Vragenlijst 2009: “Constructie van gebouwen”Te lezen pagina’s (geen vragen over gesteld)

Hoofdstuk III paragraaf 9: pg 3-62 – 3-82 Hoofdstuk IV paragraaf 2 en 3: pg 4-8 – 4-30 Hoofdstuk V paragraaf 6 en 7: pg 5-36 – 5-61 Hoofdstuk VI dia’s volledig

1.Leg de functie, rol van de fundering uit.Een fundering neemt de belastingen of werkingen(permanent, mobiel, toevallig) op de structuur op en brengt deze over op de funderingsgrond met een voldoende grote veiligheid ten aanzien van het draagvermogen.Onder het draagvermogen verstaat men de weerstand die de grond bij belasting kan bieden zonder dat er breuk in de grond of een niet toelaatbare zetting(samendrukken van de grond) optreedt. Funderingen zorgen er dus eigenlijk voor dat de belastingen van het huis worden verminderd tot aan het draagvermogen van het terrein.

2.Wat is het doel van het bodemonderzoek en welke eigenschappen van de grond dienen onderzocht te worden?Om de afmetingen van de funderingen te weten moet men een bodemonderzoek uittesten op het terrein. Hieruit kan men dan de fysische, geologische en de mechanische eigenschappen van de ondergrond bepalen waardoor men dan de exacte diepte van de funderingen kan berekenen.

3.Bespreek de opgegeven grondla(a)g(en): rotsgronden, rolsteenbanken, grindbanken, zandlagen, klei, leem, kleileem, veengrond, slib en slijk.Rotsgronden:Het is mogelijk om een gebouw rechtstreeks op deze sterk gebonden steenmassa te plaatsen. Dit alleen als het loodrecht op de rotsgrond wordt geplaatst en de rotslaag dik genoeg is.Rolsteenbanken:Dit is eerder een onbetrouwbare ondergrond omwille van eventuele holtes die opgevuld zijn met grind,zand of klei en waardoor er dus geen homogene drukweerstand is.Grindbanken:De verder gebroken rolstenen(diameter + 5mm) hebben over het algemeen een grote weerstand als hun dikte groot genoeg is en loodrecht op richting van de aangrijpingskrachten ligt.Zandlagen:Er wordt bij deze soort ondergrond onderscheid gemaakt op basis van de korreldiameter. Men gaat van een diameter van 2-5mm (grindachtig zand) tot 0.02-0.2mm (fijn zand). Ondanks zijn kleine afmetingen is zand toch een goede bouwgrond mits een goede ondergrond, een laagdikte van zeker 3à4 meter en als het voldoende ingesloten is.Klei:Klei is een materiaal waarop zwaar kan gebouwd worden als deze voldoende stijf is en de laag voldoende dik is. Maar indien te nat wordt zal de weerstand en ondoordringbaarheid verlagen evenals bij te droge klei. Wat men absoluut moet vermijden is dat klei gaat bevriezen want dan gaat hij afbrokkelen en is de weerstand volledig weg.Door dit alles besluiten we dat klei eigenlijk een gevaarlijk terrein is om op te bouwen.Leem:Leem bestaat uit klei en zand en is daardoor een middelmatige bouwgrond. Het neemt sneller en meer water op dan klei waardoor de sterkte dus rap verminderd. Om sterke uitdroging tegen te gaan wordt er een laag graszoden bovenop geplaatst.Kleileem:

Een zeer taai, sterk en kleven materiaal die vooral wordt gebruikt bij dijkenbouw.

Veengrond:Het bestaat voornamelijk uit verkoold plantaardig materiaal. Door aanwezigheid van dit plantaardig materiaal kan de grond vel water absorberen en is dus niet bruikbaar als bouwgrond. SlibSlib is papperig en houdt veel water op waardoor het dus geen weerstand kan bieden tegen zware lasten.SlijkHet is een mengsel van zand en slib met afvalproducten van plantaardige en dierlijke aard. Indien men hier zware lasten op plaatst zullen deze in het terrein wegzinken.

4.Geef uitleg betreffende de aanvullende informatiekanalen met betrekking tot het grondonderzoek.Naast het grondonderzoek kan men ook te rade gaan bij volgende informatiekanalen om meer te weten te komen over de eigenschappen van de bouwgrond:

Het gemeentebestuur kan plannen hebben van onlangs uigevoerde werken op die plaats Geologische kaarten over de bouwgrond Luchtfoto’s en topografische kaarten Bodemkundige kaart van België Maatschappijen die werken hebben uigevoerd op die plaats Grondmechanische kaarten die een samenvattende weergave zijn van geologische

kenmerken van de grond

5.Hoe gebeurt de keuze van een funderingstype? Welke aspecten moeten in rekening worden gehouden?Het funderingstype wordt gekozen op basis van een kritische analyse van het geheel van de tijdens het onderzoek van de bouwgrond verzamelde gegevens en is ook afhankelijk van de opvatting van de structuur zelf. Enkele aspecten die beschouwing moeten worden genomen bij deze keuze zijn:

De rol die door de funderingen wordt gespeeld(overdracht belastingen,opnemen van gronddruk,waterdruk en waterdichtheid)

De aard en de karakteristieken van de structuur De aard en de karakteristieken van de grond De minimale diepte van de funderingen( vorst, water, begroeiing,…) De verhouding van de kosten

6.Wat is een fundering op staal?Alle rechtstreekse funderingen in goede grond op geringe diepte onder het maaiveld worden funderingen op staal genoemd.

7.Wat is het belang van de aanzet van een fundering op vorstvrije diepte?Indien dit niet zo zou zijn, treden er ongelijkmatige zetting op in het gebouw ten gevolge van de dooi. onder invloed van die zettingen kan dan scheurvorming in het gebouw ontstaan.

8.Welke twee factoren moeten steeds onderzocht worden bij het ontwerpen van een fundering? Leg deze factoren ook uit.Het grensdraagvermogen en het vormveranderingdraagvermogen zijn twee belangrijke eigenschappen bij het ontwerpen van een fundering.Het grensdraagvermogen is een constante belasting waarbij de grond afschuift. Het vormveranderingdraagvermogen is het vertonen van scheuren en barsten in de grond door toenemende belastingen op de grond.

9.Leg het principe van een fundering uit. Bespreek aan de hand hiervan kort de verschillende funderingen op staal.Het principe van een fundering steunt op verbreding. Dit wil zeggen dat men het contactoppervlak

tussen de bouwmaterialen en de ondergrond vergroot waardoor de druk verkleind(P= FA ).

Funderingszool is een funderingstype waarbij enkel puntlasten worden geplaatst op de grond. Onderaan de kolom wordt dan een funderingszool geplaatst die het contactoppervlak vergroot.Bij funderingsstroken wordt het terrein belast met lijnlasten. Hier wordt het contactoppervlak vergroot in de lengteEen algemene funderingsplaat wordt gebruikt als de zolen te klein worden en dus de contactoppervlakken te klein. Door deze funderingsplaat wordt het oppervlak terug vergroot en verlaagt men dus de druk.

10.Wat zijn de vereisten voor het uitvoeren van een alleenstaande funderingszool?De ondergrond moet een groot genoeg draagvermogen hebben om geconcentreerde lasten op te nemen. De grond mag ook maar slechts gering samendrukbaar zijn om zo differentiële zettingen te beperken. De bovenbouw kan speciaal ontworpen worden om deze zettingen te kunnen verwerken.Ophoping is dus zeker te vermijden als ondergrond.

11.Op welke manieren kan een ter plaatse gegoten, alleenstaande zool worden geconstrueerd? Geef hierbij ook iedere keer een principeschets.Men kan de zolen op de werf gieten of met kan een geprefabriceerde zolen gebruiken. Prefab zolen hebben het voordeel dat de funderingsstijfheid onmiddellijk benut wordt. Er dient dus geen bijkomende stabiliteitsvoorziening in acht worden genomen en daarenboven scheelt dit ook enorm in tijd. (schets: pg 2-6 fig II-6)Indien men de alleenstaande zool op de werf zelf giet neemt men meestal een prefab schoen(met of zonder schacht) met ingebetonneerde wachtstaven die dan worden omgebogen en vastgemaakt aan de wapening van de zool.Bij deze techniek moet men er wel voor zorgen dat de zool op een effen ondergrond staat. (schets: pg 2-5 fig II-4)

12.Leg de mogelijke vormen van de kolomfunderingszolen uit en maak hierbij telkens een figuur. Hoe wordt een dergelijke zool gewapend? Welke regels moeten er gerespecteerd worden bij de uitvoering?Indien de zool grote horizontale krachten dient te verwerken plaatst men best rechthoekige zolen of kruisbalken indien men wil besparen in de hoeveelheid beton. Vereist de zool echter een grote stijfheid dan opteert men best voor een T-vormige balk. (pg 2-7 fig II-8).Drukspanningen door het opgaande metselwerk verplaatst zicht altijd onder een hoek van 60° in de funderingszolen. Deze hoek vormt de breuklijn van de zool. Om deze zwakte van de funderingszool tegen te gaan is wapening binnenin de zool een vereiste. De wapening bestaat meestal uit twee lagen gelasten netten in de funderingszool die dan verankerd worden met de wachtstaven van de kolom. (pg 2-8 fig II-11).Maar vooraleer men deze funderingstype kan toepassen moeten enkele regels gerespecteerd worden:

De onderlinge afstand tussen de kolommen moet minimaal 3m zijn Een minimale gronddruk van 0.12N/mm² De funderingsaanzet(begin van de fundering) mag niet te diep gelegen zijn De ondergrond moet uit een homogene samenstelling bestaan om zo differentiële zettingen

tot een minimum te beperken.

13.Bespreek de 4 mogelijke uitvoeringen van de kolomfunderingszolen uit de cursus volledig. Maak hierbij telkens constructiedetails en bespreek de verschillende fasen van de uitvoering op de werf.1. Op de werf gestorte kolommenDe kolommen worden op de werf zelf bekist en gestort. Daarna worden ze met een eerder gestorte funderingszool verbonden met behulp van wachtstaven. Het oppervlak waar de kolom moet worden op gestort moet zuiver zijn en best niet glad afgewerkt opdat een goede verbinding tot stand zou kunnen komen (pg 2-9 fig II-13)2.Kolomfunderingszool met wachtstavenHier is de funderingszool voorzien van wachtstaven en de kolom is voorzien van ankerbuizen die over de staven kunnen worden geschoven. Die ankerbuizen worden daarna opgegoten met gietmortel. De hoogte kan nog wat bij geregeld worden d.m.v. een stelbout onderaan de kolom. (pg 2-10 fig II-14)3. Kolomfundering met injectieopeningenHierbij wordt een injectieopening voorzien in de funderingszool waar voor het plaatsen van de kolom krimpvrije mortel wordt ingegoten. Aan beide kanten van de kolom is een schroefbuis aanwezig om de schoren vast te zetten. Deze helpt de stevigheid van de kolom tijdens het gieten.(pg 2-11 pg II-16)4.Kolomfunderingen met schacht (poerenfundering)Bij deze techniek wordt gebruik gemaakt van een schoen met een schacht. Onderdaan deze schacht zit een stelschroef die men eerst op de perfecte hoogt plaatst want daar zal de kolom op rusten.Indien de kolom d.m.v. een kraan in de schacht wordt geplaatst plaatst men 4 spieën om de kolom op zijn plaats te houden. Daarna giet men gietmortel in de gleuven tot aan de onderkant van de spieën. Als deze gietmortel hard genoeg is, verwijderd men de spieën en giet men de gleuven volledig met gietmortel.(pg 2-12; 2-13 fig II-20)

14. Leg het principe van de koppelbalken uit en maak hierbij constructiedetails.Koppelbalken zijn balken uit gewapend beton die op de funderingszolen steunen en deze onderling met elkaar verbinden. Ze kunnen onderling worden verbonden met gebetonneerde knopen, waarin de wachtwapening van de koppelbalken en eventueel de steunen wordt verankerd.(pg 2-13 fig II-21)

15. Leg het principe uit van de ongewapende funderingsstrook. Welke zijn hierbij de voorwaarden? Hoe wordt deze constructie verwezenlijkt? Hoe worden de breedte en de hoogte bepaald?Funderingsstroken zijn eigenlijk doorlopende zolen die onder de toekomstige dragende muren worden geplaatst Om de gronddruk en de zettingen te beperken kunnen de funderingsstroken worden verwijd. Zo’n T-vorm zorgen eveneens voor een verhoging van de stijfheid.De voorwaarden voor deze constructie zijn:

De weerstandbiedende laag bevindt zich niet te diep De toelaatbare grondspanning is groter dan 0.1N/mm² De last per strekkende meter fundering is voldoende klein(het gebouw is niet al te hoog: max

2à 3 verdiepingen) Het uigraven van sleuven levert geen overdreven extra kosten op Er is weinig gevaar voor differentiële zettingen. De stroken worden aangelegd tot op vorstvrije diepte( min 80cm onder maaiveld)

Bij het construeren van de funderingsstrook moet men eerst met een hydraulische graafmachine de sleuven uit graven. Deze sleuven worden daarna met een beton C16/20 of C20/25 gevuld. Nadat het beton gehard is, wordt hierop met funderingsmetselwerk een muur gemetseld waarop dan later de dragende bouwsteen van het gebouw geplaatst wordt.Voor de breedte van de funderingsstrook houdt men rekening met de muurdikte b, de toelaatbare grondweerstand D, de overgedragen belastingen Q en de noodzaak om de zettingen te beperken. Dit alles komt neer dat de B> b + 2x15cm en de hoogte H> b + 2d (~40cm).

16. Wat is het gevaar als een gebouw gedeeltelijk is onderkelderd? (betreffende de fundering en het hele gebouw). Maak hierbij ook de nodige figuren.Bij gedeeltelijke onderkeldering zijn er steeds scheuren te verwachten. Om dit te voorkomen zou men moeten zool Z2 op gelijke hoogte geplaatst worden als zool Z1 waardoor ze volledig buiten elkaar invloedszone bestaan. (pg 2-17 fig II-26)

17. Leg de principes uit van de gewapende funderingsstrook. Welke zijn hierbij de voorwaarden? Hoe worden deze constructies verwezenlijkt?Indien er ongewone toename is van belasting op bepaalde plaatsen dan moet men voorzien in gewapende funderingsstroken. Als bijvoorbeeld het terrein niet homogeen is of indien de grondkwaliteit onvoldoende is. Wapening zorgt ervoor dat de buiging, gronddruk en de zettingen verminderd worden en de stijfheid verhoogd wordt. De voorwaarden voor deze constructie zijn:

Toelaatbare gronddruk tussen de 0.05 en de 0.08N/mm² ligt Het is soms economischer indien de belasting op verschillende kolommen gelijk verdeeld

wordt. Door zijn grote stijfheid kan een gewapende funderingsstrook plaatselijk slechtere gronden

overbruggenDe uitvoering loopt analoog met het vorige alleen wordt hier nog gebruik gemaakt van een werkvloer en daarna wordt de wapeningskorf aangebracht. Deze werkvloer is voorzien van minsten 5cm stampbeton. Daarbovenop legt men de wapening en giet men de gleuven vol met beton. Men moet wel zorgen dat de werkvloer ten aller tijde nat wordt gehouden om de kwaliteit van het beton niet te doen zakken. (corrosiegevaar van de wapening verminderd, beton zal zich niet vermengen met zand van de onderbodem en er zal geen aanmaakwater uit het beton verdwijnen).

18. Hoe gaat men de strookbreedte van de funderingsstrook bepalen en uitvoeren?Bij bepaling van de strookbreedte van een funderingsstrook wordt meestal gebruik gemaakt van een gemiddelde strookbreedte. Dit komt omdat men onmogelijk de exacte belastingsverdeling kan bepalen en het is bovendien erg onpraktisch om met al teveel strookbreedten en wapening te werken. Indien men bijvoorbeeld wel vaststelt dat de belasting ongelijkmatig verdeeld is of de ondergrond niet homogeen is, kan men gebruik maken van een verstijvingsrib. Dit is een extra gewapend funderingsstrook die meestal bestaan uit een dubbele wapening(zowel boven als onder) om zowel de opbuigende als de neerbuigende momenten op te vangen.

19. Als de funderingsstrook onvoldoende breed is om de buigmomenten op te nemen, welk profiel zal men dan uitvoeren voor de funderingsstrook?Bij deze situatie zal men meestal een omgekeerd T-profiel gebruiken dat overeenkomstig is gewapend.(pg 2-22 fig II-34)

20.Schets de mogelijke krachtenoverdracht van de kolommen op de funderingszool en de doorlopende funderingsstrook.Pg 2-23 fig II-35

21. Wat is een algemene funderingsplaat? Wanneer wordt deze toegepast? Welke algemene opsplitsing maakt men en leg hun toepassing, aanwending uit. Maak hierbij de nodige figuren.een algemene funderingsplaat is een funderingsvloer die uit gewapend beton bestaat. Het is ontworpen om belastingen van de bovenbouw en van de onderbouw over de gehele oppervlak te verdelen. Deze algemene funderingsplaat wordt gebruikt indien de funderingsstrook niet volstaat. Wanneer bijvoorbeeld de samendrukbaarheid van de grond en zijn toelaatbare weerstand te klein zijn, kan je geen van de voorafgaande types gebruiken en moet men opteren voor een algemene funderingsplaat die ervoor zal zorgen dat de zettingverschillen zullen vermeden worden.Een algemene opsplitsing van de funderingsplaat maakt men door het verschil in stijfheid van de verschillende funderingsplaten. Bij stijve funderingsplaten worden de belastingen meer gelijkmatig verdeeld terwijl bij buigzame funderingsplaten een grotere krachtwerking ontstaat op de plaats waar de belasting uitgeoefend wordt. Een stijve funderingsplaat geeft een gelijkmatige verdeelde last waardoor de plaat in zijn geheel doorbuigt terwijl bij buigzame funderingsplaten de plaat enkel elasticiteit vertoon op plaatsen waar er belasting is. (pg2-27 fig II-40)

22. Welke mogelijke oplossingen bestaan er voor de min of meer stijve funderingsplaten? Hoe kunnen deze worden uigevoerd? Maak hierbij ook telkens een figuur.

Men kan opteren voor een vlakke funderingsplaat bestaande uit gewapende betonplaat met constante dikte en voorzien met boven- en onderwapening in beide richtingen

Of men kan opteren voor een geribde funderingsplaat bestaande uit een gewapende betonplaat met constante dikte en gewapende betonbalken, hetzij aan de onderkant, hetzij aan de bovenkant. Deze balken worden meestal geplaatst op plaatsen waar de belasting het grootst is(bijvoorbeeld onder muren)

Voor de constructie van dit type funderingen zie pg2-28 fig II-42

23. Bespreek de wapening bij de algemene funderingsplaten. Welke zijn de voordelen van deze platen? Wat zijn de voorwaarden? Hoe gebeurt de uitvoering?De wapening bij funderingsplaten bestaat uit boven- en onderbewapening. De onderbewapening neemt trek op aan de onderzijde. (max bij hoge belasting in de kelder en min gouddruk).De boven- bewapening neemt trek op aan de bovenzijde.(max bij geen belasting in de kelder en max gronddruk)De voordelen:

De last word zeer gelijkmatig over de grond verdeeld De verhoogde verstijving minimaliseerd de scheuren en overdreven vervormingen. Het is de oplossing voor een waterdichte kelder Bij slappen ondergrond kan men door middel van een funderingsplaat en wanden in

gewapend beton een kuip maken die als het ware op de grond drijft Voor kleinere gebouwen met verschillende weinig belaste muren is dit goedkoper.

De voorwaarden: De belasting op de kolommen wordt te groot De gronddruk is zeer klein (0.04-0.07N/mm²) Er zijn belangrijke zettingen te vrezen zoals kleigrond, diepgelegen turflaag,…

Uitvoering: Uitgraven van een ringsleuf om vorstvrije diepte te garanderen Uitgraven van sleuven voor de leidingen en de aardingslus Eventueel scheidingslaag in geotextiel aanbrengen 15-20cm grof gruis storten en verdichten Gieten van 5cm dikke werkvloer om verontreiniging van de wapening te vermijden Wapening, beschoeiing, buizen, voegen,… aanbrengen Beton storten Aftrekken met een trilbalk van het gestorte oppervlak Effenen van het oppervlak met een strijkspaan

24. Leg de mogelijke keuze uit van gewapend beton en staalvezelbeton voor de uivoering van funderingsplaten/bedrijfsvloeren? Beschrijf beide. Geef de voordelen en de nadelen.Gewapend beton is de meest gebruikte techniek waarbij het beton gewapend wordt met netten over de gehele oppervlak.Staalvezelbeton is een techniek waarbij de wapening gebeurt door middel van staalvezels die willekeurig verspreid zijn in het beton. Dit heeft als gevolg dat het in tegenstelling tot beton toch tegen trekkrachten is bestent. Bij het gebruik van staalvezelbeton wordt achteraf wel nog een nabehandelingproduct op het oppervlak gespoten die dient als waterdichte film waardoor het beton niet zo rap zal uitdrogen. De voor en nadelen van staalvezelbeton zijn:Voordelen:

De wapening is meer homogeen verspreid waardoor hoeken minder makkelijk kunnen afbreken

Er is een betere impact- en explosieweerstand De vezels hebben een remmende invloed op scheurvorming Er kan meer breukenergie opgenomen worden door het beton De vermoeiingsweerstand neemt toe

Nadelen: De mengtijd is langer Naarmate er meer vezels zijn toegevoegd neemt de verwerkbaarheid van het betonmengsel

ook af Tijdens het storten van het beton kunnen de vezels een bepaalde voorkeursrichting vertonen De verdichtingfase duurt langer.

25. Wat is het doel en reden van de ondergronds bouwconstructies?Het voornaamste doel van de ondergronds bouwconstructie is het creëren van ruimte, wat belangrijk is gezien de stijgende bevolkingsdichtheid en het gebrek aan bouwgronden.

26. Geef een beknopt overzicht van de soorten kelders. Geef hierbij ook voldoende uitleg en bespreek de voordelen.1.Gemetselde keldersDit zijn kelders die opgetrokken werden met behulp van snelbouwblokken(holle of volle stenen). De grootte en de kwaliteit van die blokken wordt gekozen in functie van de stabiliteit. Om de kelder waterdicht te maken maakt men bij goed drainerende gronden gebruik van teer en bij een nattere ondergrond kan men overgaan op gespecialiseerde mortels, coatings, dubbelemuren en binnenbekuiping* aan de binnenkant van de muren. Een extra voorziening tegen waterinfiltratie is het plaatsen van een pompputje die er voor zorgt dat binnengedrongen water kan weggepompt worden.Voordeel bij dit soort kelders is dat het metselen relatief rap gaat en de afmetingen door de bouwheer zelf kunnen bepaald worden.2.kruipkeldersEen kruipkelder wordt meestal gemetst indien de grond moeilijk kan afgegraven worden. Het wordt op dezelfde manier gemetseld als vorige soort. Maar het heeft maar een minimale vrije hoogte van 80cm. Het grote voordeel van een kruipkelder is dat de afvoerleidingen van de riolering bereikbaar blijven.*bekuiping is een het waterdicht houden van een kelder. Hierin hebben we buitenbekuiping die gebeurt door de snelbouwstenen te cementeren en te vertinnen en binnenbekuiping waar we soepele en stijve binnenbekuiping hebben.Soepele binnenbekuiping is het bekleden van de kelderwand met een soepele waterdichte folie en dit wordt dan beschermd met gewapend metselwerk.Bij stijve binnenbekuiping plaatst men vochtwerend pleisterwerk tegen de wand(nadeel: scheuren zijn rap gemaakt als er vervorming optreedt)

3.Gegoten KeldersMen kan ook opteren om een kelder ter plaatste te laten gieten. De aannemer voorziet dan bekistingplaten waartussen het beton kan gestort worden. Dit heeft al gevolg dat men extra bewapening kan plaatsen als de kelder belast wordt door een grote zijdelingse druk. Andere voordelen van deze soort zijn:

Ze garanderen grotere waterdichtheid dan gemetselde kelders. De wanden zijn glad De uitvoeringstermijn is korter in vergelijking met gemetselde kelders.

Nadeel is wel dat het iets duurder is.4.Prefab KeldersIndien de kelder kleinere afmetingen heeft opteert men soms voor prefab kelders. Deze worden direct op de werf geleverd en kunnen ook een dragende functie hebben. Nadeel is wel dat men gebonden is aan de standaardafmetingen. De voordelen daarentegen bij deze soort zijn:

De plaatsing is eenvoudig Mits een goede voorbereiding (gat graven) is een prefab kelder snel geplaatst Goede waterdichtheid

27. Welke zijn de eisen warmee een ontwerper dient rekening te houden bij het ontwerp van een kelder? Bespreek deze eisen beknopt.1. Sterkte-eisenDe ontwerper moet er mee rekening houden dat de optredende spanningen(gronddruk, grondwaterdruk, bovenbelasting,druk-, trek-, buig-, en schuifspanningen) met enige reserve kunnen worden opgenomen door wanden en vloeren. (pg 3-5 fig III-2)2. StijfheidseisenStijfheid dient over de hele lengte en breedte van de kelder groot genoeg te zijn dat het eventuele zettingen binnen de toegestane normen blijven. Lange kelderwanden dienen verstevigd te worden met dwarsmuren, grote vloervelden moeten voldoende dik zijn of met verstevigingribben voorzien worden en het belangrijkste: bij het overgaan van het ene constructieonderdeel naar het andere dient:

Een wand een stijf geheel te vormen met de vloer, anders kans op scheuren(fig III-4) Het opgaande metselwerk een stijf geheel te vormen met de wand( fig III-5) Hoger gelegen funderingen en kelderkoekoek een stijf geheel te vormen met de

kelderwand(fig III-6 en III-7) Men soms de vaste grond van een binnengebied los te maken zodanig dat de vloer gelijke

zetting krijgt (fig III-9 – fig III-11)3. WaterdichtheidseisenEen van de belangrijkste eisen van allemaal is ervoor zorgen dat de kelder waterdicht blijft. Een kritiek punt hierin is de aansluiting van de vloer op de wand. Om dit waterdicht te houden zijn er verschillende manieren(zie fig III-12). Bij elke methode is het zeer belangrijk dat de stortnaad tussen de wand en de vloer goed aangebrand wordt en 100% waterdicht blijft. Men kan dit doen door het naar boven brengen van de stortnaad d.m.v. een kim(fig III-13), het onderbreken van de strotnaad d.m.v. een strip of het instorten van een geperforeerde slang(fig III-14). Helaas bieden deze oplossingen geen garantie op een waterdichte stortnaad. De meest betrouwbare manier is door het stortvlak schoon te spuiten met een hogedrukspuit waardoor de cementhuid verwijderd wordt en waardoor er een goede aanhechting is tussen de wand en de vloer. Aan de buitenkant van de stortnaad wordt een strook dakbedekking aangebrand(fig III-15)

4. Luchttoetrding en lichttoetredingLucht- en lichttoevoer kunnen ofwel op een mechanische manier worden aangebracht in een kelder ofwel wordt een kelderkoekoek-toepassing gebruikt. Belangrijk hierbij is dat het kelderraam waterdicht wordt aangesloten op de kelderwand. Zeker als deze zich onder de grondwaterstand bevindt. Meestal worden de bakken in het wit geschilderd omdat deze het buitenlicht meest reflecteren. Indien de koekoek zuid-westelijk is georiënteerd zal men iets voor regenwaterafvoer moeten voorzien (fig III-16 – III-20)5. Situering van de kelderAls men zo weinig mogelijk plaats wil verliezen, plaats men meestal de trap naar de kelder onder de verdiepingstrap.

28. Geef bij de opgegeven figuur uitleg en duid op de figuur alle onderdelen aan.Zie vraag 27 (figuren pg 3-4 – 3-14)

29. Bespreek de opgegeven eis volledig en maak duidelijk schetsen: sterkte-eisen, stijfheidseisen, waterdichtheideisen, lucht -en lichttoetreding, situering van de kelder.Zie vraag 27(schetsen pg 3-4 – 3-14)

30. Bespreek de verschillende onderdelen/het opgegeven onderdeel bij de constructie/uitvoering van een kelder volledig: put, vloer, wanden, dek(uitvoering, onderverdelingen, functies, bescherming, wapening, bekisting, centreerpennen, paneelbekisting, neus aan de kelderwand, verloren bekisting, dilataties en krimpstroken…). Maak hierbij duidelijke schetsen.1. LiftputBij verdiepingsbouw wordt meestal gebruik gemaakt van liften en is er dus een liftput nodig. Dit is een put die nog dieper wordt gegraven dan het kelderniveau en kost 4à5 dagen extra bouwtijd. Tijdens het ontgraven van de liftput wordt plaatselijk de grondwaterstand verlaagd. Op de bodem(waar het regenwater zich zal verzamelen) van de liftput wordt eerste een werkvloer van stampbeton gemaakt en daarboven op wordt dan de liftputvloer geplaatst met de nodige bewapening. Op deze betonvloer wordt dan de binnen- en buitenbekisting aangebracht waaruit dan de liftputwanden worden gestort. Hier is de stortnaad extra van belang want lekkages vermaken is achteraf niet eenvoudig. Daarna wordt de buitenbekisting verwijderd en de talud weer aangevuld.Om waterdichtheid te garanderen en bouwtijd te verminderen kan men gebruik maken van prefab liftputten die dan vasthangen aan de keldervloer.2. KeldervloerFuncties van de keldervloer:

Draagvloer Overdrachtconstructie tussen het gebouw en de ondergrond Waterdichte laag tussen de grond en het gebouw

Bij een kelder op palen komt onder de keldervloer ter plaatse van de kelderwand een balk om strotbelasting van de kelderwanden naar de palen over te brengen. Maar hiervoor is de vloer meestal te dun(indien dit niet zo is hoeft men voor geen verdikking te zorgen, enkel extra bewapening is aangewezen) en verdiept men de rand van de keldervloer om zo een grotere constructiehoogte te krijgen. Indien de buitenkant van de keldervloer gelijk is aan de buitenkant van kelderwand ontstaan 2 problemen:

De betonpaal kan niet recht onder de wand komen Buitenbekisting moet apart in het talud ondersteund worden

De beste oplossing is om de buitenkant van de keldervloer groter is dan de buitenkant van de kelderwand want dan staat betonpaal mooi onder de wand en kan de buitenbekisting op de keldervloer rusten wat een grotere ondersteuning geeft.

In de kelder is meestal een laag water aanwezig van regen en cement. Indien men deze kelder dus wil gebruiken tijdens de bouw is het aan te raden om een tijdelijk waterafvoersysteem te voorzien. Hemelpijpen met T-stuk en mof zorgen voor afvoer naar een put met dompelpomp.Indien het uitzicht van de keldervloer ook belangrijk is gebruikt men een gepolierde vloer. Dit bestaat erin om de bovenste laag van het beton weg de wrijven als het beton nog niet uitgehard is en daar wordt dan een mengsel van cement en kwarts opgestrooid.3. KelderwandenEen kelderwand heeft als functies: constructief, waterkerend, grondkerend, belastingoverdracht.We hebben 2 mogelijk uitvoeringen: gemetselde of gewapend betonnen kelders.Bij de gemetselde kelders moet men onderscheid maken tussen kelders boven de gekende grondwaterstand en kelders beneden de hoogst gekende grondwaterstand. 3.1. gemetselde kelders3.1.1. boven de hoogst gekende grondwaterstandHier moet niet echt rekening worden gehouden met opstijgend vocht enkel met sijpelend vocht. Oplossingen hiervoor zijn:

Zelfklevend dichtingsmembraam Plastisch bitumenderivaat Noppenmatten uit polyetheen Beste oplossing: combinatie van afdichting en drainage op het diepste punt

De uitvoering van de kelderwand dient aan enkele hoge eisen te voldoen: Bakstenen van een geschikt klinkerkwaliteit toepassen Zorgen voor het juiste vochtgehalte van de bakstenen voor het metselen Sterke metselmortel gebruiken Goed vol en nat metselen Constructief metselverband kiezen(bv kruisverband)

(Afb III-30)3.1.2. beneden de hoogst gekende grondwaterstandHier moet de wanden worden behandeld tot aan het hoogst mogelijk grondwaterniveau plus 20cm marge. Eerst en vooral moet men de wanden proper maken.(verwijderen van alle vuil zonder gebruik te maken van chemische reinigingsmethoden)Tijdens het storten van het beton wordt bemaling gebruikt om het grondwaterpeil tot minimaal 40cm onder de bouwputbodem te krijgen. Men mag deze bemaling pas stoppen als er genoeg bovenbouw aanwezig is(om de grondwaterdruk te kunnen weerstaan afb III-33).Hier moet extra aandacht worden besteed aan de stortnaad. Dit kan op verschillende manieren:

Op de nog vrij vers gestorte betonnen keldervloer wordt de verhoogde stortnaad gestort tussen twee baddingen(fig III-34)

Ingestorte behandelde stalen of kunststof strook waarbij de overlappende naden van de stroken waterdicht dienen gemaakt(fig III-35)

Op voldoende diepte onder het maaiveld gaat de gemetselde kelderwand over op het opgaand metselwerk.(fig III-36)3.2 gewapend betonnen kelders3.2.1 uitvoeringNa het uitgraven van de bouwput giet men de werkvloer(fig III-37). Daarna zet men de randbekisting recht en plaatst men de vloerbewapening met stekeinden(fig III-38). Daarna wordt de keldervloer gestort. Op de vrij vers gestorte vloer stelt men een raamwerk van kepers en stort men de verhoogde stortnaad (fig III-39). Indien de vloer beloopbaar is kan men de wandbekisting plaatsen. De verhoogde stortnaad is een prima aanslag om de bekistingwanden tegenaan te stellen.

Opbouw van de wandbekisting gebeurt als volgt: Men plaatst grondregels tegen de stortnaad op maat en waterpas( fig III-40) Men plaatst de binnenbekisting van de hoeken naar de sluitstrook(fig III-40) Plaats de richtgordingen en de stijlen (fig III-41) Stel de eerste laag schotten te lood met behulp van schoren of stempels(fig III-42 – III-43) Plaats de volgende laag schotten, tot de gewenste hoogte (fig III-44) en controleer de

maatvoering, de te lood stand en de stabiliteit en de dichtheid van het geheel. De schotten worden van stekkendozen of stekkenplanken voorzien op plaatsen waar

binnenwanden komen(fig III-45) De schotten worden met ontkistingsvloeistof bespoten Het wapeningsnet voor de wand wordt geplaatst en verbonden met de stekeinden(fig III-46) De stortnaad wordt proper gemaakt en aangebrand De buitenschotten worden op de juiste wanddikte aan de binnenschotten gekoppeld met

trekstangen of centerpennen (fig III-47 – III-49) Het storten van de wanden kan nu van start gaan (fig III-50)(in lagen!) Men spaart soms luiken uit aan de onderzijde van de bekistingwanden om zo de stortnaad te

kunnen schoonspoelenTijdens het storten van het wanden kunnen er enkele problemen optreden:

Het storten van de volgende laag duurt soms te lang waardoor er een naad ontstaat tussen de twee lagen

Er zit een lek in de bekistingswanden en er stroomt cementwater in het beton waardoor de er grindnesten ontstaan en er zwakke plekken in de wand komen

De tijd tussen het gieten van de vloer en de wand was te groot (vloer verhardingsvoorsprong) waardoor de vloer de wand afremt en er ontstaan trekspanningen en verticale scheurtjes.

Scheurvorming kan men voorkomen door: Gebruik van traagverhardend cement voor de vloer Vloer en wand zo snel mogelijk na elkaar storten Verlaging van cement- en watergehalte m.b.h.v. plastificeerder Toevoeging van extra horizontale bewapening Het beton vochtig houden om snelle uitharding te voorkomen

Ook hier moet extra aandacht worden besteed aan de stortnaad. Dit kan ook weer op verschillende manieren(zie vraag 27 punt 3). Bij de overgang van de kelderwand naar de spouwmuur is de neus van de kelderwand noodzakelijk. Het zorgt ervoor dat de kelderwand niet te breed moet uivallen.(fig III-52). Indien de belasting niet symmetrisch is verdeeld over de kelderwanden moet gebruik gemaakt worden van penanten die de belasting van bv een betonkolom symmetrisch zal verdelen.Dit geeft wel extra werk bij de wandbekisting.3.2.2 wandbekistingDe binnenzijde van de bekistingpanelen (stelkist) wordt met (enkele of dubbele) schoren verticaal gehouden. Aan de stelkist wordt dan de bewapening gevlochten voor de kelderwanden. De buitenzijde van de bekistingpanelen (sluitwand) wordt samen gehouden met centerpennen.Boven aan de stelwand wordt een stortsteiger gemonteerd. Hiermee kan men de kubel bedienen.(afb III-55)3.2.3 centerpennenDeze zijn nodig om de druk van het gestorte beton te weerstaan. We hebben 4 verschillende soorten: (fig III-56)

Een betonblokje ter lengte van de wanddikte waardoor de centerpen wordt gestoken. Kunststof pijp met aan beide kanten een mof om het drukvlak naar de kist te vergroten. 2 conussen met inwendige schroefdraad die met een draadeind zijn gekoppeld. Om de holle

ruimte te voorkomen onderaan het draadeind die ontstaat tijdens het storten voorziet men een stalen plaatje in het midden.

Na het verwijderen van de wandkist worden de conussen verwijderd en worden de gaten gevuld met proppen lijm of kunststof.

3.2.3 PaneelbekistingDeze panelen zijn verkrijgbaar in alle maten en gewichten(standaard 2.7x1.35). Ze zijn wel duur. Ze zijn voorzien van een metaalprofiel met daartussen multiplex-platen en hier en daar een opening voor de centerpennen. Door het randprofiel kunnen de panelen door middel van een klem aan elkaar worden gekoppeld.3.2.4 Neus aan kelderwandOm de neus direct bij het storten van de kelderwanden mee te storten is de constructie van de wandbekisting veel te complex. Daarom kan men ofwel een stekkenbak aanbrengen in de wand waar al de wapening voor de neus ook aanwezig ofwel kan man eerst de wanden storten tot aan de neus en dan het overblijvende stuk samen met de neus.(fig III-60)3.2.5 kelderwand met verloren bekistingWorden gebruikt indien er geen ruimte is voor wandbekisting. De breedplaat is een betonplaat van ongeveer 5cm dik en wordt met schoren op zijn plaats gehouden.(afb III-61). Er zijn echter ook nadelen bij deze techniek:

Duurder Langere bouwtijd(speciaal gemaakt worden) Geen waterdichte aansluiting met de vloer

3.2.6. dilataties en krimpstrokenBij grote gebouwen wordt de bovenbouw stapsgewijs gedaan waardoor de zettingen stapsgewijs zullen toenemen en dus de kans op krimpscheuren vergroot. Dit probleem kan men oplossen door ofwel krimpstroken(tijdelijk) ofwel dilataties (permanent) aan te brengen. Hierbij wordt om de 30à40m een zogenaamde zetvoeg voorzien met een dilatatie profiel(hard rubberen strook) in verwerkt. Dit beperkt de vervormingen.(fig III-62) Krimpstroken zijn hetzelfde, alleen wordt hier de opening open gelaten en wordt er geen gebruik gemaakt van dilatatie profiel(fig III-63)4. KelderdekHet kelderdek is in principe een begane grondvloer. Voor de uitvoering wordt meestal breedplaten als verloren bekisting gebruikt. Andere grote bekistingelementen zijn niet geschikt omdat ze nog door het trapgat moeten worden getransporteerd.Algemeen beeld: afb III-64

31. Geef bij de opgegeven figuur uitleg en duid op de figuur alle onderdelen aan.Zie vraag 30 (figuren pg 3-15 – 3-38)

32. Bespreek de voordelen van prefabkelders versus gemetselde/ter plaatse gestorte kelders. Minder duur Wordt veel rapper geplaatst Gegarandeerd waterdicht Ze zijn vervaardigd uit hoogwaardig beton en hebben dus lange levensduur De binnenkant is eenvoudig af te werken Meestal geen bronbemaling nodig

33. Bespreek de opgegeven soort(en) van prefabkelders volledig: niet-dragende en dragende prefabkelders (omschrijving, plaatsing, ev. Onderverdeling…)1. Traditionele prefabkelder( niet-dragende kelder)1.1 omschrijvingKelders die leverbaar zijn in verschillende standaardmaten. Het wordt meestal gebruikt om plaats te winnen door de bouwheer. De waterdichtheid is gegarandeerd door:

Hoogwaardig machinaal getrild beton Gewapend beton Dichtingmiddel in de massa Cementering en bitumenemulsie

De wanden worden best geverfd met waterdichte producten om condens te vermijden op de muren.Dakplaat wordt meestal ook in prefab geleverd (opening voor trapgat: 80x180) maar deze wordt pas na het plaatsen van de kelder erop bevestigd.De plaatsen waar de meeste grond- en waterdruk ontstaan wordt er voor dikker en extra bewapening gezorgd.Zware lasten van bovenstaande muren moeten door bovenbalken worden verwijderd.1.2. PlaatsingDe plaatsing gebeurt door middel van een kraan die 4 hijskabel aan de 4 hijsogen(steken uit de wanden) vastmaakt(eventueel voorafgegaan met een bronbemaling). Deze mogen niet te kort zijn anders dreigt het gevaar dat de kelderwanden zullen vervormen. Als de kelder geplaatst is moet de kelder tot aan het grondwaterniveau gevuld worden met water. Dit om het opdrijven van de kelder te voorkomen. (tijdens vrieskou moet het water wel ijsvrij worden gehouden).2. Kelders met dragende functieDit is een onderdeel van de constructie waarbij de overdracht van de belastingen worden overgedragen via de wanden naar de vloer2.1 prefab kelder2.1.1. OmschrijvingHet is vervaardigd uit hoogwaardig en machinaal getrild beton. De vloerplaat is minimum 15cm dik en bevat boven- en onderbewapening die wordt gezien als een algemene funderingsplaat die alle belastingen zonder vervorming overbrengt naar de draagkrachtige grond. De wanden hebben een dikte van 12.5cm en er is mogelijkheid tot oplegging van vloerelementen. Daar waar er contact is met de grond werd er onder druk bitumenemulsie aangebracht. De ventilatie wordt bovenaan de wanden voorzien2.1.2. PlaatsingEerste en vooral moet men ervoor zorgen dat de bouwput volledig vlak is en dat de plaatsing in een droge grond gebeurd(bronbemaling!). Na het plaatsen van de kelder dient de bouwput terug opgevuld te worden met machinaal verdichte grond. Eventueel moet de kelder gedeeltelijk worden gevuld met water om opdrijven van de kelder te voorkomen.De verluchting gebeurt door middel van 2 verluchtingsbuizen met een minimale doorsnede van 15cm in de daarvoor voorziene openingen. Deze buizen worden dan via de kortste weg naar een spouw of naar openlucht gevoerd. Het opstoppen van de verluchtingsgaten rond de verluchtingsbuizen gebeurt door middel van cementmortel. Indien de waterstand hoger komt als de onderkant van de verluchtingsbuizen, moet men gebruik maken van een draineerbuis.Het schilderen van de muren gebeurt met dampdoorlatend en waterdicht product zodanig dat men condens kan vermijden. Dit kan tamelijk snel na de plaatsing van de kelder gebeuren. De betegeling daarentegen mag slechts na 2jaar gebeuren.

2.2 Semi-prefabkelder met dragende functie2.2.1. omschrijvingHet is een kelder die uit geprefabriceerde elementen van gewapend beton bestaan.De vloerplaat heeft een dikte van 20cm en bevat onder- en bovenbewapening. Het bevat tevens een waterslot ingewerkt en zijn tevens wachtstaven voorzien.De wanden zijn van het type “holle wand”. Ze bestaan uit twee perfect evenwijdig, aan elkaar gestorte breedplaten(5cm dik). Ze zijn aan elkaar bevestig met tralieliggers over een afstand van 15cm. De ruimte tussen de twee platen wordt gevuld met getrild beton(op de werf) waaraan de nodige toeslagstoffen voor verwerking en waterdichting zijn toegevoegd. Ook hier wordt aan de bovenkant van de wanden ventilatie voorzien.2.2.2. PlaatsingOok hier moet de bouwput vlak en droog zijn. De wanden worden één voor één geplaatst terwijl de breedplaten worden ondersteunt door schoren. De schoren worden dan verwijderd om de laatste wand te plaatsen. De wanden kunnen dan door de aangebrachte voorzieningen aan elkaar bevestigd worden. Nu kunnen de muren de holle wanden worden gestort. En ook hier moet de grond rond de kelder opgevoerd worden en de kelder eventueel gevuld worden met water tegen het opdrijven van de kelder.

34. Bespreek de monolithische kelders volledig: omschrijving, plaatsing,…Omschrijving:Monolithische kelders wil zeggen dat ze uit één stuk bestaan zonder aansluitnaden. Lekkage is dus niet mogelijk. Er wordt gebruik gemaakt van maatvaste stalen bekisting waardoor de vloer vlak is, de wanden strak en de hoeken recht. Deze techniek zorgt ook voor een goede hechting op de kim en een garantietermijn op waterdichtheid van 10jaar.Plaatsing: Dit soort kelder is niet gefundeerd maar wordt via funderingsbalken opgehangen aan het huis. De bouten die zorgen voor het ophangsysteem zijn standaard al aangebracht waardoor de plaatsing tamelijk rap gebeurt

35. Bespreek de verschillende prefabwandsystemen: massieve wanden, holle prefabwanden, iso-massiefwandsystemen,… (omschrijving, plaatsing, voordelen,…)1. massieve wandenIn de fabriek gefabriceerde wanden met een dikte van 20à30cm dikt en relatief kleine afmetingen. Dit zorgt voor veel naden en dus is er extra veel aandacht nodig aan de buitenzijde om deze waterdicht te maken en de stabiliteit te onderhouden.Door het hoge eigengewicht zijn ook zware kranen nodig en door het ontbreken van een onderlinge koppeling van de elementen is de waterdichting op langere termijn onzeker.2. Holle wand prefab elementenZie plaatsing van semi-prefabkelder3. Iso massiefwandsysteemDit soort wandsysteem bestaat aan de buitenzijde uit XPS isolatie(rot- en schimmelbestendig) en aan de binnenzijde uit vezelcementplaat. Dit alles wordt door tralieliggers met elkaar verbonden. De wandelementen zijn standaard 60cm breed en 3.2m hoog. De gewafelde structuur van het isolatiemateriaal zorgt voor een betere hechting met het beton. De plaatsing gebeurt als volgt:Eerst worden de verschillende muurelementen aan elkaar gelijmd. Schoren zorgen ervoor dat de elementen loodrecht blijven staan. Eventueel wordt tussen de wanden nog extra bewapening aangebracht en worden gaten in de wandelementen opgespoten met PUR-schuim. Indien al deze voorbereidingen zijn getroffen kan met een rotorpomp met een laag debiet, het vulbeton(hoog vloeibaar, zelfverdichtend, snelverhardend en eventueel vezel versterkt) in de wandelementen gestort.

De voordelen van dit soort wandsysteem is: geen koudebruggen snelle verwerking: 15 min/m² weinig afval geen ontkisten gemakkelijk transport licht in gewicht geen gaten t.g.v. doken in de wand; dus geen lekkagemogelijkheid gladde binnenzijde levering op maat korte levertijden: ca 15 dagen na goedkeuring tekeningen absolute ontwerpvrijheid

36. Bespreek de kenmerken en de plaatsing van het isolatiemateriaal. Maak hierbij duidelijke figuren.De beste plaats om isolatie aan te brengen in je kelder is aan de koude zijde van de constructie. Deze thermische isolatie bevind zicht tussen de waterdichte keldermuur en de grond. Isolatie is ook afhankelijk van de functie van de kelder. Indien deze wordt gebruikt als opslagruimte hoeft isolatie niet echt (vochtigheid gaat wel omhoog) terwijl als de kelder als leefruimte wordt gebruikt is isolatie wel aan te raden.

37. Aan welke materiaaleisen moet de kelderisolatie voldoen?De materiaaleisen voor kelderisolatie:

een hoge thermische weerstand een hoge drukweerstand, ook bij langdurige belasting praktisch ongevoelig voor vochtopname ongevoelig voor vries/dooi cycli uitstekend bestand tegen veroudering ongevoelig voor schimmels en bacteriën geen voedingsbodem voor insecten en knaagdieren moeilijk ontvlambaar om een blijvende werking te waarborgen, mag de isolatie niet uitzakken makkelijk verwerkbaar

38. Bespreek het opdrijven van kelders. Hoe kan dit vermeden worden?Het gedeeltelijk opvullen van de kelder met water is noodzakelijk wanneer het eigengewicht van de kelder en de grondbelasting, rustend op de vloerplaat, onvoldoende zijn om bij hoge grondwaterstand opdrijven van de kelder te voorkomen.Men kan dit vermijden door gebruik te maken van trekpalen. Om de trekkracht te kunnen opnemen moet men de paal wapenen over gans de paallengte. De bevestiging aan de vloerplaat gebeurt door wachtstaven.

39. Bespreek het opgegeven systeem van bronbemaling.1. zwaartekrachtbemalingMen boort op afstanden van 3à5m gaten van 10 à 30 cm diameter waar ze een geperforeerde bronbuis insteken met een diameter van 5 à 15cm diameter. De ruimte tussen deze buis en de opening wordt gevuld met grind en gus. Nu wordt in die bronbuis een zuigbuis geplaatst die op een ringleiding is aangesloten met daartussen een afsluiter. De ringleiding wordt aan een zuigpomp gekoppeld en zuigt zo al het water uit de grond. Indien er op bepaalde plaatsen geen water wordt weggepompt sluit men de afsluiter waardoor andere bronnen meer zuigkracht hebben. (fig III-76 – III-78). Het proefgat centraal gelegen controleert het waterniveau.2.Vacuümbemaling

Dit is een bronbemaling die afgesloten is van de buitenlucht. De zuigbuizen worden rechtstreeks door spuiten in de grond gedreven en aangesloten op een ringzuigleiding en een vacuümpomp. Omdat de geperforeerde zuigbuis geen lucht toelaat, ontstaat rondom de filters een groot gebied met verlaagde grondwaterdruk die steeds meer grondwater naar zich toetrekt. Deze techniek is geschikt voor gronden met minder goede waterdoorlatendheid

40. Bespreek de grondschermenIndien men ruimtegebrek heeft bij het loodrecht afgraven van een bouwput, of indien men bronbemaling wil toepassen zonder water te onttrekken van naburige huizen(ontstaan van ongelijkmatige zettingen) of de omliggende grond en grondwater van stortplaatsen wil beschermen, gebruikt men grondschermen. 1.DamwandenDamwanden van hout, staal of beton drijft men in de grond, de bouwput wordt ontgraven waarna een schone kelderwand van beton of metselwerk tegen deze verloren damwand aangebracht wordt.Houten damwanden gebruikt men meestal bij niet al te diepe bouwputten.Stalen damwanden past men toe in omvangrijke bouwputten waar behoorlijke grond- en grondwaterdruk te verwachten is. Extra stevigheid kan eventueel aangebracht worden door ankers in de omringende grond. Deze ankers worden op de volgende manier in de nabij grond geplaatst:Door gaten in de damwand wordt een buis in de grond gestoken waar een ankerstaaf wordt in geplaatst. Door deze ankerstaaf wordt een cementgebonden mengsel ingespoten en weer onttrokken waardoor dit voortdurend onder druk komt te staan en de stalen damwand tegen houdt.(figIII-84)2.DiepwandenDit zijn wanden die in de diepte worden geplaatst om water- en gronddruk tegen te gaan.Uitvoering gaat als volgt:Met een speciale diepwandgrijper wordt de sleuf gegraven. Die sleuven wordt gevuld met bentoniet(in rust geeft het een steunende functie en voorkomt het dat de sleuf kan instorten).Daarna plaatst men de wapening in de sleuf en stort men daarna de sleuven vol met beton terwijl het bentoniet wordt afgezogen en in het volgende wanddeel giet.(fig III-87)3.BoorpalenBoorpalen worden om de andere ongewapend – gewapend gevormd. Ze worden overlappend aangebracht en geven zo ook steun aan de aanliggende grond4. chemische injectieChemische injecties veranderen de oorspronkelijke grondeigenschappen waardoor men muren extra kan ondersteunen, grondkerende wanden construeren,…

41. Bespreek kort de beschermingssystemen met betrekking tot vocht in kelders.1. WaterkeringMen kan water tegenhouden door op de juiste plaats een waterkerend scherm te voorzien. Het is wel noodzakelijk dat het scherm en het gebouw permanent weerstand kunnen bieden tegen de maximaal te verwachten waterdruk.2. DrainageDit is een weg of zone waarlangs het water kan wegstromen. Hierdoor wordt de waterdruk beperkt. Het water dient opgevangen te worden in het laagste punt door middel van collectorbuizen. Nadeel hiervan is de permanente werking van het systeem(verstoppingen van de draineerlaag)Belangrijke begrippen hierbij zijn:Permittiviteit: bij het stromen van het water loodrecht op de wand wordt er een filter geplaatst op de wand die het water dan naar de draineerlaag stuurt. De permeabiliteit(doorlatendheid) gedeeld door de dikte van de filter wordt de permittiviteit genoemdTransmissiviteit: het maximale debiet dat in het vlak van het materiaal kan afgevoerd worden per strekkende meter muur wordt de tramissiviteit genoemd42. Welke zijn de voordelen van de prefabvloeren?

structurele kwaliteit (sterkte, stijfheid, scheurvorming) overspanning over grote afstand montagesnelheid ogenblikkelijke beschikbaarheid veilig werkplatform termijnen voor ontwerp en levering brandweerstand van de vloer thermische en akoestische isolatie

43. Bespreek de vloeropbouw en de verschillende soorten draagvloeren.Vloeren zijn meestal opgebouwd uit verschillende lagen:

draagvloer: deze vormt de eigenlijke draagconstructie. Ze brengen de belastingen over naar ofwel wanden,balken,kolommen,.. ofwel naar de grond

afwerking van het bovenvlak:o vloerbedekking boven de tussenlagen(dekvloer,vloerisolatie,scheidingslagen) of

onderlaag(uitvullingslaag)o vlinderen* van het nog niet verharde betono verhoogde vloer

afwerking van het ondervlak: het plafond kan rechtstreeks tegen de draagvloer aangebracht worden

de indeling van de draagvloeren wordt op basis van het materiaal gedaan. Stalen draagvloer

o Stalen ribben- en roostervloeren: deze vloeren bestaan uit stalen liggers waarop vlakke stalen platen of vloerroosters worden bevestigd.(bv industriële platformen)

o Staalplaat- betonvloeren: dit type bestaat uit verzinkte, geplooide stalen dakplaten. Ze verkrijgen hun sterkte vanwege de vorm waarin ze geplooid zijn. De platen op zich kunnen enkel als dakplaten worden gebruikt. Indien er nog beton wordt opgegoten kan het ook dienen als vloer.

Betonnen draagvloero Ter plaatse gestorte betonvloero Vloerplaat op volle grondo Prefab betonvloeren

Holle vloer elementen of welfsels(fig IV-21) Breedplaatvloeren of predallen(fig IV-32) Vloeren uit balken en potten(fig IV-50-IV-51) Vloerplaten in cellenbeton: gewapend en kunnen een ruimte overspannen

van 6à7m. Geprefabriceerde geribde vloerelementen in beton: deze zijn in verschillende

vormen beschikbaar. U-elementen,T-elementen en TT-elementen die uitstekend is voor grote overspanningen en zware belastingen

Glazen draagvloer

*vlinderen: het is een manier van afwerken waardoor het oppervlak van de vloer zeer glad wordt. Dit gebeurt door middel van een vlindermachine de bovenkant van het nog niet verharde beton kan glad schuren.

44. Bespreek de verschillende types dekvloeren Hechtende dekvloer: de dekvloer hecht door zijn samenstelling en zijn uitvoering a/d

draagvloer Niet-hechtende dekvloer: de dekvloer is van de draagvloer gescheiden door middel van een

scheidingslaag Zwevende dekvloer: de dekvloer wordt op een min of meer samendrukbare isolatielaag

gestort, waardoor hij bepaalde bewegingen kan ondergaan Dekvloer voor vloerverwarming: de dekvloer wordt gestort op onderliggende

verwarmingselementen, die zelf op of in de isolatie rusten.

45. Welke soorten voegen kan men in een vloer aantreffen. Geef uitleg.

Bewegingsvoegen (zettingen en uitzettingen) van de ruwbouw, die in de dekvloer moeten overgenomen worden

Omtreks- en scheidingsvoegen(uitzetvoegen), te voorzien in niet-hechtende dekvloeren Bouwvoegen in de dekvloer(stort- en krimpnaden)

46. Geef de voornaamste soorten prefabvloerstystemen + een bijhorende tekeningZie vraag 43

47. Welke zijn de voornaamste constructieve eisen/bijkomende eisen die aan de prefabvloeren worden gesteld?

Mechanische sterkte: stabiliteit:o De draagvloer moet voldoende sterk zijn om alle verticale belastingen te drageno De vloer dien de horizontale belastingen(wind) naar de verschillende

stabiliteitselementen over te brengeno De draagvloer moet de stabiliteit van verticale gevels verzekereno Draagvloer dient een zekere weerstand te bieden tegen voortschrijdende instortingo De draagvloer moet voldoende stijf zijno Betonnen vloeren moeten bestand zijn tegen scheurvormingo De draagvloer mag niet gevoelig zijn voor trillingen

Brandveiligheid Thermische en akoestische isolatie

48. Hoe gebeurt de indeling van de prefabvloerelementen en geef hierbij telkens één voorbeeld????????

Kettingwapening: wapening die ervoor zorgt dat verschillende vloerelementen met elkaar worden verbonden zodanig dat dit één geheel vormt(monolithische vloer)(deze term wordt in onderstaande vloertypes meestal gebruikt)

49. Bespreek bondig de holle vloer elementenHolle vloer elementen zijn gewapend of voorgespannen geprefabriceerde rechthoekige elementen die over de ganse lengt met kanalen zijn voorzien. De elementen worden naast elkaar gelegd en de voegen worden opgegoten met beton en worden bovenaan voorzien van een druklaag door middel van een wapeningsnet. Het is soms efficiënter om dikker vloerelement te nemen in plaats van een dikkere nominale (zonder wapeningsnet) druklaag(<4cm) omdat het draagvermogen bij het vloerelement groter is dan bij de druklaag. Het vergroten van de constructieve (met wapeningsnet) druklaag is dan wel positief om het draagvermogen te vergroten.(het heeft tevens de grootste structurele integriteit) Dit alles moet wel een monolithische vloer tot gevolg hebben. Aangezien de laatste tijd veel aandacht wordt besteed aan isolatie, zijn er momenteel al holle vloerelementen met een gekleefde isolatielaag. Holle vloerelementen met bovenbewapening worden meestal gebruikt voor uitkragende balkons. Ze worden gebruikt om doorbuiging en scheurvorming te vermijden.Men kan ook één of meerdere holten vullen met tweede fase beton. Dit doen ze meestal maar over een gedeelte van de lengte en heeft als doel om de dwarscapaciteit te vergroten.(tot 20m overspanbaar)Bij vloeren waarin elementen met verschillende breedte worden gebruikt, kan men eventueel gebruikt maken van passtukken. Dit zijn vloerelementen met kleine afmetingen die worden vervaardigd in de fabriek of verzaagt van volledige eenheden. Dit verzagen gebeurt in het vers beton tijdens de productie en mogen niet kleiner zijn dan een halve eenheid omdat anders dit element een andere opbuiging zal vertonen met de naastliggende elementen wat scheurtjes tot gevolg kan hebben. Kleinere ruimtes worden best met tweede fase beton gevuld.Deze holle elementen kan men ook integreren in een stalen skelet waar men gebruik maakt van stalen flenzen die (als ze voldoende groot genoeg zijn) kunnen dien als steunpunt om de welfsels te ondersteunen.(fig IV-21)De opleglengte wordt bepaalt aan de hand van een algemene methode bepaalt door een Europese ontwerpnorm:Overspanningen van 4m hebben een opleglengte van 61mm, overspanningen van 7m hebben een opleglengte van 63mm en overspanningen van 11m hebben een opleglengte van 83mm.

50. Geef uitleg bij een opgegeven figuur betreffende holle vloer elementenZie vraag 49

51. Bespreek bondig de breedplaatvloerenEen breedplaatvoer is een gedeeltelijk geprefabriceerde vloertype dat bestaat uit prefab breedplaten(dunne betonnen vloerplaten voorzien van één of meerdere tralieliggers die dienen voor de goede aanhechting van de opstortlaag) die op de bouwplaats gecombineerd worden met bijlegwapening en ter plaatse gestort beton om een stevige samengestelde vloer te vormen. De onderkant is volkomen glad en vlak en perfect schilderbaar. Ze kunnen een afstand van 9 tot 14m overspannen. Ze hebben het voordeel dat er geen bekisting meer nodig is en dat de wapening grotendeels al in de vloer is verwerkt. Dit spaart veel tijd uit en bovendien kunnen via deze manier leidingen eenvoudig in de vloer worden ingewerkt. De flexibiliteit van het vloerontwerp bij breedplaatvloeren is zeker ook een voordeel. Een nadeel echter is dat breedplaatvloeren een groot eigengewicht hebben waardoor de bevestiging zeer stevig moet gebeuren. Ook hier zijn er vloerelementen die al reeds een gekleefde isolatielaag bevatten. Volgens de draagrichting van de vloerelementen worden de soort voeging bepaald:

Voegwapening bij platen die in één richting drageno Indien de belasting overwegend statisch is volstaat een niet-constructie

voegwapening(fig IV-37)o Indien de belasting overwegend dynamisch is volstaat het gebruik van korte, rechte

bijlegstaven.(fig IV-38)

o Voor voegen die zwaar worden belast kan men opteren op ofwel omhoog- en teruggeplooide wapening of hellende staven(fig IV-39)

Voegwapening bij platen die in twee richtingen dragen is het eenvoudigst om doorlopende staven te gebruiken die door de tralieliggers worden geschoven.

Mits een goede bepaling van de oplegzone en steunpunten van deze vloerelementen, is een structurele integriteit verzekerd.Bij oplegging op metselwerk bedraagt de opleglengte minstens 50mm terwijl bij oplegging op staal de opleglengte maar 30mm bedraagt. Indien deze kleiner is moet men op een afstand van maximaal 650mm een regelkeper plaatsen.

52. Geef uitleg bij een opgegeven figuur betreffende breedplaatvloerenZie vraag 51

53. Bespreek bondig de vloeren bestaande uit balkjes en pottenDeze soort vloer bestaat uit betonbalken(gewapend beton, met tralieliggers of voorgespannen beton) in de vorm van een omgekeerd T en holle liggers(terracotta, beton, polystyreen) die tussen de balken worden aangebracht. De holle ruimten zorgen voor warmte- en geluidsisolatie maar zorgen er ook voor dat ze voornamelijk geschikt zijn voor matige gebruiksbelastingen. Het belangrijkste dragend element van dit vloertype zijn de balkjes die naast elkaar gelegd worden. Eventueel kan men ook de holle potten met tweede fase beton volstorten voor extra stevigheid.De stijfheid van de vloerplaat wordt verzekerd door ter plaatse een betonnen vloerplaat te gieten van 2.5cm dik. Om deze samengestelde vloer tot één geheel te maken stort men tweede fase beton op de balkjes en de potten(met of zonder bewapening). De buigmomenten worden opgenomen door de balken en het tweede fase beton. Het gieten van het tweede fase beton gebeurt op een propere en bevochtigde halfafgewerkte vloer. Het wordt gelijkmatig aangebracht vertrekkende van de ondersteuningen zodat ophoping vermeden wordt.Ook hier is flexibiliteit en het kleine eigengewicht een voordeel voor het bouwen van niet eenvoudige constructies die onbereikbaar zijn voor zware kranen. Hier dient de opleglengte op metselwerk 50mm te zijn en op staal 20mm. Let wel op dat de vloerelementen worden ondersteund tijdens het storten van het beton door middel van regelkepers.

54. Geef uitleg bij een opgegeven figuur betreffende vloeren bestaande uit balkjes en potten.Zie vraag 53

55. Bespreek bondig de staalplaat-betonvloeren(fig IV-67)Staalplaat-betonvloeren bestaan uit dunne geprofileerde staalplaten(die dienst doen als onderwapening) waarop beton wordt gestort. Hierbij neemt het beton de drukkrachten op van de vloer en de staalplaat de trekkrachten. De verbinding tussen de staalplaat en het beton ontstaat door mechanische verbindingen die de verschuiving in het contactoppervlak verhinderen.(fig IV-68)(aangepaste geometrie of aangebrachte indeukingen)Men gebruikt dit soort vooral bij gebouwen met een stalen dragend skelet omdat de staalplaat verhindert immers het uiknikken van de stalen ligger tijdens het betonneren. Deze vloerelementen kunnen ongeveer 6m overspannen en hebben een zeer klein eigengewicht. Daarenboven kan men meestal de leidingen in de vloer integreren waardoor de dekvloer zeer klein zal zijn. Andere voordelen van dit soort vloer zijn:

De plaatsingsnelheid is hoog Ze zijn flexibel in ontwerp Ze kunnen makkelijk toegepast worden bij renovatiewerken

Ze hebben echter ook nadelen: Soms bijzondere maatregelen treffen om a/d eisen van de brandveiligheid te voldoen

Weinig geschikt voor eengezinswoningen(plafond)Indien de staalplaat-betonvloeren goed is verankerd met de onderconstructie dan heeft het een tamelijk grote structurele integriteit. De plaatsing van dit soort vloer gaat als volgt:Men plaatst de staalplaten en worden verbonden door schietnagels. Eventuele overlappingen kan men dichten met een tape of met een voegband. Alvorens het beton te storten wordt eerst nog een lichte wapening op de staalplaat aangebracht. Dit zorgt ervoor dat er geen scheuren ontstaan. Tijdens het storten is ondersteuning soms aan te raden. Ook hier dient men eerst de wapening schoon te maken en het beton vanuit een steunpunt naar het centrum te storten om betonophoping tegen te gaan. Bij oplegging op staal of beton is de opleglengte van de staalplaat 50mm en die van het beton 75mm. Bij oplegging op hout of metselwerk is de opleglengte van de slaalplaat 70mm en die van het beton 100m.

56. Geef uitleg bij een opgegeven figuur betreffende houten vloeren.Zie vraag 55

57. Bespreek bondig de houten vloerenDeze zijn doorgaans samengesteld uit evenwijdig geplaatste dragende balken die op de draagconstructie worden geplaatst. Om de uitknikken van de balken te vermijden, plaatst men er dwarsverstijvers tussen. (fig IV-88). Het materiaal die hiervoor kan gebruikt worden is: MDF-platen, OSB-platen of LVL-balken. De afwerking is eenvoudig indien men opteert voor een parket. Wil men bijvoorbeeld een harde vloer dan moet de vloer eerst nog met PE-folie worden bedekt zodanig dat het hout geen water kan opnemen.Een nadeel bij dit type is dat de geluidsisolatie veel lager ligt dan bij een betonnen vloer(door de lage massiviteit). Hier moet dus rekening mee gehouden worden tijdens het plaatsen van de vloer. De plaatsing van dit soort type vloer kan op verschillende manieren gebeuren. (fig IV- 91 – IV-95)De balken kunnen rechtstreeks op het metselwerk steunen, ze kunnen bevestigd worden aan een houten raveelbalk door middel van stalen gripankers, ze kunnen rusten op een hanger die in de muur is gemetselt, of kan omweven worden door middel van bandstaal.Als opleglengte wordt minstens de balkhoogte aanbevolen en zeker niet kleiner dan 90mm.

58. Geef uitleg bij een opgegeven figuur betreffende houten vloerenZie vraag 57

59. Wat is een spouwmuurconstructie? Welke functie hebben de verschillende onderdelen?Een spouwmuur bestaat uit twee op zichzelf staande lagen van metselwerk, het binnenspouwblad en het buitenspouwblad, en een ruimte tussenin (de spouw) die tegenwoordig veelal een isolatielaag bevat.De twee lagen metselwerk hebben een bouwmechanische functie: Het zorgt ervoor dat de constructie stabiel blijft onder de inwerking van allerlei krachten/belastingen.De spouwmuur bevat een bouwfysische functie: Het zorgt ervoor dat het binnenklimaat comfortabel blijft en onaangename aspecten van het buitenklimaat buiten worden gehouden.

60. Geef aan welke verschillende bouwmethodes er zijn bij het opzetten van de ruwbouw en verduidelijk deze methodes.1. Stapelbouw of traditionele bouwDe wanden en gevels worden hoofdzakelijk opgebouwd uit steenachtige materialen die met de hand op elkaar worden gestapeld en aan elkaar worden gemetseld of gelijmd.2.GietbouwHier worden de wanden op de werf gestort. Voor het storten moet wel bekisting worden aangebracht. De bekisting kan bestaan uit traditioneel getimmerde planken of uit gestandaardiseerde elementen of uit tunnelbekisting. Na het verwijderen van de bekisting zijn de oppervlakken voldoende glad zodanig dat er direct pleisterwerk kan worden aangebracht.3.Montagebouwde bouwelementen zoals vloeren, wanden en daken worden op de bouwplaats samengevoegd tot één geheel. De verschillende elementen aan elkaar plaatsen kan op 2 manieren gebeuren:

Droge methode: men last de plaatjes aan elkaar die in de elementen zijn gestort Natte methode: de verbindingsnaden worden volgestort met beton

4.HoutskeletbouwHet skelet bestaat uit elementen die zijn samengesteld uit een stijl en regelwerk dat bekleed wordt met een plaatmateriaal. De ‘dozen’ die hierdoor ontstaan worden daarna gevuld met isolatie. 5. SkeletbouwHier wordt het skelet uitgevoerd in beton of staal(bv kantoren of ziekenhuizen). De draagconstructie bestaat uit prefab kolommen en vloeren uit gewapend beton. Voordeel hierbij is dat relatief eenvoudig is om achteraf nog wijzigingen aan te brengen.6. HallenbouwDeze constructie bestaat uit kolommen en balken van profielstaal. Het dak kan gevormd worden door geprofileerde staalplaat, aluminium, kunststof of cellenbetonplaten. Door het staal te verzinken is het tevens beschermd tegen roest.

61. Geef een overzicht van de verschillende bouwelementen en geef voor elk element een bondig woordje uitleg.1. BaksteenIsolerende bakstenen zijn bakstenen waarbij het scherfgewicht(het gewicht van gebakken klei indien er nog niets is bijgevoegd) tot 1200kg/m³ kan dalen.De indeling van de bakstenen kan op verschillende manieren gebeuren:

Indeling volgens de geometrie:o Volle baksteen: Dat zijn bakstenen waarvan het volume dat door perforaties is

ingenomen, kleiner is dan 20 %.o Geperforeerde baksteen: Deze hebben meer dan 20 % van het volume dat

ingenomen is door perforaties. Maar de oppervlakte van de perforaties is steeds kleiner dan 6 cm².

o Holle bakstenen: : Hun perforaties bedragen meer dan 20% van het volume en de oppervlakte van de perforaties is groter dan 6 cm².

Indeling volgens gebruik:o Gewone snelbouw: wordt meestal gebruikt voor binnenmuren, dragende

binnenbladen van een spouwmuur, volle muren met buitenisolatie,…(14cm breed)o Isolerende snelbouw: Dit type kan ook gebruikt worden voor binnenmuren, volle

buitenmuur is meestal 19cm breed

2. BetonmetselstenenOok hier kan de indeling op verschillende manieren gebeuren:

Indeling volgens de materie:o Compact beton van harde toeslagmaterialen: Deze wordt alleen gebruikt voor

metselwerk met een grote mechanische weerstando Halfopen lichtgewichtbeton van lichte toeslagmaterialen door gebruik van

natuurlijke of kunstmatige toeslagmaterialen. Indeling volgens het toepassingsgebied

o niet-zichtbaar metselwerk: de zware betonmetselstenen worden vooral voor binnenmetselwerk gebruikt door hun betere thermische en akoestische isolatie

o zichtbaar metselwerk: deze worden zowel binnen als buiten gebruikt. Ze zijn dan ook in alle maten en vormen beschikbaar

o Speciale betonmetselstenen: bv metselstenen voor lateien, akoestische metselstenen met gleuven, metselstenen op basis van houtvezels(er kan in genageld worden), metselstenen waar men gemakkelijk gleuven kan inzagen.

3. KalkzandsteenKalkzandsteen ontstaat door binding van zandkorrels en kalk. De meer gekende naam is silicaatsteen.De indeling gebeurt volgends vorm en formaat:

Stenen: L<300mm; B<150mm; H<100mm Blokken: 300<L<500; 150<B<250; 100<H<250; Elementen: L>500 (België:900); B>250 (België: 300); H>250 (België: 600)

De elementen worden hier eigenlijk gezien als passtukken. Ze worden in de juiste maten gezaagd op de werf waardoor er eigenlijk een vooraf geplande structuur mogelijk is. Deze passtukken worden aan elkaar bevestigd door middel van lijmmortel.4.cellenbetonsteenHieronder verstaat men een cellulair materiaal dat wordt verkregen na een behandeling onder hogedrukstoom op basis van silicaathoudende grondstoffen, hydraulische bindmiddelen en hulpstof om cellulaire structuur te vormen. Deze blokken worden meestal gebruikt voor zowel dragende als niet-dragende binnen-en buitenmuren. Ze verminderen het risico op scheurvorming. De indeling gebeurt volgens formaat:

Blokken: L= 600 ; 50<B<365; H=250 (=600 bij moduleblokken) Lateien: 1250<L<3000; 100<B<300; H=250

62. Wat is mortel, waarvoor dient het en welke soorten mortel bestaan er?Mortel is zowel een verbindingssysteem als een structuurelement. Het zorgt ervoor dat de metselstenen aan elkaar kunnen worden gehecht maar het moet er ook voor zorgen dat de spanningen moeten worden overgedragen op de metselstenen. De verschillende soorten mortel worden als volgt onderverdeeld:

Mortel voor gewoon metselwerko Cementmortelo Cementkalkmortel

Mortel voor gelijmd metselwerko Lijmmortel: vooral voor stenen uit cellenbeton en kalkzandsteen. Lijmmortel is

samengesteld uit cement en zand met een korrelgrootte die kleiner is dan 1 mm. Lijm mortel is na anderhalve dag verhard terwijl traditionele metselmortel 28 dagen nodig heeft. Een ander verschil met traditionele mortel is dat er aan lijmmortel een waterhoudend middel is aan toegevoegd. Dit belet dat water uit de stenen wordt gezogen en vermijdt een te snelle droging van de mortel.

o lijmmortel voor bakstenen: ontworpen voor dikkere voegen dan lijmmortel. Ook verschillende soorten zoals: voor betonblokken, sterk zuigende bakstenen, matig zuigende bakstenen en weinig zuigende bakstenen..

63. Waarom en wanneer wordt een latei gebruikt?Bij openingen groter dan 0.9m en waarbij de overspanningen te groot zijn voor gewelfwerking in de wand wordt gebruik gemaakt van een latei. Men gebruikt een latei als ondersteuningsconstructie voor zowel overspanningen als voor dragende wanden.

64.Bespreek de gemetselde horizontale overspanningen1. Rechte strek of rollaag(fig V-14)Indien de overspanning klein genoeg is dat aanhechtingskracht van de mortel groot genoeg is om het gewicht van het bovenliggend metselwerk te dragen, dan hoeft men geen gebruik te maken van roestvaste stalen L-profielen die over de breedte worden geplaatst met een opleglengte van 20cm. Indien deze profielen te lang zijn, is verankering aan de achterliggende lateibalk aangewezen. De beugels onderaan het L-profiel worden dan door de haken die in de onderliggende rechtopstaande steen zijn ingegoten, vastgemaakt.2. Strekkenlaag met schuine aanzetKenmerkend hiervoor is de schuine aanzet waardoor de overspanning de vorm krijgt van een trapezium en daardoor ook een groter draagvermogen heeft. Om ervoor te zorgen dat de aanzetvlakken de zijdelingse druk kunnen weerstaan worden alle lintvoegen naar één punt gericht. Het porringspunt. Dit punt is het snijpunt tussen de aslijn van de opening en de cirkel met een straal die 2 keer de breedte van de opening is.3. Horizontale overspanning met een ononderbroken verbandDoor gebruik te maken van stalen hoekprofielen kan men de bakstenen ook horizontaal leggen.

65. Bespreek de gemetselde bogen1. segmentboog(fig V-17)Dit is de overgang van een strekkenlaag met schuine aanzet naar een zuivere boogvorm. Ook hier worden de lintvoegen naar het porringspunt gericht. Hier wordt dit punt bepaalt door het hoogste punt van de boog met elk hoekpunt van de te overspannen openingen te verbinden. Het snijpunt tussen de rechten die loodrecht door het midden gaan van deze lijnstukken geeft u het porringspunt.2.RondboogHier bevind zich het porringspunt in het midden van de opening die moet overspannen worden.3.Korfboog(fig V-21)Hierbij worde de boog over de opening in 3gelijke stukken verdeeld. Door een lijnstuk te trekken evenwijdig met DE door C bekomt men het snijpunt G op AE. Rechte evenwijdig aan OE door G geeft ons op de koorde het eerste porringspunt en op de aslijn het tweede. De lintvoegen tussen A en G worden naar het eerste porringspunt gericht, terwijl de lintvoegen tussen G en C gericht zijn naar het tweede porringspunt. (analoog rechterboog)4. ellipsboog(fig V-22)Hier wordt een ellips geconstrueerd waarop de lintvoegen loodrecht komen te staan.

66. Bespreek de niet-gemetselde overspanningenDe verdeling van de niet-gemetselde overspanningen gebeurt op basis van de aard van het materiaal.1. geprefabriceerde lateien in voorgespannen gebakken aardeDe latei vormt één geheel met het metselwerk dat er bovenop wordt geplaatst. De balk vervult hier dan de rol van trekzone en het metselwerk die van drukzone. Tijdens de prefabricatie van de latei kan eventueel houten blokjes worden voorzien voor deur- of vensterelementen.2.Latei in natuursteenDit type is enkel geschikt voor kleine overspanningen indien men breuk wil vermijden. Een manier om deze breuk dan toch te vermijden is door het gebruik van ontlastingsbogen boven de lateien die de grootste belastingen opvangt.3. Latei in kunststeenKunststeen wordt uitgevoerd als gewapend beton, waarvan de voorzijde uit veredelde grondstoffen is samengesteld. De afwerking gebeurt zoals bij natuursteen (slijpen, schaven, frijnen,…)4.Latei in staalZe bestaan uit één of meerdere stalen profielen die worden verbonden door bouten en afstandsbuisjes. Ze kunnen onmiddellijk worden belast.5. Latei van gewapend betonDit type wordt meestal gebruikt bij het overspannen van binnenmuren. De bekisting en het storten van de latei gebeurt op de werf. De hoogte is afhankelijk van de te overspannen breedte. Meestal wordt dit vastgesteld in de grootteorden van 1/10 van de breedte. Het is natuurlijk aangewezen om dit aan te passen aan een veelvoud van de hoogte van de bakstenen zodanig dat het metselwerk ongehinderd kan doorlopen over de betonlatei.6.Overspanningen voor verlijmde murenDeze lateien worden geleverd van dezelfde fabrikanten waar de lijmblokken vandaan komen zodanig dat ze hetzelfde uitzicht en structuur hebben. Indien de opening te groot is, kan wel een U-latei gebruikt worden.

67. Bespreek de verbinding van de spouwbladenDe verbinding tussen spouwbladen gebeurt door middel van spouwankers. Deze geven de horizontale belasting door aan het dragende binnenblad indien er minimum vijf geschrankte ankers per m² aanwezig zijn. Deze ankers worden ook gegalvaniseerd tegen het roesten. Er zijn 3 soorten ankers :

metselspouwanker: ofwel moet men deze met een holletje naar beneden legen ofwel worden ze afwaterend naar buiten gebracht. Beiden zijn voorzien van een rozet om de isolatie tegen te houden

boorspouwanker: Hier is één zijde in een wand geboord spouwanker voor lijmvoegen: dit wordt gebruikt als de spouwbladen met lijmmortel zijn

opgebouwd. Hierdoor is de voeg dan ook maar enkele mm dik.Een alternatieve manier om de beide spouwbladen met elkaar te verbinden is door gebruik te maken van gewapend metselwerk. De diagonale verbindingswapening heeft wel koudebruggen als gevolg. Voordeel is dan weer dat scheuren in het metselwerk beter worden vermeden.

68. Welke maatregelen dient men te nemen opdat een spouwmuur waterdicht zou zijn?Spouwmuren leveren weinig gevaar voor regenwaterinfiltratie indien aan de volgende voorwaarden wordt voldaan:

de totale spouwbreedte moet voldoende zijn (+ 6cm) het gevelmetselwerk moet verzorgd uitgevoerd worden een van de zijden van de binnenwand van de spouwmuur moet worden bepleisterd de verbindingshaken tussen de twee wanden moeten correct worden geplaatst zodanig dat

er geen wateroverdracht is naar de isolatie afval of mortelhopen tussen de voegen moeten worden verwijderd de spouw moet correct gedraineerd worde ter plaatse van iedere onderbreking Er moet een waterkerende laag aanwezig zijn tegen het opstijgend vocht en een voetlood om

het doorslagwater uit de spouw af te voeren

69. Wat zijn de hoofdkarakteristieken van de ruwbouwwanden? (ivm het buitenschrijnwerk in de spouwmuurconstructie)1. Contact van het schrijnwerk met vochtige materialenDe meeste bouwmaterialen zijn poreus waardoor ze water kunnen opnemen. Voorzorgen zijn dus nodig om contact tussen het schrijnwerk en vochtige materialen te voorkomen. Dit kan vervuld worden door een dichtingstrip van schuim2. luchtdoorlatendheid van de wandenDe ruwbouwwanden moeten voldoende luchtdicht zijn. Dit kan voldaan worden door de muren te voorzien van binnenbepleistering of een luchtscherm dat op het schrijnwerk wordt aangesloten.3. waterdoorlatendheid van wanddelenUit verschillende tests blijkt dat het naar buiten afvoeren van water die langs de binnenzijde van de wanddelen stroomt zeer belangrijk is. Een regenscherm bij iedere opening in de ruwbouw is dan ook geen overbodige luxe4. mechanische sterkte van ruwbouwmaterialenMeestal zijn de gebruikte bouwmaterialen niet bestand tegen de trekspanningen. Daardoor moeten de verankeringen op een minimumafstand geplaatst worden om deze trekspanningen wat te verminderen.

70. Hoe wordt bij plaatsing in neg de waterdichtheid gerealiseerd? (ivm het buitenschrijnwerk in de spouwmuurconstructie)(fig V-41)De waterafstroming langs de binnenzijde van het buitenspouwblad zorgt ervoor dat het vensterraam een soort dam wordt. Om dit te vermijden maakt men gebruik van een waterscherm en zorgt men voor waterafvoer boven het raam.Hiervoor gebruikt men best een zo ononderbroken mogelijk membraan.( eventueel naden vastlijmen) Een andere oplossing voor dit probleem is om het zijdelings water af te leiden naar beneden en aan de muurvoet af te voeren via daartoe in het metselwerk voorziene openingen.Indien men deze techniek wilt toepassen moet men er wel voor zorgen dat:

Het membraan voldoende naar buiten helt zodanig dat het water niet stagneert en in het gebouw dringt

Het membraam op een weinig vervormbare steun rust om zakvorming en perforatie te voorkomen

Dit alles moet zeer zorgvuldig gebeuren zodanig dat er geen mortelresten of ander afval op het membraan valt.

71. Wat is het basisprincipe van een luchtdichte afwerking bij plaatsing in neg? Welke luchtdichte afwerkingen kan men toepassen?Luchtdichting is zeer belangrijk omdat ze mede bepalend is voor de goede werking van het waterscherm.

Indien de afdichting van de binnenvoeg goed is, is er bijna geen drukverschil tussen buitenomgeving en spouwmuur. Er is dus met andere woorden geen kracht om het water naar binnen te drijven. Het water kan enkel de poreuze materialen wat bevochtigen maar het dringt nooit door tot aan de spouwmuur

Indien er een onvoldoende luchtdichtheid is, is er wel een kracht aanwezig om het water naar binnen te drijven waardoor de lucht-en waterdebieten zullen toenemen naarmate het drukverschil toeneemt. (of naarmate de luchtdichtheid verminderd)

Men kan er voor zorgen dat de constructie luchtdicht blijft door volgende afwerkingen toe te passen: Binnenbepleistering zorgt voor luchtdichtheid aan de wanden. Bij schrijnwerk wordt de voeg

tussen de bepleistering en schrijnwerk opgevuld met schuimstof. De beste oplossing bestaat erin een groef te voorzijn in de vaste stijl die daarna gedicht

wordt met spuitschuim

72.Bespreek de uitvoering en de aandachtspunten van de isolatie bij “op te trekken spouwmuren”.1. De bestaande spouwmuur (niet belangrijk)Hier probeert men de bestaande isolatie te verbeteren:

Nadelen binnenisolatie:o Scheuren kunnen ontstaan zijn bij de aangrenzende wandeno Isolatie moet beschermd worden met een lucht- en dampdicht scherm tegen de

condensatieo Daar waar isolatie wordt onderbroken, zijn er koudebruggeno Het beperkt de warmtecapaciteit van de gevelo Gevaar voor vorstschade van de waterleidingen tussen muur en isolatie neemt toe

Buitenisolatieo Men kan isolerende bepleistering gebruikeno Of isolatieplaten

Isolatie door spouwvullingHierbij wordt de spouw gevuld met:

o Siliconen behandeld perlieto Minerale wol in vlokkeno Polystyreenschuimkorrelso Polyurethaanschuimo Ureumformaldehydeschuim

Let wel op dat bij deze techniek het belastingsniveau zal stijgen!!!2. op te trekken spouwmurenTijdens optrekken van de spouwmuren kan men de spouw ofwel gedeeltelijk of wel volledig vullen.

Gedeeltelijke spouwvulling: hier houdt men nog een luchtspouw over van + 3cm. De rest van de spouwmuur vult men met isolatieplaten bestaande uit:

o Geëxpandeerd polystyreenschuimo Geëxtrudeerd polystyreenschuimo Polyurethaanscuimo Cellenglaso Halfstijve tot stijve, vochtwerende minerale wol: de verschillende panelen worden

aan elkaar geplaatst door een tand-groefsysteem. (theoretisch beste isolatie, praktisch beperkt het de thermische prestaties)

o Zeer sterk blootgestelde gevels(hoge gebouwen, bijzondere architectuur)o Gevels waarvan het zichtbaar metselwerk weinig dampdoorlatend is

Volledige spouwvulling: Hier plaatst men isolatieplaten met ongeveer dezelfde dikte als de spouw. Hier gebruikt men best halfstijve en vochtwerende minerale wol omdat deze geschikt is om plaatselijke drukkrachten van uitpuilende mortelvoegen op te nemen.

Aandachtspunten bij het uitvoeren van spouwmuurisolatie zijn(fig V-54 – V-55) Bij volledige spouwvulling:

o Gebruik van halfstijve of stijve minerale wolplateno Bijzondere aandacht geschonken aan de aansluiting en aanbrengen van

waterkerende lageno Naden en voegen moeten aansluitend geplaatst wordeno Hoeken moeten in verband geplaatst wordeno Het verticaal plaatsen van de vezelstructuur van de isolatiepanelen bevordert de

waterafvoero Tijdens de uitvoering moet de isolatie worden afgedekto Bij raam- en deurneggen moet isolatie sluitend passen bij schrijnwerko Om de luchtdichtheid te verhogen is het eventueel goed om de spouwzijde van het

binnenspouwblad te vertinnen Bij gedeeltelijke spouwvulling:

o Gebruik waterafstotend niet-capillair isolatiemateriaalo Goed plaatsen van het vochtschermo Goed aansluiten van het isolatiemateriaal tegen binnenspouwblado Afsluiting aan raam- en deuropeningen goed verzorgeno Naden en voegen van platen moeten sluiten en in verband geplaatst wordeno Hoekverbindingen in verband geplaatst