%

f ' '«?■■ ■■■%■ *\.v ;_jgsr

■ ■'-••■ ' - ' • -V - -.;" ■. - •■''■••^-\^s' -s^ ^

■;;¡>,V;; ' • *'** , ■•*’ . . -■.t''" -S :" .

■:/

'A

.. „ *VT-:'C., ' . V V . ’ - ' . . v ‘ , -

i:^Á it\- -■ ' •

.1 •♦ ■•••■• "•■ 'i•J .A

ifTf<,-r.'- - - •<

'•■ V ’ ^.i

m : -ït'iÇ

-í:

>v , -- k*' - 4 d ^ V - : i ' : Í

i?% ' 1 ' ' '" '

- : ^ v - , . "■ - . 4 -.

''■s

c

••V

■r,

l ü M S C A N O N I C Ii l i i )

TMESESQ U J S C O ^ C U ^ S U

A D L IB R I SEXTI D E CRE TA LIU M CATHEDRAM ,

P R O P U G N A B I T

B .F 3RANCISCIXS X A V E R IT OBORRÜLL ET VILANOVA,

J . U. D. 9<Hi) VA<nilS CATHED. E T J.C. <P<^AE. poßtn Cmäidatus , O“ Valent, ln<juifit.

À Swetis intimis.

IN SCH Ö LTS V A L E N T I N I SD IE X X t r M E N SIS O C T O B R IS , A N N . M .D C C .I X X I lI ,

F J L E N T I J E HED F.TJN ORUM :In Officina Josephi Stephani Dolz, S . Inquis. Typogr.

-t'. y■V

4'

{ ' j ¥ Í

-i''i ■', r- '’ À.I .

i

w.t *t

‘ _

f' r . T r "

EXCELLENTISSIMO

VALENTINAE URBISS E N A T U I

P . D . P ID A C O N A V A R R O ET G O M E Z , EER-{jecuo R c fto r l in U tb em B org iae , P rae to ri,ac Ju ftit iac C en«tu rio n i V alen tin ac U r b is , e ju fque G ubernation is, cet.

M A G N IFICIS VALENTINAE VRBIS RECTORIBUS: *D , E M M A N U E L I F E R N A N D E Z DE M A R M A N IL L O . R A M I- . ,R E Z DE L A P IS C IN A , in S .O ff ic io V a len t. In q u îf it .à SectítÍs

in tim is , P atrono F ifca li, & Prin^atio Apparitorh D . JO SE PH O M IR A L L E S , E T C E B R IA N , A cadem . R eg îa e H i-

fto r ico -M atriten fis Socio H o n orario ;D . B A R T H O L O M A E O L A SSO D E L A V E G A ,C en tu tîo n î A lae D it

m acarum N um an tino rum :D . JO SE PH O N A R V A E Z ,ET P O R T O C A R R E R O ,P rae to rÍ în HelKn: D . F R A N C IS C O P A SC H A L I C A ST IL L O , ISCO , ET Q U IN C O -

Z E S , P h îl. M ag . J . U . D . R eg ia e A cadcm îae M atrîtcn fis N obîlium A ttlu m A cadém ico H o n o ra r io , R eg iae item V alen iin ae A rtiu m A cadem iae Prim o C o n fiU ario , M arch îo n î de Ju r a -R e a l:

D . F R A N C IS C O C E B R IA N , E T B O R D E S , R e g îl M ilir . O rd in .B . M artae de M on te iîa , ac S . G eorg i! de Alf<ima fteinm ate decorato:

D .JO SE PH O C A L D E S DEL R E A L ,E T BAS DE C A R M O N A J .C .D , D . A N T O N IO P A S Q U A L , E T G A R C IA DE A L M Ü N IA , J .U .D * D . V IN C E N T IO P A SC H A L I G U E R A U DE A R E L L A N O , P U -

C H A D E S , SIST E R N E S DE O BEITES , P h îl. M ¡ig . J . C . B accal. p . F R A N C IS C O B EN E D ICTO E SÇ U D E R , ET SE G A R R A , J .C .D .

& V alen tîn ae F idel v io la rae T rib u n a lîs M în îftio F am ilia iî:D . P E T R O M E R IT A , E T L L A Z E R , J . U . D . iam Inft. lm p .

P rof. & C en f. M athefeos C athedrae cand idato :D . F R A N C IS C O F E R D IN A N D O G IR O N DE REBO LLED O,

V A L T E R R A , Z A R Z U E L A , E T SA PE N A , BEREN G UER^ . E T B LA N E S , J . U . D .t> . JO SE PH O V IN C E N T IO R A M O N DE C A S C A JA R E S , D U ­

R A N , H E R L A , ET H E N R IQ U E Z DE N A V A R R A , B aroni in Locum de T am arit ,

D . G A S P A R I P A S T O R , E T R O M B A U .D . B E R N A R D O DE B E R T O D A N O , F T N A R V A E ? , R e g ii &

M ilita r is O rdinis S . Jacob i ftem m ate d eco ra to , M atth ion I de M o- y :a l,6 c C en tu rio n i D Im acacum L u fu an lae . D*

D* O N U P H R tO VINCENTTO D A N V IL A, F T SO LSO N A , J . U . D ,D . M A U R O A N T O N IO O L L E R . ET B O N O , Ä ega l. G taclae D e­

c im ar. N o v a l, )u d . A ooft. & R e g .D . P E T R O L U D O V IC O S A N C H iZ , à ConHlHs R eg lls , & S e -

cretls : nem on V alencliit R eg ii ju ftld ae aíTerendae T tibunalts à Secrctls;D . JO A C H IM O ESTEVE DE A R B O R E D A , M A S DE M A S P A -

R R O T A , J . U . D .D . SA L V A T O R I M U SO L E S , E T X IM E N O , j . V . D .D . H M M A N U E L I G IN E R , ET G iN E R , J , C . D .D . V ÍN C E N T IO G U IL L E M B U Z A R A N , ET E L V IR A .D . JO A C H IM O E SC O L A , ET C L IM E N T , à C o n fil. R e g . A dv .

S m O IC Q G E m K i tL I V K m FROCVKATORI DIGNISSIM O'.D . JO iE P H O M A R IA E A LEM A N Y , Ju r .C ae f . & Pontif. D oél. pro

v a riis ucnufque Ju r is C ath .P raepo iicu ra ,5c C ano n icatu cand idato . Im « pertaU hiftituc. poftea ProfeiT.Sc U .J .C « g u u c vero à R e g , CondU Ad^ vocaco, V a len t, C o lle g . A lum n«

a m u v T i s s i M i s e j ü s d e m v k b i s a v v o c a t is i

D . JO A C H IM O SO L SO N A , ET S O L E R , CoUegii R eg ti M atciien-i fis C aufarum Patronorum Socio , D ccim arum , P rim ic íarum , 8c T ertia rucn U ib l s , a c R egn i V alen tin i fingu latt Ju d ic l R e g io , P a - la t t l R egalis , a c ettam C onfu lati M arls , & T errae ejufdem U c^ b is AiT;ffori a d le d o ,& R eorum v io lt ta e R e lig io n is apud V a len ti- « u tn S , Inquifition is T rib u n a l A dvocaio .

D . JO SE PH O G ISB E R T , ET SA N C H IZ , i t i A ud ito rils R e g i is C a u - ia ru m Patrono , M oncefianac M iU tiae A dvocato o rd inario , c ju fd eo i C au ia fu m R e g u Fifci P atrono , & Ipfiufmet T r ib u n a lis R a t io n a r li ac M ag iftra lis M enfae A dm in iftration is AíTeíTori:

D , JO SE PH O IG N A CIO A LFO N SO , ET M O R E O , P h il. M ag . e jufdem F a c u lta t is , & J , U . C athedrarum , & Praepofiturae C iv i­lis can d id ilo , d ign iff. A rch iep iic . A dvocato P a tr im o n ia li, C uriae E c d e i. M ecropo liianae C o n su lto r i, J . U . D . M om eiian ae M iHtiac Advocaco o rd inario .

F iD R L lS S IM O SBC R BTA KIO x

D . T H O M A E T IN A G E R O , ET V IL L A N O V A , P h il. M a g . J . C . D .

V m iS QUIDEM AVITA NOBILITATE, ET DOC- trìnae splendore clarissìmìs , ac de Academia noßra. op t im i m eritis hoc qualécumque mumisculum in aetet'- n im observautìae monumentum ded ica i

D . F ranciscas X averius B o rru ll Ù" V ilancva,DE

DE IMMUNITATE LOCALIW M i m S NOTJTIO.

I.UIUS vocis Immunkas iìgnificatio Ion-

ge lateque patet : Immunis enim à mune d ic itu r , quo deiignatur nomine is , qui vel officiis in República exer- cendis , five debitis veitigalibus per- solvendis , personalibusque oneribus subeundis erga Rempublicam estoffi- ciosus. Libertatem ab iis omnibus &

singulis immunitatem vocamus, addita muni praepofitio- ne negativa i « , aut fi mavis , exclusiva e , uti nonnulli ex Sacrorum Canonum Interpraetibus autumnant , quasi extra munia s it , qui est à triplici ilio onere liber. Quan- doque vero non à cundtis, sed ab aliqiio eorum vacatio, immunitatis vocabulo sìgniticatur. Hinc Civitates , aut Coloniae immunes : hinc immunes agri illis , qui vecti- gal solvebant, oppofiti, passim apud Audores occur- lunt. In praesenciarum autem fimili pariter ratione ad exemptionem a poena delitto debita denotandam , quam ad Ecclesiam , aliave loca confugientcs assequuntur, im­munitatis verbo utitur. Caeterum priusquam ad difficiles proponendas quaestiones, quae Ju re Canonico inspeilo locum habent, gvadum faciam ; in medium afierre decre- vi , qune ad immunitatis localis originem dignoscendam spe»ftant ; quidque juris , quoad earn a tt in e t , apud vete- res A Egypcios, Assyrios, Romanos, atque Haebreos in

A usu

usu erat : ita enìm facili cognoscetur negocio , sacronim locorum immiinitatisinventum adscribí hand posse Catho- lìcis; ncque ad peccandi libertatem, impunitatemque pec- cantium excogitatum esse ; miserèque labi Haereticos id asserentes.

m IM M U m TA TIS LOCALIS ORIGINE , ElUS- que jure apud Gentiles^

I I .

Ab antiquissimis temporibus, universali nempe dilu­vio proximis, immunitatis localis erigo deducen-

da ; atque inter eas res » quae ejusdem jure gaudent, ve- tustate caeteris omnibus S ta tuae , & Imagines praestant. Prima equidem fuit ea , quam filio immatura morte iìbi abrepto Assyrophenes AÈgypciorum Princeps in tanti doloris levamen erigi curav it , atque in commodo domus loco reponi : ad quam servis contugientibus eximia erga filium pietate , atque amore motus patratì criminis ve- niam facilè concedebat ; verum haec immunitas , quae non legis vi ac poteftate , sed voluntatis arbitrio serva- batur , circunscripta tantum erat familiae Assyrophe-* nis limitibus.

III .

Ij 'A dem fere tempestate Ninus primus Assyriorum Rex Statuam mortuo Belo Parenti dicatam publico

collocavit loco , lege lata , ut cuiuscumque criminis rei sive ex subiedis, sive exteris PopuHs, ad eam accederent, deli^orum assequerentur impunitatem. Difficile sane, ac periculosae plenum est aleae asserere , quaenam ex iis, Assyrophenis nempe f i l i i , an Beli Imaginibus> atque sta- tuis priiis immunitate fuerit donata. Ego vero , quantum de re adeo antiqua judicium ferre l i c e t , affirmare non dubito antea privato cultu in Assyrophenis domu im* munitatem indu<ftam ; postea vero apud Assyrios ad hu- iusce fìmilitudìnem , perfe^tius tam en, fuisse institutam, ediv^loque publico Beli imagini sanccitam. Yerum non

diu

dìu stetit huiiismodi statuarum nsns, cnm paulo post, ii, qui ad eas confugiebant, Deos acclamarent ipsas , qua- rum patrocinio libertatem ab omni poena , atque incom- tTJodo consequebantur; ab Assyrophenis familia tam par- vis initìis Idolatria ftatim poft primam confugii immuni­tatem originem ducente. Statuae igitur iam raro in amo- xis monumentum , infrequenter vero honoris erigebantur causa ; etenim penè omnes Numinum loco habebantur.

IV .

A Pud Romanos autem etsi ab ipsifr Urbis incunabulis, & libera etiam República in eomendationem eon

rum , qui bene de ea merebantur, statuae prò rostris eri- gerentur ; nullo tamen tempore immunitate ad se confu- gientes tuebantur; quousque Roma Imperatorum ditioni luit subie^fta : tunc enim exterarum gentium Idola in se recipiente , una cum Idolorum multitudine crevit & sta­tuarum numerus, ipsis Imperatoribus suas statuas aliquan- do pro Dìis coli sperantibus ; unde & eandem confugii immunitatem statuis concessere: resque eo invasit, ut non periculi solum fuga imago Imperatoris esset parva itidem portatilisque , & ea etiam , quae monetae erat sculpta; sed calumniae occafio: quippeea arrepta inferre iniuriam licebat, non vitare tantùm : quare apud nonnullas gentes Romanorum Imperatorum ftatuae sancliores, venerabi- lioresque habebantur, quam Jovis simulacrum.

N On multo , poftquam ftatuae , atque Imagines ìm- munitate fuerunt donatae , tempia quoque idem

obtinuere jus. Quamvis enim nonnuUi in dubìum revo- caverint ; ego tamen pro certo habeo , templum , quod Semiramis Nini Assyriorum Regis coniux Belo socero construxit munificentissimum , confugii immunitatem ha- buisse. Postea vero Cadmus, dum Thebas conderet , asy­lum constituitvad quodconfugientes ab omni poena liberi erant. Deinde aquid Canopiiim Nili ostium aliud extitit a iy lum , quod viventi adhuc Herculi sacratum fuisso

A 2 exi-

existimo. Qiiamobrem longissime à vero recedunt, qui àprognatis Hciculis primo inftitutum assylum ferunt, aram liempe misericordiae in Atlienis medio collocatam , ad quam oppressis à Patribus confugere fas erat. Nemora etiam densa , ac conserta , quae nipote lucis omnis ex- pertia luci appellabantur , confugiiloca fuere, Asyla à Graecis vocata. Quandoque tempia iimul cum luco , non raro soli fine tempUsluci; aliquando tempia fine lucis; nonnumquam tandem fimplices A rae . Non retfte hincde^ duces, omnibus Templis , cunitisque lucis, aut aris asy- l ì jus competiisse , sed iis tantum , quibus Populoxum sancìione fuit datum.

V I .

A Pud Romanos autem ab huiusce gentis prìmordils, ftatim ac ipsa , sc il ice t , conditur Urbs , Asylum

Romulus constituit in luco opaco , & valli Capitolium inter, & Arcem, seu Palatium ; caeterum non divini cul- tus causa , nec ut in eo fibi subje¿lus Populus adversus juftitiam sese protegeret ; sed quo novam redderet Givi- tatem incoUs refertam , illuc finitimis receptis , qui vel ob patrata deliviia , vel aes alienum in eorum regionibus contractum , ad Asylum confugiebant ; & adver­sus omnes, qui contra eos ¡us l^bebant, defensi, absque discrimine an servi , aut liberi essent , jus Civium Romanorum , si vitam in Urbe traducere placebat » asse- quebantur. Veruntamen Civium numero quam maximè auAo ; atque asyli impunitatem Sabinis , aliisque finiti­mis PopuUs aegre ferentibus ; eam ultra Romuliim- periiim minime perduraiTe , imopotius eo vivente de me­dio iuisse sublatam existimo. Et quoad Urbs sequentiutn Regum subdita fuit ditioni;aut ipsis poftea exai!ilis,quoad stetit Respublica, nulla extitit aut lucorum , vel tempio- rum immunitas ; quamquam in dubium non est revocan- dus maximus honos Flaminis Dialis aedibus in tanti Sacer- dotii venerationem datus, scilicet, quod si vin¿tu& ali- quis eas in tro ierit , à vinculis liber abire permitebantur:

yEt quod eadem pariter ratione qui ad mortis ducebatur supplicium , hujusce poenae immunis e ra t , si Vestalis Virgo fortuito casu nullaque data opera obviam illi fieret. Primum igitur omnium e x i i s , quae Romae ex- titerunt, asylis Deorum , aut Imperatorum honore ex- t ru á is , fuit equidem templum mortuo C. Caesari à Triumviris consecratum una cum jure , ut perfugium in eo cundis esset. Quod equidem ansam praebuit , ut procedente tempore eadem confugii impunitas quam- plurim is, & Deorum, Sc Imperatorum Delubriscon' cederetur.

V II .C lA E terum asylorum , templorum nempe , lucorum-

/ que , & statuarum in infinitum poenè excrescente numero , pessimi quique homines infimae sortis magna frequentia , ita ut complerent templa , aliave impuni- tatis loca , ad ea confugiebant, atque asylorum spe in­numera patrabantur crimina , frequentesque populi se- ditiones excitabantur, quas nec vel summa Imperato- jum potestas coercere , aut reprimere valebat. Ideoque universo pené terrarum orbe Romanorum subjeAo im perio , Tiberius apud Senatum de asylis inquisitio- nem fieri decrev it ; Civitatibusque juss it , Legatos ad urbem mittere , qui Regum circa confngii impunitatem decreta , atque asylorum privilegia secum deferrent, posteaque nihil de Deorum , aut asylorum honore de- trahens , certum eorum praescripsit modum , paucis tantum probatis celebrioribus asylis , quae jure , majo- rumque au¿toritate erant firmata, Quare à veritate re- cedunt , qui existimant, asyia à Tiberio in totum fuisse sublata. Ex hucusque diilis satis superque apparet, im- munitatis localis observationem à quampUuimis gen- tibus communi consensu receptam ; non tamen hac ratione, juri aut natura li , aut gentium eamdem ads­cribas.

B E

B E P E R S O m R U M C O N B lT IO m A D ASYLAconfugientium^

V IILr i ^ R i a autem genera homlnum ad asyla confugiebant:

I caeterum servos primes ex iis fuìsse , adeo est ve- ritati consonum, ut ex eorum coniugio ad Filii Assy­rophenis Statuam prima asylorum loca , debili satis prin­cipio , sint orta. Verúm praeter unicum tantum asy­lum apud Canopium Nihili ostium HercuU dicatum , ad caetera confugientes servi duriuscule à dominis habiti, vel ad vim scilicet, metumve evitandum, nullatenus libertatem assequebantur : sed amplissimam tantum fa- cultatem adversus dominos justam proponendi quaere- lam : qua cognita , eo solum in casu , quo intolerabilis dominorum saevicia , vel maxima corum apparuisset as* peritas , ad servorum venditionem, & ipil cogebantur; alias enim dominis erant restituendi ; caeterum poenae domestico de lido debitae , cujus timore ad asyla confu- g e r e , impunitatem assequebantur.

I lberi autem homines criminum capitalium suspeAi^ ^ vel alieno aere gravati secundum , & tertium ge­nus erant eorum , qui ad asyla confugientes, istorum

tuebantur patrocinio. Quoad primos ex iis a t t in e t , sci- re opovtet, cunAos, nullo discrimine adhibito , an ca­pitalium , aut leviorum criminum , five suspe<íti tantum, aut rei etiam extiterint , horum impunitatem asylorum beneficio consequi; ñeque hanc solum, sed illud etiam reportasse commodum , sc il ice t , ut ibi degentes ñeque c a p ì , ex trah i, vel carceri mancipari poterant ; aut eos verbo , aut fa íto laedere nemini impuné licebat. Et ve- tustissimis temporibus hanc impunitatem fuisse induc- tam ex i i s , quae de statua Belo Assyriorum primi Re­gis Parenti dicata antea diximus, satis supexque appa- ret.

De-

X.

DEnique alieno aere gravatis ad asyla confugientibus nullatenus illud remittebatur, sed id tantum as-

sequebantur , ne à creditoribus c a p i , aut personaliter molestali valerent. Caeterum eorum confugii ad asylum inìtia prorsus ignorantur ; nondum enimlìquet^ an sci-* licet ipsimet hoc confugium sibi excogitarunt, an ab aliquo invitati id fecerìnt , neque quo primum tempo­re , aut quo asylo id iit adum . De obaeratis deco6tis, qui capitis poena pleclebantur , vel tributorum etiam debitoribus, forte scire desiderabis, si asylorum impu- nitate apud Gentiles fuerint p ro te s i ; qua quidem in re affirmativam sententiam veriorem esse judico. Illud tamdem animadverto nullam habitam fuisse rationem religionis eorum qui ad asyla confugiebant > adeo ut quamcumque proiiterentur à poena immunes extiterint..

D E ASYLORUM A PU D HAEBREO^ ìmpunìtau^

XI.

NUllum apud Haebreos antiquius extitit asylum» quam a lta r is , atque tabernaculi paulo post eo­

rum ab A Egypto egressum extrudorum. Scio equidem nonnullos in ea esse opinione , ut exìstiment non mo­do nullam omnino immunitatem altari templove à Deoi fuisse datam , sed id ne decuisse quidem : verum cum parvi sint ponderis ab eis adduca fundamenta » noa dubito asserere, a l ta re , atque tabernaculum asyli jus habuisse , non expresso Dei praecepto, sed ind irete ab ipso concesum ; quae equidem confugii impunitas san­i l a , atque inviolata ad excidium usque gentis perse- veravit ; Illud antequam ulterius procedamus animad- verte , hanc non divini juris, naturalis esse , sed caere- Hionialis » atque positivi » ejusdemque piane conditìonìs* ac altare illius gen tis , quod inter caeremonialia ¡ura leferii % nullus dubitata

Più-

sXII.

P Luribus ab hlnc ànn is , post deviiflos nempe Sehon, 8c Og Amorrheorum , & Basan Reges tres Re-

tugioriun Givitates antea à Deo promissas Moyses de- signavit, Bosor in campestri solitudine Tribus Ruben» Ramoth in terra Galaad Tribus Gad , & Golan , seu Goulan in terra Basan Tribus Manasses. Deinde paulo post Provinciae Canaan expugnationem Josue divino pariens praecepto alias etiam tres G ivitates, ut asyli ju­re pariter fruerentur , separavit, Cedes scilicet in Ga* lilaea montis Nephtalim , Sichem in m onte , 8c Tribu Ephraim, & Cariatharbe , five Ebron in monte , atque Tribu Judà : Hae quidem è Levitarum Civitatibus se- Iet5lae , pari spatio inter se distantes, confugii impuni- tate gaudebant, nullis aliis ullo umquam tempore sex supiadiiitis additis. Quapropter à veritate alienum est, tres alias Givitates postea eodem jure fuisse insignitas: multoque m inus, urbes Levitarum omnes , nempe qua- draginta , & o6lo , totidem asyli loca fuisse.

XIII.Q Uoad personarum conditionem a t t in e t , quae im-

munitate gavidebant , scire oportet , Isrraelitas omnes id jus obtinuisse ; ñeque eos tantum , sed

cun¿tos etiam , qui intra ipsorum versabantur ditionem, eadem asylorum tutela fuisse prote»5los existimo. Gae- terum non omnes criminum rei impunitatem asseque- bantur, non fures , adulteri, incestuosi, non servi ad- versus dominorum saevitiem , aut propter offensos d o - minos ad asyla confugientes, non gravati aere a lienb , decoétive homines, sed homicidae solum , qui casu for­tuito , non autem data opera , aut per industriam at­que per insidias quemquam se occidisse probarent.

XIV.V Erum ne id in mentem tibi veniat , statim homi-

cidii reum ad ipsam refugii Givitatem fuisse ad- missum , ut in ea tutus existeret à manibus propinquo-

rum

rum o cds l ; opus emm e r a t , ut Sen iorlbus, ve! Ju - dicibusante portas Civìtatis , juxta Haebreorum moiem, pro tribunali sedentibus ita commisum à se homicidium narrassct, ut casuale appareret , ipsequc innocens: Sed nec ejus naturae hoc erat juditium , ut à mortis peri- culo eum Uberaret ; facultatem tamen in ipsam urbem se- se tantisper recipiendi praestabat , quousque de ipfius homicidii specie solemnis institueretur dìscussio. Utrum autem haec causa cognosceretur coram Populo , Ju - dicibus Urbis refugii, an ea in Urbe , in qua perpe- tratum erat homicidium , satis superque non liquet : ego tamen veriorem eoru.n existimo opinionem , qui putanfc homicidii reum ex ipsa refugii Civitate ad eam , ubi pa- tratum fuerat crimen , deduci hujusmodi subeundi ju- dicii causa. In quo se culpa vacare non probans in manus proximorum occissi , ut debitas poenas lueret, statim tradebatur ; Caeterum si casuale commissise ho­micidium , suamque probaberit innocentiam , ad refu­gii Civitatem missus, impunitatem assequebatur , dum- modo ibi permaneret : fugiens enim ab ea , impune oc- cidi poterat , nìsi id fecerit post Summi Pontitìcis mor­tem ; quippe tunc temporis libere valebat , quocumque v e l le t , ab ire , atque ad patriam etiam reverti.

D E IM M UNITATE LOCALI A P R IM IS ECCLE-sìae SccuLìs.

XV."^ T O nnu ll i ex Juris Canonici Interpraetibus in ea

^ sunt opinione , ut existiment confugii immunita­tem juris divini effe ; circa quam rem cum nullum in- veniam Christi praeceptum , non dubito localem im­munitatem humano positivo juri abscribere ; quamvis divino non fuisse contrariam , & imo potius Deo ex- titisse gratam , Ubenter fatear. Illud equidem veritati non est consentaneum immunitatis scilicet observatio- nem statim ipso jure fuisse indudam ; etenim ante

13 Cons-

TOConstantini Magni Imperium tarn ìongè aberát , ut Ec- cleíia ad se confugientes tueretur , ut ex contrario in eam congressus ab Ethnicis Imperatoribus vitio verte- retur ; atque ì l l i , qui Cliristianae Religioni nomen de- derant , magnam persecutlonum vim vel fortiter supe­rare , aut aliquantuium mitigare tantùm cupientes , non externum splendorem , non pompam , aut privilegia. Ecclesiis cont'erri curabant.,

XVI.

VErum Constantino Magno imperante , non ipse tantum , sed universus Romanus Orbis CathoU-

cam Fidem ampleditur : quod ansam nonnullis prae- buit asserendi, hunc scilicet Imperatorem Ecclesiis im- munitatem Icge lata concesisse : ego tamen negare non audeo y Constantini aetate Ecclesias asyli impunitate fruì ; caeterum id aio , istam immunitatem servari ce- pisse , non alicujus l e g i s v i , a c potestate , sed, consue­tudine , moribusque P o p u li , qui criminum impunita­tem confugiendo ad falsorum Numinum tempia ex Cae- sarum decretis assequi paulo ante viderat. Theodosius Senior primus omnium fu i t , qui Ecclesiae asyla quo- dammodo sanxit , a u t , si mavis ,, confirmavit, públicos debitores ab eorum tutela excipiendo. Plenissimè tamen Honorius, & Theodosius Iunior anno CCCCXV. jure, quidem suo , nec quidquam de spiritualibus decernen­do , statuerunt , nemini fas effe ad Ecclesias confugien- tes ab eis abducere ; sanzione addita, majestatis cri­mine eum esse retinendum , qui contra hanc legem ve­nire tentaverit ; variisque aliorum Imperatorum cons- titutionibus asylorum Ecclesiae spada am pliata , multa-■ que alia circa immunitatem statuta.

XVII.

ROmani tamen Pontifices, atque Ecclefiae Concilia nequicquam quoad localem immunitatem sanxe-

runt ad Arausicani usque Concilii, 8c Gelasii Papae tem­pora , qui posteaquam Romani Imperatores idem con-

ces-

ccsserant, primo lege lata confugientes ad Ecclesiam pro- te'xcre.Verum in dubium non est revocandum, Ecclesias- ticos Praelatos eximia,qua pollebant,pietate, pro iis, qui ad Ecclesias confugerent,iam antea intercesisse,ut poena delitto debita mitiori alia adhibita temperaretur. DilHcile sanè,ac periculosae plenum aleae est attìrmaie, quare Ro­mani Pontífices, qui de locali immunitate statuendi libe­rum habebant arbitrium , id executioni non mandaverint, quousque ab Imperatoribus asyli jus Ecclesiis fuit conce- sum ; id si scire desideras, in Palaestra explanabo.

JU R E CANONICO CO M M UNI

QfJAENAM SACRA LOCA A B SE CONEÜGIEN^tes tueantur.

XV III.

I^'Xtra dubltationls aleam positum e s t , asyli jure Ec- j clesias omnes gaudere , sive magnae Ecclcsiae , Ba- silicae, aut tempia s in t , sive parvae , quae Sacella etìam

vocari consueverunt : nullo discrimine adhibito , num jam consecratae s in t , an Epìscopi au^toritate beneditilae tantum existant , aliave ratione ad Sacramentorum usum deputatae ; neque eo etiam inspeJto , si divina scilicet officia fuerint celebrata , vel tantum lapide aut!?loritate Episcopi posito , a lta r i , ac atrio desighatis, crux tuisset detìxa. Neque iis tantum in casibus istud obsinet ; sed etiam si Ecclesia aliqua interdicta s i t , aut v io lata , seu polluta , nihilominus ad se confugientes tuebitur. De Ecclesia destruita, quoad immunitatem a tt in e t , generalis regula tradi non po test , cum multiplex valeat esse eius status : quibus tamen in ca=ibus confugii irnpunitate gau- d e a t , rogatus dicam. Ecclesiae autem nomine etiam con- tinentur Oratoria Episcopi auL^toritate erecla ; veruni non ea , quae in privatorum domibus, privatorumque Collegiis Episcopi licentia non interveniente aedifìcan- t u r , quamquam in eis aliquando res sacra fiat : cum pro

B 2 vo-

i tvoluntatis arbitrio domini ea possint diruere , atque mutare.

XIX.

N'On Ecdesiis tantum , verùm iis etiam loc is , quae Ecclesiis adhaerent,assyli immunitas competit;qui-

bus tamen ? audi. Sacristía , T urris , Atrium , Porticus, cuniftaque ea loca, quae Ecclesiae fabrica, eidemque con- iun»5ta, atque ad eam spedancia aedvticia comprendit, assyli jure gandent 5 neque ab eo excludi debent, qui ad Ecclefiam confugientes, januam eiusdem clausam , istius seram, vel ve»5tes tangunt, aliamve Ecclesiae exteriorem partem , veluti parietem. De fitu vero , qui adhaeret Ecclesiae,exprese cautum reperitur, quod major Ecclesia per circuitum XXXX. pasuum immunitatem habeat, mi­nor vero , five Capella soliim usque ad XXX. pasuum spacium. A qua generali regula eae excipiuntur Eccle­siae, aut Capellae, quae intra ambitum murdrum Castel- lorum existunt. Quid juris veroobtineat in iis, quae intra Civitatis moenia su n t , non una eademque est omnium Interpraetum opinio: qua quidem in controversia à ve- ritate longè non aberrare eos existimo, qui in praesentia- Tum nullum discrimen Caílella in te r , atque Civitates agnoscunt.

XX.

ILlud eli animadvertendum , I. quod etiamsi Coemen- terium Ecclesiae fuisset continguum , asyli immuni-

tas non hoc tantum limitatur , sed ulterius progrediens ad XXXX. vel XXX. pasus extenditur. II . Quod huius- modi XXXX. aut XXX. pasuum spacium,non prodeft, ut caetera immunitatis loca,in ipso confugiendi ad Ecclefiam aclu , sed tantum reís in ea degentibus confugii causa; hi enim impune , & metu Secularium Judicum remoto ab Ecclefia exire , libereque , quod praedivíti passus con­t in en t , spacium percurrere poterunt. III. quod fi hu- jusmodi soU spacium non aediticiis fuerit vacuum, sed do- mibus tedum , in iis permanens immunis e r i t , quae ad

Cíe-

Clericos pertinent , non quae ad Seculares spedant. EtIV . huiuscemodi XXXX. aut XXX. pasuum immunita­tem Sacris Canonibus stabilitam contraria consuetudine derogatam non esse , sed firmam certe , acillibatam ad hodiernum usque diem permanere.

XXI.

QUod vero ad religiosas domus , aliaque loca spetflat, scire oportet , etiam asyli jus Monasteriis , 8c Re- ligiosorum Conventibus Episcopi audoritate ere-

d is competere ; atque illorum nomine in praesenti dis- putationis argumento , non domus tantum , aut eorum celullae , vel habitationes, atque clauftra veniunt ; sed hortus etiam , area , officinae , cun*5laque ea , que intra Monasterü continentur septa : Quae vero ab eis sepa­rata , vel voluptati tantùm , aut rufticis , aliisve usibus deserviunt, immunitate gaudere , sustineri non valet. Deinde etiam in vita membrisque tuentur confugientes ad Xenodoquia , Nosocomia , Orphanotrophia , Xeron- comia , aliaque loca ad caritatis , vel Religionis opera exercenda , aliumve pium usum destinata , dummodo Episcopi audoritate fuerint ereda. Si haec intervene- rit in eorum constru£tione , etiam Coementeiia immu- nitatis jus h aben t , quamvis ab Ecclesia separata.

XXII.

De Epìscopi Paìatio licet in confesso sit apud omnes Interpraetes immunitatis jure fruì ; nonnuUi tamen

hoc restringunt ad eum casum , quo Episcopus suum pa- latium Ecclesiae inhaerentem , vel proximum saltem ha- beat; à quorum opinione Ubenter recedo existimans quod etiam si extra didos XXXX. pasus Ecclesiae proximos ex is teret, atque ab ea longissimè distarei , nìhilominus asyli jus haberet. Caeterum nimia erga eorum personas veneratione dud i longissimè à vero recedunt , qui in ea sunt sentencia , ut putent confugii impunitatem Car- dinalium etiam non Episcoporum Palatiis competere, 8c ne consuetudo quidem atque usus huiusmodi favet opinioni. Lo-

XXIII.

I Ocìs immunitatem habentibus recensitis, ilia tandem ^ sese offert quaestio , num scilicet ad SS. Euchari- stiae Sacramentum confugiens , <iuod vel infirmorum,

aut procesionis causa circumducitur , asylo gaudeat ; in' qua affirmativam tuemur partem ; nec piissima m rejici- cimus opinionem , id nempe etiam ilium assequl , quam- vis non vestem Sacerdotis te t iger it , sed tantum iis, qui SS . Sacramentum associantur , comìtem se adjunxerit. Non tamen eadem dicenda , cum SS. reo in carcere de­tento fertur , isque Sacerdotis vestem tan ga t , aut asum- tam Eucharistiam penes ^e retm eat, vel eo in casu , qua aliquis ad Sacerdotem S. Oleum ducentemconfugiat ; E t denique nec jure , aut consuetudine sustineri valet Epis- copwm una cum circumstante plebe immunitatem habere confugii.

QUAENAM VERSONARUM CONDITIO SACRI l o c i immunitate. d e f en d í v a lea t ,

XXIV.

CUndlos Laicos Catholicos , conditione personae tan­tum inspeifla , asyli immunitate gaudere in dubium

non est revocandum ; adeo enim est certum , ut etiam- ■si personaliter essent in te rd ic i , aut excomunicati etiam denunciati ex t ite r in t , aut publici Clericorum percuso- fes , idem dici deberit. A qua generali regula Clerici non ■sunt excipiendi , confugientes etenim ad Ecclesiam ab ea protegí debent advcrsus Ecclesiasticum Judicem;nam •quoad Secularem a t t in e t , status conditio ab hujus juris- ^iitilione illos liberos teddit. Si de Regularibus vero , aut Religiosis eadem proponatur quaestio , afirmare non du­bito , vel numquam Ecclesiarum immunitate protestos fuisse , vel si id ullo umquam evenit tempore , hodier- nis tamen moribus neutiquam usu servari, liberèque eo­rum Superiores, è sacrislocis , ad quorum confugere tu- telam , ipsos extiahere posse , atque deli^^o debitam imponerc poenam. J^*

XXV.J Udaeì , Pagani , caeteiique Infideles , sì quandoquc

ut dclit^ìoium efugiant poenam , ad Ecclesiam con- lugerint , tantiim asyli impunitate iiuentur , cum ex ani­mo , ac certa pìetate Chriitianae Religioni nomen dare velini : quapropter iis in casibus , in quibus in sua perfi­dia , suisque erroribus permanentes, aut baptismum non )e tan t, vel fi>5te ad efficiant , libere ab Ecclesia abstrahi )oterunt à Seculari Jud ice. De Apostatis autem , atque laereticis idem judicium esto : hoc solum addito , dum-

modo ob aliud , quam haeresis delitiium , sacrorum loco* rum patrocinio protegi desiderent : tunc etenim absdubio contugium eorum non respondebit votis.

XXVI.O Baerati antem , vel simplices debitores ( etiamsì de

illis tributorum regiorum verba facias) ad Eccle- siain confugientes, eam assequntur immunitatem , ut ip- 60s neque c a p i , neque extrahi, aut in Carcerem duci ias sLt. Deco*¡ítos vero confugii impunitate non gaudere , non­nulli pu tan tqu ibus & calculum. meum adjungo Ubenter propter hujuscemodi- criminis gravitatem. Deinde dubl- tandum non e s t , Ecclesiarum tutela esse dignos servos, qui ad eas , ut à dominis impunitatem obtineant , con- fiigiunt. Itaque non alias Dominis restituì debent, quam ab ipsis praestitis impunitatis sacramentis, quibus tamen intervenientibus satis superque servis videtur cautum, adeo ut hac cautione adhibita , inviti etiam, atque re- luct:antes dominis reddantur. An autem aliquo in casu ad Ecclesiam servi confugientes assèqui valeant libertatem, rogatus dicam..

Q U O D N JM D E L IC T I GENUS LOCO SACRO PRO- t e g ì , v e l non p r o t e g i possiti.

XXVII.

PRìmo igitur loco confugii impunitate' non gaudet publicus latro; neque ut quis intelligatur talis, satis su­

per-

1 6 . . .perque e s t , in stratis lodsve publlds praedas agere ; sed ulterius requiritur , quod praedae , vel lapinae causa ho- inicidia publicè commitat : quare si aliquis stratas obsi- dens homines aggrediatur, non tamen occidat ; vel id in viis locisque publicis non efficiat, sive non praedae spe , sed inimidtiae , vel vindidae v i , ac potestate; nec semel iterumque exequatur, publid latronis non veniet nomine. Forte scire desiderabis, si haec omnia non in publico loco , sed in privati alicuius domu efficiat, in praesenti immunitatis argumento, publicus is latro dici valeat ? quod quidem libenter fateor, eumque asyli im­punitate protesi non posse censeo.

XXV1IÍ.

Ab ea II. excluduntur grassatores viarum , ita à gra- diendo didi , cum frequenter gradiantur qui vias

obiident, & hostiliter viatores spoliant, atque aggre- diuntur. Unicum tamen existit discrimen latrones pú­blicos inter , atque viarum grassatores , scilicet , quod si publicis in locis aliquos praedae causa saepius spolia- verint, nuUo vero ex iis occiso , viarum grassatores tantum dici valent ; publici autem latrones , caede in­terveniente. III. asylo non gaudent agrorum depopu- latores : Verum animadverte , non quaelibet damna, etiam si levia depopulationis constituere crimen , sed plurima esse, & agravia , est opus : ii igitur agrorum erunt depopulatores , qui fiamma ferroque vastant om­nia , segetes incendio tradunt, arborum excutlunt fru- d u s , animalia occidunt, vel mutilant ; sive propria quaerentes commoda , sive ex odio boni pub lic i, vel quia male accepti sunt ab aliquo, aut ex perversa infe- rendi damna animi afte^ione id eveniat : Quod autem ea nocturno tempore , an diei spacio in ferat , nihil qui­dem interest, praecipue cum post Gregorii XIV . Cons- titutiouem proponatur quaestio.

XXÍX.“f f T deinde loco iis qui homicidia, Se membrorum J [ y * mutilationes in Ecclesia committunt, immu­nitatis privilegium expresse deneg.itur. Tria igitur inqiii- renda quae necessario desideiantur, ut reus ex hoc ca­pite ab immunitate excludatur : criminis qualitas ; mo­dus ejusdem patrandi ; locusque, in quo conimittitur. Quoad primum a tt in e t , scire oportet , membrorum mu- tilationem non esse aliud , quam membrum vivum , & commodum , partem nempe proprium in corpore offi- cium habentem secare ; & cum Gregorii XIV . Con- stitutio de homicidio , & membrorum mutilatione tantum verba faciat , eadem de quovis alio gravissimo crimine in Ecclesia patrato statuta non intelligentur. Si quaesieris , quisnam modus committendi in Ecclesia ho- micidia requiratur , ut quis confugii irnpunitate prive- tur y animadverte, opus esse , homicidium ex industria -committi ; adeo ut si aliquis casu , vel subito irae Ím­petu motus quemquam in Ecclesia occidit, vel mutilât, immunitate fruetur : sed non ad hoc quaecumque irae causa satis superque e s t , sed justa desideratur ; qualis autem ea esse debeat , non est facile , explanare ora- tione ; atque idcirco hujusce rei decisio arbitrio relin- quetur Judicis.

XXX.

Hlnc redè deduces , Ecclesiae asylo gaudere amen- tem , vel puerum rationls carentem usu , qui ho-

micidia , membrorumve mutilationem committunt ; vel si id ab aliquo sana mente praedito in ludo , aut loco patretur , dummodo atflio ejus sit naturae, ut aliquo mo­do voluntarium esse homicidium non appareat. Non ea ­dem tamen dicenda de ilio, qui putans esse P.mlum,ita ut alium esse haud ìUi in mentem veniat, in Ecclesia Joan- nem occidit : vel si illum occidere volens, hunc, eo quod i(5tus abherrat, necaverit. Ab immunitate eodem pri- vatur modo , qui canem , aliave bruta animantia ad ali-

G quem

quem in Ecclesia occidendum înstigaverit , dummodocaedes sequatur. Denique ex iis facili negotio dignos- citur , nullateniis impunitate confugii eum esse privan- dum , qui alium in Ecclesia necat ob justam necessa-? riamve defensionem , servato tamen inculpatae tutelas moderamine , adeo ut hoc licitum reddat homicidium*

XXXI.Q Uoad tertium attinet , extra dubitationis aleara

est positum, homicidia vel membrorum mutilatio- nés in Ecclesia patrari , ad hoc ut asylo quis

privetur , opus esse : Caeterum quonam modo pracdl- fta intelligantur veiba , nondum constat Interpiaeti- bus : nonnulli putant in Ecclesia non delinquere eum, qui extra Ecclesiam existens in ea repertum bellico torm ento , sagitta» aliisve missilibus occidit » aut mu­tilât ; Sed à ventate aberrant ; non enim ipse tantum immunitate ex hoc capite privatur ; sed etiamsi non ip­se id execution! mandaverit , sed alieni idem facere praeceperit , pariter asylo excUidetur. Nunc è contra- rio quaeritur, an in ipsa existens Ecclesìa si in alium, qui extra sacrum locum versabatur, ex e a , aut ipsius limine , vel foribus pilam tormentariam v ib raver it , aut sagittam , ita ut illius sequatur mors > an asyli prote-» gi valeat jure : qua quidem in re negatlvam senten- tiam , quae à majori Interpraetum parte probatur, am- ple<n:or ; pariterque asylo indignum judico in Ecclesia alicui mandantem * ut aliud extra eam repertum occL- dat.

XXXÏI.F Ortè evenire poterit , ut quis in Ecclesia alium

lethalitèr vu lnere t , qui statim ac ab ipsa excesse- rit , vel post aliquos dies decesserit ; eumque confugii tutela privari non dubito, si ex vulnere mors fuerit se­cuta , vel membrum adeo laesum , ut omnino praecidi, opus fuisset. Yeriim nullatenus dici poterìt ejus homi- cidium in Ecclesia commissum, qui extra hanc gravi»

ter

ter vulneratus, ad ipsamque fugiens in ea expiravit. Non tantum rei honiicidii in Ecclesia commissi hiijus privantur tutela , verùm ii e t iam , qui in locis Eccle­siae proximis , atrio videlicet , porticu , in spacio XXXX. vel XXX. pasuum homicidia patraverint, vel membrorum mutilationem , praesertimsi intendunt Ec- clesiarum liberari patrocin io, aut sub immunitatis spe fia commisserint ; cujus rei evidentissimum est indicium, sistatim nullaque interposita mora Ecclesiam rede pe- tunt. Reliquum est inquirere , an delinquens in Eccle­s ia , hujusce solum privetur immunitate, an vero ab omnium non modo Ecclesiarum , sed aliorum etiam lo- corum patrocinio repelli debeat : qua quidem in re af- iìrmativae sententiae calculum meum adjungo.

XXXIII."\ T^T quoque , qui proditoriè hominem ìnterimit,

\ X » est , ita eum aggreditur , ut sui defen- dendi ratione quodammodo impedita incautum , 8c in- cogitantem opprimât, non valet à sacro loco defendi, Committitur igitur homicidium proditorium , quando c ib o , qui naturae «ustentationis, vel obledationis etiam sumitur causa , venenum admiscetur : Neque hoc tan­tum casu , sed cum armis à tergo , non tamen à fron­te , quis latenter invaditur , oeciditurque incautus. Pro- ditorii etiam homicidii nomine , 8c illud v e n i t , quod licet a fronte patretur, fit tamen aperta provocatio- ne non praemisa , ut manus ad arma ponat , evagi- netque gladium , atque nulla interposita mora , donec id efficiendi liberum habeat arbitrium, vel arma sume­re l iceat, si ea ad manum non habeat. Tunc autem ho­micidium proditori! labe ca re t , cum ì s , quem à fron­te aggrederis, ìd à longe animadvertens , sese pugnae accingere valet.

X XXIV .T TLterius in dubium non est revocandiim , homici- I J dium omne : quod insidiarum v i , atque potesta-

C 2, te

te patratur proditorium esse. Quapropter hoc titulo sa­crorum locorum tutela protegí non po terit , qui fin- gens se aìicui amicum , Se aliud exterius sìmulans , aliud vero in pectore gerens sub ipsa amicitiae specie mor­tem infert non cogitanti , non praecaventi , nulìaque prius cum eo rixa exoita. Eadem dicenda , sì quis iti- neris socium , nullo praecedente jurgio , occidat. Ne­que aliud evit judicium , si aliquis sedentem secum ad mensam , nulla tamen exorta contentione , repente in- vadens necaverit : Hucusque disila satis superque sunt ad homicidium proditorium constituendum , minime au­tem suitìc it, voluntarium esse , ut aliquibus in mentem venit dicere ; nec amicitiae , tìdelitatisve fiere specie re- qu ir itur , ut alii putant.

XXXV." \ 7 TT loco asyli irnpunitate privantur As-

V X X » cassini, quorum nomine antiquitus desig- nabantur quidam Mahometanae persuassionis Populi, qui sicarios se protìtebantur : ab iis igitur sanguinolentis Po- p u l is , qui mediante pecunia caedes patrabant , postea hoc nomen ad omnes fuit extensum , qui pa¿to pre- tio , aut mercede ad necandum immituntur hominem, sive tìdeles s in t , aut infideles. Hinc ut assassinii nomine homicidium designetur , non sufficit pretium esse con- ventum ; sed certum hoc , atque determinatum pacis- ci reqiiiritur ; Ulterius etsi pretium esset traditum, caeteraeque mandati conditiones impletae ; si homici­dium tamen perfe«5tum non sit , sed tentatum solum, minimeque successerit , privationis immunitatis poena hujusmodi criminis reus non punitur ; idque potiori eve- lìit ju re , si non de aliquo accidendo, sed de infligen- do ipsi vulnere , inter partes convenisset, atque pre­tium fuerit traditum.

XXXVI.Q Uoad personas vero , quae in hoc incidunt crimen»

scire oportet , non minus mandantem , quatn

eum

eum , qui ad alium necandiim mittitur pretio pa^ìo, assassinii crimine ab Ecclesiarum arceri immunita- te. Si igitur omnibus superius diclis intervenientibus, Christianus occidatur aliquis , assassiniim loci sacri tu­tela protegi non posse , nullus dubitat : Sed si Judaeus, aut Paganus pa fto pretio interimatur, an hujusmodi de« l ìdum immunitate detendi valeat , quaeritur ? Decreta- lìum jure huic quaestioni locus non erat j oritur enim ea à celebri Gregorii X IV . Constitutione,qua diligenter ins- pecìa negantium opinionem ut veriorem ample^lor. Il­lud animadverte , quod licet ii etiam , qui assassinos re- ceptaverint , defenderint, aut occultaverint , excommu- nicationis, & depositionis à dignitate , honore , atque officio ipso fa»5lo incurrant poenas; asyli tamen impu- r itate , ad Ecclesiam , locumve religiosum contugientes proculdubio tuebuntur.

XXXVII.X T ^ T X X praeter haec delì«5ta , quae privates res-

V x J lX * p ic iunt, haeresis etiam rei à sacris re- jiciuntur locis ; ii videlicet omnes, qui cum Christi mi- l it iae nomen dederint, mentis errore indu<5ìi , aliquem Fidei negant articulum , addita in eo tuendo pertinacia; vel Christum etiam negan t, atque deserunt, & Aposta- tarum designantur nomine ; quos inter , & Haereticos in praesenti immunitatis argumento nullum existit discri­men. Cum haeresis igitur tribus incurratur modis , scire oporte t , si id eitìciatur interna animi cogitatione , quae lìullo prorsus externo signo ne indifferenti qui­dem exterius propaletur, ab immunitate hunc non re­pelli ; si vero pure exterior sit haeresis, quamdiu de Fi- dei integritate non constat , tamquam haereticus puni- tur : & tam iste , quam ille , in cuius mente pertinaciter adhaeret error contra Fidem , signisque exterius osten- ditur, loci sacri non defenduntur asylo. An vero etiam, quibusqi.e in casibus l e v i , aut vehement! praesumtiune suspeoti de haeresi ad Ecclesiarum immunitatem sint adm ittendi, rogatus dicam. Aliud

XXXVIII.

ALiiid denìque delidum asyli impunitate prìvatur, laesae nimirum majestatis ; non quodcumque, sed

illud , quod in ipsius Principis committitur personam: in praesentiarum autem Principis nomen non latissimè su- mitur ; sed eum tantùm , qui superiorem non recognos- cens supremum in regnis imperium h ab e t , atque pote- statem , significat. Quapropter qui in Cardinalium per­sonam committit crimen , loci sacri immunitate tuebitur. Requiritur aliunde personam ipsius offendere Principis, veluti si quis cum aliquo scelestam inierit fadionem ad­versus Principis personam , vel faitionis ipsius dederit, vel susceperit Sacramentum^ aut de PrincipiiscogUave- l i t nece , a d u tamen aliquo id declarans ; vel nulla inita cum alio fad io n e , in personam Principis conspiret.

XXXIX.

N^On idem tamen erit judicium, sedtemplorum prote- gentur immunitate , qui ipsius Principis Uxorem,

Fracres, aut Filios offendunt, aut illius personam, nOn in se ipsa, sed in representante eam ; quales suntProrre- g e s , Provinciarum D uces, Principumque O ratores, aut V iri etiam illustres, qui Principis intersunt C6sistorÌo,aut Senatores , etiamsi partem corporis Principis effe intelli- gantur, Haec igitur omnia crimina propter maximam eo­rum gravitatem celebri Gregorii XIV . Constitutione asy­l i privatur impunitate ; nonnuUi tamen posteriores Pon­tífices , ut Populorum consulerent q u ie t i , atque effrena^* tam hominum in delinquendo licentiam comprimerent, templorum immunitatem certis , angustissimisque limiti- bus circumscripsere,ab ea exclusis aliis quamplurimis reis.

XXXX.

BEnedidus XIII.Constitutione edita Sexto Idus Ju n - niianno M D CCXXV. statuit Ecclesiasticam immu­

nitatem suffragati nequaquam debere iis omnibus, qui de* liberato,ac praemeditato animo hominem interficiunt:qui homicidium , aut membrorum mutilationem ea in domu

com-

committunt, ubi Cufiae nomine rapmas perpetrandì cau­sa sese introducunt ; L itte ias Apostólicas talsitìcantes: Illi etiam , qui Priscipìs aerarli, alicujus montis pietatis, publicive alterius telonii , ubi privatorum deponitur pe­cunia , curam agentes, furtum , aut talsitatem iis in lo-» cis committunt, ita ut ob depositi imminutionem poenae ordinariae sit locus : Confiantes, etiam , adulterantes, aut tondentes aureas, vel argenteas cujuscumque generis mo- netas Principunì etiam exterorum ; dummodo earum in loco, aut P rovìncia , ubi conimittitur crimen , liber ha- beatur usus, atque commertium : vel qui monetas ipsas conflatas, adulteiatas, aut detonsas ita erogant, atque ex- pendun t, ut fraudis conscii , atque participes censeri possint.

XXXXI.

HUcusque relata crimina, quae summorum Pontifico- rum exprimuntur constitutionibus, ansam prebue-

re iionnullis ex Juris Interpraetibus, ut putarent, sacro- rum se locorum immunitate eos defendi non posse, qui quaevis alia , gravia , ac enormia delizia commisserint : à quorum opinione recedo, existimans, Ecclesiarum viola- tores raptores Yirginum , atque omnes , quorum deli- fìum expressè ab immunitatis privilegio non sit exclus- sum, asyli irnpunitate gaudere , atque sine sacri loci vio- latione à Secular! Judice extrahi fas non eiTe.

D E R E L IQ JJB A D IM M U N ITA TE M OBTINEN-dam regu is ìt is .

XXXXILS Atìs superque non est & conditione personae , & de-

l i i t i genere immunitate fruì posse , ut id obtineati sed ulterius etiam requiritur , liberum ad Ecclesiam con­fugere , id e s t , non captum , non vi<ftum , aut in mani- bus & potestate Curiae exìstentem , ita ut abeundi quo- cumque velitnon liberum habeat arbitrium. Reétè itaque asserere poteris, illum qui ad supplicium ducitur * eo tan-

tùn

turn quod immunitatis attingerit loca,ab Ecclesìa defendi non valere , nisi à Judicis tamilia se ìpsUm eximens, li­berad sacrum pervenerlt locum,licet insequentibus etiam Curiae ministris. Pariter sacri loci tutela protegetur, qui fracto Carcere ad Ecclesiam fugerit.

X X X X lll .N "On raro accldere solet , ut reus è Carcere praestìto

redeundi juramento emittatur , ìsque hujuscemo­di arrepta ocasione , liber quidem ab externa Curiae po- testate ad Ecclesiam confugiat. Qua quidem in re distin- guendum arbitrior (missas faciens nonnullas Interpraetum sententias ) quod reus efficere debet ab eo , ad quod illius Ecclesiae tenentur Clerici:non enim ivo inticias,ipsum,si sinceré , absque fraude , aut dolo , atque sese obstringen- d i animo ju rav it , etiamsi Carcerem injusum agnoscafc, mortemve fore injustam sc ia t , nihilominum ad carceres redire debere ; Clerici tamen , si reus spreta redeundi obligatione , ad Ecclesiam confugiat, ibique moram tra- here v e l i t , eum Carcerario tradere non deben t, 8c ab im m unitate excludere. Ea tandem conditio ad immunita­tem assequendam ab aliquibus desideratur , reum videli­cet vetita legibus arma in Ecclesiam non deferre : quam tamen conditionem, ut impunitate asyli quis fruatur, ne- cessariam non reputo , sìve de eo , quod jure obtinet, sive de i l io , quod consuetudine servatur , haec propona- tur quaestio.

D E COGNITIONE CAUSAE IM M U N ITA TIS. XXXXIV.

ILlud primo loco est inquirendum, quisnam scilicet J u ­dex de immunitatis causa cognoscere valeat. Et qui­

dem in dubium revocari minime convenit, ad Ecclesia- sticum tantùm, non autem ad Seculatem Judicem de im- munitate cognitionem pertinere, sive id dubitetur , num criminis qualitate , sive quaeratur an lo c i , ad quem con- fugcrit , ratione asyli fruatur tutela. Neque hinccoUigas,

quem-

quetncnmque Ecdesiasticum hiijusce causae competen- tem esse Judicem ; solum enim talis est Episcopus, ejus- que Yicarius Generalis;& an eadem pariter ratlone,Sede Episcopali vacante , Vicarius Capitularis , non immeri­tò ab aliquibus dubitatur , remotis quidem omnibus qui- buscumque aliis Praelatis praeter Episcopum , ejusque ot'ticialem. Caeterum si reus ad locum nullius Dioccesis confugerit, de immunitatis causa Episcopus vicinior cog- noscere debet; quo nomine is intelligitur,cujus Cathedra- lis Ecclesia est propinquior, dummodo id constet : alio- qiii is erit legitimus Judex , quem Praelatus loci semel in Concilio Provinciali elegit.xxxxv.QUae superlus dixi, immunitatis cognitionem ad Epis­

copum pertinere , de legitima sunt intelligenda; nam inferiores Praelatos liberum habere arbitrium

puto qualemcumque dummodo extrajudicialem faciendi informationem , ad de lid i notitiam capiendam ; cum id Secularibus etiam Judicibus liceat. Verùm Episcopus tali stare informationi non tenetur , idque etiamsi Secularis Judex non qualemcumque fadam probationem , sed ju- dicialem procesum eidem communicaverit. Sed quodnam erit ju s , si Episcopus juxta oblatum inferioris Praelati, vel Secularis alioqui competentis Judicis de ipso crimine procesum sententiam dicere velit ? Adhibita distinzione res erit expedita : procesum nempe ut legitimum agnos- cere posse, dummodo formatus jam extiterit, priusquam reus ad sacrum confugerit locum : si postea vero fuerit e ffedus , contrariam ampledor sententiam.

XXXXV I.

HUjusce immunitatis causae legitimo Judice corlsti- tuto,quaenam desideretur cognitio,restat explana­

re. Quoad eam attinet non una eadeinque est omnium In- terpretum opinio : ego tamen judico , verius esse , for- mationem alicujus procesus minime requiri ; imo satis su- pcrque efle videtur , ut Episcopus de plano procedat, &

D ali-

alìqualem adhibeat prò consdentiae securîtate , id est» extrajudicialciîi cognitionein , qua reum vere commissis- se aut non commississe deliitum constet: quare ncc ipslus rei desideratur citatio , nec oblatio Ubellr, aut litis con- testatio: An vero & Fiscalis Ecclesiae Patronus in hoc ad- hiberi debeat judicio , ab aliquibus in dubium revocatur: 8c Ucet nulla procedendi forma in Gregorii X IV . Con­stitutione exprimatur : à veritate eos non recedere existi­mo , qui Fisci Patroni citationem in immunitatis causa tamquam necessariam desiderant. Adeo est verum, prius cognoscere debere Episcopum,sì ad Ecclesiam confugiens exceptumcommisserit crimen, antequam Curiae Seculari valeat consignari ; ut idem planè juris sit, etiamsinotorie constet, eum delidum exceptum pattasse.

XXXXVII.

V Erimi etiamsi in immunitatis causa extrajiidìciaUtery sive de plano Episcopus procedere valeat; non ta­

men qualiscumque probatìo suitìcit ad hujusmodi deci- dendam quaestionem,atque reum Seculari tradendum J u - dici ; nihil ad hoc per sehabent pcnderis praesumtiones» indicia , ac semiplenae pvobationes : sed certae , legi- timae , ac pìanae desiderantur. Quod quidem extra dubi- tationis aleam positum est Gregorrii XIV . Constitutione inspecta : nostro tamen secuto nonnihil ab hoc jure est recessum : quippe Benedidus X IIL Constitutione paulo ante laudata statuìfc , quod si adversus reum ea indicia résultent ( ultra torturam vulgo nuncupata ) ut crimen ab eo fuisse patratum moraliter credi possit, eumdem Secularis Curtae Ministris consignare,& v a l e a t ,d e b e a t Episcopus, praestita secundunì juris formam ab ìpsis cau- tione, extractum restituendi Ecclesiae, si ea, quae contra ipsum apparent» indicia suis in defensionibus pureet* ac diluat.

XXXXVIII.

CAEterum.cum auditis testium declarationibus,atque in examen onuiibus conjeduris probationibusquc

ad-

addutftls , Sc diligenter inspcL^is Interpraetum senten- t i is , veré nutet in utramque partem ejus animus, tunc igitur Episcopus , vel persona ab ea designata pro reo judicare debet. lUud animadvei t e , quod lata adversus delinquentem sententia , Episcopi jussu Curiae secula- ri tradendus e s t , atque consignandus, atque nihil esse poterit , quod morari valeat hujus sententiae executio- nem; cum omnis removeatur appellatio non tantum £x parte rei inperposita, quod in confesso est apud omnes Interpraetes ; verum etiamsi ipse Fisci Patronus , aut at5tor eam proponat, quod immerito ab aliquibus du- bitaturr.

2)E COMMODIS^ Q U JE R E I J D SACRA LOCA c on fu g i en t e s h a b e n t , atque p o en is , quibus i l ia Jinna^

atque i l l iba ta permanent*XXXXlXr

E X commodis , atque priv ilegis , quae ad Ecclesiam confugientes assequuatur , alia omnibus sunt com-

munia : alia vero certi personarum generis propria:Com- munia sunt : non posse confugas obsideri, neque quo- minus vestes , alimenta , aliave ad sustentationem ne­cessaria eis deferantur , prohibevi. II. Neque Ecclesia expelli à C leric is , aut per vim , dolum , aut fraudem ex- tfah ià Curiae seculavis M inistris , atque satellitibus. Ita ut si Judex reum ad egrediendum è loco sacro oblata impunitatis securitate induxerit , tìdem servare de­bet atque etiamsi eum ceperit , loco sacro restituere. Idem plane evit judicium , si non ipse Judex , sed alius ab eo induiius falsis , atque dolosis verbis ad egredien­dum invitaverit , etsi criminis non promisserit impuni- tatem. Quid vero dicendum, si aliquis inimicitia , vel animi levitate , non autem ab ipso motus Judice , egre- di reo suaderet,isque statim fuisset captus; hoc quidem in casu , ut mea fert opinio , neque Ecclesiae est restitucn- d u s , neque quominus debitis ple«5tatnr poenis, quid-

D i quam

quam est quod Judicem morari valeat.L .

Y Eium sclre desiderabis , an aliquando reus ab E c­clesia extralii valeat. Et quidem ab antiquissimis

temporibus in usu e r a t , pendente immunitatis lite , ip- sum à loco sacro extrahi posse brevi aliquo tempore , at­que in seculari carcere detineri: Gregorii XIV. tamen Constitutione statutum fuit , in hujusmodi casibus à sa­cris locis ex tra eo s , ad Ecclesiasticae tantum Curiae Car- ceres transferri d eber i , nec Seculari consignari Jud ic i, nisi Episcopo prius declarante , an ille crimen exceptum veré commisserit : Tunc enim Ecclesiarum Praelati non tantum possunt , sed tenentur etiam Seculari Judici reum tradere , dummodo ab eo fuerint requisiti : quod tamen non facient libero voluntatis arbitrio , sed Epis­copi accedente licentia , quam tantum concedere vale- b i t , si reus aliquod horum criminum , quibus immunitas non competit , commiserit.

L I .

ILlud deinde in examen revocandum , an allquís detur casus , quo Secularis Curia absque Episcopi, aut al-

terius personae ab eo deputatae licentia reum à loco sa­cro extrahere possit : ego vero existimo , id tantum eve­nire , cum Episcopus reum , qui exceptum patravit cri­men , tradere , aut capturae , 8c carcerationi interve­nire recusaverit ; caeterum immunitatis causa penden­te , ad suum Carcerem , ut ibi custodiatur , ilium du­cere numquam ìpsi licebit , nisi Ecclesiastìcus Career nullo mòdo fuerit tutus. Postea vero Benedictus X III . lata Constitutione superius d ida s ta tu it , Curiam Eccle­siasticam à locis immunibus suorum executorum ope, & implorato etiam brachii Secularis auxilio , atque per­sona ab Episcopo deputata interveniente , reum extra­here debere atque ad suos ducere Carceres, si à Secu­lari Curia fuerit ad hoc requisita , eaque super de lìd i excepti qualitate , ac personae reiterate sumministrata.

& adquisita sint indicia , quae ad capturam decernendam satis superque esse videntur.

L II .m Commodum eorum , qui ad loca sacra confu-

* giunt , e s t , quod nec in Carcerem trudi , nec vincili funibus, catenis , aut compedibus à Seculari J u ­dice possint : Sed an quandoque ab Episcopo, vel sa­cri loci Praelato id fieri v a le a t , scire oportet : Et qui­dem si à Seculari Judice non iuerint requisiti, in du­bium minimè est revocandum , ipsos permittere debere liberum ab omni vinculo reum in loco sacro versati, ita ut inde exire fugaque arrepta in alium commodio- lem sese conferre , quandocumque ipsi p lacuerit , va­leat. Verùm à Seculari Judice requisiti tenentur , reurar in Carcerem trudere , atque tuta detinere custodia. Sed si id executioni mandare no luer in t , etiamsi debite à Se­culari Judice fuerint requisiti, non dubito hunc in ip­so sacro loco posse reum in Carcerem tr\idere. Et en ca­sus , quo id Seculari Judici licet , remota Episcopi U- centia , ejusque auxilio à sacri loci Praelato non implo­rato , qui regulae supra traditae unica est exceptio.

L U I.T "V T Nullatenus molestar! valere in mobllibus, nec I y 0 immobilibus bonis hujusce ad Ecclesiam con- higii causa. V . tantum eorum proprium , qui capìtalia commitunt crimina , nimirum in Ecclesia existences à morte , à poenis , quae debilitare possunt membra , ac omni aliarum corporalium genere liberos esse ; verum non generaliter , sed tantisper dum in sacro loco moram trahunt , atque existunt , sponte enim exeuntes capi, atque capitali etiam poena puniri valere , in dubliim revocavi non debet. Praeter haec , & aliud denique exìs- t it privilegium , sed servorum , Scholasticorum , & dis- cipulorum Artis tantum proprium , nempe , quod ab illa moderata poena , cujus metu ad Ecclesiam pertuge- re , impunitatem obtineat ; quippe non alias restituì de-

bent,

5® ' . . .bent , qnam praestìto hujuscé poenae remìsslonìs Sa- ciamento.

L IV .

REliqmim est,ut eas in medium adducam poenas;qui- bus Ecclesiarum , locorumve sacroriim immunitas

ab e|us violatoium audacia vindicatur: inter quas primum locum obtinet rei temere, sive absque Episcopi ücentia ex loco sacro extra<5ti restitutio, quae non eo tantum in casu procedit , quo non exceptum commìsisse cri­men certo appareat; verùm etiamsi exceptum patras- se notorie constaret, Caeterum excarceratìo r e i , aut quaecumque restitutio satis superque non est ; sed ei- dem loco sacro , à quo fuit abstraftus , publicè resti­tuì d eb e t , quìn delinquentem Episcopo red d ì, aut ejus Vicario Generali sufficìat. Temporalis alia statuitur poe­na CM . scilicet soUdorum propter immunitatis viola- tionem. 111. privatio immunitatis , ut qui hominem Ecclesia extrahendo , immunitatem v io laverit , ad quam- cumque Ecclesiam ipse confugiat, inde e jic ia t i ir , ne­que sacri loci reverentia , quam parvi pepend ìt , tue- ri valet. IV , ut oblatio domus e ju s , qui hominem Ec­clesia ex trax it , à Clericis non recipiatur.

L V .

yEst publica poenitentia Episcopi desìgnanda ar-

* bitrio. Ultima denique est excommunicatio à variis Pohtiticibus, atque Conciliìs lata. Quae quidem poenae locum habent non modo in Oltìcialibus , & Mi- nistris Curiae saecularis , sed in aliìs etiam personis irae, furiorisque animi v i , acpotestate , vel propter privatum interesse immunitatem violantibus : eosque etiam com- pleAuntur , qui reum in loco sacro existentem ( etiamsi& hic consentiat ) capere extrahere , aut in Cavcerem trudere fuerint ausi , quamvis id minimè suis respondis- set votis , atftusque completus non fuisset , sed atten- tatus solum : Inter quos omnes , & mandatores in prae- sentiarum nullum discrimen agnosco. Illud tandem sci-

re

re opportet, ab hujusmodi excommunlcare tantum Romanum Pontificem dispensare valere. S i scire desi- deres, an omnia privilegia superius expressa atque poe- ■nae postea relatae usu seiventur > in Palaestra expía- nabo.

B E J S Y L l IM PU N ITA TE JU RE COMMUNIHispano.

L Y l .

INter plurima , quae extant Gotborum Regum pietà- tis , atque erga Ecclesias venerationis monumenta,

praecipue elucet ad ipsas confugii impunitas multis le- gibus latis concessa , aut si m avis , contirmata. Et li­cet in hujuscemodi Regum Codice non ab alio , quam àsisenando originem duxisse appareat ; non tamen est in dubium reyocandum , non hunc , sed longè ante ejus imperium , Flavium Gundemarum primuni luisse , qui in Hispania statuit , ut nuUus ad Ecclesiam confugiens, inde invitus extrahi valeret ; postea vero ab hac immu­nitate quorumdam criminum reis exceptis , procedente tempore quam maximè ea confirmata f u i t , atque amplia­ta à XII. Toletano Concilio , in quo consentiente, at­que jubente etiam ErvigioRege i i s , qui supplices ad Ecclesias perfugiunt » conceiTum fu i t , ut in XXX. pasi- bus ab Ecclesiae januis in toto ejusdem circuitu pro­gredì va leren t, loci sacri protedi reverentia : His prin- cipiis orta immunitatis, in praesentiarum nounihil à communi Pontificio jure dìffert.

L Y II .

IN primis enìm quoad ipsa attinet confugii impunitatis loca y nullum equidem invenio ad hanc usque tem-

pestatem discrimen inter commune Pontificium jus, atque Hispanum , si nonnullas Dìoeceses excipias , in quibus cortsuetudinis vi ac potestate immunitas ad ea$ tantum C apellas , locave sacra Kilt limitata , ubi Au- gustissimuni Eucharistia& Sacramentum perpetuo custo­

di»

dìtur. Quod deinde Clemens XII. Constitutione edita die XIV . Novembris anni M DCCXXXVII. in omnibus Hispaniae Regnis praecipit observari , reietto etiam im­munitatis praetextu allegan solito juxta praxim com- muniter nuncupatam d e las I g l e s ia s f r í a s . Piis denique Caroli III. votis favens Clemens XIV . novissime cons­titutione edita die XII. Septembris anni proximè elapsì statu it , quod una tantum , uti in hoc Valentino Regno observabatur, vel duae ad Summum Ecclesiae in una- quaque caeterorum Hispaniae Regnorum Civitate , ar­bitrio Ordinarli juxta illius amplitudinem designandae, immunitate fruantur ; ad alias vero Ecclesias confugien- tium extradionem P rae la t i , aut Ecclesiarum superiores urbanae petitionis officio requisiti nulla nec minima mo­ra adhibita , atque etiam absque causae cognitione per­mittere teneantur; quae quidem exequi debet ab Eccle- siasticae Potestatìs Ministris , aut Secularis , si illi iti promptu non sint ; caeterum interveniente semper per­sona Ecclesiastica.

L V III .S I vero de delidorum generibus , quae ab asylorum.

rejiciuntur tutela , quaestio proponatur , illud pri­mo loco est inquirendum , an Gregorii XIV . Bulla , qua plurima in immunitatis causis fuerunt innovata , usu ser- vetur. Et quiäem in Hispania admlssam non esse , ex­tra dubitationis aleam positum est : consuetudine tan­tum receptam arbitror circa crimina , quae in ea con- fugii privantur immunitate: aut clarius : Hispaniae mori- bus ab asyli irnpunitate cun£ta excluduntur crimina, de quibus praeditSta Constitutio verba facit. Verùm iis delid is , quae communi Pontificio jure confugii priva- tìone multantur , plurima fuere addita , ut delidorum in Hispania frequentia coerceretur : etenim Clemens XII. Constitutione superius relata sanxit ut in Hispaniae Reg­nis unicum tantìim publicum latrocinium , vel grassatio, dummodo mors, aut membrorum mutilatio sequatur, sa­

tis

th'siiperque sit, ut quís immunitate prive.tur. Idem Pon­tifex alia Constitutione eodem die edita Philipi V . His- paniarum Regis desiderio pariter annuens statuit , ut tam Ecclesiastici, quam laici animo praemeditato, ac delibe­rato proximum occidentes ; aut ex occasione homicidii itiam in rixa commissi ( dummodo casuale non fuerit, vel propriae defensionis causa ) cum instrumentis sua natura ad occidendum aptis inquisiti , aut procesati à suo competenti Judice , vel in contumaciam banniti, non protegantur sacrorum locorum immunitate.

LIX.r r^ A n d em Benedidus XIV. Constitutione edita Idi-

I bus Martii anni M DCCXLIX. s ta tu it , ut in om­nibus Regn is , ad quae praedicla Clementis XII. Bul­la-fuit extensa, Regulares etiam , m ilites , atque mulie- res immunitatis beneficio reppellantur, atque omnes, qui vaculo , aut saxo aliquem occiderint, ubi ex circuns- Vntiis dignoscatur illum adum , quamvis in rixa commis- sum non casu , aut ex necessaria defensione, sed ex odio, ac nocendi animo prodisse; Quibus omnibus propositis, %£€A.q inferes , communi Hispanorum jure confugii im­punitate ab Ecclesiis protegi posse transfugas ; cundos, qui Infidelibus arma , vel equos venumdant, atque ban- nitos e t iam , dummodo delidum-, quod eorum damna- tioni causam praebuit, ab immunitate non sit excep- tiim. De damnatis ad triremes non dubito asserere Eccle- siarum tutela piotegi non posse.

LX.

JUdex vero Ecclesiastìcus' competens quidèm est non tantùm in immunitatis causa , sì an illa reus gau-

d e a t , tradetur ; verum sì de e'iusdem etiam violatione agatur , spolìatìve restitutione. Quae omnia procedunt quando ex eodemfado apparet , reum ad sacrum con- fugisse locum , atque ciimeñ exceptum non esse , vel hoc in dubium revocatur. Quid autem juris erìt , cum reus immunitate non gaudere certe constat j eo quod vel ad

E lo-

locum asyli ¡uris expertem confuglsse manifesté apparet-, vel exceptum patrasse crimen, ln iis casibus, si rei ex- traclionem Censuris impedire voluerint Ecclesiastici Ju - d ices , vel extra»fti restitutionem fieri vim pati Secu­lares d icun tur, aditusque patet ad Regiam Cancella- riam vel Senatum , qui processum sibi remitti statuet,. poenis ab Ecclesiastico illatis LX. dierum spacio sus- pensis: atque si hunc vim intulisse , retitèque reg iam piotC(5lionem à Seculari imploratam fuisse constiterit, remittitur huic causa , ut adversus reum procedat. Hoc tantum in terest, quod cum fa«fto, atque notoriè cons­tat , delinquentem vel ad immunem locum non confu- gisse , vel patratum crimen asyli impunitate tueri non posse , tunc appellatione non interposita , nec ulla prò- testatione , aut declinatoria adhibita , recursui ad Re- gium Senatum tit locus. Caeterum si exceptum commis-

'sise crimen ex causae a£fibus apparea t , eorum copiam Ecclesiastico tradere d eb e t , atque réprodudis testibus* illius spellare sententiam : quae si ab aequitate recesse- r i t , appellatione interposita , regium imploravit auxi- llum , atque causam ad Senatum deducet , ut ibi violonC tiae tutulo decernatur.

FJL E N T IN O , QUO UTITUR , JU R E .LXI.

P Arum proderit haec omnia noscere , sì quid circa immunitatem in nostro Valentino Regno obtineat,

ignoratur ; istud enim jus , patriis antiquatis legibus, iu- bente Rege , tìrmum , atque illibatum ad hodiernum us­que diem permanet. Antiquissìmus ejus fuit usus. Ete­nim Jacobus I. Urbe Valentini Regni principe in suain dìtionem redatta , nulla adhibita mora , quamplurima suae erga Ecclesias venerationìs praestitìt testimonia, lata lege , ut ( aliis ab instituti meì ratione longè rece- dentibus ommisis) criminum consequerentur impunita­tem i i , qui ad templnm Mariae Virgini dicatum in Ca-

the-

thedralem Ecclesiam eredum confugereht, aut ad Fa-num D. Vicentii M art ir is , quod procedente tempore Cisterciensi Ordini addidum amplum Coenobium adjunc- tum habet : Idemque jus concessit majori in unaquaque Civitate oppido , vel Pago Ecclesiae.

LXII.N "Eque in dubium est revocandum , confugii immu­

nitatem eumdem piissimum Regem dedisse , maxi­ma quam protitebatur , erga D . Yincentium devotione motum , ejusdem Carceri in parvam transformato Ca- pellam , quae in Platea vulgo de la Lefia, in ipsa Prae- centoris domo existit ; iisque vüs , quibus inde ad Pia- team antea d e la H igu era , nunc d e Santa T ec la , ubi& alius ejusdem Career permanet , ducimur , caeru- leis lapidibus ad earum usque medietatem superimpo- s it is , ad quos confugientes asylo fruebantur : poste» autem ut delidorum irequentiae obviam ire tu r , impro- bata fuit haec immunitas , quibusdam lapidibus in ip­so Capellae aditu tantum relid is in hujusce immuni­tatis monumentum. Nec aliae Ecclesiae , aut loca con­fugii irnpunitate fuere donata , vel ab ipso Jacobo I. aut ab ejus successoìibus, praeter Episcopale Palatium, cui asyli jus Episcopo ibi moram trábente concessit Ferdinandus Catholicvis anno M CD LXX XYIII. in Co- miciis hujus Regni generalibus Orcelli habitis.

LX III .

DEinde successu temporis adeo gravissima patrabant, crimina atque sacrilegia frequenter exeuntes , qui

ad Cathedralem Ecclesiam , & Archiepiscopale Pala­tium confugiebant, ut eorum impediendoium causa an­no M D C V II. Concordia Jurisdidionem Ecclesiam in­t e r , & Regiam constitueretur , qua id praecipue adum» ut à praedidis locis ad Domum vulgo d e la Almoina nuncupatam criminum reis translatis, tuta ibi detine- rentur custodia , contentione immunitatis jam instituta; alias enim exeundi quandocumque, voluerint > liberum

E 2 ha-

habebunt arbitrium ; caeterum ad eam iterum confiige- re , ut immunitate fruantur , won nisi tansado mensis spatio poterint. A qua concordia hoc anno in totum est recessuin, omnibus quibuscumque criminum reis, qui in praedicia Domu confugii causa degebant, ad R e ­gios Carceres translatis, eadem saepius d id a criminum scilicet impediendorum ratione.

LX IV .

EJ'T licet Ipse Jacobus I. posteaque Ferdinandus Ca- j tholicus eo s , qui homicidia committunt , vulne- rave in Ecclesia , aut XXX. ab ea passibus inferunt,

proditorios homicidas , viarum praeruptores , nodurnos agrorum de populatores, laesae Majestatis Divinae , aut lUimanae reos , monetae falsarios, & sodomitas , asyli impunitate non frui statuissent ; non est tamen dubi- tandum , Valentinum Regnum , atque Hispaniam quoad crimina excepta a tt in e t , procedente tempore , atque in praesentiarum etiam eodem plane , quod superius propositum est , jure iiti. Specialis autem est modus has immunitatis causas terminandi;nam juxta Concordiam constitutam anno M CCCLXXII. Elionoram Petri II. Aragoniae Regis Uxorem, & Sedis Apostolicae Legatum. S .R . E. Cardinalem Bertandum, atque posteriores Con- stitutiones duae pro iitraque Jurisdidione elegi debent personae, quae intra V . dies an immunitati sit locus, de- cernere debent ; quibus in imam eandemque sententiam praedido temporis spatio non consentientibus ; causa ad Cancellarium defertur , virum in Eclesiástica digni- tate constitutum , qui intra XXX. dies huic quaestioni finem imponere debet sub poena (q u a e jam usu exo- levit ) quod alias in Ecclesiae favorem illam esse deci- sam intelligatur.

LX V .

I^ A sunt animadventenda notatu d ip a : quod haec ^ competentia ad instantiam Regii Fisci Patronii fovniari debet ; quod Arbitri pro voluntatis a rb it ioV r

diem

dìcrum termlnum prorrogare non possunt : an autem ipsi sint Judices , & quanam fruantiir jurisdiitione , ro­gatus dicam : Aulae Civilis Senatores alternative ad Cancellarli domum , ut hujusmodi causarum decisioni interveniant, convocantur ; caeterum consultiva tantùm vota habent. Cancellarius illud tantum decernere po­test , scilicet , cujus sit jurisdiclio : à qua sententia ap­pellatio interponi non valet. Si scire desideres , num contentione pendente , Ecclesiasticus ; & Saecularis J u ­dex informationem ad delii.S:um probandum recipere possint : ego , ommissis aliorum distinvitionibus, id gene­raliter licere propugno. Illud scire oportet , quod in hujuscemodi Regno libere valent Saeculares Judices reos in ipso sacro loco confugii causa existentes in car­cerem trudere , & vincuUs , compedibusque vincire, etiam Ecclesiae Praelato renuente. Et denique Epìs­copi licentiam minime desiderar! ad rei extraífionem, cum exceptum patrasse crimen notoriè constet , at­que appareat.

V

Jhs. Imprimatur.J ) , E mmanm l Salvador^ F ernandez d eG a tìca ,

J ) c c . U nìv .R eftor , C ens.R eg ,

■ ,

, ¿ « i i p f e i l

-ÍV .

ij*’’*." • ■ .'-i.''' ■’ '

r . , i . lïînb’

V

•¡e^.

• íV ‘T. . ' %'V.- ' '■'■

i'.:\ ■ i)W; lO.'Ur --' íií .'fí lgUWÍK:, ' . ■

fH Î. J.^Trf'íistu". ^

t i a * ; ■’ :: i î : , i f S i î f 5 j £ f e ; ' : , ! ^ Î s â i a M ' ? . '* '•Vv*?'.-. .•.■Ha' J‘\.««.'*t-< .--v.wKJH

i y « » ' - ; -Vj*.#*. . ' ' • fc* *'.‘ • •* • • _ »i > •

■ ' ‘ i»V‘X* Já5íPíi£.-i »í»'TÍ{

. * *■ * • V *■ _ .«

l a'*'’-.’ ' ■• : ' ■ ''i iU ijà i^ààië^^

\

..ïi ;. r". ,* •-

•r •

-i26^

-,c- .'•1 - 1

»? •

'.»'S1 t*A

. \

---- lì

" - ' ■ :î' 1< '■■■ ■•;

■,:î;’Î\ *3

- i f - -,

'• .'h-

.V

:. U'ti . v;'

■:f 4.' :,.» ,..-4 C

. ‘f .

'• * (

'*• ■

-• t

• J

;U'

- %r- *» '

/

i o l o o ^ C u i ^ c i v