VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma...

67
NÜKLEER TIP ODA DİZAYNI VE RADYASYONDAN KORUNMA Uzm. Fiz. Bağnu UYSAL DEÜ Tıp Fakültesi Nükleer Tıp ABD 17. Ulusal Medikal Fizik Kongresi 18-19 Eylül 2019-İSTANBUL

Transcript of VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma...

Page 1: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

NÜKLEER TIP ODA DİZAYNI VE

RADYASYONDAN KORUNMA

Uzm. Fiz. Bağnu UYSAL

DEÜ Tıp Fakültesi Nükleer Tıp ABD

17. Ulusal Medikal Fizik Kongresi

18-19 Eylül 2019-İSTANBUL

Page 2: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Nükleer Tıp’ta kullanılan kaynak tipleri.

◼ Kaynak güvenliği ve optimizasyonun basit prensiplerinin nükleer

tıp tesisinin tasarımında uygulanması.

◼ Radyofarmasi laboratuvarında çalışma koşulları korunmada temel

prensipler.

◼ PET radyofarmasötikleri ile güvenli çalışma

SUNUM PLANI

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 3: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyoizotop Atom numarası Yarı ömür Bozunma türü (%) γ ışını enerjisi (kev)

Üretim

yöntemi

C-11 6 20,4 dk β+(100) 511 Siklotron

N-13 7 9,96 dk β+(100) 511 Siklotron

O-15 8 2,03 dk β+(100) 511 Siklotron

F-18 9 109,8 dk β+(97) 511 Siklotron

Cu-62 29 9,76 dk β+(97), EC(3) 511 Siklotron

Cu-64 29 12,8 sa β+ veya β+, EC 511 Siklotron

Ga-67 31 3,3 g EC (100) 93;184;300 Siklotron

Ga-68 31 68 dk β+(89), EC (11) 511 Jeneratör

Rb-82 37 75 sn β+(95), EC (5) 511 Jeneratör

Zr-89 40 78,4 sa β+(23) 900 Siklotron

Tc-99m 43 6,05 sa IT (100) 140 Jeneratör

In-111 49 2,8 g EC (100) 171;245 Siklotron

I-123 53 13,2 sa EC (100) 159 Siklotron

I-124 53 4,2 g β+(23), EC (77) 511 Siklotron

I-125 53 60 g EC (100) 35 Reaktör

Görüntüleme Radyonüklidleri

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 4: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyonüklid Tipine Göre Nükleer Tıp Uygulamaları

Radyonüklid Tanı Tedavi

Saf gama-yayıcı(ör. Tc-99m, In-111, Ga-67, I-123)

X-

Pozitron yayıcı (ß+) (ör. F-18) X-

gama, ß- yayıcı (ör. I-131) X X

Saf ß- yayıcılar(ör. P-32, Sr-89, Y-90, Er-169)

-X

alfa-yayıcılar(ör. At-211, Bi-213)

-X

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 5: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasötikler

◼ Kullanıma hazır,

Ör: 131I- MIBG, 131I-iyodür, 201Tl-klorür, 111In- DTPA

◼ Ürünlerin hazırlanması için hazır kitler,

Ör: 99mTc-MDP, 99mTc-MAA, 99mTc-HIDA, 111In-Octreotide

◼ Isıtma gerektirenler,

Ör: 99mTc-MAG3, 99mTc-MIBI

◼ Önemli miktarda manipülasyon gerektiren ürünler

Ör:Kan hücrelerinin işaretlenmesi ve bölüm içerisinde üretilen

radyofarmasötiklerin sentez ve işaretlemesi

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 6: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Nükleer Tıp Görüntüleme

◼ SPECT Görüntüleme Sistemi (Single Photon Emission

Tomography)

◼ Gama ışını yayan radyonüklidleri görüntülemek amacıyla

kullanılır, 100-200 keV enerjili gama ışınları için idealdir

( Tc-99m, In-111, Tl-201, Ga-67 vb)

◼ PET Görüntüleme Sistemi(Positron Emission Tomography)

◼ Pozitron yayıcı radyonüklidleri ( Bunların ortamdaki elektronlarla

etkileşerek oluşturduğu 511 keV gama ışınlarını) görüntülemek

amacıyla kullanılır

(F-18, O-15, N-13, C-11, Ga-68, Rb-82 vb)

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 7: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı ve Kaynakların Güvenliği

Kaynaklarla Çalışma

◼ Radyonüklid üretimi

◼ Radyofarmasötik hazırlanması ve dağıtımı

◼ Radyonüklidlerle laboratuvar çalışma

◼ Radyofarmasötiklerin uygulanması

◼ Görüntüleme

◼ Saklama

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 8: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı ve Kaynakların Güvenliği

Kaynakların yerleri ve yerleştirilmesi

◼ Kaynağın emniyet ve güvenliğini etkileyecek faktörler

◼ Havalandırma, zırhlama ve insanların bulunduğu alanlardan uzaklık gibi

özellikler dahil kaynağın neden olacağı mesleki ve toplumsal ışınlamaları

etkileyen faktörler.

◼ Öne çıkan faktörler hesaba katılarak, mühendislik tasarımının fizibilitesi

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 9: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı ve Kaynakların Güvenliği

Kaynakların güvenli kullanımı

Anahtar noktalar

◼ Alanların sınıflandırılması

◼ Yerel kurallar

◼ Bireysel izlem

◼ İşyeri izlemi

◼ Eğitim

◼ Acil prosedürler

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 10: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı

Radyasyon Düzeyi Olasılığına göre ;

Soğuk Alanlar : Bu alanlar, halka açık alanlar olup hasta refakatçileri ve ziyaretçiler

serbestçe dolaşabilirler.Bekleme Salonu

Danışma

Fizikçi Odası

Hekim Odası

Teknisyen Odası

Rapor Odası

Ilık Alanlar : Genellikle mikroküri-miliküri seviyesinde radyoaktivite içeren alanlardır.

Tiroid Uptake Uygulama Odası

Radyoassay Laboratuvarı

Sayım Odaları

Sıcak Alanlar : Sıcak alanlar birkaç yüz mikroküriden, birkaç yüz miliküriye kadar

aktivite içerir. Radyofarmasi Laboratuvarları

Aktivite Depolama Odaları

Enjeksiyon Odası

Görüntüleme odaları

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 11: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı

Denetimli alanlar:

•Radyofarmasötiklerin hazırlandığı oda

•Radyonüklidlerin saklandığı oda

•Radyoaktif atıkların depolandığı oda

•Radyofarmasötiklerin verildiği oda

•Görüntüleme odaları

Gözetim alanları:

•Sekreterlik, arşiv, rapor odaları…

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 12: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Genel plandaki temel ilke, yüksek aktivite alanlarını düşük aktivite alanlarından

ayırmak ve çalışma alanlarını hastaların işgal ettiği alanlardan ayırmak

olmalıdır

Tesislerin Tasarımı

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 13: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Tesislerin Tasarımı

Tasarım hedefleri

◼ Kaynakların güvenliğinin sağlanması,

◼ Personel, hasta ve toplum ışınlamalarının optimum düzeye

indirilmesi,

◼ Farmasötik çalışma için tam kontrol,

◼ Kontaminasyon yayılımının engellenmesi.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 14: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Sağlıklı bir yerleşim planlaması ve zırhlama kalınlığı hesabı için şu

bilgilere ihtiyaç vardır :

◼ Firmanın cihaz için gerektiğini bildirdiği alan

◼ Yan, üst ,alt alanlarla ilgili bilgiler ve onların kullanılma

şartları,

◼ Bölümde herhangi bir anda bulunacak en yüksek aktivite

miktarı,

◼ Hasta yükü,

◼ Hasta başına verilecek aktivite miktarı.

◼ Hastanın klinikte geçireceği ortalama zaman

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Tesislerin Tasarımı

Page 15: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Zırhlama karakteristikleri belirleme

➢ Çalışma alanları,

➢ Cihaz ve x-ışını ekipmanlarının özellikleri

➢ Meşguliyet faktörlerine göre bitişik alanların iş yükü,

➢ Radyoaktif maddenin bulunduğu yerin etrafındaki alanların insanlartarafından ne oranda işgal edilidiği,

➢ Radyoaktif madde ile zırhlanması gereken yer arası uzaklık,

İzin verilen doz sınırları,

➢ Lokalizasyona göre zırhlama kalınlıkları ve yerlerinin belirlenmesi.

➢ Zırhlama materyalinin seçimi.

Zırhlama gerektiren her oda için duvarların kurşun, beton, delikli tuğla gibi değişik duvar malzemeleri için gereken minimum kalınlıklar;

Tavan, taban ve kapı için ayrı ayrı olmak üzere, odaların alanı, bitişik yerlerin kullanım şekli, duvar yapı malzemesi ve kalınlığı gibi özellikler göz önünde bulundurularak hesaplanmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Tesislerin Tasarımı

Page 16: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Teknisyen-rapor

Koridoru

3 metre

genişlikte

plk

plk

plk

Pet lab

Hasta

bekleme

Aktif

Yarım

Duvar

kurşunludeneysel

Gama kam

Hasta hazırlık

Kamera 1rapor

Oda 1

oda2

oda3Hasta wc

UPS

Rutin

lab

Koridor

2.5 metre

genişlikte

Kamera 2

Kamera 3

Kamera 4

Korid

2 metre

Pet

acq

PET/CT

K1K2

D2

D1CB2

B1

A

PET/BT Planlama

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 17: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyoizotop = F-18

Aktivitesi = 555MBq

F-18 Hasta doz sbt = 0,092

W(iş yükü) = 5838 MBq.sa/hafta

TVL = 17,6 cm beton, 1,66cm kurşun

ZIRHLANAN ALAN İzin verilen doz(P)

mikroSv/hafta

Uzaklık(d)

m

Meşguliyet Faktörü(T)

A duvarı/ koridor 20 3,50 1/5

B1 duvarı/iç koridor 20 5,0 1/5

B2 duvarı/hasta wc 20 0,90 1/2

C duvarı/dış alan 20 5,30 1/40

D1 duvarı/UPS odası 20 4,10 1/20

D2 duvarı/kumanda 400 2,50 1

Kum.ünit.cam 400 2,30 1

Kapı(K1) Hasta giriş 20 5,30 1/8

Kapı(K2) Tekn.giriş 20 3,80 1/8

Tavan /çatı - - -

Taban/Rad.Onk.Dr.oda 400 2,0 1

PET/BT Görüntüleme Odası

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 18: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

PET/BT görüntüleme odası zırhlama

ZIRHLANAN ALAN Kurşun(cm) Beton(cm) Mevcut duvar(cm)

A duvarı/ koridor 0.32 27.94 20

B1 duvarı/iç koridor 0.29 25.86 20

B2 duvarı/hasta wc 1.60 19.00 10

C duvarı/dış alan 0.21 19.40 30

D1 duvarı/UPS odası 0.25 23.00 30

D2 duvarı/kumanda ünitesi 0.29 25.86 30

Kum.ünit.cam 0.30 - -

Kapı(K1) Hasta giriş 0.27 - -

Kapı(K2) Tekn. giriş 0.29 - -

Tavan /çatı - - -

Taban/Rad.Onk.Dr.oda 0.31 27.16 -

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 19: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarının Kurulmasında

Gözönüne Alınacak Noktalar

1. Radyoaktivite

2. İşlemler

Hazırlama

Kalite Kontrol

Depolama

Ofis

Ekipman

3. Yerleşim

4. Bölümler ve Boyutları

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 20: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

1-Radyoaktivite

◼ Süpervize Alan (Gözetimli Alan) ( 1mSv/yıl )

* Taban,duvarlar,tezgah,masa vb yüzeyler pürüzsüz ve kolay temizlenebilir,

* Zemin sağlam, devamlı ,köşeler yuvarlatılmış,

* Havalandırma/baca sistemi radyoaktiviteye uygun,

* Kapı kolu ve musluklar el değmeden açılabilir,

◼ Kontrollü Alan (Denetimli Alan) ( 6mSv/yıl )

Süpervize alanda bulunması gerekenlere ek olarak işleme göre önlemler alınır ( Girişin kısıtlanması, dirseksiz lavabolar, özel renk ve işaretli giysiler gibi ).

RADYOFARMASİ LABORATUARI DENETİMLİ ALANDIR

(Euratom BSS 96/26)

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 21: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Zaman

◼ Radyoaktiviteyle çalışırken alınacak önlemlerle temas

zamanı kısaltılabilir;

◼ Otomasyon

◼ İşlemi önceden planlamak

◼ Yeni personelin daha hızlı çalışabilmesi için

radyoaktif olmayan sıvılarla alıştırma yapmak

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 22: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ İşlemleri radyoaktif kaynakla çalışan arasındaki mesafeyi

mümkün olduğu kadar uzatacak şekilde planlamak;

◼ Elle tutmak yerine pens, maşa, forsepsle tutmak,

◼ Enjektör zırhı kullanmak,

◼ Enjektörü iğnesinden değil pistonundan tutmak,

◼ Mesafe

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 23: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Aktivite

◼ Gerekenden daha fazla aktiviteyle çalışmamak;

◼ Jeneratör sağımının ilk aşamada kullanılacak kadarını kullanım alanında tutup, kalanı uzak bir alanda emniyet altına almak,

◼ Hemen kullanılmayacak bağlanmış radyofarmasötiği çalışma alanından uzakta muhafaza etmek,

◼ Radyoaktif atıkları kullanım alanında fazla biriktirmeden ana atık deposuna göndermek.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 24: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Zırhlama

◼ Bütün radyoaktif kaynaklar zırhlanmalıdır.

◼ Yayılan radyasyonun türüne ve enerjisine uygun materyal ve uygun

kalınlıkta olmalıdır.

◼ Tenth Value Layer (TVL) : Gelen ışını %10’a düşürebilecek zırh

kalınlığı.

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 25: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Jeneratör Zırhlama

◼ 99Mo/99mTc jeneratörlerinin yüzey dozu yüksektir.

◼ Yeterince kalın zırhlama yapmak taşıma sorunu nedeniyle mümkün

değildir.

◼ Çözüm : Jeneratörü kurşun tuğla arkasında veya kurşun

çekmece/dolaplarda saklamak ve bu zırhın içinde kurşun koruyucu

içine yerleştirilmiş vakumlu şişeye sağmak.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 26: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Radyofarmasötik Vialleri

◼ Uygun zırhın içinde tutulup sadece ölçerken çıkarılmalıdır,

◼ Sadece γ yayıcılarda enerjiye uygun kurşun kaplar (domuz)

kullanılmalıdır,

◼ β yayıcılarda cam veya plastik gerekir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 27: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Enjektörler

◼ Yıllık izin verilen el dozu= 500 mSv.

◼ Zırh kullanılmazsa kolayca aşılabilir.

◼ Kurşun camı, kurşun veya tungsten zırhlama;

◼ Kullanılmış iğneler zırhlı kutularda toplanmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 28: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı:

Radyasyondan Korunma

◼ Radyoaktif Atık◼ Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir.

◼ Uygun bekletme alanı bulunmalıdır,

◼ Yarı ömre göre gruplama yapılmalıdır,

◼ Tarih, izotopun adı ve aktivitenin belirtildiği etiketler yapıştırılmalıdır,

◼ Belirlenen aktiviteye düştükten sonra “Tıbbi Atık” olarak ilgili

kuruluşa verilirken radyoaktiviteyle ilgili etiketler sökülmelidir

◼ Uygun şekilde dökümante edilmelidir

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 29: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

2-İşlemler

◼ Hastane radyofarmasi laboratuvarı, araştırma laboratuarı veyamerkezi radyofarmasi laboratuvarlarında uygulanan işlemlerfarklı olabilir. Her biri farklı dizayn, ekipman vb. gerektirir.

◼ Hazırlama

◼ Kalite Kontrol

◼ Depolama

◼ Ofis

◼ Ekipman

Radyofarmasi Laboratuvarı:

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 30: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ 1a -Ruhsatlı üretici veya merkezi radyofarmasiden temin edilen son formunda,

kullanıma hazır multi-doz veya unit-doz bağlanmış radyofarmasötik dağıtımı

yapabilir (Tc-99m MAG3, Tc-99m MIBI vb).

◼ 1b - Kullanıma hazır tedavi radyofarmasötiklerinin dağıtımını yapabilir (I-131, I-

131 MIBG, Re-186 HEDP vb).

◼ 2a - Lisanslı radyonüklidle lisanslı kiti kapalı şişede birleştirip hasta dozu

dağıtabilir (Jeneratör sağmak ve soğuk kitlerin sağılan Tc99m ile işaretlenmesi).

◼ 2b – Otolog kan hücresi işaretlenmesi.

Operational Guidance on Hospital Radiopharmacy-

-A Safe and Effective Approach (IAEA Pub 1342)

◼ 3a -Açık işlemler yapılabilir (Teşhis) (Aseptik çalışma koşulları sağlanmalıdır)

(Tc-99m V DMSA, Tc-99m Dextran).

◼ 3b – Tedavi radyofarmasötiklerinin hazırlanması.

◼ 3c –PET radyofarmasötiklerinin hazırlanması ve uzun yarı ömürlü

jeneratörlerin kullanımı (Ge-68/Ga-68, W- 188/Re-188).

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 31: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

◼ Çevreyi radyasyondan korumak için radyoaktiflaboratuarlarda hava akımı dışarıdan içeriye doğruolmalıdır (Lab. içi negatif basınç) - Hava değişimisaatte oda hacminin sekiz-on katı olmalıdır.

◼ Aseptik şartlarda çalışabilmek için hava akımıiçeriden dışarıya doğru olmalıdır (Pozitif basınç) -Hava değişim hızı yapılan işleme, oda boyutuna vekişi sayısına bağlıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 32: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Dikey LAF(Laminar Air Flow)’da laminar hava akımı

çalışma yüzeyine dik; paralel LAF’da ise çalışma yüzeyine

paraleldir.

◼ Radyofarmaside Dikey LAF kullanmak uygundur

(Çalışanı ve ürünü aynı anda korumak amacıyla).

◼ LAF çıkışı doğrudan bacaya verilmeli ve hava hızı 0.3-

0.5 m3/sn olmalıdır.

◼ HEPA (High Efficiency Particulate Air) filtre sadece

>0.3µ parçacıkları %99.9 oranında tutar ; steril hava

vermez.

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 33: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

YATAY VE DİKEY AKIŞLI KABİNLER

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 34: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Kalite Kontrolü:

◼ Ayrı bir oda veya bölmede yapılmalıdır (çünkü çevredeki

yüksek aktivite kuyu sayacı veya radyokromatogram

tarayıcıların performansını etkileyebilir).

◼ Sterilite ve pirojen testlerinin yapılması ve test için

numune alınması radyofarmasi laboratuarı dışında

mümkünse steril bir ortamda yapılmalıdır.

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 35: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Depolama:

◼ Radyoaktif olmayan kit, tüp, enjektör, etiket vb malzeme

radyofarmasötik hazırlama alanının dışında muhafaza

edilmelidir.

◼ Ga-67,Tl-201,I-131,Cr-51 gibi uzun yarı ömürlü

radyonüklidler ve referans kaynakları muhafazalı ayrı bir

odada veya çalışma alanı içinde kurşun kaplı dolap içinde

tutulmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

Page 36: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Ofis:

Depo, hasta, radyasyon ölçümleri, kalite kontrolü vb

kayıtların tutulması için (ve ayrıca personelin

gerekmediğinde radyasyon alanında bulunmaması için)

küçük bir ofis alanı gereklidir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

Page 37: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Ekipman:

◼ Laminar akım kabini ve/veya çeker ocak (fume hood)

◼ Doz kalibratörü

◼ Alan monitörü

◼ Kromatografi materyali

◼ Radyokromatogram tarayıcı

◼ Kuyu tipi sayaç

◼ Su banyosu

◼ Santrifüj

◼ PHmetre

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

Page 38: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Radyasyondan korunma aksamı

◼ L-Kurşun (Kurşun camlı göğüs zırhı)

◼ Kurşun tuğla ve levhalar (yoğunluğu yüksek,hava

kabarcığı olmayan özel döküm ve kırlangıç kuyruğu

şeklinde)

◼ Kurşunlu enjektör taşıyıcılar

◼ Kurşun şişe ve enjektör zırhları

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Radyofarmasi Laboratuvarı Dizaynı

Page 39: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Nükleer Tıp Bölümü içinde◼ Yoğun olarak kullanılan koridorlardan uzak,

◼ Bitişiğindeki odada uzun süre çalışan kişi olmayan,

◼ Enjeksiyon odasına yakın,

◼ Hasta ve çalışanların bulunduğu bölümlerden radyoaktif madde taşınmayacak şekilde,

◼ Yayılan radyasyondan etkilenecek film deposu, gama kamera, sayım cihazları olmayacak bir yerde,

◼ Yetkisi olmayan kişilerin kolayca ulaşamayacağı konumda,

◼ Radyoaktif madde teslimatı için mümkünse dışa açılan ayrı bir çıkışı olacak şekilde olmalıdır.

3. Yerleşim

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 40: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Gelecekte yapılması planlanan işlemlere uygun,

◼ Birkaç kişinin emniyet ve rahatlıkla çalışabileceği şekilde,

◼ Sıcak odadan önce mutlaka bir giriş bölümü içeren,

◼ Radyoaktif madde ve atık depolama bölümlerinin çalışma

alanından uzak,

◼ En az 4x4 m’den başlayan ölçülerde olmalıdır.

4. Bölümler ve Boyutları

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 41: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Örnek Laboratuvar DizaynıEANM, The Radiopharmacy- A Technologist’s Guide

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 42: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Dünya Sağlık Örgütünün önerisine göre düzenlenmiş tanısal amaçlı küçük bir

nükleer tıp ünitesi ve sıcak oda planı

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 43: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

➢ PET radyonüklidlerinin ışınlama hızı nükleer tıp

tekniklerinde kullanılan radyonüklidlere göre daha yüksek.

➢ Foton enerjileri yüksek.

➢ Yarı ömürleri kısa.

PET VE SPECT KULLANIMINDA RADYASYON

GÜVENLİĞİ AÇISINDAN FARKLAR

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 44: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

PET VE SPECT KULLANIMINDA RADYASYON

GÜVENLİĞİ AÇISINDAN FARKLAR

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 45: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

PET VE SPECT KULLANIMINDA RADYASYON GÜVENLİĞİ AÇISINDAN FARKLAR

Radyoizotop Hasta Dozu

(mCi)

Radyasyon Dozu(mR/hr -1 m uzaklık)

Fluorine-18 12,0 4,0

Technetium-99m 30,0 0,6

Gallium-67 10,0 0,4

Indium-111 0,5 0,06

Thallium-201 4,0 0,05

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 46: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Kısa yarı ömür

Radyonüklid Yarı ömür

Ga-67 3.26 gün

Tl-201 3.04 gün

In-111 2.83 gün

Tc-99m 6.02 saat

F-18 109.8 dakika

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 47: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Yüksek foton enerjisi

Radyonüklid

Foton Enerjisi

keV

HVL

(mm)

Tc-99m 140 0.26 kurşun

0.17 tungsten

F-18 511 4 kurşun

2.8 tungsten

PET ünitelerinde 511keV’lik fotonlardan korunmak için kullanılacak kurşun zırhlama materyallerinin

140 keV’lik gama fotonlarında kullanılan kurşun kalınlığından 16 kat fazla olması gerekir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 48: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

PET/CT ünitelerinde alanlar

F-18 FDGLaboratuvar Hasta tuvaleti

SPECT/CT

PET/CT

Hasta görüşme

Kontrolodası

Çalışan Tuvaleti

Hasta bekleme

Radyoaktif olmayan Hasta bekleme

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 49: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

F-18 FDG İşakışı

FDG Laboratuvar

Görüntü kontrol odası

PET/CT Görüntüleme

Radyoktif Hasta bekleme odası

Hasta tuvaleti

SekreterlikFDG

enjeksiyon odası

Tuvalet

Radyoktif olmayanHasta bekleme odası

Hasta

Çalışan 17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 50: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ

ÇALIŞMA

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

◼ Gerekli önlemler alınmazsa kritik personelin günde 4-5 hastayla

ilgilenerek yıllık izin verilen doz sınırlarını kolayca aşabileceği tahmin

edilebilir

◼ Çalışmanın Aşamaları :

◼ Taşıma

◼ Hasta dozunun hazırlanması

◼ Enjeksiyon

◼ Hastalarla temas

◼ Radyoaktif atık

Page 51: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Radyasyon dozunu azaltacak önlemler

◼ Süre, mesafe, zırhlama

◼ Çalışma teknikleri

◼ İdari ve sistemle ilgili önlemler

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ

ÇALIŞMA

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 52: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Lokal kaynaklar

Zaman UzaklıkZırhlama

ZırhlamaZaman Uzaklık

Hastalar

Lokal kaynaklarda vial, enjektör, atıklar korunmanın daha etkili olabilmesinde

kaynakların zırhlanması öncelikli olmaktadır.

Radyoaktif kaynak haline gelen hastalarda etkin

korunmanın yolu hastalarla maksimum uzaklıkta az

zaman geçirmekle sağlanabilir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 53: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Sıcak laboratuvar

◼ Hasta dozunu hazırlayan personelin sıcak laboratuarda geçireceği zamanı azaltmak için göğüs zırhı, doz kalibratörü, transportta kullanılan kurşun taşıyıcıların bulundurulduğu alanlar mümkün olduğunca birbirine yakın olmalıdır.

◼ El dozunu azaltmak için enjektör zırhları kullanılmalıdır.

◼ Doz kalibratörü kuyusunun çevresine de ek kurşun zırhlama

geçirilmelidir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

73 R/h 3.2 R/h 0.35 R/h

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ ÇALIŞMA

Page 54: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Sıcak laboratuvarL-şeklindeki kurşun göğüs zırhı en az 5cm kalınlığında ve yanları kurşun

tuğlayla örülmüş olmalıdır (Konvansiyonel gama yayıcıların kullanıldığı

nükleer tıp laboratuarlarında 1.2cm)

Bu zırhlamayı ( > 250 kg) taşıyacak tezgahlar alttan desteklenmelidir.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

FDG Göğüs ZırhıStandart Göğüs Zırhı

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ ÇALIŞMA

Page 55: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

➢ Radyofarmasötik içeren vial ve enjektör kabı 60mm kalınlıkta kurşun

ile çevrili çalışma modülü içinde en az 10mm kalınlıkta kılıf içinde

saklanmalıdır.

➢ Çalışan kişi, zırhlı vialden enjektöre doz çekerken vial ve enjektörden

55mm kurşun eşdeğeri kalınlıkta cam ile ayrılmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 56: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

◼ Enjeksiyon odası

◼ External uyarı ve hasta hareketini mümkün olduğunca engelleyerekFDG’nin vücutta gereksiz akümülasyonunu en aza indirmek için

radyofarmasötik enjeksiyonundan sonra görüntüye kadar geçen 30-90 dakikalık sürede hastanın rahat bir koltuk veya kanepede hareketsiz olarak yatması gerekir.

◼ Enjekte edilen aktivitenin %15 kadarı bu sürede mesaneye geçmiş olacağı için enjeksiyon odasının hemen yakınında bir radyoaktif tuvalet bulunmalıdır.

◼ Zırhlama kalınlığının hesaplanmasında bazen iki hastanın aynı

anda bu odada bulunabileceği göz önüne alınmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ ÇALIŞMA

Page 57: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Enjeksiyon odası

▪Enjeksiyon mümkünse aparat kullanılarak yapılmalıdır

▪Mümkün değilse 3 yollu musluk /kelebek set ve

enjektör koruyucu kullanılmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ ÇALIŞMA

Page 58: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

PET RADYOFARMASÖTİKLERİYLE GÜVENLİ ÇALIŞMA

Page 59: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Enjeksiyon İşlemi

➢ Enjeksiyon işleminin hızlı tamamlanabilmesi için hastanın damar

yolu önceden açılmalıdır.

➢ Hastanın damar yolunun bulunması sırasında ortaya çıkacak

sorunlar enjeksiyonu yapan kişinin dozunu arttıracaktır.

➢ Hasta hazırlandıktan sonra kurşun enjektör enjeksiyon öncesinde

kanüle yerleştirilmeli ve işlem tamamlanmalıdır.

➢ Enjeksiyon sırasında eldiven kullanılmalıdır.

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 60: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Enjeksiyon yapan çalışan için tüm vücut radyasyon dozu;

Zırhsız enjektör ; 0,0138 mSv/işlem

(McCormick VA ve ark, 2013)

Zırhlı enjektör ; 0,0028 mSv / işlem (Chiesa C ve ark, 2010)

0,0020 mSv/ işlem (Gonzalez L ve ark, 2015)

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Enjeksiyon İşlemi

Page 61: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Görüntüleme hazırlığı ve hasta pozisyonlama

➢ Hasta bekleme odasında, hastanın yanında

bulunulması radyasyon güvenliği açısından

sakıncalıdır.

➢ Çok gerekmedikçe hasta bekleme odasında

yalnız olmalıdır.

370MBq FDG enjeksiyonundan sonra 1saat uptake periyodunda hastanın yanında kalan bir kişi0.1 m 0.59mSV1 m 0.07 mSv Benatar NA JNM 2000

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 62: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Uzaklık

(m)

Doz hızı(mikroSv/saat)

(370MBq enj. sonra)

Doz (mikroSv)

PET/CT gör.sonrası

0,0 832,7 325,2

0,5 123,4 54,1

1,0 39,8 18,5

2,0 17,3 6,3

370MBq F-18 FDG enjeksiyon sonrası ve görüntüleme sonrası doz hızlarıG.S.Pant ve ark.IJNM,21(4):100-103,2006

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Görüntüleme hazırlığı ve hasta pozisyonlama

Page 63: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Personel dozunu azaltabilecek önlemler –

Zırhlama ve Teknik

Radyolojide kullanılan 0,5 mm kurşun eşdeğerli

önlükler annihilasyon fotonlarını tutmaya yeterli

değildir.

100 KeV : Geçirme Oranı = 4.3 %

511 KeV : Geçirme Oranı = 91.0 %

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 64: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Efektif dozlar

• Konvansiyonel NT uygulamalarında radyasyon uygulama başına radyasyonçalışanının aldığı ortalama radyasyon dozu;

1.5 mikroSv (0.3-5.3)mikroSv ClarkeE.A.Nuc.Med.Commun 13:795-798,2012

• PET çalışmalarında radyasyon çalışanının hasta başına aldıkları doz;.

5.5mikroSv /370 MBq (Benatar NA JNM 2010)

11 mikroSv/500MBq (Chiesa C ve ark. EJNM 2010)

5 mikroSv/ 370 MBq (Dignum ve ark.2012)

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 65: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

Farklı çalışmalarda radyasyon çalışanlarının efektif dozları

Araştırma Günlük doz Günlük aktivite(mikroSv) (MBq)

Robinson ve ark. 32 1260

E.Stranden ve ark 36 1440

PET Tüm vücut efektif doz değeri; ~7,5 mSv/ yıldır < 20-50 mSv

Konvansiyonel NT Tüm vücut efektif doz değeri ~2.8 mSv/ yıl < 20-50 mSvClarke E.A. Nuc.Med.Commun 13:795-798,2012

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Page 66: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

Atıklar

İğne, şırınga, vial, eldiven gibi radyoaktif madde ile bulaşmış materyel plastik torbaile kaplı çöp toplama kabında izole edilmeli ve diğer çöplerden ayrı imhaedilmelidir.

Radyoaktif atıklar aktivite düzeyi bacground düzeyine indiği zaman standart atıkolarak yok edilebilir.

FDG doz enjeksiyonundan sonra çıkan atıklar 1 günlük yarılanmaya

(10 yarı ömür= 18 saat) bırakılması yeterlidir.

Radyoaktif atık deposunun kapısı kilitli olmalı, kapıda uyarı işareti bulunmalı veuygun zırhlama yapılmalıdır.

Radyoaktif atıkların kayıtları düzenli tutulmalıdır.

Page 67: VE RADYASYONDAN KORUNMAmedikalfizik.org/uploads/files/17kongre/2_gun_19_ekim...Radyasyondan Korunma Radyoaktif Atık Yıkılım için bekletmek en uygun yöntemdir. Uygun bekletme

17.Medikal Fizik Kongresi, İstanbul

➢ Nükleer Tıp uygulamalarında hastaların, radyasyonla çalışan

kişilerin ve çevrenin güvenliği için optimum koşullarda

düzenlenmiş alanlarda çalışılmalıdır.

➢ ALARA prensibine göre maruz kalınacak radyasyonun mümkün

olduğunca en düşük düzeyde tutulması için gerekli koruyucu

çalışmalar yapılmalı ve radyoaktif maddelerin hazırlanmasından

hasta merkezden ayrılana dek radyasyondan korunma kurallarına

uyulmalıdır.

Sonuç