urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

24
BERAT Astrit Veliaj pas qarkut, Qytetar Nderi dhe i Beratit për 100-vjetorin Hapat për të rimarrë banesën Në HAS Pas sherrit në banesë babai vret të birin 21-vjeçar BERISHA KËRKON VOTËN E OPOZITËS Pikat e reformës për pensionet. Kategoritë që përfitojnë më shumë »5 Vështrim historik nga Astrit Memia Fillet e arsimit shqip, kontributi i klerit katolik dhe ai i SHBA »16-17 “JO” BIZNESIT Fullani: S’ndryshon norma e interesit, ekonomia jonë është stabël »4 »2 E ENJTE 1 NËNTOR 2012 VITI VIII, NR. 2811 TEL: 04 2 233 991 FAX: 04 2 233 998 ÇMIMI: 30 lekë • € 1.5 gazetametropol.com Urbanët, aty ku merr “parfumin” e djersës dhe mbushen duart që në mëngjes Kombinat-Kinostudio »6 ISH-PRONARËT »9 AFATET DHE KUSHTET PËR MARRJEN E KREDISË NË BANKA ME INTERESË ZERO Opinion Nga LUAN KURTI Vizita e Klinton dhe paradokset e 100-vjetorit Nga FADIL LEPAJA Më të mirët e kombit »11 »11 KRIZA ENERGJETIKE CEZ paralajmëron largimin nga Shqipëria, nuk u sistemuan humbjet »5 TAVO BËN APEL SPITALET PA STANDARDE, 22 PËR QIND E AMBIENTEVE ME INFEKSIONE »7 »2 Oraret dhe akset rrugore që do të jenë të bllokuara gjatë vizitës katërorëshe të sekretares amerikane të Shtetit Përforcohet siguria për vizitën e Klinton »8 PROCEDURA QË DO TË NDIQET PAS VENDIMIT TË GJYKATËS KUSHTETUESE OLLDASHI JEP URDHËR PËR ZBATIMIN E AKTIT NË TË GJITHA RRETHET E VENDIT

description

urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

Transcript of urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

Page 1: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

Beratastrit Veliaj pas qarkut, Qytetar Nderi dhe i Beratit për 100-vjetorin

Hapat për të rimarrë banesënNë HasPas sherrit në banesë babai vret të birin 21-vjeçar

Berisha kërkon votën e opozitës

Pikat e reformës për pensionet. Kategoritë që përfitojnë më shumë»5

vështrim historik nga astrit Memia

Fillet e arsimit shqip, kontributi i klerit katolik dhe ai i sHBa»16-17

“Jo” BizNesit Fullani: s’ndryshon norma e interesit, ekonomia jonë është stabël

»4

»2

E EnjtE1 nëntor 2012Viti Viii, Nr. 2811tel: 04 2 233 991Fax: 04 2 233 998Çmimi: 30 lekë • € 1.5 gazetametropol.com

Urbanët, aty ku merr “parfumin” e djersës dhe mbushen duart që në mëngjes

Kombinat-Kinostudio

»6

IsH-pronarët

»9

afatet dHe kusHtet për marrjen e kredIsë në banka me Interesë zero

opinionnga Luan kurti

Vizita e Klinton dhe paradokset e 100-vjetoritnga FadiL Lepaja

Më të mirët e kombit

»11

»11

kriza energjetike

Cez paralajmëron largimin nga shqipëria, nuk u sistemuan humbjet

»5TaVo bën apel

spItalet pa standarde, 22 për qInd e ambIenteve me InfeksIone

»7

»2

oraret dhe akset rrugore që do të jenë të bllokuara gjatë vizitës katërorëshe

të sekretares amerikane të Shtetit

Përforcohet siguria për vizitën e Klinton

»8

procedura që do të ndIqet pas vendImIt të Gjykatës kusHtetuese

olldasHI jep urdHër për zbatImIn e aktIt në të GjItHa rretHet e vendIt

Page 2: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

02 E enjte 1 nëntor 2012 •

« aktualitet

Mariglen Mulla

Me mbërritjen e sekre-tares amerikane të shtetit rreth 2000 efek-

tivë të policisë e SHISH do jenë në gadishmëri të plotë. Kjo për sa i përket palës sh-qiptare, por amerikanët kanë rolin kryesor të sigurisë, pasi do të kontrollojnë dhe moni-torojnë të gjitha lëvizjet. Për shkak se Shqipëria asnjëherë nuk është konsideruar si “shtet i pasigurtë”, amerika-nët përgjegjës për sigurinë e personaliteteve të rëndë-sishme, duket se kanë “reduk-tuar” si numrin e agjentëve ashtu edhe përfshirjen e sektorëve specialë. Ndërkohë, përgjegjës për vijën e dytë të sigurisë do të jenë oficerët e lartë shqiptarë të policisë, të cilëve u janë ngarkuar de-tyra konkrete si nga ministri i Brendshëm Flamur Noka, ash-tu edhe nga kryepolici Burgaj.

Siguria amerikaneBurime të mirëinformuara

pranë Policisë së Shtetit i thanë gazetës “Metropol” se me dhjetëra agjentë spe-cialë amerikanë për sigurinë tashmë kanë përforcuar linjën e sigurisë së delegacionit të rëndësishëm. Ndërkaq, është konfirmuar fakti që në Shqipëri nuk ka zbarkuar asnjë efek-tiv amerikan i Gardës Presi-denciale, si në rastin e vizitës së ish-presidentit Xhorxh W. Bush, dy vjet më parë. Mbetet i paqartë momenti i fluturimi të helikopterëve të marinsave amerikanë, të cilët prej disa ditësh janë akomoduar në Durrës për një stërvitje të për-bashkët. Për shkak të sekretit të informacionit, burimet e lartpërmendura policore thanë se amerikanët do të përforëco-jnë ose jo sigurinë, sipas zhvil-limeve gjatë vizitës, kështu që ngritja e helikopterëve apo lloji i armatimit mbeten në varësi të këtyre zhvillimeve. Momental-isht, Kryeministria, Presidenca dhe Parlamenti monitorohen nga këta agjentë specialë të sigurisë, të cilët këto dy ditë ushtruan kontrolle. Depar-tamenti Amerikan i Shtetit ka stafin e saj të sigurisë, ku përfshihen edhe marinsat apo ekspertët antiterror. Për shkak të vrasjes së ish-ambasadorit amerikan në Bengazi, ky staf është instruktuar që gjatë 4 orëve të vizitës së Klintoni të mbajë kontakte të ngushta me shërbimet e tyre të fshehta, të cilat prej disa kohësh ndodhen në terren.

Siguria shqiptareI përforcuar në gadishmëri

nr 1 mbetet sektori i Antiter-rorit, ndërsa Garda e Repub-likës dhe Shërbimi Informativ i Shtetit plotësojnë tablonë e masave të rrepta, por edhe topsekrete. Të njëjtat burime policore thanë se që në mo-

Në Kostur të Hasit

Pas sherrit momental babai71-vjeçar vret djalin 21-vjeçar

Pasditen e djeshme krimi brenda familjes tronditi një familje hasiane, ku babai vret djalin. Ngjarja e rëndë ka ndodhur mbrëmjen e djeshme në fshatin Ko-stur të Hasit, ku një 71-vjeçar ka vrarë me armë zjarri djalin e tij. Burime nga policia lokale bëjnë të ditur se 71- vjeçari Binak Nabolli ka vrarë të birin Ylber Nabol-lin, 21 vjeç, pas një konflikti të çastit në banesë. Poli-cia mbërriti menjëherë në vendngjarje dhe bëri të mun-dur arrestimin e 71-vjeçarit. Ndërkohë vijojnë hetimet për të zbuluar rrethanat në të cilat ndodhi ngjarja e rëndë. Rreth dy javë më parë në Kukës, një konflikt për pronën u shndërrua në një tragjedi për familjen Laçi. 74-vjeçari Sali Laçi u ekzekutua nga dy djemtë e tij në fshatin Bardhoc të komunës Tërthore. Ndërkaq, për ngjarjen e djeshme policia thotë se gjithçka erdhi si pasojë e një grindjeje mes babait dhe djalit, ndërsa po punohet për sqarimin e rrethanave.

Ahmetaj për shkeljet në sistemin energjetik

“u favorizua CeZ, humbjet në sistem u faturohen qytetarëve”

Fshehja e kontratave dhe favorizimet e ERE për CEZ ishin sërish dje në qendër të akuzave të selisë rozë për qeverinë “Berisha”. Kështu, Partia Socialiste ka vijuar denon-cimin e shkeljeve qeveritare lidhur me privatizimet në sek-torin energjetik. Sipas sekretarit për sipërmarrjen në Partinë Socialiste, Arben Ahmetaj qeveria ka fshehur dokumentet për favorizimin e OSSH-së, ndërkohë që humbjet në këtë sistem iu faturohen qytetarëve. “Sot në vitin 2012 niveli i humbjeve është 45% mesatarisht, nivel rekord humbjesh që nga vitit 1964. Vetëm në vitin 2011 humbja është 149 mln euro, në pjesën e parë të 2012 rezulton të jetë 100 mln euro. Humbja shkon drejt e në faturat e shqiptarëve, sot qytetarët paguajnë faturën e energjisë 200% më shumë. Qeveria ka mbyllur sytë, nuk ka monitoruar, nuk ka bërë detyrën. Enti Rregullator ka favorizuar CEZ Shpërndarjen. Sistemi është piramidë, gjendja tejet e rëndë, humbjet që duhet të ishin përgjysmuar sot po rriten”, vuri në dukje Ahmetaj, gjatë deklaratës së djeshme për shtyp.

Kryegjytari sllovak padi kryeprokurorit

kosovari bos i drogës mollësherri për krerët e drejtësisë

SllOVaki- Bosi kosovar i drogës, i arrestuar pardje ka futur në “sherr” kryeprokurorin sllovak me kryetarin e Gjykatës së Lartë të këtij shteti. Gjykata e qarkut ka vendosur që Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm ka gabuar në rastin e Baki Sadiki, kreu i dënuar i mafies shqiptare të drogës në Sllovaki, dhe duhet t’i paguajë 150.000 euro kryetarit të Gjykatës Supreme, Stefan Harabin. Por për akuzat që prekin interesin e tij, Harabin kërkon edhe 37.000 euro të tjera, ndërsa Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm do ta apelojë vendimin. Lajmi është pub-likuar nga “SME daily”, më 30 tetor. Harabin ka paditur Zyrën e Prokurorit të Përgjithshëm në lidhje me pub-likimin e transkriptit të një bisede. Aty sugjerohej që Sadiki ai ishte në marrëdhënie miqësore me ish-shefin e drejtësisë. Në bisedë, transkripti i së cilës u botua në vitin 2008, thuhej se Sadiki dhe Harabin do të takoheshin. Harabin ka deklaruar se vendimi i gjykatës konfirmon se transkripti ishte falsifikuar. Ndërkaq, Sadiki u kap para dy ditësh në Kosovë, ndërsa ishte dënuar në mungesë me 22 vjet për trafik droge.

Pjesë NgA PlANi seKret i sigurisë AMeriKANe e sHqiPtAre

Vizita e klintonit, gati 2000 policë,amerikanët përforcojnë sigurinë

mentin kur është konfirmuar vizita e sekretares Klinton në Tiranë është përpiluar plani sekret. Kështu, ro-lin kryesor e ka Ministria e Brendshme, e cila më pas nëpërmjet Drejtorisë së Policisë së Shtetit ka an-gazhuar rreth 2000 efektivë të saj, kryesisht ekspertë në

mbarëvajtjen e aktiviteteve me rëndësi ndërkombëtare. Këto forca përbëhen nga efektivë të 7 komisariat-eve të kryeqytetit, forcat RENEA, Forcat Speciale, Garda e Republikës, si dhe Patrullat e Përgjithshme. Snajperët do të mbikëqyrin situatën, ndërsa lëvizjet në

rrugët afër kalimeve të del-egacionit do të jenë rreptë-sisht të mbikëqyrura. SHISH ka aktivizuar prej kohësh agjentët e saj në terren, ndër-sa Prokuroria e Përgjithshme është në dijeni të planit të masave dhe në pritje të vep-rimeve apo mosveprimeve, në varësi të zhvillimeve.

Vizita e sekretarit amerikan

“incidentet” në çati kurtiranën e vizitoi Pauell

Më 2 maj të vitit 2003 mbërriti në Tiranë Sekretari amerikan i shtetit Kolin Pauell, i cili e ka vlerësuar lart përkrahjen e Sh-qipërisë për Shtetet e Bashkuara.

Ai vlerësoi mbështetjen nga Sh-qipëria, në luftën kundër terror-izmit dhe ushtarët shqiptarë në terren në Irak dhe në Afganistan. Edhe asokohe masat e sigurisë

ishin tepër të rrepta, aq sa u shënuan edhe disa “incidente” të vogla në kryeqytet, kryesisht me persona që rrinin në lartësi, në dritaret e pallateve të larta apo në çati. Këto “incidente” u mba-jtën sekrete për shumë kohë. E gjithë rruga nga Rinasi në Tiranë ishte e “blinduar”, për shkak se ajo ishte një ndër vizitat më të rëndësishme të asaj kohe.

siguria në vizitën e Bushit

400 agjentë të Gardëspresidenciale në veprim

Më 10 qershor të vitit 2010 mbërriti presidentit Xhorxh W. Bush, në Tiranë. Asokohe, burime konfidenciale të Antiter-rorit në Policinë e Tiranës, të cilat saktësuan për gazetën “Metropol” se 400 efektivë të Gardës Presidenciale, por edhe

elementë të shërbimeve tepër të specializuara si FBI apo CIA, kishin dalë në terren dhe vëzh-gonin situatën. Nëse në vizitat e presidentit Bush në vende të tjera janë angazhuar mbi 800 agjentë, numri i tyre në vendin tonë ishte dy herë më i vogël.

Gjithçka funksiononte sipas një rregulli të përcaktuar qartë nga shërbimet e specializuara amerikane. Grupe të përbëra nga tre ose katër agjentë, veshur me rroba të thjeshta, mbikëqyrnin lëvizjet në pikat më kryesore të kryeqytetit. Të mbledhur në grupin e përbërë nga tre ose katër persona, këta agjentë u ofronin punë shqiptarëve që kanë një makinë, duke u mundësuar karburantin, si dhe një pagesë të caktuar.

Page 3: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

03• E enjte 1 nëntor 2012

»aktualitet

Në Domje u plas goma, vajza shtypi butonin

Vidhet argjendaria e vajzëssë Sinanajt, kapen autorët

Ditën e djeshme është grabitur argjendaria e vajzës së Rrapo Sinanajt, argjendari i cili humbi jetën 1 vit më parë në argjendarinë e tij, pasi u qëllua me armë zjarri nga vrasësi serial Viktor Gushi. Policia është vënë men-jëherë në lëvizje pas grabitjes dhe ka mundur të arres-tojë autorët, të cilët u larguan nga një rrugë dytësore në zonën e Domjes. Mësohet se autorët e dyshuar të ngjarjes janë Redi Rrjolli, 27 vjeç nga Shkodra, i ar-ratisur nga burgu, dhe Klodian Martini, 28 vjeç nga Di-bra. Ata u kapën në Domje, pas një ndjekje të policisë, pasi patën defekt në gomat e motorit të tyre. Grabitja ndodhi mesditën e djeshme rreth orës 13:05 në zo-nën e “Selvisë”, në Tiranë, ndërkohë burime policore bëjnë me dije se autorët, të cilët mbanin kapele në kokë, pasi kanë hyrë në argjendari kanë thyer xhamin ku mbaheshin florinjtë, duke u larguar me shpejtësi me motor pasi kanë arritur të marrin 4 tabakë floriri. Nga hetimet paraprake mësohet se në argjendari ka qenë vetëm vajza e argjendarit të ndjerë, e cila shtypi në kohë butonin e alarmit. Ndërkohë, ka qenë ndërhyrja e policisë private, e cila pasi është përleshur me dy grabitësit, ka tentuar të rekuperojë vetëm pak metra larg argjendarisë një sasi të florinjve. Dëshmitë e vajzës së Rrapo Sinanajt, si dhe kamerat e sigurisë do të mund të zbardhin gjithë dinamikën e ngjarjes, ndërkohë që policia do të marrë në pyetje edhe autorët. Policia tha se “Rreth orës 13:15 në Sallën Operative të Drejtorisë së Policisë të Qarkut Tiranë, është evidentuar një telefonatë, e cila theksonte se në vendin e quajtur Rruga e Dibrës, pranë “Selvisë”, dy persona të maskuar kanë tentuar të vjedhin me dhune një dyqan argjendarie dhe janë larguar me motor. Menjëherë në vendngjarje shkuan shërbimet e Komisariatit të Policisë nr.3 dhe oficerë për hetimin e Krimeve të Rënda, në Drejtorinë e Policisë së Qar-kut Tiranë, ndërkohë që janë aktivizuar në ndjekje të tyre shërbimet e komisariateve të policisë nr.2, nr.5 dhe nr.6 dhe struktura speciale operacionale në Drejtorinë e Policisë së Qarkut Tiranë. Falë hetimeve të menjëhershme në kohë, rezultoi se dy autorët kanë hipur në një motor pranë argjendarisë dhe janë larguar në drejtim të autostradës, duke devijuar në rrugë dytësore për të fshatin Domje dhe Laknas Tiranë. Nga hetimet intensive dhe vlerësimi në kohë i informacioneve të marra në terren, pas 45 minutash nga momenti i kryerjes së krimit dhe konkretisht rreth orës 14.00 është bërë i mundur identifikimi dhe arrestimi në flagrancë në zonën e Domjes i autorëve të dyshuar të kësaj ngjarjeje, të cilët janë shtetasit: Redi Rrjolli, 27 vjeç, lindur dhe banues në Shkodër, i dënuar më parë për vrasje, dhe i ar-ratisur nga burgu dhe Klodjan Martini, 28 vjeç, lindur dhe banues në Dibër. Pasditen e 21 tetorit 2011 në brendësi të një argjendarie mes rrugës “Siri Kodra” e “Ferid Xhajko” dhe nën kërcënimin e armës, një person kërkoi paratë dhe një sasi të konsiderueshme bizhuterish. Kërkesa e tij hasi në kundërshtimin e pronarit Rapo Sinanaj, 61 vjeç, i cili u vra.

Presidenti pret trupën e re për zgjedhjet

Nishani: udhëhiquni nga kushtetuta, pavarësisht situatave

Presidenti Nishani Bujar Nis-hani priti në një takim anëtarët e KQZ-së, të cilët i inkurajoi që në sfidat që kanë përpara të ori-entohen vetëm nga Kushtetuta, e drejta dhe ligji zgjedhor, pavarësisht situatave që mund të krijohen gjatë procesit. Presi-denti nënvizoi se zgjedhjet u ta-kojnë qytetarëve shqiptarë dhe nuk janë domen i asnjë force politike. Kreu i shtetit shprehu bindjen se trupa e re e KQZ-së do të përfaqësojë me integritet punën e këtij institucioni dhe i siguroi për mbështetjen e tij në shkëmbimin e informacionit dhe lehtësimin e procedurave burokratike në kuadër të mbarëva-jtjes së zgjedhjeve të ardhshme të përgjithshme parlamentare. Gjithashtu Presidenti Nishani u kërkoi anëtarëve të KQZ-së që të punojnë për ngritjen sa më shpejt të një infrastrukture ligjore, administrative dhe logjistike që do të ndihmonte në mbarëva-jtjen e punës së institucionit. Ai ka ftuar për konsultime për datën e zgjedhjeve parlamentare partitë politike parlamentare, takime të cilat do të mbahen në fillim të javës së ardhshme.

KDK e lsi-së me kreyetare të re, Xhixhon

Meta: S’mund të ketë festa paralele për 100-vjetorin

Kryetari i LSI-së, Ilir Meta, në prag të festimeve të 100-vjetorit të Pavarësisë u bën apel forcave politike të bashkohen më 28 nëntor për të kremtuar së bashku, duke theksuar se kjo është dita që politika shqiptare duhet të dëshmojë pjekuri. “Nuk mund të organizohen festa paralele, duhet dialog për këtë, do të jenë personalitete ndërkombëtare që do të nderojnë këtë ditë dhe jo thjesht opozita dhe qeveria. Kjo ditë kërkon ndërgjegjësim nga të gjitha forcat politike. Besoj në përgjegjshmërinë e të gjithëve për të dëshmuar pjekuri në këtë 100-vjetor”, - tha Meta gjatë mbledhjes së Komitetit Drejtues Kombëtar. KDK i LSI-së u mblodh e dje dhe zgjodhi kreun e saj dhe kryesinë e LSI-së me votim elektronik. Pas përfundimit të procesit të votimit u shpallën rezultatet, sipas të cilave Erisa Xhixho u zgjedh kryetare e KDK-së me 220 vota dhe Petrit Vasili nënkryetar me 208 vota. Postin e sekretarit të përgjithshëm të LSI-së e ka fituar Luan Rama. Nënkryetarë të partisë janë zgjedhur Ylli Manjani dhe Klajda Gjoshaj.

Blutë KërKojNë MirëKuPtiMiN e qytetArëVe Për MBArëVAjtjeN e Vizitës

Policia Rrugore “blindon”akset kryesore të tiranës

Në të paktën 12 akse kyçe të Tiranës nga mbrëmë në orët e vonshme e deri sot

pasdite do bllokohet qarkullimi i mjeteve. Burimet zyrtare nga poli-cia e kryeqytetit thanë se janë planifikuar dhe ndërmarrë një sërë masash për të garantuar mbarëva-jtjen e vizitës së delegacionit të Sekretares së Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Hillary Clin-ton, e cila do të vizitojë Shqipërinë gjatë ditës së sotme. Por këto masa kanë filluar nga ora 22.00’ e ditës së djeshme, deri në orën 17.00 të ditës së sotme, ku do të ndalohet parkimi dhe ndalimi i automjeteve në disa akse rrugore. Disa nga akset që do të bllokohen janë rruga te “Pal-lati me Shigjeta”, “Bulevardi Barjam Curri”, “Ura e Lanës” tek Hotel Dajti, etj. Policia e kryeqytetit shpreh be-simin në mirëkuptimin e qytetarëve për zbatimin e këtyre kufizimeve të domosdoshme për të siguruar mbarëvajtjen e vizitës shumë të rëndësishme të Sekretares së Shtetit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës në vendin tonë.

RRugët që do të bllokohen

Nga ora 22.00’ e datës 31.10.2012 deri në orën 17.00’ të datës 01.11.2012 do të ndalohet parkimi dhe ndalimi i automjeteve në këto akse rrugore:

Rinas-Qafë KasharQafë Kashar-Rreth Rrotullimi i

DoganësRreth Rrotullimi i Doganës-Unaza e

Re-Pallati me ShigjetaPallati me Shigjeta-Bulevardi Barjam

Curri-Ura e Lanës tek Hotel DajtiUra e Lanës tek Hotel Dajti-ETC-

Rruga e ElbasanitRruga e Elbasanit-Pallati i BrigadaveRruga Ismail Qemali-Bulevardi Dësh-

morët e Kombit deri tek Hotel SheratonBulevardi Dëshmorët e Kombit-

Bulevardi Xhorxh BushBulevardi Zhan Dark deri tek “Pallati

me Shigjeta”

Nga ora 10.00’ të datës 01.11.2012 deri në orën 17.00’ të kësaj date do të këtë ndalim të qarkullimit të automjeteve në akset rrugore të mëposhtme:

Rinas-Qafë KasharQafë Kashar-Rreth Rrotullimi i

DoganësRreth Rrotullimi i Doganës-Unaza e

Re-“Pallati me Shigjeta”“Pallati me Shigjeta”-Bulevardi “Bar-

jam Curri”-Ura e Lanës tek Hotel DajtiUra e Lanës tek Hotel Dajti-ETC-

Rruga e ElbasanitRruga e Elbasanit-Pallati i BrigadaveRruga Ismail Qemali-Bulevardi

Dëshmorët e Kombit deri tek Hotel Sheraton

Bulevardi Dëshmoret e Kombit-Bulevardi “Xhorxh Bush”

Bulevardi “Zhan Dark” deri tek “Pal-lati me Shigjeta”

Nga ora 10.00’ deri në orën 17.00’ të datës 01.11.2012 do të këtë kufizime të ndalimit, si dhe të parkimit të automjeteve në akset rrugore:

Bulevardi “Dëshmorët e Kombit”-Sheshi “Skënderbej”

Rruga e Durrësit deri tek Rreth Rrotullimi i Doganës

Page 4: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

04 E enjte 1 nëntor 2012 •

« ekONOMi

eDHe VitiN e ArDHsHëM eKoNoMiA e BAlANcuAr

Nuk ndryshon norma e interesit, Fullani:

Rritja ekonomik 2 %Në përgjigje të inflacionit

të ulët gjatë tremujo-rit të tretë të këtij viti,

Banka e Shqipërisë vendosi të mbajë të pandryshuar nor-mën bazë të interesit. Ndërsa ka paraqitur raportin e Këshil-lit Mbikëqyrës të Bankës së Shqipërisë, guvernatori Ardian Fullani deklaroi dje se norma bazë e interesit do të qëndrojë në shifrën 4 për qind. Sipas të dhënave të publikuara dje, treguesit e ekonomisë shqip-tare flasin për rritje ekonomike të dobët gjatë 9-mujorit të këtij viti dhe, si pasojë, kërkesa e brendshme është e zbehtë dhe e stepur, e shfaqur me nivele të ulëta konsumi dhe investimesh. Ndërkohë kon-tribut pozitiv ka dhënë rritja e eksporteve, zhvillimet në sek-torin e bujqësisë dhe në atë të shërbimeve. “Ndërmjet ruajtjes së normës bazë të interesit në nivelin minimal historik të tij, ai siguron gjithashtu një stimul monetar të përshtat-shëm për nxitjen e kërkesës së brendshme dhe për mba-jtjen e mbështetjen e rritjes ekonomike në vend. Inflacioni mesatar vjetor i çmimeve të konsumit rezultoi 2.7 për qind. Pas tkurrjes ekonomike në tremujorin e parë ekonomia sh-qiptare ka regjistruar një rritje vjetore prej 2 për qind në trem-ujorin e dytë”, - deklaroi Fullani. Sipas tij, kjo rritje i atribuohet kërkesës së huaj. Guvernatori theksoi se në muajt e fundit po verifikohet një përcjellje më e mirë e uljes së normës bazë në ekonomi, veçanërisht në tregun e bonove të thesarit. Sipas tij, arsyeja kryesore për rritjen e ngadaltë të kred-itimit është kërkesa e dobët, përveçse një ofertë më e shtrënguar, diktuar nga ku-jdesi më i madh që po shfaq sistemi bankar. Gjatë konfer-encës së dhënë për mediet guvernatori Fullani u shpreh se eksportet shqiptare drejt vendeve të huaja kanë vazh-duar të rriten, duke shënuar një rritje prej 6.7 për qind për tetë muajt e parë të vitit. “Po për këtë periudhë importet janë tkurrur me 0.9% në terma vjetorë. Këto zhvillime kanë rezultuar në ngushtimin vjetor me 5.4% të deficitit tregtar deri në muajin gusht, duke ndikuar pozitivisht në rritjen e kërkesës agregate. Gjithashtu rënia e fortë e deficitit të llogarisë kor-rente gjatë tremujorit të dytë është një sinjal pozitiv për qëndrueshmërinë afatgjatë të këtij treguesi dhe ndihmon në stabilizimin e kërkesës dhe ofertës për valutë në tregun e brendshëm”, - deklaroi ai. Gjithashtu gjatë fjalës së tij guvernatori Fullani vlerësoi

konsolidimin fiskal dhe reduk-timin e shpenzimeve nga ana e qeverisë, të cilat, sipas tij, kanë ndikuar në ngushtimin e deficitit buxhetor me 19 për qind. Sipas Fullanit, eko-nomia shqiptare vitin e ardh-shëm do të jetë e balancuar në treguesit e saj, ndonëse

do të jetë një vit elektoral dhe nën presionin e krizës ekono-mike botërore. Sipas Fullanit, Banka e Shqipërisë në këta 4-5 vjetët e krizës ka forcuar përgjegjësinë e saj, si pjesë e rëndësishme e shtetit për të dhënë garanci në stabilitetin e vendit dhe rritjen ekonomike.

“Ne kemi siguruar një sistem bankar të mirëkapitalizuar mbi notat e klasifikimit evropian dhe do të vazhdojmë të mba-jmë norma të larta mirëkapi-talizimi”, - tha ai. Kreu i sistemit bankar shqiptar konfirmoi se Banka e Shqipërisë mbetet e angazhuar në përmbushjen e

misionit të saj për ruajtjen e stabilitetit makroekonomik të vendit, ankorimin e inflacionit brenda intervalit 1-3%, si dhe hartimin e politikës monetare në përshtatshmëri me zhvil-limin ekonomik. Depozitat gjatë kësaj periudhe kanë vi-juar të rriten, ndërsa kreditimi

mbetet i ulët. Rritja e ngadaltë e kreditimit vjen si pasojë e ko-stove shtesë së kredive të reja, diktuar nga kujdesi më i madh që po shfaq sistemi bankar. Gu-vernatori deklaroi se ekonomia për vitin 2013 do të jetë e bal-ancuar, ndonëse do të jetë një vit elektoral.

6.7 PëR qiNd

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë mbi zhvillimet në sektorin e jashtëm të ekonomisë tregojnë një përmirësim të ndjeshëm të pozicionit të jashtëm të vendit. Eksportet në vlerë kanë shënuar një rritje vjetore prej 6.7 për qind gjatë tetë muajve të parë në reflektim të moderimit të kërkesës së huaj dhe ecurisë së çmimeve në tregjet botërore. Po për këtë periudhë importet janë tkurrur me 0.9 për qind në terma vjetorë. Këto zhvillime kanë rezultuar në ngushtimin vjetor me 5.4 për qind të deficitit tregtar deri në muajin gusht, duke ndi-kuar pozitivisht në rritjen e kërkesës agregate.

5PëR qiNd

Sjellja e kujdesshme e sektorit publik ka diktuar një kërkesë të ulët për mjete monetare, veçanërisht nga sistemi bankar. Nga ana tjetër, ecuria e ngadaltë e aktivitetit ekonomik dhe ekzistenca e kapaciteteve të lira duket të kenë kufizuar kërkesën për mjete monetare të agjentëve privatë të ekonomisë. Kredia për sektorin privat shënoi një rritje vjetore prej 5% në gusht, duke ndjekur trajektoren ngadalësuese të nisur që në 6-mujorin e dytë të vitit 2011. Ecuria e muajve të fundit tregon se bankat janë më aktive në ndërmjetësimin në monedhën vendase, ndërkohë që ato kanë ulur ndërmjetësimin në monedhë të huaj.

4PëR qiNd

Në prani të një panorame ekonomike të karakteri-zuar nga ecuria e ngadaltë aktuale e inflacionit dhe e kërkesës agregate, politika monetare thelloi natyrën e saj stimuluese në tremujorin e tretë. Në fund të muajit korrik norma bazë u reduktua me 0.25 pikë përqindje, duke zbritur në nivelin minimal historik prej 4.0%. Kjo ishte ulja e pestë radhazi e normës bazë që prej muajit shtator 2011. Paralelisht me të Banka e Shqipërisë ka vazhduar të furnizojë sistemin bankar me likuid-itetin e kërkuar nëpërmjet operacioneve të saj të injektimit të likuiditetit me afate të ndryshme.

Depozitat në sistemin bankar nuk shënuan rritje gjatë muajit shtator, duke shënuar një nga performan-cat më të dobëta të viteve të fundit, teksa kursimet në lekë kanë pësuar tkur-rje relativisht të ndjeshme për të tretin muaj radhazi. Pikërisht ecuria negative e depozitave në lekë ka ndi-kuar në mosrritjen e totalit të kursimeve, në një kohë që valuta ka vijuar me ecurinë pozitive. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, totali i depozitave në sistem në shtator 2012 ishte 930 miliardë lekë, pothuajse në të njëjtin nivel me një muaj më parë. Një vit më parë rritja përkatëse kishte qenë 1.5 për qind, duke treguar që rënia e kursimeve në shtator pas zgjerimit të tyre të ndjeshëm në gusht nuk është ndonjë tendencë cik-like, por ka ardhur si rrjedhojë e uljes së vazhdueshme të kursimeve në lekë. Depozitat në lekë shënuan një rënie mujore me -0.6 për qind, ku ndikimin më të madh e dha tkurrja e depozitave të indi-vidëve me -1.1 për qind, duke konsoliduar linjën rënëse, çka

reflekton se kriza ekonomike ka bërë që individët jo vetëm të tkurrin konsumin, por dhe të mos arrijnë që të kursejnë. Depozitat në valutë kanë vijuar zgjerimin me 0.7 për qind me bazë mujore, duke orientuar prirjen rritëse të totalit të kursimeve përg-jatë muajve të fundit. Për herë të parë në historinë e kursimeve shqiptare depozi-tat në valutë kanë barazuar ato në lekë. Me bazë vjetore, depozitat në total në fund të shtatorit u rritën me 10 për qind. Një vit më parë ky ndryshim ishte 13.2 për qind, duke treguar për një ngadalësim të ritmeve të rritjes së kursimeve të shqiptarëve.

sHtAtori, Në BANKA isHiN DePozituAr 930 MiliArDë leKë

kriza, s’rriten depozitat në shtatorDepozitat në valutë kanë barazuar ato në lekë

Interesi i bonove të thesarit ka rënë në nivelin më të ulët të vitit, me vetëm 6.7 % për maturimin njëvjeçar. Nga ky fenomen qytetarët do marrin interesa më të ulëta nga investimet e tyre në bono, ndërsa qeveria do të ulë kostot e pagesës së borxhit, të cilat vitet e fundit janë bërë një barrë e madhe. Me gjithë këtë ulje, interesi i bonove të thesarit është më i lartë se ai i depozitave në banka. Ekspertët në BSH e shpjegojnë këtë rënie me dy arsye kryesore. E para ka të bëjë me fushatën e Financave për përfshirjen e individëve në blerjen e bonove të thesarit, dhe e dyta me ofertën e lartë të bankave për të blerë letrat me vlerë të qeverisë në kushtet e një mungese gati totale kreditimi.

Bon

ot

Page 5: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

05• E enjte 1 nëntor 2012

»ekONOMi

Prodhuesi më i madh i energ-jisë elektrike çeke ka komunikuar se po shikon mundësinë që të largohet nga Shqipëria, pasi nuk ka qenë e gatshme që të zgjidhë çështjet e hapura me qeverinë sa i përket tarifave dhe taksave të jashtëzakonshme. “Trans-parenca në tregun shqiptar nuk egziston dhe CEZ ka mungesë të një partneri negociator në shtet”, deklaroi dje drejtuesi i bordit të CEZ, Tomas Pleskaç, në një konferencë shtypi në Pragë. CEZ mund të pretendojnë një garanci prej 60 milionë eurosh nga Banka Botërore, theksoi Pleskaç, duke shtuar se kom-pania çeke në vjeshtë ndaloi të gjitha investimet në Shqipëri. Në kuadër të situatës së krijuar mes qeverisë shqiptare dhe kompa-nisë ÇEZ, ai theksoi se problemi në Shqipëri është se, nuk ka një person të caktuar në mënyrë të qartë me të cilin mund të nego-

ciojë kompania. Portali, “Bloomb-ergBusinessweek”, shkruan se marrëdhëniet mes shërbimeve çeke dhe qeverisë shqiptare janë përkeqësuar deri pikën sa të bëjë ndryshime në pozicionet e Bordit të saj Mbikëqyrës dhe Bordit të Drejtorëve nëpërm-jet sjelljes së ekspertëve të pavarur nga SCHINDLERS, një kompani me bazë në Mbretërinë

e Bashkuar dhe me përvojë të gjatë në negociatat strategjike. Sipas njoftimit të CEZ, kompa-nia kërkon që nëpërmjet këtij veprimi të ndihmojë në çten-sionimin e mënyrës së der-itanishme të komunikimit dhe gjithashtu të jetë e dobishme në ndërmarrjen e të gjitha hapave të nevojshëm për të zgjidhur situatën në Shqipëri.

qeveria shqiptare rikthen sërish vëmendjen në reformën e skemës së

pensioneve. Këtë herë ka qenë Kryeministri i vendit, Sali Beri-sha, i cili i ka bërë thirrje opoz-itës për të votuar reformën e pensioneve. Ditën e djeshme, kreu i qeverisë gjatë fjalës së tij në Konferencën “Ritheksimi i pavarësisë së autoritetit rreg-ullator të sektorit financiar”, shprehu shqetësim për situatën ku ndodhet tregu i fondeve për pensionet, duke akuzuar opoz-itën se ka bllokuar reformën për 3 vite rrjesht, ndërkohë parala-jmëroi rinisjen e negociatave me PS. “Tregu i fondeve të pension-eve është problematik për shkak të ligjvënësit. Reforma e pen-sioneve është e përgatitur. Ne jemi të hapur. Ne kemi ligjin dhe të gjitha vendimet për funksion-imin e tregut. Por, ka një hezitim që kapërcehet në një seri stimu-jsh dhe praktikash. Reforma e pensioneve ka 2-3 vite që ndod-het në sirtar, kjo sepse opozita refuzon, ndonëse ka pranuar të votojë tekstin”, deklaroi shefi i qeverisë. Duke pasur parasysh që reforma e pensioneve ka një kohështrirje të gjatë, pra mbi 30 vjet kërkohen 84 vota për ta miratuar në Kuvend, pikërisht për këtë arsye, Beri-sha theksoi se “kjo është një reformë që duhet të qëndrojë në fuqi shumë dekada, dhe vendosja në mënyrë të njëan-shme e saj krijon pasiguri të panevojshme, ndaj jemi vendo-sur me durim të negociojmë me opozitën që të miratohet me in-teresin më të mirë, së pari në in-teresin e qytetarëve shqiptare”. Sipas shefit të qeverisë, kriza e fundit financiare botërore dësh-

moi falimentimin e sistemeve rregullatore, ndërkohë që tha se pavarësia e enteve rregullatore të tregjeve financiare jo bankare duhet të jetë kusht. “Kriza e fun-dit financiare botërore dëshmon se sistemet regullatore ishin ato të cilat falimentuan. Çfarë ishte kjo krizë në dhjetra faqe ligje të miratuara në këto vende. Ndaj leksioni i madh i kësaj krize është ndërhyrjet e drejta. Nëse ka ndërhyrje të dëmshme është ndërhyrja politike. Pavarësia e enteve rregullatore përbën kushtin më vendimtar të funk-sionimit të tyre dhe përmbush-jen e misionit. Kjo pavarësisë është natyrisht përgjegjsh-

mëria më e madhe e tyre ndaj lgjit, tregut dhe konsumatorit”, shtoi Berisha. Kreu i ekze-kutivit vlerësoi se filozofia për një qeverisje të vogël, përbën model të padiskutueshëm, ndërkohë që theksoi rëndësinë e pavarësisë së enteve rregul-latore të tregjeve financiare jo bankare. “Qeveria ka një filozo-fi, qeverisje e vogël, kjo filozofi ka kostot e veta, por ka dhe anë pozitive. Përbën model të padiskutueshëm qeverisjeje. Sot ne renditemi në njërën prej 10 administratave më të vogla në botë, dhe kjo bën që institu-cionet tona të jenë modeste në përmasa”,- theksoi Berisha.

KryeMiNistri BerisHA KërKoN VotAt e oPozitës Për zBAtiMiN e reforMës

“PS të votojë reformën e pensioneve”Përfundon projekti për skemën që do të aplikohet në Shqipëri

KoMPANiA NuK KA PërfAqësues Me të ciliN të Negociojë

ÇeZ mund të largohet nga ShqipëriaPleskaç: Tregu shqiptar nuk ka transparencë

Enti Rregullator i

Energjisë ka shtyrë

disa herë mbledhjen

ku do të vendoset

mbi licencën e

kompanisë ÇEZ, kjo

për arsye janë duke

vijuar negociatat

mes palëve.

takimi në ministri

taP, Haxhinasto negocion me puljezët

Shqipëria vijon lobimin me fqinjët për të bërë të mundur ndërtimin e gazsjellësit Trans Adriatic Pipeline. Ditën e djeshme, zv.Kryeministri dhe min-istri i Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, Edmond Haxhinasto, priti në një takim një delegacion zyrtar nga rajoni i Pulias, drejtuar nga Drejtori i Përgjithshëm për Çështjet Mesdhetare, Bernardo Notorangelo, në kuadër të bashkëpunimit të ngushtë që Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës ka me këtë rajon. Haxhinasto falendëroi përfaqësuesit e rajonit të Pulias për bashkëpunimin e ngushtë ekonomik, midis këtij rajoni dhe Shqipërisë, dhe rikonfirmoi angazhimin e Shqipërisë për t’i thelluar këto raporte në fusha të ndryshme. Gjithashtu, ai shprehu kënaqësinë për suksesin e projekteve që Ministria e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energje-tikës është duke zbatuar në fushën e Efiçencës së Energjisë, në kuadër të Programit IPA-Adriatik, ku Shqipëria dhe Pulia janë drejtuesit e Projek-tit Strategjik ALTEREN-ERGY. Gjatë këtij takimi u diskutua edhe mbi projektin e gazsjellësit TAP dhe rëndësinë strategjike që ka ai për Shqipërinë dhe Italinë, veçanërisht për rajonin e Pulias. Përfaqësuesit e Pulias i rikonfirmuan ministrit Haxhinasto për rëndësinë që ka ky projekt për Italinë dhe për vetë rajonin e Pulias, nga këndvështrimi i Sigurisë së Energjisë dhe dobitë ekonomike. Pak kohë më parë, drejtuesit e rajonit të Pulias u shprehën kundër ndër-timit të gazsjellësit TAP, por mendimi i nuk është detyrues për qeverinë italiane, çka ka bërë që palët të vijojnë bisedimet deri në arritjen e qëllimit final, ndërtimit të tij. Gjatë takimit, përfaqësuesit e rajonit të Pulias u shprehën se shohin tek Shqipëria një partner strategjik dhe serioz, dhe se bashkëpun-imi me Ministrinë e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës, në projektet IPA të Bashkimit Evro-pian, janë një shembull suksesi. Notorangelo përcolli urimet më të mira nga Presidenti i rajonit të Pulias, Niki Vendola, i cili ka ftuar Haxhinasto për një vizitë në Pulia, për të shprehur bashkëpun-imin dhe për të thelluar më tej marrëdhëniet e shkëlqyera midis Sh-qipërisë dhe Pulias.

MaRRëVeSHjet

PROjekti këRkeSa

Skema e re, si do ndryshojnë pensionet

Reforma e sistemit të sigurimeve shoqërorer që pritet të miratohet ka në thelb të saj futjen e sistemit shumë kolonësh në vendin tonë. Ky system është i përbërë nga tre kolona, që do të funksionojnë të pavarura nga njëra-tjetra. Sipas projektit, skema e parë është tërësisht shtetërore, e dyta ndërmjetësim mes shtetit dhe privatit, ndërsa e treta komplet private. Në thelb, një pjesë e kontributit do të derd-het te privati, tek ato kompani të licencuara për menaxhimin e fondeve që do të mbledhin dhe, kur të vijë momenti i daljes në pension, do të shpërndajnë përfitimet që i takon çdokujt, në varësi të kontributit. Tjetër ndryshim, që pritet të ndodhë, është rritja e moshës së daljes në pension vetëm për gratë, të cilat aktualisht e mbyllin punën 60 vjeç, kurse burrat 65 vjeç. Aktualisht, kontributi që derdhet i gjithi në shtet është rreth 21.5 për qind dhe men-dohet që, duke nisur nga 3 për qind (nga kjo masë kontributi) të derdhet në privat. Ky për-qindësh do të paguhet i ndarë 50 me 50 mes punëdhënësit dhe punëmarrësit, ku vlerësohet se për punonjësit nuk pritet të ketë kosto shtesë.

Shehi: Pavarësia e sistemit është domosdoshmëri

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare kërkon forcimin e politikave nxitëse për pensionet private dhe zgjerim të gamës së sigurimeve të detyrueshme. Kryetarja e Bordit Drejtues, Enkeleda Shehi, tha dje gjatë konferencës për “Ritheksimin e rëndësisë së pavarësisë së Autoritetit Rregullator”, se tregu i sigurimeve mund të rritet 2-3 herë, nëse do të ketë politika më nxitëse për sigurimet. “Është në të mirë të kon-sumatorit, në përfitim të vet tregjeve sigurimi i rregullave të qarta dhe të qëndrueshme, si parakusht për të evoluar drejt një tregu financiar me variete produktesh”, deklaroi Shehi. Gjithashtu, ajo kërkoi më shumë pavarësi financiare dhe hapësira për të zgjeruar stafin e për të rritur pagat e institucionit. “Pavarësia është një domosdoshmëri për arri-tjen dhe konsolidimin e zhvil-limit. Një ambient transparent dhe i qëndrueshëm nxit besimin e konsumatorëve dhe njëkohë-sisht inkurajon konkurrencën e ndershme të të gjithë pjesëmar-rësve në treg”, përfundoi kreu i AMF-së. Gjithashtu u kërkua nga qeveria miratimi sa më të shpejtë të projektligjeve si ai “Për Sigurimet e Detyrueshme”.

Page 6: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

06 E enjte 1 nëntor 2012 •

« POlitikë

Ministri i transporteve përshëndet vendimin

lirimi i banesave të nisë në të gjithë qytetet

Gjykata Kushtetuese me një vendim të njëzëshëm ka shpallur sot përmes faqes së vet zyrtare, rrëzimin e kërkesës së Shoqatës së Qiraxhinjve në shtëpi pronë e ish-pronarëve duke lënë në fuqi tërësisht aktin normativ të propozuar nga kjo ministri të miratuar nga Qeveria dhe të kthyer në ligj nga Kuvnendi i Shqipërisë.

Në radhë të parë, do të doja të shprehja falenderimin për Gjykatën kushtetuese për shpejtësinë me të cilën e shqyrtoi këtë çështje, pra nga moment i paraqitjes së kërkesës nga shoqata e Qiraxhinjve në shtëpi pronë e ish-pronarëve e deri sot kur u bë shpallja e vendimit, sepse pikërisht duke qenë brenda datës 1 Nëntor kur fillon afati ligjor i aplikimit nga ana e ish-pronarëve na jep mundësinë që Akti Normativ të zbatohet pa pasur komplikime proceduriale që do të vinin në një version tjetër eventual.

Pra fakti që Gjykata e dha vendimin sot (dje) e bën shumë më të thjeshtë zbatimin e të gjithë klauzolave që parashikohen në Aktin Normativ të miratuar nga qeveria dhe të kthyer në ligj nga Kuvendi.

Së dyti, jam vërtet i kënaqur që ky akt, e ritheksoj zgjidh një padrejtësi 68 vjeçare, një padrejtësi kundrejt një shtrese që u shpronësua forcërisht nga regjimi komunist që për 48 vjet në atë regjim nuk u lejua të posedonte pronën e vet dhe që priti për 20 vjet demokraci rikthimin dhe rivendosjen e një të drejte bazike kushtetuese sikurse është e drejta e pronës. Një e drejtë e sanksionuar në Kushtetutën e vendit, një e drejtë themelore e sanksionuar në kartën Europiane të të Drejtave të Njeriut.

Nga ana tjetër përfitoj nga rasti t’u shpreh pronarëve sigurinë se ky akt do të zbatohet me përpikmëri. Gjë që do të thotë që nga nesër ata janë të ftuar të aplikojnë perms procedurave që akti parashikon pranë Entit të Banesave i cili nga ana e vet pas vënies në lëvizje nga kërkesa e pronarit do t’i drejtohet Gjykatës së rethit Gjyqësor ku ndodhet prona për nxjerrjen e titullit ekzekutiv.

I garantoj pronarët që e gjithë administrata e Entit Kombëtar të Banesave në çdo qendër prefekture, në çdo degë Rajonale të Entit Kombëtar të Banesave do të jetë e gatshme për të asistuar dhe për të ndjekur procedurat e parashikuara nga akti dhe i gjithë procesi do të mbikqyret në mënyrë rigorose nga Ministria e Punëve Publike në mënyrë që tërësia e tij të jetë një sukses. Një sukses që do të garantojë jo vetëm zbatimin e një akti jashtëzakon-isht të rëndësishëm ligjor por zbatimin e një procesi të tërë që do të çojë në vend një të drejtë të mohuar për 68 vjet me rradhë.

Basha ftesë ramës për t’u bërë pjesë e nismave

Bashkia e tiranë: jo përplasje për Pavarësinë, të festojmë të gjithë

Bashkia e Tira-nës me anë të një deklarate për medi-et shprehu keqard-hjen për frymën aspak patriotike që përcjellin deklaratat e fundit të kryetarit të PS-së Edi Rama, ish-kryetar i Bashkisë së Tiranës, në këtë vigjilje të 100-vje-torit të Pavarësisë së Shqipërisë. “Vlora është qyteti i Pavarësisë dhe Tirana është kryeqyteti i Shqipërisë, prandaj të gjithë ata që e ndiejnë veten sh-qiptarë do ta festojnë këtë 100-vjetor së bashku, pavarë-sisht nëse jetojnë në Tiranë apo në Vlorë, në Prishtinë apo në Shkup, në Podgoricë, në Athinë apo kudo tjetër”, - thuhet në deklaratë. Për fat të keq, thuhet në deklaratë, për 11 vjet në Bashkinë e Tiranes u festua shpesh Nata e Bardhë, por nuk u var asnjëherë asnjë flamur i vetëm më 28 nëntor. “Sot është koha e bashkimit, solidaritetit dhe bashkëpunimit pa dallim, Vlorë apo Tiranë, Tropojë apo Sarandë. Të gjithë do të kremtojmë me krenari kombëtare këtë festë mad-hështore”, - u tha në deklaratë. Bashkia e Tiranës ka marrë të gjitha masat që këtë vit ta festojë 28 Nëntorin me gjithë madhështinë që mbart kjo datë në historinë tonë. Me këtë rast ftojmë edhe z. Rama të bëhet pjesë e këtyre përpjekje-ve pozitive. larg gjuhës së konfliktit dhe përçarjes.

gjyKAtA KusHtetuese rrëzoN KërKesëN e qirAMArrësVe

Sot afati i fundit për lirimin e shtëpive të ish-pronarëve

Sot është afati i fundit për lirimin e shtëpive të ish-pronarëve nga qiramar-

rësit. Akti normativ i miratuar nga Kuvendi një muaj më parë u la në fuqi nga Gjykata Kushtetuese, e cila njëkohë-sisht rrëzoi kërkesën e Sho-qatës së Qiramarrësve për pezullimin e këtij akti. Vendimi u mor dje nga Kushtetuesja, ndërkohë që kërkesa u shqyr-tua prej saj dy ditë më parë. Ajo u vu në lëvizje për këtë gjykim Shoqata e Qiramarrësve në shtëpitë shtetërore ish-pronë private, e cila kishte depozituar pranë saj kërkesën për shfuqi-zim dhe pezullim të aktit. Po ashtu, kjo shoqatë kërkoi nga Gjykata Kushtetuese “shfuqi-zimin si të papajtueshëm me Kushtetutën të aktit normativ të qeverisë ‘Për lirimin e bane-save pronarëve të ligjshëm nga qytetarët e pastrehë, banues në banesat ish-pronë e sub-jekteve të shpronësuara’”, me arsyetimin se akti normativ i qeverisë është diskriminues, pasi lë të pastreha rreth 3 mijë familje, të cilat prej vitesh paguajnë qiratë. Akti normativ parashikon lirimin e banesave pronarëve të ligjshëm nga qytetarët e pastrehë, banues në banesat ish-pronë e subjek-teve të shpronësuara. Ky doku-ment përcakton lirimin e pro-nës ish-pronarëve të ligjshëm, si një e drejtë themelore dhe e patjetërsueshme e njeriut. Akti parashikon datën 1 nën-tor si afatin final për nisjen e zbatimit të procesit të lirimit të banesave të ish-pronarëve. Në aktin normativ thuhet gjithashtu se brenda dy ditëve nga lirimi i banesës Enti Kom-bëtar i Banesave konfirmon me shkrim se qytetari i pastrehë është në listën për trajtim me kredi me 0 % interes në vit për një afat kohor deri në 30 vjet, për të zgjidhur problemin e strehimit të tyre dhe për të liruar ambientet ku banojnë ak-tualisht. Të gjithë personat që gëzojnë statusin e të pastrehut dhe që banojnë në shtëpi të ish-pronarëve duhet të aplikojnë pranë kësaj banke për të përfitu-ar kredinë për strehim. Gjithash-tu brenda datës 1 nëntor 2012 të përfundojnë procedurat e kredisë, të zgjidhin përfundim-isht problemin e strehimit dhe të lirojnë banesat e ish-pronarëve. Enti Kombëtar i Banesave fton të gjithë pronarët që ende nuk disponojnë pronën e tyre që të mbikëqyrin këtë proces dhe, nëse brenda datës 1 nëntor 2012 shtëpitë e tyre nuk janë li-ruar, të bëjnë njoftimin përkatës pranë Entit, që në përputhje me autorizimin që akti normativ i jep këtij institucioni (EKB) të bëjë verifikimin respektiv dhe t’i drejtohet gjykatës për lëshimin e urdhrit të ekzekutimit për lir-imin e banesës. Nga ana tjetër, qiramarrësit që do të trajtohen me kredi për strehim, pjesë e listës së EKB-së, duhet të para-

qiten pranë zyrave të tij për të plotësuar dokumentacionin e nevojshëm. Konkretisht: cer-tifikatë të gjendjes familjare të vitit 1992 dhe aktuale, vërtetim negativ nga ZRPP-ja që në emër të kryefamil-jarit dhe anëtarëve të tjerë të familjes (të certifikatës

së 1992) nuk figuron pronë e regjistruar apo në proces regjistrimi; vërtetim se asnjë anëtar i familjes nuk është subjekt i tatimit mbi vlerën e shtua, vërtetim i statusit të të pastrehut në ish-pronë private, si dhe adresën e banesës dhe emrin e pronarit.

Kuvendi miratoi në shtator projektin

lSi dhe islami abstenuan, PS dhe Oketa nuk votuan

Kuvendi i Shqipërisë miratoi në muajin shtator me 67 vota pro dhe 4 abstenime aktin normativ për lirimin e banesave të ish-pronarëve. Deputetët e Partisë Socialiste dhe deputeti i FRD-së Gazmend Oketa nuk morën pjesë në votim, ndërsa tre deputetët e LSI-së (Ilir Meta, Lefter Koka e Nasip Naço) dhe deputeti Kastriot Islami abstenuan. “Jemi dakord në parim që ky akt normativ të miratohet, duke qenë se mbështesim kërkesën e ish-pronarëve për të marrë pronat e tyre, por ne nuk jemi absolutisht dakord që për rreth 3200 familjet e tjera të hid-hen menjëherë në rrugë pa u menduar se si duhet të sistemohen në banesa të tjera. Nga të dhënat, një numër i konsiderueshëm shtetasisht të moshës së tretë, që pas lirimit të banesave u jepet si zgjidhje azili. A është e drejtë kjo? Ne mendojmë se absolut-isht nuk është e drejtë, sepse kjo nuk mund të quhet kurrsesi një zgjidhje. Ndaj zgjodhëm të abstenonim”, - sqaroi votën abstenuese të LSI-së deputeti saj Nasip Naço.

Gjykata Kushtetuese nisi të hënën kërkesën e Shoqatës së Qiramarrësve në shtëpitë shtetërore ish-pronë private, ku përfaqësues të saj kërkuan shfuqizimin si të papajtueshëm me Kushtetutën të aktit normativ të qeverisë “Për lirimin e banesave pronarëve të ligjshëm banues në banesat ish-pronë e subjekteve të shpronësuar”, si dhe pezullimin e zbatimit të tij. Shoqata e ish-pronarëve kërkoi shtyrjen e çështjes, por qiramarrësit refuzuan.

Shqy

rtim

i

Projektligji “Për lirimin e banesave pronarëve të ligjshëm nga qytetarët e pastrehë” shkaktoi debate të ashpra mes ligjvënësve. Social-istët nuk morën pjesë në votimin e aktit normativ, pasi atyre iu refuzua kërkesa që akti, për shkak të rëndësisë që mbartte, të diskutohej me qetësi. Pas akuzave nga mazhoranca se PS-ja i urren ish-pronarët, selia rozë reagoi duke deklaruar se “nga ky ligj përfito-jnë Presidenti Bujar Nishani, ministrat dhe deputetë të PD-së”.

deb

atet

Page 7: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

07• E enjte 1 nëntor 2012

»SOCiale

Mungojë abuzimet

Fushatë mbrojtjeje nga askush

Komisioneri për Mbrojtjen e të Dhënave Personale (KMDP) nis një fushatë sensibili-zuese për parandalimin e abuzimeve në medie, por pa e ditur se cilët janë ato. Sipas komisio-neres Flora Çabej, mediet duhet të kenë më shumë kujdes në publikimin e të dhënave personale të të tjerëve, por ajo nuk përmend se ku janë bërë këto abuzime, duke e kthyer këtë nismë nga në fushatë sensibili-zuese në një fushatë dezinformuese. Edhe pse si nismë mund të duket diçka tepër pozitive, ajo ngelet e pavlerë, pasi nuk dihen rastet se ku janë bërë këto shkelje. Komisionerja Çabej tha se kërkohet një ndërgjegjësim më i madh i medies dhe opinionit publik për ruajtjen e pri-vatësisë dhe shmangien e rasteve abuzive në publikimin e të dhënave personale, por duke shmangur edhe rastet konkrete se ku dhe kur janë bërë këto shkelje nga ana e medieve në vend. Ndaj kjo nismë ngelet e pavlerë.

Bashkëpunimi

Ndërgjegjësim për trajnimine autizmit

Fondacioni “Fëmijët Shqiptarë” ka udhë-tuar drejt Kosovës për të mbështetur fondacionin “Fëmijët e Kosovës”, me qëllim ndërgjegjësimin e shoqërisë për trajtimin sa më të hershëm të sëmundjes së autizimit. Pikërisht këtë prob-lematikë ka pasur në qendër konferenca e organizuar në Prishtinë për autizmin. Presidentja e fondacionit “Fëmijët Shqiptarë”, zonja Liri Berisha, vlerësoi punën e fondacionit “Fëmijët e Kosovës” dhe misionin që është duke kryer presidentja e fondacion-it, znj. Thaçi, pasi sipas saj iniciativat vetjake janë të rëndësishme. Zonja Lumnie Thaçi vlerësoi mbështetjen e fondacionit shqiptar dhe tha se fondacioni “Fëmijët e Kosovës” do të punojë për ngritjen e potencialeve të domo-sdoshme për ndihmesën në zbulimin sa më të her-shëm të sëmundjes dhe trajtimin e nevojshëm të tyre. Në Kosovë numri i fëmijëve të prekur nga ky çrregullim mendohet të jetë 400.

kMPdtAVo u BëN APel BluzAVe të BArDHA: zBAtoNi ProtoKollet sPitAlore!

alarm për kushtet higjienike në spitale22% e spitaleve në vend janë bartës të sëmundjeve infektive

Bie KoMProMisi Për ANëtArët e Autoritetit MBiKëqyrës të MeDies anëtari i 7-të bëhet molla e sherrit në komision

Leskaj: Anëtarin ta votojmë në parlament me 3/5-at e votave

ervin Koçi

Në spitale 22 për qind e mjediseve janë të infek-tuara. Sipas monitorimeve

të fundit të kryera nga special-istët e Qendrës së Kombëtare të Kontrollit të Infeksioneve, këto probleme më së shumti janë konstatuar në sallat e opera-cioneve. Mungesa e higjienës dhe sterilitetit në mjediset spitalore, sipas ekspertëve, ka bërë që kjo problematikë të jetë më e ndjeshme vitet e fundit. Këto konstatime u bënë dje gjatë konferencës së tretë kombëtare të parandalimit të infeksioneve spitalore. “Për-qindja e infeksioneve spitalore në rajon luhatet diku te 11-për-qindëshi. Në Shqipëri kjo shifër është më e lartë, shkon deri te 22-përqindëshi. Tani kemi një protokoll klinik, i cili do të jetë i detyrueshëm për të gjitha spitalet rajonale për ta zbatuar dhe jemi të bindur se incidenca e infeksioneve spitalore në sallat operatore, në reamina-cion dhe në ambientet e tjera spitalore do të ketë një ulje të ndjeshme, nëse këto protokolle do të zbatohen me rigorozitet”, - tha Gjergj Koja, shef i Qen-drës së Kontrollit të Infeksion-eve. Në konferencën e organi-zuar nga ISHP-ja u ngrit edhe shqetësimi se 50 për qind e përdorueseve të antibiotikëve nuk japin rezultatet e pritshme. Kjo sipas drejtoreshës së kon-trollit të sëmundjeve infektive në ISHP, Silva Bino, vjen si re-zultat i përdorimit pa kriter të tyre. “Në 50 për qind të ras-teve përdorimi i antibiotikëve nuk përdoren ashtu siç duhet, pra nuk zgjidhen ata që duhen, nuk zgjidhen në kohën e duhur, në vendin e duhur, në kohëzg-jatjen e duhur. Kjo ndodh për arsye se ka mungesa në lidhje

konsensusit anëtari i 7-të të votohet në parlament me shu-micë të cilësuar. Neni tjetër i debatueshëm mes palëve e që u rikthye për diskutim te relatorët është kuorumi në mbledhjet e AMA-së. Opozita mbështet variantin e shkruar në projektligj që mbledhjet të zhvillohen vetëm në praninë e pesë anëtarëve, minimal-isht, çka shmang vendim-marrjen e njëanshme në këtë organ. Por të djathtët kërko-jnë amendimin e nenit, duke këmbëngulur te vlefshmëria e mbledhjes me 4 anëtare. Më parë anëtarët e Komi-sionit të Medies kishin rënë dakord për mënyrën e përcak-timit të anëtarëve të Autoriteti

të Medies Audiovizive, gjë që dështoi gjatë seancës së djeshme. Propozimi i bërë më parë ishte që të gjithë anëtarët e Autoritetit të ishin persona pa karrierë politike apo të ishin anëtar të ndonjë force politike. Drafti përjashtonte edhe indi-vidët e zgjedhur në forumet drejtuese të partive politike. Anëtarët e Komisionit të Me-dies shkuan edhe më tej, duke përjashtuar nga konkurrimi edhe ata që kanë një teserë anëtarësimi në parti. Votimi i kryetarit të saj, që është anëtari i shtatë i Autoritetit të Medies Audiovizive, pritet të bëhet në parlament sipas propozimit të bërë nga kryetar-ja e Komisionit.

Problematika më e madhe e spitaleve është prania e infeksioneve në sallat e operacion-eve. Kjo për shkak se është vendi ku pacientët janë më të predispozuar për t’u infektuar, pasi plagët e tyre janë të hapura. Veç kësaj rrezik është edhe infektimi i plagës së operacionit dhe pacienti do të jetë i detyruar për t’u rio-peruar për të hequr pjesët e infektuara, rrezik ky që mund të çojë edhe në humbjen e jetës së pacientit.

Salla

t e

oper

imit

50 për qind e antibiotikëve që jepen nëpër spitale nuk japin efektin e duhur prej tyre. Sipas drejtoreshës së kontrollit të sëmundjeve infek-tive, Silva Bino, kjo vjen nga mospër-dorimi në kohën e duhur të duhur dhe nga përdorimi i antibiotikëve të gabuar. Pra, nuk zgjidhen antibio-tikët që duhen, nuk zgjidhen në kohën e duhur të kurimit dhe nuk përcak-tohet saktësisht në kohëzgjatjen e përdorimit të tyre.

ant

ibio

tikë

t

NiVeli i iNFekSiONit

Në vendet e rajonit niveli i infeksioneve spitalore, sipas shefit të kontrollit të infeksioneve spitalore Gjergj Koja, është rreth 11 për qind. Ky nivel infeksioni në vendin tonë është sa dyfishi i atij të rajonit, rreth 22 për qind. Kjo gjë i bën pacientët shqiptarë më të predispozuar për t’u risëmuren në spitale dhe jo të shërohen nga sëmundjen që ata mbartin. Rreziku më i madh vjen në spitalet e rretheve, ku ky fenomen është më i pranishëm. Rreth 30 për qind e pacientëve të operuar në spitalet e vendit kanë shfaqur probleme me plagët e kuruara në to. Si zgjidhje të këtij fenomeni Koja parashikon të jetë zbatimi i protokollit spitalor në të gjitha ambientet spitalore, i cili i detyron të gjithë drejtuesit që të marrin masa për sterilizimin e ambienteve në mënyrë që rrezikshmëria për infektim të jetë minimale.

me edukimin për përdorimin e antibiotikëve, mungojnë me-kanizmat e kontrollit të për-dorimit të antibiotikëve në spitale. Një arsye tjetër është përdorimi i antibiotikëve pa kriter si rezultat i përdorimit pa recetë të antibiotikëve”, - tha Silva Bino, drejtoreshë e kon-trollit të sëmundjeve infektive në ISHP. Në këtë takim kom-

bëtar mori pjesë edhe ministri i Shëndetësisë, Vangjel Tavo, që kërkoi më shumë përgjegjësi nga bluzat e bardha. Tavo tha se jo vetëm higjienizimi i am-bienteve spitalore, por dhe mbushja e recetave duhet të bëhet konform të gjitha pro-tokolleve dhe rregullave, duke u bërë në këtë mënyre apel për më shumë përgjegjësi në

trajtimin e pacientëve dhe në dhënien e medikamenteve të duhura. Gjithashtu rastet e abuzimit të farmacistëve duke shitur ilaçe pa receta mjekësore janë bërë publike edhe më parë nga mediet, por kjo gjë nuk po gjen zgjidhje edhe për shkak të mungesës së kulturës së qytetarëve për blerjen e ilaçeve.

Mazhoranca tërhiqet nga kompromisi i dhënë në hartimit të projektligjit për mediet au-diovizive gjatë shqyrtimit të nismës në Komisionin parla-mentar të Medies. Në emër të shumicës Mark Marku u shpreh se anëtari i shtatë i AMA-së nuk mund të zgjidhet sipas formulës për të cilën është rënë dakord paraprakisht, por përjashtoi shortin në procesin e zgjedhjes, nëse nuk arrihet konsensusi. Kryetarja e Komi-sionit të Medies, deputetja Valentina Leskaj, u shpreh se drafti është hartuar me ek-spertizën e 4 institucioneve të rëndësishme evropiane. Sipas saj, formula e kompozimit të KKRT-së aktuale që propozon mazhoranca, nuk garanton pavarësinë e institucionit që do të mbikëqyre mediet. Duke ftuar mazhorancën të depozi-tojë me shkrim propozimin për formulën e zgjedhjes së AMA-së, socialistja Leskaj propozoi që në mungesë të

Page 8: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

08 E enjte 1 nëntor 2012 •

« reportazh

Ervin Koçi

nëse do të kuptosh se si ndihen delet kur i ngjesh në një stallë të ngushtë, duhet të provosh

të udhëtosh në mëngjes me urbanin Kombinat151–Ki-nostudio. Njerëz që shtyhen, shahen ulërijnë - kjo është panorama e përditshme që shfaqet në linjën e transportit urban Kombinat–Kinostudio dhe nisja e një dite të re pune. “Përdhunimi” shtazarak i udhëtarëve pranohet me nxitim prej hallexhinjve, që nxitojnë për të kapur orarin e punës apo për të nxituar drejt një tjetër problemi. Kjo për të veten arsye se s’kanë zgjidhje alternative të mjeteve publike, ndërsa faturinoja bën ecejaken dhe thirrjen e për-hershme: “Lekët!”; “Abonetë!”; “Shtyhu në mes!” etj.

Tmerri i udhëtimit fillon çdo ditë në garën për të kapur urbanin e për t’u ngjeshur pas trupave të ftohtë nga mëngjesi, por që nxehen nga një numër i pafund frymësh që shfryjnë në autobusin tashmë të shndër-ruar në një kolibe arixhiu, që lëviz me një motor të zvarrët

Numri i pasagjerëveNë nisjen e një dite të re në

stacionet e Kombinatit shikon thuajse të njëjtën panoramë: njerëz të grumbulluar në turma, që bëhen gati për garën se kush do të zhytet më shpejt e të ngjishen në trupat e tjerë, veç të arrijnë në orarin e punës. E nëse nuk ke fatin që të ngjishesh mes turmës së njehsuar në një njeri dhe derës që ka marrë hark prej shtypjes, do të presësh të kapësh kasol-len udhëtuese të radhës.

E me të dalë fitues në garën e radhës, mundimi do të fillojë me dëgjimin e fjalorit

sozia

Qendër–ish-unzina e autotraktorëve

Një situatë tepër e ngjashme është edhe me një linjë tjetër të transportit publik: atë të ish-Uzinës së Autotraktorëve. Këto automjete që janë në funksion të qytetarit, stërmbushen aq

shumë, sa njerëzit brenda tij nuk kanë as vend se ku të mbahen. Nuk janë të pakta rastet kur ato mbahen te njëri-tjetri, “krah për krah”, apo “krah për bel”, pasi në të kundërt do të mësonin të kërcenin “Vallen e pijanecit”. Krahas kësaj, te kjo linjë urbane kor-rektësia në orare lë shumë për të dëshiruar. Tabelat nëpër stacione thonë se autobusët nisen çdo katër minuta, por në të vërtet asnjë autobus nuk niset pa u mbushur plot, jemi në periudhën e krizës, duhet të kursejmë karburantin. Gentian Memo, një qytetar që udhëton çdo mëngjes me këta autobusë për të shkuar në punë, pohon se çdo ditë përsëritet i njëjti problem. “Nuk ka ditë që au-tobusët të mos vonohen minimumi 20 minuta në stacion derisa të mbushen plot fare dhe neve të na dalë shpirti aty brenda”, - pohon ai. Më pas ai vijon duke treguar ndodhi në këtë linjë, ku shoferët e autobusëve konsumojnë alkool e më pas hipin që të kryejnë detyrën e tyre. “Ka pasur raste që shoferi ishte rrubullakosur duke pirë dhe kapërceu tri stacione pa ndaluar”, - theksoi Gentiani duke buzëqeshur, pasi edhe atij i duket diçka absurde.

Aty ku merr “parfumin” e djersës dhe mbushen duart që në mëngjes

Urbani Kombinat–KinostUdio

shumëngjyrësh dhe shumë-dialektor. Thuajse ke nisur të mësosh gjuhë të ndryshme të sharjeve e mallkimeve. Pavarë-sisht kësaj, mendjen duhet ta kesh top e të ndezësh sensorët e ndjesisë në majat e gishtave, të cilët duhet të prekin me

kujdes dyshemenë e karrocës, pasi – larg qoftë! – këmba mund të rrëshqasë nëpër të çarat që dalin kuturu. E nëse do të mbijetosh pas fërkimit të trupave, sharjeve, do të nisësh të çash me bërryla si dikur radhën e bukës, këtë herë për

të dalë nga dera e shtrembër e autobusit. Por kujdes: më parë duhet të sigurosh xhepat!

Kushtet e autobusëveNë rast se mund të ketë

urim “Zoti na ruajt”, mund të konfirmojmë se udhëtarët në këtë linjë Zoti me gjithë mend i ruan. Autobusët janë shndërruar prej vitesh në një bazë të fortë për mikrobet e gjithëllojshme. Madje, nëse në një gjendje të qetë do të shikosh se në ç’kushte janë autobusët, zor se do të pranoje të hipje apo të prekje vetëm një copës milimetrike të tij. Por me sa duket, halli e bllokon atë pjesë të trurit që të perceptojë ambientin ku ndodhet qenia njeri e kështu çdo gjë të duket normale: zhuli që mbulon tubat e që mund të dalë peta-peta vetëm duke e gërvishtur lehtë me çelës, sediljet (nëse mund të quhen), pra vendi ku ulesh shpesh nuk dallohet se prej çfarë materiali është... Megjithatë, një zbuku-rim kanë menduar të vendosin

dhe për to, aty këtu mund të shikosh gozhda të madhësive dhe mprehtësive të ndryshme. Rrallë ndonjë fatlum mund të ulet i qetë dhe të shijojë udhëtimin mes një parfumi të çuditshëm që përfshin aromën e qindra trupave.

Dyert e autobusit janë një tjetër element i rrallë, që i shohim si foto të çuditshme nga India apo vende të mbipopul-luara. Dyert i gjen me dhe pa xhama, sipas dëshirës, në më të shumtën e rasteve qëndrojnë as të hapura e as të mbyllura. Të duket sikur në çdo çast do të hapen dhe nga ai pak vend do të shemben njëherësh mbi 10 veta që kanë gjetur pikë mbështetje pikërisht ato dyer, që thërrasin për ndihmë. Xhamat e dritareve janë të pla-saritura, të thyera, çka krijojnë mundësinë që brenda të hyjë shiu, era, apo edhe të ftohtët e acartë në ditët e dimrit. Dys-hemetë e autobusëve në pjesën më të madhe të rasteve janë arnuar me kompensata, duke përbërë rrezik. Të gjitha këto

peripeci janë një përshëndetje dhe urim për një ditë të mbarë në punë apo për të treguar se duhet të shijosh kafenë në një lokal luksoz.

OraretMosrespektimi i orareve të

linjës është një tjetër faktor që ua nxin jetën edhe më shumë qytetarëve që udhëtojnë më transportin publik urban. Edhe pse autobusi nuk duhet të rrijë më shumë se 2 minuta në sta-cion, shoferët e linjës e kanë për zakon që të qëndrojnë 5 deri 10 minuta për stacion, por gjith-monë duke pritur se mos vjen konkurrenti i Kasharit. E nëse ky i fundit mbërrin, do të nisë gara se kush do të prek i pari vijën e finishit në stacionin e radhës. Dhe kur diçka e pengon autobu-sin, i cili duhet të frenojë, turma e vendosur si trup i vetëm do të shthuret e do të shembet duke u hedhur mbi njëri-tjetrin e duke hedhur duart e këmbët... – mos o Zot! – kushedi ku ranë. E s’ka ankesa, urdhri është i prerë: “Mos i fol shoferit!”.

Page 9: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

09• E enjte 1 nëntor 2012

»aktualitet

leDiA llesHi

elBaSaN- Që nga muaji ja-nar deri në tetor në Drejtorinë e Policisë të Qarkut Elbasan evidentohen në total 110 fem-ra, të cilat kanë kryer denonci-met pranë kësaj drejtorie dhe nga këto, vetëm për tre janë lëshuar urdhra mbrojtjeje nga gjykata e Elbasanit. Sipas Val-bona Begut, zëdhënëse e poli-cisë së Elbasanit, krahasuar me të njëjtën periudhë kohore të vitit të shkuar, numri i rasteve të dhunës në familje ka pësuar një rritje të ndjeshme. Gjatë vi-tit 2012 evidentohen 9 femra më shumë të dëmtuara për vepra penale, krahasuar me vitin e shkuar, si dhe 23 femra më shumë të evidentuara të dëmtuara nga raste pa kallëzim penal”, shtoi zëdhënësja Begu. Më tej ajo i bëri dhe një apel të gjithë qytetarëve, të cilët ndjehen të dhunuar, sidomos grave dhe vajzave të denon-cojnë rastet të tilla pranë këtij institucioni pasi do të veprohet në bazë të ligjit. Gjithashtu nga ana e kësaj drejtorie ka dhe një bashkëpunim me disa shoqata dhe qendra rehabilituese për trajtimin e të gjitha viktimave të dhunës në familje. Dhuna në familje është një fenomen shqetësues dhe instancat përkatëse i përkrahin shumë këto raste, pasi ka pasur dhe ngjarje ku ky lloj fenomeni është shoqëruar edhe me akte ekstreme deri në humb-jen e jetës së tjetrit.

elbasani, rekord divorceshElbasani ka shënuar rekord

Me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë

astrit Veliaj merr titullin “Nderi i qytetit të Beratit”

BeRat - Astrit Veliaj do të jetë një ndër figurat që do të nderohet me titullin “nderi i qytetit”, me rastin e 100-vje-torit të Pavarësisë. Ndër figurat më të rëndësishme të historisë ndër emrat e njohur të firmëtarëve të aktit të pavarësisë, profesorëve të njohur të këtij qyteti do të renditet në këtë jubile të krijimit të shtetit dhe emri i Astrit Veliajt. Kështu ka vendosur dje Këshilli Bashkiak i qytetit të Beratit, në një nga mbledhjet e tij të radhës. Pak muaj më parë Veliaj u zgjodh qytetar nderi edhe për qarkun e Beratit. Një nga pikat e rendit të ditës së kësaj mbledhje që është zhvilluar dje në mesditë është diskutuar mbi emrat që do të nderohen me titullin “nderi i qytetit”, për kontributet e tyre të dhëna në fusha të ndryshme krye-sisht të arsimit, kulturës, patriotizmit etj. Listës prej 20 personaliteteve i është shtuar dhe emri i Astrit Veliajt. Ka qenë kryetari i Komisionit të Rinis Sporteve dhe Vlerësimit të Figurave në këtë këshilli Yzedin Hima, i cili në emër të këshilltarëve të djathtë propozoi në këshill që emri i Veliajt të përfshihej në këtë listë. Sipas këshilltarëve të djathtë, Veliaj ka dhënë një kontribut të madh në arsimimin e qytetarëve të Beratit, por dhe më gjerë duke hapur dyert e këtij universiteti dhe në këtë qytet. Propozimi u votua edhe nga këshilltarët e PS-së dhe PD-së. Kryetari i Bashkisë Fadil Nasufi i ka bërë me dije Këshillit Bashkiak edhe propozimin që i ka bërë Presidentit të Republikës për të nderuar me titullin “Nderi Kombit”, tre firmëtarët beratas të aktit të pavarësisë më 28 Nëntor 1912 që janë Bab Dud Karbunara, Iliaz Vrioni e Dhimitër Turtulani.

Policia nis hetimet

Vetëvriten 2 persona në korçë, njëri në depresion pasi i vdiq gruaja

kORCe - Dy persona i kanë dhënë fund jetës në qarkun e Korçës duke u vetëvrarë. Konkretisht ngjarja e parë është shënuar ne Bilisht, ku 59-vjeçari i iden-tifikuar si Andrea Kovaci është gjetur i vetëvarur në banesën e tij. Sipas policisë, ngjarja ka ndodhur për shkak të depresionit pasi 59-vjeçari kishte humbur para pak kohësh bashkëshorten e tij. Ndërsa sot kur kry-heshin të 40-tat e vdekjes së saj, 58-vjeçari i ka dhënë fund jetës. Ndërsa ngjarja tjetër është shënuar në fshatin Pirg të Korçës, ku një 48-vjeçar, me iniciale F.H., është vetëqëlluar me armë gjahu, duke gjetur vdekjen e menjëhershme. Edhe në këtë rast policia dyshon se shkak ka qenë depresioni, por gjithësesi kanë nisur hetimet për zbardhjen më tej të këtyre dy ngjarjeve të rënda.

Nga policia gjirokastrite

Ndalohen 10 klandestinë algjerianë, riatdhesohen në Greqi

GjiROkaStëR - Të paktën 10 klandestinë algjerianë u ndaluan mbrëmjen e djeshme, në dy aksione të ndryshme, njofton sot policia e Gjirokastrës, në jug të vendit. “Algje-rianët të moshës 25-30 vjeç, midis tyre një grua, u ndaluan në afërsi të fshatit Grapsh, rreth 15 km larg Gjirokastrës”, thekson policia. Të njëjtat burime thanë se klandestinët kishin hyrë nga Greqia dhe kishin destinacion Italinë, pasi më parë do të përshkonin rrugën Turqi, Greqi, Shqipëri, Mali i Zi, Serbi, Kroaci, dhe Slloveni. “Aktualisht, klandestinët janë strehuar në një qendër pritje në qytetin e Gjirokas-trës, sipas konventës ndërkombëtare të riatdhesimit”, specifikoi policia. Ky është i nëntë rast gjatë këtij viti, që policia e qarkut të Gjirokastrës, ndalon në territorin sh-qiptarë klandestinë. Rreth tre javë më parë, policia lokale ndaloi në dy aksione të ndryshme brenda 12 orëve mbi 24 klandestinë, gjë që gjithë afganë. t. Skuqi

NgA gjyKAtA VetëM Për 3 Prej tyre u lësHuAN urDHrA MBrojtjeje

elbasan, në 6 muaj 110 gra denoncojnë dhunën në familje

Policia: Po udhëtonte në natën me rrebesh, ra në lumë

Gjendet e mbytur në lum 51-vjeçarja, humbi para 2 ditësh

BeRat- Një 51-vjeçare, banore e qytezës së Poliçanit u gjet e mbytur mesditën e djeshme, ndërkohë që policia në hetimet e para bëri me dije se bëhet fjalë për një ngjarje aksidentale. Ballkëze Tare u gjet e mbytur dje në bregun e lumit Osum, në afërsi të fshatit Mbrakull në rrethin e Beratit, ndërkohë që familjarët deklaruan se dy ditë më parë ajo ishte nisur nga fshati Valë i rrethit të Skraparit drejt banesës së saj në qytetin e Poliçanit. Kanë qenë banorët e fshatit Mbra-kull, ata të cilët gjetën trupin e pajetë të gruas, nënë e

tre fëmijëve dhe menjëherë njoftuan organin blu në Be-rat, ndërkohë që trupi pa jetë mbërriti pranë morgut për hetime të mëtejshme. Sipas familjarëve dy ditë më parë gruaja ishte nisur nga fshati Valë i rrethit të Skraparit ku familja dispononte një banesë të vjetër dhe gruaja pasi kishte punuar në tokat e saj ishte nisur drejt banesës në qytetin e Poliçanit. Kon-takti i fundit me familjarët mësohet se ka qenë pikërisht dy ditë më parë ku gruaja kish deklaruar se do të linte banesën e vjetër në fshat për të shkuar pranë familjarëve

të saj në qytetin e Poliçanit, por ajo nuk mbërriti kurrë në banesë. Nga hetimet e para të policisë dyshohet se kemi të bëjmë me një ngjarje aksidentale pasi gruaja ka udhëtuar dy ditë më parë nga fshati Valë në një kohë me rrebesh dhe shi duke përshkuar një urë të shkatërruar në këtë zonë. Dyshohet se gruaja të jetë rrëzuar gjatë rrugës duke përfunduar në ujërat e lumit Osum, ndërkohë që trupi ka mbërritur deri në afërsi të fshatit Mbrakull ku dhe u gjet mesditën e djeshme. S. Gorrica

divorcesh në vitin 2011. Sipas të dhënave nga ky institucion, gjykata e Elbasanit ka zgjidhur rreth 400 martesa duke ardhur pas kryeqytetit për numrin e madh të divorceve. Kryesisht deklarohet si shkak gjendja ekonomike, humbja e qëllimit të martesës për shkak të emi-gracionit, tradhtia, abuzimi me alkoolin dhe bixhozin dhe sido-mos dhuna ndaj gruas. Tashmë është përmbysur rendi dhe shumica e divorceve ndodhin në zonat urbane.

RaStet e dhunëS, ndihmë në Shoqata

Shumë gra të dhunuara i drejtohen direkt shoqatave për

të marrë ndihmën e duhur ligjore dhe për të siguruar një

urdhër mbrojtjeje të menjëhershëm. Sipas avokates së

Qendrës kundër Dhunës në Familje, Teuta Hoxha, shpesh

lë për të dëshiruar respektimi i urdhrave të mbrojtjes aq

më tepër kur vetë viktimat nuk kanë informacion se si

funksionon një urdhër mbrojtje dhe çfarë duhet të kërkojnë

ato nga gjykata. Po kështu një rol të rëndësishëm më pas

kanë shërbimet sociale, të cilat shpesh nuk e realizojnë

edhe për mungesë infrastrukture. Një kakofoni ka edhe sa

i përket kërkesës për urdhër mbrojtje. Edhe pse të drejtën e

kanë institucionet sociale, policia, Prokuroria, por edhe mjekët

e lagjeve, të urgjencës, në asnjë rast ato nuk marrin nismën

për të nënshkruar një urdhër mbrojtje pasi nuk duan të bëhen

palë më pas në gjykatë për mbrojtjen e kërkesës së urdhrit

të mbrojtjes për viktimat e dhunës. Konkretisht në qarkun e

Elbasanit gjatë 4 muajve të fundit janë evidentuar 204 raste,

nga të cilat një pjesë e madhe e tyre janë nga zonat rurale.

Page 10: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

10 E enjte 1 nëntor 2012 •

« pavarësia

(vijon nga numri i kaluar)

Kontribut i vyerShtrirja e shoqatave pa-

triotike shqiptare në vende të ndryshme të Botës.

Shumë aktive kanë qenë Shoqatat Patriotike të sh-qiptarë të emigruar në shumë vende të Evropës, të cilat kanë bërë lobime të efektshme me personalitete shtetesh që në atë kohë vendosnin për fatet e zhvillimeve botërore

Shpallja e pavarësisëPër të shmangur as-

gjësimin e vendit, të dër-guarit e kombit u takuan në një kongres në Vlorë. Ata udhëhiqeshin nga Ismail Bej Vlora, një shqiptar që kishte pasur pozita të larta në administratën osmane. Me 28 nëntor 1912, kongresi shpalli pavarësinë e Shtetit Shqiptar.

Firmëtarët e Aktit të Pavarësisë - Ismail Qemal Vlora, Dom Nikoll Kaçorri, Babë Dudë Karbunara, Vehbi Dibra Agolli, Elmaz Boce, Aristidhi Ruci, Abas Dilaver Çelkupa, Abdi Toptani, Shefqet Dajiu, All Koprencka, Veli Hard, Qazim Kokoshi, Jani Minga, Rexhep Mitrovica, Dhimitër Tutulani, Mithat Frasheri, Zihni Abas Kanina, Hajredin Cakrani, Qe-mal Karaosmani Elbasani, Iljaz Vrioni, Dhimitër Berati, SaIl Gju-ka, Dhimitër Zografi, Dhimitër Mborja Emanoil, Murad Toptani, Qemal Mullaj, Ferit Vokopola, Lef Nosi, Nun Sojliu, Hysni Myrtezaj, Pandeli Cale, Luigj Gurakuqi, Spiridon llo, Bedri Pejani, Thanas Floqi, Mustafa Merlika Kruja, Ymer Deliallisi, Zyhdi Ohri, Xhemal Deliallisi, Nebi Sefa. Udhëheqësve te shtetit te ri shqiptar, iu desh t’i vazhdonin përpjekjet për të realizuar vendimet e Kongresit Kombëtar-njohjen e Pavarësisë së plotë, caktimin e kufijve të drejtë për Shqipërinë dhe lar-gimin e ushtrive te huaja nga territori i saj. Për të mbrojtur këto interesa të atdheut, Ismail Qemali, si kryetar i Qeverise së Përkohshme, i shoqëruar nga Isa Buletini dhe Luigj Gurakuqi, ndërmori një udhëtim në selinë e Konferencës së Ambasa-doreve në Londër. Fuqitë e Mëdha u detyruan ta rishikonin vendimin e 17 Dhjetorit 1912 dhe pas disa muajsh e njohën Shqipërinë si një Shtet Sovran e të Pavarur, duke e futur nën kontrollin dhe garancinë e tyre.

Vendimi i shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë

Vendimi është hartuar në shqip dhe turqisht. Ai është nënshkruar nga Ismail Qemali,

Homazh dhe nderim të thellë vlerave patriotike

të rilindësve(1912-2012, 100 vjet pavarësi)

Luigj Gurakuqi, Nikollë Kaçorri, Jani Minga, Jorgji Karbunara, Abdi Toptani, Abaz Dilaveri, Qemal Elbasani, Dhimitër Zografi, Salih Gjuka, Pandeli Çale, Murad Toptani, Spiro Ilo, Thanas Floqi, Dhimitër Tutu-lani etj. Në Vlorë më 15/28 të vjeshtës së tretë 1328/1912 Pas fjalëve që tha z. kryetari, Ismail Qemal Beu, me të cilat tregoi rrezikun e madh në të cilin ndodhet sot Shqipëria, me sot të bahet në Vehte, e Lirë e Mosvarme.

Desh Zoti, që me punën, me trimërinë dhe guximin e pashoq të Shqipëtarëve, sot e tutje të marrin fund mjerimet dhe vuajtjet e Atdheut tone, sepse, këtu e kështu, jemi të LIRE të PAVARUR dhe ME VEHTE, prandaj: qeshni e gëzoni!

Për t‘ia arritur kësaj dite të bardhë e të madhe, na ka ndihmuar gjaku i dëshmorëve

dhe puna e vlefshme e patri-otëve t ‘anë dhe e të gjithë shokëve që muarrnë pjesë në këtë mbledhje dhe e të gjithë juve, që tani po ju gufon zemra nga gazi i madh që ndieni, mirëpo mbledhja si me plak qe jam m‘a ngarkoi mua Ngritjen e shenjtë të shenjës t‘onë Kombëtare, të flamurit t‘onë te ëndërruar e të dashur (nxjerr Flamurin, të cilin e ka të vendosur në një shtizë hekuri, natyrisht te vogël, dhe të fshehur nën pallto dhe pasi e mbajti një sekondë në dorë e ngul në shtyllat e ballkonit. Amatorët, posa e shohin Fla-murin, thërrasin me gëzim e me zë të larte: Rroftë Flamuri, Rroftë Shqipëria e Lire)”.

Ja, pra, ky është Flamuri Ynë i kuq e me shqiponjën

dykrenore te zezë në mest dhe tani, te gjithë bashkë, si një trup i tërë dhe i pandarë, le të punojmë për t‘a mburuar, për t’a përparuar e për t’a qytetëruar si i ka hije Atdhenë t’onë të Lirë.

Tuke përfunduar, s‘më mbetet gjë, veçse t‘i drejtoj një lutje Zotit të Madh, që, bashkë me bekimet e Tij që i lëpij të na japë për të qenë te denjë të kësaj dite, të pranoj që këtej e tutje të jem unë dëshmori i pare i Atdheut, ashtu siç pata nderin dhe fatin që të jem i pari ta puth e ta bëj te valëvitet i Lire, Flamuri i ynë, n‘atdhenë t‘onë të lirë.

Rroftë Flamuri! Rroftë Shqipëria!

28 Nëntori i 1912 nuk është një datë e shënuar sikurse dhe një eveniment i historisë së shqiptarëve, por është dhe vetë historia e shqiptarëve. Që nga ai mo-ment sa magjik dhe historik, ajo që e bën të madhërishëm atë moment është se kon-solidohet identiteti etnik, gjuhësor dhe kulturor kombit

shqiptar, por bërja realitet e ekzistencës së funksionimit të subjektit politik dhe juridik të shtetit shqiptar i njohur dhe ndërkombëtarisht. Kjo njohje e këtij subjekti, bën që historia e shqiptarëve të ketë përmasa dhe rol të dallueshëm në ske-nën e politikës evropiane dhe botërore.

Një gjë ka qenë dhe është e palëkundshme sa dhe e pamohueshme: ekzistenca dhe mëvetësia e këtij Shteti është diçka e qartë dhe e vi-jueshme në të gjitha rrethanat historike deri në ditët tona.

Plaku i urtë Ismail Qe-mali me aktin historik që kreu njihet me meritë si një burrë i madh me eskluvitetin më të thekuar për nismën e domo-sdoshme jetike që ndërmori, sepse ai pagëzoi tërë historinë e cila ndriçoi e ndriçon rrugën e shqiptarëve për të qenë të pavarur, të lirë, me shtet e sis-tem shoqëror të konsoliduar.

Ky libër i bashkautorëve Dr. Moikom ZEQO dhe studiueses Dëshira JAZEXHIU, është një dhuratë në kuadrin e 100vje-torit të pavarësisë. Këta bashkëautorë sjellin jo vetëm nga një lule por nga një bu-qetë me lule shumëngjyrëshe dhe të shumëllojshme të cilat përcjellin vlera për personalitetet, data, ngjarje, ku përfshihen sakrifica për çështjen atdhetare për kul-turën, diturinë etj.

Përgatiti Doc. Dr. I. S. LARTI

Page 11: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

11• E enjte 1 nëntor 2012

»opinion

Vizita e zonjës Klinton dhe paradokset e 100-vjetorit të Pavarësisë

më të mirët e kombit!

Nga LuaN KuRTi

Nga FaDiL LEPaJa

siç është bërë e ditur, sekretarja amerikane e Shtet-it, zonja Klinton, pritet të vizitojë Tiranën më datën 1 nëntor. Natyrisht që kjo është në kuadër të një turi ballkanik, të një sërë takimesh të programuara me liderë, qeveri dhe forca politike të rajonit. Ajo është e katërta sekretare e Shtetit që viziton Sh-qipërinë që pas rrëzimit të diktaturës. Vizita e saj përkon edhe me festimet për 100-vjetorin e Pa-

varësisë dhe me këtë rast do të mbajë edhe një fjalim në parla-ment. Theksi i fjalimit të zonjës Klinton me gjasë pritet të jetë for-cimi dhe respektimi i ligjit dhe bashkëpunimi midis forcave politike për çështjet parësore që kanë të bëjnë me integrimin. Kjo vizitë është shprehje e mbështetjes së pakufishme të aleatit tonë të madh strategjik, SHBA-ve në rrugën e reformave dhe demokra-tizimit dhe përbën një burim krenarie dhe respekti për të gjithë shqiptarët kudo që janë. Por kjo vizitë dhe ky fjalim historik kam përshtypjen se zhvillohet në një klimë konfliktualiteti dhe para-doksesh të krijuara artificialisht për shkak të papërgjegjshmërisë apo të nevojave dhe interesave të caktuara. Së pari, le të cekim perceptimin në dy mënyra krejt të ndryshme nga palët, publiku i gjerë dhe nga politika. Madje, vetë publiku paraqitet i fragmentari-zuar, me qasje komplekse. Publiku (të paautorizuarit) do të ketë sërish rastin të konfirmoj edhe një herë simpatinë dhe proameri-kanizmin e tij të palëkundur në mënyrë fare të hapur, ashtu siç ka bërë edhe më herët duke brohoritur, përshëndetur me dorë në rrugët ku do të “vrapojë” makina diplomatike, apo duke mbajtur dhe valëvitur me dhjetëra dhe dhjetëra flamuj amerikanë krahas atyre shqiptarë. Këto brohoritje dhe ovacione do të jenë spon-tane, të dala nga zemra, aspak në të njëjtën valë dhe sintoni me grupet e të porositurve, të të urdhëruarve të institucioneve dhe

mjediseve arsimore, pjesë e protokollit shtetëror, mospjesëmarrja e të cilëve monitorohet dhe mund të bëhet shkak sanksionesh dhe penalizimesh. Por në tërësinë e vet duhet pranuar se ka një lloj dyshimi, skepticizmi, një lloj qortimi të heshtur, që ka të bëjë me pritshmërinë e lartë që shqiptarët kanë pasur dhe kanë në raport me këtë shtet të madh kampion të demokracisë, me prob-lemet e tyre të brendshme ende të pazgjidhura. Probleme të tilla si: funksionimi i shtetit ligjor, i korrupsionit të lartë, i monopo-lizimit të pushteteve, i shumë ngjarjeve të përfolura, dosjeve abuzive, kriminale, të cilat kanë mbetur të pazbardhura apo janë arkivuar nëpër gjykata, e kanë bjerrë shpresën dhe besimin tek e ardhmja. E thëna me zë apo në heshtje nga individë të veçantë apo grupe interesi është: “Mirë europianët, po këta amerikanët pse bëjnë sehir?! Pse nuk vënë dorë për ndryshimin, shëndoshjen e gjendjes, por pranojnë që e keqja të gatuhet mu në sytë dhe nën hundën e tyre?!” Madje, shpesh nuk mënojnë të lëvdojnë, të marrin anën e aksh politikani apo lideri, sipas shijeve dhe prefer-encave të çastit. Me këtë qëndrim duket sikur thonë: “Ne vërejmë punët tona, këtu s’bëjmë kompromis; tuajave u bëni derman vetë”, që do të thotë “bëni votime të ndershme dhe me tru, pa militan-tizma, zbatoni ligjshmërinë, protestoni për shkeljet dhe pander-shmëritë me të gjitha mjetet dhe mënyrat demokratike, siç bëjnë edhe popujt e tjerë, mos kërkoni që t’i nxirrni gështenjat me duart e të tjerëve”. Në këtë linjë është edhe nxitja, iniciativa e hedhur nga zoti Arvizu “Vepro tani!” Por paradoksi ynë, i një shoqërie të paemancipuar, të pazonja për të marrë në duar dhe për të ndry-shuar fatet e veta, është i patjetërsueshëm, emblematik; priret më tepër nga gjykimi pervers, nga alibirat sesa nga veprimi dhe të qenët proaktiv. Kjo na bën zemërak dhe zgjon një sërë ndje-sish, instiktesh negative. Po për të mos u larguar nga tema, nga

paradokset që shoqërojnë vizitën dhe fjalimin e zonjës Klinton, le të fokusohemi te spektri i politikës. Ndasitë, konfliktualiteti midis mazhorancës dhe opozitës për çështje të ndryshme është në kulmin e tij dhe aspak i panjohur për ndërkombëtarët. Madje, duket se përfundimisht pas shumë përpjekjesh, inkursionesh, maratonash ndërmjetësuese, të bindur se zëri i tyre bie në vesh të shurdhër dhe tentohet të kapitalizohet nga palët sipas interesave, ata kanë rënë në “konsensus” të bëjnë një sy qorr e një vesh shurdh, të heqin dorë nga disa vlera dhe standarde të domosdoshme të funksionimit të demokracisë në këmbim të ruajtjes së qëndrueshmërisë dhe stabilitetit në rajon. Ky rol i ri i ka vënë ata në pozicion absurd, madje dhe qesharak, jo vetëm në sytë e publikut, por edhe të vetë politikanëve. Në jo pak raste ka pasur thirrje për përzënie të misioneve, organizmave dhe diplomatëve, të cilët janë etiketuar të panevojshëm apo të njëanshëm. Pra, në njëfarë mënyre ata kanë inkurajuar dhe bekuar këtë klimë dhe sjellje politike. Jemi në pikën kur deri dhe integrimi i vendit, votimi i disa ligjeve kushtëzohet me zgjidhjen e mosmarrëveshjeve në një qark të caktuar (Fier). Për të mos folur pastaj për komedinë apo farsën që po luhet, se cili qytet meriton të mbajë barrën e festimeve, se cili patriot ka qenë primar në ngritjen e flamurit, cili personalitet ka kontribuar më tepër në themelimin e shtetit e të tjera gjëra të kësaj natyre. Pra, përgatitjet dhe festimet për 100-vjetorin janë në këtë pikë ngrirjeje, në këtë pleksje butaforizmash dhe paradoksesh. Dhe e nderuara sekretarja e Shtetit, zonja Klinton, do të duhet të mbajë fjalimin e saj në parlament. Por tashmë është e qartë se kjo nuk do ta shtensionojë aspak situatën dhe palët ca më pas do përpiqen të shohin me lente në rreshtat e fjalimit të saj për të justifikuar qëndrimet dhe axhendat që u volitin më tepër.

siç raporton faqja elektronike e gazetes pres-tigjioze Corriere della Sera,një vajzë 30 vjeçare, shqiptare, paska shkuar krejtësisht lakuriqe në stacionin Sesto Marelli, të metrosë M1, në Milano. Pasi ka bërë dush në banesën e saj, ka dalë për të shkuar në metro.Ajo as nuk e kishte kuptuar në ç’gjendje ishte dhe nuk po arrinte të kuptonte pse pasagjerët e tjerë e shihnin me aq kureshti,

ndërsa pyetjes se përse kishte dalë lakuriq i ishte përgjigjur me pyetje: “Pse, jam e zhveshur?”.

Kjo ngjarje e vërtetë më kujtoi atë përrallën për rrobat e çu-ditshme të mbretit, të cilat ia patën endur rrobaqepës speku-lantë, të cilëve u kishte dalë zëri për mjeshtrinë e tyre. Duke menduar se ka rrobat më të bukura në botë, mbreti po kapërdisej lakuriq para shtetasve të vet.

Askush nuk ia thoshte mbretit këtë,derisa një ditë, një fëmijë klithi:” Mbreti është lakuriq”.

A është mbreti ynë lakuriq, se si më shkoi ndërmend të pyes-ja disa miq,virtualë! Po ne nuk kemi mbret, u përgjigjën ata? Ne jemi republikë ! Nejse! S’kemi,s’kemi! Çka me ba tash!

Jam i vetëdijshëm se shkrimi i sotëm ka pak xhelozi në vete. Nuk po arrij të jem plotësisht objektiv dhe po shkruaj pak nën ndikim të emocioneve. U shpallën më të mirtë e vendit, kombit!

Konkurenca ishte aq e madhe. E kuptoni se me qenë shteti i fundit në kontinent është sukses dhe është vështirë me i nda meritat.

Përkundër pritjeve doli se djemtë e vajzat më të mira të këtij vendi nuk janë as veteranët e luftës, e as invalidët, as të përnd-jekurit! Nuk janë as biznesmenët që krijojnë vende pune. Nuk jane as shkrimtarët. As ushtaret! As mësuesit të cilët na mësuan të shkruajmë e lexojmë. Nuk janë as mjekët në ordinancat e tyre, qofttë publike, apo private.Nuk janë as arkitektët apo in-xhinierët që e ndërtuan këtë vend! Nuk ishin as këngëtarët që na çojnë shpirtin peshë,kur këndojnë për udhëheqësit tanë. As

bujqit në arë që e prodhojnë buken, pataten, çimenton…! Nejse , çimenton nuk e prodhojnë bujqit. Tjetër ministri është!

Ra patatja dhe çimentoja dhe gati hymë në luftë. Ato ishin shkaktare të luftës së pare qytetare lindje-perëndim (Kosovë-Shqipëri) dhe anasjelltas. Ata na i ndalën patatet, e ne çimenton.

Kryesorja, luftë me Serbinë nuk pati! Pararoja e “armikut” që po kërkonte luftë ekonomike, u thye në Merdar dhe te Dheu I Bardhë! Nuk bën populli me pengue biznesin, institucionet, qarkullimin e lirë. Sidomos me fqinjin verior!Por, ju e dini që pop-ujt janë të barabartë. E disa janë më të barabartë!

Tash, dolëm pak prej teme por nashtë se edhe kjo ka të bëjë me kryeministrin dhe djemtë e mirë apo të këqij.

Kryeministri u tregua gjithsesi modest, kur nuk e shpalli vet-en apo ministra për më të mirët.

Edhe pse disa nga ata e bënë gjoksin gropë duke u mburrur! As opozitën, as shoqërinë civile nuk e kapi kjo deklaratë! As ne kolumnistët …hiq se hiq! As Presidentja! As kryeparlamentari! As ministri I drejtësisë! As i shëndetësisë!As i kulturës!

Djemtë dhe vajzat më të mira të kombit janë uniformat blu. Policët. Kështu deklaroi publikisht kryeministri, vetëm një ditë pasi të njëjtit e kishin rrahur keq turmën e paktë të protes-tuesve.

I pari i ekzekutivit u shpreh se ishte tmerruar nga ato pamje. Kjo na preku thellë!Tash ju po e kuptoni si ka qenë puna kur një kryeministër deklarohet i tmerruar me pamjet ku policia e tij e rrah opozitën.

A janë vërtetë policët dhe policet tona trime më të mirët nga ne, bijtë dhe bijat e këtij populli antiheroik?

Disa media po shkruajnë se qindra policë po hetohen nga in-spektorati i policisë për vepra të ndryshme penale. Dyshohet se i kanë bërë vetë.

Edhe më heret kishte deklarata publike të cilat pranonin “zotësinë e policëve”. Për shembull në një ndeshje basketbol-listike tifozët e pasjellshëm kishin shkruar banderola ku po

pyesnin pa trohë marrje “Ka sa po shkon killa” ! Ata qenë bur-gosur sepse patën ofenduar djemtë dhe vajzat më të mira, pa kurrfarë arsye.Në Pejë qe zhdukur një sasi e madhe e arit, nga dhoma e atjeshme e dëshmive,por s’ka lidhje. U paten zhdukur edhe armë,njëherë tjetër dhe nuk u gjetën kurrë…por po merrem me cikërrima!

Falë mirësisë së policisë, në këtë vend më nuk ka prova për asgjë!

E di se është pretencioze, por po përpiqem të futem në kokën e kryeminstrit për të kuptuar se si i erdhi në kokë ideja se policët dhe policet janë bijtë dhe bijat më të mira të këtij vendi. Apo pse është tmerruar ai. Ndoshta ka pasur informata nga burime (jo)inteligjente se po duan me ia grabitë karrigen.Me protesta! E kjo do të ishte mbrapsht. Nëse do që grabitja e pushtetit të jetë legjitime, fillimisht duhen grabitur votat. Karriget pastaj janë të tuat…!

Tash, për dallim prej vajzës fatkeqe dhe mbretit të përrallës, të cilët nuk ishin të vetëdijshëm se po ecin rrugës lakuriq, kry-eministri ynë nuk është lakuriq. Ai ecën rrugës i veshur shumë bukur. Me modën e fundit! Por ai nuk është mbret. Kështu që krejt përralla që po ju tregoj del me defekt. Por, do të protestoni ju, edhe Ahmet Zogu dikur ishte kryeministër dhe pas kthimit nga Beogradi e shpalli veten mbret…!

Nëse bëhet mbret, kryeministri ynë, bazuar në deklaratat e tij ai do të e zhdukë krejt papunësinë. Krejtve ka me na “veshë” policë. Ka me e ba demokraci policore.

Lëreni, për zotin, nuk ka kuptim. Kryministri ynë nuk do të shkojë kurrë në Beograd, pra as nuk mund të bëhet mbret. Edhe nëse i thonë, ai nuk shkon! Kurrë!

Nejse,këtë “kurrë” e thashë unë, e jo kryeministri.Se po të e kishte thenë ai, do e dija me siguri se tashmë e ka prerë biletën.Në fund edhe dy fjalë për më të mirët e kombit! Kryeministri si duket gjithnjë e më tepër do të mbështetet në ta e më pak në qytetarin e pauniformuar…!

Page 12: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

12 E enjte 1 nëntor 2012 •

«gossip

keibler nuk është e interesuar të martohet me Clooneyn

Stacy Keibler ndoshta e ka bërë George Clooneyn mashkul-lin më të lumtur në botë, me deklaratën e saj më të fundit! “Kjo nuk është fare në radarin tim! Unë jam pa dyshim një vajzë që nuk flet për ato gjëra. Me të vërtetë nuk jam e in-teresuar që të mendoj për martesë dhe fëmijë”, tha Stacy Keibler, në një intervistë dhënë së fundi portalit ameri-kan “E Neës”. Kjo deklaratë sigurisht e ka kënaqur të dashurin e saj, 52-vjeçarin Clooney, i njohur edhe si beqari i përjetshëm. Edhe pse shumëkush pohoi se ish-mundësja 33-vjeçare është vetëm një nga bukuroshet në listën e yllit të filmit “Ocean’s Tëelve”, duket se marrëdhënia e tij me Sta-cyn, në të vërtetë mund të zgjasë. Kurse ar-syeja është shumë e thjeshtë, Stacy nga George nuk po kërkon atë që shumë va-jza ia kanë kërkuar për vite me radhë sa ishin në lidhje me aktorin - martesën. Kujtojmë se Clooney, vetëm një muaj pasi u nda nga aktorja italiane, Elis-abetta Canalis, në vitin 2011, filloi romancën me Stacy Keiblerin.

“argo” i affleck në majë të box officeFilmi “Argo” i Ben Affleck ka zënë kreun e klasifikimit të filmave më të ndjekur në kinematë e Shteteve të Bashkuara, tre javë pas premierës. Filmi bazohet në ngjarjen e vërtetë të një agjenti të CIA-s që planifikon të shpëtojë gjashtë amerikanë që fshihen në Iran pas zaptimit të ambasadës amerikane në vitin 1979. Fil-mi, paksa i kritikuar, arkëtoi mbi 12 milionë dollarë këtë fundjavë, bazuar në shifrat e publikuara nga studioja kinematografike “Warner Bros”. Një zëd-hënës deklaroi se studioja ishte e befasuar nga kjo ngjitje në majë të filmit të Affleck, i cili është një-kohësisht regjisor dhe aktor. “Një arritje si kjo është mëse e merituar, pasi nuk ndodh shpesh që një film të ngjitet kështu”, deklaroi Dan Fellman. Një natë para funjavës, “Argo” ndodhej në vendin e dytë. Javën e kaluar filmi fitoi edhe çmimin “Hollywood Ensemble Acting”.

guns n’ roses po punojnë për albumin e ri

Axl Rose ka zbuluar se ai është duke punuar në albumin e ri të grupit Guns N’ Roses dhe u ka premtuar fansave se ai nuk do të vonohet aq shumë. Lideri i grupit ka qenë i ngarkuar duke punuar në materialin e ri me anëtarët tjerë të bendit dhe u ka premtuar tifozëve se ata nuk do të duhet të presin 15 vite, siç ndodhi me albumin e fun-dit “Chinese Democracy”, që u lëshua në vitin 2008. “Të gjithë djelmoshat shkruajnë, dhe ne kemi xhiruar shumë këngë gjatë viteve. Ne do të zgjedhim cilat janë më të mirat. ‘Chinese Democracy’ ishte bërë pak nga pak me një person këtu dhe një tjetër atje në kohë të ndryshme”. “‘Ap-petite For Destruction’ ishte e vetmja e shkruar me tekst dhe melodi që i përshtatej pjesës së kitarës në të njëjtën kohë. Pas kësaj, unë morra në mori këngësh në kitarë të cilat duhej t’i lidhja me fjalë, dhe nuk e di nëse kjo ishte gjëja më e mirë për bendin. Nuk dua të anoj më shumë kah teksti ose melodia”, ka thënë AXL.

nuk i pëlqen trupi i saj, kërkon dublante për film

Aktorja Jessica Alba është duke kërkuar dublante për disa nga pamjet e trupit të saj në filmin “Sin City 2”. Aktorja 31-vjeçare ka bërë disa skena striptizi si Nancy Callahan në filmin origjinal të vitit 2005, por duket se ajo nuk është shumë e kënaqur me trupin e saj tani pas lindjes së dy fëmijëve. “Kur filluan xhirimet e filmit, ajo ishte shumë e pakënaqur për shkak se nuk ishte në gjendje të rikthente trupin e saj që e kishte kur xhiroi filmin origjinal. Prandaj, ka kërkuar nga producenti që të angazhojë një dublante për disa nga skenat e trupit. Trupi i saj është me të vërtetë i jashtëzakonshëm, por nuk është mjaft i mirë për të. Aktual-isht ajo është në dietë dhe ushtron dy herë në ditë, por ende mbetet e pakënaqur. Madje ka filluar edhe të konsumojë du-han për ta ulur oreksin. Jessica ka pasur një çrregullim të të ngrënit në adoleshencë dhe kur ndodhet nën presion që të duket mirë për rolin, ajo di të kthehet te disa zakone eks-treme”, tha për revistën “Life & Style” një burim i paidenti-fikuar, i afërt me aktoren. Alba në këtë film do të luajë së bashku me shumë prej aktorëve nga filmi origjinal, si Mickey Rourke, Rosario Dawson, Michael Madsen dhe Clive Owen.

“Lacoste”, firma e veshjeve në rrezik

Marka e krokodilit “Lacoste”, një simbol i traditës franceze të veshjeve sportive, është gjithmonë më e mundshme që të kalojë në duar zvicerane. Ajo që po shtyn markën e krijuar

në vitin 1933 nga tenisti legjendar Rene Lacoste drejt pronarëve zviceranë është beteja e pamëshirshme mes trashëgimtarëve të familjes franceze. Nga kjo betejë mund të përfitojë grupi “Maus Feres”, aktiv në shpërndarjen e veshjeve, si ato të markave “Gant” e

“Manor”, dhe që gëzon 35 për qind të aksioneve të “Lacoste”.

halloween nuk është vetëm një festë për fëmijët. Është një festë e preferuar për të gjithë, dhe jo vetëm për kostumet e frikshme dhe makabre por për më tepër për të qënë kreativë dhe interaktivë me njerëzit në një mënyrë gazmore dhe relaksuese. Kështu nëse ju

jeni single këtë Halloween, ky është momenti për të gjetur veten në festën e Halloweenit. Si fillim ju duhet të gjeni një kostum. Për fem-rat rekomandohen kostume seksi dhe tërheqëse, si psh e veshur si djall ose si mace e zezë, që do të ishte shumë argëtuese. Kurse meshkujt duhet të gjejnë kostume që nxjerrin në pah maskilite-tin, mund të veshin kostum si kapiten apo kostumin e spider man. Pas kësaj ju duhet të merrni pjesë në një party organizuar për Halloween. Ju mund të bashkoheni me miqtë tuaj për të shkuar në festën e organizur për këtë rast. Hapi tjetër ëshhtë që ju të keni edhe ndonjë aksesor gazmor me vete që do t`iu ndihmojë për të filluar bisedën me njerëz të tjerë në festë. Për shembull, nëse jeni një Spider man ju mund të merrni me vete edhe një rrjetë që mund të zbaviteni duke futur në rrjetën tuaj ndonjë vajzë që ju ka tërhequr. E nëse visheni si një panterë e zezë ju mund të mbani një mace lodër, ku do t`i angazhojë të tjerët të luajnë me ju. Festa e Halloweenit ju jep mundësinë

të tregoni anën tuaj kreative dhe lozonjare. Gjithashtu ju mund të largoni ndrojtjen tuaj

duke u angazhuar me të tjerët sepse ju të gjithë jeni duke marrë pjesë në një festë

me maska dhe kostume.

Page 13: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

13• E enjte 1 nëntor 2012

»gossip

Barrymore lançon linjën e saj të makeup-itAktorja e famshme e Charlie`s Angels, që sapo është bërë nënë një muaj më parë, ka lanchuar linjën e saj kozmetike. Drew ka qënë fytyra e firmës kozme-tike amerikane Cover Girl që në 2007, e ndërsa tani ajo është duke bashkëpunuar me një firmë italiane për të krijuar linjëne saj. Aktorja nuk është e para që hyn në botën e makeup-it. Buku-roshja meksikane Salma Hayek dhe Lauren Condrad janë të njohur për biznese e tyre në këtë fushë.

heidi klum anullon festën e halloweenit Sipas Celebuzz, Heidi Klum ka anulluar festën e Hallow-eenit për shkak të stuhisë Sandy. Ajo ka shkruar: “Shpresoj që ju dhe njerëzit tuaj të jenë mirë pas kësaj stuhie në New York City. Për arsye të dukshme jam duke anulluar festën time të Halloweenit, shpresoj që të më kuptoni”. Klum është e njohur për organizimet e saj të përvitshme për Hal-loween. Fatkeqësisht festa e Klum nuk ishte e vetmja që u prek nga stuhia, ku mbetën të vrarë 48 njerëz.

Fejohet ronnie WoodPjesëtari i grupit Rolling Stone, Ronnie Wood është fejuar me Sally Humphreys. Lajmi ka erdhur nga një burim i sigurt i cili ka bërë të ditur lidhjen në fejesë dhe më pas për të shkuar në mar-tesë mes 64 vjeçarit dhe 34-vjeçares Sally, e cila është regjizore teatri. Wood dhe Humphreys njihen prej vitesh. Ronnie Wood ka bërë pjesë në grupin Rolling Stones që në 1975. Ai është martuar dy herë dhe ka katër fëmijë.

bar refaeli, gruaja më

e sjellshme e 2012-ës

Bukuroshja Bar Re-faeli e cila është duke “i çmendur” meshkujt anë e mban botës, nuk është vetëm e bukur por ajo u zgjodh edhe gruaja më e sjellshme e vitit. Kështu në manifestimin që u mbajt në Berlin supermodelja ka marrë çmimin “Gentle-woman of the year”. Ajo tha se ky çmim “nuk do t’ia rrisë mendjen” dhe do të vazhdojë të jetë ajo që ishte edhe para tij. Besojmë që edhe i dashuri i saj i ri do të mburret me gruan që ka në krah, ashtu siç ishte me ish të dashurit e bukuroshes, të cilët ende e vuajnë ndarjen nga ajo, ku një ndër ta është edhe aktori i famshëm amerikan, Leonardo DiCaprio.

RihAnnA& KARRueches’e Kanë Problem

romancën tresHe

ka fjalë që Rihanna dhe Karrueche janë dak-port për të vazhduar lidhjen treshe me Chris Brown. Një burim tregon se Chris i pëlqen të dyja dhe dëshiron që të ketë lidhje si me Rihannan dhe Karruechen. Ato që të dyja e dinë këtë gjë dhe të dyja e pëqejnë Chris. Kjo është një situatë e çmendur, por që është pranuar nga të dyja. Chris konfirmoi ndarjen

nga Karrueche në 4 tetor duke thënë se kishte vendosur të rrinte vetëm dhe të fokusohej tek karriera. “Unë e dua Kar-ruechen, por nuk dua të lëndohet nga miqësia ime me Ririn. Ndoshta të qënit vetëm do na ndihmojë të jemi të lumtur në jetën tonë”, ka thënë Brown. Por mesa duket Chris nuk e ka mbajtur fjalën, pasi ai ende vazhdon lidhjet me Ririn dhe Kar-ruechen. Në 28 tetor Chris ka marrë pjesë në një festë Hal-loweeni, ku pritej të ishte prezente dhe modelja Karrueche.

Page 14: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

14 E enjte 1 nëntor 2012 •

« BOta

Ngjitja e Nju jorkut takon fryrjen e oqeanit

john gapper

Për mua, fotogra-fia më prekëse e shkatërrimit që la pas uragani Sandy ishte ajo e super-marketit Fairway

në Red Hook, Brooklyn. Bëja shpesh pazar atje fundjavave dhe, në kafenenë në anën e pasme, pranë dy vagonëve të tramvajit që nuk përdoreshin më, shijoja pamjen e portit të Nju Jorkut dhe Statujën e Lirisë.

Red Hook mishëron ringritjen e qytetit, si dhe sfidat e reja që ai ndesh. Doku i anijeve, i braktisur në vitet gjashtëdhjetë kur konteni-erët ndërruan port drejt Nju Xhersit, vuajtën vite të tërë dëmtimi, ashtu si i gjithë qyteti. Këto ditë, Rruga Van Brunt është e mbushur me dyqane dhe restorante – dhe magazinat e përmbytura ku ndodhet Fairway si dhe shumë apartamente luksozë.

Duke parë reagimin plot zell të Nju Jorkut – Krye-bashkiakun Michael Bloomb-erg dhe përkthyesin e tij për shurdhmemecët, foshnjat që nxirreshin me shpejtësi nga spitali i Universitetit të Nju Jorkut, vendasit që sfidojnë errësirën në pjesën lindore, thirrjet për të tharë ujin në metrotë e përmbytura – është e lehtë të nënvlerësosh gjëmën afatgjatë. Uraganët nuk ka nevojë të vazhdojnë të mbështjellin Nju Jorkun. Nuk duhet të ndodhë.

Por Sandy ka ndodhur, vetëm një vit pasi Irene kaloi aty pranë, dhe shenjat janë që do të ndodhë sërish. Nyja financiare dhe e biznesit e ekonomisë më të madhe në botë do të shkundet dhe përmbytet sërish – bursa do të mbyllet dhe qytetarët do të strehohen në apartamente pa energji elektrike. Herën tjetër mund të jetë më keq.

Ironia e fatit është që Nju Jorku ishte dikur një metropol distopik për shkak të njerëzve që jetonin aty – gangsterët dhe mash-truesit që ishin lënë prej largimit të klasës së mesme drejt periferive. Tani është pastruar kaq shumë, saqë periferitë po zbehen pasi më të kamurit po vendosen në Soho, Tribeca dhe Brooklyn. Është një prej qyteteve më të civilizuar dhe më pak të rrezikshëm të SHBA – përveç një ndryshimi në klimë.

Nuk është i vetmi, ndo-nëse është shembulli më i dukshëm. Në të gjithë botën, nga Londra në Shangai dhe

Hong Kong, njerëzit dynden drejt qyteteve bregdetarë që gjenerojnë vende pune dhe janë qendra inovacioni, dinamizmi ekonomik dhe kulture. Ky vërshim njerëzor përballet me një përmbytje reale, që e shkaktojnë oqeanet më të lartë e më të ngrohtë.

Kur isha fëmijë në vitet gjashtëdhjetë, qëndroja në një kopsht në Kew, dhe shihja ujërat e përmbytjes që vërshonin nga prurja e Tam-izit përgjatë rrugës dhe që vinin vetëm pak metra larg nesh. Autoritetet përforcuan bregun e lumit dhe më vonë ndërtuan Barrierën e Tamizit në Woolwich për të ndalur përmbytjet.

Këtë presim ne: infras-trukturë dhe teknologji që të mbrojë qytetarët nga forcat natyrore. Ngjitja e qytetit modern, ku njerëzit jetojnë, punojnë dhe socializohen faqe më faqe, u mundësua në Londër prej ndërtimit të sistemit viktorian të kanalizi-meve nga Joseph Bazalgette, gjë që zhduku kolerën.

Infrastruktura e Nju Jorkut është edhe më monumentale – Ura e Brooklynit, ndër-tuar në 1833 si dhe Tuneli i Brooklynit (që ka marrë emrin e Hugh Careyt, guvernatori i Nju Jorkut që nisi të zgjidhë kaosin financiar dhe social të viteve shtatëdhjetë) në 1950. Por asnjëra nuk është imune ndaj një uragani.

Thembra e Akilit e qyteteve të mëdhenj me porte është që janë ndërtuar mbi ujë, dhe dobësia e Nju Jorkut është më akute se sa e shu-micës. Manhattani është ishull; Brooklyn dhe Queens janë në skaj të Long Island dhe Staten Island flet vetë. New Orleans mund të rrisë ledhet, dhe Lon-dra mund të ngrerë një digë për lumin e saj. Nju Jorku është i rrethuar.

Po bëhet gjithnjë e më i dobët ndaj dallgëve të mëd-ha. Nga 10 përmbytjet më të mëdha në Battery në pjesën jugore të Manhattanit që nga viti 1900, tre prej tyre kanë ndodhur gjatë dy viteve të fundit – Irene, Sandy dhe përmbytja e pranverës e vitit 2010. Përmbytjet në pjesën e poshtme të Manhat-tanit janë tashmë ngjarje të njohura.

Uraganët tradicional-isht janë shuar përpara se të mbërrinin në bregun verilindor, me përjashtime shumë të rrallë si Uragani Express në Long Island në 1938. Stuhitë tropikale duke filluar nga Gjiri i Meksikos

apo, në rastin e Sandyt, nga Venezuela, kishin prirjen të humbisnin energji dhe të zbeheshin kur mbërrinin në pjesën veriore të oqeanit.

Kjo po ndryshon. Pjesë të Oqeanit Atlantik ishin disa gradë më të ngrohtë se zakonisht këtë vit, gjë që ndihmoi për ta shtyrë Sandyn drejt bregut deri kur u shpalos në një tjetër stuhi verilindore, ndihmuar edhe nga një front moti nxitur prej shkrirja e akujve të Arktikut dhe goditi brigjet e Atlantic City dhe Nju Xhersi.

“Sandy është një rast i pastër ku ne jemi shumë të pafat, por ndryshimi i klimës ka ndikuar në shumë drejtime dhe po vazhdon të hedhë zarat kundër nesh”, thotë Ben Strauss, i cili drejton programin e Ngritjes së Nivelit të Detit në Climate Central, një grup kërkimesh në Nju Jork.

Përmbytja e Atlantic City është e trishtë, por në terma ekonomikë Nju Jorku ka më shumë rëndësi. Në shumë drejtime, është qyteti themelor: i tejbmushur, i lehtë për t’u përshkuar (falë transportit të ngjeshur pub-lik) dhe plot me teknologji dhe shërbime. Është një pako energjie që thith migrantë nga pjesë më pak vibrante të SHBA si dhe imigrantë.

Qytete të tillë domino-jnë ekonomitë kombëtare. McKinsey Global Institute vlerëson se 60 për qind e rritjes së GDP global mes viteve 2010 dhe 2025 do të vijë nga 600 qytete. Pasi ka dalë nga kohët e shkuara të rënies, Nju Jorku është në pozitë për të udhëhequr këtë tendencë, pavarësisht dobësisë gjeografike.

Nju Jorku nuk ka një zgjid-hje të dukshme. Zhvendosja e godinave dhe qytetarëve ngazonat me lartësi më të ulët do të ishte e pamun-dur (imagjinoni reagimin e banorëve të Red Hook kur u thuhet të zhvendosen në Park Slope) dhe ndërtimi i barrierave përgjatë lumenjve do të ishte e kushtueshme dhe jo e përsosur.

Rivalët mund të shohin shanse për ta në telashet e qytetit – dikush mund të hedhë ide për punëdhënësit dhe punëmarrësit se ndoshta ata duhet të jenë diku tjetër. Por Nju Jorku nuk është i vetmi metropol i madh që është ngritur në parmak pranë detit dhe të cilit i kanosen vazhdimisht dallgët e oqeanit. Ne jemi dëshmitarë të të ardhmes.

Page 15: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

15• E enjte 1 nëntor 2012

»BOta

uragani Sandy u shoqërua me shira të rrëmbyer dhe erëra të fuqishme, duke lënë të përm-bytura shumë zona

të bregdetit lindor të Shteteve të Bashkuara. Korrespondenti i Zërit të Amerikës, Peter Fed-ynsky njofton se përmbytje të pashembullta në Nju Jork kanë shkatërruar pasuri dhe kanë mbyllur sektorë jetësorë të ekonomisë. Deri tani, nga stuhia Sandy kanë humbur jetën të pa-ktën 33 njerëz.

Zhurma e sistemeve, që pompojnë ujë jashtë ndërte-save, dëgjohet kudo në zonat e ulëta të qytetit të Nju Jorkut. Don, hidraulik në lagjen Bruklin të Nju Jorkut, e filloi punën për nxjerrjen e ujit nga bodrumet para se të gdhinte. Ai thotë se kjo është përmbytja më e rëndë që ka parë, që prej 20 vjetësh, por në atë kohë nuk kishte lidhje me motin: “Nuk mbaj mend të ishte uragan. Përm-bytjet atëherë u shkaktuan nga shpërthimi i tubacionit të ujit në kanalin që lidh lagjet Bruklin dhe Bateri, rreth 60 centimetra ujë”.

Leslie Bernat banon afër kanalit Gowanus të Bruklinit, i cili doli nga shtrati dhe bëri që ajo të përfundonte me një metër ujë në bodrumin e shtëpisë. Leslie imigroi para shumë vitesh në Shtetet e Bashkuara nga Franca. Ndërsa shikonte dëmin e shkaktuar në shtëpinë e saj, edhe ajo tha se nuk kishte parë kurrë një përm-bytje kaq të rëndë: “Brenda një ore çdo gjë në bordum u përmbyt. U shokuam sepse uji i kanalit na hyri në shtëpi menjëherë dhe nuk patëm as-një mundësi të bënim ndonjë pastrim. Ne nuk prisnim kaq shumë ujë në bodrum”.

Në bodrumin e shtëpisë së saj ka hyrë edhe një shtresë nafte. Leslie dhe banorë të tjerë të zonës thonë se kjo shtresë erdhi nga kamjonët me naftë të parkuar një bllok më tutje, të cilët u mbuluan nga përmbytja në pikun e saj. Gjurmët nga tërheqja e ujit tregojnë shenjat e naftës, që tërhiqen bashkë me të.

Kërcënimi i përmbytjes bëri që zyrtarët të mbyllnin sistemin e metrosë së qytetit, si dhe shërbimet me auto-bus. Ata ndërprenë gjithashtu rrymën elektrike në Manha-tanin e poshtëm, përfshirë edhe Distriktin Financiar, për të shmangur dëmin nga uji i kripur. Tregjet e aksioneve, shkollat dhe bisnese të ndry-shme u mbyllën. Uji vërshoi në kanalet, që lidhin zona të ndryshme, duke i bërë ato të papërdorshme.

Kryetari i Bashkisë së qytetit të Nju Jorkut, Michael Bloomberg, tha se do të duhet një farë kohe që Nju Jorku t’i kthehet jetës normale: “Përveç njerëzve që humbën jetën, dëmi që pësuam në gjithë qytetin është shumë i madh dhe nuk do të riparohet brënda një dite. Dy sfidat më të mëdha me të cilat përballet qyteti ynë janë funksionimi i sistemit të transportit publik dhe kthimi i rrymës elektrike”. Stuhia Sandy

Nju jorkMetropol nën ujë

Kërcënimi i përmbytjes bëri që zyrtarët të mbyllnin sistemin e met-rosë së qytetit, si dhe shërbimet me autobus. Ata ndërprenë gjithashtu rrymën elektrike në Manhatanin e poshtëm, përfshirë edhe Distriktin

Financiar, për të shmangur dëmin nga uji i kripur. Tregjet e aksioneve, shkollat dhe bisnese të ndryshme u mbyllën. Uji vërshoi në kanalet,

që lidhin zona të ndryshme, duke i bërë ato të papërdorshme

shkaktoi vdekjen e disa per-sonave në Nju Jork. Stuhia e ka humbur intensitetin, por kur goditi zonën e Nju Jorkut, Sandy shoqërohej nga erëra prej gati 130 kilometrash në orë.

bursa i kthehet punësNjë ditë pasi uragani

Sandy shkaktoi përmbytje dhe mungesë elektriciteti për më shumë se 7 milionë banorë në pjesën verilindore të Shteteve të Bashkuara, zyrtarët e Nju Jorkut të goditur rëndë nga stuhia, po përllogarisin dëmet. Materiali në vazhdim na njeh me ndikimin që ka pasur mbyll-ja e Wall Street-it për dy ditë radhazi.

Tregu amerikan i aksioneve ishte përsëri i mbyllur të mar-tën, një ditë pasi uragani Sandy goditi qytetin e Nju Jorkut. Zona përreth Wall Street ishte pjesë e një zone për evakuim të detyrueshëm. Stuhia bëri që niveli i ujit të kalonte barrierat dhe të përmbyste rrugët në Manhatanin e poshtëm.

Është hera e parë që nga viti 1888 që moti i keq ka de-

tyruar mbylljen e bursës në Nju Jork për dy ditë rrjesht. Koha e mbylljes krijoi vështirësi për Wall Streetin. Në fund të çdo muaji, manaxherët e fondeve caktojnë çmimet e aksioneve për klientët.

Analisti i tregjeve Michael Farr, thotë se humbja e dy ditëve në shkëmbime mund të vështirësojë caktimin e vlerës reale të stoqeve dhe aksioneve. “Çmimet duhet të bazohen në çmimet reale të tregut. Nëse nuk ke një çmim real tregu duhet të përdorësh çmimin para-rendës. Ndaj, nuk ke një vlerësim të vërtetë”. Ekspertët thonë se mbyllja e tregut të aksion-eve mund të ndikojë në tregjet botërore. “Pengon disa lloje tregtie, por jo gjithçka”.

Dëmtimet nga uragani Sandy përllogariten në rreth 20 mil-iardë dollarë, plus një humbje prej 30 miliardë dollarësh për bi-zneset, sipas kompanisë finan-ciare IHS Global Insight. Disa ekonomistë thonë se stuhia mund të ulë me 0.6 për qind rritjen ekonomike amerikane në tremujorin e fundit të vitit.

Presidenti shpalli si “katastrofë madhore” gjendjen në shtetet New York dhe New Jersey, duke çliruar fondet fed-erale që synojnë riparimin e dëmeve prej miliarda dollarësh përgjatë bregut lindor.

Guvernatori i Nju Jorkut Mi-chael Bloomberg tha se shumë prej tuneleve të përmbytura të metrosë së qytetit janë të bllokuara, dhe paralajmëroi se qyteti përballet me ditë, nëse jo javë, sfidash të rimëkëm-bjes nga stuhia. “Dëmi që kemi pësuar është shumë i madh dhe riparimet nuk do të ndo-dhin brenda natës. Dy sfidat më të mëdha me të cilat për-ballet qyteti janë transporti publik dhe energjia elektrike.

Tregu i aksioneve New York Stock Exchange qëndroi mbyl-lur të martën për një ditë të dytë në rresht, duke shënuar kështu herën e parë që nga viti 1888 që këmbimet treg-tare janë pezulluar për dy ditë me radhë për shkak të motit. Qytete të tjera amerikane përgjatë bregdetit lindor, përf-shi kryeqytetin e Uashingtonit, mbetën dje me sisteme publike transporti të pezulluar, aero-portete të mbyllur dhe miliona njerëz të detyruar të qëndro-jnë në shtëpi.

Stuhia e fuqishme goditi më tej në brendësi të vendit 1 mijë e 500 kilometra nga brigjet lin-dore, duke sjellë në disa zona (West Virginia) borë prej më shumë se 1 metër. Stuhia la të vrarë të paktën 65 njerëz në Karaibe javën e kaluar para se të lëvizte në drejtim të Shteteve të Bashkuara ku është njoftuar për të paktën 43 vdekje.

Page 16: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

16 E enjte 1 nëntor 2012 •

«pavarësia

Nga asTRiT mEmia

për nevojën e domosdoshmërinë e universitetit në Shqipëri për herë të parë janë shprehur në fillim të shekullit të XX-të rilindasit tanë. Sami Frashri në librin “Shqipëria ç’ka qenë,

ç’është dhe çdo të bëhet”, kur flet për modelin qeverisës bazuar në kuvendin e burrave të Veriut dhe të Kosovë, hedh idenë e nevojës së universitetit për shkenca të ndryshme dhe të univer-sitetit të marinës në Vlorë, duke i quajtur gjithëmësonjëtore kjo ishte endërra e rilindësve dhe e brezave të tjerë që deshën të shikonin Shqipërinë të kulturuar dhe të emancipuar.

Pak historiCili ka qenë kontributi i Klerit Katolik Shqiptar në ngritjen e

arsimit, të kulturës në Shqipëri si dhe lidhjet e Vatikanit me Sh-qipërinë?

Historia e kombit tonë është histori 2000-vjeçare Krishterimi. Ilirët përqafuan të parët Krishterimin, që në shekullin e parë pas Krishtit. Kombi shqiptar ruajti me besnikëri e krenari për 2000 vjet fenë e krishterë, gjenezën etnike: zhvillimin e gjuhës, shkrim-it dhe letërsisë shqipe, zhvillimet e artit dhe kulturës muzikore: zhvillimet studimore-shkencore, politike si kombi më i vuajtur dhe më i shtypur në Ballkan.

Alfabeti, gjuha dhe arsimiNë fushën e arsimit u dallua qyteti i Drishtit (afër qytetit të

Shkodrës,) që në shekujt IV-XV, ku organizoheshin shumë kurse tradicionale të vendeve evropiane perëndimore. Mësuesit ishin klerikë. Një pjesë e tyre emigronin në qytetet dalmate, ku shër-benin si priftërinj dhe si mësues. Si vepra e parë e shkruar shqip është “Formula e Pagëzimit” e peshkopit të Durrësit, Pal Engjëllit (1462). Në alfabetet e shumta të gjuhës së shkruar shqiptarët zgjodhën alfabetin latin ndër alternativat e alfabeteve fenikas, grek, jonian, arab, ciriliket, hieroglifë dhe të tjera, ku sot nga 2976 gjuhë, që ka dhe flet globi tokësor, tre të katërtat përdorin këtë alfabet (pra atë latin).

Kryepeshkopi i Tivarit Guliem Adami, në vitin 1332 do të shprehej se shqiptarët ndonëse kanë gjuhë më vete dhe ndryshe nga gjuhët latine, megjithatë në marrëdhëniet e përditshme, në të gjithë librat e tyre, përdorin shkronjat latine. Si libër i parë deri tani në gjuhën shqipe njihet “Meshari” (1555), i Gjon Buzukut. Vlerësohet edhe poezia dhe përkthimet e Lekë Matrëngës. Poeti i parë konsiderohet Pjetër Budi (1665) me 30 mijë vargje origjinale të shpërndara në veprat e tij të përkthyera. Pjetër Bogdani (1685) la disa fragmente të mrekullueshme poetike. Frang Bardhi (1635) u bë i njohur në letërsinë e kohës. Pjetër Zarishti (1806) ishte i njohur si leksikograf. Në vitet “30 të shekullit të kaluar u bënë të njohur dhe rrëfyes të art të shqipes, si Mjeda, Fishta, Migjeni e deri në kohët tona të vona, Martin Camaj.

Gjergj Kastrioti (Skënderbeu), dhe politika e tij Pro-perëndi-more në shekullin e XV-të.

Një kontribut të jashtëzakonshëm, ka dhënë në mbrojtjen e krishterimit dhe vlerave të qytetërimeve evropiane në shekullin e XV-të, heroi ynë kombëtar Skënderbeu. Gjergj Kastrioti lidhi mar-rëdhënie të mira me papatin. Në vitet 1444-50 Evropa e shihte si aleat të natyrshëm. Ishte i vetmi diplomat, i cili e ndërroi tre herë fenë. U propagandua në Evropë si “Mbrojtës i Krishterimit”, “Ka-piten i Përgjithshëm i Selisë së Shenjtë”. Lidhje të ngushta mba-jti me Papa Kalistin II dhe Piu II. Marrëdhënie miqësore lidhi me mbretërinë e Napolit, po ashtu pati shumë marrëdhënie miqësore më Huniadin e Hungarisë. Pas 1463 përmirësoi marrëdhëniet me Venedikun. Lidhje tradicionale kishte me Milanon e qytete të tjera në Burgerdinen, me sundimtarin e Karamanlisë, deri në Azi. Vlerësime i dërgoi në një letër Papa Kalisti III-të: “Ne bir i dashur,-do shprehej ai,- kemi pasur gjithmonë mendime shumë të mira për fisnikërinë tënde dhe e kemi ditur se me duresë dhe trimëri u ke qëndruar në ato anë i vetëm turqve të egër, që në shumicë të

Fillet e arsimit shqip, kontributi i klerit

katolik dhe i sH.b.a-së

Vështrim historik

madhe shpërthejnë në tokat tuaja për të shkatërruar besnikët e Krishtit. Emri yt i lumtur është i përhapur në të gjithë popujt ka-tolik, për të gjithë këtë punë të mira që ke kryer, për këto fitore të shkëlqyera. “Ndërsa Senati i Venedikut më 4 shkurt 1468 me një vendim të posaçëm me rastin e vdekjes së Skënderbeut shprehej: “Vdiq i Madhërishmi, i ndjeri Skënderbe. Me vdekjen e tij i gjithë ai vend ka rënë në një ngashërim dhe tronditje të madhe”.

Edhe pas vdekjes së At’hletit të Krishtit (siç e quanin Skënder-beun aso kohe), marrëdhëniet mes Klerit Katolik shqiptar dhe Va-tikanit vazhduan pa ndërprerje. Me ndihmën e Vatikanit për herë të parë në Shqipëri, më 1638 u çel shkolla e parë fillore e Planës në Lezhë me drejtor P. Jacinti e Sospitello. Sipas dokumenteve të Venedikut, këtu mësuan mësimin e letërsisë edhe 5 nxënës të jashtëm, pra logjikisht kuptohet se mund të ketë pasur dhe kon-vikt. Në 1639 u çel shkolla e Blinishtit po në Lezhë me drejtor

P.Karl Mirandlanus O.F.M me 50 nxënës. (Burimi: Orbis beraphicus T.II.C.N.50 Vatikan). Në 1698 Filipi nga Shkodra hapi një shkollë private për fëmijët e tregtarëve dhe pasanikëve. At Donat Kurti në një studim të botuar te Hylli i Dritës, më 1935 flet për të parën shkollë shqipe në vitin 1638. Si të parat shkolla “për sa dijm na” ai përmend “tri: shkolla e Pdhanës (lexo: Pllanës), e Blinishtit e Shkodrës”. Për të parën, thotë se është hapur më 1638. Ndërsa studiuesi amerikan Edvin Zhak (Edëin Jacques) në librin e tij të njohur “Historia e popullit shqiptar nga lashtësia deri në ditët e sotme” (The Albanians: An Ethnic History from Pre-Historic Times to the Present) i çon shkollat e para shqipe pak më përpara në kohë, në vitin 1632, një dhjetëvjeçar para “shkollës së parë sh-qipe”(!) të propagandës së diktaturës, në qytetet veriore shqip-tare e deri në Durrës, siç nënvizon studiuesi amerikan, “kishte 21 shkolla të tjera fillore shqipe, që zhvillonin veprimtarinë e tyre”. Ai sqaron se secila prej këtyre shkollave kishte rreth tridhjetë nxënës, përveç asaj të Prizrenit, e cila kishte tetëdhjetë”. E. Zhak citon një klerik françeskan shqiptar të quajtur Leonardo, i cili, lidhur me thelbin e këtyre shkollave, pohon: “Ne jemi më shumë misionarë të qytetërimit se sa të fesë”. Shkollat ishin fetare, ka-tolicizmi ishte pjesë qenësore e identitetit shqiptar. Në këtë hulli është edhe Kuvendi i Arbërit, i mbajtur më 14-15 janar 1703, të dielën e dytë të Epifanisë, në Kishën e Shën Kollit në Mërkinjë të Lezhës. Siç dihet, ai u organizua me nismën, e nën kujdesin e drejtpërdrejtë të një pape të madh, Klementi XI, Albani. Doku-mentet e këtij Kuvendi historik u botuan njëherësh në latinisht edhe në shqip, treqind vjet më parë, dëshmon qartësisht këtë synim, ashtu siç dëshmon se njerëzit që shkruanin shqip Histori-ani amerikan Edvin Zhak në veprën e naltpërmendur shton se më 1877 në qytetin e Shkodrës kishte edhe një “qendër me ndikim për arsimin e lartë, Kolegja e Shën Françesk Savierit, që pajiste me arsim teknik e tregtar rreth 400 studentë”. Kjo shkollë e lartë ishte edhe një qendër shkencore për krejt Ballkanin, jo vetëm për Shqipërinë. Sipas këtij autori, “një risi shkencore në Kolegjin e Shën Savierit ishte Observatori Metereologjik, i themeluar aty më 1888, si i pari observator astronomik në Ballkan”. Ky observa-tor, thekson Zhak, “i vazhdoi shërbimet e tij të vlefshme deri më 1946, kur u konfiskua nga regjimi komunist”. Shkolla e parë e lartë shqipe daton të paktën vitin 1877, kur dokumentohet Kolegji i Shën Françesk Savierit, që pajiste me njohuri tregtare e teknike 400 studentë. Dokumentohet kjo datë, por nuk dihet: mund të ketë qenë hapur edhe më parë.

At Donat Kurti ai thekson se shtypshkronja kishte hyrë në Obot “fill mbas të gjetunit”, domethënë fill pas shpikjes së saj nga Gutenbergu. Shtypshkronja e Obotit, shkruan At Kurti, njihet

Page 17: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

17• E enjte 1 nëntor 2012

»pavarësia

më 1493. Kjo do të thotë se ajo ishte futur në Shqipëri vetëm 38 vjet pasi Gutenbergu i dha vendit të vet dhe botës prodhimin më të famshëm të krijesës së tij: Biblën e shtypur në shtypshkro-njën e vet, shtypshkronjën tjetër të Shkodrës, që njihet më 1563. Studiues të ndryshëm e vendosin Gutenbergun, autorin e kësaj shpikjeje, ndër njëqind njerëzit më me ndikim në historinë e njerë-zimit sipas gazetës “Pasqyra”, datë 24 dhjetor 2003, dhe revistës “Diplomacia”, mars 2003.

Rritja e interesit për gjuhën shqipe dëshmohet nga botimi i gramatikës më të hershme shqipe, të shkruar në latinisht nga Andrea Bogdani (1600-1683), ungji i Pjetër Bogdanit. Shkollat e hershme katolike. Shkolla e parë e dokumentuar, në gjuhën shqipe u hap në Velje të Mirditës më 1632. Një tjetër shkollë mjaft e hershmë ishte hapur në Kurbin më 1632. Franceskanët thuhet se kishin ngritur shtypshkronjën e parë në Shkodër që në vitin 1593. Këto shkolla katolike në Shqipërinë veriore mba-heshin kryesisht me fondet austriake. Për 350 vjet qyteti u bë i famshëm për shtypshkronjën, të themeluar më 1720, e para në Ballkan pas asaj të Kostandinopojës. “Akademia e Re” u for-mua në vitin 1744 në Voskopojë. Akademia e re pati ndikim të fuqishëm në zhvillimin e gjuhës letrare shqipe dhe të ndërgjegjes kombëtare shqiptare. Thesaret letrare të zbuluara në Berat. Libri i parë, i famshmi “Kodex Purpureus Beratinus”, përmban ungjijtë e Mateut dhe Markut, që pretendohet të jenë shkruar nga vetë Gjon Krisostomi (347-407) në kishën bizantine. Më 1866 në Ko-standinopojë u botuan veprat e Apostujve në dialektin gegë të shkruajtura me shkronja latine. Qiriazi, në bashkëpunim me mo-trën e tij Sevastinë, hapi shkollën e parë shqipe për vajza në Ko-rçë më 15 tetor 1891. Gjithashtu, shkollës “Qiriazi” iu dha emri i ri Shkolla Amerikane. Të gjithë shqiptarët e veriut dhe të jugut, qoftë katolikë romanë, ortodoksë grekë, myslimanë apo protes-tantë, ishin të vendosur të bashkoheshin në një komb të vetëm, duke përhapur gjuhën amtare të përbashkët: shqipen. Mbi bazën e Sami Frashërit “një tingull për një shkronjë dhe një shkronjë për një tingull”, ata hartuan një alfabet fonetik prej 36 shkronjash. Temat kryesore të poezive të tij ishin patriotizmi, natyra, nder-shmëria, besa, ngjarjet historike, mashtrimi dhe Perëndia. Shkolla e parë u hap më 7 mars 1887. Aty ishin rreth 200 nxënës, ata mësonin turqishten e shqipen dhe në 1888 u fut edhe greqishtja. Pandeli Sotiri gjeti vdekjen më 1892, gjoja “I hedhur nga dritarja e katit të tretë nga një fanatik ortodoks grek”. Kur Petro Nini Lu-arasi u bë drejtor i shkollës e paralajmëruan se do ta vrisnin dhe ai u përgjigj: “Vramëni, por gjakun ma mblidhni, sepse do t’u duhet fëmijëve tuaj që të shkruajnë gjuhën e mëmës”. U mbyllën gjitha shkollat shqipe në vend, me përjashtim vetëm të Shkollës Shqipe të Vajzave, e cila falë lidhjeve të saj me protestantët amerikanë, gëzonte njëfarë imuniteti. Kleri ortodoks grek dhe nënpunësit turq kishin rënë në ujdi për ndalimin e literaturës shqipe. Një va-jzë thotë: “S’jemi grekër as bullgarë, as gjë tjetër nuk jemi, jemi vetëm shqiptarë, ne këtë emër nder e kemi. Në vitin 1900 ata e bindën qeverinë italiane që të hapte një katedër të gjuhës dhe të letërsisë shqipe në Universitetin e Napolit. Kurse në qershor 1903 italo-shqiptarët mbajtën në Napoli kongresin e tyre vjetor të katërt, në të cilin u diskutua formimi i një federate, që do të bashkonte të gjitha shoqëritë, dhe inkujarimi i mëtejshëm i boti-meve si mjet për të bërë të njohur identitetin e Shqipërisë.

Papa Klementi XI, me origjinë shqiptare nga Dukagjini, ngriti në Romë në sheshin Shën Pjetër një katedër për gjuhën shqipe, ku përgatiteshin mësues për Shqipërinë (me mësues shqiptar dhe Italian), më 20 prill 1711. Kjo periudhë përkon me shfaqjen e shqipes më 1777 në gjimnazet e Rusisë, në Sankt Petërburg dhe Novorrisisku. Pra, shqipja mësohej, shkruhej, këndohej 100 e ca vjet më parë shkollës së Korçës, në kohën e Careshës së Ru-sisë, e Katerinës së Madhe. Në 1716 shkruhet gramatika e parë shqipe nga P.Françesk M.D. Botime të tjera kemi në vitet 1732, 1752, 1842, 1858, 1862, të cilat ruhen sot e kësaj dite në arki-vat e Vatikanit. Në vitin 1829 u hap shkolla fillore në Tiranë dhe tre vjet më vonë gjimnaz. Sipas burimeve amerikane, në vitin 1861 hapet në Shkodër shkolla e parë, e njohur për përdorimin e gjuhës shqipe në kohët moderne. Në 1879 krijohet shoqëria

për botimin e shkrimeve shqip, e përbërë nga shqiptarë kato-lik, myslimanë dhe ortodoks në Kostandinopojë (Stamboll). Në vitin 1892 kemi shkollën e Shkupit në gjuhën shqipe për djem dhe shkollën e Shirokës, ndërsa shkollën e Selcës në vitin 1893 me 50 nxënës. Po këtë vit u hap edhe shkolla e Hotit. Shkolla e Troshanit u çel nga Pjetër Xhadri në vitin 1897 e përsëri në Pllanë më 1868 nga Ndoc Mjeda dhe në 1904 nga Tom Bicaj. Në vitin 1907 Shtjefën Gjeçovi hap shkollën në Gomsiqe. Në vi-tin 1900 kemi dhjetëra shkolla si në Bizë, Iballë, Rrëshen, Orosh, Milot, Dajç, Kallmet, Spaç, Kashnjet, Nedhat, Shirokë etj. Në këto shkolla mësonin priftërinj, fretër dhe civilë në gjuhën shqipe. Në këtë kohë françeskanët kanë pasë 17 shkolla katundi. Në vitin 1879 motrat stigmatine çelën shkollën e parë fillore për femra. Në kujtesën arsimore kanë mbetur emrat e mësuesve Kush Micja, Tone Radoja, Terezë Bërdicjadhe Tina e Nikës. Në vitin 1885 në Prizren dhe Shkup u çel shkolla e parë e femrave. Vetëm deri në vitin 1911 katolikët kanë pasë në kohë të ndryshme 47 shkolla shqipe. Në veprën monumentale kulturore të Klerit Katolik zënë vend edhe shtypshkronjat. Më e vjetra shtypshkronjë është ajo e Obotit në vitin 1493 dhe ajo e Shkodrës e vitit 1563. (Burimi Narodinia Enciklopedia S.Z.Zagreb 1929). Në vitin 1871 jezuitët sollën në Shkodër shtypshkronjën e parë, me të cilën shtypën mbi 30 vepra deri në 1892. Në vitin 1908 intelektualët shqiptarë ta-kohen në Bitola, zgjedhin dhe vendosin përfundimisht alfabetin latin dhe jo atë arab, as cirilik. Në vitin 1909 Dom Ndoc Nikaj sjell me shpenzimet e veta shtypshkronjën “Nikaj” që botoi 5 vepra në gjuhën shqipe, deri në vitin 1922. Në vitin 1913 Terenc Toçi me shtypshkronjën “Taraboshi” në Shkodër boton 112 vepra në gjuhën shqipe. Pra, pjesa e veprës kulturore e Klerit Katolik sh-qiptar, që zë fill që nga “Meshari” i Gjon Buzukut, shtypshkronjë Obotit dhe natyrisht shkolla e parë shqipe, ajo e Pllanës e vitit 1638 kanë vlera të pazëvendësueshme në historinë e popullit shqiptar. Në shekullin e XX-të kombi shqiptari i dha krishterimit dhe civilizimit perëndimorë shenjtoren nobeliste (1979), Nënë Terezën (Anjeza Gonxhe Bojaxhiu). Pas vizitës së Papë Gjon Palit II-të në Shqipëri në vitin 1993 Vatikani u interesua për hapjen e një Universiteti Katolik në Shqipëri.

Një vështrim historik mbi kontributin e Sh.B.A-së në arsimin shqiptar

Në fillim të shekullit XX, President i SHBA-ve Uillson shpalli pa-

rimin e mbrojtjes së popujve të vegjël dhe të solidaritetit me këto popuj për nxjerrjen e tyre nga apatia shekullore. Qëllimi i tij fisnik drejt paqes universale, e bëri atë të mbrojë kombin shqiptar në Kon-ferencën e Paqes më 1919. Uillson ishte shprehur në Amerikë se një “zë” do të kem në Kongresin e Paqes dhe atë do ta përdor në të mirën e Shqipërisë. Uillsoni duke mbrojtur liritë kombëtare të popu-jve të Ballkanit në këtë Konferencë do të shprehej për Shqipërinë: “Qeveria amerikane është aq shumë kundër çdo vendimi që dëm-ton shqiptarët, për të kënaqur jugosllavët si do të kundërshtonte edhe çdo orvatje për të dëmtuar jugosllavët, në favor të Italisë”. Krahas kësaj ndihmese me rëndësi historike për fatet e Shqipërisë, Amerika kishte filluar ta ndihmonte Shqipërinë me ndihma dhe në arsim dhe kulturë që në fillim të shekullit të XX-të.

Në tetor të vitit 1891 Sevastia dhe Gjerasini Qiriazi të speciali-zuara në shkollat amerikane hapën në Korçë shkollën e parë për vajza, ku mësoheshin këngë, vjersha, lojna përmendësh dhe ca nga këto luheshin në skenë.

Në shkurt të vitit 1919 arriti në Shqipëri njësia e parë e Kryqit të Kuq Amerikan (AKK), Misionar dhe kapiten ishte Caris Telford Erikson. Erikson erdhi në Shqipëri në vitin 1908-13 për herë të parë, si misionar dhe luajti një rol të rëndësishëm në jetën publike në Shqipëri. Ai ishte përfaqësuesi nderi në Konferencën e Paqes në Paris. Është i pari që hodhi idenë e themelimit të një Universiteti të madh për Ballkanin, të organizuar në Amerikë. Ky universitet do të kishte të gjitha degët e nevojshme për arsimimin e të rinjve ballka-nas. Ky plan në thelb utopik, duke pasë parasysh kushtet politike në Ballkan, u bë realitet më vonë, në një formë shumë më të thjeshtë, nëpërmjet veprimtarisë arsimore të amerikanëve në Shqipëri.

Deri në fund të vitit 1920, KKA në Shqipëri organizoi tri shkol-la në Tiranë, Elbasan dhe në Shkodër.

Në vitin 1921 ORKKA (Organizata e Rinisë së Kryqit të Kuq Amerikan) u angazhua për shkollën fillore dhe teknike të mesme në Tiranë. Ideja i përket Xhon I. Skalës anëtar i ORKKA, kurse J.E.Kroli, drejtor i ORKKA bëri përzgjedhjen e nxënësve. Nga 62 nxënës, 11 ishin nga Shkodra, 6 nga Korça, 3 nga Elbasani, 10 nga Durrësi, 4 nga Berati, 8 nga Vlora, 9 nga Kosova, 11 nga Gjirokastra, zyrtarisht 43 myslimanë, 13 orthodhoks, 6 katolik. Shkolla Teknike u hap me 20. 07. 1921. Mësuesi i parë dhe drejtor ishte C.A.Holinshet, pastaj Xh.Majuer, inxhinier amerikan. Mësues shqiptar ishin Hysen Hivziu, inxhinier Li Cungu, i cli kishte mbaruar Robert Kolegjin në Stam-boll. Nxënësit jetonin në konvikt dhe shpenzimet përballoheshin nga ORKKA, më vonë pas 1923 ndihmoi qeveria shqiptare. Gjatë viteve 1925-1926 rreth 150 nxënës vazhduan këtë shkollë. Në fil-lim të vitit 1924 u propozua për themelimin e një kolegji shqiptaro-amerikan për bujqësinë, në përputhje me metodat shkencore të kohës. Degët kryesore do të ishin ekonomia dhe industria. Do të kishte dy ndërtesa, njëra për vajza dhe tjetra për djem. Pas shumë diskutimesh më 1924 u themelua në Kavajë shkolla bujqësore amerikane, shkolla për vajza u hap një vit më vonë po në Kavajë, me kërkesë të Presidentit Ahmet Zogu.

Në këtë kohë, suksesi i shkollës teknike i drejtuar nga Hari Fullsi u ngrit në majat më të larta. Sukses i shënuar ishte ngritja e ndërtesës së ambasadës amerikane në Tiranë, punimet e të cilës i drejtuan nxënës të kësaj shkolle. Në vitin 1928 në Shkollën Tekni-ke të Tiranës u regjistruan 95 nxënës nga të cilët 5 erdhën nga Kosova, 2 nga Greqia, dhe 2 nga SHBA-të. Numri i nxënësve këtë vit arriti në 264. Kuadri mësim-dhënës përbëhej prej 19 vetësh, nga të cilët 14 ishin shqiptarë, 2 amerikan, 1 gjerman dhe 2 çekë. Në Korçë shkolla e vajzave drejtohej nga çifti i misionarëve Ken-edi. Shkolla Teknike në Tiranë, gjatë punës së saj 12 vjeçare nxori 176 nxënës nga të cilët 18 ishin nga Kosova, 22 nga Shkodra, 17 nga Tirana, 17 nga Vlora, 14 nga Berati, 34 nga Gjirokastra, 11 nga Durrësi dhe 5 nga Dibra. Profesorët e tyre ishin mësues, oficerë, nëpunës shtetërorë, funksionarë lokalë, agronom, mekanikë dhe të profesioneve të ndryshme. Në fillim të shekullit të XX-të emi-grantë shqiptarë në SHBA filluan të veprojnë si pionierë të rilindjes kulturore shqiptare: Petro Nini Luarasi mësues, si dhe intelektualët Sotir Peçi, Fan Noli, Faik Konica apo Kristo Dako. Në vitin 1906 Sotir Peci botoi gazetën e parë në gjuhën shqipe “Kombi”, në të cilën dhanë kontributin e tyre intelektual Eftim Naçi, Vani Kara-meto, Vani Vangjeli. Më 15.02.1909 botohet gazeta “Dielli” nga shoqëria “Besa-Besë” në Boston, drejtuar nga Noli, i cili jetonte në Nju Jork që më 1906. Për veprimtare intelektuale dhe atdhetare në këtë kohë u shqua Federata Pan-Shqiptare “Vatra” me Sekre-tar të Përgjithshëm Faik Konicën. Vetëm për 12 vjet në Amerikë u botuan 14 tituj gazetash të përditshme, javore dhe mujore, ku ndër më kryesoret ishte “Dielli” Nga viti 1880-1908 në botë u botuan 31 tituj gazetash shqiptare, nga të cilat në Belgjikë u botuan 3, në Bullgari 7, në Rumani 4, në Itali 7, në Angli 4 dhe në Austri, Ju-gosllavi, Greqi dhe Amerikë nga 1. Amerika kontribuoi dhe ndihmoi arsimin, kulturën shqiptare dhe atë ballkanike në përgjithësi. Krye-sisht në disa shkolla: Instituti Qiriazi për vajzat në Tiranë, shkolla Teknike në Tiranë, shkolla Shqiptaro-Amerikane Bujqësore dhe për Punë Shtëpiake në Kavajë. Në Maqedoni disa shkolla dhe ndër më të njohurat si ajo e Manastirit, kurse në Samakovë më 1861 u themelua një Institut amerikan. Aktiviteti i KKA, veçanërisht i ORKKA nëpërmjet shkollës Teknike në Tiranë, mbikëqyrës i së cilës që nominalisht deri në vitin 1933, duhet veçuar nga puna e njësive operative. Ndikimi i kësaj shkolle, metodat e mësimit dhe rezultatet që arriti bëjnë pjesë në tërësinë e aktiviteteve, të institucioneve fetare dhe arsimore amerikane në Ballkan, të cilat u përfaqësuan nga Robert Kolegji në Stamboll. Ky institucion arsimor ishte i rëndë-sishëm për Ballkanin, në atë kohë. Edhe gjatë këtyre viteve të tran-zicionit, Amerika ka ndihmuar në trajnimin dhe profesionalizmin e të rinjve dhe intelektualëve shqiptarë.

Kryetari i Forumit Imazh & MediaDoc.Dr. Astrit Memia.

Page 18: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

18 E enjte 1 nëntor 2012 •

« Kulturë

“ditët e komedisë Shqiptare” në Preshevë

Në Preshevë prej ditës së djeshme kanë nisur “Ditët e Komedisë Shqiptare” një festival i organizuar nga Komuna e Preshevës me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë së shteti shqiptar. Sipari i festivalit u çel me shfaqjen “Nata e Dym-bëdhjetë” nga Teatri Kombëtar i Kosovës. Në shfaqje luajnë: Shkëlzen Veseli, Teuta Krasniqi, Driada Matoshi, Eshref Dur-mishi, Ard Islami, Ylber Bardhi, Adrian Morina, Edona Rreshitaj, Lulzim Guhelli, Besnik Krapi, Armend Ismajli, Armend Baloku, Shpejtim Kastrati, Genta Retkoceri, ndërsa regjia nga Ilir Bokoshi, etj. Nata e dytë e festivalit vijon me shfaqjen “Darka Private” nga teatri “Istref Begolli” i Pejës. Me autor Peter Shaffer, regji nga Bur-buqe Berisha, Ass regjie: Valter Lucaj, Kompozitor: Trimor Dhomi, Skenografi nga Petrit Bakalli, Kostumografi të Elvina Berberit e Koreografi të Sinan Kajtazit, pjesa është përkthyer nga anglishtja nga Shkëlzen Berisha. Interpretojnë: Armend Ismajli, Teuta Krasni-qi dhe Ylber Bardhi. “Darka Private”në krahasim me veprat e tjera të Peter Shaffer, ritmikisht ka një rrjedhë tjetër ku dinamika është më pak e rregullt, por ku kthesat dramatike plot befasi mbajnë publikun në skaj të ulëseve. Në netët e tjera vijojnë shfaqjet nga Teatri Profesionist i Mitrovicës, Teatri Shqiptar i Shkupit, Teatri Dodona, teatri “Metropol” i Tiranës, Teatri Kombëtar nga Tirana, si dhe teatri “Bylis” nga Fieri. Organizatorët e festi-valit theksuan se qytetarët e komunave të Luginës së Preshevës dhe trevat e tjera do të mund të shijojnë deri më 7 nëntor shfaqjet që i ofrojnë teatrot më prestigjioze shqiptare në rajon, përmes shfaqjeve të komedisë.

100 vjet Shqipëri, simpozium në ShqipëriInstituti për “Danubin dhe Evropën qendrore e juglindore”,

i cilësuar si më i rëndësishmi në Evropë për këtë hapësirë gjeografike, organizoi mbledhjen e përgjithshme të tij, si dhe simpoziumin: “100 jahre Albanien”- “100 vjet Shqipëri”. Mer-rnin pjesë në të personalitete të larta nga politika, diploma-cia dhe ekonomia austriake si dhe vende të tjera të rajonit, trupit diplamatik nga vendet e Ballkanit. Aktiviteti u zhvillua të martën, në Akademinë ushtarake “Theresianum“-burgplatz 1, a-2700 në Wiener Neustadt, një qytet barock, gati 50 km nga Vienna. Pas përshëndetjes dhe hapjes së simposiumit nga: gjeneral major Norbert Sinn - komandant i Akademisë Ushta-rake “Theresianum”, diskutuan: Erhard Busek - president i IDM, Genc Pollo – ministri shqiptar për inovacionin dhe teknologjinë e informacionit, Neritan Ceka - arkeolog dhe këshilltar i Kry-eministrit për kulturën, Oliver Jens Schmitt - historian, prof. në Universitetin e Vjenës dhe Fatmir Velaj, president i “Forum Weltoffen international”. “Ky simpozium është ndërtuar për të diskutuar mbi një ngjarje të madhe në historinë e kom-bit shqiptar, si dhe të të gjithë hapësirës shqipfolëse, mbasi kjo datë nuk i përket vetëm Shqipërisë së sotme, por edhe Kosovës, pjesë të Maqedonisë e të Malit të Zi, ashtu si dhe gjithë shqiptarëve kudo ku ata janë. Njëkohësisht ajo i për-ket edhe Austrisë, mbasi është shteti që ka qenë garant i mbrojtjes së pavarësisë së Shqipërisë, si dhe aleat i madh i saj”, u tha mes të tjerave nga pjesëmarrësit.

Debatet për mënyrën e res-taurimit mbajnë peng prej dy vitesh tenderin për restaurimin e Manastirit të Mesopotamit në Sarandë. Objekti historik i është nënshtruar dy fazave të para të rikonstruksionit të tij për shkak të dëmtimeve ndër vite. Por edhe pse një nga monumentet më të vizituara në këtë zonë ky monument kulture nuk po merr pamjen e tij përfundimtare. Manastiri i Mesopotamit është ndërtuar në kohën e perandorit bizan-tin Kostandini i 9, në shekul-lin e 11. Ai ndodhet shumë pranë parkut Arkeologjik të Finiqit, afër rrugës nacionale duke u kthyer kështu në objekt të vizitueshëm nga qindra tu-ristë. Manastiri i Mesopotamit ndodhet në pjesën jugore të fshatit Mespotam në rrethin e Sarandës, fare pranë Fini-qit. Në fillim ka ekzistuar një tempull pagan dhe mbi rrëno-jat e tij është ndërtuar Kisha e Shën Kollit, e cila mendohet

IN MeMorIaM për mjeshtrin Agron AliAj

Mbrëmja gala nga solistët e

TKOB në kujtim të 79-vjetorit

të lindjes

“In Memoriam” kështu titullohej mbrëmja që i kushtohej mjeshtrit të skenës Agron Aliaj në Teatrin e Operës dhe Baletit. Solistët kanë interpretuar pjesë që i kanë punuar më parë me të, për t’i risjellë në skenë si një shenjë kujtimi dhe mirënjohje për koreografin e shquar, i cili u nda nga jeta majin e këtij viti. Kjo mbrëmje e veçantë u shoqërua me ngarkesë të madhe emocionale për artistët duke iu referuar faktit se këto janë pjesë të zgjed-hura e punuara me koreografi të Aliajt, dhe solistët kanë preferuar t’i qëndrojnë besnik çdo detaji që profesori i tyre ka zgjedhur për to. “Shote dhe Azem Galica” ishte e vetmja pjesë kombëtare e interpre-tuar në skenë ndërkohë që për publikun balerinët sollën edhe baletin “Don Kishoti”, “Liqeni i mjelmave”, “Zhizel”, “Katedralja e Parisit”, si edhe vepra te tjera nga repertori i Teatrit të Operas. Balerinët e Teatrit të Operas sollën një dhuratë për mjeshtrin e baletit, Agron Aliaj, i Një gala kushtuar 79-vjetorit të lindjes së mjeshtrit Agron Aliaj. “Artist i Popullit” Aliaj do të mbahet mend gjatë pasi në karrierën e tij të shkëlqyer prej 50 vitesh në Teatrin e Operas dhe Baletit. Ai ka vënë në skenë një numër të madh veprash nga repertori kombëtar dhe i huaj.

MANASTIRI I MESOPOTAMIT PA INVESTIME

të jetë ndërtuar në kohën e perandorit bizantin Kostan-din i IX Monomaku. Kisha e Shën Nikollit ka një arkitek-turë tepër të veçantë të stilit

bizantin. Nga manastiri ruhen rrënojat e mureve rrethues që kapin një sipërfaqe rreth 100 m dhe kontrollohen nga 7 kulla drejtkëndëshe. Muret

rrethues janë më të hershëm sesa kisha që ekziston akoma. Dhomat e manastirit janë të ndërtuara më vonë. Kjo është një ndër kishat më të mëdha dhe më të vjetra të periud-hës bizantine që ruan vlera të mëdha. Muret e jashtme janë të ndërtuar nga gurë gëlqer-orë të mëdhenj. Dallohet për zbukurimet dhe mozaikët me motive shtazore gjithashtu dhe për zbukurimet me tulla të mureve të jashtëm. Zbuku-rimet murale janë në forma të ndryshme përmendim: një shqiponjë, dy dragonj dhe një luan në njërën anë, ndërsa në anën tjetër ndodhet një kafshë mitologjike. Kisha ka një sallë të madhe brenda dhe dy të vogla. Mozaiku i sallës i ruajtur akoma paraqet një dragua me krahë hapur. Kisha ka pasur dy rindërtime në vitet 1793 dhe 1845 këto rindërtime e kanë ndryshuar shumë pamjen e kishës dhe mendohet që të ketë humbur shumë vlera.

Page 19: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

19• E enjte 1 nëntor 2012

»

aktori i famshëm Robert de Niro nuk ka ndër-mend të vizitojë Shqipërinë për 100-vjetorin

e shpalljes së Pavarësisë. Ylli holivudian nuk i është përgjigjur ftesës së Festivalit të Filmit Shqiptar, të cilin pas gjashtë vjetësh pauze e ka rikthyer në skenë Qendra Kombëtare Kinematografike e Shqipërisë. Në tetor QKK-ja kishte konfirmuar se i ka bërë ftesë De Niros për të qenë mysafir nderi në edicionin e 13-të të festivalit, që nis

Një qytezë e fortifikuar me mure guri, pranë qytetit modern të Provadias, besohet se qendra e zbuluar ishte shtëpi e rreth 350 personave, të cilët jetuan rreth 4 700 vjet përpara lindjes së Krishtit, ose rreth 6 500-7 000 vjet më parë. Qyteza ishte e specializuar për prodhimin e kripës dhe kjo shpjegon edhe një sasi të madhe ari të gjetur nën tokë disa kohë më parë në këtë zonë. Qyteti është

rreth 1 500 vjet më i vjetër se shenjat e para të qytetërimit helen ose ilir në Ballkan. Arkeologët kanë arritur të besojnë se banorët parahistorikë përdornin një minierë kripe brenda qytetit për ta tregtuar dhe për të konservuar ushqimet e tyre. Në kohën që ata jetuan, kripa ishte një material me shumë vlerë, i krahasueshëm me arin e kohëve moderne dhe kjo shpjegon arsyet e mureve të larta mbrojtëse të gjetu-

ra. Gërmimet e para nisën në vitin 2005 dhe deri më sot janë gjetur disa shtëpi dykatëshe, një var-rezë, një seri objektesh shtëpiake, copëza të mureve, të strukturave të tjera mbrojtëse dhe një tempull i rrënuar. Megjithatë, ekspertizat e detajuara dhe krahasimi i të dhënave historike ofruan një datë të saktë për periudhën e ekzist-encës së qytezës së groposur nën tokë vetëm gjatë kësaj jave.

Zbulohet vendbanimi më i vjetër në Evropë

robert de niro nuk ka ndër mend të vizitojë Shqipërinë

rrugëtimin më 3 nëntor. Ft-esa i është bërë dy javë pasi De Niro - siç kishte shkruar në një komunikatë Zyra e Presidentit të Shqipërisë – i kishte premtuar kreut të shtetit shqiptar, Bujar Nishani, se do të vizitojë Shqipërinë.

“De Niro në përgjigje të ft-esës së Presidentit Nishani u shpreh se dëshiron ta vizitojë Shqipërinë në një moment të afërt në përshtatje me axhendën e tij”, ishte thënë në një komunikatë të lëshuar nga Presidenca, ku ishte ci-tuar edhe De Niro: “U ndjeva

i nderuar që takova Presi-dentin dhe do të shkoj në Shqipëri. Vetëm se do të më duhet të caktoj një kohë të përshtatshme, sepse dëshiroj shumë që të shkoj dhe ta vizitoj Shqipërinë”, citohej të ketë thënë aktori i njohur.

Para pak ditësh, në një konferencë për media, organizatorët e Festivalit të Filmit Shqiptar kishin thënë se i kanë dërguar ftesë edhe aktorit holivudian Robert de Niro dhe atij italian Raul Bova. Ata kishin njoftuar se pjesëmarrjen në festival e ka konfirmuar aktori italian

Remo Girone.Por pak ditë para hapjes

së festivalit organizatorët kanë konfirmuar se Robert de Niro nuk do të vizitojë Shqipërinë gjatë datave në të cilat shtrihet festivali.

“Robert de Niro nuk do të jetë në festival. Nesër do të nxjerrim njoftimin për shtyp me gjithë listën e të ftu-arve”, është shprehur Majlida Tafa, nga stafi organizativ i Festivalit të Filmit Shqiptar, pa dhënë ndonjë shpjegim shtesë. Festivali i Filmit Sh-qiptar, i cili këtë vit i dediko-het 100-vjetorit të shpalljes

së Pavarësisë së Shqipërisë, do të hapet me filmin “Nën-tori i dytë”. Raporti i De Niros dhe i Shqipërisë ishte bërë lajm ndërkombëtar edhe më herët. Në shkurt të këtij viti, kur De Niro ishte mysafir në Festivalin e San Remos, ai gjatë pyetjes që i ishte bërë për prejardhjen e tij, qe krijuar një keqkuptim që bëri bujë. De Niro citohej të ketë thënë se ka gjak të përzier mes atij italian dhe shqiptar. Në fakt, aktori i njohur ameri-kan e kishte pasur fjalën për përzierjen e nacionaliteteve në vendin prej nga e ka

origjinën, Italia.“Mund të kem edhe gjak

shqiptari, por e di që vij nga një hapësirë italiane”, u citua të kishte thënë De Niro gjatë një interviste në San Remo.

Aktori i famshëm rrjedh nga një familje emigrantësh nga Sicilia që ka emigruar në Amerikë. De Niro kishte bërë bujë edhe në Serbi, kur në vitin 2010, gjatë vizitës bërë këtij vendi, për mediat e atjeshme pati deklaruar se ka gjyshen serbe. Më vonë edhe kjo deklaratë ishte hedhur poshtë nga vetë zyra e aktorit.

Kulturë

Page 20: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

20 E enjte 1 nëntor 2012 •

« dossier

enigma e mungesës së haxhi Lleshit në mbledhjen ku

vendosej fati i Dibrës

Nga aLbERT KoTiNi

(vijon nga numri i kaluar)

nuk ishte motivi se pjesa nacionaliste e Di-brës nuk po e kuptonte se çfarë përpiqeshin të krijonin komunistët, por e keqja qën-

dronte te bijtë e disa prej krerëve, të cilët ishin të infiltruar e disa nuk e dinin se ku i çonte një rrugë e tillë dhe, kur e kuptonin, nuk kishin si ta lanin gabimin dhe dashje pa dashje po i hapnin varrin vetes. Këtë fakt koha e vërtetoi më së miri.

Kështu, Ali Maliqi, siç u fol atë natë të gjatë të janarit të vitit 1943, nuk pushoi së marri kon-takte me shumë nacionalistë që e ndienin rrezi-kun që i kanosej kombit. Për më tepër, krerët e Dibrës, pa bërë dallime politike, filluan të organ-izoheshin ku forcat e Aliut ishin të gatshme për të vepruar si në mbrojtje ashtu edhe për të mos u nëpërkëmbur në të ardhmen.

Prandaj, edhe pse ishin bërë mjaft takime në mes Fiqiri Dines, Miftar e Haziz Kaloshit, Cen Elezsit, Ali e Ferik Maliqit, Aqif Lleshit, Ukë Camit, Hysni Demës, Abdulla Hoxhës, Haxhi Lleshit, Faik Shehut etj. përsëri gjuha e bashkëpunimit dhe kompromisit në Dibër nuk u arrit asnjëherë. Politika serbe bënte punën e saj.

Ishte bërë njëfarë bilanci i të gjitha forcave të secilit se çfarë mund të bënin të gjithë së bashku në qoftë se merrej kjo iniciativë.

Natyrisht, nuk mund të lihej pa llogaritur edhe forcën e kundërshtarit, i cili ishte i pajisur teknikisht dhe i prirë për një luftë reale e jo të ecej sipas teorive komuniste për të vepruar me hu e me zjarr, pa llogaritur haraçin që mund të paguanin të pafajshmit.

Deri në këtë moment ishin bërë takime të shkëputura, por fatkeqësisht më 2 mars 1943 vdes Shaqir Demi, një person mjaft i njohur në Dibër e më tej si njeri e si fis për çështjen kom-bëtare. Aty do të vinin shumë nga krerët, të lid-hur miqësisht e disa të tjerë nëpërmjet gjakut.

Natyrisht, sipas zakonit në të tilla raste ngush-ëllimi zakoni dibran nuk merrte parasysh asnjë lloj ngatërrese dhe shkon për kryeshëndoshë.

Ky rast ishte mjaft i volitshëm për një takim, pa rënë në sy për të dyshuar. Prandaj, lajmëruan të gjithë: Fiqiri Dine ishte nip, Hysni Dema djalë i shtëpisë dhe mikpritës Cen Elezi mik. U lajmëru-an që në mbrëmjen e 4 marsit të vitit 1943 të ishin në Homesh, por jo në ceremoninë e varrim-it. U vendos që pas ceremonisë të takoheshin të gjithë së bashku. Pra, morën njoftimin Ali Maliqi, Aqif Lleshi, Haxhi Lleshi, Faik Shehu, Miftar Ka-loshi, Ukë Cami, Dullë Hoxha etj.

Pra, u mblodhën kështu shumë prej tyre ku, natyrisht, ishte lajmëruar edhe familja Dema që do të bënte pritjen meqenëse secili nga krerët shoqërohej me 15-20 persona.

Në mbrëmjen e 4 marsit ishin në Homesh, ku u zhvillua takimi dhe u mor vendimi ku secili nga krerët të përgatitej dhe të mobilizonte forcat e veta me efektivat e tyre për të qenë të gatshëm për vetëmbrojtje. Ky lloj vendimi u bë me kusht që të mos kishte ndonjë denoncim tek italianët, të cilët edhe mund të paravepronin për të bërë të mundshëm dështimin e kësaj përgatitjeje, prandaj edhe data u mbajt sekret. Natyrisht, ata fjetën aty atë natë dhe në mëngjes aty nga ora 800 filloi nisja e secilit prej tyre në drejtim të vendbanimit të vet. Fiqiri Dine u nis për në Tiranë drejt Shupenzës me veturën me të cilën kishte ardhur nga Tirana, ku banonte Ukë Cami për Shpatovë, edhe ai drejt Shupenzës, rrugë e cila nuk ishte e bllokuar. Po të ishin futur italia-nët në Shupenzë, do të ishin zbuluar dhe rrezi-ku që i kanosej të rrethuarve do të shmangej duke devijuar rrugën e nuk do të kishin rënë në pritë. Ashtu siç nuk ra në pritë Aqif Lleshi, i cili drejtimin e vet e kishte për në Zogje.

Ndërsa Cen Elezi, Miftar Kaloshi dhe Ali Mali-qi u nisën në drejtim të Okshtinës, për të kaluar në Uzer të Topojanit.

Pra, Haxhi Lleshi as ka qenë në Homesh tek asnjëri prej Demëve dhe as te ndonjë tjetër, por e ka parë ngjarjen sipër, nga maja e Malit të Bardhë, e nuk zbriti as t’u vinte në ndihmë.

Përshkrimi i kësaj ngjarjeje në librin “Jeta dhe veprimtaria e Aqif Lleshit” është krejt ndryshe nga sa ka ndodhur në realitet. Ma do mendja se vepra është shkruar pas vdekjes së Aqif Lleshit, të cilin e kam njohur personalisht dhe, me siguri, ai nuk do të kishte pranuar të shtrembërohej e

qenë Ali Maliqi dhe Xhelal Ndreu. Përballë u kanë dalë dy oficerë e dhjetë ushtarë italianë duke u thirrë: “Ndal!” italisht. Xhelali i pyeti po italisht: “Çfarë kërkoni dhe a mund të bisedojmë?” “Eja”, - kanë thënë. Xhelali, sapo u afrua, i kërkuan të hidhte armët, ndërsa forcat shqiptare u vunë në pozicion luftimi. Xhelati hezitoi. Aliu ia përktheu Cenit dhe Miftarit se italianët i kërkonin Xhelalit të hidhte armët. Ceni i bërtiti të birit (Xhelalit): “Hidhi!” Xhelali hodhi armën nën kërcënimin e

armëve italiane. Në këtë gjendje, men-jëherë thërrasin Aliun, i cili u thotë Cenit e Miftarit: “Ata (italianët – A.K.) duan të na çarmatosin dhe të na arrestojnë”. Miftar Kaloshi në çast i tha se një gjë e tillë nuk bëhej e dha urdhër t’u binin fashistëve, ndërsa Ceni i thërriti të birit, Xhelalit, të largohej menjëherë. Në këtë moment, Xhelali bëri një shkëputje spek-takolare duke u hedhur poshtë nga maja, megjithëse mbi të shkrepën disa au-tomatikë. Zjarri i armëve të forcave civ-ile bëri që skuadra italiane të shuhej në vend. Kështu, u ndez një luftë e ashpër për jetë a vdekje ku spikati në këtë për-plasje trimëria e Sef Kaloshit, djaloshit 20-vjeçar i cili me guxim sulmoi dhe as-gjësoi pikëvendosjen e një mitralozi të rëndë Breta, i cili po të mos shkatërrohej, do të sillte mjaft fatkeqësi për dibranët.

Gati një orë e më tepër të zhvillimit të luftimeve, Xhelali nuk u bë i gjallë dhe të gjithë e menduan të vdekur. Në fakt, Xhelali kishte shpëtuar për

vërteta, të cilën si njeri e donte. Ai, mbi të gjitha, e njihte karakterin dibran.

Edhe sot, po të shkosh në Homesh apo në Ok-shtun, ku me siguri jetojnë pleq mbi 80-vjeçarë, edhe po të jetonte ai vetë, nuk do të pra-nonte dhe do ta kishte për ofezë të lejonte të shkruheshin të pavërtetat.

Në pranverën e vitit 1943 u bë edhe një përp-jekje, e cila është referuar sipas këtij libri për Aqif Lleshin, kur tentohej të bëhej afrimi midis parisë së Dibrës me nacional-çlirimtaren. Krerët e parisë, megjithëse në parim pranuan të takoheshin me përfaqësuesit e nacional-çlirimtares, kur vinte puna për kohën e vendin e takimit, hezitonin. Rreth 2 apo 3 marsit të vitit 1943, kur vdiq Shaqir Dema, në ceremoninë mortore të tij do të merrte pjesë e gjithë paria e Dibrës. Kjo, sipas Haxhi Lleshit, ishte një mundësi e mirë për t’u takuar me ta.

Pse nuk u takuan?“Vajtëm në Homesh me 12-13 partizanë. Qën-

druam në shtëpinë e atdhetarit Rifat Rusi e Shyt Tomja. Te Demajt kishte shkuar edhe Aqif Lleshi me 10-12 persona, i shoqëruar nga Ferit e Ramiz Murra. Aqifi ishte përpjekur prej kohësh të tërhiqte krerët e parisë në luftë për çlirimin e vendit. Ai bashkëpunonte me Iljaz Demën, Dokë Demën e tjerë, duke shfrytëzuar kështu lidhjet miqësore.

Komanda e Divizionit “Firence” në Dibër të Madhe, e informuar mbi lëvizjen e çetës parti-zane të Dibrës mori masa të menjëhershme. Batalioni 127 i këtij divizioni mori urd-hër të zinte pozicion luftimi përgjatë rrugës automobilistike, Ura e Topojanit–Okshtun dhe, sipas Haxhi Lleshit, Hysni Dema kishte njoftuar komandat italiane në Peshkopi e Dibër të Madhe, se çetat partizane ndodheshin në Homesh...Ndërsa parisë i kishte thënë : “Italianët e paskan marrë vesh se Haxhi Lleshi është në Homesh dhe janë duke u nisur forca të mëdha për këndej”.

Gjithnjë sipas Haxhi Lleshit, kjo e dhënë i është thënë atij nga gjeneral Aci e Piçini mbas dorëzimit të divizionit “Firence” te forcat partizane të Dibrës më 8 shtator 1943. “Takimi me parinë kishte dështuar. Pas mbledhjes, që nuk u bë, paria mori vendim që secili të shkonte në shtëpinë e vet.

Mirëpo, pa pritur e pa kujtuar, në fshatin Okshtun, pranë shtëpisë së Abaz Lleshit, u gjendën ballë për ballë me forcat italiane. Fashistët i bënë thir-

rje të dorëzoheshin. Një pjesë e parisë i hodhi armët. Në këto çaste thërret me të madhe Aqif Lleshi: ‘Mos u dorëzoni burra!’ Në përgjigje të kësaj thirrjeje, njësiti që ishte me Aqifin hapi zjarr. Trimi Qamil Lleshi me të shkrehur të au-tomatikut shtrin përtokë disa ushtarë italianë”.

Në një raport që i adresohej Komandës së Lartë të Karabinierisë Mbretërore Shqiptare më 5 mars 1943 nga Peshkopia, kolonel Aditto bënte të ditur se ishin vrarë 1 oficer e 2 ushtarë; ishin plagosur 1 oficer e 8 ushtarë.

Nga kryetarët e parisë ishin plagosur besnikët e tyre Ramadan Haraçiu dhe Ismail Cila. Plumba për vdekje kishte marrë edhe Halim Lika. Italia-nët kapën disa fashatarë dhe i pushkatuan tek ura e Serbinit (midis Okshtunit dhe Homeshit).

Siç e referova më sipër, pra në drejtim të Ok-shtunit, kur do të kalonin urën e Topojanit Cen Elezi për Sllovë, Miftar Kaloshi për në Kundër dhe Ali Maliqi në Kërçisht, ishin të shoqëruar me një grup rreth 80 vetash të armatosur.

Rreth kësaj ngjarjeje kisha njohuri të plotë qysh në atë kohë. Së pari, im atë, Ali Maliqi, ishte pjesëtar në atë takim. Por, e ripërsëris edhe njëherë, se ngjarja u zhvillua më 5 mars 1943. Fiks në orën 9:000 krisi pushka. Ushtria italiane kishte rrugë: ose ura e Topojanit deri në afërsi të Shupenzës. Artilerinë e kishte vendosur në Maranicë mbi urën e Topojanit.

Në vijë të parë, duke ecur qetësisht, kanë

Nga e majtë në të djathtë: Haxhi Lleshi, Spiro Koleka dhe Gogo Nushi

Këshilli i Përgjithshëm Antifashist Nacionalçlirimtar, nga e majtë në të djathtë: Hysni Kapo, Haxhi Lleshi, Enver Hoxha, Myslym Peza, Omer Nishani dhe Spiro Moisiu

Page 21: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

21• E enjte 1 nëntor 2012

»dossier

mrekulli, pa marrë asnjë plagë, ndërsa kur for-cat filluan të tërhiqen, ai mundi të merrte armët e të largohej me shokët. Kështu, ky luftim mori përmasa jo të vogla, duke mundësuar tërheqjen e forcave shqiptare drejt malit për të dalë nga rreziku i forcave të mëdha italiane.

Duke parë se krahu i malit ishte i lirë, por ar-tileria ishte e vendosur në Muranicë, nuk push-onte së qëlluari mbi shqiptarët. Në këtë luftim të ashpër u vranë tre veta: Ramadan Haraçiu, Halim Lika inkuadruar me forcat e Cen Elezit si dhe Is-mail Cila. U plagosën Cen Elezi e disa të tjerë. For-cat arritën të shpëtonin duke ndjekur malin mbi Topojan dhe mundën të kalonin në Luzni.

Ferik Maliqi, i cili në atë takim përfaqësohej nga Aliu, u alarmua me të krisur pushka në Ok-shtun, prandaj dha sinjalin e alarmit duke u nisur drejt Maqellarës, ku gati u mblodhën mbi 300 burra të armatosur, të cilët u sulën drejt urës së Topojanit ku ishte vendosur artileria. Italianët, duke parë rrezikun që po u vinte nga mbrapa shpinës lidhën topas pas mushkave dhe kaluan urën e Topojanit duke mbledhur edhe ushtrinë përgjatë rrugës, kaluan Shupenzën, Urën e Zallit në drejtim të Gollobordës.

Kjo është e vërteta e asaj lufte të zhvilluar në Okshtun, ku personalisht arrita deri në Çerne-në me armë në dorë e ku ma merrte mendja se do të bëja diçka në ndihmë të tyre.

Çdo shtet ka një arkiv ku rezervon doku-mentet, të cilat me kohë pasqyrojnë çdo të dhënë të shkruar në letër. Thënia, sipas Haxhi Lleshit, se Hysni Dema kishte njoftuar komandat italiane në Peshkopi e Dibër të Madhe, se çeta partizane

e Haxhi Lleshit ndodhej në Homesh, kurse parisë i kishte thënë: “Italianët e paskan marrë vesh se Haxhi Lleshi me partizanë janë në Homesh dhe janë duke u nisur forca të mëdha për këndej”.

Gjithnjë sipas Haxhi Lleshit, kjo e dhënë i ishte thënë nga gjeneralët Aci e Piçini pas dorë-zimit të divizionit “Firence” forcave partizane në Dibër më 8 shtator 1943.

Nuk mund të kuptoj se si mund të vërtetohet kjo thënie e Haxhiut, duke përjashtuar Lleshët, Aqifin dhe Haxhiun, apo Aliun që me Demajt nuk kishin asnjë miqësi direkte, por përkundrazi, që ishin miq e të afërm të familjes Dema. Meqe-nëse ishte rasti që Haxhi Lleshi me shembullin e tij donte të tregonte se me të vërtetë luftonte fashizmin, atëherë lind pyetja: Përse nuk erdhi në mbledhje me parinë e të tjerë siç u vendos e të merrte pjesë edhe Haxhiu?

Përveç synimeve të tij për të bërë ndonjë ngatërresë midis miqve e të afërmve të familjes Dema, kishte edhe anën tjetër të medaljes. Nëse Hysni Dema u tha krerëve se ishin nisur forca të shumta italiane në drejtim të Homeshit, a thua se nuk do të ishin shqetësuar këta burra për ndonjë rrezik?

Kjo thirrje e Haxhi Lleshit shtron pyetjen: Pse Haxhiu, si i ftuar, nuk vajti në takim me krerët?

Meqë po sipas shkrimit Haxhiu ndodhej në Homesh, atëherë përse nuk vajti në ndihmë të atyre që po vriteshin? Mos vallë nuk e lejoi fjala e partisë, apo ishte dëshirë edhe e tij që të ngelej i pari i Dibrës duke eliminuar parinë tjetër ashtu siç bëri Partia për 45 vjet?! Ku ka qenë në këtë kohë që të hapte njëherë e mirë gojën, të

pinin kafen së bashku. Prandaj, pleqtë i zuri lufta aty, ku dy prej tyre u vranë gjatë përpjekjeve për t’u larguar. Këta ishin myftiu, ish-mësuesi i parë i shkollës, efendi Isak Shehu dhe bashkëfshatari Hajredin Perzhaku, që të dy njerëz të nderuar. Autoblindat, që ishin jashtë oborreve, për të evituar ndonjë ardhje forcash në ndihmën tonë, qëllonin pa ndërprerje. Kjo bëri që të shtohen dy viktima të tjera, të cilët punonin nëpër bahçet e tyre: Arshi Shidra, 18-vjeçar dhe shoku i tij i klasës Sandër Bogdani, i cili po kulloste lopën afër vendit të ngjarjes. Kjo bëri që ne si familje , për t’iu shmangur ndonjë rreziku tjetër, ven-dosën të na largonin duke na dërguar në fshatin Sinë, te disa kushërinj, larg qendrave ku ishin të përqendruar forcat italiane.

* * *Siç e thashë më sipër, përpjekjet për të pasur

një mirëkuptim midis burrave të vendit nuk mun-gonin. Një përpjekje e tillë kombëtare, siç duket, u bë në Mukje, rezultati i së cilës është i qartë për çdo shqiptar, se cilët ishin ata që e minuan atë bashkim. Prishja në Mukje ndikoi edhe në veri të vendit, që me çdo kusht të gjendej rrugëzgjid-hja midis krerëve. Prandaj, më 4 shtator 1943 u mblodhën të gjithë, për të dhënë mendim dhe cila do të ishte rruga e veprimit. Nga Tirana në këtë takim erdhën Mit’hat Frashëri, Hasan Dosti, Ali Këlcyra, Isuf Luzi etj.

Thirrja nuk bënte asnjë dallim, duke mos për-caktuar pikëpamjet e tyre politike. Kjo mbledhje u përfaqësua me shumicë nga krerët e Dibrës, Matit, Krujës, Lumës, Mirditës, Shkodrës e Kos-ovës. Aty morën pjesë edhe Aqif Lleshi dhe Faik Shehu, të cilët i njihja nga afër. E theksoj, se të dy ishin komunistë, por shpeshherë ambicia apo smira e lidhur me inatin të çojnë drejt së keqes. Kështu, mund të themi siç ngjau edhe me këta, pa e ditur se ku i çonte kjo rrugë.

Pra, më 4 shtator nga krerët e Veriut u mblodhën në Lurë rreth 60 veta si dhe të ardhur nga Tirana.

Rastësia e solli që atë ditë të isha aty, mbasi fshati Sinë ishte rreth 2 orë e gjysmë larg nga vendi i caktuar në Lurë, ku do të bëhej besëlid-hja. Dëshira për të parë Lurën më nxiti të mer-rja rrugën bashkë me të tjerët, ku ishin mbi 60 pjesëmarrës dhe mbi 400 shoqërues të tyre.

Në vitin 1993 në Lurë u bë rivarrimi i rreth 36 të pushkatuarve nga komunizmi. Unë në atë pe-riudhë isha kryetar i shoqatës së të përndjekurve politikë për Dibrën. Hapa mbledhjen, duke falënderuar të ardhurit nga Tirana. Në fjalën time nuk mund të rrija pa përmendur 4 shtatorin e ’43-shit, si datë historike për të cilën bijtë e Lurës kishin dhënë besën e luftuan si burrat me armë në dorë derisa dhanë jetën si: Tahir Mene, Selman Mena, Preng Gjergj Rajta, Met Hoti etj. Në këtë kohë, paksa me vonesë vjen edhe Uran Butka si i deleguar i Partisë Demokratike dhe, mbasi dëgjoi nga fjala ime përshkrimin që i bëja asaj dite, nxori aktin e firmosur nga burrat si dhe përpjekjet që bënë këta patriotë deri në sublim-imin e jetës së tyre dhe të familjeve për ta shpë-tuar këtë popull nga skllavëria komuniste.

Po atë ditë u larguan nga Lura të deleguarit e Tiranës të 4 shtatorit 1943 dhe të tjerët në krahinat e tyre. Ali Agolli (Maliqi) së bashku me Abaz Kupin u kthyen në Sinë ku ne si familje kishim edhe vendstrehimin te Selim e Sul Ka-loshi që nga 10 gushti i atij viti kur u sulmuam nga forcat italiane. Qëndrimi i Aliut dhe i Bazit në Sinë zgjati deri në mëngjesin e 9 shtatorit.

Më dt. 8 shtator 1943, ora 20:00, Radio Lon-dra njoftonte kapitullimin e Italisë fashiste dhe këtë njoftim e dëgjuam nga një radio që kishim marrë me vete. Ky qe një gëzim i madh dhe e shprehëm me breshëri armësh,

Në çast u vendos të bëhej nisja drejt Peshko-pisë, por pati mendime se do të ishte i vështirë kalimi lumit të Drinit natën, sepse urë nuk kishte. U vendos të niseshim të nesërmen, më 9 shta-tor e në të zbardhur të bëhej edhe kalimi i Drinit. Kështu u veprua. U nisëm herët dhe aty nga ora 800 e mëngjesit arritëm në Kandër te Miftar Ka-loshi dhe, pasi u çlodhëm e pimë nga një kafe, së bashku me Miftarin u nisëm në drejtim të Peshko-pisë. Arritëm në orën 11:00 kur, për çudi, në hyrje të qytetit, te hoteli i Çengës, hasëm postbllokun e partizanëve, të komanduar nga Faik Shehu. Së bashku me të ishin Xhelal Ndreu, Dan Kaloshi etj., domethënë çeta e Sllovës. Mbasi kishin marrë në dorëzim ushtrinë italiane dhe armatimet e saj, kishin marrë urdhër të mos lejonin asnjë forcë tjetër, duke e quajtur qytetin të çliruar prej tyre, kur në fakt këtu ushtria italiane kishte kapitulluar.

(vijon numrin e ardhshëm)

paktën për të treguar personalitetin e tij? Me këtë lloj shkrimi, në këtë libër, më tepër e

akuzojnë sesa e vlerësojnë. Kjo tregon se Haxhiu ose ishte ambicioz nga paaftësia e personalitetit të munguar, ose ishte nën tutelën e celulës së Par-tisë Komuniste, e cila bëri edhe lajmërimin pranë Divizionit në Dibër të Madhe e nuk ishte i zoti aq sa të ruante dokumente për të provuar të vërtetën. Burrat me prestigj kurrë nuk flasin, për cilindo qoftë, një fjalë të pabazuar në fakte konkrete.

Çdokush e di mirë se Partia Komuniste Sh-qiptare, e krijuar nga emisarët serbë Popoviçi e Mugosha, si qëllim të parë kishin ekzekutimin e kësaj shtrese me kusht që nesër ta kishin të sig-urt sundimin e trojeve tona.

Më shumë veriga më lidhnin me Haxhiun dhe asgjë nuk më lidhte me Hysni Demën. Mirëpo një shprehje e Çezarit: “Jepi atë që i takon” më tregon se ç’duhet të bëj për të qenë i drejtë edhe në ngjar-jet. Me sa duket, Haxhiu nuk i besoi as xhaxhait të tij që t’i thoshte të mos shkonte në takim, apo ndofta donte ta hiqte qafe edhe atë, pse ishte më se e vërtetuar që kushdo që merrte pjesë në atë grupim politik nuk pyet as për prindër, as për gruan e fëmijët e kjo u dëshmua edhe te Haxhiu.

Personalisht kam njohur në jetën e burgut një person që për Partinë kishte vrarë edhe babanë pse kishte qenë udhëheqës i Ballit Kombëtar në zonën e tij. E këtë Partia ia shpërbleu me burg Miti Koliqit, partizanit që luftoi aq shumë për në-nën parti duke vrarë babanë e tij!

Kjo tregon më së miri se të gjithë ata qenë zhytur në atë batak të sllavo-komunizmit, saqë humbën çdo ndjenjë të qenies njerëzorë, mora-lin, besën, familjen dhe njohën vetëm krimin!

E për ata mund të shkruajnë vetëm njerëz mediokër, të cilët përpiqen t’i mbajnë në piedes-tal duke shkërmoqur veten me moralin e tyre të krimit. Diku nga fq. 79 e librit për Aqifin shkrua-jnë: “Fashistët italianë kapën disa fshatarë dhe i pushkatuan tek ura e Sërbinit”. Kjo nuk është e vërtetë dhe nuk kam ndër mend të mbroj italia-nët, por të flasim me fakte se kush ishin partiza-nët dhe identiteti i të pushkatuarve.

Ta provojnë realisht para fshatarëve të Ok-shtunit që të pushkatuarit ishin patjetër nga fshati në fjalë dhe që askush nuk e paska marrë mundimin t’u ngrejë një lapidar, apo mund t’i kenë emërtuar pjesë e reaksionit.

E sa për Qamil Lleshin, nëse është ai që kam njohur në atë kohë që kishte shërbyer në ushtri, me sa më kujtohet, aty nga viti 1945 e kishin vrarë sipas zakonit komunist, duke e zhdukur pa gjurmë e pa emër.

Mbas rënies së Koçi Xoxes, thanë se e kishte vrarë vetë Koçi. Mirëpo sa ishte gjallë, Haxhiut nuk ia mbajti t’i kërkonte llogari. Ndoshta mos ka qenë ndonjë tjetër Qamil i ndodhur në fantazinë e Haxhiut për luftën që u zhvillua edhe në atë ngjarje të njohur mirë në tërë Dibrën.

Në atë kohë lufte mjaft burra të nacionalizmit dibran, të pjekur politikisht, duke evituar vël-lavrasjen, gjë të cilën komunistët e trajtuar nga Dushanët e Mugoshët këtë fenomen të farës së keqe ndaj kombit tonë e përdorën për pushtetin partizan. Pa llogaritur se këto vrasje do të kri-jonin konflikte midis vëllezërve shqiptarë, po se një ditë do t’u vinte edhe radha e tyre.

Në këtë periudhë, Aliu përpiqej të krijonte çdo mundësi për një mirëkuptim në Dibër, së bashku me shokët e tij si Fiqiri Dine etj. E kjo e rëndonte më tepër Aliun, sepse ai ishte shumë i përzier familjarisht.

Kështu që më 10 gusht 1943 forca të shumta italiane sulmuan në befasi në drejtim të Maqel-larës dhe Kërçishtit duke u ndarë në dy drejtime.

Ndaluan në Maqellarë dhe, mbasi nxorën jashtë familjen e Fiqiri Dines, i dogjën shtëpinë. Pjesa që erdhi drejt Kërçishtit iu sul shtëpive të Ali Maliqit nga ora 8 e mëngjesit, ku ndodhej Feriku me 20-30 burra të armatosur. Autoblin-dat u futën në oborret e shtëpive dhe hapën zjarr. Kështu, qëndresa u bë e detyruar dhe, mbasi duheshin mbrojtur më parë gratë e fëmi-jët, rezistenca ishte tepër e fortë. Kjo bëri që aty të zhvillohej një luftim mjaft i ashpër. Meqenëse nga mbrapa shtëpive bahçet ishin të rrethuara me mure e pastaj vinin shtëpitë e bashkëfsha-tarëve, luftimet u bënë oborr më oborr, nga dritaret e shtëpive e njëkohësisht disa mer-reshin me shpëtimin e grave e të fëmijëve për t’u strehuar në vende të mbrojtura nga shrap-nelat. Luftimi ishte i përgjakshëm, por edhe i vështirë kur familjarët i zbrisnin me shkallë në vendstrehim. Pati të vrarë e të plagosur, por ishte zakon i moçëm që pleqtë e fshatit mbasi të falnin mëngjesin, të vinin aty me afuzin e të

Këshilli i Përgjithshëm Antifashist Nacionalçlirimtar, nga e majtë në të djathtë: Hysni Kapo, Haxhi Lleshi, Enver Hoxha, Myslym Peza, Omer Nishani dhe Spiro Moisiu

Page 22: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

22 E enjte 1 nëntor 2012 •

«histori

ProfilNga aNDREW mEiER

mikhail Kodorkovski, dikur njeriu më i pasur i vendit të tij, ka qëndruar në “gulag lite”, siç e quan ai sistemin gjyqësor rus të Vladimir Putinit, për rreth gjashtë vjet. Që prej pranverës,

shumicën e ditëve të punës ai ngrihej më 6:45 të mëngjesit i rrethuar nga rojat dhe hynte në një furgon të blinduar për t’iu drejtuar gjykatës. Për dy orë secila rrugë njeriu që dikur furnizonte 2 për qind të naftës së botës, ulej në një qeli hekuri me përmasa 47 me 31 me 20 inç. I dënuar për evazion fiskal dhe mashtrim më 2005-n, Kodork-ovskit tani i duhet të përballet me një sërë dën-imesh, që i shtohen supozimit të vjedhjes prej 30 miliardësh. Në errësirën e furgonit Kodorkovski përpiqet të përgatitet për gjyqin e tij, duke përsëritur në mendje ato që ka lexuar gjatë natës në dokumentet e përditshme nga avokatët e tij. Por i burgosuri më i famshëm i Rusisë shqetëso-het gjithashtu për atë që mund të ndodhë nëse një makinë përplaset me furgonin (aksidentet janë rutinë e rrugëve të Moskës). “Shanset për t’ia dalë mbanë i gjallë, - më shkroi ai një ditë kësaj vere, - me çdo shpejtësi janë afër zeros.” Ko-dorkovski ka kaluar 2200 ditë pas hekurave. Ai nuk mund të presë gazetarë, e megjithatë izolimi i tij ka sjellë rilindjen e një tradite të re, që daton në shekullin e 16-të me Ivan Groznin dhe princin Andrej Kurbski: korrespondencën e letrave. Për disa muaj, nga korriku në tetor, Kodorkovski dhe unë kemi pasur një sërë korrespondencash, siç ka bërë dhe me shumë korrespondentë të tjerë, të huaj dhe vendas, sigurisht të filtruara nga duart e avokatëve (që shkruajnë përgjigjet gojore të tij) dhe duke iu shmangur syrit të zyrtarëve të bur-gut. Në gjyq ai i qëndron mendimit se nuk e kup-ton akuzën ndaj tij. Akuza e re përbëhet prej 3487 faqesh, por ka në thelb një akuzë të vetme: ish-drejtuesi i firmës së naftës “Jukos” dhe zëv-endësi i tij Platon Lebedev ishin pjesë e një “or-ganizate kriminale”, që shiti 350 milionë tonë naftë nga kompania e tyre nga viti 1998 deri më 2003. Tonazhi e kalon prodhimin e “Jukos” gjatë periudhës në fjalë. Nëse dënohet Kodorkovski, gjyqi i parë i të cilit përfundon më 2011, mund të marrë 22 vjet shtesë burgim. Në dhjetëvjeçarin që prej ngritjes së Putinit u rritën rastet e kri-meve ndaj njerëzve të njohur. Vrasja e politika-nëve, gazetarëve dhe aktivistëve të të drejtave të njeriut, bombat e vëna nëpër apartamente, aktet e pengmarrjes në Moskë dhe Beslan kanë tronditur gjithë popullin rus. Përjashtimi është delo Kodorkovskogo (“çështja Kodorkovski”). As-një aferë tjetër nuk ka mbetur aq gjatë në mend-jet e njerëzve. Rasti përbënte një pikë kthese për Rusinë, ndarjen midis viteve të turbullta të Jelcinit dhe qeverisjes strikte të Putinit. Dhe sot, me rikthim- in e dytë në Moskë, varet më s h u m ë se fati i një oligarku. Nga fillimi i presidencës s ë tij deri në

ditën e Vitit t ë

Kush i frikësohet mikhail Kodorkovskit

të LiRë?Ri 2000 Putini ishte në rënie. Por ishte rasti i Ko-dorkovskit që shënoi ngritjen. Gjatë kohës së qeverisjes së Jelcinit bosët e naftës së Rusisë zotëronin industritë vitale (nafta, metalet, bankat dhe mediet) dhe deri në njëfarë mënyre mbanin peng qeverinë. Kjo ndryshoi në një natë të ftohtë tetori, kur agjentët e maskuar të Shërbimit të Sig-urimit Federal hynë në një avion në një aeroport të Siberisë dhe kryen një nga udhëtimet më të famshme në historinë e Rusisë: një oligark u rik-thye në kryeqytet nën shënjestrën e armëve. Ar-restimi i Kodorkovskit çuditi nacionalistët rusë dhe perëndimorët, gjithashtu. Putini kishte de-tyruar oligarkët të ndiqnin një linjë të re politike: përfitimet do të ishin atje, por vetëm nëse politi-ka do të ishte pjesë e tyre. “Rasti i ‘Jukosit’ shënoi fillimin më 2003 të gosudarstvennoe reiderstvo (“sulmit të shtetit”)” - më tha Kodorkovski në një përgjigje në gjuhën ruse muajin e kaluar. Për sqa-rim ai shpjegoi “reiderstvo”, një fjalë e huazuar nga “Uoll Strit”, e cila kishte hyrë në gjuhën e Pushkinit: “Ky është sulmi i pronës së tjetrit me ndihmën e institucioneve të shtetit (organet e zbatimit të ligjit)”. Sulmet, argumentoi ai nga bur-gu, ishin një “shkatërrim për biznesin rus”. Pavarë-sisht sigurisë së dhënë që Kremlini nuk do ta shtetëzonte “Jukos”, kompania shtetërore “Ros-neft”, e drejtuar nga Igor Secin, i besuar i Putinit dhe ish-zyrtar i sigurimit të shtetit, shpejt mori kontrollin mbi fushat dhe rafineritë e “Jukos”. Për Putinin projekti për ujësjellësin rezultoi një shkëmbim favoresh. Titanët e Rusisë vrapuan për të financuar projektet e Kremlinit. Për shumë vjet, për aq kohë sa do të rriteshin çmimet në Urale, Putini mund ta harronte oligarkun në një burg të Siberisë. Ai mund të zbriste dhe nga poz-ita e kryeministrit, duke i pasuar pushtetin Med-vedevit dhe të qëndronte në fuqi në prapaskenë. Por gjyqi i dytë i Kodorkovskit mbërriti në një kohë të papërshtatshme. Për një dekadë putiniz-mi qëndronte në një kontratë të heshtur sociale, në sakrificën e lirive për stabilitet. Tani, sido-qoftë, kriza ekonomike ka goditur edhe Rusinë.

Ekonomia e Rusisë mendohet të bjerë me 8 për qind më 2009 dhe vija e varfërisë është rritur me 17 për qind. Në të njëjtën kohë çifti Putin-Medvedev dhe fushata kundër Kodorkovskit, një nga shtyllat e qeverisjes së Putinit, kërcënon me krisje

të reja. Në Moskë rrethi i atyre që kundër-shtojnë vijën strikte qeverisëse është zgje-

ruar përtej liberalëve të margjinalizuar, drejt oligarkëve, politikanëve dhe gazetarëve të

cilët dikur mbështesnin Kremlinin. Zërat e tyre ka pak gjasa që të ngrihen në mbështetje të Ko-dorkovskit. Por gjithsesi ato të çojnë drejt një pyetjeje të drejtuar që në fillimet e fushatës lig-jore në Kremlin: kush ka frikë nga një Kodorko-vski i lirë? Përgjigjja mund të gjendet në histori. 46-vjeçari Kodorkovski ka jetuar disa jetë. Kur ishte djalë, ai nuk kishte dëshirë për t’u bërë kozmonaut, gjeneral apo yll futbolli. Ai ëndër-ronte të bëhej drejtues fabrike. Fakti që ëndrra e tij u bë realitet në një mënyrë kaq të mrekul-lueshme, të bën të mendosh nëse meteori i tij ishte çështje gjenialiteti, fati apo njohjesh. Koha e duhur, inteligjenca dhe muskujt lua-jtën të gjitha nga një pjesë të rëndësishme. Por fëmija i dy inxhinierëve nuk kishte fillim të shpejtë. Boris Kodorkovski dhe gruaja e tij, Ma-rina, kanë punuar në centralin “Kalibr” të Moskës për dekada si prodhues instrumentesh të precizonit të lartë. Por që në moshën 23-vjeçare djali i tyre ishte një i diplomuar në

institutin më prestigjioz të kimisë në Bashkimin Sovjetik, si dhe një i besuar i shtetit, i cili kishte

shërbyer si kryetar i institutit “Komsomol” - Bashkimi Rinor Komunist. Ai u përpoq për të përfituar nga rastet e shumta që iu dhanë gjatë qeverisjes së Gorbaçovit, sidomos nga kontrata e përhershme në “Komsomol”, një gjë e rrallë kjo për një çifut në Moskë. Në moshën 26-vjeçare, përpara rënies së Bashkimit Sovjetik, ai kishte fil-luar të pasurohej; importonte kompjuterë dhe i shiste gjashtë herë më shtrenjtë. Shumë shpejt ai themeloi një bankë, “Menatep”, një nga markat e para private në financat sovjetike. Më 1991, siç më kujtoi, Kodorkovski e la gruan e tij me një pushkë në shtëpi dhe qëndroi brenda Shtëpisë së Bardhë së rrethuar, godinë e qeverisë ruse, dhe Jelcini u ngjit mbi një tank dhe përshpejtoi rënien e Bashkimit Sovjetik. Më 1995, 32-vjeçari Kodor-kovski, që drejtonte skuadrën më të njohur në Moskë, kishte grumbulluar para dhe mjaftueshëm kontakte për të marrë drejtimin e “Jukos”, një firmë shtetërore, për një pagesë prej 309 milionë dollarësh. Në vitin pasardhës ai ndihmoi për rizgjedhjen e presidentit Jelcin. Në moshën 40-vjeçare Kodorkovski mbretëroi midis oli-garkëve, me një portofol që ishte përhapur nga bankat në agrikulturë e më pas në naftë. Kur Ru-sia hyri në shekullin e ri dhe “Jukos” u shpall kom-pania më e mirë e naftës, drejtuesi i saj u bë një multimiliarder. Moska do të bëhej shumë shpejt e famshme për oligarkët e saj shumë të pasur dhe intrigat bizantine, por Kodorkovski nuk u kap asn-jëherë në një pozicion komprometues, asnjëherë nuk u kap në ndonjë shtëpi pushimi alpine, kazino të Moskës apo në jahtet në Rivierë. Vajzat, fuqia, madje dhe paratë dukeshin sikur për të nuk kishin vlerë. Kur të tjerët ekspozoheshin gjithë pompoz-itet, ai ishte i druajtur dhe fjalëpakë, asnjëherë nuk dëgjohej zëri i tij i lartë në shtypin e huaj, dhe as në televizion. Ai u divorcua i ri, por mbajti mar-rëdhënie të mira me gruan e parë. Inën, gruan e dytë, e takoi në institut. Kodorkovski nuk u tregua kurrë ekstravagant, ai vishte xhinse dhe golfe. Familja pushonte në Finlandë, por gjithsesi ai ishte një ekspert teknik me muskuj. Edhe në majë ai qëndroi pezull, i pasigurt për rolin e tij në sho-qëri. Ndryshe nga oligarkët e tjerë hebrenj, si për shembull Boris Berezovski dhe Vladimir Guzinski, Kodorkovski nuk e konsideroi veten si një të huaj. Ai personifikonte hakmarrjen e peshkopit sovje-tik. Në vitin 2000 Putini kishte hyrë në Kremlin. Por Kodorkovski, me një rrjet të ndërtuar prej 2.5 milionë dollarësh, u përpoq të merrte një rol të ri. Ai u kishte thënë kolegëve të tij se kishte ndrysh-uar. Nëse në të shkuarën “Jukos” dhe “Menatep” kishin shfrytëzuar portet e taksave, duke rresh-tuar një sërë kompanish në zonat bregdetare të Europës, Kodorkovski tani u bë një këshilltar për drejtimin e korporatave. Shenjat e para të evo-luimit të tij kishin ardhur nën qeverisjen e Jelcinit. Më 1998 Rusia pësoi një goditje, shteti zhv-lerësoi rublën, humbi 40 miliardë dollarë borxhe dhe preu kordonin e kërthizës me tregjet financi-are. Bankat falimentuan, tregu i aksioneve u godit rëndë dhe oligarkët ishin të pashpresë. Ko-dorkovski, siç u tha kolegëve në atë kohë, pa nevojën e një reforme. Kompanitë që besonin në transparencën dhe të drejtat e aksionerëve nuk kishin frikë nga kohët e vështira, ata tërhiqnin gjithmonë investitorët e huaj dhe rriteshin. Skep-tikët ishin në rritje. Edhe pse Putini u përpoq të kufizonte oligarkët, Kodorkovski e zgjeroi ndikimin e tij me mënyra të reja. Ai solli firmat amerikane “Mekkisni” dhe “Shlumberger”, ek-spertë në përfitimin nga nafta. Ai gjithashtu kërkoi një policë sigurimi. Rreth dhjetë vjet më parë ai punësoi “APCO”, firmën lobuese në Uash-ington, e cila punëson ish-ambasadorë dhe kon-

gresmenë. Por gjatë vitit të dytë të qeverisjes së Putinit, Kodorkovski hapi një front të ri, duke krijuar një fondacion për të mbështetur organizatat jofit-imprurëse dhe grupet e të drejtave të njeriut. Në muajt përpara arrestit ai lavdëroi administratën e Xhorxh Bushit dhe Xhejms Bejkerit. Fondacioni i tij rekrutoi Henri Kisingerin dhe lordin Rothsçajld në bordin drejtues. Ai financoi grupe politike në Uash-ington dhe aktivistë të të drejtave të njeriut në Rusi dhe me përshëndetjen e Laura Bushit ai i dhuroi një milion dollarë librarisë së Kongresit. Ko-dorkovski iu bashkua bordit këshilltar të energjisë së “Carlyle Group”, duke punuar në krah të Bejkerit dhe u takua në raste të veçanta me Bushin e vjetër, Kondolesa Rajsin dhe zv.presidentin Dik Çenej. Në vitin 2003 Kodorkovski nisi të financon-te partitë politike opozitare. Në vitin 2003, ai për-fundoi një megashkrirje kompanish: “Jukos” dhe “Sibneft”, duke krijuar kështu kompaninë e naftës së katërt në botë. Edhe pse rritja e fuqisë së tij kishte arritur maksimumin, siç më thotë në një nga letrat e korrespondencës sonë, ai kishte filluar të shihte shenja paralajmëruese. “Unë e dija se do të më arrestonin, - shkroi ai. - Madje dhe kam shkruar për këtë.” Në tetor 2003 Kodorkovski hyri në një xhet në Moskë. Pas një vere, ku u kishte thënë “lamtumirë” miqve dhe familjes, ai u nis për një tur lamtumire. Ai dha leksione në një fushë të re: në demokraci. Për habinë e tij, kjo nismë e re ishte shumë e suksesshme - tetë rajone, shumë shfaqje publike dhe shumë të rinj në çdo ndalesë. Ai duhej të mbante leksion në një kolegj ushtarak. Në një qytet siberian aty afër do të mbahej më pas një forum mbi të drejtat e njeriut. Por përpara se të ulej avioni i tij, furgonat kishin formuar një rreth në aerodrom. “Kush ka frikë nga një Kodorkovski i lirë? - pyet nëna e tij 75-vjeçare. - Më falni, nëse trego-hem budallaqe, por është Putini dhe të gjithë ata rreth tij që e vodhën ‘Jukosin’.” Marina Filipovna vjen në gjykatë sa herë të ketë mundësi. Një ish-inxhiniere e vendosur, ajo nuk ka reshtur së thëni hapur mendimin e saj. E pyetur nga BBC se çfarë do të bënte nëse do të takonte Putinin, Maria Fil-ipovna u përgjigj pa u menduar gjatë: “Do ta vrisja”. “Nuk më takon mua të them se nga se u shkaktua e gjithë kjo, - më tha ndërsa po rrinim bashkë një ditë, duke pritur ardhjen e djalit të saj në Gjykatën e zonës së Kamovniçevskit në qendër të Moskës. - Unë di vetëm se kjo çështje ka të bëjë vetëm me politikë dhe para. Por çfarë është më shumë e rëndësishme, vetëm ata atje lart e dinë të vërtetën”, - drejtoi ajo me gisht tavanin. Përgjigjja nuk ka shumë mundësi të gjendet në dhomën e gjyqit të gjyqtarit Viktor Danilkin. Çdo herë që isha në gjyq, gjatë dy javëve në fillim të këtij viti u ula shumë afër të akuzuarit. Ishte një skenë që do të ngacmonte imagjinatën e Kafkës. Kodorkovski do të kalonte orë të tëra me një marker rozë në njërën dorë, letra të verdha ngjitëse dhe një sërë letrash të vendosura midis këmbëve të tij. Ai qëndronte i ulur në një kar-rige, i mbyllur në një qeli hekuri dhe me xhama të blinduar së bashku me ish-zëvendësin e tij, Lebe-dev, apo “Akuariumi”, siç e quanin rojat modelin e ri të qelisë në gjyq për të akuzuarit e periudhës sovjetike. “Vetëm muri i xhamit, - më tha Kodorko-vski dikur”, - peshon një ton e gjysmë. Gjyqtarët i kërkuan grupit të mbrojtjes për t’i larguar bankat e tyre nga kafazi ku ndodhej i akuzuari. “Ata kishin frikë se mos do të prishej dyshemeja”, - tha Kodor-kovski. Gjyqi është i hapur, por vetëm tre ose katër gazetarë (të gjithë vendas) vijnë rregullisht. Një mëngjes Marina dhe bashkëshorti i saj, Borisi, u ulën në rreshtin e parë. Një ditë tjetër Geri Kasp-arov, shahisti-mjeshtër, tashmë lider i opozitës, zuri një karrige në fund me truprojën e tij afër. Jashtë sallës së gjyqit, një makinë kishte ngritur volumin e kasetofonit me muzike tekno ruse. Të dashuruarit ishin ulur nëpër stola në buzë të lumit afër dhe shumë alkoolistë flinin në to. Audienca, më shumë se 24 veta, dominohej nga një grumbull grash në mbështetje të Kodorkovskit dhe më e de-votshmja ishte një mësuese. Një ditë mbështetësit kishin veshur shaje të gjelbra dhe të verdha, ngjy-rat e “Jukos”. Gati të gjithë, përfshirë dhe gazetarët, i kishin vendosur në qafat e tyre.

Marrë nga “The New York Times”Përkthyer nga Androkli Dralo

Page 23: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

23• E enjte 1 nëntor 2012

»SPORt

s t a f f

kryeredaktorBrahIM ShIMa

zv/kryeredaktor: arMaNd Maho

MarIgleN Mulla

politika: alBaNa lIka, olI XhIlaga ekonomia: BrIkeNa dervIShaj sociale: praNvera kola rrethet: BlerINa Spaho kronika: MarIgleN Mulla kultura: BlerINa goce design&layout: daNIel prIftI, gëzIM duzha

marketing: elIgerta dyrMIShI

cel: 067 20 62 200

adreSa: rr. dull keta, Nr. 5. (rr. e dIBrëS), tIraNë

www.gazetametropol.com

e-mail:[email protected]

e-mail:[email protected]

Ronaldo dhe Murinjo te Paris SG për

100 milionë sterlinaParis SG do të kërkojë të kryejë goditjet e radhës në janar

duke marrë Zhose Murinjon dhe Kristiano Ronaldon nga Reali i Madridit për shumën marramendëse të 100 milionë sterli-nave. Klubi miliarder aktualisht po vepron në mënyrë të qetë për të afruar dyshen e Realit të Madridit, por një ofertë më konkrete duket se do të kryhet në javët në vijim. Megjithatë janë shtuar spekulimet për një largim të Ronaldos janë sh-tuar pas problemeve që ky i fundit ka hasur me drejtuesit e “Los Blankos” për rrogën e tij, pasi portugezi kërkon plot 18 milionë euro në sezon ndërkohë që Florentino Perez është i gatshëm që t’i ofrojë atij vetëm 14.5-milionë të tillë. Dhe në kohën që klubi spanjoll do të kërkojë të gjejë një zgjidhje, sipas të përditshmes italiane “La Gazzetta Dello Sport” Paris SG do të kërkojë që të provojë shanset e veta, duke joshur dyshen të afrohet drejt kryeqytetit francez. Në një deklaratë të dhënë për shtyp Ronaldo është shprehur se mosrinovi-mi i tij nuk ka lidhje me paratë, megjithatë, tashmë ai prej kohësh nuk po pranon të hedhë të bardhë mbi të zezë, dhe “miniera e floririt” që mund t’i garantojë klubi francez mund të jetë mjaftueshëm për të bindur portugezin që të heqë për-fundimisht dorë nga “Los Blankos”. Kryeqytetasit e Francës, tashmë e kanë bërë të ditur dëshirën e tyre për t’iu bashkuar elitës së futbollit botëror dhe për ketë shkak kanë kryer dhe shpenzime marramendëse në merkato, që mund të barazo-hen me ato të Çelsit, apo të Mançester Sitit në Premier Ligë. Ata shpenzuan në verë rreth 30-milionë euro për të sjellë në klub Ezekiel Lavencin dhe plot 60-të të tjera për të bindur ish-dyshen e Milanit, Ibrahimoviç - Tiago Silva që të bashkohej me parizienët. Megjithatë ky duket se ka qenë vetëm aperitivi, pasi drejtuesit e Paris SG-së kanë ndërmend që të vazhdojnë rrugën e nisur, dhe ndoshta një ofertë më konkrete për Ron-aldon dhe Murinjon mund të vërehet në javët e ardhshme.

Galiani konfirmon AlegrinPavarësisht rezultateve negative dhe barazimit me Paler-

mon, një ndeshje që Milani duhet ta fitonte, trajneri Masimiliano Alegri nuk e rrezikon vendi e punës. Për të është folur gjatë, që nga fillimi i kampionatit deri në këto momente, por një gjë është e sigurt. Alegri do të qëndrojë në pankinën e Milanit të paktën deri në fund të sezonit, më pas e ardhmja mbetet për t’u dis-kutuar. Ka qenë numri dy i Milanit, Adriano Galiani, i cili ka kon-firmuar në pankinën e kuqezinjve Alegrin. “Alegri nuk rrezikon aspak. Kam sqaruar gjithçka me të gjatë takimit që ka zgjatur afërsisht dy orë dhe kemi bërë paqe.” Nga barazimi kundër Palermos nuk ka mbetur aspak i kënaqur presidenti Silvio Ber-luskoni, i cili ka reaguar keq në momentin që gazetarët e kanë pyetur për barazimin kundër sicilianëve. Por, Galiani ka sqaruar se Berluskoni është i qetë, madje ka besim ndaj Alegrit. “Pavarë-sisht çfarë shkruajnë mediat, Berluskoni është i qetë. Flas me të çdo ditë dhe e njoh mirë dashurinë e tij. E di se çfarë mendon. Mund të sqaroj se edhe Berluskoni ka besim ndaj Alegrit.”

Ilir Shulku, sekretar i ri i FSHF-së

Është miratuar dje dorëheqja e kërkuar pak ditë më parë nga Sekretari i Përgjithshëm, Eduard Prodani, dhe Ilir Shulku është sekretari i ri. Ish-lojtari i Partizanit dhe ekipit kombëtar, i cili kohët e fundit ishte në pozicionin e shefit të Sektorit të Garave ka marrë detyrën e tij të re ndërsa Prodani largo-het pas 4 vitesh punë. Fillimisht ka qenë sekretar Sulejman Starova, i cili më pas i la vendin Arben Bicit. Lëvizjet në këtë post vazhduan sërish, ku si sekretar u emërua Roland Mici, por edhe ky nuk qëndroi shumë dhe në vitin 2008 vendin e tij e zuri Eduard Prodani. Tashmë këtë pozicion do ta mb-ulojë Ilir Shulku, i cili bëhet i pesti Sekretar i Përgjithshëm. Ndërkaq, pozicioni që mbante Shulku më parë si shefi i Sek-torit të Garave do të mbulohet tani e tutje nga Besnik Çela, i cili rikthehet në këtë detyrë pas gati 15 vitesh. Një tjetër vendim i Komitetit Ekzekutiv ka qenë miratimi i kalendarit të aktiviteteve për festat e këtij fundviti, ku si zakonisht do të përcaktohet lojtari më i mirë i vitit, ndërsa edhe me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë Federata Shqiptare e Futbollit do të zhvilloje aktivitete të ndryshme sportive.

SuPeR-POGBa, Juventusi në delir

“Zonja e Vjetër” i falet talentit francez, i cili ka firmosur fitoren kundër Bolonjës me golin e shënu-

ar në sekondat e fundit të shtesës së ndeshjes

juventusi nuk përmba-het. “Zonja e Vjetër” ka arritur të fitojë edhe kundër Bolonjës me re-zultatin 2 : 1 dhe qën-dron e vetme në krye

të renditjes. Fitorja është e gjitha e talentit Pogba, i cili ka mundur të shënojë golin e fitores në sekondat e fundit. Francezi ka konfirmuar edhe njëherë së është në formë, sepse përveç golit të fitores, ka gjuajtur edhe njëherë shtyllën. Kjo sfidë konsid-erohej nga më të vështirat për bardhezinjtë, pasi Bo-lonja ishte skuadra e vetme që bardhezinjtë nuk e kishin mundur zezonin e kaluar. Kjo fitore i jep edhe më shumë besim juventinëve, të cilët në fundjavë do të luajnë derbin e Italisë kundër Interit. Alesio dhe Konte kanë vendosur të luajnë në sulm me Bendtner dhe Kualiarelën, ndërsa në mesfushë ka gjetur hapësira Pogba në mungesë të Vidalit dhe Markizios, të cilët nuk kanë qenë të gatshëm. Pjesa e parë ka nisur mirë për bardhez-injtë, të cilët janë shfaqur men-jëherë kërcënues. Momentin më të mirë për të shënuar e ka pasur Pogba, por një gjuajtje e tij nga distanca është nda-lur nga shtylla. Bardhezinjtë nuk janë dorëzuar, por gjith-sesi e kanë pasur të vështirë të gjejnë avantazhin në pjesën e parë. Në 45 minutat e dyta, Juventusi ka rrezikuar më shumë dhe në minutën e 54-të ka gjetur golin. Pogba ka krosuar në zonë, Xhakerini e ka ulur topin me kokë për Kualiarelën, i cili e ka pasur të lehtë të shënojë. Bardhezinjtë edhe pse në avantazh, kanë sulmuar, por Bolonja është mbrojtur shumë mirë dhe ka provuar të dal me kundër-sulme. Në minutën e 71-të De Çelie i ka dhuruar një top Taid-er, i cili me një gjuajtje nga dis-tanca ka shënuar një super gol. Alesio ka hedhur menjëherë në fushë Xhovinkon, Vuçiniç, Asa-moah në vendin e De Çelies, Kualiarelës dhe Islës. Juventusi ka besuar deri në fund dhe në atëherë kur tifozët e Bolonjës kanë nisur festën, Juventusi ka shënuar. Në sekondat e fundit Xhovinko ka hedhur një top në zonë dhe Pogba ka firmosur fitoren duke e dërguar topin në rrjet me një gjuajtje me kokë.

interi në vend të dytëInteri ka pasur një ndeshje

mjaft të vështirë dje me Sampdorian, ndonëse pritej më e lehtë për skuadrën e Stramaçonit. Në fakt, ka qenë skuadra e Sampdorias ajo që ka habitur e para. Kështu, në minutën e 20-të atëherë kur pritej një gol i Interit pas epër-sisë të krijuar, është Samp-doria që shënon me anë të Munarit. Madje, miqtë mbyl-len në mbrojtje dhe mbrojnë rezultatin mirë, të paktën deri në fillim të pjesës së dytë.

Kështu, është Diego Milito ai që rihap ndeshjen dhe shpre-sat për Interin në minutën e 53-të. Më pas, në minutën e 69-të, Palasio i cili po kalon një formë të shkëlqyer duke shënuar nga ndeshja në ndeshje i jep avantazhin e In-terit teksa në minutën e 82-të Guarin shënon edhe golin e tretë për skuadrën milaneze që tashmë siguron fitoren. Miqtë shënojnë një gol në minutën e fundit shtesë, atë të 94-ërt, duke i dhënë më tepër vlera statistikore këtij goli. Kështu, Interi ruan ritmin e Juventusit, por pa mundur të përfitojë dot, pas golit të Pogba-s në minutën e fundit për bardhezinjtë. Pas hum-bjes së Romës, tashmë Interi ngjitet në vend të dytë dhe do të përballet të shtunën me Ju-

ventusin kryesues.

Roma, tjetër humbje zhgënjyese për Zeman

Roma e këtij sezoni është padyshim një ndër zhgënjimet më të mëdha të Serisë A. Kësh-tu, edhe në takimin e djeshëm ndaj Parmas Roma e Zeman ka zhgënjyer duke pësuar një tjetër humbje. Megjithatë, Roma e nis mirë takimin duke shënuar që në minutën e 8-të me anë të Lamelës, ndërsa në minutën e 35-të Belfodil barazon, ndërsa Parolo i jep avantazhin tre minuta më pas Parmës. Në pjesën e dytë, kur pritej reagimi i Romës, është Parma që shënon golin e tretë me anë të Zakardos në minutën e 66-të. Kapiteni Toti ngushton diferencën në 3:2 në minutën e 71-të, por vetëm kaq, pasi Roma

nuk arrin dot të barazojë. Hum-bjet e Romës pasojnë njëra tjetrën, dhe gjendja e skuadrës rëndohet edhe më shumë pas rezultatit të djeshëm.

lacio e napoli zhgënjejnëLacio ka zhgënjyer dje në

fushë të vet duke mos shkuar më tepër se një barazim 1:1 ndaj Torinos. Në fakt, ka qenë skuadra mike ajo që ka kryesu-ar për të shumtën e ndeshjes, pas avantazhit të Glik në minutën e 11-të. Ndërkaq, Napoli ka pësuar një humbje zhgënjyese ndaj Atalantës, me gol të shënuar nga ana e Karmo-nës në minutën e 19-të. Skuad-ra e Mazarrit nuk ka arritur dot të barazojë, duke u shkëputur edhe më tepër nga kreu e duke humbur vendin e dytë, tashmë i mbajtur nga Interi.

Page 24: urbanet pa kushte, klinton ne shqiperi, pronaret

24 E enjte 1 nëntor 2012 •

« reklamë