Utdanning for vaksne, Årsrapport 2013 - Hordaland...betre i arbeidsmarknaden. 5 Utdanning for...

Utdanning for vaksneÅrsrapport 2013

Føreord

Utdanning for vaksne - årsrapport 2013 1

Svein Heggheimopplæringsdirektør

Per-Willy Mørk Karlsengruppeleiar vaksenopplæringa

I denne årsrapporten har vi sett på etterspurnaden etter kompetanse i einskilde offentlege og private verksemder, og i kva grad fylkeskommunen med tilboda til vaksne om vidaregåande utdan-ning og fagskule dekker denne etterspurnaden. Hordaland har behov for kvalifisert arbeidskraft. Næringsbarometeret for Hordaland 2013 viser til at rundt rekna halvparten av verksemdene manglar fagarbeidarar og ingeniørar. Tal frå Statistisk Sentralbyrå viser samstundes at Hordaland har om lag 37.000 vaksne i alderen 20 – 49 år utan fullført vidaregåande utdanning. Dei fleste av desse jobbar som ufaglærte i offentleg og privat sek-tor. Vidare er det mange vaksne som har vidaregåande, men som ønskjer ny fagutdanning fordi arbeidslivet ikkje lenger har bruk for den gamle utdanninga. Atter andre ønskjer å nytta fagbrevet sitt som plattform til vidare utdanning.

Hordaland fylkeskommune er det største fylket på vidaregåande opplæring for vaksne og på fagskule. Vi har like fullt store utfordringar med å nå ut med informasjon om det høvet til utdanning som fylkeskommunen tilbyr sine vaksne innbyggjarar. Verksemdene er krumtappen både for å få informasjonen ut til tilsette og for å legga tilhøva praktisk og fagleg til rette for at dei skal kunne gjennomføra utdanninga.

Kunnskapsløftet og seinare prosjekt for å sikra at «alle skal med», drar store vekslar på arbeidslivet. Det manglar då heller ikkje på suksesshistoriar frå opplæringstilbod i samarbeid mellom skule og verksemd. Ein fryktar for at det kan bli for mange velmeinande tiltak for verksemdene. Ei praksisnær utdanning gjer like fullt verksemdene og den einskilde vaksne til vinnarane i kampen om kompetanse. Verksemdene har soleis gode grunnar til å utvikla eigen bedrift som læringsa-rena. Fylkeskommunen må på si side sørgja for god samordning av dei mange og gode bedriftsrelaterte tiltaka.


INNHALD..................................................

Føreord

Fagskolane i Hordaland

Vidaregåande utdanning for vaksne

Teknisk og maritim fagskuleutdanning

Hordaland har eit kompetansebehov

Livet ei sjømil frå land

Eit kompetanseløft av dei heilt sjeldne

Vellukka snuoperasjon i Odda

Kontaktinformasjon

1

3

5

9

7

13

15

17

19

Høge krav og flotte elevar BKK treng nytt blodRekordhøg aktivitet på Bergen tekniske fagskole 9

1112

| Utdanning for vaksne - årsrapport 20133

Fagskolane i Hordaland

Det var registrert 1160 studentar ved Fagskolane i Hordaland per 1. oktober 2013. Det var heile 903 innan tekniske fag, medan det var 88 innan helsefag og 144 ved dei maritime faga.Frå hausten 2011 til hausten 2012 var det ein stor auke i studenttalet ved fagskulane på heile 24 prosent. Frå hausten 2012 til hausten 2013 var det ein moderat auke på 5 prosent. Innanfor dagens finansierings ordning for dei tekniske fagskulane er

det ikkje hensiktsmessig med ein større auke, av di ramma ikkje veks i takt med studenttalet. Figur 1 syner at tekniske fag og helsefag har hatt ein stor auke, medan dei maritime faga har hatt ein liten ned-gang i studenttalet.

Nøkkeltal 2013

Fagskolane i Hordaland har tre fagskular med tilbod innan helsefag, maritime fag, tekniske fag og grøne og marine fag, med til saman meir enn 20 ulike fordjupingar innan dei ulike fagområda. Hordaland fylkeskommune er skuleeigar, medan Hordaland fagskulestyre er øvste styringsorgan for Fagskolane i Hordaland.

Figur 1. Studenttal pr. 1. oktober 2011, 2012 og 2013 fordelt på fagområde.


Nytt 2013

Ny fagskulestrukturSkulebruksplanen skal bidra til ein meir fleksibel tilbods struktur som imøtekjem næringslivet og kommunane sine behov for kompetanse. Dette er eit mål som også er forankra i fagskulelova. Etter at skulebruksplanen vart handsama i Fylkestinget mars 2013, har det vore arbeidd med å etablera den nye fagskulestrukturen som er sentralisert med de-sentraliserte tilbod.

Regional næringsplan for Hordaland 2013 – 2017 stadfestar at det er eit stort behov for meir komp e tanse i blant anna industrien. Hordaland fylkes-kommune har løyvd ekstra midlar til å starta opp tilbod på Stord dei tre siste åra for å imøtekome Sunnhord-land sitt behov for teknikarar. Likevel er det ein større etterspurnad for kompetanse i regionen enn kva Fagskolane i Hordaland klarar å dekkja.

NOKUT-godkjenningar I 2013 fekk Fagskolane i Hordaland NOKUTgodkjen-ning av fleire nye tilbod og studiestader innan helse-faga.

Nye tilbod innan helse og oppvekstfaga:• Spesialreinhald og sterilforsyning• Livsstils og kroniske sjukdomar• Rus og avhengighetsproblemtatikk• Rehabilitering

Nye studiestader for helse og oppvekstfaga:• Stend• Odda• Voss• Stord• Knarvik

Dei nye godkjenningane gjer at Fusa fagskule kan gje tilbod om fleire utdanningar innan helse og oppvekstfag ved fleire stader i Hordaland etter kva kompetanse behov det er i kommunane.

Utfordringar 2013Rekruttering, fråfall og finansieringDet er svært god rekruttering ved dei fleste fagskuleutdanningane, men innan helse- og oppvekstfag er det ei utfordring å rekruttera nok studentar, og å halda på søkjarane. Dette gjer at det vert vanskeleg å vurdera om ein skal starta opp eit tilbod eller ikkje. Helsefagskulen har ved fleire høve opplevd at dei har hatt nok søkjarar til å starta opp eit tilbod, men så har det falt frå mange studentar like før skulestart. I tillegg var fråfallet ved helsefagskulane skuleåret 2012/13 på 16 prosent. Små klassar i kombinasjon med fråfall gjer at helsefagskuletilboda vert svært kostnadskrevjande for fagskulen av di tilboda er stykkprisfinansiert.

Praksisplassar innan helsefagI helsefagutdanninga har studentane om lag 20 % obligatorisk praksis, og denne skal gjennomførast ved ein helseinstitusjon som har relevante oppgåver for den aktuelle utdanninga. For nokre av utdanningane opnar læreplanen for prak-sis med utviklingsprosjekt på eigen arbeidsplass, men det føreset at studenten er tilsett på ein arbeidsplass som kan godkjennast. Ved somme utdanningar kan det vera ei utfordring å skaffa nok og relevante praksisplassar i kom-munane. Dette kan ha fleire årsaker, mellom anna at helse institusjonane ofte ikkje har nok kjennskap til fagskulen og difor gjerne prioriterer praksisplassar til høgskulestudentar. For spesialisthelsetenesta er fagskuleutdanna personell ei relativ ny gruppe, men samarbeid på ulike nivå siste året vil vonleg gje lettare tilgang til gode praksisplassar.

Vidaregåande utdanning for vaksneVidaregåande opplæring for vaksne tilfører sårt tiltrengt kompetanse i dei ulike regionane i fylket. Tilbodet gjev den einskilde vaksne høve til å fullføre vidaregåande utdanning og stå betre i arbeidsmarknaden.


• Totalt 2553 kursplassar for vaksne i 2013, ein auke på 7,5% frå førre år.• 1360 av desse var nye kursplassar.• 30% auke i kursplassar innan næringsfaga. • Stor auke i kurstilbod innan naturbruk. • 394 lærlingar fekk opplæring gjennom ordninga full opplæring i bedrift, ein auke på 9% sidan førre år.

Nøkkeltal for 2013

Fig1. Fagfordeling dei siste tre åre på vaksenopplæringa.

Nytt i 2013

Vidaregåande utdanning for vaksneOpplæringslova gjev vaksne rett til gratis vidaregåande utdanning frå det året dei fyller 25 år. Hordaland fylkeskommune gjennomfører vidaregåande opplæring ved 9 vaksenopplæringssenter og 8 skular knytta til sentra. Opplæringa kan variera frå individuell rettleiing til større og meir tradisjonell utdanning, og skal så langt som mogleg vera tilpassa den einskilde sin arbeids og livssituasjon.

• Forsøk med å samkøyra undervisninga for vaksne og lærlingar i små fag. Alle nyt godt av at undervisnings-gruppene blir større, og både vaksne og lærlingar har med seg verdifull erfaring frå arbeidslivet inn i under-visninga.

• Nye kurstilbod i innan isolatørfaget, gjenvinningsfaget, IKTservicefag, laboratoriefaget, frisørfaget, samt reiseliv – og resepsjonistfaget.

• Samarbeid med Vaksdal kommune om å utdanna ufaglærte helsefagarbeidarar i kommunal sektor.


Informasjonsstrategi gjev resultatTal frå SSB fortel at det er 36 970 hordalendingar i alderen 20-49 år som berre har grunnskule som høgaste utdanning. Sjølv om vaksne har ei lovfesta rett til å fullføra vidaregåande opplæring, er det få som veit om dette. Undersøkingar frå VOX1 syner at dei som har rett på tilbodet, er dei som har minst kjen nskap til vaksenretten. Vaksenopplæringa arbeidar difor mykje med informasjonsarbeid. I tillegg til tradisjo-nell marknadsføring som avisannonsar, brosjyrar og redaksjonell omtale i lokalaviser, satsar vi stort på digital marknadsføring. I all hovudsak gjeld dette aktiv marknadsføring via Google og Facebook. I ei under-søking der NOVA2 kartla ulike fylkeskommunar sitt arbeid med informasjonsarbeid, skreiv dei følgjande: «Det var bare Hordaland fylkeskommune som hadde en omfattende informasjonsstrategi, og den ser ut til å virke ved at det er det fylket som har flest voksne i videregående utdanning»

Stort behov for informasjonDei ulike vaksenopplæringssentra i fylket har, i tillegg til sjølve undervisningsdelen, ei omfattande og viktig rolle som servicesenter for vaksne og verksemder i spørsmål om vidaregåande opplæring for vaksne. I 2013 var det 12.888 vaksne og verksemder som tok kontakt for å få karriererettleiing eller informasjon hos vaksenopplæringssentra. Den direkte kontakten med private og offentlege verksemder hadde ei auke på 22%, jamfør førre år. Pågangen syner at det er stor 1 VOX, Kunnskapsgrunnlaget om voksne i grunnskole og videregående opplæring, 2005 2 NOVA, Voksne i grunnskole og videregående opplæring, 2013.

interesse og eit stort behov for informasjon om tilboda til fylkeskommunen, vaksenretten og vidaregåande.

UtfordringarPraksistidDei fleste som tek yrkesfagleg utdanning gjen-nom vaksenopplæringa tek fagbrev gjennom praksiskandidat ordninga. Denne ordninga gjev vaksne moglegheit til å fullføre vidaregåande skule ved å få godkjent tverrfagleg eksamen i faget, samt dokumentert 25% lengre praksistid enn ordinær læreplan. I dei fleste tilfella betyr dette at ein må ha fem års relevant praksistid før ein kan ta fagbrevet. Fleire som jobbar i helsetenesta har ein stillingsbrøk som med-fører at det tar svært lang tid før ein har opparbeida seg nok praksistid. Mange mistar motet når dei må arbeida 10-15 år for å kunna få nok praksis.

Minoritetsspråklege Vaksenopplæringa har alltid hatt ein god del minoritets språklege som ønskjer norsk utdanning, då særleg studiespesialiserande eller helsefag. Ut frå Opplæringslova kan ein ikkje krevja gode norsk kunnskapar for å få plass i vaksenopplæringa, og Hor-daland fylkeskommune har då gjeve eit utvida tilbod til denne målgruppa. Til dømes har Bergen Katedral-skule innføring i norsk og Lønborg vgs. har hatt eige kurs i «helsenorsk». Dei siste åra har det vore stadig fleire minoritetsspråklege søkjarar, også til dei regio-nale sentra. Utan ekstraløyvingar er det ikkje mogleg å gje eit utvida tilbod til denne gruppa og dei vil difor ikkje få utbytte av undervisninga.

Helse- og sosialfag 464 Landbruk Restaurant- og matfag 8Ambulanse Bygg- og anleggsteknikk 85 KokkBarne- og ungdomsarbeidar Industrimålarfaget Service og samferdsel 116Helsefagarbeidar Isolatørfaget IKTservicefagHelsesekretær Reinhaldsoperatørfaget LogistikkfagetHelseservicefag TIP 43 ReiselivsfagetTannhelsesekretær Gjennvinningsfaget ResepsjonistfagetStudiespesialiserande 545 Industrimekanikerfaget SalgsfagetStudiespesialiserande Laboratoriefaget Kontor- og adm.fagetNaturbruk 65 Platearbeiderfaget Design og håndverk 3Akvakulturfaget Elektrofag 24 Frisør

Gartnarnæring ElektrikerfagetFig. 2. Oversyn over fagtilbodet 2013 i vaksenopplæringa.

Gjennomførte fag 2013


Hordaland har eit kompetansebehovI Bedriftsundersøkinga frå NAV svarar 18% av bedriftene frå Hordaland at dei slit med å rekrut-tera arbeidstakarar med rett utdanning i ulike nær-ingar. Tala nasjonalt er 14%. I Regional arbeids-plan 2013-2017 står det at det i Hordaland er ein mangel på om lag 1300 handverkarar og bygnings-arbeidarar. Samstundes er det 36 970 hordalend-ingar i alderen 20-49 år som berre har grunnskule som høgaste utdanning.

Fleire treng rett kompetanseHordaland har ein stor og omfattande utdannings-sektor, både når det gjeld vidaregåande skule, fag-skule samt høgskule og universitet. Trass i dette ser ein at fleire næringar tilsett ufaglærte eller må tilsetja personar utan den kompetansen dei ønskjer. Nærings-barometeret for Hordaland 2013 skriv at:

Utfordringa framover blir å få tak i tilstrekkeleg med kvalifisert arbeidskraft. Nesten 40 prosent av verksemd ene har problem med å rekruttere relevant personell. (…) Seks av ti manglar fagarbeidarar. Innanfor industrien slit halvparten av verksemdene med å rekruttere ingeniørar og fagarbeidarar. Innanfor offentleg sektor og byggjenæringa melder nesten like mange om rekrutteringsvanskar.

Det er fleire årsakar til dette, men ein av dei viktigaste grunnane til mangel på fagutdanna arbeidskraft, er det høge fråfallet i den vidaregåande skulen. (Regional næringsplan 20132017): «Av alle som starta ei yrkes-retta utdanning i 2006 var det berre 30 % som gjen-nomførte utdanninga på normert tid. Etter 5 år hadde om lag 62% gjennomført ei utdanning. Fleire statlege reformer har bidrege til at dei yrkesretta utdanningane har vorte meir teoretiserte». Dette medfører at det er eit stort behov for at ufaglærte tek vidaregåande utdanning slik at dei regionale næringane får den kom-petente arbeidskrafta dei treng.

Vaksne tek vidaregåande utdanning Vaksenopplæringa i Hordaland fylkeskommune mer-kar ein auke i vaksne som tek yrkesfagleg utdanning. Den største gruppa har i alle år vore innan helse- og oppvekstfag, men i dei seinare åra har stadig fleire vaksne teke fag innan dei tradisjonelle yrkesfaga. Dette er i stor grad vaksne som har arbeida som ufag-lærte og som no skal ta fagbrev. Vaksenretten er ei individ uell rett og det er etterspurnaden som bestem-mer kva fag som blir tilbydt.

Fleire tek fagskuleutdanning i HordalandStudenttala ved Fagskolane i Hordaland har vakse med til saman 31 % dei tre siste åra, og etterspur-naden frå næringslivet er stor. I industrien skjer det ei dreiing frå ein situasjon kor bygging har vore det sentrale og over mot ein situasjon kor ingeniørarbeid vert dominerande. Desse endringane fører til eit auka behov for teknikarar og ingeniørar. På bakgrunn av dette har mellom anna industrien i Sunnhordland fått desentraliserte fagskuletilbod på Stord gjennom Fagskolane i Hordaland. I 2013 starta det tredje kul-let under denne ordninga opp, og Samarbeidsrådet for Sunnhordland arbeider også for at nokon av dei fagskuleutdanna skal kunne ta vidare utdanning på høgskule og bli ingeniør.

Sunnhordland er dessutan, saman med Haugalandet, ei stor offshoreretta maritime klynge. Verdiskapings-veksten for denne næringa frå 2004 til i dag er på nesten 90 milliardar kroner. Nesten to tredjedelar av veksten i landet kjem frå dei fire vestlandsregionane Stavanger, Møre og Romsdal, Haugalandet/Sunn-hordland og Bergen. Dette har ført til at vestlandet nå står bak 64 % av næringa si verdiskaping, og opp frå 50 % i 2004. Bergen vert betrakta som den industri-elle shippinghovudstaden, og har ei komplett maritim klynge med verdsleiande reiarlag, utstyrsprodusentar og verft.1 Den gode veksten i maritim sektor og petro-leumsindustrien bidreg til at dei tekniske og maritime fagskuleutdanningane er svært ettertrakta i Hordaland og resten av landet.

Ulike regionar og næringar Som nemnt har ulike regionar og næringar ulike former for utfordringar når det gjeld å skaffa kvalifisert arbeids kraft. Dei har også i varierande grad tradisjon for å utdanna eige personell. I denne årsrapporten skal vi sjå nærare på havbruksnæringa og den kom-munale helsesektoren og korleis vaksenopplæringa kan bidra til å utdanna vaksne. Vidare vert det også sett nærare på kva Fagskolane i Hordaland leverar av kompetanse innan dei tekniske og maritime næring-ane, og kva kompetansebehov som er viktig framover innan til dømes energi.

- HavbruksnæringaMarin sektor har dei siste åra fått ei større betyding i norsk økonomi enn tidligare, sjølv om ein kan sjå ei økonomisk krise i Europa. Ved inngangen av 2013

1 Maritim verdiskapingsbok 2014, Menon Business Eco-nomics, på oppdrag frå Maritimt forum


svarte verksemdene innan fiskeri og havbruk i Horda-land at dei hadde stor tru på at 2013 kom til å bli like godt, eller betre, enn førre år2.Fiskerinæringa har lang tradisjon i fylket, medan havbruksnæringa er ei relativ ny næring. Lønssituasjonen er også ulik i desse næringane – medan fiskerinæringa kan gje høge inntekter i gode periodar, får ein ikkje tilsvarande inntekter i havbruksnæringa. Dette gjer at havbruksnæringa slit med å skaffa kvalifisert personell. Vaksenopplæringa har dei siste åra gjennomført vidaregåande opplæring for vaksne innan akvakultur og sjømatproduksjon på Bømlo vidaregåande skule. Tilbodet er eit samarbeidsprosjekt med lokale verksemder og Hordaland fylkeskommune. Fagskulane i Hordaland har også tilbod om utdanning i akvakultur, og fyrste kullet vert ferdig utdanna i 2014.

- HelsesektorenDet har lenge vore kjent at helsesektoren har store ut-fordringar når det gjeld mangel på kvalifisert arbeids-kraft. Med låg rekruttering blant dei unge, og mange innan helse- og sosialfag som går over til påbygg, vil tilgangen på kvalifisert helsepersonell ikkje auka i takt med behovet. Ulike framskrivingar frå HELSEMOD syner ei underdekking av helsefagarbeidarar på mel-lom 10 000 og 18 000 i 2020 og mellom 35 000 og 52 000 i 2030. Pleie- og omsorgstenesta er ei kommunal oppgåve og kommunane i Hordaland hadde i 2012 i snitt 25% ufaglært arbeidskraft - nokre kommunar har 36%. Nasjonalt er vaksne den største og mest stabile rekrutteringskjelda til helsefag på vidaregå-ande opplæringsnivå og utgjer 80% av rekrutteringa3.

2 Næringsbarometeret for Hordaland, januar 20133 Utdanning for velferd (Meld. St. 13 (2011-2012)

Hordland er det fylket i landet som har flest vaksne i vaksenopplæring og har alltid hatt ein stor portefølje innan helsefaga. HFK har dei seinare åra hatt godt samarbeid med blant anna Bergen kommune og Vaksdal kom mune når det gjeld å utdanna helsepersonell, ei samarbeidsform vi ønskjer å ha med fleire kommunar.

Med bakgrunn i Samhandlingsreforma, og aukande krav til kompetanse grunna eit meir komplekst sjukdomsbilete blant brukarane, vert også fagskuleutdanning innan helse- og oppvekstfag meir viktig. Fagskuleutdan-ningane gjev helsefagarbeidarar meir spiss-kompetanse som er viktig for kommunane når dei skal behandla fleire personar lokalt i kommunen. Helsefagskuleutdanningane er også svært viktig i høve til eit «livslangt lærings perspektiv», og moglegheita for at helsefagarbeidarar kan ta vidareutdanning med fagskule kan kanskje bidra til at fleire fullfører innan helsefaga av di det er ein vidare utdanningsveg etter vidaregåande.

Meir samarbeidDet er som nemnt 36 970 hordalendingar i alderen 20-49 år som berre har grunnskule som høgaste utdan-ning. Med eit aukande kompetansebehov i nærings-livet og ein helsesektor som manglar kvalifisert arbeidskraft, vil vaksenretten og vaksenopplæringa bli stadig viktigare. For at vaksne skal kunna ta fagbrev og soleis gje arbeidsplassen tiltrengt kompetanse, er det viktig at arbeidsplassen legg til rette for dette og oppmuntrar den einskilde vaksne til å ta utdanning. Det er også viktig at fylkeskommunen informerer godt om vaksenretten, både til den einskilde vaksne og næringslivet. Dei ulike VOsentra i fylket jobbar aktivt med å informera om utdanningstilbodet og i 2013 var det 1322 private og offentlege verksemder som tok kontakt for å få informasjon om tilbodet. Dette er ei auke 22% frå førre år. Både arbeidsgjevar, nærings-livet, den einskilde vaksne og fylkeskommunen tenar på betre kjennskap til vaksenretten og vaksenopp-læringa. Fylkeskommunen jobbar svært aktivt med å informera om tilbodet til stadig fleire vaksne og verksemder i fylket, men kan alltids bli betre. Vårt ynskje er at vaksenretten og vaksenopplæ-ringa blir ein like kjent og naturleg utdanningsveg for vaksne, som ungdomsretten er for ungdom.

Illustrasjonsfoto: Erlend Angelo / LO Media


- Vi har historisk høg aktivitet om dagen. Dei studen-tane som sit i dette klasserommet er på mange måtar typiske for fleire og fleire av dei som søkjer seg til oss. Dei er i arbeid og har fagbrev frå før. Denne gjengen er alle elektrikarar med over fem års fartstid. No tek dei ei toårig elektroinstallatør-utdanning over tre år. Kvar sjette veke er dei på skulen. Frå tidleg morgon til seint på kveld. Vi har studentar frå heile landet. Kring 70 prosent er like fullt hordalendingar. Mange av dei bur på hotell medan dei er i Bergen, fortel rektor Torbjørn Tvedt. Og legg til: Dei er her av ulike årsaker. Fleire kjem frå verksem-der som sårt treng folk med denne kompetansen. Andre ser på dette som ein sjanse til å få nye og spennande arbeidsoppgåver, med god betaling. Og det sit garantert ein handfull unge menn der inne med ein draum om å starta si eiga verksemd. Så snart dei kan få det til.

Har god treningBergen tekniske fagskule har heile 900 studentar i skuleåret 2013/14. Dei langt fleste med same turnu-sen som dei nemnde elektrikarane. Neste veke er det ein prosessklasse som fyller det same klasserommet, før byggfolka overtek veka etter der. Og med tre klas-setrinn som skal undervisast, seier det seg sjølv at det er ein smule krevjande å sy saman ein god årsplan. Men det har dei heldigvis god trening i.- Skulen har også faste klassar på dagtid. Av totalt 31 er 20 såkalla nettklassar. I tillegg til aktivitetane i Strandgaten og Margaretastredet, har skulen også klassar på Voss (anlegg), Ulvik (aborist), Fusa og Austevoll (akvakultur). Skulen vår har i tillegg det overordna ansvaret for nærare 70 ingeniørstudentar på Stord. Eit opplegg som er gjort mogleg takk vera pengar frå lokale verksemder og fylkeskommunen, smiler mannen som har vore rektor på den tradisjons-rike skulen i 17 år.

Rekordhøg aktivitet på Bergen tekniske fagskuleVisst har dei det travelt, men dei kan ikkje anna enn smila. Livet på Bergen tekniske fagskule er då også til å bli i godt humør av. Om du er rektor eller student.

Det er god stemning i klasserommet når Arild Sæbø underviser komande elektroinstallatørar i matematikk.


Gode lærekrefter Eg har opplevd ein jamn vekst heile vegen. Før dette skuleåret hadde vi 1800 søkja-rar. Industrien og næringslivet går så det kviner, og veldig mange av studentane våre har svært travle arbeidsdagar. Men dei kjem ikkje i mål hos oss utan at dei har minst 80 prosent frammøte, forsikrar rektor. Den faste lærarstaben tel kring 65 personar, og er slett ikkje prega av mykje gjennomtrekk. I tillegg har skulen også vore flink til å dra vekslar på senio-rar frå bransjen. - Gamle travhestar med gode historier og mykje livserfaring i sekken, er gode støtte spelarar for oss. Som til dømes elektrogründeren Kristen Risnes frå Radøy. Betre forelesar er det vanskeleg å skaffa, seier Tvedt.

På flyttefotAvdelingsleiar Reidar Bøen er også ein kar med god røynsle frå næringslivet. Mellom anna jobba han nærare 17 år i inn- og utland for Siemens. Den elektrofag utdanna underviste også halvtanna år før han takka ja til jobben han har i dag.- Eg håpar og trur at vi arbeidar mot industri og

nærings liv på ein måte som gjer at vi klarar å gje morgon dagens prosjektleiarar og sjefar den bagasjen dei treng, seier Bøen.Til sommaren flyttar som kjent Høgskulen i Bergen til Kronstad. Bergen tekniske fagskule flyttar samstundes inn i lokale som vert ståande tomme i Hauge-veien på Nordnes.- Der vil vi få ei samlokalisering med Bergen maritime fagskule, og saman håpar vi å kunne skapa eit endå betre læringsmiljø, fortel Bøen og Tvedt.

Tekst og foto: Vidar Alfarnes

Avdelingsleiar, Reidar Bøen og rektor, Torbjørn Tvedt (th) ved Bergen tekniske fagskole.


Søfteland er konserndirektør Organisasjon, og vel vitande om at mykje godt rekrutteringsarbeid alt er un-nagjort. Men framleis står ein god del att. Kan ein eigentleg finna meir interessante og fram-tidsretta jobbar enn dei som handlar om å arbeide med og vidareutvikle fornybare energikjelder? I mitt hovud er svaret eit klokkeklart nei, seier Søfteland. Men til liks med mange andre næringar opplever også kraftindustrien at dei tapar gode folk til høgare løn-ningar i oljerelaterte verksemder.

Viktig samarbeidNyleg signerte BKK og Høgskolen i Bergen (HiB) ein ny samarbeidsavtale som skal sikra eit betre studie-tilbod innan elkraft i Bergen. Der både eit nytt master-studium, og eit flunkande nytt høgspentlaboratorium er viktige ingrediensar Det er ingen tvil om at vi treng mykje kvalifisert arbeids kraft i åra som kjem. Ikkje minst ingeniørar,

seier Søfteland. Og det er ikkje berre HiB Søfteland og BKK samarbeidar med. Vi har også ein god del å gjera med Bergen tekniske fagskule.

Kan byggje vidarePå fagskulen tilbyr dei ei toårig utdanning innan elkraft, som i seg sjølv er svært relevant for jobb i kraftbransjen. Skulen har også ein avtale med HiB om at denne utdanninga også kan nyttast som ein del av ei bachelorgrad i ingeniørutdanninga.- Fagskulen er også ein samarbeidspartnar når det gjeld etter og vidareutdanning av folk som allereie er i arbeid hos oss, seier ein som stadig vekk sender medarbeidarar på skular for å selja inn kraftbransjen generelt, og BKK spesielt. Det seier jo seg sjølv at vi også treng godt med mon-tørar og anleggsfolk. Alle vil jo ha straumen i veggen, og det skjer jo ikkje heilt av seg sjølv, seier Søfteland med eit smil.

Ein smakebitBKK er også svært aktive når det gjeld å ta inn lærlingar. Nett no har vi kring 50. Det er eit tal som har auka dei siste åra, og som vi absolutt har planar om å halda oppe i åra som kjem. BKK har i tillegg eit svært bra trainee-program for eigna kandidatar. Vi er dessutan alltid på jakt etter spennande typar som ønskjer seg sommarjobb i selskapet. Fleire som arbeidar her i dag fekk den første smakebiten gjennom nokre hektiske sommarmånader på hovudkontoret på Kokstad, eller på dei litt meir landlege lokalitetane våre i Matre, Dale, Knarvik og Samnanger. Det må jo bety at dei har funne både BKK og kraftindustrien rimeleg spen-nande, meiner Jostein Søfteland.


BKK treng nytt blodHan er sjølv éin av tre 1951-modellar i toppleiinga. Jostein Søfteland er også representativ for ganske mange andre i BKK-organisasjonen.- Vi er fleire som så smått kan byrja å tenkje på pensjonisttilvære. Men før den tid må vi ha yngre krefter på plass.

Konserdirektør i BKK Jostein Søfteland


Bergen maritime skule har lange og gode tradisjonar. Men tru ikkje at rek-tor Anne S. de Lange fell for freistinga å kvila på gamle laurbær.- Vi ønskjer å vera heilt i teten når det gjeld utdanning av personell både til dei maritime og petroleumstekniske miljøa. Det klarar vi berre gjennom hardt arbeid og oppdaterte lære-planar.

Ho er både velfrisert og fint kledd, der ho tek imot oss på kontoret sitt. Nokre etasjar opp på andre sida av vegen frå Legevakta i Bergen. Eg skal straks vidare på ei jubileumsmarkering for Statsraad Lehmkuhl, forklarar de Lange, og signaliserer at ho gjerne har pynta seg litt ekstra. Men om ho er aldri så travel, tek ho seg meir enn gjerne tid til å fortelja om Bergen maritime skule.

Fullt husBygget dei held til i er korkje særskilt stort eller prangande, og det er mest litt utruleg at kring 600 elevar og studentar får undervising her. Om lag halvparten går i den vidaregåande skulen, der målet er å skaffa seg fagbrev som elektrikar, automatikar, industri-mekanikar, matros, motormann eller bore-/brønn-operatør. - Vi opplever at det stadig vert vanskelegare å koma inn på linene våre. Men så har vi då også ein ekstremt skikkeleg og flink elevmasse, skryt rektor.Den andre halvparten av aktiviteten er knytt til fagskule utdanninga for skipsoffiserar og petroleumsteknikarar. Her har pågangen av studentar vore ekstrem dei siste åra.

Solide jobbar Det er det særskilt to grunnar til. Oljeindustrien har opplevd ein enorm vekst og utvikling i det siste. Sam-stundes har internasjonaliseringa i den maritime næringa gjort at nordmenn som vil ha jobb på sjøen, må kvalifisera seg til offisersjobbar. Vil ein enda opp som kaptein eller maskinsjef, då kjem ein rett og slett ikkje utanom ei toårig fagskule-utdanning, fortel ei som har vore rektor sidan 2008, og som i dag har mange tidleg are studentar plassert i solide jobbar både på skip og plattformer.

Viktig samarbeidFor skulen er det viktig å ha eit nært og forplikt-ande samarbeid med både reiarlag og store aktørar i petroleums-industrien.- Vi likar å kalle det for partnarskapsavtalar. I ei tid der dei statlege overføringane minkar år for år - og kampen om kronene er tøffare enn nokon gong - er vi heilt avhengige av å spela på lag med næringslivet, seier de Lange.Bergen maritime kan skilta med to veldig gode simulatorar på skulen. - I tillegg til vår eiga «skipsbru», fekk vi i 2011 installert ein fullskala 3D-boresimulator. Den

første i sitt slag som er installert på ein skule, og vart ein realitet etter at fylkeskommunen tok mesteparten av rekninga, fortel de Lange. Og sjølv om prislappen var kring 25 millionar kroner, er ho ikkje eitt sekund i tvil om at det var ei svært fornuftig investering.- Aktivitetsnivået i ettertid er svar godt nok, smiler rektoren.På grunn av den ekstremt store aktiviteten og det ditto høge lønsnivået i petroleumsindustrien, har Bergen maritime slite med å få tak i faste lærarkrefter til den petroleumstekniske biten av fagskulen. Det har ein løyst med å leige inn kvalifiserte forelesarar frå verk-semder som skulen også samarbeidar med.

Fagskulen på Austevoll er nyleg blitt ein del av Bergen maritime. Også der har dei lange og gode tradi sjonar for å samarbeida med eit aktivt og oppegåande nærings liv.


Høge krav og flotte elevar

Rektor Anne Sjøvold de Lange


Livet ei sjømil frå landJanuarmorgonen har enno ikkje anna enn mørke å by på. Men det er tørt. Vinden er heller ikkje slik han har vore den siste månaden. – Dette teiknar til å bli ein god dag, smiler Hugo Hevrøy og Jan Eric Velure.

To mann og 920.000 laks. Det er tal som tel på mat-fiskanlegget Trellsøyosen, ei god sjømil ut frå ferje-kaien på Hufthamar. Tredjemann på laget har fått fri nokre timar for ein tur til tannlegen. Det er varmt og godt inne på Lerøy Falken. Fartyet er sjølve sentralen på oppdrettslokaliteten. Her har dei både stove, kjøken og kontor i eitt og same rom. På skjermane ser dei laksen som sym i merdane. Ut vindauga har dei også god oversikt. For å koma ut til fisken nyttar dei ein arbeidsbåt.

Krevjande 2013I dag er det tid for å telja lakselus. Då brukar dei ei kastenot for å få has på fisken. Laksen vert plassert i eit lite kar, før han vert be-døvd. Kvar fisk vert grundig studert, og alt vert sjølvsagt notert.– Dette ser slett ikkje så verst ut, smiler Leon Dale. Han er regionsleiar for Aust-evoll nord, og er stort sett alltid på farten mellom dei fire anlegga han har ansvaret for. Denne januardagen har han også Hildebjørg Åsvang med seg. Ho er produksjonssjef i Lerøy Vest. – 2013 har vore eit krevjande år. Sist vinter var det ein lang kuldeperiode. Definitivt så kaldt at laksen ikkje

vaks så raskt som vi ønskjer. Denne haus-ten og vinteren har temperaturen i sjøen vore svært god, men det har også ført til at fleire enn fisken har hatt gode vekstvilkår. Mellom anna lakselusa, forklarar Åsvang. At desember i tillegg baud på vind som ein heldigvis sjeldan opplever sjølv langt til havs her vest, gjer bilete komplett.

Vil vera tett på– Det store plusset er jo at vi har fått rekordhøge prisar for laksen vår, smiler Åsvang, glad for at ho har karar som Hugo og Jan Eric til å ta vare på og vidareforedla «grunnkapitalen» i selskapet. Og ikkje minst glad for at dei med jamne mellomrom også finn vegen til klasserom og forelesings salar. Vi ønskjer at dei som arbeider i Sjøtroll Havbruk og Lerøy Vest skal vera faglærte.

Difor samarbeidar vi tett med akvakultur-linene på dei vidaregåande skulane på Austevoll og i Fusa. Vi tek imot elevar for utplassering og praksis, har elevar inne frå TAF-lina, og garanterer lærlingplass for dei som vel å gå akvakultur. For nokon er det å ta fagbrev el-ler vidareutdanna seg i kombinasjon med full jobb eit godt alternativ. Heldigvis er det mange vegar som kan gjera deg til fagarbeidar, smiler Åsvang.

Starta som kokkFor Hugo Hevrøy sin del starta karrieren i Lerøy Vest først i september 2012. Omtrent på same tida som fisken kom til Trellsøyosen. Men medan laksen nærmar seg slaktevekta på fire, fem kilo og snart skal erstattast av nye årgangar - har Hevrøy ingen andre planar enn å bli verande ute i hav-gapet. Med utsikt mot

Reksteren, Langenuen og Stord i søraust. Etter kvart som dagen gryr, og blå himmel festar seg over den friske arbeidsplassen, er det heller ikkje vanskeleg å sjå heilt til Veten på Sotra.- Desember var tøff. Det skal seiast. Men på godvêrs-

« Vi ønskjer at dei som arbeider i Sjøtroll Havbruk og Lerøy Vest skal vera faglærte. Difor samar-beidar vi tett med akvakultur-line-ne på dei vidaregåande skulane på Austevoll og i Fusa.»

Hildebjørg Åsvang, produksjonssjef i Lerøy Vest

Det er suverent å få sjansen til å ta fagskuleng, seier Jan Eric Velure. Han tek fagskuleutdanning i lag med Hugo Hevrøy.


dagar er det sjølvsagt ekstra kjekt å få arbeida her, fortel 31åringen frå Selbjørn. For han var inngangsbil-letten til havet ei maritim kokkeutdanning i Bergen. Eg reiste først eitt år som stuert på fiskebåt, men fann raskt ut at eg ikkje var så glad i å laga mat til mykje folk. Eg søkte meg i staden over til ein lokal notverkstad, før eg byrja i Egersund Net. Hjå dei vart eg verande i 8 år. Heilt fram til eg byrja her ute.

Skule på onsdaganeEgersund Net er noko nær verdsleiande på notposar til havbruksnæringa, og Hevrøy har sjølvsagt hatt my-kje kontakt med den lokale oppdrettsnæringa før han takka ja til den nye jobben. No jaktar han på endå eit fagbrev. Denne gongen innan akvakultur.- Eg reiser til Stord kvar onsdag. Den teoretiske opp-læringa skjer i regi av Vaksenopplæringa, og mykje av det vi har på timeplanen er heilt klart matnyttig for det eg opplever i kvardagen min. Kor tid eg får fagbrevet veit eg ikkje. Det vil vera avgjerande kor mykje eg får godskrive av tidlegare arbeidserfaring. Totalt skal vi som kjent ha fem fulle årsverk på plass for å utløysa fagbrevet, forklarar Hevrøy. Enn så lenge tenkjer han ikkje så mykje på tidsaspektet, men gler seg heller over at han har ein god jobbturnus.- 12 dagar på og 9 dagar fri er midt i blinken for meg.

Snart driftsteknikkarKollega Jan Eric Velure er også svært nøgd både med turnusordning og arbeidsgjevar. Sjølv er han på oppløpssida av ei toårig teknisk fagskuleutdanning innan akvakultur. Som han og resten av klassen gjer unna på tre år. Eg er heiltidsstudent kvar sjette veke. Enten på den vidaregåande skulen på Austevoll eller i Fusa. For oss vert desse vekene helst nytta til forelesingar. Mykje av skulearbeidet må eg gjera på fritida, seier ein som dei siste åra har vorte godt kjent med læringsplattforma It’s learning. For ein som ikkje var all verda interessert i skule den gongen eg sikkert burde ha vore det, er det suverent å få sjansen til å ta dette att i meir moden alder. Eg er svært takksam for at arbeidsgjevaren min let meg få denne sjansen, seier 35åringen som snart kan smykka seg med tittelen driftsteknikkar.


Hugo Hevrøy, Leon Dale og Hildebjørg Åsvang


Eit kompetanseløft av dei heilt sjeldneSå seint som i 2007 lei Bergen kommune under ein ekstrem høg bruk av ufaglært arbeidskraft i helse- og sosialsektoren. Fylkesmannen var tydeleg på at her måtte det alvorlege forbet-ringar til. Harald Pedersen tok jobben.

Eller for å vera heilt presis: Pedersen og den tidlegare personalsjefen Ole Vorland laga ein plan for korleis kommunen skulle koma seg ut av uføret.– For å bruka «MonsaMjelden» sitt favorittuttrykk: Vi har bygd stein for stein. Og etter kvart byrjar det meir og meir å likna på ein mur, smiler Pedersen. Vi finn han på eit lite cellekontor i sjette etasje på Rådhuset i Bergen. Ingen prangande skilt, og ingen takke-brev i glas og ramme på veggen. Berre eit kontor så anonymt og sterilt som det kan bli i den kommunale forvaltinga. Gudane skal like fullt vite at denne man-nen har fått resultat som dei færraste kan forventa å oppnå.– Men så har eg også hatt det privilegiet at eg gong på gong har fått oppleva unge og eldre som endeleg får fagbrevet sitt. Og knapt noko er sterkare enn når kvinner på 60 står i døra og smiler triumferande for at dei har fått papir på noko dei eigentleg har jobba med i 25 år. Då skjønar ein for alvor verdien av det ein balar med, seier Pedersen.

Kring halvpartenRådgjevaren i byrådsavdelinga for helse og omsorg er like fullt den første til å skriva under på at tilstanden for sju, åtte år sidan var ille.– I 2007 var det store bilete at mange av våre tenester vart utført av ein arbeidsstokk med ein veldig høg del ufaglært arbeidskraft. Einskilde stader kring 50 pro-sent. Det var sjølvsagt svært lite tilfredstillande for alle partar. Om du var pasient, pårørande, arbeidstakar eller kommuneleiing. Her måtte det ein hestekur til, og det raskt, minnest rådgjevar Pedersen.Sjølv vart han ein av arkitektane bak det som må vera ein av dei mest ambisiøse planane som er laga i manns minne. Iallfall i kommunal regi.

Ny kvardag– Målet var ikkje mindre enn at vi ville leia 800 ufag-lærte fram til fagbrev. Det blei laga ei tilbodsutlysing, og trioen Olsvikåsen vgs, AOF Hordaland og vak-senopplæring ved Lønborg vgs vart plukka ut som dei gode hjelparane på vegen mot målet. Alle gode krefter køyrde på, og på rekordtid fekk vi etablert helse arbeidarfaget. Med fleire parallelle klassar årleg.

I tillegg fekk ein systematisert og uteksaminert ei rad med praksiskandidatar. Og resultata let ikkje venta på seg. Når 2013 vart til 2014, passerte vi 400 som har vore oppe til praktisk fagbrevprøve. Det er tal som gler oss stort, og som gjer at Bergen kommune i dag står fram med ein heilt annan kompetanse på dei langt fleste fagfelta innan helse og sosialsektoren, seier Pedersen.

Langt, langt framMen sjølv om Bergen har fått utretta eit aldri så lite kompetansemirakel, så tru ikkje at alt likevel er fryd og gaman.– Definitivt ikkje. Storsatsinga har nemleg ført til at vi i skrivande stund har heile 214 personar i systemet vårt

som har gjennomført teoridelen av helsearbeidar-faget, men som like fullt er milevis unna å få samla nok fartstid til å få avlagt den endelege fagprøva, sukkar Pedersen. Dei aller fleste av desse har nemleg berre små brøk-stillingar, og ein skal som kjent ha jobba tilsvarande fem heile årsverk for å få gå opp til prøve.– Det er ikkje vanskeleg å skjøna

at dette også drep veldig mykje av motivasjonen til desse folka. Her må vi koma opp med alternative løy-singar. Gjerne eitt eller anna som liknar på det svært vellukka VOPAprosjektet som vi får ta del i.

Vil ha meir VOPABokstavane står for vidaregåande opplæring på arbeidsplassen, og er resultatet av eit prøveprosjekt i regi av to departement, to direktorat og fem ulike fylkeskommunar, deriblant Hordaland fylkeskommune. – Dette er svaret på veldig mange av utfordringane våre. Her kan ein starta opp etter eitt års praksis, og vita at ein vil vera i mål med fagbrevet i løpet av to år med oppofrande innsats. Dei første 19 VOPA deltakarane blir ferdige våren 2014, og får forhåp-entleg fagbreva sine på plass i løpet av august og sept ember. Dette ønskjer vi definitivt meir av, seier Pedersen.Eit anna prosjekt som også har vist seg svært vel-lukka, er ei fireårig deltids sjukepleieutdanning i regi av Høgskolen i Bergen (HiB).–Vi har om lag 115 kommunale sjukepleiarar som enten er nett ferdige, eller er i ferd med å gjennomføra utdanninga si, fortel Pedersen.

«Knapt noko er sterkare enn når kvinner på 60 står i døra og smi-ler triumferande for at dei har fått papir på noko dei eigentleg har jobba med i 25 år.»


Handlar om språkMen det er ikkje berre solskinshistorier som pregar bybilete. Pedersen har også stor omsut for mange framandspråklege som arbeidar med helse- og sosial-oppgåver.– Her lir vi heilt klart under det faktum at mange ser ut til å meine at denne gruppa ikkje har bruk for kompe-tanse, så lenge dei har eit godt hjarte og varme hender. Hovudproblemet er og blir av språkleg kar-akter. Naudsynt kommunikasjon vert heller ikkje enklare med manglande kulturforståing. Eg meiner at 240 timar norskundervising ikkje er tilstrekkeleg for desse. Norskopplæringa burde vore tilsvarande grunnskulen, er Pedersen si oppriktige meining.

KrafttakHeilt til slutt har han også ei sterk oppmoding til fag-opplæringskontoret.

– I 2013 var 47 helsefag-arbeidarar meldt opp til prøve. Berre 17 av desse fekk gjennomført prøvane sine før nyttår 2014. Her må det vera tid for å ta i eit ekstra løft. Det kan ikkje lenger koma som ei overrasking at Bergen kommune aleine leverer ein stad mellom 30 og 50 prøvekandidatar i året. Og når ein veit kor mykje dette «verdipapiret» har å seia for dei involverte, burde også desse fått den same lovpålagde ordninga som lærlingane har. At dei får ta fagprøva si seinast to månader etter at lære-tida er over.

Hjarte nummer toAt Harald Pedersen har

eit stort hjarte for å hjelpa dei ufaglærte fram til ein betre kvardag, herskar det ingen tvil om. Det heilt spesielle er at dette ikkje er det same hjarte som han starta karrieren som sosialkurator med, heilt attende i 1982.– Etter å ha vore sjukmeldt og delvis arbeidsufør i mange, mange år, fekk eg ein alvorleg hjartesvikt i 1994. Det enda med at eg i 2003 fekk utført ein hjartetransplantasjon. Operasjonen var vellukka, og sidan 2004 har eg vore i tilnærma full vigør att. Det er sjølvsagt svært tilfredstillande, og eg vil takka Bergen kommune for den måten dei har teke vare på meg som ein tilsett. Det varmar, seier Harald Pedersen.


Hårete mål: Målet var å leia 800 ufaglærte fram til fagbrev, seier Harald Pedersen i Bergen kommune.

Fakta om VOPA-prosjektetVOPAprosjektet er eit nasjonalt forsøksprosjekt på eit opplæringstilbod som er tilpassa vaksne. Deltakarane i prosjektet får vidaregåande opplæring på arbeidsplassen og jobbar for å oppnå kompetanse-mål framfor å oppfylla eit fast krav om timetal for å få godkjent praksis. Dei første deltakarane starta i 2012 og melder seg opp til fagprøve våren 2014. Forsøket omfattar 12 deltakarar i barne- og ungdomsarbeidar-faget og 19 innan helsearbeidarfaget

I alt fem fylkeskommunar deltek i det nasjonale forsøksprosjektet, og Hordaland fylkeskommune har søkt om å utvida prosjektperioden etter same modell frå hausten 2014.

Bergen kommune har vore ein viktig samarbeidspartnar, men vi vonar å få med fleire kommunar frå Hordaland i prosjektet framover, seier prosjektleiar Mary Monsen ved Lønborg videregående skole. Ho tek atterhald om at utvidinga av prosjektet blir godkjent frå nasjonalt hald.


Vellukka snuoperasjon i OddaI tillegg til generell mangel på fagfolk i helsesektoren, måtte Odda kommune også kjempa om viktig arbeidskraft i tett konkurranse med det lokale sjukehuset. Ein kamp dei ikkje kunne vinna utan at dei putta både pengar og kreativitet i potten.

I tillegg til generell mangel på fagfolk i helsesektoren, måtte Odda kommune også kjempa om viktig arbeids-kraft i tett konkurranse med det lokale sjukehuset. Ein kamp dei ikkje kunne vinna utan at dei putta både pengar og kreativitet i potten.- Velkomen til oss, smiler Ragnhild Helle. Den tidle-gare sjukeheimssjefen har vorte rådgjevar i kom-munen, og kan nøgd konstatera at Odda i dag har eit solid korps av helse- og sosialmedarbeidarar med fagbrev og høg kompetanse. Men det har ikkje kome av seg sjølv.- Eg hugsar enno attende til 2000 og 2001. På den kommunale sjukeheimen mangla vi rett og slett kvalifiserte sjukepleiarar. I 2003 henta vi seks sjukepleiarar frå Polen, for at vi i det heile kunne halda oppe eit forsvarleg tilbod. Men det seier seg sjølv at dette ikkje var ei framtidsretta løysing. Vi hadde valet mellom å tenkja heilt nytt kring rekruttering og vidareutdanning, eller rett og slett bruka eit vikarbyrå, fortel Helle godt ti år seinare. Ho ser enno for seg ei 80 år gamal kvinne som gjekk ekstravakter for å få det til å gå rundt.

Krisa avverga Det var rett og slett krise. Redninga for Odda vart eit samarbeid med sjukepleiehøgskulen i Bergen. Dei var viljuge til å halda av nokre plassar til studentar frå området vårt. Samstundes skjøna dei folkevalte at det også måtte pengar til. I dag har vi sjukepleiarar med spesialutdanning innan geriatri, kreft og sårbehandling. Også mellom helsefagarbeidarane har vi mykje spesialkunnskap om kreft og smertelindring i livets siste fase. Dessutan har vi ein heil gjeng med helsefagarbeidarar som har vidare utdanna seg innan eldreomsorg i samarbeid med fagskulen på Fitjar. - Det var fantastisk å kunna tilby fagskuleutdanning her i Odda. Eit lokalt tilbod er ein føresetnad for at så mange kunne ta utdanning. Utfordringa var å samla ein heil klasse, og vi puffa på dei som kunne vera aktuelle. Problemet med utdanninga var at fleire skulle vera borte frå arbeid samstundes, medan vinsten var eit felles fagleg løft, og ikkje minst at dei tilsette kunne gje kvarandre fagleg støtte i det daglege arbeidet et-terpå.- Det er spesielt viktig for utkantkommunane å få lo kale tilbod. Eg trur aldri vi hadde fått så mange ut-danna om tilbodet hadde vore i Bergen, seier Helle.Ho fortel at kommunen for tida har tilsette som tek fagskuleutdanning innan psykisk helse i Fusa. I fram-tida voner ho å få til faglege løft innan andre fagom-råde.

Tilrettelegging frå arbeidsgjevarEi føresetnad for å få til slike kompetanseløft er å leg-gja til rette for dei tilsette med fri frå vakter for å følgja undervisninga og lønskompensasjon i ettertid. Ho fortel dessutan at tilsette med jamne mellomrom nyttar tilbod om å ta utdanning som helsefag arbeidar for vaksne på den vidaregåande skulen, og ho er medviten på å leggja til rette for at dei som treng praksistimar for å melda seg opp til fagprøva får tilbod om vakter. Vi har jamnleg tilsette som tek utdanning som helsefagarbeidar, og vi prøver å leggja til rette for at dei kan få den praksisen som krevst for å melda seg opp til fagprøva.

Meir ansvar- Samhandlingsreforma har ført til meir ansvar for kommunane, og vi treng kompetanse på alle nivå. Kommunen har berre to timar på seg til å finna eit veleigna opplegg for pasientar som vert skrivne ut frå

Det var fantastisk å kunna tilby fagskuleutdanning innan eldreomsorg her i Odda, seier helse og sosialrådgjevarRagnhild Helle.


Grethe Karin Håvik er ei av mange lokale helsefagarbeidarar som for to år sidan var ferdig med fordjupinga på fagskule innan eldreomsorg, medan Helene Kaarstad tek desentralisert sjukepleierutdanning.- Det var nyttig på mange vis. Etter å ha vore i jobb lenge, var det veldig bra å få friska opp gamal lærdom, samt få ser-vert ein god dose med ny fagleg input. Teorien festa seg også mykje lettare når eg hadde den praktiske yrkeser-faringa med meg inn i klasserommet, seier Håvik.Til våren er tre år med desentralisert sjukepleieutdanning historie for Helene Kaarstad.- Klart det er stridt å reisa så mange turar til Bergen. Det er mykje som skal organiserast når ein har tre ungar. Men no er det snart over, smiler Helene Kaarstad. Eg ser verkeleg fram til å få byrja i jobb som sju-kepleiar. Reknar sjølvsagt med at eg då vil få både meir ansvar og ditto variasjon i kvardagen. I tillegg til høgare løn. Ingen tvil om at det også har vore ei drivkraft, fortel den travle trebarnsmora.


Glad for utdanninga

sjukehuset. Her nyttar det ikkje å sova i timen. Det triste er jo at det vert meir og meir snakk om økonomi, og pasientane kjem mindre og mindre i sentrum. Rekne-ark og stoppeklokke kjennest ofte viktigare enn omsorga, sukkar ei som var styrar på Odda sjukeheim frå 1996 og fram til i fjor. På den tida har ho også sett ei rivande utvikling frå store heimeløysingar, til ei stadig meir finmaska og differensiert aldersomsorg. Der omsorgsbustadar og mindre, tilpassa senterløysingar er tingen. Omsorgssenteret vårt er umåteleg populært. Vi kunne sikkert ha fylt det opp tre gonger. Eit dagsenter er på vent, og i desse dagar håpar vi å vera i gang med ein frisklivssentral, smiler Helle. Det sistnemnde etter god økonomisk støtte frå styresmaktene. Odda har etter kvart fått etablert mykje av den kompetansen dei treng i dag.


Ut på tur – aldri sur. Odda heimesjukepleie.

Helene KaarstadGrethe Karin Håvik

| Utdanning for vaksne - årsrapport 2013 19

Bergen katedralskole tlf. 55 33 82 40Knarvik vidaregåande skule tlf. 56 35 54 00Kvinnherad vidaregåande skule tlf. 53 47 57 00Lønborg videregående skole tlf. 55 25 49 00Odda vidaregåande skule tlf. 53 64 96 00Stord vidaregåande skule tlf. 53 45 20 00Voss vidaregåande skule tlf. 56 53 22 00Årstad videregående skole tlf. 55 59 50 00Åsane videregående skole tlf. 55 95 69 00

Senter for vaksenopplæring

Fagskolane i HordalandBergen maritime fagskole tlf. 55 33 75 00Bergen tekniske fagskole tlf. 55 33 78 00Fusa fagskule tlf. 56 58 09 00

Vaksenopplæringsgruppa på fylkesbyggetFagskuleutdanning tlf. 55 23 92 30Vaksenopplæring tlf. 55 23 92 30 Opplæring innan kriminalomsorga tlf. 55 23 90 71Teoriopplæring for lærlingar tlf. 55 23 92 30

Vaksenopplæringa: www.hordaland.no/voFagskulen: www.hordaland.no/fagskule

Nettsider

Vaksenopplæringa: www.facebook.com/voksenopplaeringFacebook

Kontaktinformasjon

Agnes Mowinckels gate 5Postboks 79005020 Bergen

Telefon: 55 23 90 00e-post: [email protected]

www.hordaland.no

Hordaland fylkeskommune har ansvar for å utvikle hordalands samfunnet. Vi gir vidaregåande opplæring, tannhelse tenester og kollektivtransport til inn byggjarane i fylket. Vi har ansvar for vegsamband og legg til rette for verdi-skaping, nærings utvikling, fritid s opplevingar og kultur.

Som del av eit nasjonalt og globalt samfunn har vi ansvar for å ta vare på fortida, notida og framtida i Hordaland. Fylkestinget er øvste politiske organ i fylkeskommunen.

Februar 2013. Opplæringsavdelinga.

Utdanning for vaksne, Årsrapport 2013 - Hordaland...betre i arbeidsmarknaden. 5 Utdanning for...

Documents

Transcript of Utdanning for vaksne, Årsrapport 2013 - Hordaland...betre i arbeidsmarknaden. 5 Utdanning for...