E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 257

S1DO QË TE ZHVILLOHEN SITUATAT,E ARDHMJA DHE FITORJA

DO TL JENE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN

Bisedë me Sekretarin e Përgjithshëm të PartisëKomuniste Peruane, Sat4trnino Paredes Macedo

15 dhjetor 1964

Menjëherë pasi u takuan, shoku Enver Hoxha uinteresua për shëndetin e mysafirit dhe të shokëve tëtjerë udhëheqës të Partisë në Peru, pastaj e pyeti Pare-desin se si e kaloi në Shqipëri. Duke iu përgjigjur pye-tjeve, mysafiri, midis të tjerash, tha:

Nga takimet që kam pasur me disa prej udhëhe-qësve të Partisë suaj, me punëtorë dhe me drejtuespartie në rrethet që vizitova, të gjithë më kanë lënëshumë përshtypje dhe kam vënë re se masat e popullitdhe komunistët janë shumë të lidhur me udhëheqjene Partisë. Kjo është një nga cilësitë më të rëndësishmetë një partie komuniste, veçanërisht në këto momente,kur ne duhet të bëjmë një luftë të ashpër dhe të ven-dosur kundër imperializmit dhe revizionizmit modern.

Fatkeqësisht, shumë nga aspektet e luftës dhe të

veprimtarisë së popullit dhe të Partisë suaj gjer tanine nuk i kemi njohur. Revizionistët modernë na kishinbërë, si të thuash, njëfarë bllokade, duke mos lejuarfutjen e literaturës së nevojshme në vendin tonë ngapartitë motra, sidomos nga Shqipëria. Ky ka qenë njëdizavantazh i madh për luftën tonë, sepse, po të kishimpasur mundësi që të na kishin ardhur më parë botimettuaja, siç na erdhën kohët e fundit, ne do t'ua kishimbërë të njohur gjithë komunistëve të Perusë veprim-tarinë e Partisë suaj dhe jemi të sigurt se lufta mark-siste-leniniste në vendin tonë do të kishte marrë për-pjesëtime më të mëdha. Megjithatë në Peru tani ekzis-toinë kushte të mira për luftën tonë.

Ne, komunistët peruanë, ju jemi shumë mirënjohëspër ndihmën dhe kujdesin e madh që keni treguarndaj nesh. Kjo tregon me të vërtetë se ju jo vetëmflitni. por luftoni dhe zbatoni drejt në praktikë parimete internacionalizmit proletar.

SHOKU ENVER HOXHA: Ju faleminderit shumëshoku Saturnino Paredes për fjalët e mira që thoni nëadresë të Partisë sonë.

E ndiejmë veten shumë të gëzuar për ardhjen tuajmidis nesh dhe, me këtë rast, duam t'ju themi atë qëkemi në zemër. Jemi shumë të gëzuar që Partinë Ko-muniste Peruane e kanë marrë në dorë marksistë-leni-nistët, të cilët po e pastrojnë atë vazhdimisht nga ele-mentët oportunistë, revizionistë, antimarksistë. Ashtu sie gjykojmë ne, si e gjykon e gjithë Partia e Punës eShqipërisë, kjo është një fitore për lëvizjen komunistendërkombëtare, është një shembull inkurajimi, sepseka të bëjë me vazhdimësinë e luftës së një partie dhe

ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-EENINIZMIN 259

258 ENVER HOXHA

tregon sidomos se në shumicën dërrmuese të partisësuaj dominojnë idetë e marksizëm-leninizmit. Kurse nëshumë parti të tjera, ku dominojnë revizionistët, ele-mentët marksistë-leninistë kanë qenë të detyruar të kri-jonin parti të reja, të cilat, natyrisht, do të rriten dhedo të zmadhohen gjatë luftës së tyre. Kështu ka ndo-dhur, për shembull, edhe me Partinë Komuniste të Bra-zilit, në udhëheqje të së cilës është revizionisti Prestes.Lufta e marksistë-leninistëve brazilianë do të bëjë qëajo të humbasë autoritetin e vet dhe të shkojë, në qoftëse nuk ka shkuar akoma hapur, në pozitat e socialde-mokracisë, të bashkëpunimit me borgjezinë, në rrugënideologjike dhe politike të imperializmit. Kjo do të arri-het me luftën revolucionare të Partisë së re Komunistemarksiste-leniniste të Brazilit.

Është fakt që tani partia e Prestesit po vepron nëmënyrë pak a shumë të fuqishme për të mashtruar pro-letariatin, për ta futur në qorrsokak lëvizjen nacional-çlirimtare, për të penguar luftën e popullit braziliankundër imperializmit etj., kurse në Peru ka ngjarë ekundërta.

Lufta e revizionistëve modernë, sikurse po e sho-him, ka për qëllim të mbështetë sa të jetë e mundurkudo elementët revizionistë dhe tradhtarë në udhëhe-qjet e partive komuniste, që ata të marrin fuqinë nëdorë atje ku nuk e kanë dhe të pastrojnë partitë ngaelementët e shëndoshë marksistë-leninistë. Në partinëtuaj, revizionistët nuk e arritën dot një gjë të tillë dhekjo ka arsyet e veta të shëndosha objektive. Kjo ndodhi,rnendojmë ne, për arsye se partia juaj, në shumicën esaj dërrmuese ka qenë në pozita të drejta dhe se pjesa

më e madhe e udhëheqjes së saj, me ju në krye, kaqenë në pozita revolucionare marksiste-leniniste.

Eksperienca jonë është e thjeshtë, për arsye se nejemi përfaqësuesit e një partie dhe të një populli të vo-gël. Por për të gjithë ne, marksistët, eksperienca ecilësdo parti, qoftë ajo e madhe ose e vogël, ështëshumë e vlefshme, sepse grumbullimi i saj përbënsumumin e eksperiencës së marksizëm-leninizmit nëpërgj ithësi.

Partia jonë gjendet në disa pozita të veçanta. Nendodhemi në Evropë, ku lëvizja komuniste dhe kampii socializmit kanë ngrënë një grusht mjaft të rëndë. nëradhë të parë në Bashkimin Sovjetik, ku drejtimin epartisë dhe të shtetit sovjetik pas vdekjes së Stalinit emori në dorë grupi tradhtar i Hrushovit; në Jugosllavi,ku revizionistët e kishin marrë me kohë fuqinë në dorë,si dhe në të gjitha vendet socialiste të Evropës, ku, mepërjashtim të Shqipërisë, erdhën në fuqi revizionistët,të cilët filluan një luftë graduale, të vazhdueshme dhetë paprinciptë kundër marksizëm-leninizmit.

Partia e Punës e Shqipërisë qe e vetmja parti nëFvropë që jo vetëm u rezistoi luftës së revizionistëve,të gjitha presioneve të tyre, por pa u përkulur për asnjëçast mbrojti me vendosmëri nga gjithë kjo rrymë emadhe regresive dhe tradhtare parimet e marksizëm--leninizmit. Në këto kushte çështja për ne shtrohejkështu: ose të luftonim me këmbëngulje kundër revi-zionizmit modern, ose të gjenim disa rrugë oportuniste,njëfarë modus vivendi dhe të ruanim disa interesa tëpërkohshme materiale për pushetin tonë, ta shikonimçështjen vetëm nga interesi i ngushtë i Republikës

260 ENVER HONHA

Popullore të Shqipërisë, në një kohë kur revizionizmimodern ndërmori dhe intensifikoi luftën e tij kundërmarksizëm-leninizmit, kundër kampit socialist dhe lëvi-zjes komuniste botërore. Pra, Partia jonë nuk e pa këtëçështje në prizmin e ngushtë të interesit imediat të ven-dit tonë. Po ta shihte kështu, ne do të bënim një gabimkolosal në dëm të marksizëm-leninizmit në përgjithësidhe njëkohësisht do të sakrifikonim edhe fitoret e po-pullit shqiptar, duke filluar që nga çështja shumë e rën-dësishme e pavarësisë kombëtare dhe gjer te ndërtimii socializmit. Partia jonë gjykoi drejt se të gjitha këtoishin në rrezik të madh. Prandaj ajo zgjodhi rrugën eluftës dhëmb për dhëmb me revizionizmin, ndryshe nukdo të ishim marksistë-leninistë.

Po përse Partia jonë doli në këtë rrugë të drejtë?Sepse Partia jonë kurdoherë u ka qëndruar dhe uqëndron me besnikëri parimeve të marksizëm-leniniz-mit dhe ka besim të patundur në fitoren e revolucionitdhe të çështjes së madhe të komunizmit, pavarësisht sepas vdekjes së Stalinit doli kundër socializmit rrymae egër antimarksiste e revizionizmit modern. Partia jonëe dinte se marksizëm-leninizmi dhe forcat revolucionare.që janë shumë më të mëdha se ato të revizionizmitdhe që vijnë kurdoherë duke u zgjeruar, do ta dërrmo-nin këtë rrymë regresive dhe tradhtare.

Në këto situata të vështira që u ndodh gjithë lëvi-zja komuniste ndërkombëtare dhe veçanërisht vendiynë, Partia e Punës e Shqipërisë nuk u lëkund dheasnjëherë nuk e humbi busullën. Është fakt se Partiajonë i kapërceu me sukses rreziqet imediate dhe të ve-çanta që i kanoseshin vendit tonë. Por këtë fitore ne

E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 261

nuk e shikojmë vetëm si rezultat i gjendjes së brend-shme të shëndoshë në vendin tonë. Ne jemi të ndër-gjegjshëm se përveç forcës së Partisë dhe të popullittonë në ruajtjen e fitoreve të arritura kemi pasur ekemi ndihmën dhe mbështetjen e fuqishme të një numritë madh partish që qëndrojnë në pozita të forta mark-siste-leniniste. Prandaj, duke u bazuar në eksperiencëntonë, ne mund të themi se në çdo situatë të vështirëqë mund të gjendet lëvizja komuniste ndërkombëtareose ndonjë parti e veçuar, apo grup marksist-leninist,për marksizëm-leninizmin gjendja nuk ka për të qenëdhe nuk do të jetë asnjëherë e dëshpëruar. E ardhmjadhe fitorja, sido që të zhvillohen situatat, do të jenë memarksizëm-leninizmin.

Të mos flasim për borgjezinë, për imperialistët apopër revizionistët, por edhe shumë nga miqtë tanë bëjnëpyetje: si është e mundur të rezistojë një parti dhe njëvend i vogël që ndodhet i rrethuar nga revizionistët dheimperialistët, sikundër është Shqipëria në kontinentinEvropian? Dhe fjala është jo në një rrethim çfarëdo,por në një rrethim aktiv me shtete të interesuara shumëqë të likuidohet socializmi në Shqipëri. Përse ka ngjarënjë gjë e tillë? Ata që e bëjnë pyetjen nuk shohin njëgjë, që këtu nuk është fjala vetëm për çështjen e njëShqipërie të vogël, por për çështjen e madhe të revolu-cionit në përgjithësi, për çështjen e madhe të ideve tëmarksizëm-leninizmit e për luftërat nacionalçlirimtarekundër imperializmit, që po zhvillohen me forca gjith-një në rritje në të gjitha kontinentet. Prandaj Partiajonë po zhvillon e do të zhvillojë me një forcë akomamë të madhe luftën kundër imperializmit e revizioniz-

262 ENVER HOXHA

mit, sepse imperialistët dhe revizionistët janë dy ar-miqtë tanë më të egër e më të rrezikshëm, që luftolnëme të gjitha mjetet që kanë në dispozicion për shuarjene revolucionit, për shtypjen e popujve.

Luftën kundër revizionizmit modern ne e bazojrnëně teorinë e marksizëm-leninizmit dhe në eksperiencënbnë të përditshme. Kjo luftë e Partisë sonë ka kaluarnë faza të ndryshme, sepse në faza të ndryshme e kazhvilluar luftën e vet kundër marksizëm-leninizmitedhe revizionizmi modern. Në fillim revizionistët mo-dernë nuk kanë dalë hapur, por kanë vepruar në më-nyrë të maskuar, bile në një ilegalitet të rëndë. Kështukanë vepruar edhe revizionistët sovjetikë, kështu edheata jugosllavë.

Megjithatë, ne, në marrëdhëniet me Partinë Ko-rnuniste të Jugosllavisë, qysh në fillim konstatuam ve-prime jomarksiste, josocialiste ndaj vendit dhe Partisësonë, e cila, sado e re që ishte atëherë, gjithë luftën dheveprimtarinë e vet e bazonte në parimet e marksizëm--leninizmit.

Po kështu edhe për sa i përket revizionizmit hru-shovian. Partia jonë e gjykon se në disa momente tëcaktuara, qysh kur ishte gjallë Stalini, Hrushovi dhebanda e tij kanë qenë në pozita tradhtare antimark-s1;te, revizioniste. Faktet e mëvonshme të bindin plo-Usisht se ata kanë qenë në këto pozita, por kanë diturtë punojnë në mënyrë shumë të maskuar. Por kur grupii Hrushovit filloi të manifestonte qoftë edhe në mënyrëlatente veprimtarinë e vet armiqësore revizioniste,,Partia jonë e ndjeu sadopak këtë. Me të ardhur nëpushtet, grupi i Hrushovit mendoi për një moment se e

ARDHMJA DO TE JETt ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 263

kishte stabilizuar situatën, se e kishte marrë plotësishtdrej timin, se veprimet e tij të para kishin hedhur rrë-një të thella në Bashkimin Sovjetik, prandaj iu duk seerdhi koha që të manifestonte si me thënë megaloma-minë e «shtetit të madh», <<të partisë së madhe» dhe pre-cipitoi veprimet. N. Hrushovi erdhi në konkluzionin sekishte ardhur koha të bëheshin ndryshime rrënjësorenë fushën e ideologjisë, të politikës, në çështjet organi-zative, ekonomike etj. Banda e Hrushovit i formuloikëto pikëpamje dhe kujtonte se do t'i zbatonte pa asnjëpengesë dhe kundërshtim nga të gjitha partitë .komu-niste, nga e gjithë lëvizja komuniste ndërkombëtare.

Në ato etapa që kaloi veprimtaria e udhëheqjesrevizioniste sovjetike u zhvillua dhe lufta e Partisë sonë.Në fillim ajo ka nisur në rrugën e kritikave e të kë-shillave shoqërore, e objeksioneve, e vërejtjeve kritiketë dyanshme, gjersa erdhi momenti që çështjet të ngri-heshin në konferencat ndërkombëtare të partive komu-niste. Këto nuk i themi ne duke u nisur nga pozita su-bjektive kundër udhëheqjes sovjetike, por i kemi tëfaktuara. Për të gjitha këto ekzistojnë dokumente nëPartinë tonë. Në këto forma vazhdoi lufta kundër Hru-shovit dhe pasuesve të tij gjersa ata vendosën platfor-mën e revizionizmit modern në kongreset e 20-të, të21-të dhe të 22-të.

Por, kur Hrushovi dhe grupi i tij, jo vetëm nëBashkimin Sovjetik, por edhe gjetkë, u përpoqën qëkëtë platformë t'ia impononin lëvizjes komuniste ndër-kombëtare dhe vepruan intensivisht për këtë, atëherëPartia jonë gjykoi se tashmë duhej vendosur kufiri me

18 — 80 a

E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 265

po ngrihet dhe po forcohet pa ndërprerje. Por, në kush-tet kur përballë nesh kemi armiq të tillë të tërbuar, siçjanë imperializmi, me atë amerikan në krye, dhe revi-zionizmi modern që është në fuqi në Bashkimin Sovje-tik dhe në disa vende të tjera ish-socialiste, dhe kur nëudhëheqjen e shumë partive komuniste dhe punëtorenë Amerikën Latine, në Evropë e gjetkë janë gjithashtuelementë revizionistë, duhet koordinuar me kujdes luftae partive marksiste-leniniste dhe e të gjitha forcave re-volucionare në botë.

Sipas pikëpamjes së Partisë sonë kjo luftë do tëkoordinohet jo duke pasur Komintern, i cili, për kushtete sotme, nuk na duket i nevojshëm. Të gjithë e dimëse Kominterni, në gjithë veprimtarinë e vet, ka bërënjë punë shumë pozitive. Megjithëse në kushte jashtë-zakonisht të vështira, kur sundonte imperializmi dhekapitalizmi, kur në shumë vende ishte vendosur dikta-tura fashiste, Kominterni ndihmoi avangardën e prole-tariatit dhe bëri një punë kolosale që në një shumicëvendesh të krijoheshin partitë komuniste dhe të vihejkufiri në mes të socialdemokracisë tradhtare dhe mark-sistë-leninistëve.

Partitë që qëndrojnë në pozita marksiste-leniniste,duke analizuar veprimtarinë e madhe të Kominternit,që ndihmoi dhe konsolidoi partitë komuniste kudo nëbotë, e vlerësojnë lart këtë veprimtari, pavarësisht semund të jenë bërë dhe gabime. Por këto nuk kanë qenëgabime parimore. A mund të ekskludohen gabimet gjatëveprimtarisë së një organizate? Jo, nuk është e mun-dur, jo vetëm në kohën e Kominternit, por edhe nëkohën e tanishme.

264 ENVER HOXHA

këta armiq dhe e kuptoi se që nga kjo kohë nuk kishimtë bënim më me komunistë që kishin gabuar, por mearmiq të betuar të marksizëm-leninizmit, që tashmë ekishin hequr maskën. Kështu, pra, me revizionistët so-vjetikë ne vendosëm vijën e demarkacionit, ashtu si-kurse u bë nga partitë komuniste më 1948 me revizio-nistët jugosllavë. Natyrisht, për mjaft 'kohë ne u tre-guam shumë të durueshëm me udhëheqësit revizionistësovjetikë dhe bëmë të gjitha përpjekjet në rrugë mark-siste-leniniste për të rregulluar mosmarrëveshjet, porgrupi i Hrushovit kishte shumë besim në vijën e tij.Ai kujtonte se e kishte fituar davanë, prandaj në Ko-ngresin e 22-të të Partisë Komuniste të Bashkimit Sovje-tik na sulmoi haptazi, duke bërë një hap që nuk njihejgjer atëherë në marrëdhëniet midis partive komuniste.Atëherë Partia jonë mendoi se kundër revizionistëvernodernë, veçanërisht kundër krerëve të tyre, hrusho-vianëve e titistëve, duhej bërë një luftë e paprerë, e ha-pët dhe gjer në fund.

Ky grupim i madh revizionistësh ka punuar në tëgjitha drejtimet për të bashkëpunuar me imperialistët,për të qenë në koordinim të plotë ideologjik dhe politikme ta, me qëllim që ta degjenerojnë marksizëm-leniniz-min, ta zëvendësojnë atë me revizionizmin modern, tështypin revolucionet dhe luftërat nacionalçlirimtarekudo në botë. Në të tilla situata, Partia jonë mendon tëmos u bëhet asnjë lëshim këtyre armiqve. Një qëndrimi tillë luftarak kundër revizionizmit modern është plo-tësisht i drejtë, kurse, po të bënim të kundërtën, ne dotë bënim me ndërgjegje një tradhti të madhe.

Aktualisht lëvizja marksiste-leniniste kudo në botë

E ARDIIMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 261266 EtnIVER it0X/IA

Më vonë erdhi koha kur Stalini dhe udhëheqja eKominternit e gjetën të arsyeshme ta shpë •ndanin atë.Dikush mund të bëjë pyetjen: përse u mor një masë etillë? Të gjithë e dimë se pikërisht në atë kohë partitëkomuniste kishin arritur një nivel të lartë pjekurie, atoprej kohësh ishin futur në luftë për interesat e prole-tariatit, kishin korrur një varg fitoresh duke zgjeruarinfluencën e tyre, jo vetëm në radhët e proletariatit,por dhe në masat e tjera të gjera të punonjësve dheishin pasuruar me një eksperiencë kolosale në veprim-tarinë e tyre praktike. Ato ishin bërë kështu një forcëe madhe e pavarur.

Përse i them këto? I them sepse revizionistët mo-dernë, me Hrushovin në krye, ndërmorën një sërëaktesh dhe veprimesh për ta demaskuar, ose, si me thë-në, për ta njollosur Kominternin. Kjo u bë nga ana etyre për dy arsye:

Së pari, për të njollosur Leninin, sido që kursi i tijpërdoret nga revizionistët modernë si një perde përtë mbuluar tradhtinë e tyre dhe për të gënjyer masate komunistëve. Duke qenë revizionistë, ata janë pasar-dhësit, djemtë e tradhtarëve Bernshtajn dhe Kautski,prandaj nuk mund të bënin tjetër veçse të ndiqnin rru-gën e tradhtisë të paraardhësve të tyre. Ata kapen pasLeninit, me qëllim që me këtë maskë të luftojnë dhetë njollosin edhe Stalinin, nxënësin besnik të Leninit,dhe veprën e tij.

Së dyti, revizionistët nuk janë budallenj. Ata edinë se Kominterni në momentet më të përshtatshmedhe të vështira për proletariatin ndërkombëtar ka diturtë ngjallte, të konsolidonte fo •cat dhe organizimin e

proleta •iatit dhe të avangardës së tij, ta kaliste këtëme një disiplinë të vetëdijshme marksiste-leniniste, tapajiste me një ideologji të vërtetë marksiste-leninistenë luftë të ashpër dhe të pamëshirshme kundër impe-rializmit, kundër borgjezisë, kundër fashizmit dhe tëkristalizonte njëkohësisht me këtë luftë solidaritetine lëvizjes komuniste ndërkombëtare.

Por revizionistët, të cilët shikojnë njëkohësisht mekujdes dhe alarm të ardhmen e tyre, po punojnë që tanjollosin dhe ta injorojnë Internacionalen Komuniste, poshtrembërojnë parimet e drejta marksiste-leniniste etj.,organizimin dhe unitetin e lëvizjes komuniste ndërkom-bëtare, të cilin kurdohe •ë e kanë pasur dhe e kanë fri-kë, prandaj dhe synojnë që ta përçajnë atë. Për taështë jetike dhe e domosdoshme të na shpartallojnë ne,ma •ksistë-leninistët kudo që jemi në botë, të shparta-llojnë partitë marksiste-leniniste që qëndrojnë në po-zita të forta parimore, të shpartallojnë grupet e rejamarksiste-leniniste që po krijohen, po konsolidojnë for-cat e tyre dhe po ecin drejt formimit të partive të tipittë partisë së Lenin-Stalinit. Për t'i shpartalluar këto,ata kanë zhvilluar, po zhvillojnë dhe vazhdojnë të zhvi-llojnë një veprimtari intensive antimarksiste, anti-socialiste.

Është pë • këtë arsye që Partia jonë mendon se ne,në radhë të pa •ë. duhet të konsolidojmë forcat tona nërrugën e konsultimeve e të kontakteve të shpeshta mi-dis partive marksiste-leniniste. Ne jemi të mendimit setani nuk është koha për të krijuar ndonjë organizatëndërkombëtare si Kominterni ose Byroja Informative,krijimi i të cilave në atë kohë ishte plotësisht i drejtë.

E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENI NIZMIN 269268 ENVER 110XFIA

Partia bolshevike dhe Stalini i gjykuan drejt momentetkur e krijuan Byronë Informative. Ishte koha pikë-risht pas Luftës së Dytë Botërore, kur ishte krijuar njësituatë e re për lëvizjen komuniste ndërkombëtare, kurnë botë ishin krijuar një sërë vendesh socialiste, kurishin krijuar parti të reja .komuniste në shumë vendetë botës, kur shumë parti komuniste në vendet kapita-liste kishin rritur influencën dhe autoritetin e tyre nëmasat punonjëse dhe kishin fituar pozita të shëndoshanë fushën politike. Byroja Informative nuk kishte for-mën e Kominternit, ajo ishte një formë organizativeshumë më e ndryshme nga ai dhe plotësisht e përshtat-shme për situatat e kohës kur u krijua.

Si konkretizohej ajo? Rshtë e njohur nga të gjithëqë ajo konkretizohej nëpërmjet konsultimeve. Të gjithambledhjet që u bënë nga Byroja Informative gjatë ek-zistencës së saj prej disa vjetësh kanë pasur vetëm ka-rakter konsultimi dhe aspak imponimi. Megjithatë nëatë kohë nuk kishte asnjë parti marksiste-leniniste qëtë mos kishte një konsideratë të veçantë, një dashuritë thellë dhe një respekt të madh për partinë e Leninitdhe të Stalinit. Do të ishte gabim i madh po të mos ekishin atëherë marksistët një konsideratë, dashuri dherespekt të tillë dhe të mos përfitonin nga rruga e drejtë,nga eksperienca, nga këshillat dhe ndihma marksiste--leniniste e Bashkimit Sovjetik dhe e Partisë Komunistetë Bashkimit Sovjetik.

Revizionistët modernë u përpoqën ta diskreditojnëdhe ta njollosin Byronë Informative për shkak të ve-primtarisë së saj të drejtë, për këshillat maA • siste dhe

paralajmërimet objektive e konkluzionet që bëri ajo përrevizionistët jugosllavë.

Kur Hrushovi vendosi të likuidohej Byroja Infor-mative, ne ndodheshim në Kremlin. Atje mësuam seN. Hrushovi e kritikonte Byronë Informative. Në mestë tjerash, ai na tha, se në një bisedim që pa .skësh pasurme Xhavaharlal Nehrunë, ky i fundit i kishte thënë seduhej prishur Byroja Informative, pasi ajo u shtintefrikën borgjezisë dhe popujve. Kështu na e ka thënëkëtë çështje Hrushovi në Kremlin, në një ,kohë kurishte në ekstazë.

Partia jonë mendon që, pa qenë nevoja të krijohettani një Byro Informative e re, ato parti, që janë nëfuqi dhe mbështeten fort në parimet e marksizëm-le-ninizmit. duhet të ndihmojnë në mënyrë të organizuarme të gjitha forcat dhe mjetet që kanë në dispoziciontë gjitha partitë komuniste dhe grupet marksiste revo-lucionare, me qëllim që këto të konsolidohen sa mëshpejt e sa më shumë, duke pasur kurdoherë mirë pa-rasysh që gjatë këtij bashkëpunimi ne t'i ruajmë pari-met, që gjatë bashkëpunimit ndërmjet partive komu-niste të mos ketë çështje të tilla si «parti e madhe» ose«e vogël», por çdo gjë të kuptohet dhe të zgjidhet nërrugë të drejtë marksiste-leniniste.

Partitë marksiste-leniniste janë parti të pavarura.Por duhet kuptuar drejt se pavarësia jonë nuk ështëjashtë marksizëm-leninizmit. Ky i bashkon të gjithapartitë komuniste. Dhe kur them na lidh marksizëm--leninizmi, me 'këtë kuptojmë se na lidhin qëllime tëmëdha, na lidh një vijë politike e njëllojtë dhe realenë të gjitha drejtimet. Kjo bën që uniteti ynë të jetë

270

ENVER HOXHA E ARDHMJA DO TE JETE ME 1VLARKSIZEM-LENINIZMIN 271

çeliktë. Në një unitet të tillë, çdo shfaqje mikroborgjezee «partisë mëmë», e -«partisë së madhe», e «shtetit tëmadh», çdo urdhër i dhënë një partie nga një partitjetër etj. zhduken.

Që të zhduken këto ne mendojmë se duhet të in-tensifikohen takimet ndërmjet partive marksiste-leni-niste, me qëllim që të shkëmbejmë midis nesh ekspe-riencën, t'i shfaqim mendimet tona njëri-tjetrit, të bëj-me kritika të drejta dhe nga këto takime të dalim kur-deherë me rezultate, me konkluzione dhe me veprimetë përbashkëta. Kështu do të arrijmë që të forcojmëpozitat e fituara gjer tani në secilën parti dhe në se-cilin vend, si dhe të fitojmë pozita të tjera, duke u kuj-desur edhe për pozitat e reja që duhet të fitojnë par-titë dhe popujt e tjerë. Kjo kërkon që të bëjmë një luf-të të organizuar, me qëllim që të mos lëmë vende tëhapëta dhe të ndihmojmë si duhet dhe ku duhet lë-vizjet revolucionare kudo në botë.

Komiteti Qendror i Partisë sonë ka mendimin seçështja e .kontakteve të rregullta, e gjetjes së munde-sive për të bërë mblcdhje më të shpeshta midis partivekomuniste dhe grupeve marksiste revolucionare përkoordinimin e veprimeve, të propagandës dhe të luftëssë tyre, është një ndër faktorët kryesorë të luftës sonë.Ne e shikojmë mirë dhe e kemi të qartë çfarë bëjnërevizionistët modernë duke pasur nën kthetrat e tyreforcën e madhe të Bashkimit Sovjetik. Ata po bëjnënë të katër anët e botës një propagandë të fuqishme,demagogjike, po veprojnë gjithashtu në mënyrë inten-sive edhe me mjete ekonomike .e financiare kundër for-ca ve marksiste-leniniste në rritje. Ata propagandojnë

nga të katër anët për koordinimin e veprimeve përtë na përçarë duke përdorur kundër nesh, në ra-dhë të parë, teoritë e tyre antimarksiste të maskuara.Ata flasin për propozimet e tyre gjoja për mbledhje,për diskutime, për marrëveshje, për të shuar polemi-kën, ose të paktën për ta shuar për njëfarë periudheetj., etj. Ne i kuptojmë mirë këto manovra të tyre, atojanë manovrat e revizionistëve modernë kundër mark-sizëm-leninizmit.

Në këto kushte, Partia jonë mendon se është e ne-vojshme që të shtohen lidhjet dhe konsultimet midispartive marksiste-leniniste, me qëllim që lufta jonë tëzgjerohet e të zhvillohet kudo, si edhe për të forcuar po-zitat tona atje ku këto janë dobësuar, si për she-mbull, këtu në Evropë. Mirëpo revolucioni zien kudo,ai zien te ju në Amerikën Latine, në Azi e në Afrikë.Këto revolucione medoemos duhen ndihmuar me tëgjitha forcat, por pa neglizhuar Evropën, që përbën njërrezik të madh për levizjen komuniste dhe revolucio-nare në botë, sepse Evropa ushqen kundërrevolucionin,që ,ka shpërthyer dhe që po zhvillohet edhe në Ameri-kën Latine, në Azi dhe në Afrikë.

Partia jonë është e ndërgjegjshme se neve, mark-sistë-leninistëve në të gjithë botën na bie detyra që ar-mikun ta godasim atje ku është, në strofkën e tij. Kjodo të thotë që ne t'u bëjmë një luftë të rreptë dhe tëpandërprerë revizionistëve modernë, hrushovianëve, ti-tistëve dhe të tjerëve brenda në folenë e tyre. Njëkohë-sisht, atje ku ziejnë revolucionet duhet të përqendro-het i gjithë zjarri dhe goditja e marksiste-leninistëve,sepse ne jemi të bindur se kur fiton lëvizja nacional-

E ARDHMJA DO TF JE'rn mE MARKSIZEM-LENINIZMIN 273272 ENVER HOXHA

çlirimtare në Azi, në Afrikë dhe në vendet e AmerikësLatine, lehtësohet veprimtaria dhe lufta e partive mark-siste-leniniste, se fitorja e revolucionarëve në këto kon-tinente do të shpejtojë njëkohësisht edhe fitoren emarksizëm-leninizmit kundër revizionizmit modern.

Në qoftë se revizionizmi modern e ka folenë këtunë Evropë, koka e imperializmit është në kontinentintuaj në Amerikën e Veriut dhe i ka hedhur rrënjëte helmatisura dhe thonjtë e tij të përgjakur edhe nëAmerikën e Jugut. Lufta në Amerikën Latine ështëshumë e vështirë. Komunistët që veprojnë atje luftoj-në në kushte shumë të vështira. Partia jonë dhe par-titë e tjera që qëndrojnë në pozita të forta marksiste--leniniste e kuptojnë mirë gjendjen tuaj. Ato e kanë tëqartë se shokët komunistë në vendet e Amerikës Latineduhet të ndihmohen në luftën e tyre të drejtë e të lav-dishme me të gjitha mjetet dhe mundësitë që kemi nedhe të ndihmohen sidomos ato parti dhe ato grupemarksiste revolucionare që qëndrojnë në pozita të fortaparimore, siç janë partia juaj, Partia Komuniste e Bra-zilit, si edhe grupet marksiste-leniniste në vendet e tje-ra. Themi se duhen ndihmuar në radhë të parë atoparti sikurse është partia juaj. sepse ajo ka një vazhdi-mësi në luftën e saj dhe i ka pastruar e po i pastronvazhdimisht radhët e veta nga armiqtë antimarksistë,oportunistët e çdo ngjyre. Kjo çështje ka një rëndësitë madhe jetike për zhvillimin me sukses dhe kompak-tësinë e partisë marksiste-leniniste. Të gjitha partitëmarksiste-leniniste duhet ta kuptojnë çështjen e ndih-mës si një nevojë të domosdoshme dhe ta shohin si de-tyrën numër një të tyren.

Në marrëdhëniet midis partive marksiste-leninisteduhen flakur tej pikëpamjet e huaja të revizionistëvelidhur me ndihmat. Marksizmi na mëson se si partia qëe jep ndihmën, ashtu edhe ajo që e merr, duhet ta kup-tojnë që kjo është një ndihmë vëllazërore, internacio-naliste, pa kushte e detyrime dhe u shërben kauzës sëpërbashkët, luftës kundër imperializmit dhe revizio-nizmit modern, fitores së marksizëm-leninizmit.

Ne jemi një vend i vogël. Edhe Partia jonë ështënjë parti e vogël, por ajo, aq sa do të mundë dhe sa dot'ia lejojnë forcat, do të jetë kurdoherë në gatishmërit'u japë një ndihmë vëllazërore internacionaliste shokë-ve dhe vëllezërve të Partisë Komuniste Peruane.

Siç na ka mësuar marksizëm4eninizmi, në marrë-dhëniet me partitë e tjera ne nuk praktikojmë diplo-maci. Kur kemi ndonjë vërejtje ose kritikë për t'uathënë shokëve tanë komunistë të partive të tjera kurjanë mundësitë, ne ua themi ato haptazi, në rrugë vë-llazërore, marksiste-leniniste, të sinqertë, jo prapa kra-hëve, por midis nesh, prandaj edhe shokët tanë. nëqoftë se kanë vërejtje për ne, dëshirojmë që të nabëjnë ato mbi këto baza.

Tani në lëvizjen komuniste ndërkombëtare ka disaçështje që aktualisht janë në rend të ditës. Revizionistëtmodernë kanë deklaruar se ,do të bëjnë një «mbledhjetë komunizmit ndërkombëtar», por në lidhje me këtëçështje ata janë në pozita shumë të vështira dhe mble-dhja për të cilën bëjnë fjalë është vdekje për ta. Ne nukdo të vemi në këtë mbledhje, ashtu si nuk do të shkoj-në dhe mjaft parti të tjera komuniste.

274 ENVER HOXHAE AEDIIMJA DO TE JETt ME MAEESIZEM-LENINIZMIN

Ne mendojmë se ata mund ta bëjnë mbledhjen qëkanë njoftuar edhe pa ne. Por ne, sigurisht, nuk do tëheshtim, këtë do ta demaskojmë. Duke bërë mbledhjenpa ne ata mund të mos vendosin dot gjë, por në mënyrëkolektive mund të mendojnë për të gjetur disa rrugëdhe mënyra se si të bien në kontakt me partitë tona,që nuk do të marrin pjesë në mbledhje, gjoja «për tëbiseduar», «për të këmbyer mendime».

Qëllimi i revizionistëve është i qartë për ne. Atapërpiqen për të krijuar në lëvizjen komuniste ndërko-mbëtare një gjendje hutimi dhe pritjeje për të lënëpërshtypjen te masa e komunistëve dhe e popujve tëtyre se gjoja po përpiqen «të merren vesh» me ne dhese situatat «po sqarohen». Për të njëjtat arsye, edhe nëPeru, revizionistët peruanë, duke ndjekur të njëjtëntaktikë, do të bëjnë presion mbi partinë tuaj duke uthënë komunistëve peruanë se Partia e Punës e Shqi-përisë etj. tani është duke u marrë vesh me sovjetikët etë tjerët, prandaj përse të mos merrcmi vesh ne që je-mi «vëllezër»; ne jemi «komunistë», sekretari i për-gjithshëm i partisë është «sektar», ai nuk e kupton poli-tikën marksiste etj., etj.

Udhëheqja revizioniste e Partisë Komuniste tëBashkimit Sovjetik ka zhvilluar ndaj Partisë sonë njëveprimtari armiqësore. Në këto kushte, kemi të drejtët'u themi që në qoftë se duan të bisedojnë me ne, mëparë duhet të njohin publikisht gabimet që kanë bërëkundër Partisë dhe vendit tonë.

Përse insistojmë ne për këtë? Sepse ata i bënë këtoveprime arrniqësore, antimarksiste ndaj nesh ngaqë ja-në armiq. Si të tillë ne duhet t'i demaskojmë dhe do t'i

demaskojmë ata gjer në fund që t'i njohin popujt çfarëjanë dhe që të tilla gabime të bëhen mësim për tëtjerët.

Edhe shokët e bashkëpunëtorët e ngushtë të NikitaHrushovit, që erdhën në fuqi pas rënies së tij, gjer mësot nuk kanë bërë as hapin më të vogël që të tregojnëse kanë ndër mend të njohin gabimet që kanë bërëndaj Republikës Popullore të Shqipërisë dhe Partisë sëPunës të Shqipërisë. Ata asgjë nuk kanë ndryshuar, asvijën, as qëllimet e tyre, as objektivat e largët, as ata tëafërt. Por tani ne shikojmë se ata akoma nuk e kanëmarrë dot veten pas grushtit që hëngrën me largiminnga skena politike të N. Hrushovit. Ata janë trullosurnga kjo dhe përpiqen t'i hedhin çapat me shumë pru-dencë, përpiqen të tatojnë pulset, me qëllim që të li-dhin ato nyje që u janë prerë me rrëzimin e Hrusho-vit, por duke vepruar jo në mënyrë të bujshme, siç bën-te Hrushovi, i cili vepronte në çdo rast si një sharlatandhe palaço. Kjo metodë që ndiqte N. Hrushovi u dis-kreditua dhe nuk po përdoret prej atyre që erdhën pasrrokullisjes së tij, sepse kjo do t'i shkaktonte humbjeakoma më të madhe dhe të mëtejshme prestigjit të tyre.Duke u përpjekur të stabilizojnë pozitat e tyre tradh-tare, ata dëshirojnë të krijojnë një situatë të tillë të f a-vorshme për veprimtarinë e tyre që synon të evitohetpolemika me marksistë-leninistët.

Por Partia jonë i ka mirë parasysh këto kurthed.he taktika të tyre dhe i llogarit mirë goditjet e vetakundër udhëheqjes së re sovjetike, ashtu sikundër i llo-gariti edhe kundër Hrushovit. Ajo do ta ndjekë me kuj-des procesin e gjithë veprimtarisë së revizionistëve so-

V16 ENVER HOXFIA E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 271

vjetikë dhe do të përdorë forma të tilla polemike dhelufte që ajo vetë dhe opinioni publik shqiptar të mosvihet në gjumë nga taktikat e grupit revizionist sovje-tik. Prandaj ne themi që më parë se të shkohet në këtombledhje që duan të bëjnë revizionistët dhe në qoftëse atyre u dhemb me të vërtetë uniteti, ashtu siç pre-tendojnë, revizionistët hrushovianë duhet të thonë bo-tërisht se i njohin gabimet. Leninizmi na mëson semarksistët që bëjnë gabime duhet t'i njohin ato, kurserevizionistët nuk kanë njohur asgjë. Tek ata asgjë nukka ndryshuar dhe ne jemi të bindur se asgjë nuk do tëndryshojë. Atëherë del qartë se mbledhjet që përpiqentë bëjnë ata, ndjekin qëllime të tjera dhe aspak për tëforcuar unitetin.

Ne marksistët nuk e kuptojmë ashtu si ata uni-tetin. Unitetin në radhët e lëvizjes komuniste ndërko-mbëtare, si ju, ashtu edhe ne, e kuptojmë në pasqyrëne unitetit brenda radhëve të partisë, si unitet mendimidhe unitet veprimi. Kur brenda në parti shfaqen frak-sione trockistësh, si mund të pajtohemi ne me to? Simund të krijoni ju, për shembull, unitet me elementëtrevizionistë në vendin tuaj, që japin shokët komunistënë polici, që bashkëpunojnë me reaksionin etj.? Atabërtasin për unitetin, por ata duan një lloj uniteti që t'ishërbejë vetëm shkatërrimit të Partisë KomunistePeruane. Të njëjtën gjë duan revizionistët modernë edhenë shkallë ndërkombëtare. Ata kërkojnë atë unitet qëu shërben dobësimit dhe shkatërrimit të lëvizjes ko-muniste ndërkombëtare, sepse e shikojnë që unitetiynë po kalitet çdo ditë e më shumë në luftën kundërimperializmit dhe revizionizmit modern, të cilët do të

shpartallohen, sepse nuk do t'u qëndrojnë dot radhëvetona të bashkuara, që rriten çdo ditë e më shumë.

Revizionistët modernë kanë përdorur kundër neshbktika dhe presione nga më të ndryshmet, por kanëdështuar. Vetëm brenda këtij pesëvjeçari ata na kanëbërë dëme të mëdha në fushën ekonomike, që llogari-ten me miliarda. Megjithatë Shqipërinë e vogël ata nuke mbytin dot. Ekonomia jonë ka ecur vazhdimisht mesukses përpara, aftësia mbrojtëse është forcuar dhe mëshumë, populli është ngritur i tëri në këmbë për tëmposhtur e për të shpartalluar bllokadën e egër të re-vizionistëve modernë.

Atëherë ç'armë tjetër u ka mbetur atyre për të naluftuar? Atyre tani u ka mbetur demagogjia, propa-ganda, me të gjitha mjetet e saj, për të na penguar, përtë dobësuar unitetin tonë marksist-leninist, për të kri-juar konfuzion në radhët e komunistëve të lëkundshëm,për të penguar luftën nacionalçlirimtare të popujve tështypur. Edhe kundër kësaj veprimtarie ne po luftoj-më e do të luftojmë edhe në të ardhmen.

Partia jonë mendon se ndaj atyre njerëzve dhekomunistëve për të cilët shpresohet se mund të ndre-qen dhe që nuk janë faktori kryesor i kësaj veprimta-rie tradhtare, pa humbur vigjilencën, pa humbur me-todën e drejtë të kritikës dhe të luftës, duhet të pu-nohet për t'i tërhequr në rrugë të drejtë dhe ta për-qendrojë luftën e vet në drejtim të rrezikut kryesor.Në këtë mënyrë ka vepruar Partia jonë ndaj gjithë kë-tyre grupimeve revizioniste.

Përse e them këtë? E them se marksizëm-leniniz-na mëson, dhe kjo është një eksperiencë e fi-

E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 2792'18 ENVER HOXHA

►

tuar me gjakun e klasës punëtore dhe të popujve, qëpërpara një rryme të tillë armiqësore regresive, për-para taktikave të saj të ndërtuara në momente shumëtë rënda, nuk duhet të gënjehemi. Në këtë çështje neduhet të jemi shumë, shumë të kujdesshëm.

Rënia e Hrushovit ishte një fitore e madhe përrnarksizëm-leninizmin, por ne nuk menduam asnjëherëse Brezhnjevi, Kosigini etj., etj. u korrigjuan, sepsenuk kemi parë asnjë fakt apo provë nga ana e tyrepër këtë, as u nxituam të thoshim se «këta janë nje-rëz të mirë, se tek ata ka diçka pozitive» etj. Po tabënim një gjë të tillë, do të gabonim dhe mund tëthemi se një gabim, qoftë edhe i vogël në këtë drejtimnga ana e partive tona do të ishte një armë e fortë nëfavor të revizionistëve modernë, të cilët, të dëshpë-ruar, do të përpiqeshin të merrnin në do •ë dhe të shfry-tëzonin çfarëdo hapi të pamatur të partive tona përdemagogjinë e tyre, për të lehtësuar gjendjen e tyretë vështirë.

Ne e dimë se ata që kanë ardhur tani në fuqi në Ba-shkimin Sovjetik nuk janë njerëz të tillë që mund t'ip •anojnë botërisht gabimet dhe krimet e tyre, që tëvihen seriozisht për t'i ndrequr dhe të bëjnë kështunjë kthesë, qoftë edhe graduale. Ky është i njëjti gruprevizionist që ishte edhe përpara, kur ishte në fuqiHrushovi. Ky grup e lëshoi Hrushovin, sigurisht përshumë arsye. Ata u detyruan ta bënin një gjë të tillë,por, me këtë që bënë, pozitat e tyre, qoftë në arenënndërkombëtare, qoftë brenda në Bashkimin Sovjetik,në vend që të fo •coheshin, u dobësuan shumë. Ne nukp •etendojmë se e kishim parashikuar që Hrushovi do

të përmbysej pikërisht më 14 tetor 1964, por ama e di-nim se një ditë ai do të rrëzohej nga fuqia. Lufta re-volucionare e të gjithë marksistë-leninistëve në botëishte e efektshme, mjaft e fortë dhe i kaloi parashiki-met tona. Ajo ka kontribuar fuqimisht për rrëzimin eHrushovit, po • nuk duhet harruar se në këtë drejtimka kontribuar me siguri dhe kryesisht edhe pakëna-qësia e madhe brenda në Bashkimin Sovjetik. Për këtë,ne, konkretisht, nuk kemi të dhëna, por jemi të bindurdhe logjika marksiste të bën të mendosh se në Bash-kimin Sovjetik ka dhe duhet të ketë rezistencë kundërkëtij grupi, që ndofta zhvillohet në një konspiracion tëthellë.

Këto vështirësi të sovjetikëve i ka shkaktuar gji-thashtu edhe politika revizioniste e «shtetit të madh»në gjirin e vendeve të demokracisë popullore. Ne men-dojmë se tani po zhvillohet një proces i tërë që karak-terizohet nga mosmarrëveshje të shumta në marrëdhë-niet e Bashkimit Sovjetik me këto vende, që dukensidomos në fushën e marrëdhënieve ekonomike dhepastaj edhe në fushën politike. Sa qe Hrushovi në kryetë këtij g •upi tradhtar revizionist, shumë nga këtokontradikta u acaruan mjaft deri në atë shkallë saqëg •adualisht nxorën veshët lidhjet politike dhe ekono-mike të këtyre vendeve me imperializmin amerikan.

Ky proces, sigurisht do të zhvillohet më tej. Kjondodh për arsye të rrugës revizioniste që kanë marrëkëto grupime, që i shtyn ato drejt një rruge «indipen-dente» partie, ekonomike dhe politike, drejt një tran-sformimi gradual të shteteve të tyre në shtete me ideo-legji socialdemokrate borgjeze, në aleancë, në mos ush-

19 — 80 a

280 ENVER HOXHA E ARDHM.TA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 281

1

tarake, por patjetër politike, ideologjike dhe ekono-mike me borgjezinë ndërkombëtare dhe me imperia-listët amerikanë, anglezë, francezë. Këto lidhje do tëvazhdojnë të avancohen në të gjitha format në të ar-dhmen.

Thellimin e këtij procesi e lejon gjithashtu edhedobësimi i Bashkimit Sovjetik, si në fushën ekonomike,ashtu edhe në lëmin ndërkombëtar, gjë që duket nëuljen e prestigjit politik dhe ideologjik të shtetit sovje-tk. Tani Bashkimi Sovjetik, nga një shtet i fuqishëmsocialist që ndihmonte fuqimisht vendet e tjera socia-liste, ka arritur në atë gjendje sa të kërkojë ndihma ngaimperialistët, të kontraktojë marrëveshje me ta përndërtimin e një sërë ndërmarrjesh industriale me kredi.Kjo do të thotë se sot Bashkimi Sovjetik, jo vetëm nuki ndihmon dot ekonomikisht siç ndihmonte dikur ve-ndet e demokracisë popullore, por gjendja në të cilëne kanë katandisur atë revizionistët, i nxit këto vendetë ndjekin të njëjtën rrugë, t'u drejtohen edhe ato për«ndihma» e kredi shteteve imperialiste. Në këtë më-nyrë po zhvillohet një proces dizintegrimi i këtyre ven-deve ku sundojnë revizionistët dhe po zhvillohet një-kohësisht integrimi i ekonomisë së tyre me vendet ka-pitaliste. Natyrisht, ky proces ecën jo vetëm në fushënekonomike, por është e logjikshme që, si pasojë, aido të ecë gjithashtu dhe në fushën politike e ideolo-gjike, pra edhe në strukturë, edhe në superstrukturë.

Ç'tregon e gjithë kjo? Në sytë e popujve të këtyrevendeve dhe të marksistë-leninistëve kjo tregon kalbë-zimin e revizionistëve, tradhtinë e tyre. Një situatë etillë është e pamundur dhe e paevitueshme që të mos

i nxitë të ngrihen forcat revolucionare në këto partidhe në këta popuj, ku drejtimin e kanë në duar revi-zionistët modernë. Kush mendon se ato nuk mund tëngrihen, ai humbet perspektivën e revolucionit. Ne ke-mi besim se në këto vende, si në Bashkimin Sovjetik,në Poloni e gjetkë, ka forca të mëdha revolucionare,ka marksistë-leninistë, të cilët, është rasti dhe e drejtatë thuhet, se revizionistët i kapën në befasi, i gënjyendhe udhëheqjet e vjetra të këtyre partive, pas vdekjessë Stalinit, e humbën vigjilencën përpara demagogjisësë revizionistëve, gjë që ka luajtur një rol të madh nëardhjen e revizionistëve në fuqi. Por njerëzit nuk mundtë gënjehen vazhdimisht dhe nuk mund të gënjehen tëtërë. Pikërisht në këtë e mbështet Partia jonë besimindhe shpresën e vet se forcat revolucionare në këto vendedo të ngrihen e do ta marrin veten.

Lëvizjet revolucionare, duke u forcuar në vendet eAmerikës Latine, në Azi, në Afrikë e kudo gjetkë kuzien kazani, ndihmojnë që të goditet imperializmi,• tëdobësohen pozitat e tij. Njëkohësisht këto lëvizje ndih-mojnë fuqimisht që të goditen dhe të dobësohen edhepezitat e revi • ionizmit modern. Ne si marksistë-leni-nistë nuk mund ta quajmë të humbur luftën as nëBashkimin Sovjetik as në vendet e tjera ish-socialiste.Ne i kuptojmë kushtet shumë të vështira të luftës sëmarksistë-leninistëve kundër armiqve antimarksistë nëkëto vende, sepse revizionistët nuk e lëehojnë dhe nukclo ta lëshojnë lehtë pushtetin, ashtu si nuk e lëshojnëlehtë fuqinë, as imperialistët. Nga ana tjetër, ne jemitë sigurt se revizionistët modernë, kur ta shikojnë keq,do t'u kërkojnë ndihmë imperialistëve. Këtë e ka pro-

ENVER HOXHAE ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZMIN 283

282

vuar lufta, e kanë provuar revolucionet. Por çfarëdo qëtë bëjnë armiqtë tanë, ne jemi të sigurt se marksizmido të fitojë dhe revizionistët modernë do të humbasin.

Lufta e marksistë-leninistëve, revolucionet që pozhvillohen në botë, luftërat nacionalçlirimtare, luftëratkundër imperializmit nuk do t'i lënë revizionistët tëzbatojnë taktikat e planet e tyre dhe të zhvillojnë nëqetësi dhe në fshehtësi aleancat e tyre me imperialistëtamerikanë. Lufta që bëjnë marksistë-leninistët në uni-tet të plotë dhe në një bashkëveprim frontal e tëpjesshëm, do të jetë në dobinë e përgjithshme tërevolucionit, por njëkohësisht do të jetë edhe nëinteres të vendeve të veçanta. Parullën e «kushteve spe-cifike» të secilit vend revizionistët e kanë në majë tëgjuhës, me qëllim spekulimi, ndërsa në kushtet e ve-çanta të çdo vendi i mbajmë parasysh në veprimtarinëtonë praktike pa harruar ligjet e përgjithshme të mar-ksizëm-leninizmit. Ne marksistët e kemi të qartë seashtu si janë zhvilluar ngjarjet në Shqipëri, nuk mundtë zhvillohen edhe në Peru, se nuk mund të ngjasë nëPeru ashtu sikurse ka ngjarë në ndonjë vend tjetër.Por ama, si te ne, ashtu edhe te ju, apo në çdo vendtjetër të botës, është e domosdoshme që, për ta çuarrevolucionin deri në fitoren e plotë të proletariatit dhetë masave të tjera të shfrytëzuara, ky revolucion tëudhëhiqet nga partia komuniste, që të luftohet metë gjitha mjetet kundër armiqve të klasës, që të për-gatitet revolucioni me armë, që kur të futemi në revo-lucion, sikurse ka thënë Lenini, ta çojmë atë gjer nëfund, që të vendoset diktatura e proletariatit, të zhvi-llohet lufta e klasave etj., etj.

Këto që i përmenda i dimë të tërë se janë ligje tëpërgjithshme, të domosdoshme e duhet të kihen para-sysh e të zbatohen nga të gjitha vendet dhe partitë. Fa-kti që te ju ka më shumë latifondistë dhe te ne kapasur më pak, që te ju ka më shumë kapitalistë tëmëdhenj dhe te ne ka pasur më pak nuk do të thotëqe ne të mos e zbatonim në vendin tonë parimin e luf-tës së klasave dhe të vendosjes të diktaturës së prole-tariatit. Ne e zbatuam dhe e zbatuam mirë këtë, naty-risht sipas kushteve konkrete të vendit tonë. Edhe ju,gjatë zbatimit të këtij parimi, do të keni parasysh kush-tet konkrete të vendit tuaj, të cilat ju i njihni më mirëse kushdo tjetër, ashtu sikurse i njohim ne kushtet evendit tonë më shumë se të tjerët. Por në asnjë më-nyrë nuk u lejohet marksistë-leninistëve të injorojnëkëto ligje të përgjithshme të domosdoshme për të gji-thë, duke u justifikuar me parullat e «kushteve speci-fike».

Ne kemi për detyrë të këmbejmë eksperiencën menjëri-tjetrin. Arma jonë ideologjike është e përbashkët.Megjithatë mund të ketë ndonjë çështje që ne nuk eshohim drejt, prandaj ju lutemi të na bëni vërejtje etë na jepni eksperiencën tuaj, ashtu siç bëjmë ne, që atëeksperiencë të paktë që kemi, shokëve dhe vëllezërvetanë ua japim pa hezitim. Sigurisht ka edhe parti tëmëdha me një eksperiencë të pasur në luftë dhe në vje-tërsi, por nuk ndodh kurdoherë që një parti e madhetë ketë edhe eksperiencën më të madhe. Partia juajështë akoma e vogël në Amerikën Latine, por eksperi-enca e saj në luftë kundër kapitalit amerikan dhe tëbrendshëm, kundër latifondistëve peruanë dhe të tjerë,

284 ENVER HOXHA E ARDHMJA DO TE JETE ME MARKSIZEM-LENINIZM IN 285

është një eksperiencë interesante, e madhe dhe shumëe vlefshme, jo vetëm për ato parti që luftojnë për tëmarrë pushtetin, por edhe për partitë që janë në fuqi.Edhe Partia jonë, që e ka sjellë popullin në fuqi, kanevojë për eksperiencën dhe ndihmën e partive të tje-ra, sepse ajo çdo ditë është në luftë me vështirësi tëshumta, si në fushën ekonomike, ashtu edhe në fushatë tjera, të cilat i kapërcejmë me punën tonë të për-ditshme.

Duke inarrë fjalën shoku Paredes foli mbi situatate favorshme që janë krijuar për marksistë-leninistët nëPeru, përgjithësisht në shumë vende të Amerikës La-tine, si dhe për përpjekjet që bëjnë ata për të organi-zuar një mbledhje të përbashkët të përfaqësuesve tëpartive komuniste të këtyre vendeve. Pastaj përsëri emori fjalën

SHOKU ENVER HOXHA: Është shumë interesantesituata në vendet e Amerikës Latine. Ju faleminderit përekspozenë mjaft të qartë që na bëtë mbi gjendjen nëvcndin tuaj veçanërisht. Ju na dhatë një ndihmë tëmadhe, sepse na sqaruat jo vetëm për gjendjen, përmënyrat dhe për metodën e punës e të luftës që bëniju në Peru, por, të themi të drejtën, na hapët neveperspektiva dhe kjo na ndihmon për të qenë më mirënë dijeni dhe për t'i gjykuar drejt situatat në vendet eAmerikës Latine. Do të jetë një fitore e madhe përmarksizëm-leninizmin sikur edhe në vendet e tjera tëAmerikës Latine partitë komuniste dhe punëtore tëarrijnë ato suksese që keni arritur ju.

Është një gjë shumë e mirë mbledhja e përfaqësu-esve të partive marksiste-leniniste për konsultime të

përbashkëta që keni ndër mend të bëni. Kjo ka njërëndësi kolosale për fitoren e marksizëm-leninizmit, përkoordinimin e veprimeve midis partive, me qëllim qëtë arrihen sa më shumë suksese. Ja, këtë themi ne tëbëhet midis partive. Unë mendoj, se ju, më vonë, pasita keni bërë këtë mbledhje, duhet të organizoni mble-dhje edhe me partitë e kontinenteve të tjera, në të cilatmund të shtrohen dhe të zgjidhen bashkërisht çështjetë ndryshme të vijës së organizimit të luftës kundërimperializmit e revizionizmit dhe të ndihmës reciproke.

Ne e konsiderojmë shumë të drejtë dhe shumë tëmirë idenë që keni ju për ndihmën e efektshme që du-het t'i japin njëra-tjetrës partitë e vendeve të Ameri-kës Latine, për koordinimin e veprimtarisë e të luftëssuaj. Një veprimtari e tillë do t'i lehtësojë shumë par-titë komuniste dhe do ta forcojë lëvizjen revolucionarenë këto vende.

Ne jemi të shqetësuar për shokët e Partisë Ko-muniste të Brazilit, sepse u bë një kohë e gjatë qëkemi humbur krejtësisht kontaktet me ta. Në Brazil,pas grushtit të shtetit, ne kemi mësuar se ka pasur edhegoditje nga ana e reaksionit kundër forcave përparim-tare të vendit.

SHOKU SATURNINO PAREDES: Para se të nise-sha nga Peruja, ne mundëm të merrnim një kontakt meshokët brazilianë, por pasi u largova, nuk kam marrëvesh ç'ka ndodhur më vonë në Brazil. Kur të kthehemnë atdhe, pasi të marrim kontakt me shokët brazilianë,unë do të përpiqem t'ju informoj për t'ju vënë në dijenimbi gjendjen e tyre.

Fjalët që na thatë, shoku Enver, janë me shumë

286 ENVER HOXHA

interes për ne, prandaj përmbajtjen e bisedimit të so-tëm me ju unë do t'ia bëj të ditur Byrosë Politike tëpartisë sonë. Po kështu unë do ta informoj udhëheqjene partisë edhe për fjalimin që mbajtët me rastin efestës së 20-vjetorit të Çlirimit të Shqipërisë. Janë shu-më të vlefshme për ne tezat që shtrohen në atë fjalim,sidomos në drejtim të punës që duhet bërë për të kri-juar dhe për të forcuar unitetin në lëvizjen komunistendërkombëtare. Ju atje ngritët me të drejtë çështjenqë udhëheqësit sovjetikë duhet t'i pranojnë gabimet qëkanë bërë ndaj Shqipërisë, si dhe çështjet mbi Stalinin.Ato janë shumë të rëndësishme.

Ju jeni në kondita shumë më të mira nga ne, sepseduke u ndodhur pranë vendeve ku janë në fuqi klikarevizioniste, keni pasur mundësi t'i njihni shumë kohëpërpara, keni parashikuar taktikat dhe metodat e ve-primtarisë që kanë zbatuar dhe do të zbatojnë revizio-nistët për të gënjyer marksistë-leninistët.

SHOKU ENVER HOXHA: Ne i kemi hequr në ku-rriz pasojat e veprimtarisë armiqësore të revizionistëve.Kuptohet se në fillim ne nuk para i shikonim taktikate punës së tyre, ashtu siç i shikojmë tani, sepse atë-herë ata vepronin në mënyrë shumë të maskuar e tëdj allëzuar.

Tani ne duhet të mendojmë dhe të përpiqemi përtë konkretizuar lidhjet tona dhe shkëmbimin e pikëpa-mjeve me shokët e Partisë suaj.

Botohet për herë të parë sipasshënimeve të mbajtura në këtëtakim që gjenden në AQP

DUKE U MBESHTETUR NE FORCAT E POPULLITTONE NE DO TE ECIM KURDOHERË PERPARA

Nga biseda me përfaqësues të kolonive shqiptare tëmërgimit të ardhur në vendin tonë me rastin

e 20-vjetorit të Çlirimit të Atdheut

16 dhjetor 1964

Pasi u takuan dhe zunë vend të gjithë, shoku

Enver Hoxha u interesua se si e kaluan me vizitat në-

për Shqipëri vëllezërit e kolonive shqiptare dhe cilat

vende vizituan. Disa prej tyre treguan se kishin kaluar

shumë mirë kudo dhe se një natë më parë ishin kthyer

nga Shkodra. Të gjithë kanë mbetur shumë të kënaqur

nga realizimet e mëdha që janë bërë në vendin tonë.SHOKU ENVER HOXHA: Ashtu është, pas Çliri-

mit janë bërë shumë gjëra të mira në vendin tonë.JAKUP MAHMUTI: Sidomos ne, që jemi larg at-

dheut, çuditemi me të gjitha këto që janë bërë.SHOKU ENVER HOXHA: Janë bërë vërtet mjaft

gjëra dhe të tjera do të bëhen në të ardhmen. Natyrisht,këto realizime ne i matim me të kaluarën, sepse, kurbëjmë krahasime me ato që kemi pasur përpara Çliri-