VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR
description
Transcript of VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR
![Page 1: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/1.jpg)
Karin C Ringsberg, kennari hjá Nordic School of Public Health NHV, hafði yfirumsjón með undirbúningi viðfangsefnisins í
samvinnu við Hrafnhildi Gunnarsdóttur, doktorsnema í Nordic School of Public Health NHV.
VIÐFANGSEFNI IHEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR
KC Ringsberg
![Page 2: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/2.jpg)
Markmið
Markmið viðfangsefnis I er að auka skilning þátttakenda á samvirkni heilsu og lifnaðarhátta og hjálpa þeim að tengja þetta við lifnaðarhætti þeirra sjálfa, barna þeirra og fjölskyldu.
KC Ringsberg
![Page 3: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/3.jpg)
Viðfangsefni I er skipt niður í fimm umræðuefni
1. Áhrifaþættir heilsu Rætt verður um þá þætti sem stjórna heilsu okkar og lifnaðarháttum.
2. Að vinna á heilsusamlegan hátt : Rætt verður um muninn á heilsusamlegri og fyrirbyggjandi atvinnu.
3. Hvað er heilsusamlegt? Rætt verður um heilsu og algengustu lífsveilurnar hjá börnum og fullorðnum í Norðurlöndum.
4. Heilbrigði – er meira en hjásneiðing sjúkdóma : Rætt verður um heildræna, heilsueflandi, heilsuvekjandi aðferð.
5. Unnið verður með ný verkefni í Fjölskylduvinnuhópnum - Hópurinn býr til nýja áætlun fyrir verðandi samvinnu.
KC Ringsberg
![Page 4: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/4.jpg)
Skýringarmynd 1. Heilsustaðreyndir WHO (2012).
KC Ringsberg
WHO aðgreinir áhrifaþætti heilsu á eftirfarandi hátt:
•Félags- og fjárhagslegir þættir•Þættir sem tengjast veraldlegu umhverfi•Þættir sem tengjast einstaklingsbundnum sérkennum
og hegðun.
![Page 5: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/5.jpg)
Skýringarmynd 2. Heilsustaðreyndir Dahlgren og Whitehead (1991).
KC Ringsberg
![Page 6: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/6.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Hvað finnst þér um flokkun heilsustaðreyndanna?
• Hvaða flokka heldurðu að þú getir haft áhrif á?
• Hvernig getur þú haft áhrif á þá?
KC Ringsberg
![Page 7: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/7.jpg)
Skýringarmynd 3. Lifnaðarhættir og samvirkni.
KC Ringsberg
![Page 8: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/8.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Hvaða atriði hafa mest að segja um lifnaðarhætti þína og fjölskyldu þinnar?
• Hugsaðu um lifnaðarhætti fjölskyldu þinnar. Má breyta einhverju? Segðu frá reynslu þinni.
• Finnst þér þú hafa næga þekkingu til að geta lifað á heilsusamlegan hátt?
• Ef ekki, hvar getur þú fengið þessa þekkingu og frá hverjum?
KC Ringsberg
![Page 9: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/9.jpg)
Skýringarmynd 4. Skýring WHO á heilsueflingu (health promotion).
KC Ringsberg
”Þetta ferli gerir fólki kleift að hafa betri stjórn á heilsu sinni og eflingu hennar”.
(Ottawa Charter 1986).
![Page 10: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/10.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Hvaða þættir hafa áhrif á heilsu og lifnaðarhætti barns þíns og fjölskyldu?
• Hvaða þáttum getur þú breytt til að efla heilsu fjölskyldunnar?
• Ræddu hvað hægt er að gera til að efla heilsu.
• Ræðir þú heilsusamlega lifnaðarhætti við börnin þín, t.d. að viðhalda góðri heilsu með því að borða hollan mat og stunda hreyfingu?
KC Ringsberg
![Page 11: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/11.jpg)
Tafla 1. Börnum í Norðurlöndunum sem ræða heilsu og heilsueflandi athafnir við foreldra sína er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára (2011).
KC Ringsberg
Heimildir: NordChild 2011
![Page 12: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/12.jpg)
Skýringarmynd 5. Almenn heilsuþróun á síðustu 10 árum.KC Ringsberg
![Page 13: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/13.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Hvað heldur þú að hafi valdið þessari þróun?
• Hvernig getum við unnið saman til að breyta þessari þróun?
KC Ringsberg
![Page 14: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/14.jpg)
Skýringarmynd 6. Heilsusamlegir lifnaðarhættir.
KC Ringsberg
Heilsusamlegir lifnaðarhættir í uppeldi barna
Börn velja heilsusamlega lifnaðarhætti á fullorðinsárunum
Heilsa mun batna og dregið er úr sjúkdómum sem orsakast af
![Page 15: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/15.jpg)
Spurning varðandi umræðuna
Með hvaða hætti er hægt að ná utan um tengslin sem sýnd eru á skýringarmynd 6?
KC Ringsberg
![Page 16: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/16.jpg)
Tafla 2. Hluta heilsugóðra barna í Norðurlöndunum er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.
KC Ringsberg
Heimildir: NordChild 2011
![Page 17: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/17.jpg)
Tafla 3. Hluta barna í Norðurlöndunum með geð-vefrænar veilur er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.
KC Ringsberg
Heimildir: NordChild 2011
![Page 18: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/18.jpg)
Tafla 4. Hluta ofþungra barna í Norðurlöndunum er skipt í aldurshópana 2-6 ára og 2-17 ára.
KC Ringsberg
Heimildir: NordChild 2011
![Page 19: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/19.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Hefur barnið þitt kvartað undan magaverki, höfuðverki, svefnleysi eða svipuðum veilum?
• Ef svo er, hvenær kvartaði barnið þitt?
• Hvaða áhrif heldur þú að ofþyngd hafi á börn?
• Finnst þér vera munur á drengjum og stúlkum varðandi heilsu/veikindi?
KC Ringsberg
![Page 20: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/20.jpg)
Skýringarmynd 7. Skilgreining WHO á heilsu
KC Ringsberg
Heilsa er líkamleg, andleg og félagsleg vellíðan en ekki einungis það að vera laus við sjúkdóma eða örorku.
WHO 1948
![Page 21: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/21.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Tjáðu þig um skilgreiningu WHO á heilsu.
• Tjáðu þig um merkingu þess að vera við góða heilsu.
• Teldu upp fleiri áhættuþætti og segðu hvernig þeir geta orsakað veikindi.
• Teldu upp fleiri þætti sem leiða til góðrar heilsu og segðu hvernig þessir þættir geta eflt heilsu.
• Segðu hvort þér finnst vera kynjamismunur varðandi heilsu/veikindi.
KC Ringsberg
![Page 22: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/22.jpg)
Skýringarmynd 8. Heilsuuppruni og -þróun.
KC Ringsberg
![Page 23: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/23.jpg)
Skilningur á samhengi (KASAM)
Skýringarmynd 9. Skilningur á samhengi (Antonovsky 1991)
KC Ringsberg
Skýrleiki Að finnastlífið og tilveran vera skiljanleg og fyrirsjáanleg, að skilja það sem gerist í lífi okkar og hvers vegna.
Meðhöndlunargeta Að finnast lífið og tilveran vera viðráðanleg, að geta komist í gegnum erfiðleika hversdagslífsins á uppbyggjandi hátt, að hafa næga möguleika.
Mikilvægi Að finnast lífið hafa tilgang.
![Page 24: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/24.jpg)
Spurningar varðandi umræðuna
• Ræddu hugmyndir Antonovsky varðandi heilsu.
• Getur verið að fólk hafi mismunandi heilsustig?
• Getur fólk verið veikt en við góða heilsu?
• Reyndu að finna raunveruleg dæmi til að ræða um skilning á samhengi (KASAM).
KC Ringsberg
![Page 25: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/25.jpg)
Skýringarmynd 10. Gerendur í umhverfi barnsins.KC Ringsberg
![Page 26: VIÐFANGSEFNI I HEILSUEFLANDI LIFNAÐARHÆTTIR](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062315/56815397550346895dc19aed/html5/thumbnails/26.jpg)
Nýtt viðfangsefni til að vinna með í Fjölskylduvinnuhópnum
KC Ringsberg