Verslag Seminar “Met een knipoog naar perfectie”

Op 1 oktober 2013 heeft Ter Hoek Vonkerosie een seminar georganiseerd. Met als rode draad het

produceren op een micron nauwkeurig. IMS, Ceratizit, Agie Charmilles en Mitutoyo waren de

sprekers op dit seminar.

Rond half 9 kwamen de gasten langzaam binnen druppelen. In de entree kregen de gasten een badge

en een schrijfmap met daarin het programma en informatie over de sprekers. Boven op het bordes in

het pand van Ter Hoek Vonkerosie stond koffie, thee en een plak cake op ze te wachten. Hier konden

mensen alvast kennis maken met de sprekers en met de andere gasten en genieten van het mooie

uitzicht op ons machinepark.

Rond 09:00uur begon het

seminar met een

welkomstwoord door dhr.

Gerrit ter Hoek, directeur van

Ter Hoek Vonkerosie. Daarna

gaf hij het woord aan de

dagvoorzitter, Prof. Dr. Ir. Bert

Lauwers van de KU Leuven.

Meneer Lauwers heeft zichzelf

eerst voorgesteld en verteld

wat hij allemaal doet op de KU

Leuven, ook heeft hij de

bedoeling van het seminar

uitgelegd en het programma

behandeld.

De eerste presentatie werd gegeven door Dhr. Kees Hoftijzer van IMS uit Almelo. Hij heeft eerst

verteld wat voor soort bedrijf IMS is en wat hun specialiteit is.. Daarna heeft hij uitleg geven over het

product wat als rode draad in het seminar wordt gebruikt, hij heeft verteld wat de functie van het

product is. In dit membraam wordt een druppel geplaatst die van positie verandert zodra de druppel

onder een elektrische spanning gezet wordt.

De pixelkamer zorgt ervoor dat de druppel

niet te zien is wanneer deze niet onder

spanning staat. Zodra de druppel onder

spanning komt te staan verplaatst de

druppel zich uit zijn behuizing en wordt

zichtbaar. De druppel kan uitgevoerd

worden met verschillende kleuren en dat

geeft uiteindelijk de kleur pixel weer. Het

membraam om de druppel in op te sluiten

heeft afmetingen van 7,38 mm x 10,15 mm

en een dikte van 40 micrometer en wordt

gebruikt in grote billboards.

Ook heeft hij verteld hoe het product gemaakt wordt en hoe IMS bij Ter Hoek terecht is gekomen.

Al snel kwam er een discussie opgang over wat

de rol is tussen Ter Hoek, IMS en de klant van

IMS. Mensen waren benieuwd naar wat de

levertijd is van zo’n soort stempel en op welke

basis het materiaal werd gekozen.

De tweede presentatie werd gegeven door Dhr.

Henri Bertrand van Ceratizit, hij werd tijdens zijn

presentatie ondersteund door zijn collega Dhr.

Jan van Goudswaard.

Als eerste heeft hij verteld wat voor soort bedrijf Ceratizit is en hoe hun groot geworden zijn. Daarna

heeft hij behandeld hoe de kwaliteit van hardmetaal wordt bepaald. Dit wordt onder andere gedaan

d.m.v. de voorbereiding van de grondstoffen. Alle tussenstappen in het proces worden volledig

gecontroleerd. Elke batch die bij Ceratizit weg gaat heeft volledige tracé-ability. Ook is besproken

hoe men moet omgaan met hardmetaal als men dit wil bewerken d.m.v. eroderen. Hoe moet men

het hardmetaal behandeld naar dit proces?

Bij hardmetaal moet men heel erg

oppassen met vocht, en ook reinigen van

hardmetaal is kritisch. Het reinigingsmiddel

mag geen chloor bevatten, omdat chloor

het oppervlak van het hardmetaal aantast.

Er bestaan echter hardmetaal soorten die

resistent zijn tegen zuren. De dagvoorzitter

heeft aangeven dat als mensen meer

informatie willen hebben over de invloed

van water of olie op bewerkte stempels ze

hem moesten aanspreken. Er bestaan

speciale richtlijnen hoe men moet omgaan

met hardmetaal wat in contact is geweest

met water.

Als hardmetaal in contact is gekomen met water moet men het hardmetaal drogen in een oven, als

er water op het oppervlakte blijft dan bestaat er een grote kans op micro cracks. Dhr. Jan van

Goudswaard heeft behandeld wat de ruwheid en de hoekradius voor een invloed hebben op de

treksterkte van het hardmetaal, hoge ruwheid en een kleine hoekradius resulteren in een lagere

treksterkte.

Na deze presentatie was het tijd voor een pauze met koffie en thee. De gasten werden

doorverwezen naar de gezellige kantine van Ter Hoek. Hier was voldoende gelegenheid voor

netwerken en eventuele vragen te stellen.

Na de pauze was het tijd voor de presentatie van Agie Charmilles, deze werd gegeven door Dhr.

Roberto Perez. Hij was speciaal voor het seminar vanuit Zwitserland overgevlogen om een

presentatie te geven.

Hij heeft uitgelegd wat de principes van eroderen zijn, hoe wordt

de vonk opgebouwd. Dat er eerst spanning op het werkstuk en

op de elektrode wordt gezet, en dat er dan een ioniserend

kanaal moet worden opgebouwd. Het aantal Volt loopt op tot

ongeveer 200V, daarna wordt het aantal volt terug gebracht naar

+/- 5V. Zodra het aantal volt daalt zet de generator het aantal

Ampères aan tot +/- 10A. Dit duurt ongeveer 100 Nanoseconden.

Dan daalt het aantal Ampère en vindt er een implosie

plaats en neemt het materiaal van het werkstuk af.

Doordat er constante spoeling op het product staat word

het afgenomen materiaal weggespoeld. Ook heeft hij uitleg

gegeven over de pulsen die bij het eroderen komen kijken,

en wat de relaties tussen verschillende pulsen is en hoe dit

effect heeft op de afname van het materiaal, de ruwheid

en de warmte beïnvloede zone op het materiaal.

Na deze presentatie was er een lunch geregeld, na de lunch

was er een rondleiding door de fabriek van Ter Hoek Vonkerosie. Er waren 7 plekken in het bedrijf

waar de gasten langs heen werden geleidt. Op de micro afdeling

werd verteld hoe er 2 machines met een dunne draad vonken,

de dunste draad is Ø0.03mm dik. Als je met zo’n dunne draad

wilt vonken moet de machine een erg stabiele constructie en

draadloop hebben, tevens is er laten zien dat deze machine

zeer glad kunne

vonken, namelijk

een ruwheid van

0.05 µ/Ra. Ook is

er uitleg gegeven bij de 2 Sarix machines, hier is verteld

dat er zeer kleine gaatjes gemaakt kunnen worden door

middel van een WireDress. Hiermee wordt een

specifieke elektrode gemaakt. Zo is het mogelijk om een

gaatje van 65 micrometer te maken.

Bij de grootste draadvonkmachine van Ter Hoek Vonkerosie, de Makino U86 is verteld wat voor

mogelijkheden er allemaal zijn op deze machine. Deze machine heeft een bereik van

800x600x500mm en kan een hoogte aan van 500mm, op deze hoogte is een tolerantie van 0.02mm

haalbaar en een

ruwheid van 0.75

µ/Ra. De machine

kan een gewicht

hebben van 3000kg.

De nauwkeurigheid

van deze machine is

mede te danken

doordat het frame

van de machine

gekoeld wordt en

omdat de koppen

bewegen en niet de

complete waterbak.

Het volgende plekje

in de rondleiding

was bij de Makino

DUO-64. Hier werd verteld met welke draadsoorten en draad diameters Ter Hoek Vonkerosie

allemaal werkt. Tevens werd er uitleg gegeven over de minimaal mogelijke radius en de daarbij

horende diameter van het draad. Ook werd uitleg gegeven over de vonkspleet en de materiaal

toegiften die er nodig zijn bij meerdere sneden.

Ook werd verteld wat de samenhang is tussen

de vonknauwkeurigheid, de gevraagde ruwheid

en de prijs. Verder werd er verteld dat Ter Hoek

Vonkerosie zeer gecontroleerd bezig is met de

proces parameters van het vonkproces, dat wij

hier een speciaal software pakket voor hebben

ontwikkeld om dit dagelijks bij te houden.

Het volgende punt in de rondleiding was

de Robofil 440-CC van Agie Charmilles. Op

deze machine is speciaal voor het seminar

een aluminium werkstuk gezet van 300mm hoog. Uit dit werkstuk is een 4-assig contour uitgevonkt,

tijdens de uitleg bij deze machine werd dit contour nagevonkt zodat men de vonkenregen goed kon

zien. Hier is uitleg geven over de vele toepassingen van draadvonken, denk bijvoorbeeld aan extrusie

matrijzen, spiebanen, snij stempels enzovoorts. Deze machine is goed inzetbaar om op relatief grote

hoogtes zeer grote hoeken in werkstukken te maken door middel van conisch vonken.

Hierna was de meetkamer van Ter Hoek Vonkerosie aan de beurt. Aangezien de hele werkplaats

geconditioneerd is kan men eigenlijk stellen dat Ter Hoek Vonkerosie produceert “in de meetkamer”.

Ter Hoek Vonkerosie beschikt over een grote 3D en één kleine 3D meetmachine en een optische QV

meetmachine. Bij de machines stond Mitutoyo om uitleg te geven. Bij de QV meetmachine werd

uitgelegd hoe men door middel van licht contouren kan meten. Er was een speciaal programma

gemaakt op de QV meetmachine om te laten zien hoe de producten die de rode draad waren in het

seminar gemeten werden. Bij de 3D meetmachine is verteld hoe men door middel van een taster een

product kan meten, en hoe dit wordt vertaald in een 3D beeld op de computer met de daarbij

behorende meetwaardes.

Vervolgens gaan we naar de

zinkvonkafdeling van Ter Hoek Vonkerosie.

Hier is als eerste de geschiedenis van de

zinkvonktechniek bij Ter Hoek Vonkerosie

verteld. De Roboform 20 is voor het kleine

werk en de Roboform 400 is voor het grote

werk, toen is de Makino EDNC43

aangeschaft, deze machine wordt speciaal

gebruikt voor klein werk met

nauwkeurigheden tot ongeveer 0.002mm.

Bij de allernieuwste aanwinst van Ter Hoek Vonkerosie, de Form 400 van Agie Charmilles is verteld

wat de mogelijkheden zijn met zinkvonken. Dankzij het grote gat van Ø600mm en met een diepte

van 750mm in het bed van de machine, zijn deze mogelijkheden nog groter geworden. Denk

bijvoorbeeld aan het verticaal bewerken van een werkstuk. Hier werd ook verteld dat bij zinkvonken

de grootste uitdaging de spoeling is, dit werd bevestigd door het werkstuk wat toen op de machine

stond. Er liepen allemaal slangen naar de 8 elektrodes die in de kop van de machine zaten, dit om de

meest optimale spoeling te krijgen. Verder zijn

er aan de hand van verschillende werkstukken

die op de werkbank lagen vertelt wat er

allemaal mogelijk is met zinkvonken.

De laatste plek in de rondleiding was de vonkboor afdeling van Ter Hoek Vonkerosie. Ter Hoek Vonkerosie beschikt over 3 vonkboormachines. Vonkboren wordt meestal gebruikt voor het boren van startgaten voor het draadvonken, maar kan ook gebruikt worden voor het maken van koelgaten en het uitvonken van een afgebroken tap. Speciaal voor het seminar was er in plaatjes van 0.5mm dik de tekst “bedankt voor uw komst HVE” geboord. De klanten van ter Hoek Vonkerosie vragen steeds meer

kwaliteitsgaten, en hier ligt nog een hele uitdaging voor deze vonktechniek. Toen de rondleiding afgelopen was ging iedereen weer terug naar de zaal voor de laatste twee

presentaties, die van Gerrit ter Hoek van Ter Hoek Vonkerosie en die van Ruud Bloemen van

Mitutoyo.

De presentatie van Ter Hoek Vonkerosie had eerst een korte introductie over vonken, wat dit precies

is en waar het allemaal voor wordt gebruikt.

Daarna zijn ook de mogelijkheden naar voren

gehaald die het vonkproces heeft in tegenstelling

tot de andere verspaningstechnieken. Ook heeft

Gerrit het erover gehad wat voor uitdagingen er

allemaal zijn met vonken, denk bijvoorbeeld aan

spoelingproblemen bij een product met

verschillende hoogtes. Ook is er aangehaald hoe

belangrijk het is dat Ter Hoek Vonkerosie weet

wat de vraag van de klant is, ook is belangrijk dat

Ter Hoek Vonkerosie weet wat de functie van een

bepaald product is. Dit is allemaal zodat Ter Hoek

Vonkerosie kan meedenken met zijn klanten. De

vraag van de klant wordt omgezet in de producteis. Werkstukdikte, spoelingscondities en

materiaalkeuze hebben direct invloed op de maatnauwkeurigheid van het product.

De laatste presentatie werd gegeven door Ruud

Bloemen van Mitutoyo. Ruud vertelde dat bij dit

specifieke product veel meet onzekerheden zijn

en dat het lastig is om dit exact met een

meetmachine na te meten. Er bestaat geen

meetmachine die dit product echt exact kan

nameten, meestal wordt dit gedaan door middel

van twee delen die in elkaar lopen. Ook heeft hij

het gehad over het kalibreren van meetmachines

en hoe belangrijk dit is om een goeie en

betrouwbare meetwaarde eruit te krijgen. Het is

verstandig om aan te geven wat de tolerantie is

op de meting. Het motto is dat er met goed verstand naar de uitkomsten gekeken moet worden.

Men moet begrijpen hoe iets gemaakt is en welke specifieke aanmaak technische problemen hierbij

naar voren komen.

Het doel van dit seminar is ruimschoot gehaald omdat er op hoog niveau kennis is gedeeld onder

elkaar. Het produceren op 1 micron nauwkeurig heeft nog al wat voeten in aarde. De basis

omstandigheden moeten aanwezig zijn en met juiste machines en met veel ervaring van de mensen

is dit te realiseren.

Als laatste zijn alle sprekers na voren geroepen om hen te bedanken door middel van een applaus en

een fles wijn te overhandigen. Er kwam een opmerking uit de zaal dat dit seminar een goed idee is en

dat meerdere bedrijven dit zouden moeten organiseren. Het vertoonde lef van Ter Hoek Vonkerosie

om mensen op deze manier een kijkje in hun keuken te laten zien. Gerrit ter Hoek antwoordde

hierop dat we moeten samenwerken om in de toekomst op een hoger en beter niveau te komen.

Na die tijd was er nog ruimte om wat te blijven drinken, hier maakte vele mensen gebruik van.

Al met al was het een zeer leerzame en gezellige dag, en zeker voor herhaling vatbaar.