Verslag startvergadering

46
Renovatiepact Werkgroep goede actievoorbeelden

Transcript of Verslag startvergadering

Page 1: Verslag startvergadering

Renovatiepact Werkgroep goede actievoorbeelden

Page 2: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 2

Inhoudstafel Verslag startvergadering 28 januari 2015 ............................................................................................................................. 3

Lijst goede actievoorbeelden ................................................................................................................................................ 4

Fiches goede actievoorbeelden ............................................................................................................................................ 5

Actievoorbeelden besproken tijdens werkgroep vergadering 28/1 ..................................................................................... 6

1. Baden-Würtemmberg: Sanierungsfahrplan ............................................................................................................ 6

2. COHERENO ............................................................................................................................................................... 7

3. Ecobouwers opendeur ............................................................................................................................................. 8

4. Ecopack .................................................................................................................................................................... 9

5. Energielabel voor bestaande verwarmingsinstallaties .......................................................................................... 10

6. Extra leenruimte voor ‘nul op de meter’ ............................................................................................................... 11

7. Habiter mieux ........................................................................................................................................................ 12

8. Infrax Bouwteams (& Eandis bouwfit-dagen) ........................................................................................................ 14

9. IWT-proeftuin woningrenovatie ............................................................................................................................ 15

10. Limburg klimaatneutraal ................................................................................................................................... 16

11. NationaaL Energiebespaarfonds - Energiebespaarlening ................................................................................. 17

12. Powerhouse Europe - Nearly Zero Challenge .................................................................................................... 18

13. Project Kerkrade ................................................................................................................................................ 19

14. Project Renoseec (IWT proeftuin) ..................................................................................................................... 20

15. RENOFASE ......................................................................................................................................................... 21

16. Renovatie Spiere ............................................................................................................................................... 22

17. Renovatieproject Wachtebeke - 5 sociale woningen tot passief ...................................................................... 23

18. Renovatiewinkels .............................................................................................................................................. 24

19. Stad Kortrijk - Pluimstraat buurt ....................................................................................................................... 25

20. Stroomversnelling Huursector .......................................................................................................................... 26

21. Studie ‘een glasheldere kijk op BEN-woningen’ ................................................................................................ 27

22. Voorbeeldprojecten Brussel .............................................................................................................................. 28

23. Vorarlberg ......................................................................................................................................................... 29

Nog niet besproken actievoorbeelden ............................................................................................................................... 30

24. Blok voor blok / energieplein20 ........................................................................................................................ 30

25. Dampoortknaptop ............................................................................................................................................. 34

26. Energiebesparingsverkenner ............................................................................................................................. 35

27. Europhit ............................................................................................................................................................. 36

28. Futurfantastic .................................................................................................................................................... 37

29. Gents Klimaatverbond ....................................................................................................................................... 38

30. l'Observatoire BBC ............................................................................................................................................ 39

31. Studie ‘Energiezuinige maatregelen voor monumenten met woonfunctie’ ..................................................... 41

32. The Shift Project ................................................................................................................................................ 42

33. UK Green Deal en Green Deal Home Improvement Fund ................................................................................. 43

34. Voorbeeldprojecten Wallonië (BATEX) ............................................................................................................. 44

35. WAIFER .............................................................................................................................................................. 45

Page 3: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 3

Verslag startvergadering 28 januari 2015 Het VEA licht in een korte presentatie het Renovatiepact toe (achtergrond, knelpunten, uitdagingen). Vervolgens wordt

het stappenplan tot eind juni 2015 besproken en wordt toegelicht hoe de werkgroep goede actievoorbeelden tewerk

zal gaan.

In deze startvergadering worden per deelnemer één tot twee goede actievoorbeelden besproken. Deze voorbeelden

worden, samen met de voorbeelden uit het startdocument, schematisch samengevat in fiches. Deze fiches zijn

toegevoegd aan dit verslag. Als voorbereiding op de tweede werkgroepvergadering, wordt aan de deelnemers gevraagd

om deze fiches nogmaals door te nemen en aan te vullen/te corrigeren waar nodig. Tijdens de tweede

werkgroepvergadering zal dan per thema (BEN-definitie, geïntegreerd beleidskader, financiering, verplichtingen en

communicatie) een rangschikking van de actievoorbeelden worden gemaakt en worden de meest veelbelovende

actievoorbeelden voor eventuele uitrol in Vlaanderen opgelijst. Tijdens deze tweede vergadering kunnen nog nieuwe

goede actievoorbeelden worden aangebracht.

Deelnemers vergadering 28 januari 2015

Organisatie Persoon Feedback voor actie(s) Agoria/Daikin Henk Kranenberg 5. Nationaal energiebespaarfonds - energiebespaarlening

6. Extra leenruimte voor ‘nul op de meter’ 7. Stroomversnelling huursector

ATTB Patrick O 1. Energielabel voor bestaande verwarmingsinstallaties

BBL Benjamin Clarysse 9. Ecobouwers opendeur

BMP Ann Thierens 8. Renovatie Spiere

Bouwunie Anja Larik 15. stad Kortrijk - Pluimstraat buurt 16. Habiter mieux

BVA Joost Declercq 14. Vorarlberg

CIR Els Blues 20. BPIE boosting building renovation - good practices

Essenscia Saskia Walraedt 17. Project Renoseec (IWT proeftuin)

Federplast Jeroen Goorman 8. Renovatie Spiere

Infrax Guido Claes 4. INFRAX bouwteams 24. Limburg klimaatneutraal

OVED Petra Proesmans 10. Voorbeeldprojecten Brussel

PHP Erwin Mlecnik 2. COHERENO 3. Renovatiewinkels 23. Project Kerkrade

VCB Liesbeth Lemmens 11. Renofase

VEA Ellen Moons 22. Ecopack

VEA Maarten De Groote 12. IWT proeftuin woningrenovatie 21. Baden-Würtemmberg: Sanierungsfahrplan

Ventibel Hendrik Daem

VGI Georges Devent 13. Studie ‘een glasheldere kijk op ben-woningen’

VMSW Bernard Wallyn 18. Powerhouse Europe - Nearly Zero Challenge 19. Renovatieproject Wachtebeke - 5 sociale woningen tot passief

Page 4: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 4

Lijst goede actievoorbeelden

Nr PROJECT BEN

-DEF

INIT

IE

GEÏ

NTE

GR

EER

D B

ELEI

DSK

AD

ER

VER

PLI

CH

TIN

GEN

FIN

AN

CIE

RIN

G

CO

MM

UN

ICA

TIE

1 Baden-Würtemmberg: Sanierungsfahrplan

x x

2 COHERENO (IEE-project) x

x

3 Ecobouwers opendeur x

x

4 Ecopack

x

5 Energielabel voor bestaande verwarmingsinstallaties

x x

6 Extra leenruimte voor ‘nul op de meter’

x

7 Habiter mieux

x

8 INFRAX bouwteams (& Eandis Bouwfit-dagen)

x

9 IWT proeftuin woningrenovatie

x

x x

10 Limburg klimaatneutraal

x

x

11 Nationaal energiebespaarfonds - energiebespaarlening

x

x

12 Powerhouse Europe - Nearly Zero Challenge

13 Project Kerkrade

x x

14 Project Renoseec (IWT proeftuin)

x x

15 RENOFASE

x x

16 Renovatie Spiere x

x

17 Renovatieproject Wachtebeke - 5 sociale woningen tot passief x x

18 Renovatiewinkels

x

x x

19 Stad Kortrijk - Pluimstraat buurt

x x

20 Stroomversnelling huursector

x

x

21 Studie ‘een glasheldere kijk op ben-woningen’ x

x

22 Voorbeeldprojecten Brussel

x x

23 Vorarlberg

x x

x

24 Blok voor blok / Energieplein20

x x x

25 Bouwadvies / Renovatieadvies aan huis

26 Dampoortknaptop

x

27 Energiebesparingsverkenner

x

28 EUROPHIT

x x

29 Futurfantastic

x

30 Gents Klimaatverbond

x

x

31 l'Observatoire BBC x

x

x

32 Rollend fonds

x

x

33 Studie ‘Energiezuinige maatregelen voor monumenten met woonfunctie’ x x

34 The Shift Project

x x

35 UK Green Deal en Green Deal Home Improvement Fund

x

36 Voorbeeldprojecten Wallonië (BATEX)

x

37 WAIFER

x

x

38 Warmer Wonen

x

x

Aantal goede actievoorbeelden 7 16 7 21 17

Page 5: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 5

Fiches goede actievoorbeelden In dit document worden fiches verzameld die concrete invulling geven aan de resultaten van de Werkgroep Goede

Actievoorbeelden van het Renovatiepact. Deze voorbeelden vormen een bron van inspiratie voor de andere

werkgroepen van het Renovatiepact.

Voorbeeldfiche

NAAM ACTIEVOORBEELD

Voorgesteld door

Waar

Wanneer

Website

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 6: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 6

Actievoorbeelden besproken tijdens werkgroep vergadering 28/1

1. BADEN-WÜRTEMMBERG: SANIERUNGSFAHRPLAN

Voorgesteld door VEA - Maarten De Groote

Waar Baden-Würtemmberg, Duitsland

Wanneer Lopende

Website

- www.sanierungsfahrplan-bw.de - http://um.baden-wuerttemberg.de/fileadmin/redaktion/m-

um/intern/Dateien/Dokumente/5_Energie/Beratung_und_Information/SanierungsfahrplanBW/Muster_Sanierungsfahrplan_BW.pdf

- www.ifeu.de

Contactorganisatie IFEU - Institut für Energie- und Umweltforschung Heidelberg GmbH

Contactpersoon Dr. Martin Pehnt [email protected]

Partnerorganisaties -

Projectomschrijving

Renovatiestrategie voor woningen is vertaald in een individuele renovatieroadmap. Checkt onder meer mogelijkheid van stapsgewijze renovatie af met de langetermijndoelstelling. Ook de optimale volgorde van de stapsgewijze renovatie wordt bekeken. Auditeur is verplicht om hoogst technisch haalbare voor te stellen.

Doelgroepen Eigenaars van woningen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ duidelijke koppeling aan langetermijndoelstelling (BEN-definitie) + vertrekkende van bestaande doelstelling, aansluitbaar op bestaande EPC + mogelijkheid tot koppeling van premies + vermijden van lock-in effect

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Interessant instrument met grote opportuniteiten voor uitrol: woningpas, uitbreiding van EPC met BEN-advies, ontwikkeling van langetermijnpad waardoor lock-in effect wordt vermeden, koppeling mogelijk van premies over ‘totaalrenovatie’, stimulans voor bouwteamgerelateerd werken, mogelijkheid voor uitbreiding naar woonkwaliteit, mogelijkheid voor bouwsector om hun diensten te verschuiven naar gefaseerde renovatie…

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

x WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 7: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 7

2. COHERENO

Voorgesteld door PHP, Erwin Mlecnik

Waar België, Oostenrijk, Duitsland, Nederland, Noorwegen

Wanneer april 2013 - april 2016

Website www.cohereno.eu

Contactorganisatie PHP

Contactpersoon Erwin Mlecnik [email protected]

Partnerorganisaties PHP, Vito, Vlaamse Confederatie Bouw, BPIE, DENA, Ögut, TU Delft, Segel, SINTEF

Projectomschrijving

Doelstelling van dit Europees project is de introductie van bijna-energieneutrale renovaties in de markt te ondersteunen. Het project richt zich op het uitbouwen en/of versterken van samenwerkingsvormen tussen betrokken partijen bij renovatie van eengezinswoningen van eigenaar-bewoners, en het ontwikkelen van nieuwe business-modellen hiervoor. In de vijf landen worden er aannames gedaan voor de definitie van het BEN-niveau om het onderzoek verder te kunnen zetten. Deze zijn verschillend per land, en worden, waar mogelijk, gekoppeld aan lokale energiedoelstellingen.

Doelgroepen Bouwprofessionelen en eigenaar-bewoners van eengezinswoningen

Concrete successen Adviezen voor nieuwe business-modellen

Sterktes Zwaktes

+ interessante samenwerkingsmodellen voor bouwprofessionelen + ervaring uit verschillende landen

- voornamelijk onderzoeksproject en weinig concrete toepassingen

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Innovatie door stimulering van nieuwe business-modellen bij bouwprofessionelen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 8: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 8

3. ECOBOUWERS OPENDEUR

Voorgesteld door BBL - Benjamin Clarysse

Waar Vlaanderen - Wallonië, en nu ook een Europees project

Wanneer Jaarlijks - najaar

Website http://www.ecobouwers.be/opendeur

Contactorganisatie BBL

Contactpersoon Benjamin Clarysse [email protected]

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Ecobouwers Opendeur is een jaarlijks initiatief van Bond Beter Leefmilieu en vond in 2014 voor de 17de maal plaats. Tijdens twee opendeurweekends in november kan de kandidaat verbouwer tips opdoen van ervaren duurzame bouwers en inspiratie opdoen door huizen van voorlopers te bezoeken. In 2014 brachten een kleine 6000 bezoekers een bezoek aan een van de 312 Ecobouwers woningen, waarbij de lat hoog wordt gelegd. Dit initiatief is een peer-to-peer uitwisseling tussen bouwheren, waar vind de kandidaat bouwheer een voorbeeld gelijkaardig aan zijn/haar eigen project. Door bouwheren die al tot BEN-gerenoveerd hebben, in te zetten als ‘ambassadeurs’, wordt het een toegankelijk, niet technisch verhaal. De gerenoveerde woningen uit de contactlijst zouden bovendien kunnen bevraagd worden op haalbaarheid BEN-definitie en om het rebound-effect na te gaan. Bezoekers zij meestal zelf voorlopers: vaak hoger opgeleiden, met middelen en kennis. Er wordt een databank aangelegd van welke bouwprofessionals werden ingeschakeld, en dit op aangeven van bouwheer. De Vlaamse Renovatiedag is een gelijkaardig initiatief, georganiseerd door NAV, de Vlaamse architectenorganisatie en 'Ik ga Bouwen & Renoveren'.

Doelgroepen (Ver)bouwers

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 9: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 9

4. ECOPACK

Voorgesteld door VEA - Ellen Moons

Waar Wallonië

Wanneer Lopende

Website http://www.ecopack-wallonie.be/fr

Contactorganisatie SPW DGO4

Contactpersoon Société wallonne du crédit social (SWCS) - Fonds du logement de la Wallonie (FLW)

[email protected]

Partnerorganisaties -

Projectomschrijving

Het Waalse Ecopack heeft als doel burgers aan te sporen hun woning duurzaam te renoveren en hun investeringen makkelijker te financieren. Deze leningen worden sinds 2012 verstrekt door SWCS (de Waalse sociale kredietmaatschappij) en door FLW (Woningfonds voor grote gezinnen). Burgers krijgen gratis hulp bij de keuze van de meest interessante uit te voeren werken in hun woning, bij het zoeken naar aannemers en vergelijken van offertes. Leningen worden aangeboden aan 0 % interestvoet. In sommige gevallen hebben particulieren nog recht op bijkomende premies. De looptijd van de lening is afhankelijk van de energiebesparing die met de investering gepaard gaat. Per gezin kan tussen 2.500 en 30.000 euro ontleend worden. Aan de lening zijn geen notaris- of andere kosten verbonden. Leningen kunnen worden aangegaan door eigenaar-bewoners, eigenaar-verhuurders en huurders. Het belastbaar gezinsinkomen mag maximaal 93.000 euro bedragen, wat betekent dat ongeveer 93% van de Waalse gezinnen in aanmerking komt voor deze lening. Ook de woning zelf moet aan enkele voorwaarden voldoen (gelegen in Wallonië, voldoen aan enkele conformiteitseisen, bouwvergunning voor 1996…) Een ruime range van werken kan met behulp van een Ecopacklening worden gefinancierd: grote en kleine energetische ingrepen, investeringen in hernieuwbare energie maar ook structurele werken die samen met de energiebesparende werken (moeten) worden uitgevoerd. Er worden regelmatig nieuwsbrieven gepubliceerd met gedetailleerde info over de Ecopacklening, zowel bedoeld voor professionals als voor particulieren. Zowel professionals als particulieren zijn positief over Ecopack. Aannemers die werken uitvoeren gefinancierd met een Ecopacklening, zijn zeker dat de facturen betaald worden. Particulieren kunnen investeringen uitvoeren en de kosten ervan spreiden over de tijd, gecompenseerd door besparingen in hun energieverbruik.

Doelgroepen Eigenaars van woningen die dateren van voor 1996

Concrete successen Cijfers opgevraagd

Sterktes Zwaktes

+ sterk financieringsmiddel voor eigenaars die wel de middelen hebben voor een afbetaling, maar niet voor de ‘upfront’ kosten

- vraagt een grote investering van de overheid om dit op te volgen

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Sluit sterk aan bij de Vlaamse energieleningen die sinds dit jaar onder Vlaamse bevoegdheid vallen (daarvoor FRGE).

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 10: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 10

5. ENERGIELABEL VOOR BESTAANDE VERWARMINGSINSTALLATIES

Voorgesteld door ATTB - Patrick O

Waar Duitsland

Wanneer

Website

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

De Duitse overheid steunt een initiatief om aan bestaande verwarmingsinstallaties een energieprestatielabel toe te kennen. Door dit label zou het voor eigenaars/gebruikers duidelijk moeten worden wat het energieverbruik van hun verwarmingsinstallatie is, en of het aangewezen is aanpassingen te laten uitvoeren, of een nieuwe verwarmingsketel te laten installeren. De financiële ondersteuning bedraagt ongeveer een 30 euro per label. Het blijft evenwel een initiatief op vrijwillige basis.

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ kan gekoppeld worden aan bestaande verplichtingen + duidelijke communicatietool die herkenbaar is voor eindgebruiker

- vrijwillig systeem

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Deze maatregel zou kunnen gekoppeld worden aan (het verplicht onderhoud van de verwarmingsketel en) de verwarmingsaudit (dep LNE).

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

x WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 11: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 11

6. EXTRA LEENRUIMTE VOOR ‘NUL OP DE METER’

Voorgesteld door AGORIA - Daikin, Henk Kranenberg

Waar Nederland

Wanneer 2014

Website http://www.lente-akkoord.nl/meer-leenruimte-voor-nul-op-de-meter-woning/

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Het bedrag dat buiten de inkomenstoetsing kan worden gehouden bij de financiering van een NulopdeMeter-woning wordt verhoogd van € 13.500 naar € 25.000. De verhoging hangt samen met een alternatieve berekeningswijze waarbij meer dan voorheen rekening wordt gehouden met de garantie die de bouwer geeft op de energieprestaties van de woning. Voor deze vrijstelling moet een energieprestatiegarantie afgegeven zijn voor de desbetreffende woning voor een periode van ten minste tien jaar. Met name bij renovaties van bestaande woningen naar NulopdeMeter kan het verhoogde bedrag een rol spelen (Stroomversnelling Koopwoningen). Het bedrag dat buiten beschouwing mag worden gelaten bij de financiering van bepaalde energiebesparende maatregelen of een woning met een energie-index van 0,6 (of tenminste A++ label dat is verstrekt voor 1 januari 2015) wordt verhoogd van € 8.000 naar € 9.000. Vanaf 1 januari 2015 geldt voor deze vrijstelling van € 9.000 ook een toetsinkomen van ten minste € 32.000. Deze wijziging van de regeling sluit aan bij de wijzigingen in het energielabel. De energieprestaties van een woning worden vanaf dat moment uitgedrukt in een energie-index. Tegelijkertijd wordt per 1 januari 2015 een nieuwe, uitgebreide en meer nauwkeurige methode geïntroduceerd voor de bepaling van de energieprestatie van een woning. Energielabels die vóór 1 januari 2015 zijn verstrekt kunnen ook worden gebruikt omdat deze tien jaar na de opnamedatum geldig zijn.)

Doelgroepen Koopwoningen

Concrete successen Na te gaan of er effectief concrete leningen zijn uitgegeven

Sterktes Zwaktes

- negatieve commentaar over bovenbedrag toetsinkomen in de media

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 12: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 12

7. HABITER MIEUX

Voorgesteld door Bouwunie - Anja Larik

Waar Frankrijk

Wanneer Lopende (start 2011 – looptijd 7 jaar)

Website http://www.anah.fr/habitermieux.html

Contactorganisatie Agence Nationale de l’Habitat (ANAH) (overheid)

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

a Caisse nationale d'assurance vieillesse, Convention Anah et MSA, Confédération de l'Artisanat et des Petites Entreprises du Bâtiment (CAPEB) et la Fédération Française du Bâtiment (FFB), EDF, GDF SUEZ et TOTAL, l'Union nationale des centres communaux d'action sociale (UNCCAS), La Fédération des entreprises des services à la personne (FESP)

Projectomschrijving

Het programma heeft tot doel 300.000 eigenaars met een laag of bescheiden inkomen (zowel eigenaar-bewoners als verhuurders) bij te staan bij het verbeteren van de energetische kwaliteit van hun woning. . Hiervoor is zowel financiële ondersteuning als gepersonaliseerde begeleiding van start tot finish voorzien (voor diagnose, financiering, uitvoering en opvolging). Voorwaarde voor deelname aan het programma is dat de woning ouder is dan 15 jaar en dat er minstens 25% energiebesparing wordt gerealiseerd via isolatiemaatrgegelen en/of vervanging van de ketel. Er wordt ook een inkomensgrens gehanteerd. De lokale actoren hebben een zekere autonomie om dit te beoordelen zodat ze rekening kunnen houden met lokale verschillen of specifieke omstandigheden Voor het hele programma werd een budget van 1,35 miljard euro vrijgemaakt. De financiële ondersteuning gebeurt via een cumul van financiële stimuli van ANAH, de gemeente en de energieleveranciers. Het is bovendien mogelijk om een voorschot te krijgen, een renteloze lening of premies van deelnemende actoren. Om als lokale organisatie (gemeente, sociale organisatie, verzekeringskas, …) te kunnen meestappen in dit programma en een beroep te kunnen doen op deze middelen, is het verplicht om een lokaal engagementscontract te ondertekenen waarin de specifieke rol van elke actor gespecifieerd wordt. Voor de zeer bescheiden inkomens, bedraagt de financiële tegemoetkoming 50% van het totaalbedrag van de werken met een maximum van 10.000 euro. Er is een forfaitaire premie van 2000 euro voorzien. Voor de bescheiden inkomens bedraagt de financiële tegemoetkoming 35% van het totaalbedrag van de werken met een maximum van 7000 euro. Er is een forfaitaire premie van 1600 euro voorzien. Wat is het verschil tussen een financiële tegemoetkoming en een premie? Zijn deze combineerbaar? Combinatie met andere premies is toegelaten. Verhuurders hebben voor thermische renovatie recht op 25% van het totaalbedrag van de werken en een complementaire premies van 1600 euro per wooneenheid. In ruil hiervoor moet de woning verhuurd worden via een ‘SVK’. Mede-eigenaars kunnen voor werken aan gemeenschappelijke delen die een energiewinst van minstens 35% opleveren genieten van dezelfde voordelen als voor individuele woningen. Kwetsbare mede-eigenaars hebben recht op bijkomende steun. Er wordt persoonlijke ondersteuning voorzien voor het gehele proces vanaf het selecteren van de nuttige werken tot het opvolgen van de uitvoering ervan. De begeleiding gebeurt door professionelen, verbonden aan de lokale “Habiter mieux”-loketten. Dit is gratis voor wie binnen het actieterrein van een lokaal collectief woont. Wie buiten zo’n actieterrein woont, kan wel een premie ontvangen om een professionele begeleider te financieren. Bij een begeleiding worden na een plaatsbezoek samen met de eigenaar de meest aangewezen maatregelen bepaald om tot de 25% energiebesparing te komen. Daarna wordt de eigenaar begeleid bij de uitvoering en de financiering van de werken.

Page 13: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 13

Doelgroepen Eigenaars en verhuurders van individuele woningen alsook mede-eigendom

Concrete successen

Sedert de start van het programma werden bij zo’n 70.000 woningen energierenovaties uitgevoerd (2011-midden 2014). Door ANAH en het energiebesparingsfonds werden er 673 miljoen euro aan subsidies uitgekeerd. Dit leidde tot 1,4 miljard euro aan investeringen in renovatiewerken. 64.000 eigenaar-bewoners maakten tot op heden gebruik van de steunmaatregel. De premies komen in grote mate (70%) ten goede aan huishoudens met een (zeer) laag inkomen (bv. equivalent aan koppel met netto belastbaar inkomen lager dan 27.000 euro). De gemiddelde energiebesparing bedraagt 39%. De gemiddelde kostprijs van de uitgevoerde werken bedraagt 18.000 euro waarvan bijna 60% van de financiering wordt gedragen door subsidies. Het aantal bereikte verhuurders is eerder beperkt (3.300 woningen). De gemiddelde energiewinst ligt met 64% wel aanzienlijk hoger dan bij de eigenaars-bewoners. De subsidies zijn verbonden aan voorwaarden inzake een geconventioneerd huurprijs en de verhuring aan huishoudens met een laag inkomen.

Sterktes Zwaktes

+ zeer veel energierenovaties in gang gezet +bijkomende ondersteuning (=ontzorging) is voorzien/gepersonaliseerde begeleiding + focus en bereik in hoofdzaak op eigenaars met een beperkt inkomen waardoor effect groter is (sterke selectiviteit) + geattesteerde energiewinst + afstemming van de ondersteuning door de diverse overheden (nationaal, departement, lokaal)

- grote budgetten nodig (door de sterke selectiviteit ligt de overeheidstussenkomst erg hoog)

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

- Gepersonalieerde begeleiding en ondersteuning voor selectieve doelgroep (eigenaars met beperkt inkomen)

- Rol lokale actoren

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 14: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 14

8. INFRAX BOUWTEAMS (& EANDIS BOUWFIT-DAGEN)

Voorgesteld door Infrax, Guido Claes

Waar Vlaanderen

Wanneer Doorlopend

Website www.bouwteams.be/ http://www.eandis.be/nl/klant/energie-besparen/tips-en-toepassingen/energiefit-infosessies

Contactorganisatie Infrax

Contactpersoon Guido Claes [email protected]

Partnerorganisaties Dialoog

Projectomschrijving

Infrax en Dialoog maken (ver)bouwers wegwijs tijdens een reeks tweedaagse opleidingen: de InfraxBouwTeams. Tijdens het BouwTeam voor verbouwers krijgt de bouwheer van een bouwdeskundige van vormingscentrum Dialoog gedurende twee volle dagen alle technische en praktische kennis mee over duurzaam en energiezuinig verbouwen. Deze opleiding is ook aangewezen voor de verbouwer die tijdens de werken de handen niet zelf uit de mouwen steekt, zo is hij/zij goed geïnformeerd voor de gesprekken met architecten, bouwfirma’s en verkopers van allerlei materialen. Voorkennis is niet vereist. Je leert de voor- en nadelen van de diverse bouwmaterialen en installaties kennen. De lesgevers brengen verschillende materialen mee om zo concreet mogelijk uitleg te geven. Het aantal deelnemers is beperkt zodat iedereen volop aan bod komt. Over al deze kwesties geven bouwdeskundigen neutrale informatie. Een gelijkaardig initiatief zijn de Eandis ‘Bouwfit dagen’.

Doelgroepen Verbouwers

Concrete successen Meer vragen over renovatie. Mensen die de cursus volgen voeren effectief energiebesparende verbouwingswerken uit/realiseren effectief meer energiezuinige woningen. Klanten zijn mondiger. Jaarlijks 500 tot 600 deelnemers.

Sterktes Zwaktes

+ Intensieve en uitgebreide begeleiding voor renovatie tot BEN-woning + stimuleren vraagzijde BEN + effectieve verbetering energieprestatie woningen deelnemers

- Bereikt beperkt aantal kandidaat-verbouwers - Tijdrovend voor bouwheer - Zeer divers publiek, moeilijk om info in cursus hieraan aan te passen - Eandis ‘Bouwfit’ zowel naar nieuwbouwers als verbouwers

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Project loopt reeds 10-tal jaren, vooral voor nieuwbouw maar sinds dit jaar is er ook een aparte cursus voor renovatie. Opschaling noodzakelijk. Eandis startte i.s.m. NAV met de ‘Bouwfit cursus’.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 15: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 15

9. IWT-PROEFTUIN WONINGRENOVATIE

Voorgesteld door VEA - Maarten

Waar Vlaanderen

Wanneer Opgestart in 2014 (akkoord Vlaamse Regering op 22 november 2013) tot 2019

Website http://www.iwt.be/subsidies/proeftuinbouw

Contactorganisatie IWT

Contactpersoon Dirk Otte [email protected]

Partnerorganisaties WTCB, PHP, VCB, NAV, Bouwunie, CIB, ORI, VE-PR, KULeuven, UGent, VITO

Projectomschrijving

Het doel van de IWT-proeftuin is opschaalbare en reproduceerbare renovatieconcepten te stimuleren om zo tot betaalbare oplossingen te komen voor belangrijke delen van het gebouwenbestand. Verregaande coördinatie van de actoren in de bouwketen moet leiden tot kwalitatieve, geïntegreerde, maar vooral ook reproduceerbare, opschaalbare en betaalbare oplossingen. In de proeftuin worden onderzoeks-, ontwikkelings- als demonstratie-activiteiten uitgevoerd aan de hand van reële renovatietrajecten. De proeftuin “Woningrenovatie: innovatie bij energiezuinig verbouwen” wil bijdragen tot betere marktcondities voor grondige renovaties van woningen door:

De ontwikkeling van opschaalbare en reproduceerbare renovatieconcepten.

Het stimuleren van samenwerking tussen leveranciers, ontwerpers en uitvoerders.

Het versterken van de vraagzijde via een groepsgewijze aanpak en via alternatieve financieringsvormen.

Het aantonen van de haalbaarheid van kostenoptimale energieprestatieniveaus. De proeftuin zal naast verschillende proeftuinprojecten ook een overkoepelend coördinatie- en kennisplatform, verantwoordelijk voor de afstemming en opvolging van de projecten, de kwaliteitsbewaking (incl. prestatiemonitoring analyse) en het kennisbeheer (verzamelen, bundelen, verspreiden). Voor de ondersteuning van de proeftuinprojecten is een budget van 5 miljoen euro ondersteuningsbudget beschikbaar. Dit actievoorbeeld bestaat uit 10 proefprojecten en een overkoepelend platform. Enkele proefprojecten komen meer gedetailleerd aan bod in dit document.

Doelgroepen Leveranciers, ontwerpers en uitvoerders van renovaties

Concrete successen Project nog in volle opstartfase

Sterktes Zwaktes

+ stimulans voor innovatie in de bouw + stimuleren van schaaleffect op renovaties + coördinatie- en kennisplatform voor verspreiden van informatie komt ten goede aan gans de bouwsector

- projecten hebben een lange doorloopperiode

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Uitbreiding van het bestaande kennisplatform voor informatieverspreiding naar gans Vlaanderen, niet enkel binnen de 10 proefprojecten. Bijkomende activiteiten en/of financiering van lopende proeftuinprojecten. Ondersteuning van overkoepelende projecten met gebruik van bv meerdere groepsrenovatie cases, bv specifiek rond ESCO, ketensamenwerking business modellen… Opschaling als natraject van het project proeftuinen, via brede uitrol via uitgebreide groepsrenovatieprojecten.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

X WG Financiering

x WG Communicatie

Page 16: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 16

10. LIMBURG KLIMAATNEUTRAAL

Voorgesteld door INFRAX - Guido Claes

Waar Limburg

Wanneer

Website http://www.limburg.be/Limburg/Limburgklimaatneutraal/Klimaat-Limburg-gaat-klimaatneutraal.html

Contactorganisatie

Contactpersoon

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Draaiboek voor projecten collectieve renovatie. De provincie Limburg heeft de ambitie om klimaatneutraal te worden. Alle Limburgse gemeenten engageerden zich om mee te werken aan Limburg klimaatneutraal en ondertekenden het Convenant of Mayors, ook wel burgemeesterconvenant genoemd. Gemeenten kunnen zich inschrijven voor verschillende pilootprojecten m hun gemeentelijk klimaatplan uit te voeren. Eén van deze pilootprojecten is ‘collectieve renovatie’. De provincie Limburg, Dubolimburg en Stebo werkten voor de gemeenten een traject uit rond dit pilootproject. De gemeente is trekker van het project. De provincie Limburg, Dubolimburg en Stebo bieden ondersteuning. Het is de bedoeling om ervaringen die worden opgedaan in deze gemeenten te delen met andere Limburgse gemeenten. Voor de renovaties binnen dit project wordt gestreefd naar een zo hoog mogelijk ambitieniveau binnen lage energierenovaties. Bij voorkeur wordt gestreefd naar BEN-renovatie.

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 17: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 17

11. NATIONAAL ENERGIEBESPAARFONDS - ENERGIEBESPAARLENING

Voorgesteld door AGORIA - Daikin, Henk Kranenberg

Waar Nederland

Wanneer Vanaf begin 2014

Website http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/01/21/investeer-slim-met-de-energiebespaarlening.html https://www.ikinvesteerslim.nl/

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties Rabobank, ASN Bank, Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten

Projectomschrijving

Twee private grootbanken hebben met inbreng van de overheid een renovatiefonds (rollend fonds) opgericht voor koopwoningen van 300 miljoen euro. Dit fonds laat energiebespaarleningen (2.500 – 25.000 euro, looptijd 7-10 jaar) toe voor 14 energiebesparende maatregelen in de eigen woning.

Doelgroepen Koopwoningen

Concrete successen Nog geen officiële evaluatie voor 2014 beschikbaar maar beperkt succes owv complexiteit voor aanvraag Energiebespaarlening

Sterktes Zwaktes

+ privé-initiatief van twee grootbanken, zij brengen 225 miljoen euro in aangevuld met 75 miljoen euro van de overheid + lening mogelijk fiscaal aftrekbaar

- minimum-eisen zijn gesteld op productniveau, niet op totaal pakket - geen LT-doelstelling/benchmark - complex proces om lening te krijgen - hoge rente (3,4% tot 3,8% bij de start) tov marktrente

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Opportuniteiten onderzoeken mbt bijkomende fiscale aftrekbaarheid van een (hogere) hypothecaire lening – verband met BEN-krediet? Voorbeeld voor mobiliseren private fondsen. Fonds kan dienen als garantiefonds voor BEN-leningen voor BEN nieuwbouw, verbouwing (en hernieuwbare energie).

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 18: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 18

12. POWERHOUSE EUROPE - NEARLY ZERO CHALLENGE

Voorgesteld door VMSW - Bernard Wallyn

Waar Europa

Wanneer

Website

http://www.powerhouseeurope.eu/ http://www.housingeurope.eu/resource-314/the-power-house-nearly-zero-energy-challenge

Contactorganisatie Powerhouse Europe

Contactpersoon Naam [email protected] [email protected]

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Europees project - Powerhouse Europe - Nearly Zero Challenge - NZEB projecten die vaak af zijn - 4 taakgroepen: warm/mediterraan klimaat, koud/continentaal klimaat, divers

eigenaarschap (collectief/mede-eigendom), renovatie/nieuwbouw - Structuur voor pan-Europese uitwisseling tussen sociale huisvestingsmaatschappijen

van kennis mbt praktische implicaties en kosten van ambitieuze energieprestatie-eisen (BEN 2015, 2018 en 2020) met terugkoppeling naar beleidsmakers

- Online energieverbruiksmonitoring + vooruitgang mbt renovatiegraad (http://panel.hiveproject.eu/building-chart.php)

- Begeleiding van de lidstaten op het vlak van regelgevende en financiële voorwaarden en kaders die nodig zijn om ervoor te zorgen dat energietransitie sociaal, economisch en op milieuvlak duurzaam is

- Uitgebreide info cases: http://www.powerhouseeurope.eu/cases_resources/

Doelgroepen Sociale huisvestingsmaatschappijen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 19: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 19

13. PROJECT KERKRADE

Voorgesteld door PHP - Erwin Mlecnik

Waar Kerkrade, NL

Wanneer 2012

Website http://www.machielsbuildingsolutions.be/nl/pers-04.asp?nav=2b http://www.machielsbuildingsolutions.be/references/detail.cshtml?lang=nl&id=8

Contactorganisatie Machiels

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties BAM

Projectomschrijving

In totaal worden er 144 wooneenheden compleet verbouwd tot passiefhuisniveau. Alle buitengevels en daken worden van mei tot het najaar vervangen door een houtskeletstructuur. Tegelijkertijd worden er nieuwe verwarmings- en ventilatiesystemen geïnstalleerd. Een bijzonder bouwproject, aangezien het hele proces gebeurt binnen een recordtijd van 8 dagen per woning, terwijl de bewoners hun huis kunnen blijven gebruiken. Omdat er maar 8 dagen zijn om de woningen volledig passief te maken, moest een systeem worden bedacht waarbij de wandopbouw en dakopbouw per woning telkens in 1 dag kan gebeuren. De geïsoleerde wanden worden gefabriceerd met ingebouwd schrijnwerk (ramen en deuren) en ingebouwde leidingen voor technische installaties (cv, ventilatie, elektriciteit, bekabeling).

Doelgroepen Sociale (huur)woningen/woonwijken

Concrete successen 144 woningen gerenoveerd tot passiefniveau in 8 dagen

Sterktes Zwaktes

+ bewoners maximaal ontlast + bewoners konden blijven wonen in woning + snelheid van uitvoering

- voornamelijk geschikt voor seriewoningen

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Ambitieus voorlopersproject In België zijn er 150.000 sociale huurwoningen, waarvan er een heel aantal in aanmerking komen om op grote schaal gerenoveerd te worden.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 20: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 20

14. PROJECT RENOSEEC (IWT PROEFTUIN)

Voorgesteld door ESSENSCIA - Saskia Walraedt

Waar Gent, St Amandsberg

Wanneer 2014 -

Website http://www.renoseec.com/

Contactorganisatie Essenscia

Contactpersoon Anke Fransen, Corine Petry [email protected], [email protected]

Partnerorganisaties KULeuven, VITO, Stad Gent, Artesis Plantijn hogeschool, BAST architects & engineers, Cantillana, Derbigum, Remmers FTB, Isover, Recticel, Sto, SVK, VCB, Alpas, Beneens, Durabrik, Domus Mundi, Samenlevingsopbouw

Projectomschrijving

RenoseeC beoogt de ontwikkeling, testfase en optimalisatie van een collectief betaalbaar en kwalitatief renovatietraject, en focust hiervoor als case toe op 10 woningen in de gordel rond Gent, Sint Amandsberg. Dit via een draaiboek en catalogus van oplossingen voor particuliere woningen in prioritaire stadsdelen. Als resultaat wordt een opschaalbaar en praktisch inzetbaar business model beoogd over gans de keten. Het project heeft een belangrijke maatschappelijke focus waarbij maximaal wordt ingezet op het bereiken van kwetsbare groepen. De stad Gent neemt een belangrijke rol op bij de ontzorging (administratief en juridisch) van de deelnemers met sensibilisering en activering op wijkschaal, en doorgedreven procesbegeleiding. Ketensamenwerking is eveneens geïntegreerd waarbij producenten van bouwmaterialen geen nieuwe producten ontwikkelen, maar wel gestandaardiseerde renovatie-modules, gericht naar individuele verbouwers, aanbieden.

Doelgroepen Een mix van nood-kopers, eigenaars/bewoners en eigenaars/verhuurders in het bezit van een woning die niet voldoet aan de hedendaagse woonnormen.

Concrete successen Project nog in opstartfase, te vroeg voor concrete successen.

Sterktes Zwaktes

+ aandacht voor kwetsbare groepen + focus op betaalbare renovatie via combinatiepaketten over gans de keten + focus op verdere uitrol en opschaalbaarheid

- nog geen concrete resultaten - nog geen focus op BEN-renovatie

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Mogelijk model voor ‘ontzorging’ dat door andere lokale besturen als model kan dienen.

Ontwikkeling van gestandaardiseerde renovatie-modules door de sector past in het one-stop-shop idee.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

X WG Financiering

x WG Communicatie

Page 21: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 21

15. RENOFASE

Voorgesteld door VCB - Liesbeth Lemmens

Waar België, Vlaanderen

Wanneer Lopende - tot 2017

Website www.renofase.be

Contactorganisatie WTCB

Contactpersoon Jeroen Vrijders [email protected]

Partnerorganisaties

- Vlaamse Confederatie Bouw - Bouwunie - NAV - Passiefhuisplatform - KU Leuven - Universiteit Gent - Thomas More Kempen

Projectomschrijving

RenoFase wil het doorgedreven energetisch renoveren van woningen op een gestructureerde manier aanpakken, om zo tot een kwaliteitsvol en efficiënt renovatieproject te komen. De problemen en uitdagingen worden via een integrale benadering aangepakt, waarbij de verschillende fasen in een renovatieproces worden gevolgd. Een belangrijke doelstelling is om de bestaande kennis en de nieuwe inzichten te vertalen zodat ze door de bedrijven zelf kan worden toegepast. Op die manier wil RenoFase bij de doelgroep concrete veranderingen teweeg brengen. Dit gebeurt via case study’s, wijde verspreiding van de resultaten en de opstart van een Technologie-Innovatie-Platform, waar bedrijven ondersteund worden bij het uitwerken van innovatieve ideeën.

Doelgroepen Bouwprofessionelen

Concrete successen Nog in onderzoeksfase

Sterktes Zwaktes

+ sterk technisch onderbouwd + breed draagvlak door de bouwsector

- eerste evaluatiefase van gebouw mogelijks ‘te’ uitgebreid (te duur)

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 22: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 22

16. RENOVATIE SPIERE

Voorgesteld door Ann Thierens (BMP) en Jeroen Goorman (FEDERPLAST)

Waar Spiere

Wanneer 2013-2014

Website http://www.renovatieoplossingen.be/nl/blog/project-spiere

Contactorganisatie Wienerberger

Contactpersoon Ann Thierens [email protected]

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Project Spiere is de uitvoering van een energetische renovatie, met gebouwkenmerken typisch voor het Vlaamse gebouwenbestand. De eigenaar is architect en werd ondersteund door Wienerberger en KU-Leuven voor de monitoring van verbruik en binnenklimaat, en dit zowel voor als na de renovatie. Een belangrijke conclusie was dat 31% van de totale investering voor renovatie leidde tot 85% van de energiebesparing. Er werd veel onderzoek gedaan naar mogelijke U-waardes voor renovatie en mogelijke BEN-definitie voor bestaande gebouwen. Er werd ook een interessante financiële studie uitgevoerd die aangaf welk deel van de investering terugvloeit naar de overheid.

Stavaza: de woning is volledig gerenoveerd, enkel nog afwerking onder het dak en luchtdichtheidstest uit te voeren, waarna een monitoring van 1 jaar zal volgen. Hoewel de energiebehoefte sterk is gedaald, is het energieverbruik niet gedaald omwille van het verhoogde comfort. Er zijn al wel tussentijdse conclusies dat door het rebound-effect het energieverbruik niet lager zal liggen. Voor renovatie was er weinig comfort en werden ruimtes weinig of niet verwarmd. Er is ook voorzien dat er een studie wordt uitgevoerd over de gerealiseerde meerwaarde van de woning. Een goede luchtdichtheid behalen bleek uiteindelijk de grootste uitdaging.

Doelgroepen (Volledig) te renoveren woningen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ goed gedocumenteerd + verschillende metingen + inschatting bijdrage van verschillende ingrepen op de daling van het E-peil en prijs hiervan

- intensief proces, opschaling moeilijk

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

X WG Financiering

WG Communicatie

Page 23: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 23

17. RENOVATIEPROJECT WACHTEBEKE - 5 SOCIALE WONINGEN TOT PASSIEF

Voorgesteld door VMSW - Bernard Wallyn

Waar 2012

Wanneer Wachtebeke

Website http://www.passiefhuisplatform.be/project/renovatie-van-5-sociale-rijwoningen-wachtebeke

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Het belangrijkste doel van deze renovatie-operatie was om de technische en financiële haalbaarheid te evalueren voor een sociale huisvestingsmaatschappij om de bestaande woningen om te vormen tot een zeer energie-efficiënte gebouwenpark. De woningen werden zeer grond gerenoveerd tot zeer lage energiewoningen. De vensteroppervlakten werden aangepast (groter op het zuiden, kleiner op het noorden) en er werden vaste zonneschermen aangebracht. De gevelsteen werd gesloopt en vervangen door 30 cm EPS met afwerking. De betonnen kroonlijst werd verwijderd (oplossing voor koudebrug) en het dak werd geïsoleerd met 36 cm minerale wol. De kruipruimte onder de begane grond werd gevuld met 45 – 60 cm EPC parels. Tot slot werd een ventilatiesysteem met warmteterugwinning, incl. geïntegreerde warmtepomp gecombineerd met zonnecollectoren geïnstalleerd.

Doelgroepen Sociale huisvestingmaatschappijen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ obstakels bleken eigen aan renovatiewerken en niet specifiek aan passiefstandaard + tijdens renovatieproces werden woningen aangepast om aan oppervlakte-eisen te voldoen (win-win)

- hoge kostprijs per woning (166.000 euro) - gunning van de opdracht, prijs doorslaggevend en daardoor niet noodzakelijk gespecialiseerd personeel

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 24: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 24

18. RENOVATIEWINKELS

Voorgesteld door PHP, Erwin Mlecnik

Waar Nederland

Wanneer Start november 2013

Website http://energiesprong.nl/blog/renovatiewinkels

Contactorganisatie Energiesprong

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

7 renovatiewinkels: Centrum Duurzaam Renoveren, Amersfoort Revaplan Zero De Witte Roos, Delft Reimarkt, Enschede Woon Wijzer Winkel, Rotterdam Energie Bespaar Huis, Westervoort De Duurzaam Winkel, Vlaardingen

Projectomschrijving

Energiesprong wil wonen zonder energierekening voor een grote groep particulieren aantrekkelijk en toegankelijk maken en stimuleert daarom de komst van fysieke verkooppunten, de Renovatiewinkels. De Renovatiewinkel werkt als architect, hypotheker, bouwbegeleider en aannemer en biedt een verbouwer een totaalaanbod aan. Energiesprong lanceerde een oproep voor Renovatiewinkels. Van de 26 inzendingen kregen de zeven beste plannen elk €25.000 co-financiering om hun concept sneller van grond te krijgen. Sommige renovatiewinkels zijn gericht op een specifieke doelgroep of typewoning (bv. monumentale woningen in de binnenstad).

Doelgroepen Eigenaars van woningen

Concrete successen Momenteel hebben 7 Renovatiewinkels een financiering verkregen om op te starten. Opstartfase is achter de rug. Zijn ze allemaal opgestart?

Sterktes Zwaktes

+ ontzorging bouwheer + totaalaanbod aan klant + beperkte financiering voor opstart per renovatiewinkel (€25.000) + sterke communicatie, veel persaandacht

- er is geen samenwerking tussen de verschillende Renovatiewinkels - er is geen gemeenschappelijke langetermijndoelstelling

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

In de Vlaamse renovatiemarkt is er grote nood aan ‘one stop shop’ principe. Anderzijds bestaan er al ‘adviesinstanties’ zoals de steunpunten duurzaam bouwen die planadvies geven over renoveren. Deze leveren echter geen commerciële diensten. Kan de ontwikkeling van commerciële Vlaamse ‘one-stop-shop’-renovatiewinkels door de overheid ondersteund worden? Uitbreiding takenpakket Lokale Entiteiten tot volwaardige ‘Energiehuizen’?

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 25: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 25

19. STAD KORTRIJK - PLUIMSTRAAT BUURT

Voorgesteld door Bouwunie - Anja Larik

Waar Kortrijk

Wanneer periode 2009-2012

Website http://www.leiedal.be/betaalbaarwonen/bouwblokrenovatie-kortrijk

Contactorganisatie Stad Kortrijk

Contactpersoon Filip Canfyn (stadsontwikkelingsbedrijf) [email protected]

Partnerorganisaties Stad Kortijk, OCMW, Stadsontwikkelingsbedrijf, Sociaal Verhuurkantoor De Poort

Projectomschrijving

Onder de noemer Bouwblokrenovatie worden acties ondernomen om eigenaars en bewoners van de Pluimstraat buurt te Kortrijk warm te maken voor de renovatie van hun (huur)woningen. (Kandidaat)bouwheren uit het gebied kunnen kosteloos een beroep doen op een renovatiebegeleider die hen door het gehele verbouwingsproces loodst en info geeft over de budgettering van de werken, de beschikbare premies, de werken die je moet uitvoeren, hoe je goede aannemers vindt... De scope van de Nu-Of-Nooit tijdelijke premie zijn werken betreffende de basisveiligheid en - gezondheid, comfort en energiezuinigheid van de woningen. De maximum toelage van €5.000 per woning, wordt uitbetaald via een renovatiecontract tussen de bouwheer en de stad. Tevens werd een rollend fonds voor de prefinanciering van renovatiewerken op poten gezet. De personeelskost voor de Stad Kortrijk is gemiddeld €1.000 per klant, de premiekost gemiddeld €3.000 per klant. Eén op drie panden in het projectgebied werd gerenoveerd. Meestal werden een hoogrendementsketel (87%) en dakisolatie (81%) geplaatst en werden werken uitgevoerd mbt elektriciteit (54%) en CO (46%). Het betreft dus zowel energiebesparende maatregelen als elementaire ingrepen ter verbetering van de woningkwaliteit en veiligheid. Gemiddeld werd per woning 20.000 euro geïnvesteerd en werd hiervan 60-70% gedragen door de verhuurder/eigenaar-bewoner. De rest werd aangevuld door premies. De nu-of-nooit-premie bedroeg gemiddeld bijna 3.000 euro per renovatiecontract. De FRGE-lening was vaak de opstap om in het project te stappen. Belangrijke conclusie: niet zozeer de centen waren doorslaggevend, maar wel de begeleiding die op een verstandige manier de budgetten kon optimaliseren.

Doelgroepen Alle woningen in een bouwblok, zowel huur, eigendom als sociale woningen.

Concrete successen Er werden 89 van de 280 woningen gerenoveerd. Deze woningen waren een mix van huurwoningen, eigendom en sociale woningen.

Sterktes Zwaktes

+ het was een ‘nu-of-nooit’ voorstel, hoge deelnamegraad (89 van de 280 woningen werden gerenoveerd) + sterk gepersonaliseerde aanpak en ondersteuning (enable), gemeenschappelijke dynamiek in een stadsbuurt (engage) + ontzorging + trok verhuurders over de streep

- wel energiebesparende maatregelen, maar geen doorgedreven energetische renovaties - 1000 euro personeelskost/woning voor begeleiding - 3000 euro/woning premiekost - de aanpak op maat maakt een sterke betrokkenheid van lokale besturen noodzakelijk

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Ontzorging door renovatiebegleider voor kwetsbare doelgroepen.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 26: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 26

20. STROOMVERSNELLING HUURSECTOR

Voorgesteld door AGoria - Daikin, Henk Kranenberg

Waar Nederland

Wanneer 2013-2020

Website http://energiesprong.nl/blog/deal-de-stroomversnelling-111-000-huurwoningen-naar-energienota0/

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties Platform31

Projectomschrijving

Verregaande energieambities worden gerealiseerd door een combinatie van hoogwaardige isolatie, slimme installaties en de inzet van lokale duurzame energie. De huurders betalen na renovatie hun energiekosten aan hun corporatie. De corporaties investeren dat geld in renovatie en de bouwers leveren duurzaam gerenoveerde woningen zonder energiekosten. Huurders van energetisch vaak relatief slechte woningen met hoge energierekeningen krijgen zo een comfortabele en duurzame woning tegen vergelijkbare woonkosten. De corporaties investeren de nieuwe geldstroom in de waarde van hun vastgoed en de leefbaarheid van wijken, zonder overheidssubsidies. De overeenkomst levert veel werkgelegenheid op (9000 banen) en een bijdrage aan de klimaat- en energiedoelen. Om de Stroomversnelling te laten plaatsvinden, moet het mogelijk gemaakt worden dat corporaties de energiekosten bij de huurder kunnen verrekenen in de vorm van servicekosten. De deal richt zich primair op grote aantallen seriewoningen uit de jaren 50 - 70. Door het bouwproces te industrialiseren kunnen de kosten omlaag. De uitvoering van de samenwerking zal plaatsvinden in drie fasen: fase 1 prototyping: 1.000 woningen september 2013 t/m december 2014; fase 2 industrialisatie: 10.000 woningen januari 2015 t/m december 2016; fase 3 opschaling: 100.000 woningen januari 2017 t/m 2020. De deal is tot stand gekomen in het kader van Innovatieprogramma Energiesprong, gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Platform31 voert het programma uit in opdracht van dit ministerie.

Doelgroepen Huurwoningen

Concrete successen Project in opstartfase. Zes woningcorporaties en vier bouwbedrijven betrokken.

Sterktes Zwaktes

+ stimulans innovatie bouwproces (industrialisatie) + daling kostprijs + waardevermeerdering woningen + samenwerking woningcorporaties en bouwbedrijven

- nog geen duidelijke BEN-doelstelling - elk bouwbedrijf specifieke aanpak - aanpassing huurwetgeving noodzakelijk

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Sociale huisvestingsmaatschappijen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 27: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 27

21. STUDIE ‘EEN GLASHELDERE KIJK OP BEN-WONINGEN’

Voorgesteld door Glasverbond - Georges Devent

Waar

Wanneer

Website http://www.vgi-fiv.be/wp-content/uploads/2014/10/Een-glasheldere-kijk-op-kwaliteitsvolle-BEN-woningen.pdf

Contactorganisatie

Contactpersoon Georges Devent Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

- studie door VITO en FCL - gebruik van glas voor BEN-woningen - Ontkrachting dat glas energieverslindend is. - Franse (FB2012) als Deense EPB: eis voor minimum netto glas-oppervlakte (1/6de

van de vloeroppervlakte) - onafhankelijk van de oriëntatie - Oriëntatie en typeglas

Doelgroepen Alle woningen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 28: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 28

22. VOORBEELDPROJECTEN BRUSSEL

Voorgesteld door OVED - Petra Proesmans

Waar Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Wanneer Jaarlijks

Website http://www.leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/voorbeeldgebouwen

Contactorganisatie IBGE - BIM

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties -

Projectomschrijving

Sinds 2007 organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de projectoproep "voorbeeldgebouwen" om de bouw en renovatie van projecten met goede milieuprestaties te promoten. Van 2007 tot 2013 zijn reeds in totaal 243 bouwprojecten gesubsidieerd voor een totaal bedrag van 33 miljoen euro. Deze projecten vertegenwoordigen een totale oppervlakte van ongeveer 621.000m². De laureaten krijgen een subsidie van € 100/m² waarvan € 90/m² voor de bouwheer en € 10/m² voor de ontwerper van het project. Er is tevens technische begeleiding voorzien tijdens de realisatie van het project. De projecten worden gepresenteerd in artikels, projectfiches, seminaries, het boek "Het verhaal achter de voorbeeldgebouwen", de folder "voorbeeldgebouwen"… De kandidatuurdossiers worden technisch geanalyseerd door externe experts, waarnaar een jury de projecten beoordeelt. Een conventie wordt opgemaakt tussen Leefmilieu Brussel en de laureaten, met wederzijdse engagementen. Een voorbeeldgebouw voldoet aan bepaalde voorwaarden op het vlak van energie, ecoconstructie, rendabiliteit en reproduceerbaarheid, architecturale kwaliteit en zichtbaarheid

Doelgroepen Particulieren

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ combineert verschillende doelstellingen, niet enkel energie + volledige onpartijdigheid (in prinicpie) + volledig bouwteam bij betrokken, ook architecte en energiedeskundige

- grote subsidiekost voor de overheid

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

- Nadruk voor stimulans tot werken in een team - splitsing in faseringen. Juiste deskundigen

- Vermijden dat bouwheren afzeggen - Proberen op maat te ontwikkelen, mensen met geld maar geen tijd, mensen met tijd

maar geen geld - ook laagdrempelige projecten meenemen.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 29: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 29

23. VORARLBERG

Voorgesteld door BVA - Joost Declercq

Waar Oostenrijk

Wanneer

Website http://www.e5-gemeinden.at/index.php?id=42

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Project Oostenrijk - model social economic & culturel - concreet: gewerkt op niveau van de gemeentes - E5-Gemeinde programma - Lokale besturen doordrongen van EE bouwen en renoveren, zowel administratie

als politiek - Provinciale werking

- Steunen gemeentes - financieringsinitiatieven voor energiezuinige gebouwen gemeentes

- Gemeentes in E5 programma: positieve concurrentie tussen gemeenten om zich optimaal te profileren

- Overkoepelend wetenschappelijk orgaan - sturen werkgroepen van vrijwilligers aan - krijgen vorming, geven vorming + netwerk van de gemeente

- Werkgroepen worden gevolgd van bovenaf - Concreet naar renovatie: factor 10 - naar 10de van het verbruik oorspronkelijk

gebouw - heel concreet en verstaanbaar - Oostenrijk: Sociale huisvestingmaatschappijen bouwen enkel nog passief - SHM

legt dus de lat, want de rest volgt - Meeste ‘bottom-up’, maar grote marktdynamiek ontstaat nu - In de mindswitch is de drempel lager

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

- Vlaamse burger: in lokaal netwerk aanpakken - Return voor mensen die hierin zitten: opleiding, toegang tot expertise - door vrijwilligers in te zetten en deze laten begeleiden door bezoldigde experten wordt het rendement van de experten geoptimaliseerd en veelvoudig inzetbaar door het netwerk van vrijwilligers

- Bouwcultuur is helemaal anders: verwarmen met pelletketels of warmtenetten - Mogelijke zwakte: voldoende aanbod van het netwerk? - Is vrijwilligersnetwerk in Vlaanderen mogelijk?

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Voorbeeld voor Vlaanderen: overheidsgebouwen en SHM-woningen enkel nog BEN?

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

x WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 30: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 30

Nog niet besproken actievoorbeelden 24. BLOK VOOR BLOK / ENERGIEPLEIN20

Voorgesteld door VITO – Ighor Van de Vyver

Waar Nederland Projecten in Amersfoort, Amsterdam, Amsterdam - Ymere Breda, Den Bosch, Deventer, Eindhoven, Groningen, Haarlem, Hardenberg, Overijssel, Rotterdam, Tilburg, Utrecht

Wanneer 2012 – 2014

Website http://www.energieplein20.nl/

Contactorganisatie Rijksdienst voor Ondernemend Vlaanderen

Contactpersoon Ruud van Gisteren [email protected]

Partnerorganisaties Energieleveranciers, energiecorporaties, gemeenten, woningcorporaties, aannemers, onderwijs- en kennisinstellingen

Projectomschrijving

Het initiatief Energieplein20 is een landelijk kennisuitwisselingsplatform met onpartijdige en toepasbare informatie en tools voor iedereen die kansen wil benutten voor energiebesparing in de bestaande woningbouw. Het is een laagdrempelige ontmoetingsplaats voor marktpartijen, initiatiefnemers, gemeenten en andere professionals. Energieplein20 bundelt 4 jaar kennis, kennissen en ervaringen over energiebesparing opgedaan in de Blok voor blok projecten. In de blok voor blok projecten werken minstens 3 marktpartijen samen in een consortium. Ze delen hun kennis en ervaring om zo te komen tot de beste resultaten, besparingspotentieel en gelukkige bewoners. In blok voor blok zijn door het hele land veertien projecten gestart die zich richten op grootschalige energiebesparing in de bestaande woningbouw. Professionals op het gebied van energiebesparing werken hierin samen met aannemers, woningcorporaties en lokale overheden. Doel is per project 1.500 of 2.000 woningen energiezuiniger te maken. De opgedane ervaring in de veertien verschillende projecten vormt de basis voor landelijke opschaling. De kern van de aanpak is bewoners interesseren om te investeren in energiebesparende maatregelen. Van de buurt, voor de buurt: vaak met een belangrijke rol voor bewonersinitiatieven. In andere projecten ligt het accent meer op Verenigingen van Eigenaren, of juist samenwerking met woningbouwcorporaties of gemeenten. Andere bijzonderheden zijn het inzetten van warmtecamera's om energiebesparing in kaart te brengen.

Doelgroepen Lokale overheden, huisvestingsmaatschappijen, bouwprofessionals, woonbuurten, bewoners

Concrete successen

Tot 1 maart 2014 zijn door de blok voor blokprojecten circa 15.000 woningen energiezuinig gemaakt. Met betrekking tot 3.700 woningen zijn concrete afspraken gemaakt met de eigenaren over het nemen van energiebesparende maatregelen in 2014 of 2015 Volgende projecten zullen hun initieel vooropgestelde doelstelling gehaald hebben eind 2014: Amersfoort - 033Energie; Groningen - Eerste Hulp bij Energiebesparing; Haarlem - Watt voor Watt; Rotterdam - SlimWonen in Rotterdam; Tilburg - Samen Geeft Energie

Sterktes Zwaktes

+ zeer goed gedocumenteerd + wijkgerichte aanpak, top-down en bottom-up + grootschalige aanpak + energiebesparing op grote schaal vooral succesvol in de sociale huursector

- geen BEN-renovatie - Nederlandse gebouwde omgeving is wellicht meer geschikt voor deze grootschalige aanpak dan (versnipperde) Belgische gebouwde omgeving - moeilijk om grote aantallen eigenaren van koopwoningen te verleiden tot het nemen van energiebesparende maatregelen - 3

de partijvoorfinanciering niet gelukt

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Bottom-up communicatie om particuliere wooneigenaars te engageren Documentatieplatform Grootschalige aanpak maar afhankelijk van wijk en context

Page 31: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 31

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

x WG Verplichtingen

x WG Financiering

x WG Communicatie

Page 32: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 32

25. BOUWADVIES/ RENOVATIEADVIES AAN HUIS

Voorgesteld door Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Oost-Vlaanderen

Waar 5 Vlaamse provincies

Wanneer Sinds 2010

Website www.bouwwijs.be; www.west-vlaanderen.be/duurzaambouwen; www.dubovmlaamsbrabant.be, www.kampc.be, www.dubolimburg.be (www.eerstehulpbijduurzaambouwen.be)

Contactorganisatie Steunpunt Oost-Vlaanderen

Contactpersoon Goedele De Vos [email protected]

Partnerorganisaties Steunpunten Duurzaam Wonen en Bouwen

Projectomschrijving

De Steunpunten verlenen duurzaam bouwadvies voor zowel voor nieuwbouw als renovatie (renovatie vormt de meerderheid). Dit advies werd volledig afgestemd op de thema's van de Vlaamse Maatstaf voor duurzame woningbouw en is dus integraal (omvat alle thema’s van duurzaam wonen en bouwen Particulieren die bouwen of verbouwen hebben een grote nood aan relevante informatie. Vaak blijkt het sowieso moeilijk om objectieve informatie te vinden. Wie wel over informatie beschikt weet vaak niet goed hoe ermee aan de slag te gaan en hoe de prioriteiten te bepalen. Daarnaast is informatie vaak algemeen en niet op maat van de woning, zeker wat betreft renovatie waar de problemen zeer specifiek zijn en het budget vaak om een gefaseerde uitvoering vraagt. Dit maakt het voor particulieren moeilijk om de juiste keuzes te maken. Het advies verruimt de blik van de particulier (en architect) en legt de juiste prioriteiten zonder hierbij dwingend te zijn. Voor renovatie wordt advies verstrekt in de woning zelf (huisbezoek) of op basis van plan/foto's waarbij aspecten worden besproken die anders onvermeld blijven of niet aan het licht zouden komen. Op die manier vertrekt het advies van een integrale benadering. Particulieren stellen het onafhankelijke advies van de Steunpunten erg op prijs. De Steunpunten worden vaak geconfronteerd met nieuwe thema’s als bijvoorbeeld de vraag naar begeleiding bij renovatie van appartementen. De uitwerking van een aanbod hierrond is voorzien voor 2015. Hieromtrent wordt uitgewisseld tussen de Steunpunten.

Doelgroepen Particulieren ( architect, aannemers)

Concrete successen

Zeer groot bereik (meer dan 15.000 particulieren sinds de opstart van de 5 Vlaamse Steunpunten) en een zeer grote tevredenheid van de adviezen. Het bouwadvies is een initiatief dat erg gesmaakt wordt, zo blijkt uit een enquête die we in 2012 uitgevoerd hebben 92 % van de mensen die een bouwadvies gevolgd hebben, zou het onmiddellijk aanraden aan familie en vrienden. Deze adviezen leveren ook een rechtstreekse bijdrage aan de reductie van de CO2 uitstoot in Vlaanderen. Particuliere bouwheren die het advies in de praktijk uitvoeren, zorgen in 1 jaar tijd voor een reductie van de C02 uitstoot met 8000 ton. Die hoeveelheid CO2 uitstoot kan je vergelijken met pakweg 35 000 000 gereden autokilometers.

Sterktes Zwaktes

+ Er wordt ingespeeld op de behoefte rond ontzorging van de particuliere bouwheer in het uit te voeren renovatietraject + Er wordt inzicht verkregen in geplande renovatieprojecten, aan de hand waarvan momenteel nazorgtraject wordt uitgewerkt (samenaankopen, …) in provincie Limburg en uitrolbaar over andere steunpunten + Mogelijkheid tot verhoging ambitieniveau + Persoonlijk en onafhankelijk integraal advies (niet enkel energie, maar ook premies, …) + Effectieve reductie van CO2 bij realisaties van advies

- Indien dringend advies wordt gevraagd is het soms te laat indien een adviseur op zeer korte termijn ter plaatse gaat of een afspraak wordt gemaakt voor een bouwadvies. Een particulier wil dan ter plekke (aan telefoon) antwoord. - Timing van de adviesvraag: soms zijn al een deel van de (renovatie)werken uitgevoerd en is een integrale benadering niet meer mogelijk - Nu en dan wordt een adviesvraag gesteld die niets met duurzaam bouwen te maken heeft.

Page 33: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 33

+ Ondersteunend aanbod voor gemeenten + Opschaling kan gemakkelijk + Advies over gefaseerde uitvoering, verrmijden lock –in effect. + Gebiedsdekkend aanbod bouwadvies voor Vlaanderen + Ondersteunend aanbod voor gemeenten + Ook na het advies dienen de steunpuntenen als objectief aanspreekpunt voor particulieren.

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 34: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 34

26. DAMPOORTKNAPTOP

Voorgesteld door Bouwunie – Mieke Bonnarens

Waar Gent

Wanneer 2015-2050

Website http://cltgent.be/projecten/uitvoering/noodkoop http://cltgent.be/sites/default/files/pictures/140619%20folder%20Dampoort%20knapT%20OP%21.pdf

Contactorganisatie CLT Gent

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties Stad Gent, Domus Mundi vzw, vzw SIVI, Samenlevingsopbouw Gent vzw, Bouwunie vzw, REGent vzw, VIBE vzw

Projectomschrijving

Eigenaar bewoners met een beperkt inkomen kunnen met dit project hun woning laten renoveren tot en energiezuinige en kwaliteitsvolle woning. Het project voorziet een renovatiebudget van maximum 30000€ dat je pas moet terugbetalen wanneer je je woning verkoopt. Concreet gaat de eigenaar/bewoner een overeenkomst aan met OCMW Gent. Daarbij geeft het OCMW een bedrag, dat moet dienen voor renovatiewerken. Hiervoor is vooraf een plan opgemaakt door een expert ter zake. Zij begeleiden ook de werken, vanaf offerteaanvraag tot oplevering en zelfs premieaanvraag. De tussenkomst loopt af zodra de woning vervreemd wordt (en dus ook bv als de eigenaar er niet meer gedomicilieerd is). Het gaat niet om een lening, maar een tussenkomst die pas later terugbetaald wordt. Bij de verkoop – wanneer de woning vervreemd wordt, krijgt het OCMW de oorspronkelijke investering terug en wordt de meerwaarde van de woning verdeeld tussen OCMW en de gebruiker/eigenaar/bewoner. Daarom gebeurt er voor de werken een schatting door een expert, op kosten van het OCMW. De meerwaarde wordt zo bepaald dat de eigenaar/bewoner/gebruiker niet opdraait voor indexstijgingen, dat het OCMW de oorspronkelijke investering terugkrijgt mits een lichte verhoging (volgens een vooraf afgesproken berekeningsmethode). Als er bij de vervreemding geen meerwaarde is, moet de eigenaar/bewoner/gebruiker enkel de tussenkomst terugstorten. De eigenaar geeft tijdens de uitvoering de facturen en vorderingsstaten van de aannemer door aan het OCMW, en na controle ervan betaalt het OCMW rechtstreeks aan de aannemer. Bewoners die niet in hun woning kunnen blijven wonen tijdens de werken kunnen tijdelijk terecht in de noodwoningen van Stad Gent (medepartner), waarbij ze enkel het verbruik moeten betalen.

Doelgroepen Kwetsbare doelgroepen

Concrete successen

Intussen gingen 10 (het vooropgestelde aantal) eigenaars in zee met het OCMW en worden aannemers gezocht. De woningen ondergingen al een grondige screening, zowel door de partnerorganisaties als door de woninginspectie van Stad Gent, waarna er een renovatieplan kwam op maat van elke woning.

Sterktes Zwaktes

+ voordelen voor alle betrokkenen + Uitgebreide communicatie waardoor ook de andere mensen in het bouwblok aangezet worden om te renoveren.

- Vrij hoge initiële investering door het OCMW - ‘slechts’ 10 renovaties

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Dit model kan door ieder OCMW ism de stad of gemeente overgenomen worden.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 35: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 35

27. ENERGIEBESPARINGSVERKENNER

Voorgesteld door Jeroen Vrijders, WTCB

Waar Nederland

Wanneer actief

Website http://energiebesparingsverkenner.nl/p001.asp

Contactorganisatie Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (SenterNovem)

Contactpersoon ? Mail?

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Deze online tool biedt aan professionals de kans om de klant te tonen wat energiebesparende maatregelen opleveren. Op basis van type-gebouwen (die men kan customizen door de eigen gebouwkarakteristieken in te voeren) wordt een type-verbruik bepaald, en worden verschillende renovatiescenario’s & maatregelen doorgerekend.

Doelgroepen Bouwprofessionelen (installateur, aannemer, …), hypotheekverstrekker, gemeenten & andere organisaties die burgers informeren

Concrete successen ? te verifiëren

Sterktes Zwaktes

+ makkelijk toegankelijk + duidelijke communicatie + werkt op basis van typologieën

- Vat de complexiteit van het renovatieproces niet - Focus op kosten only - Maximaal 169m² voor woningoppervlakte

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Kan sensibiliserend werken – spelenderwijs bijleren over maatregelen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 36: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 36

28. EUROPHIT

Voorgesteld door Jeroen Vrijders - WTCB

Waar Duitsland & Europa

Wanneer 2013-2016

Website www.europhit.eu

Contactorganisatie PassiveHouse Institute Germany

Contactpersoon Jan Steiger [email protected]

Partnerorganisaties

International Passive House Association iPHA; Zero Energy and Passivhaus Institute for Research ZEPHIR ; La Maison Passive LaMP ; MosArt ; Inštitύt Pre Energeticky Pasívne Domy IEPD ; Interessegrupp Passivhus Sverige AB ; Plataforma Edifi cación Passivhaus ; PHDK ; EnEffect Group ; Askeen S.r.l. ; Onyx Solar Energy S.L. ; IzN Friedrichsdorfer Institut zur Nachhaltigkeit e.V. ; Building Research Establishment BRE

Projectomschrijving

EuroPHit vertrekt van de Duitse EnerPHit standaard voor energetische renovatie om vandaaruit verschillende elementen voor stapsgewijze doorgedreven renovatie te ontwikkelen:

- Certificatieschema & criteria voor stapsgewijze EnerPHit-renovatie - Financieringsmodellen en markincentives voor stapsgewijze renovatie - Ontwerpconcepten, richtlijnen, … voor nieuwe & innovatieve componenten - Tools voor stapsgewijze renovatie( PHPP-based) - Opleidingsmateriaal & workshops - Case study’s

Doelgroepen Bouwprofessionelen & lokale overheden

Concrete successen Ongoing – Principieel certificatieschema

Sterktes Zwaktes

+ concrete doelstellingen (de lat wordt gelegd) + innovatieve ontwikkelingen

- Concrete output nog niet helemaal duidelijk (te brede focus?)

- Niet ‘neutraal’

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

X WG Geïntegreerd beleidskader

X WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 37: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 37

29. FUTURFANTASTIC

Voorgesteld door CIR

Waar Hoboken - Antwerpen

Wanneer 2013 - 2014

Website www.futurfantastic.be

Contactorganisatie Saint-Gobain (ISOVER, Gyproc, Saint-Gobain Glass, Weber)

Contactpersoon Bleus Els [email protected]

Partnerorganisaties Reynaers, Daikin, Velux, Sigma, denc!-studio

Projectomschrijving

Demonstratie- en proefproject bijna nul energie renovatie van een eengezinswoning. Bij de opstart was er nog geen definitie bekend, zelfs niet voor BEN nieuwbouw. Uiteindelijk presteert de woning beter dan een BEN nieuwbouw (E-peil 23) met toegankelijke oplossingen (vrij in de handel te verkrijgen). Luchtdichting zonder veel moeite goed gelukt : n50 1,21 h-1 Met dakisolatie, nieuwe ramen, muurisolatie, vloerisolatie en luchtdichting werd E-peil al met 82% gereduceerd (E-peil 99). Dit project werd gekoppeld aan een communicatie voor het grote publiek gericht op sensibilisering en informatie : een fictief koppel ‘Jan & Marie’ vertelden via blog (www.futurfantastic.be) en via Facebook hun renovatieverhaal met foto’s, filmpjes, rapporten etc. Dit werd gekoppeld aan advertenties, bannering, perswerking etc. In totaal werden ruim 1 mio burgers bereikt, waarvan ongeveer 200.000 het verhaal in meerdere episodes hebben gevolgd.

Doelgroepen Particulieren met renovatieplannen, professionele actoren, overheid

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

+ Herkenbaar + Met vrij beperkt budget zeer groot bereik + Sterke marketingcampagne

- Renovatie gaat (mogelijks) verder dan BEN-renovatie / renovatie tov sloop + nieuwbouw wordt daardoor in vraag gesteld

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

X WG Communicatie

Page 38: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 38

30. GENTS KLIMAATVERBOND

Voorgesteld door

Waar Gent

Wanneer 2015-2050

Website http://www.gentklimaatstad.be/home http://www.gentklimaatstad.be/study/handleiding-laagenergetisch-en-passief-bouwen-voor-professionals

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

De stad Gent heeft verschillende beleidsdoelstellingen inzake energiezuinig verbouwen vooropgesteld. Om het energieverbruik van bestaande woningen te verminderen, moet het aantal energiezuinige renovaties verdubbelen tot 3500 per jaar en moeten de ambities bij die (energie)renovaties ook hoger komen te liggen. Naast energieleningen wordt er ingezet op een brede waaier aan energiepremies voor wie zijn huis energiezuinig renoveert. Gentenaars die willen renoveren kunnen genieten van een ‘ontzorgingstraject op maat’. Stad Gent zal dit doen door het verlenen van bouwadvies, een energiescan, ondersteuning bij het inschatten van het renovatiebudget… tot het zoeken en contacteren van aannemers en het vergelijken van offertes. Voor alle informatie en dienstverlening rond energiezuinig renoveren kunnen de Gentenaars voortaan terecht bij de Energiecentrale. Inzetten op energiearmoede is een belangrijke prioriteit voor het stadsbestuur in samenwerking met het OCMW. Er zijn voor kansarme gezinnen heel wat specifieke maatregelen voorzien die hen moeten ondersteunen in energiezuinig wonen en verbouwen zoals hogere premies, renteloze leningen, energiescans en uitgebreide begeleiding door vzw REGent. Daarnaast wil het stadsbestuur ook dat meer sociale woningen energiezuiniger worden gerenoveerd. Stad Gent voorziet daarom in een financiële ondersteuning voor energierenovaties van sociale woningen door de sociale huisvestingsmaatschappijen actief op haar grondgebied. De stad Gent wil ook initiatieven stimuleren waarin Gentenaars elkaar kunnen inspireren en versterken. Via een duurzame wijk-werking gaat de stad actief op zoek naar koplopers in de Gentse wijken die hun schouders willen zetten onder bottom up-projecten die leiden tot meer energiereductie, hernieuwbare energie en CO2-reductie. Hiervoor wordt voorzien in een nieuw subsidiereglement waarbij op wijkniveau projecten kunnen worden ondersteund. worden om de juiste keuzes te maken inzake investeringen voor hernieuwbare energie.

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 39: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 39

31. L'OBSERVATOIRE BBC

Voorgesteld door VEA - Maarten

Waar Frankrijk

Wanneer Opgestart in 2009, hernieuwing in januari 2015

Website www.observatoirebbc.org http://www.observatoirebbc.org/site/accueil/presentation www.observatoirebepos.org

Contactorganisatie Observatoire BBC , CREAHd en Effinergie

Contactpersoon Sébastien Lefeuvre - WTCB heeft hier contact mee

[email protected]

Partnerorganisaties Conseil régional en charge de l'environnement et l'adaptation au changement

climatique

ADEME

Projectomschrijving

In Januari 2015 werd het vernieuwde platform ‘Observatoire Régional des Bâtiments Basse Consommation’ gelanceerd. Dit platform zal gerealiseerde projecten bekend maken en ervaring uit wisselen, met als doelstelling de dynamiek van energiezuinig (ver)bouwen te versterken. Dit door interactieve kaarten, referentieprojecten, relevante informatie en studies, pedagogische ondersteuning… Dit platform bevat informatie over alle projecten die een label ‘Effinergie’ hebben behaald (er bestaan 4 Effinergie-labels, namelijk Bepos-Effinergie 2013, Effinergie+, BBC-Effinergie voor nieuwe gebouwen en BBC-Effinergie Renovaties). De concrete resultaten zijn:

8,5 miljoen m² tertiaire gebouwen worden momenteel gecertificeerd

3,7 miljoen m² tertiaire gebouwen hebben hun certificaat behaald

765 650 woningen worden momenteel gecertificeerd

440 000 woningen zijn gecertificeerd

31 initiatieven BEPOS-Effinergie in Frankrijk Aan dit observatorium is nu ook een specifieke module gekoppeld ‘Zoom BEPOS’, met een interactieve kaart en zoekrobot om ‘energiepositieve’ gebouwen terug te vinden in Frankrijk met bijbehorende technische fiche. Momenteel zijn er 180 projecten terug te vinden, waarvan er 70 een gedetailleerde analyse hebben ondergaan. Hiermee kunnen de voorlopers heel eenvoudig worden geïdentificeerd en kan er ingespeeld worden op toekomstige wettelijke bepalingen.

Doelgroepen Bouwprofessionelen en particulier.

Concrete successen Goed werkende website

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

x WG Verplichtingen

WG Financiering

x WG Communicatie

Page 40: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 40

32. ROLLEND FONDS

Voorgesteld door Dubolimburg en Steunpunt duurzaam wonen en bouwen Oost-Vlaanderen

Waar Limburg

Wanneer Sinds 2010

Website http://www.stichtinglsm.be/projecten/protocolprojecten/rollend-woonfonds/beschrijving-project-25.htm

Contactorganisatie Steunpunt Oost-Vlaanderen

Contactpersoon Goedele De Vos [email protected]

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

In het kader van SALK stelt de provincie Limburg 3 443 750 euro ter beschikking voor de organisatie van een rollend fonds voor woningrenovatie, gelieerd met de Vlaamse Energielening. De provincie werkt samen met Dubolimburg vzw, het Limburgs steunpunt duurzaam bouwen en wonen, om dit rollend fonds voor woningrenovatie te operationaliseren en de relevante partners te betrekken. Via een projectsubsidie worden de middelen die voor dit rollend fonds en de organisatie er van worden voorzien, ter beschikking gesteld van Dubolimburg vzw. Via een projectstuurgroep onder voorzitterschap van het provinciebestuur wordt de organisatie en de werking van het fonds opgevolgd. De provincie wenst gebruik te maken van bestaande kennis en ervaring om dit rollend fonds operationeel te maken. Verwacht wordt dat de eerste leningen verstrekt worden vóór de zomervakantie 2015.

Doelgroepen Particulieren ( architect, aannemers)

Concrete successen

De samenwerking tussen de publieke en private betrokken partners om te komen tot een operationeel rollend fonds voor de komende jaren. Het succes van de Limburgse Duwolim-lening (Limburgse lokale entiteit voor de Vlaamse Energielening) dat als leidraad wordt gebruikt voor het opzetten van het rollend fonds.

Sterktes Zwaktes

+ Een soort van 3de

partij financiering, gekoppeld aan een ontzorgingstraject van de particulier.

- Nog geen concrete resultaten

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 41: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 41

33. STUDIE ‘ENERGIEZUINIGE MAATREGELEN VOOR MONUMENTEN MET WOONFUNCTIE’

Voorgesteld door VEA - Jens Francken

Waar Vlaanderen

Wanneer 02.2013 tot 2016

Website

Contactorganisatie Onroerend Erfgoed

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Meerjarig onderzoek van een aantal beschermde woningen waarvan het restauratie- of onderhoudsdossier nog van start moest gaan bij aanzet van de studie. In het onderzoeksproject wordt de haalbaarheid bepaald en de impact gemeten van diverse energiezuinige maatregelen in monumenten met woonfunctie. Concreet wordt onderzocht in welke mate monumenten met woonfunctie tegemoet kunnen komen aan de geldende EPB-eisen. Hierbij wordt een methodiek uitgewerkt om haalbare energieprestatiewaarden (E-peil, K-peil, U-waarden) voor verschillende types beschermde residentiële woningen te bepalen. Dankzij dit onderzoek moet duidelijk worden welke ingrepen bij voorkeur gestimuleerd moeten worden in verschillende types en categorieën monumenten met woonfunctie. In het onderzoek worden 10 residentiële monumenten onderzocht. Op basis van een energie-audit, bouwfysisch onderzoek en een waardestelling van elk monument worden de te nemen maatregelen opgelijst en doorgevoerd. Het energieverbruik voor en na de aanpassingen moet geanalyseerd worden. Het doel is om per monument een zo groot mogelijke energiebesparing te bekomen. Er zullen enkel maatregelen toegepast worden die de erfgoedwaarden van het monument niet of slechts zeer minimaal aantasten. Ook zal zo veel als mogelijk rekening gehouden worden met de duurzaamheid van een ingreep. (o.a. levenscyclusanalyse).

Doelgroepen

Concrete successen

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

x WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 42: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 42

34. THE SHIFT PROJECT

Voorgesteld door Els Bleus - CIR

Waar Frankrijk

Wanneer

Website www.theshiftproject.org - http://theshiftproject.org/sites/default/files/files/tsp_-_gt_renovation_thermique_du_batiment_v3.4.pdf

Contactorganisatie

Members of the working group: APC, Bouygues, EDF, Effinergie, Enertech, Foncia, Operene, Pouget Consultants, Rockwool, Saint- Gobain, Schneider Electric.

Contactpersoon [email protected]

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

‘The Shift Project’ is een Europese think tank met als missie het uitwerken van actievoorstellen om te komen tot een economie onafhankelijk van fossiele brandstoffen. Voor het thema energie-efficiëntie in gebouwen zijn er twee werkgroepen actief: 1) de ontwikkeling van collectieve huisvesting; 2) renovatiepaspoort. Voor dit laatste werd een document opgesteld met aanbevelingen om een woningpaspoort te ontwikkelen.

Doelgroepen Woningeigenaars (huurders)

Concrete successen Marktsturend effect (zie ook huishoudelijke toestellen)

Sterktes Zwaktes

+ Vrij eenvoudig + Visueel + Triggereffecten + Persoonlijke betrokkenheid – persoonlijk voordeel

- Om integrale aanpak te bekomen (bv ook woonelementen) veel betrokken partijen

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

X WG Geïntegreerd beleidskader

X WG Verplichtingen

WG Financiering

WG Communicatie

Page 43: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 43

35. UK GREEN DEAL EN GREEN DEAL HOME IMPROVEMENT FUND

Voorgesteld door

Waar Verenigd Koninkrijk

Wanneer Nog lopende

Website https://www.gov.uk/green-deal-energy-saving-measures/overview

Contactorganisatie

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties

Projectomschrijving

Het betreft een financieringsfonds voor de energierenovatie van woningen. Het fonds wordt gefinancierd via een bijdrage op de energierekening. In eerste instantie wordt voor de woning een energieaudit opgemaakt (welke energiebesparende maatregelen zullen welke theoretische energiebesparing opleveren). Teneinde deze maatregelen uit te voeren, kan op basis van de theoretische terugverdientijd een lening worden aangegaan. De terugbetaling van de lening wordt steeds gekoppeld aan de energiefactuur. Zeer specifiek is dat de lening gekoppeld is aan de woning, niet aan de bewoners. De ambitie is om met het fonds jaarlijks 1 miljoen woningen te renoveren. Naast de leningen werden eind 2014 ook opnieuw premies voorzien door de overheid via het ‘Green Deal Home Improvement Fund’. Eigenaars, (sociale) huurders en verhuurders kunnen tot £1000 krijgen wanneer ze (minstens) 2 energiebesparende investeringen in een woning uitvoeren en dit wanneer ze beschikken over een ‘Green Deal advice report’ of een EPC van minder dan 2 jaar oud. De investeringen moeten opgenomen zijn als aanbeveling op het EPC of adviesrapport en de werken moeten uitgevoerd worden door een Green Deal installateur. De premies zijn niet combineerbaar met premies verkregen via andere kanalen. Vooraleer de werken uit te voeren, moet de premie worden aangevraagd via een ‘Home Improvement Voucher’. Deze voucher kan enkel online aangevraagd worden. Bij de aanvraag moeten bijlagen worden gevoegd mb. Het EPC/Green Deal advice report, gedetailleerde offerte en het eigendomsbewijs van de woning (in geval de voucher wordt aangevraagd door de verhuurder).

Doelgroepen

Concrete successen

Halfweg 2014 zat het financieringsfonds nog in de opstartfase. Er waren met middelen van dit financieringsfonds nog maar een beperkt aantal woningen gerenoveerd. Het is wel een beleidsprioriteit van de Britse overheid om dit financieringsfonds tot een succes te maken. Volgens de eerste resultaten blijken de premies die via het ‘Home Improvement Fund’ kunnen verkregen worden wel een succes te zijn. Het succes is twijfelachtig : de markt reageert zeer sceptisch en een aantal partners zouden er al uit gestapt zijn.

Sterktes Zwaktes

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 44: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 44

36. VOORBEELDPROJECTEN WALLONIË (BATEX)

Voorgesteld door

Waar Wallonië

Wanneer Nog lopende?

Website www.batiments-exemplaires-wallonie.be

Contactorganisatie SPW DGO4

Contactpersoon Naam Email

Partnerorganisaties -

Projectomschrijving

Het Waals Gewest heeft naar het voorbeeld van de voorbeeldprojecten te Brussel, een actie opgezet genaamd BATEX. Hierbij worden projectoproepen gelanceerd voor de financiering van een beperkt aantal voorbeeldprojecten. De subsidie bedraagt 100 euro per m² bruikbare vloeroppervlakte (90 euro voor de bouwheer en 10 euro voor de architect). Tot op heden zijn er twee oproepen gelanceerd geweest, een in 2013 voor residentiële gebouwen, en een in 2014 voor niet-residentiële gebouwen. De (energie)vereisten waren meer ‘gekaderd’ dan bij het Brusselse voorbeeldenproject. De voorbeeldgebouwen moeten, net als in Brussel, voldoen aan specificaties op 4 vlakken: energie, milieu-impact, grote architecturale kwaliteit en rendabiliteit en reproduceerbaarheid.

Doelgroepen Afhankelijk van projectoproep (zowel residentieel als niet-residentieel)

Concrete successen Twee projectoproepen werden gelanceerd.

Sterktes Zwaktes

- beperkt aantal gebouwen - IWT proeftuin woningrenovatie lijkt ‘innovatiever’ en grotere meerwaarde door overkoepelend informatieplatform - duur

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 45: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 45

37. WAIFER

Voorgesteld door VITO – Ighor Van de Vvyer

Waar Nederland

Wanneer 2011 - 2013

Website http://www.waifer.nl/ http://www.kic-innoenergy.com/innovationproject/our-innovation-projects/alive-and-kicing/product-waifer-energy-service-company-concept/

Contactorganisatie Waifer

Contactpersoon Roland van der Klauw [email protected] [email protected]

Partnerorganisaties TNO, Waifer Nederland, Eandis, Electricité de France, Harvard Engineering PLC, Kungliga Tekniska Hogskolan, EnergyVille (VITO + KU LEUVEN), TU/e

Projectomschrijving

3de

partij voorfinanciering gericht op particuliere (koop)woningen. WAIFER neemt de financieringsbarrière voor de woningbezitter weg door de renovatie kostenneutraal en zonder risico aan te bieden. WAIFER renoveert woningen tot het niveau van ten minste energielabel B. Het levert de bewoner binnen 48 uur een comfortabeler woning op, zonder dat de bewoner hoeft te investeren. De eigenaar of bewoner gaat een vijftienjarig contract aan, altijd direct opzegbaar. WAIFER voert de energiebesparende maatregelen uit en neemt gedurende deze periode de onderhoudskosten voor haar rekening. De klant betaalt de vooraf bepaalde besparing via de energierekening. Extra comfortwensen en onderhoud kunnen (mits eigen bijdrage) ook meegenomen worden. Er wordt gebruikgemaakt van grootschalige inkoop, waardoor de prijzen voor de maatregelen laag blijven. Gemeenten kunnen met WAIFER hun inwoners stimuleren energiebesparende maatregelen te treffen. Woningcorporaties gebruiken de aanpak voor het bereiken van het ‘twee labelstappen convenant’, ook voor gemengd bezit. Particulieren kunnen WAIFER gebruiken voor financiering van de energierenovatie en de comfortverbetering. WAIFER werd in 2011 operationeel, de pilots gingen in de tweede helft van 2011 in uitvoering. WAIFER gaf ook de aanleiding tot NRG031 (consultancy-service voor 3

de – partij

voorfinanciering van energiebesparing en -opwekking door woningvoorraad-analyses, opmaken van energie-besparingsmodellen en de financiering ervan zowel individuele als collectieve ingrepen, http://www.nrg031.nl/)

Doelgroepen Toe te passen door: gemeenten. Ten behoeve van: huishoudens (particuliere woningbezitters).

Concrete successen Een pilot werd in 2011 uitgevoerd in Rotterdam, daarna zal in een aantal plaatsen WAIFER in 2012 worden uitgerold: Assen, Breda, Tilburg, Rotterdam, Leerdam, Heerhugowaard en Groningen. Concrete resultaten van deze pilootprojecten na te gaan

Sterktes Zwaktes

+ ontzorging. Energiebesparende maatregelen kunnen vlot worden gefinancierd en uitgevoerd. + mogelijk om ook ingrepen m.b.t. wooncomfort en onderhoud uit te voeren naast energiebesparende ingrepen

- voldoende schaalgrootte is een vereiste voor succes - geen BEN-renovaties

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie

Page 46: Verslag startvergadering

Renovatiepact – werkgroep goede actievoorbeelden Pagina 46

38. WARMER WONEN _ REGIO ZUID-WEST-VLAANDEREN

Voorgesteld door Nele Vandaele – Intercommunale Leiedal

Waar Regio Zuid-West-Vlaanderen

Wanneer Start 2013

Website www.warmerwonen.be

Contactorganisatie Intercommunale Leiedal

Contactpersoon Nele Vandaele [email protected]

Partnerorganisaties

Intercommunale Leiedal; 13 lokale besturen; energiesnoeiers Zuid-West-Vlaanderen (vzw BND) ; intergemeentelijke samenwerking rond wonen: Menen-Wervik-Mesen en Woonwijs; De Poort vzw; samenlevingsopbouw West-Vlaanderen; CAW Zuid-West-Vlaanderen; provincie West-Vlaanderen; Agentschap Wonen Vlaanderen; OCMW Kortrijk

Projectomschrijving

Met het project 'Warmer Wonen' werkt de regio Zuid-West-Vlaanderen aan de kwaliteit van het bestaande woningbestand. Verschillende organisaties bundelen hun krachten, middelen en kennis. De private huurmarkt en kwetsbare doelgroepen krijgen prioriteit. ‘Warmer Wonen’ is als het ware de realisatie van een renovatiepact op regionale schaal. Een samenwerking tussen overheden, middenveld, kennisinstellingen en de bedrijfswereld wordt op het terrein gerealiseerd. Enerzijds worden initiatieven genomen om beter samen te werken: ontwikkeling van een website, digitale toepassingen, geïntegreerd overleg, … Anderzijds worden initiatieven genomen om ontbrekende schakels in te vullen. Hiervoor wordt vaak naar specifieke projectsubsidies voor een opstartfase gezocht.

Doelgroepen Huishoudens in Zuid-West-Vlaanderen, met bijzondere aandacht voor kwetsbare huishoudens

Concrete successen

Afstemming werking energiesnoeiers, kwaliteitsonderzoeken, sociaal verhuurkantoor, woonloketten, … Realisatie van geïntegreerde website naar burgers toe: www.warmerwonen.be Opstart van 3 gesubsidieerde projecten: pool van tijdelijke woningen (huis inclusief, impulspremie provincie West-Vlaanderen), ben-renovatie op de private huurmarkt (renben, iwt proeftuin) en opmaak businessmodellen in tripple helix voor diverse doelgroepen en woningtypes (refurb, horizon 2020)

Sterktes Zwaktes

+ Sterk en uitgebreid partnerschap + Betrokkenheid overheden, middenveld, kennisinstellingen en bedrijfswereld + Goede basis om pilootprojecten uit te bouwen, stappen vooruit te kunnen zetten.

- Coördinatie vraagt een aanzienlijke tijdsinzet

Opportuniteiten voor uitrol naar Vlaanderen

Warmer Wonen is een voorbeeld van het landen van het ‘renovatiepact’ lokaal en regionaal. Ook op deze schaalniveaus moet er geïnvesteerd worden in een sterke samenwerking tussen diverse actoren.

Inspiratie voor Renovatiepact

WG BEN-definitie

x WG Geïntegreerd beleidskader

WG Verplichtingen

x WG Financiering

WG Communicatie