎtumUÙh kÙHmu

Þ]kuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

131

yh zpshxßi kitv] yh zpshxßi c]>f]®

yh zpshxßi b³EkY] n x jIvti m]nv® 42

y]et]>uven vWkM]>uh, x[tutip]ÚkM]>uh,

x[ztIkšuh zpshxiÄuÎuEv] ay]L jIvic{i>iÄuÎu

evÜiÙuh m>ic{tiN tuÙYm]f[.

HitV] t]N p>EmSV]x]N p]¥v]nmietojx®

AHith B]>eetsV>Yh tVy] duE>Y]DEn mHt[ 43

th zdÑYxi p>izB¨h tx[m]ÊVh nci>]div

e`sV>YmdxhmU™h bÙih EÙ]kzty]div 44

aÙ}Ey] B]>t! atibÙv]M]>]y p]¥ve> tYjic{iÈ[

mHÊ]y aDik]>h (>]jYB>fh) aÆ[ du>EY]DnN

nÙ[ki. aDikh eevk]etteÎ, mUÎu EÙ]kÆšiÙuh

niÎ[ ptic{ bÙiczkvRÊieyEÏ]eÙ, e`sV>YmdmÊ

n]y du>EY]DnN aDik]>Êil niÎ[ vI<uÎt[ aÆ[

k]fuv]niTy]kuh.

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

a¨ztihEs]¸DY]y®

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>v]kYÊil muÏÊieyÈ]mÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

132

aDY]yh ~<[

DZt>]z¨ \v]c

anIsVE>]¸yh pu>uES] Bv]BEv

xUztEzp]t] d]>umyIv Ey]S]

D]zt] Hi di¨xY vEs kiÙ]yh

tx[m]dVd tVh zsvEf DZEt]¸Hh 1

DZt>]z¨R prÇu, "c>Til ekÈeÏÈ O>u m>Ï]vey

EÏ]eÙ mnuSYN teû \yRc{t]<[ckL (e`sV>YEm],

k¨k]ÙEm]) niyzßiÄuv]N s¬nÙ}. avN viD]t]

vieû viDiÄ[ aDInn]f[. atuek]Þ[ nI pryU, nI

pryuÎt[ w]N vše> zsÍiÄuÎuÞ[."

vidu> \v]c

azp]p[tk]Ùh vcnh bZHx[pti>pi zbuvN

ÙBEt buÍYv¡]nmvm]nh c B]>t 2

vidu>R prÇu, "s>iy]y xmyÊÙ}]t[ \pEdsh nÙ[ku

ÎvN bZHx[ptiy]y]Ùuh, ay]L niÓ]>buÍiyu

Ôvn]yi k>uteÏTukyuh, apm]niÄeÏTukyuh

ecy{uÎu.

zpiEy] Bvti d]Enn zpiyv]Edn c]p>®

mzßh mUÙbEÙn]EnY] y® zpiy® zpiy ~v x® 3

d]nh ek]Þuh, zpiym]y v]ÄukL pryuÎtuek]Þuh,

mzßbÙh mUÙvuh O>]L anYRÄ[ zpiyn]yiÊI>uÎu.

`Î]l y]et]>uvN xV]B]vikn]yuh zpiyn]ef]

ay]L `EÏ]<uh ~vRÄuh zpiyn]kuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

133

EdVESY] n x]DuRBvti n EmD]vI n p¥it®

zpiEy suB]ni kRm]fi EdVESY p]p]ni B]>t 4

y]et]>uvN evruÄeÏTuÎuEv], evruÄuÎvN

ay]eš D]RÐikEn], buÍiyuÔvEn], p¥itEn]

Ayi k>utukyiÙ}. zpiyeÏÈvnil suBvuh, evruÄ

eÏTuÎvnil asuBvuh (Ay DRÐÆL AE>]piÄ

eÏTuÎu).

n x ÑEy] mH]>]j y® ÑEy] vZÍim]vEHt[

Ñy® x tViH mßEvY] yh ÙçV] bHu n]sEyt[ 5

aÙ}Ey] mH]>]jN! piÎIT[ vZÍiyiEÙy[Ä[ nyiÄuÎ

t]y n]sh (vI<[c), v]x[tvÊil n]smÙ} (vI<[cyÙ}).

y]et]Îien EnTiytieû PÙm]yi pÙ>uh, pÙtuh

nsiÄuÎuEv] at]f[ yœ]Rœ n]sh.

xmZÍ] guft® Ekcid[Bvßi DnEt]¸pE>

DnvZÍ]NgueefRHIn]³Zt>]z¨ vivRjEyt[ 6

aÙ}Ey] DZt>]z¨! ciÙR gufÆL ek]Þuh, mÕuciÙR

Dnh ek]Þuh EzsS[Ú>]yiÊI>uÎu. D]>]šh DnmuÔ

v>uh `Î]l gufÆšiÙ}]Êv>um]yve> tYjiEÄÞ

t]f[.

DZt>]z¨ \v]c

xRvh tVm]ytI yu¬h B]SEx zp]¡xÐth

n Ec]XEH xuth tY¬uh yEt] DRmx[tEt] jy® 7

vidu>nIti aRËxHith

134

DZt>]z¨R prÇu, "nI vše> \citm]ytuh, zp]¡

M]R xÐtiÄuÎtum]y k]>YÆL pryuÎu. `Î]l

mken tYjiÄuv]N `niÄ[ x]DiÄuÎiÙ}. DRÐh

`vieTy]Ef] avieTy]f[ vijyvuh."

vidu> \v]c

xVB]vgufxáEÎ] n j]tu viny]nVit®

xuxUÑ[mmpi BUt]n]mupmRdh zpEy]ÑYEt 8

vidu>R prÇu, "xXVB]vmuÔvnuh, gufv]nuh,

viny]nVitnum]y vY¬i jIvikeš aÙ[ph Ep]Ùuh

ÑtEmÙ}[piÄuÎiÙ}.

p>]pv]dni>t]® p>du®EK]dEySu c

p>x[p>viE>]ED c ytEß xtEt]œit]® 9

xEd]Sh dRsnh EyS]h xhv]Ex xumHd[Byh

aRœ]d]En mH]Eà]S® zpd]En c mHd[Byh 10

anYe>Äuric{uÔ apv]dÆL pryuÎtil

mu<ukiyv>uh, anYRÄ[ du®KmuÞ]ÄuÎtinuh, anYe>

kÙHiÏiÄuÎtiN xd] zpyt[niÄukyuh ecy{uÎ

v>ueT dRsnh asuBvuh, av>ueT kUeT vxiÄuÎt[

vÙut]y ByeÊ \Þ]ÄuÎtum]f[. avRÄ[ d]nh

nÙ[kuÎtuh, av>il niÎ[ d]nh xVIk>iÄuÎtuh

vše>yDikh BymuÞ]ÄuÎt]f[ (p]pk>m]f[).

Ey p]p] |ti viKY]t]® xhv]Ex p>igRHit]® yu¬]þ]eenYRmH]Ed]eeSE>Y n>]x[t]nVivRjEyt[ 11

vidu>nIti aRËxHith

135

p]pikL `Î[ ariyeÏTuÎv>uh, A>ueT kUeT

vxiÄuÎt[ niànIyvum]Ef] aÆenyuÔv>uh, mÕu

vÙut]y Ed]SÆšumuÔv>]y mnuSYM]e> O<iv]EÄ

Þt]f[.

nivRtm]En exoH]REd zpItiRnIEc zpfsYti

y] eecv PÙniRvZÊi® exoHZEd eecv yXuKh 12

xoH]RÌh avx]niÄuEá]L nIcM]>ueT x[EnHh

nsiÄuÎu. xuHZÊuÄš]yi>uÎEÏ]L ecy[t xH]y

ÆšueT PÙÆšuh, xuKvuh aEt]eT |Ù}]t]kuh.

ytEt c]pv]d]y yt[nm]>BEt ÑEy

aÙ[Ep¸pYpkZEt Em]H]Î s]ßimupg¢ti 13

xoHZdh ÑyiÄuEá]L avR (nIcM]R) xuHZÊien

Äuric{[ apv]dh pryukyuh, avRÄ[ vÎuEcRÎ

H]ni vše>ecrut]efÜil Ep]Ùuh avR Em]Hh mUÙh

s]ßiynuBviÄuÎiÙ} (atu ÑmiÄuv]N avR

ty{]r]kuÎieÙ}Î[ t]t[p>Yh).

t]dZees® xhgth nIeecRnZsheex>kZt]«Bi®

nismY nipufh buÍY] vidV]N dU>]dVivRjEyt[ 14

aÆenyuÔ nIcM]>uh, du¨ciÊM]>um]yuÔvE>]

TuÔ xHv]xeÊ (atieû Ed]SÆešÄuric{[ anY>i

l niÎ[) nÙ}vÉh EkÈriÇiÈ[ vidV]N \EpÑiEÄÞ

t]f[.

vidu>nIti aRËxHith

136

Ey] ¡]timnugZH[f]ti d>izdh dInm]tu>h

xpuztpsuBiRvZÍih ysþ]vYyms[nuEt 15

d>izd>uh, dIn>uh, E>]gikšum]y b³uÄeš xH]yiÄu

ÎvN puztM]R, psuÄL `ÎivEy]TukUTi aBi

vZÍiey zp]piÄukyuh nsiÄ]Ê kIRÊi EnTukyuh

ecy{uÎu.

¡]tEy] vRDnIy]x[eet>Y |¢ßY]«n® suBh

kuÙvZÍih c >]Ejzà tx[m]X]Du xm]c> 16

teû nM AzgHiÄuÎvN b³uÄeš xH]yiEÄÞ

t]f[. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ kuÙÊieû všRc{y[Ä]yi

zsmiÄU.

Ezsyx] Ey]ÑYEx >]jNkuRv]Ef] ¡]tixt[zkiy]h

viguf] HYpi xh>ÑY] ¡]tEy] B>tRSB 17

aÙ}Ey] >]jN! b³uÄEš]T[ aÆ[ nÎ]yi ep>um]ruk

y]efÜil aÆy[Ä[ `Ù}] e`sV>Yvuh vÎuEc>uh.

b³uÄL gufHInM]>]efÜiÙuh ave> xh>Ñi

EÄÞt]f[.

kih punRgufvßx[Et tVt[zpx]d]Bik]hÑif®

zpx]dh ku>u dIn]n]h p]¥v]n]h vis]hpEt 18

dIyß]h zg]mk]® EkciEÊS]h vZÊYRœmIsV>

~vh EÙ]Ek ys®zp]p[Et] BviSYßi n>]Dip 19

aÆeny]efÜil pieÎ gufxáÎ>]yv>uh aÆ

yueT zpItiey k]hÑiÄuÎv>um]yve> `ztm]zth

vidu>nIti aRËxHith

137

xh>ÑiEÄÞt]efÎ[ prEyÞtiÙ}EÙ}]. aÙ}Ey]

>]jN! atuek]Þ[ aÆ[ dInM]>]y p]¥v>il

zpx]diÄU. aÆ[ avRÄ[ \pjIvnÊin]yi kurc{u

zg]mÆL nÙ[kU. aÆ[ |o EÙ]kÊil ysÓuÔv

n]yiÊI>uh.

vZEÍn Hi tVy] k]>Yh puzt]f]h t]t >Ñfh

my] c]pi Hith v]cYh viÍi m]h tVÍieetSifh 20

vZÍn]y aÆ[ xVßh puztM]e> niyzßiÄfh.

`niÄ[ aÆEy]T[ Hitk>m]y k]>Yh prEyÞtuÞ[.

w]N aÆyueT Hith |¢iÄuÎvn]efÎ[ ariyU.

¡]tiBiRvizgHx[t]t n kRtEvY] Bv]Rœin]

xuK]ni xH EB]jY]ni ¡]tiBiRB>tRSB 21

xhEB]jnh xÜœnh xhzpItiþ p>x[p>h

¡]tiBi® xH k]>Y]fi n viE>]D® kœhcn 22

xVßh nM |¢iÄuÎvN b³uÄšum]yi kÙHiÄ>ut[.

aÙ}Ey] B>tvhsj]! xuKÆeš b³uÄšuem]Ê[

anuBviEÄÞt]f[. b³uÄšum]yi O>umic{[ BÑf

vuh, xÙ}]pvuh, x[EnHvuh pÜiETÞt]f[. av>um]yi

O>ut>ÊiÙumuÔ viE>]Dh p]TiÙ}.

¡]tyx[t]>yßIH ¡]tEy] m´yßi c

xuvZÊ]x[t]>yßIH duRvZÊ] m´yßi c 23

|o EÙ]kÊil b³uÄL O>uven >ÑiÄukyuh,

nsiÏiÄukyuh ecy{uÎu. avR nÙ}v>]efÜil

vidu>nIti aRËxHith

138

O>uven >ÑiÄukyuh, du®xVB]vikš]efÜil nsiÏi

Äukyuh ecy{uÎu.

xuvZEÊ] Bv >]Ejzà p]¥v]Nzpti m]nd

aDRSfIy® sztUf]h eetRvZtx[tVh BviSYxi 24

aÙ}Ey] >]jN! aÆ[ anYe> m]niÄuÎvn]fEÙ}].

aÆ[ p]¥vE>]T[ nÎyi ep>um]rU. av>]l cuÕeÏÈ

aÆ[ sztuÄLÄ[ O>iÄÙuh kI<TÄuv]N k<iy]Ê

vn]kuh.

zsImßh ¡]tim]x]dY Ey] ¡]ti>vxIdti

dig[DHx[th mZg |v x ~nx[txY viàti 25

Dnikn]y O>u b³uvienÄÞiÈ[ O>]L AyuDp]fi

y]y EvTenÄÞ m]nienEÏ]eÙ Ek}smnuBviÄuk

y]efÜil ay]šueT p]pÆL Dnikn]y b³uvil

vÎuEc>uÎu.

pþ]dpi n>EzsS[Ú tv t]Ep] BviSYti

t]nV] Ht]Nxut]nV]pi zsutV] tdnucißy 26

piÎIT[ aÆyueT puztM]E>], aeÙ}Üil p]¥vE>]

vDiÄeÏÈt]yi EkLÄuEá]L aÆy[Ä[ (|EÏ]L

atien tTuÄ]N OÎuh ecy{]ti>uÎtil) pþ]Ê]ph

\Þ]kuk teÎ ecy{uh. atienÄuric{[ cißiÄU.

Eyn KTV]h xm]>U™® p>itEpYt kRmf]

Ad]Evv n tt[ku>Y]dzDuEv jIviEt xti 27

vidu>nIti aRËxHith

139

y]et]>u kRÐÊien ecy[tiÈ[ O>uvN piÎIT[ kÈiÙil

OÕy[Äi>uÎu du®KiEÄÞiv>uEm] aÊ>h zpvZÊikL

AdYh teÎ ecy{]ti>iÞt]f[. `eßÎ]l jIvith

anitYm]f[.

n kþiÎ]pnyEt pum]nnYzt B]Rgv]t[

EsSxzátipÊix[tu buÍimEXVv tiS[Úti 28

nItis]x[ztkRÊ]v]y suzk]c]>YR (B]RgvN)

aÙ}]et mÕ]>uh teÎ DRÐeÊ ÙhGiÄ]ti>uÎiÈiÙ}.

v>]ni>iÄuÎtien \oHic{riyuv]nuÔ k<iv]keÈ

buÍim]M]ReÄÙ}]h \Ôt]f[.

duE>Y]DEnn yEdYtt[p]ph EtSu pu>] kZth

tVy] tt[kuÙvZEÍn zptY]Enyh nE>sV> 29

aÙ}Ey] >]jN! duE>Y]DnN pÞ[ p]¥vE>]T[ ecy[t

p]pÊiN zp]yþiÊh ecEy{Þt[ ku>uvhsÊieÙ

k]>fv>]y aÆ]f[.

t]hx[tVh pEd zptiS[Ú]pY EÙ]Ek vigtkÙ[mS®

BviSYxi n>EzsS[Ú pUjnIEy] mnISif]h 30

aÙ}Ey] n>EzsS[Ú! p]¥ve> av>RHiÄuÎ

pdÊil avE>]Dic{]l aÆ[ p]pmu¬n]yiÊIRÎ[

buÍim]M]ReÄÙ}]h Ad>fIyn]kuh.

xuvY]HZt]ni DI>]f]h PÙt® zpvicißY y®

aDYvxYti k]E>YSu ci>h ysxi tiS[Úti 31

vidu>nIti aRËxHith

140

arivuÔvR nÙ[kiyiÈuÔ \pEdsÆešyuh avyueT

PÙÆešyuh kuric{[ vicißnh ecy[tEsSh k]>YÆ

šil ~ReÏTuÎveû ysÓ[ `eÎÎuh niÙniÙ[ÄuÎu.

avZÊih vinEy] Hßi HßYnRœh p>]zkm®

Hßi nitYh Ñm] Ezk]Dm]c]E>] HßYÙÑfh 32

vinyh v>um]nmiÙ}]y[meyyuh, p>]zkmh anRœeÊyuh,

Ñm] Ezk]DeÊyuh, Ac]>h tiMeyyuh nsiÏiÄuÎu.

p>i¢Edn ÑEztf Evs[mn] p>ic>Yy]

p>IEÑt kuÙh >]jNEB]jn]¢]dEnn c 33

aÙ}Ey] >]jN! O>uvN ay]šueT p>iv]>ÆL, pdvi,

vIT[, ep>um]Õh, BÑfh, vx[zth `Îivek]Þ[

p>IÑiÄeÏTuÎu.

yEy]þiEÊn v] ciÊh eenBZth eenBZEtn v]

xEmti zp¡y] zp¡] tEy]ReemztI n jI>YEt 34

A>ueTy]Ef] mnÓuh, >HxYkRÐÆšuh, arivuh

OÊifÆuÎuEv] avR tÐiÙuÔ eemzti O>iÄÙuh

avx]niÄuÎiÙ}.

duRbuÍimkZtzp¡h CÎh kUph tZeef>iv

vivRjyIt EmD]vI tx[mieeMztI zpfsYti 35

duRbuÍiyuh, du¨num]yven puÙ}[ ek]Þ[ mUTeÏÈ

kifrieneyÎEp]eÙ buÍim]N O<iv]EÄÞt]f[.

aÊ>Ä]>um]yuÔ eemzti niÙniÙ[ÄuÎtÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

141

avÙip[EtSu mUREKSu e>ozdx]HxiEkSu c

teeœv]Ept DREmSu n eemztIm]cE>d[ buD® 36

gRv{uÔvR, mU™M]R, muNEk]pikL, x]HxikM]R,

aD]RÐikR `Îiv>um]yi buÍim]N eemzti

xá]diÄ>ut[.

kZt¡h D]Rmikh xtYmÑuzdh dZ™B¬ikh

jiEtzàiyh Øith ØitY]h miztmtY]gi EcSYEt 37

nàiyuÔvN, D]RÐikN, xtYv]N, vis]ÙHZdyN,

dZ™B¬iyuÔvN, |zàiyxhymnmuÔvN, xd]c]>mu

ÔvN, mizteÊ \EpÑiÄ]ÊvN `Îiv>um]yi

eemzti EnETÞt]f[.

|zàiy]f]mnuXREg] mZtYun] n visiSYEt

atYRœh pun>uXRg® x]dEyeeÌvt]nYpi 38

|zàiyÆeš avyueT viSyÆšum]yi pURÉm]yi

piNvÙiÄuÎtuh m>fvuh tÐil vÙut]y vYtY]x

miÙ}. |zàiyÆL amitm]yi EB]gÊil mu<ukuÎtumUÙh

EdvM]R Ep]Ùuh n]smTyuh.

m]Rdvh xRvBUt]n]mnxUy] Ñm] DZti®

AyuSY]fi buD]® zp]HuRmizt]f]h c]vim]nn] 39

xomYxVB]vh, `Ù}]vE>]Tuh axUyyiÙ}]y[m, Ñm],

ØiE>]X]Hh, miztÆeš an]d>iÄ]ti>iÄuk `Îiv

AyuÓien dIRGm]ÄuÎuevÎ[ arivuÔvR pryuÎu.

vidu>nIti aRËxHith

142

apnIth xunIEtn Ey]¸Rœh zptY]ninISEt

mtim]Ø]y xudZ™]h tdk]pu>uS zvth 40

n¨eÏÈuEp]y vx[tuÄeš xudZ™m]y niþybuÍi

Ey]eTyuh, s>iy]y nItiEy]eT EnTuv]N zsmiÄuk

`Ît[ xt[pu>uSM]>ueT zvtm]f[.

AytY]h zptik]>¡x[td]EtV dZ™niþy® atIEt k]>YEsSE¡] nE>]¸ReeœRn zpHIyEt 41

v>uv]N Ep]kuÎ ApÊuÄeš O<iv]Äuv]N

ecEy{Þ \p]yeÊ ariyuÎvnuh, |EÏ]L `ßu

ecy{femÎ[ tI>um]nic{urc{vnuh, k<iÇuEp]y xhBv

ÆšueT p>ixm]p[tiÄ[ B]viyil `eß]eÄ ecy{fem

ÎriyuÎvnum]y vY¬i O>iÄÙuh xáÊiÙ}]Ê

vn]yi vRÊiÄuÎiÙ}

kRmf] mnx] v]c] ydBIÑ[fh niESvEt

tEdv]pH>EtYnh tx[m]t[kÙY]fm]cE>t[ 42

mnx] v]c] kRmf] O>uvN y]et]Îien EnTuv]N

ni>ß>h zsmiÄuÎuEv], at[ avN vÎuEc>uÎu.

atuek]Þ[ Hitk>m]ytum]zth ecy{uv]N zsmiEÄ

Þt]f[.

mhgÙ]ÙhBnh Ey]g® zsutmuË]nm]Rjvh

BUtiEmt]ni kuRvßi xt]h c]BIÑ[fdRsnh 43

suBm]ytu EnTuv]nuÔ p>izsmh, Ey]gh (ciÊ

xm]D]nh), s]x[zt¡]nh, zpyt[nh, ARjvh,

vidu>nIti aRËxHith

143

x´nÆšum]yuÔ ni>ß>xáRÄh `Îiv O>uvN

e`sV>Yh v>uÊuÎu.

aniREvd® zsiEy] mUÙh du®Kn]Es xuKxY c

mH]N BvtYniRviÉ® xuKh c]tYßms[nuEt 44

een>]sYmiÙ}]y[my]f[ e`sV>YÊieûyuh, du®Kn]sÊi

eûyuh, xuKÊieûyuh mUÙh (aTiØ]nk]>fh).

ni>]syiÙ}]ÊvN mH]n]kukyuh, mHÊ]y xuKh

EnTukyuh ecy{uÎu.

n]t® zsImÊ>h kihcidnYt[pœYtmh tœ]

zpBviS[Ef]>Yœ] t]t Ñm] xRvzt xRvd] 45

aDik]>muÔvN `Îuh `Ù}]yiTÊuh ÑmEyÄ]L

kUTutl Hitk>vuh e`sV>k]>fvum]yi meÕ]ÎumiÙ}.

ÑEmds¬® xRvxY s¬im]³Rmk]>f]t[

aRœ]nRœo xemo yxY txY nitYh Ñm] Hit] 46

duRb{ÙN `EÏ]<uh `Ù}]vE>]Tuh ÑmiEÄÞt]f[.

s¬iyuÔvN DRÐtinuEvÞ[ ÑmiEÄÞt]f[.

Ù]Bn¨ÆL tuÙYm]yi k]fuÎvN `EÏ]<uh Ñm

teÎy]f[ Hitk>m]yiÈuÔt[.

yXuKh Exvm]En]¸pi DRm]Rœ]BY]h n HIyEt

k]mh tdupExEvt n mU™zvtm]cE>t[ 47

y]et]>u xuKeÊ anuBvic{]Ùuh O>uveû DRÐ

Êinuh, aRœÊinuh Ek]Èh tÈ]ti>iÄuÎuEv],

vidu>nIti aRËxHith

144

atien EvÞzt anuBviEÄÞt]f[. Ene>mric{[,

mU™enEÏ]eÙ |zàiyEB]gÆšil y]et]>u xhymn

vumiÙ}]et mu<uk>ut[.

du®K]REtSu zpmEÊSu n]x[tiEkSVÙExSu c

n zsIRvxtYd]EßSu Ey Ec]X]HvivRjit]® 48

du®K]RÊR, zsÍyiÙ}]ÊvR, n]x[tikR, mTiyM]R,

|zàiyniyzßfmiÙ}]ÊvR, \X]HmiÙ}]ÊvR

`Îiv>il e`sV>Yh niÙniÙ[ÄuÎiÙ}.

ARjEvn n>h yu¬m]Rjv]XvYpztph

as¬imßh mnYEß] DRSyßi kubuÍy® 49

ARjvmuÔvnuh, atuek]ÞuteÎ vinItnum]y

vY¬iey ay]L duRbÙn]efÎ[ k>uti kubuÍikL

\pzdviÄuÎu.

atY]>Ymtid]t]>mtisU>mtizvth

zp¡]Bim]ninh eecv zsIRBy]EÎ]pxRpti 50

amitm]y Et]til \d]>nuh, d]nsIÙnuh, vI>nuh, zvt

m]c>iÄuÎvnuh, teû buÍieyÄuric{[ aBim]niÄuÎ

vnum]y vY¬iey DnEdvt Byh mUÙh xmIpiÄuÎiÙ}.

ag[niEH]ztPÙ] Evd]® sIÙvZÊPÙh zsuth

>tipuztPÙ] d]>] dÊBu¬PÙh Dnh 51

vidu>nIti aRËxHith

145

EvdÊieû PÙh ag[niEH]ztvuh, s]x[zt¡]nÊi

eû PÙh xXVB]vvuh, B]>YyueT PÙh >tixuKvuh,

DnÊieû PÙh d]nvuh, EB]gvum]f[.

aDREm]p]Rjieet>Reeœ>Y® kE>]tYoRDVEdHikh

n x txY PÙh EzptY BuÜ[Et¸RœxY du>]gm]t[ 52

aD]RÐikm]y v<iyiÙUeT EnTiy vx[tuÄšupEy]gic{[

p>EÙ]kÊil xuKh EnTuv]n]yi xt[kRÐÆL

anuS[Úic{]Ùuh, A vx[tuÄL p]ppÜiÙm]ytin]l

ay]LÄ[ p>EÙ]kÊil A xt[kRÐÆšueT PÙh

anuBviÄuÎiÙ}.

k]ß]>vnduREgSu kZz¢]xV]pXu xhzBEm

\dYEtSu c sx[EztSu n]x[ti EsSvt]h Byh 53

vijnm]y ØÙÆšiÙuh, vnÊiÙuh, duRgmm]y

ØÙÆšiÙuh, mHÊ]y ApÊiÙuh, teû EnRÄ[

Ae>ÜiÙuh AyuDmuyRÊuEá]<uh dZ™mnx[kRÄ[

BymuÞ]kuÎiÙ}.

\Ë]nh xhyEm] d]ÑYmzpm]Ed] DZti® x[mZti®

xmIÑY c xm]>hEB] viÍi mUÙh BvxY tt[ 54

zpyt[nh, A«niyzßfh, x]mRœYh, zsÍ,

ØiE>]X]Hh, O]RÐ, vše>cißic{iÈum]zth O>u k]>Yh

ecy[tutuTÆuk `ÎiveyÙ}]h e`sV>YÊieû

mUÙm]f[.

vidu>nIti aRËxHith

146

tEp]bÙh t]px]n]h zbª zbªvid]h bÙh

Hihx] bÙmx]DUn]h Ñm]gufvt]h bÙh 55

t]pxM]>ueT bÙh tpÓuh, zbª¡]nikšuETt[

zbªvuh (Evdvuh), du¨M]>uETt[ Hihxyuh, gufv]M]

>uETt[ Ñmyum]f[.

ae¨o t]nYzvtG[n]ni AEp] mUÙh PÙh py®

HviRzb]ªf k]mY] c guE>]RvcnemoSDh 56

jÙh, mUÙÆL, p<h, p]l, eny{[, zb]ªfeû

AzgHzpk]>h ecy{uÎt[, gu>uv]kYh, OoSDh `Îiv

zvtÊiN Bhgh v>uÊuÎiÙ}.

n tt[p>xY xàDY]t[ zptikUÙh yd]«n®

xhzgEHeefS DRm® xY]t[ k]m]dnY® zpvRtEt 57

tniÄ[ zptikUÙm]y (`tiRÏuÔ) k]>YÆL anYE>]T[

zpvRÊiÄ>ut[. cu>uÄipryuky]efÜil |t]f[

DRÐh. k]mh mUÙm]f[ mnuSYR |tiN vi>uÍm]yi

zpvRÊiÄuÎt[.

aEzk]EDn jEyt[Ezk]Dmx]Duh x]Dun] jEyt[

jEyt[kd>Yh d]Enn jEyt[ xEtYn c]nZth 58

Ezk]DeÊ Ñm ek]Þuh, du¨en xXVB]vh ek]Þuh,

pisuÄen (Ùuçen) d]nh ek]Þuh, axtYeÊ xtYh

ek]Þuh jyiEÄÞt]f[ (kI<TEÄÞt]f[).

vidu>nIti aRËxHith

147

x[ztI DURtEk¸ÙEx BIe>o cE¥ pu>uSm]nini ecoE> kZtG[En visV]Ex] n k]E>Y] n c n]x[tiEk 59

x[ztI, vWkN, mTiyN, BI>u, zkU>N, ep]Æc{Ä]>N,

kÔN, kZtG[nN, n]x[tikN `Îiv>il visV]x

mRÏiÄ>ut[.

aBiv]dnsIÙxY nitYh vZEÍ]pExvin®

ctV]>i xzávRDEß kIRti>]yu>YEs]bÙh 60

teÎÄ]L mutiRÎve> aBiv]dnh ecy{uÎvnuh,

`Îuh vZÍM]>um]yi xHvxiÄuÎvnum]y vY¬i

yueT kIRÊi, AyuÓ[, ysÓ[, bÙh `ÎI n]Ùu

k]>YÆL vRÍiÄuÎu.

atiEk}Esn Ey¸Rœ]® xYu® DRmxY]tizkEmf c

aE>Rv] zpfip]Etn m] x[m EtSu mn® kZœ]® 61

atiy]y Ek}sh ek]Þuh, DRÐeÊ tYjic{iÈuh, sztu

vien zpfmic{iÈuh EnETÞ vx[tuÄšil (k]>YÆšil)

mnÓ[ \rÏiÄ>ut[ (avey AzgHiÄ>ut[).

avidY® pu>uS® Es]cY® Es]cYh miœunmzpjh

ni>]H]>]® zpj]® Es]cY]® Es]cYh >]z¨m>]jkh 62

vidYyiÙ}]Ê mnuSYnuh, mÄšiÙ}]Ê dátikšuh,

AH]>miÙ}]Ê zpjkšuh, >]j]viÙ}]Ê >]jYvuh Es]cY

m]f[ (dyey aRHiÄuÎt]f[).

aDV] j>] EdHvt]h pRvt]n]h jÙh j>] axhEB]Eg] j>] x[ztIf]h v]k[sÙYh mnEx] j>] 63

vidu>nIti aRËxHith

148

EdHikLÄ[ v<i (dIRGy]zt) j>y]f[. pRv{tÆLÄ[

j> jÙvuh, x[ztIkL j> xhEB]gmiÙ}]y[myuh, mnÓin[

j> zkU>m]y v]Äum]kuÎu. (mnuSYN y]ztecy{uÎtu

ek]Þuh, pRv{tÆLÄ[ jÙh mUÙvuh, x[ztIkLÄ[

xhEB]gmiÙ}]y[m ek]Þuh, mnÓiN zkU>m]y v]Äu

ek]Þuh j> Evgh vÎuEc>uÎu `ÎRœh)

an]m[n]ymÙ] Evd] zb]ªfxY]zvth mÙh

ekotUHÙmÙ] x]DVI vizpv]x mÙ]® x[ztiy® 64

EvdÊieû mÙh (a<uÄ[) anDYynvuh, zb]ªfEût[

zvtmiÙ}]y[myuh, ptizvtyuETt[ OoXukYvuh (ariyu

v]nuÔ AzgHvuh), x[ztIkšueT mÙh BRÊ]vil niÎ[

akÎ[ vxiÄuÎtum]kuÎu. (Eml prÇv duSiÄuv]

nuÔ EHtuÄeš avyueT mÙemÎ[ viEsSiÏic{i>i

ÄuÎu).

xuvRfxY mÙh >UpYh >UpYxY]pi mÙh ztpu

E¡yh ztpu mÙh xIxh xIxxY]pi mÙh mÙh 65

xVRfÊieû mÙh evÔiyuh, evÔiyuETt[ evšuÊ

|oyvuh, evšuÊIyÊiEût[ kruÊIyvuh, kruÊIy

Êieû mÙh \pEy]gsUnYm]y a<uÄum]kuÎu.

n xVp[Enn jEyÎizd]h n k]Emn x[ztiyh jEyt[

En³Enn jEydg[nih n p]Enn xu>]h jEyt[ 66

kiTÎuek]Þ[ \rÄeÊyuh, k]mh ek]Þ[ x[ztIeyyuh,

|³nh ek]Þ[ ag[nieyyuh, kuTiÄuÎtiÙUeT mdYeÊ

yuh jyiÄuv]N x]DiÄukyiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

149

yxY d]njith miztmmizt] yuDi niRjit]®

aÎp]njit] d]>]® xPÙh txY jIvith 67

miztÆeš d]nÊiÙUeTyuh, sztuÄeš yuÍÊiÙuh,

BÑfp]nIyÆš]l B]>Yeyyuh jyic{veû (vsÊ]

ÄukEy] p>]jyeÏTuÊukEy] ecy[tveû) jIvith

xPÙm]f[.

xHzxiEf]¸pi jIvßi jIvßi stinx[tœ]

DZt>]z¨h vimuEW¢]h n kœhciÎ jIvYEt 68

Ayi>muÔvR jIviÄuÎu. nUruÔv>uh jIviÄuÎu.

aÙ}Ey] DZt>]z¨! atuek]Þ[ nI Asey tYjiÄU.

~tuviDemÜiÙuh jIviÄuv]N k<iy]Êv>]yi A>u

miÙ}.

yt[pZœivY]h zvIHi yvh Hi>fYh psv® x[ztiy®

n]ÙEmkxY tXRvmiti psYÎ muHYti 69

|o BUmiyiÙuÔ enÙ}[, yvh, xVRÉh, psuÄL,

x[ztIkL `ÎiveyÙ}]h O>uvN Ep]Ùuh mtiy]kuÎiÙ}

`Î[ kÞriÇ[ buÍim]M]R Em]HiÄuÎiÙ}.

>]jNBUEy] zbvImi tV]h puEztSu xmm]c>

xmt] ydi Et >]jNExVSu p]¥uxuEtSu c 70

aÙ}Ey] >]jN! w]N vIÞuh pry]h, aÆy[Ä[

xVpuztM]E>]Tuh p]¥upuztE>]Tuh tuÙYtyueÞÜil

aÆ[ avE>]T[ (ko>vE>]Tuh p]¥vE>]Tuh) xmm]yi

ep>um]rU.

vidu>nIti aRËxHith

150

|ti zsImH]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

~Ek]nctV]>ihEs]¸DY]y®

zsImH]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>v]kYÊil muÏÊi Oát]h aÍY]yh xm]pic{u.

vidu>nIti aRËxHith

151

aDY]yh `È[

vidu> \v]c

Ey]¸BYRœit® xd[Bi>x´m]n®

kE>]tYRœh s¬imH]pyitV]

Ñizph ysx[th xmueepti xß-

mÙh zpxÎ] Hi xuK]y xß® 1

vidu>R prÇu, "x´nÆL Ad>iÄuÎvnuh, aBim]n

>Hitn]yi teû s¬iyueT atiR kTÄ]et k]>Y

xiÍiy[Äyi zpyt[niÄukyuh ecy{uÎvN Evgh teÎ

ysÓ[ EnTuÎu. `eßÎ]l x´nÆL O>uvnil

xßu¨>]y]l avR avN xuKÊiN k]>fm]yi

ÊI>uÎu.

mH]ßmpYRœmDRmyu¬h

y® xßYjtYnup]zku¨ ~v

xuKh x du®K]nYvmucY EsEt

jIRf]h tVch xRp |v]vmucY 2

aD]Rmikm]efÎ k]>fÊ]l mHÊ]y O>u aRœ

eÊ (k]>YeÊ) xVyh tYjiÄuÎvN, xRÏh jIRÉic{

pTh ep]<iÄuÎtuEp]eÙ du®KeÊ tYjic{iÈ[ xuKm]yi

>iÄuÎu.

anZth c xmut[kRES >]jg]mi c eepsunh

guE>]þ]ÙIkniRb³® xm]ni zbªHtYy] 3

vidu>nIti aRËxHith

152

vijyiÄuv]n]yi axtYh pryuk, >]j]vien

vWiÄuk, vY]jm]yi gu>uviEn]T[ `eßÜiÙuh AvsY

eÏTuk `Îiv zbªHtYy[Äu tuÙYm]yvy]f[.

axUeeykpdh mZtYu>tiv]d® zsiEy] vD®

asuzsUS] tV>] s}]G] vidY]y]® sztvx[zty® 4

axUy m>fÊieû k]>fm]kuÎu. anYe>

aDiEÑpiÄuÎtuek]Þ[ e`sV>Yh nsiÄukyuh

ecy{uÎu. gu>uvien EvÞEp]eÙ suzsUSiÄ]ti>iÄuk,

tiTuÄh, A«zpshx `ÎI mUÎuh vidYyueT sztu

Äš]f[.

xuK]Rœin® kuEt] vidY] n]x[ti vidY]Rœin® xuKh xuK]RœI v] tYEjdVidY]h vidY]RœI v] xuKh tYEjt[ 5

xuKh AzgHiÄuÎvn[ vidY EnTuv]N `Æen

x]DiÄuh? vidY AzgHiÄuÎvn[ EB]gxuKh anuBvi

Äuv]nuh x]DiÄiÙ}. xuKh AzgHiÄuÎvN vidYey

tYjiÄeÈ. vidY AzgHiÄuÎvN EB]gxuKeÊyuh

tYjiEÄÞt]f[.

n]g[nix[tZpYti k]S[Ú]n]h n]pg]n]h mEH]dDi®

n]ßk® xRvBUt]n]h n puhx]h v]mEÙ]cn] 6

ag[ni virku ek]Þuh, ndikešeÄ]Þ[ xmuzdvuh,

mZtYu xkÙjIvM]e>eÄ]Þuh, x[ztI pu>uSM]e>

eÄ]Þuh O>iÄÙuh tZp[tiyTyuÎiÙ}.

vidu>nIti aRËxHith

153

As] DZtih Hßi xmZÍimßk®

Ezk]D® zsiyh Hßi ys® kd>Yt]

ap]Ùnh Hßi psUhþ >]jN

~k® zkuEÍ] zb]ªEf] Hßi >]z¨h 7

aÙ}Ey] >]jN! As Ñmey nsiÏiÄuÎu. ymN

xmZÍieyyuh, Ezk]Dh e`sV>YeÊyuh, pisuÄ[

ysÓienyuh, s>iy]yi p]ÙiÄ]ti>iÄl psuÄešyuh

nsiÏiÄuÎu. `Î]l zkuÍn]y O>u zb]ªfN

>]z¨eÊ mu<uvN nsiÏiÄuÎu.

ajþ k]hxYh c >œþ nitYh

mDV]kRS® skuni® Ezs]ztiyþ

vZEÍ] ¡]ti>vxEÎ] vyxY

~t]ni Et xßu gZEH xeedv 8

AT[, pic{š, evÔi, EtN, viSÊinuÔ m>uÎ[,

pÑikL, Ezs]ztiyM]R, vZÍ>]y b³uÄL, d>izdn]

yiÊIRÎ xuHZÊ[ `ÎivR O>uveû vIÈil xd]

\Þ]yi>iEÄÞt]f[.

aEj]Ñ] cành vIf] AdREs] mDuxRpiSI

viSemoduhb>h shK® xVRfh n]Biþ E>]cn] 9

gZEH Ø]pyitvY]ni DnY]ni mnu>zbvIt[

Edv zb]ªf pUj]RœmtiœIn]h c B]>t 10

AT[, k]š, cành, vIf, kÉ]Ti, EtN, eny{[, viSh,

|>uá[, ecá[, shK[, x]šzg]msiÙ, Eg]E>]cnh `Îiv

Edvzb]ªfpUjy[Äuh, atiœixt[Ä]>Êinum]yi

vIÈil k>utiyi>iÄfemÎ[ mnu prÇiÈuÞ[.

vidu>nIti aRËxHith

154

|dh c tV]h xRvp>h zbvImi

pufYh pdh t]t mH]visi¨h

n j]tu k]m]Î By]Î EÙ]B]-

ÍRmh tYEj´IvitxY]pi EHEt]® 11

`Ù}] \pEdsÆšil evc{[ ~Õvuh visi¨vuh

pufYzpdvum]yt[ w]N aÆEy]T[ pry]h. k]mh

mUÙEm], ByEm] EÙ]BEm] ek]EÞ], atumÙ} jIvN

>ÑiÄuÎtinuEvÞiy]efÜil kUTi O>iÄÙuh DRÐ

eÊ tYjiÄ>ut[.

niEtY] DRm® xuKdu®EK tVniEtY

niEtY] jIEv] D]tu>xY tVnitY®

tY¬V]nitYh zptitiS[ÚxV niEtY

xßuSY tVh Et]SpE>] Hi Ù]B®

DRÐh nitYvuh xuKdu®KÆL anitYvum]f[. jIvN

nitYnuh, aveû s>I>D]tuÄL anitYvum]f[.

anitYm]ytien tYjic{iÈ[ nitYm]ytil zptiS[Úit

n]yiÈ[ xßu¨n]kU `eßÎ]l xEß]Sm]f[ ~Õvuh

vÙiy EnÈh.

mH]bÙ]N psY mH]nuB]v]N

zps]xY BUmih DnD]nYpURf]h

>]jY]ni HitV] vipuÙ]hþ EB]g]N

gt]ÎE>zà]nVsmßkxY 13

En]ÄU! EzsS[ÚM]>uh mH]bÙv]M]>um]y aEnkh

>]j]ÄM]R DnD]nYxáÎy]y |o BUmiey B>ic{iÈ[,

tÆšueT >]jYÆešyuh D]>]šm]yuÔ EB]gÆešyuh

vidu>nIti aRËxHith

155

\EpÑic{iÈ[ aßkeû (ymeû) aTuÄEÙy[Ä[ Ep]kuk

yuÞ]yi.

mZth puzth du®Kpu¨h mnuSY]

\t[ÑipY >]jNxVgZH]ÎiRH>ßi

th mu¬Eks]® k>ufh >udß-

þit]mEDY k]S[Úmiv Ñipßi 14

aÙ}Ey] >]jN! vše> Ek}sic{[ všRÊiy puztN m>iÄu

Eá]L \ÙÇ muTiEy]eT xk>ufh k>Çuek]Þ[

aveû s>I>h `TuÊ[ (s[ms]nÊiEÙy[Ä[) ek]Þu

Ep]kukyuh, aveû s>I>eÊ O>u virkieneyÎ

Ep]eÙ cityiEÙy[Ä[ `riyuÎu.

aEnY] Dnh EzptgtxY BuÜ[Et

vy]hxi c]g[niþ s>I>D]tUN

dV]BY]myh xH g¢tYmuzt

puEfYn p]Epn c Ev¨Ym]n® 15

m>ic{uEp]yveû xáÊ[ anYR anuBviÄukyuh,

s>I>eÊ ag[niyuh pÑikšuh BÑiÄukyuh ecy{uÎu.

avN pufYh, p]ph `ÎI >Þuk]>YÆš]l cuÕeÏÈ[

p>EÙ]kÊiEÙy[Ä[ Ep]kukyuh ecy{uÎu.

\XZjY vinivRtEß ¡]ty® xuHZd® xut]® ag[no zp]x[th tu pu>uSh kRm]EnVti xVyh kZth 16

b³uÄšuh, miztÆšuh, puztM]>uh s>I>eÊ `riÇiÈ[

ti>ic{uEp]kuÎu. avN ecy[t kRÐÆL m]zth ag[ni

yieÙrieÏÈ ay]eš pißuT>uÎu.

vidu>nIti aRËxHith

156

ax[m]EÙ}]k]dURDVmmuSY c]ED]

mHÊmx[tiS[Úti HY³k]>h

teedV mH]Em]Hnmizàiy]f]h

buDYxV m] tV]h zpÙEBt >]jN 17

aÙ}Ey] >]jN! |o EÙ]kÊinu mukšiÙuh t]e<yuh

Øitiecy{uÎ mHÊ]y a¡]nvuh |>uÈuh mnuSY

>ueT |zàiyÆeš s¬m]yi Em]HiÏiÄuÎvy]efÎ[

`Îil niÎ[ ariyU. aÆey |o a³k]>h

zgxiÄ]ti>iÄeÈ.

|dh vc® sÑYxi EcdYœ]vN

nismY xRvh zptipÊuEmvh

ys® p>h zp]p[xYxi jIvEÙ]Ek

Byh n c]muzt n EcH Et¸x[ti 18

`eû |o v]Äukeš zsÍEy]eT EkÈiÈ[ atnux>ic{[

zpvRÊiÄuky]efÜil aÆ[ |o EÙ]kÊil

vše>yDikh kIRÊi EnTuh. |o EÙ]kÊiEÙ

p>EÙ]kÊiEÙ] aÆy[Ä[ Byh \Þ]kukyumiÙ}.

A«] ndI B]>t pufYtIRœ]

xEtY]dk] DZtikUÙ] dEm]Rmi®

txY]h x[n]t® pUyEt pufYkRm]

puEfY] HY]«] nitYmhEB]hB ~v

aÙ}Ey] B]>t! A«]v[ pufYndiy]f[. xtYm]f[

atieÙ jÙh. Øi>t (niS[Ú) atieû tI>vuh, A«

niyzßfh atieÙ aÙkšum]f[. pufYkRÐÆ

vidu>nIti aRËxHith

157

šnuS[ÚiÄuÎvN |o ndiyil kušic{[ suÍn]yi

ÊI>uÎu. `eßÎ]l A«]v[ p>isuÍn]f[.

k]mEzk]Dzg]HvtIh pEWzàiyjÙ]h ndIh

kZtV] DZtimyIh n]vh jMduRg]fi xß> 20

k]mh, Ezk]Dh `ÎI mutÙkšuÔtuh, pEWzàiyÆ

š]kuÎ jÙEÊ]TukUTiytum]y ndiyieÙ jM]ß>Æ

š]kuÎ cu<ikeš A«niyzßfm]kuÎ nokyiEÙri

mrikTÄU.

zp¡]vZÍh DRmvZÍh xVb³uh

vidY]vZÍh vyx] c]pi vZÍh

k]>Y]k]E>Y pUjyitV] zpx]dY

y® xáZE¢Î x muEHYt[ kd]cit[ 21

zp¡] (buÍi), DRÐh, ariv[, vyÓ[ `Îivyil

tEÎÄ]L mutiRÎvn]y b³uviEn]T[ Ad>Ev]T[

ecEy{Þtuh ecEy{Þ]Êtuh A>]yuÎvN O>iÄÙuh

Em]Hitn]kuÎiÙ}.

DZtY] sis[En]d>h >EÑt[p]fip]dh c cÑuS]

cÑu® Ezs]Ezt c mnx] mEn] v]ch c kRmf] 22

k]meÊyuh, visÏienyuh A«niyzßfh ek]Þuh,

eekk]Ùukeš kÉukL ek]Þuh, kÉukešyuh k]tu

kešyuh mnÓu ek]Þuh, mnÓienyuh, v]Äienyuh

kRÐh ek]Þuh niyzßiEÄÞt]f[.

vidu>nIti aRËxHith

158

niEtY]dkI nitYyE¡]pvItI

nitYxV]DY]yI ptit]ÎvRjI

äth zbuvNgu>Ev kRm kuRvN

n zb]ªfþYvEt zbªEÙ]k]t[ 23

nitYvuh (muTÆ]et) x[n]nh ecy{uÎvnuh,

yE¡]pvIth (pufUl) D>iÄuÎvnuh, xV]DY]yh

ecy{uÎvnuh, ptiteû aÎh BÑiÄ]Êvnuh, xtYh

pryuÎvnuh, gu>uvinuEvÞi kRÐh ecy{uÎvnum]y

zb]ªfN zbªEÙ]kÊil niÎuh ptiÄuÎiÙ}

(`eÎÎuh avieT vxiÄuÎu `ÎRœh).

aDItY Evd]Np>ixhx[tI>Y c]g[nI-

ni¨V] yee¡® p]ÙyitV] zpj]þ

Eg]zb]ªf]REœ sx[ztpUt]ß>]«]

Ht® xhzg]Em Ñztiy® xVRgEmti 24

Evd]DYynh ecy[tvnuh, ag[niEH]ztvuh y¡vuh

ecy[tiÈuÔvnuh, zpjkeš p]Ùic{vnuh, psuÄLÄuh

zb]ªfRÄuh EvÞi AyuDemTuÊiÈ[ xVyh suÍI

k>ic{vnum]y ÑztiyN yuÍÊil m>fmTÇ]l

xVRÅh zp]piÄuÎu.

eevEsY]¸DItY zb]ªf]NÑztiy]hþ

Deen® k]EÙ xhviBjY]zsit]hþ

Eztt] pUth DUmm]zG]y pufYh

EzptY xVREg Edv xuK]ni BuÜ[Et 25

Evd]DYynh ecy[tiÈ[, teû xáÊ[ zb]ªfR,

ÑztiyR, teû AzsitR `ÎivRÄiTyil EvÞuh

vidu>nIti aRËxHith

159

vÉh viBjic{unÙ[kiyiÈuÔvnuh, mUÎu t>h ag[niyueT

DUmh (puk) sVxic{iÈuÔvnum]y eevsYN m>f]nß>h

xVRÅÊil EdvtuÙYm]y xuKÆL anuBviÄuÎu.

zbªÑzth eevsY vRfh c sUzd®

zkEmeeft]ÎY]yt® pUjy]n®

tuE¨ESVEtSVvYEœ] dg[Dp]p-

x[tY¬V] EdHh xVRgxuK]ni BuÜ[Et 26

zb]ªfR, ÑztiyR, eevsYR `Îive> yœ]zkmh

pUjic{iÈuÔvnuh, ave> xßu¨>]Äi teû p]pÆeš

akÕiyvnum]y sUzdN s>I>h evTiÇEsSm[ xVRÅ

xuKh anuBviÄuÎu.

c]tuRvRfYeexYS DRmx[tEv]E¬]

EHtuh c]zt zbuvEt] Em niEb]D

Ñ]zt]ÍRm]ÍIyEt p]¥upuzt-

x[th tVh >]jzn]jDREm niyuÜ[SV 27

n]Ùu vRÉÊilepÈv>ueT DRÐh w]N niEÎ]T[

prÇuk<iÇu. |ni w]N pryuÎtinuÔ k]>fvuh

kUTi EkLÄU. p]¥upuztN (yuDiS[Úi>N) Ñ]ztDRÐ

Êil niÎ[ vYticÙiÄuky]f[. aÙ}Ey] >]jN! aÆ[

aven >]jDRÐÊil niEy]giÄU."

DZt>]z¨ \v]c

~vEmtdYœ] m]h tVmnus]xti nitYd]

mm]pi c mti® exomY BvEtYvh yœ]Ë m]h 28

vidu>nIti aRËxHith

160

x] tu buÌi® kZt]EpYvh p]¥v]znp[ti Em xd]

duE>Y]Dnh xm]x]dY punRvip>ivRtEt 29

n di¨mBYtizk]ßuh skYh mREtYn Ekn cit[

di¨Emv kZth mEnY epo>uSh tu ni>Rœkh 30

DZt>]z¨R prÇu, "aÙ}Ey] xomY! nI `eÎ `Îuh

\pEdsiÄ]ruÔtu Ep]eÙ nI pryuÎtu ecy{uv]N

`eû HZdyh tuniyuÎu. nI pryuÎtuEp]eÙ

p]¥v>ueT EnRÄ[ `eû mnÓ[ c]yuÎueÞÜiÙuh,

duE>Y]DnenÄ]fuEá]L vIÞuh `eû mnÓ[ avRÄ[

vip>Itm]yiÊI>uÎu. viDiey tTuÄuv]N O>u

mnuSYnuh x]DYmÙ}. k]>YÆL viDiy[Änux>ic{[ teÎ

OTuvil xhBviÄuh `eÎniÄu Et]ÎuÎu. po>uSh

(O>u vY¬iyueT |¢yuh zpyt[nvuh) ni>Rœkm]f[."

|ti zsIm]H]B]>Et \EdY]gpRvfi zpj]g>pRvfi vidu>v]EkY

ctV]>ihEs]¸DY]y®

zsIm]H]B]>tÊieÙ \EdY]gpRvÊil zpj]g>pRvÊieÙ

vidu>v]kYÊil n]Ù[pt]mÍY]yh xm]pic{u.

|ti vidu>nIti® xm]p[t]

vidu>nIti xm]pic{u.