Van lees-en/of spellingsproblementotdyslexie – dysorthografie

Een buitengewone school,voor buitengewone kinderen,die een buitengewone aanpak

vragen!

Van lees-en/of spellingsproblementot

dyslexie – dysorthografie(lees- en/of spellingsstoornis)

werking en aanpak op deJONATANSCHOOL

inhoud• Doel van deze avond• Dyslexie – dysorthografie:…wat nu??…Nou en!!...• Wat is dyslexie?• Wat is dysorthografie?• + en – punten• Do’s en don’ts• Aanpak dyslexie binnen Jonatan• Aanpak dysorthografie binnen Jonatan• leerlingvolgsysteem binnen Jonatan• Casus• Ouders• Besluit

doel buitengewone school

andere sfeer en manier van werkenAndere klasindelingAangepaste lessen

Buitengewone kinderen 20% dyslexie

13.75 % dysorthografie( 28 % ADHD20% ASS …)

Buitengewone aanpakWelke hulpmiddelen?

Welke weg?Welke doelstellingen?

Spellingsregels?+ en – punten?Do’s en don’ts?Compensaties?

Dyslexie – dysorthografie:…wat nu??…Nou en!!...

VERHAAL VAN BASIk heb dyslexie: Wat nu?

• Hoe moet het nu verder? • Hoe kan ik mezelf helpen? • Hoe kan ik met dyslexie leren leven? • Zal ik wel ooit kunnen lezen? • Waarom kan ik niet snel genoeg lezen? • Zal ik het kunnen maken in het leven?

Ik heb dyslexie: Nou en!

• Dyslexie hebben is niet het einde van de wereld. Het enige wat me te doen staat is middelen vinden om mijn moeilijkheden te omzeilen.

• Ik verbeter mijn zelfbeeld door vooral naar de positieve kanten van dyslexie te kijken.

• Anders zijn is oké, maar wil niet zeggen dat ik minder waard bent dan de andere.

• Ik weet dat ik niet dom ben, maar alleen maar een beetje anders denk. • Slim zijn is niet goede punten behalen maar vooral volhouden!

De den dan blad

woor lij te sen het

ken over

Staat er nu post of spot, slip of pils, dorp of drop, park of krap, straat

of staartEen tekst kan er dan heel vreemd

gaan uitzien:In het prak van Plankendael zijn

veel dieren!

Som szijnd ewoor denniet juist ge spli sten rakenwee rookni etwij

suit…

dyslexie

• Lezen• Stoornis in de ontwikkeling van vaardigheden om

correct woorden te herkennen• Signalen: spellend, traag tempo, radend,

synoniemen, vervangen, weglaten, toevoegen, richtingsfouten, lettervolgorde, omkeringen,

• foute letter/klankkoppeling• Criteria ( Luk Koning)

dysorthografie

• Spelling• Stoornis in de ontwikkeling van de vaardigheden

nodig voor het schrijven ( spellen) van woorden• Signalen: trage klank/tekenkoppeling, verwarring

klanken, stemhebbend/stemloos, weglaten, toevoegen, vervangen, voor/achtervoegsels, woordbeeldkennis zwak, spellingsregels zwak, geen automatisatie

• Criteria ( Luk Koning)

Mogelijke + en – kanten- +

• Aandacht en concentratie

• Oriëntatie in tijd en ruimte

• Orde en structuur• Geheugen• Sociale vaardigheden

• Geheugen• Creatief problemen

oplossen• Visueel-analytische

vaardigheden• Ruimtelijke

vaardigheden• Sociale vaardigheden

Invloed op andere vakken

• Wiskunde: tafels automatiseren, wiskundige termen onthouden, tekens verwarren, omkeren van getallen 35/53 , spiegelbeeld 3,… ( aanpak wiskunde binnen Jonatan)

• Frans: lezen en schrijven, andere klanken, fonetisch schrijven, inzicht in grammatica, automatiseren ( aanpak leerlijn Frans binnen Jonatan)

• Wero: kaart lezen, onthouden en schrijven van aardrijkskundige namen, bladen invullen,…

• …

Do’s• Accepteren: probleem aanvaarden, begrip tonen, geloven• Stimuleren en begeleiden: structureren ( beertjes,

schema’s, luidop stappen verwoorden,…)opdrachten opsplitsen, schema’s visueel auditief, voordoen, agenda controleren, teksten opdelen, herhalen en plannen, tekens bij woorden,…

• Compenseren: hulpmiddelen ( tekens, luidop stapjes zeggen, splitsen, schema’s, spellingscorrector, computer,…)

• Dispenseren: minder oefeningen, wat wel/wat niet

Don’ts• In begeleiding en aanpak: veel tekst, in andere vakken

spellingsfouten aanrekenen, hardop lezen onvoorbereid, meerdere opdrachten, enkel schriftelijke toetsen, te moeilijke dictees, uit schriften leren

• Taalgebruik: te lange mondelinge opdrachten, niet zeggen “je hebt niet geleerd”, maar wel “ hoe heb je dat proberen leren”

• Gedrag: straffen, niet verwachten dat leerling zelfstandig kan plannen, kinderen vergelijken

• Materiaal: te drukke teksten, geschreven bladen, te veel bladen voor te veel verschillende mappen, laten schrijven zonder eerst de hulpmiddelen te nemen

Dyslexie binnen Jonatan

• Leesbevordering:- schoolbib, leesplezier

• Leesbegeleiding:- niveaulezen, klas, logo

• Aanpak, compensaties

Voorbeeld

http://www.youctube.com/watch?v=mScUismOy1s



Dysorthografie binnen Jonatan

• Spellingsbegeleiding:- aanpak en visie in deze school- materiaal- hulpmiddelen

• Spellingsbevordering:- attitude, hulpmiddelen steeds

gebruiken, spellingshouding

Voorbeeld “ ik hep het beok van geronimo silton

meegunoomen naar heus. Ik meost dus egt gan kooken.

Pas op, het was wel luik en leker. Gelukeg kreeg ik hulp.

Ik val weer in herhaalig maar het is egt tof. Ik vint het luek dat er in de bib zo’n beoken saan.”

Aanpak problemen in Jonatan• b/p: bolle kaken b, ploffen p• Omkeringen klanken: oe/eo, eu/ue : tekening reus• Verwarring letters: eu/ui,… : tekening reus• Klanken: kort/lang,…: klankenkast (adder 1)• Medeklinkerverbindingen: silton/stilton, saan/staan :

auditieve analyse, gekleurde blokken• Ng/nk (herhaling): tekening en verhaal bank (adder 2)• Doffe klanken: vis (adder 3)• Regel open gesloten lettergreep: schema dubbelzetter,

letterdief ( adder 10)• Regel sch/cht (echt): schema (adder 7)• Ik vind ( d of t?): schema werkwoorden

Casusfilmpje computer

LeerlingvolgsysteemJONATAN

Intake formulier

De weg die wordt afgelegd, welke compensaties en doelstellingen worden vooropgesteld, wordt allemaal bekeken in de totaliteit van het kind!

Grafiek 1wisk sterk

spelling zwakt af

• Links niveau in DLE• Onder DLE (leeftijd)• Niveau-aanduiding

van verschillende leerstofonderdelen

AVIF

AVIF AVIF AVIF

AVIT

AVIT

AVIT AVIT

BegLez

BegLezjonawis

jonawis

jonawis jonawis

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep LVS-T -sep

P i

P i

P i

P iT aS

T aS

0

10

20

30

40

50

60

dle0 dle5 dle10 dle15 dle20 dle25 dle30 dle35 dle40 dle45 dle50 dle55 dle60 dle65 dle70 dle75 dle80

AVIF

AVIF

AVIF AVIF

AVIT

AVIT AVIT

AVIT

BegLez

BegLez

jonawis jonawis

jonawis

jonawis

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

P i

P i

P i

T aS

T aS

0

10

20

30

40

50

60


Grafiek 2taal+begr lezen sterk

Grafiek 3alle onderdelen

zwakken afAVIF AVIF AVIF AVIF AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIT AVIT AVIT AVIT

AVIT AVIT AVIT AVIT

BegLez

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis jonawis

jonawis

jonawis

juni r ek

juni r ek

LVS-T -sep


LVS-T -sep

LVS-T -sep


LVS-T -sep

LVS-T -sep

P I

P I

P I P I

P I

P I

P I

P I

P I

T aS 0

10

20

30

40

50

60


AVIF

AVIF

AVIT AVIT

BegLez

jonawis

jonawis

LVS-T -sep

LVS-T -sep

P i

P i

0

10

20

30

40

50

60


Grafiek 4wisk sterk

taal zwakt af

AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIFAVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT AVIT

BegLez

BegLez

BegLez

BegLez

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

juni r ek

LVS-T -sep

LVS-T -sep


LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

T aS

T aS

T aS

T aS

0

10

20

30

40

50

60


AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIT

AVIT AVIT

AVIT

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis


LVS-T -sep

LVS-T -sep

P i

P i

P i

P i

T aS

0

10

20

30

40

50

60


AVIF

AVIF

AVIF AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIF

AVIT AVIT

AVIT

AVIT

AVIT AVIT

AVIT AVIT

AVIT AVIT

AVIT

BegLez

BegLez

BegLez

BegLez

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

juni r ek

juni r ek

LVS-T

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep


LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

P I

pi -jun

T aS

T aS

T aS

0

10

20

30

40

50

60


AVIF

AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF AVIF

AVIT

AVIT

AVIT

AVIT AVIT AVIT AVIT AVITBegLez

BegLez

BegLez

BegLez

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

jonawis

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

LVS-T -sep

P I

P I

P I

P I

P I

P I P I P I

T aS

T aS

T aS

T aS

0

10

20

30

40

50

60


De weg die wordt afgelegd, welke compensaties en doelstellingen worden vooropgesteld, wordt allemaal bekeken in de totaliteit van het kind!

Om JONATAN te leren vliegen, moet ik hem af en toe een pluim geven, en geen pluimen uittrekken!!!

Schoolloopbaan leerling XX uit 1 2 kind met dyslexie en/of dysorthografie

Eerste jaar (niv2de)

Zorgvraag: deze leerling heeft hardnekkige problemen met spelling en lezen

BeeldvormingKind met leerproblemenInfo verzamelen vanuit CLB (IQ), RC, privé-onderzoek, therapeuten, ouders, school-sterke inzet en leerbaarheid blijkt nog mogelijk-algemene interesse-valt enkel uit op spelling en lezen

STARTKLASSENRAADDoelenfase:Structuur (Schema’s)MotiverenSlecteren van inhoud: basis vastzetten

Strategiefase:SpellingsklasAanbod klas: klankenkast, prenten, tekens, addersSTIMULEREN

TUSSENTIJDSE KLASSENRAADHulp in klas is onvoldoende

Doelenfase:Structuur (Schema’s)MotiverenSelecteren van inhoud: basis vastzetten

Strategiefase:SpellingsklasAanbod klas: klankenkast, prenten, tekens, adders EN/OFLogo: REMEDIËREN stapjes aanleren, tekens, schema’s, schema’s op bank

EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwakOpmerking dat andere leergebieden wel vlot vorderen, op schrijven (spelling) naKloof tussen spelling, lezen en de algemene vakken wordt te groot, de fouten zijn specifiek te kaderen binnen problematiekDY/DO begint negatieve invloed te hebben op alle schoolse vaardigheden, ook motivatie, frustratie, neemt geen spelling en leestips op

klas voor taal volop 3de, spelling en lezen aparte aanpak basis vastzetten! Andere vakken blijven matig: andere doelen, andere weg!

Besluit:

In taalklas plaatsen , spelling en lezen lager niveau, nood aan aparte aanpak STICORDI

Volgend jaar (niv3de )

STARTKLASSENRAAD

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstandMotiverenSelecteren van inhoud: basis vastzetten

Strategiefase:Logo: REMEDIËREN stapjes aanleren, tekens, schema’s, schema’s op

bank EN/OF verdere hulp in klas of differentiatie

TUSSENTIJDSE KLASSENRAADHulp in klas is onvoldoende

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstand

Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden

EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Opmerking dat andere leergebieden wel vlot vorderen, op

schrijven (spelling) na Kloof tussen spelling, lezen en de algemene vakken wordt te

groot, de fouten zijn specifiek te kaderen binnen problematiek DY/DO begint negatieve invloed te hebben op alle schoolse

vaardigheden, ook motivatie, frustratie, neemt geen spelling en leestips op

Nood aan compensaties voor spelling en lezen (kind is te sterk op andere onderdelen)

!! Kloof tussen lezen, spelling en andere vakken is niet groot : andere weg, ander verloop!!

Besluit:

nood aan compensaties ( bijv. schema’s, stappenplan, spellingscorrector, computer,… afhankelijk van evolutie en bespreking klassenraad)Naar bovenbouw, indeling van de klas volgens taal (geen rekening houden met spelling en Lezen)

Volgend jaar 4de

STARTKLASSENRAAD

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis

verder vast te zettenmotiveren

Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden +

start pakket Luk Koning 3000 meest frequente woordenAchterstand is wel al>2j, grafiek spelling/lezen buigt af

TUSSENTIJDSE KLASSENRAADSlechts kleine vorderingen, rendement te weinig, kind met

mogelijkhedenWil spellingsmachine niet hanteren, is wel gemotiveerd op computer

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenVervolg schema’s + tekens map vol spelverstandComputer inschakelen STIMULEREN

Strategiefase:Logo: COMPENSEREN ipv spellingsmachine op computer met

spellingscorrector

EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Motivatie beter Rendement groter Leerbaarheid sterk

Computer meer integrerenNood aan typen

Besluit:

Motivatie sterk verbeterd door computer, computer als compensatie, ouders bij betrekken, huistaken op computer laten maken,…

Volgend jaar 4de – 5de

STARTKLASSENRAAD

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis

verder vast te zettencomputer inschakelenvaardigheden aanleren om met de computer overweg te kunnen Aanleren van SPRINT om wat ze schrijven te verklanken, Spellingscorrectie sterk inoefenen Klassikaal typen

Strategiefase:Logo: COMPENSEREN spellingsmachine voor bepaalde woorden +

start pakket Luk Koning 3000 meest frequente woordenAchterstand is wel al>2j, grafiek spelling/lezen buigt af +

DISPENSEREN: sprint aanleren, typen, 3000 woorden,…Kine: typen ( blind, verkort met 2 vingersKlas: dictee op computer ( zonder/met corrector), huistaken op

computer, Ambrasoft op computerWero: WORD, ICT

TUSSENTIJDSE KLASSENRAADLl is terug gemotiveerd, inzet vergroot, zelfstandigheid zgAndere vakken nog meer uitdagen, kind met mogelijkheden ( TSO?)

Doelenfase:Computergebruik voor lezen en spelling: ook verder trekken naar

andere vakken

Strategiefase:vervolg

EIND KLASSENRAAD - EvaluatieNeemt wel op, andere vakken gaan vlotter, spelling blijft zwak Motivatie beter Rendement groter Leerbaarheid sterk Vorderingen op andere gebieden Vertrouwd met compensatie-middelen

Computer nog meer integreren: wat kan met/zonder computer

Besluit:

Vorderingen op andere gebieden Vertrouwd met compensatie-middelen Eventueel Lap top? (afhankelijk van evolutie grafiek van leerling)

Laatste jaar 5de – 6de

STARTKLASSENRAAD

Doelenfase:Aanbod taal en leervakkenschema’s + tekens map vol spelverstand gebruik in de klas om basis verder vast te zetten wordt verminderdcomputer inschakelenvaardigheden aanleren om met de computer overweg te kunnenVervolg sprintSpellingscorrectie sterk inoefenenLaptop gebruik intensief opstarten met begeleidingKlassikaal typenTaken doormailenOefentaken en teksten op USB

Strategiefase:Logo + kine + ICT: geen therapeutische hulp meer, maar eerder de taken met laptop leren uitvoeren, mappen aanmaken, gebruik sprint, gebruik USBAndere leervaken hierbij betrekken

TUSSENTIJDSE KLASSENRAADKind verandert, is zelfstandig, spelling en lezen blijven zwak, maar ll leert zijn plan trekken ahv de aangeboden compensaties

Doelenfase:Computergebruik voor lezen en spelling: ook verder trekken naar andere vakken

Strategiefase:vervolg zelfstandig werken met laptop,compensaties uit eigen beweging verder leren hanteren

EIND KLASSENRAAD - EvaluatieSchool en richting zoeken die bereid is dit kind verder te laten werken met compensaties

Afspreken wat kan/niet kan op laptop

Besluit:Schrijfachterstand blijft, maar compensaties gekendLl kan volledig zijn plan trekkenLkr geeft schriftelijk werk op USBLl werkt via mailFiche compensaties DY/DO map leerzorg tips of gemotiveerd verslag alle stappen en hulpmiddelen in functie van evolutie leerling algemeen elk kind maakt hierin zijn weg!!!

ouders

• Communicatie tussen ouders en school heel belangrijk

• Aanpak thuis - aanpak op school• Kinderen stimuleren om te lezen• Kinderen stimuleren om de hulpmiddelen

altijd te gebruiken• Gelukkige kinderen worden gelukkige

volwassenen!!!

Interessante literatuur:

• Wij zijn niet dom! Pamela Maniet-Bellermann• Als spelling een kwelling is A. Cooreman• Ik schreif faut, Omgaan met dyslexie . Martine

Ceyssens• Ik heet niet dom. Leren leven met leerstoornissen.

Anny Cooreman Marleen Bringmans• Leven met dyslexie. K.P. van den Bos. • Zeer ernstige dyslexie en dysorthografie; wat nu ?

Luc Koning PRAVOO• Hulpgids dyslexie

Van lees-en/of spellingsproblementotdyslexie – dysorthografie

Education

Transcript of Van lees-en/of spellingsproblementotdyslexie – dysorthografie