UPSTREAM YATIRIM CAZİBELİĞİ

“Jeoloji”

Siyasi İstikrar

Hukuk Sistemi

Güvenilirliği

Petrol Yasası

Saydamlık

Alt Yapı ve Pazar Yakınlığı

Yakı

n B

ağla

ntı

Prospektivite Rezerv Üretilebilirlik HC kalitesi

Devletin rolü

DEVLET KONTRATÇI

Arama

Ulusal ihtiyaç

Geliştirme

NOC katılımı

Ekonomik Çıkarı Maksimize

Evet

Evet

Evet

?

Evet Evet

Evet

Evet

İlgisiz

?

Çıkarların Olası Çatışması

Petrol Yasalarında Devlet ve Kontratçı Hedefleri

Ideal Petrol Yasası: Kazan-Kazan

IDEAL PETROL YASASI (KAZAN-KAZAN)

• Aramayı teşvik

• Büyük kadar küçük sahaları geliştirmeyi teşvik

• Teşvik yoluyla “özel” durumları karşılamak (ağır petrol, ek [‘supplementary’] üretim, vb.)

• “Devletin Aldığı” uluslararası norma uygun

• Ekonomik rant adil biçimde paylaşılıyor

-50

0

50

100

150

200

250

300

Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Model 5 Model 6

Ris

kli P

aras

al D

eğer

($ M

il.)

Increasing Reserves

30 %

20 %

10 %

5574 No’lu Yasa ve Arama Riski

Aramayı Savunmak Zor

Success $70/varil

Keşif Olasalığı

2 MMbl 4 MMbl 10 MMbl 30 MMbl 40 MMbl 60 MMbl

İDEAL PETROL YASASI: 2 EKONOMİK KURAL

1. Devletin Aldığı uluslararası düzeye uyuyor (Dev. Aldığı genellikle > 40%)

2. Dev. Aldığı ve Kontratçı kârı arasında paralellik (Rate of Return) (IRR = İKO)

Ve

Değişik Saha Senaryoları

Değişik Petrol/Gaz Fiyatları

Kontratçı İKO

Dev

. Ald

ığı (

PV)

Dengesiz Sistem

Kazan-Kazan Sistem

Pozitif bağlantı (çıkarlar çakışıyor)

Negatif bağlantı (çıkarlar çatışıyor)

DEVLETİN ALDIĞI VE KONTRATÇININ KÂRLILIĞI

İdeal

Duyarsız Sistem

İdeal Petrol Yasası Tasarımı Ekonomik modelleme ve simülasyon.

Değişik saha modelleri ve petrol fiyatı senaryoları.

PSA sistemi baz (Royalty/Vergi sistemine hayır) – değişik “Kâr Petrolü” oranları ve “sliding-scale” vergi.

Modeller ülkenin “jeolojik” realitesini yansıtmalı.

Kritik nokta: ekonomik rantın adil biçimde paylaşımı (Gov’t Take/IRR ilişkisi) ... R-faktörü alternatif.

Kazan-Kazan Stabilite

BAZ SENARYO ($70/varil)

20%

30%

40%

50%

60%

70%

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80%

Gov

't Ta

ke

Contractor IRR

Sonuç: 5574 No’lu Yasa İdeal Olmaktan Uzak

DERİN DENİZ SONDAJLARI Meksika Körfezi Faciası ve Türkiye için Önemi

Meksika Körfezi Macondo Faciası

21 Nisan 2010

20 Nisan 2010 - Patlama ve yangın

- BOP çalışmıyor

- Denize petrol/gaz

- 36 saatte platform sulara gömüldü

- 15 ölü, 17 yaralı

- 115 personel canını zor kurtardı - Platform 400 m öteye

Deniz-altı imajı: 6 Haziran 2010

Macondo Faciası – Ana Unsurlar - Kuyu patlaması (‘blowout’) - En büyük petrol deniz akıntısı (~ 5 mil. varil) - Yaşam kaybı - Çevre/doğa kirlenmesi - Büyük tazminat davaları, cazai yaptırımlar, derin ekonomik izler – BP ... $105 milyar - Sektörde köklü değişim: Güvenlikte yeni kültür, yeni düzenlemeler, sektörel işbirliği

Facianin etkileri devam ediyor

Türkiye Karadeniz Lisansları

TPAO-Petrobras-ExxonMobil Joint Venture Exploration License

TPAO Exploration License TPAO-ExxonMobil Joint Venture

Exploration License

Romanya

Ukrayna Rusya

100 km

AR/TPO 3922

AR/TPO 3923

AR/TPO 3534

AR/TPO 3921

AR/TPO 3920

ZONGULDAK

SAMSUN

ORDU TRABZON

İSTANBUL

SİNOP

TPAO – PetrolOfisi – Toreador –Stratic Joint Venture Exploration License

12 Mile TPAO %51 PETROLOFİSİ %26,75 TOREADOR (TIWAY) %10 STRATIC %12,25

KASTAMONU (BLOCK 3921) TPAO %50 EXXONMOBIL %50

SAMSUN (BLOCK 3922) TPAO %50 EXXONMOBIL %50

SİNOP (BLOCK 3922) TPAO % 50 PETROBRAS % 25 EXXONMOBİL % 25

DSDP-381

HPX-1 Sürmene--1

Sinop-1

Yassıhöyük--1

DSDP-379

DSDP-380

KOZLU Sub Block 3921 TPAO %50 Chevron % 50

TPAO –Chevron Joint Venture Exploration License

Kaynak: TPAO, IPETGAS 2011 Kastamonu-1 (EM/TPAO): 2011

KARADENİZ’DE RİSK - ‘Kapalı’ denebilecek deniz

- Daha derin ve soğuk su, dip “ölü” ortam

- Jeoloji ve basınç rejimi az biliniyor

- Lokal müdahele olanakları kısıtlı

- Dışarıdan müdahele imkanlarına uzak

Düzenleme, kontrol ve ‘enforcement’ boşluğu

AR/TPO/4512

AR/TPO/4511

M/TPO/134

M/TPO/135

3762 4154

4319 4320

4321

4511

Benzer Risk Akdeniz’de

Kaynak: TPAO, İTÜ 2011

Aphrodite-1

Shell/TPAO Ortaklığı?