University of Groningen

Specimen medicum inaugurale, sistens nonnulla de otorrhœaWestendorp Boerma, Nikolaas

IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite fromit. Please check the document version below.

Document VersionPublisher's PDF, also known as Version of record

Publication date:1855

Link to publication in University of Groningen/UMCG research database

Citation for published version (APA):Westendorp Boerma, N. (1855). Specimen medicum inaugurale, sistens nonnulla de otorrhœa. [S.l.]: [S.n.].

CopyrightOther than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of theauthor(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).

Take-down policyIf you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediatelyand investigate your claim.

Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons thenumber of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.

Download date: 14-02-2020

MEDICUM IN A U G U R A L E ,S I S T E N S

IVonnulla de Otorrhoea.QUOD,

F A V E N T E S U M M O N U M I N E ,

EX AUCTORITaTE

B E C T O B I S H A C M F K I

CORIVELII S T A R IVUMAIV,Phil. Theor. M ag., Lilt. Hum. et Jur. Ut. Doet.', Juris Prof. O rd.,

NEC NON

AMPLISSIMI SENATUS ACADEMICI CONSENSU,

ET

NOBILISSIMAE FACULTATIS MEDICAE DECRETO,

| ) r 0 ( B r a b n T D o c t o v i s ,

SUMMISQUE IN MEDICINA HONORIBUS

AC PRIVILEGIIS,

a s t 9

RITE AC LEGITIME CON8EQUENDIS ,

PÜBLICO ORDINIS EXAMINI OFFEET

NICOLAÜS W E S T E N D O R P BOËRMA ,e pdgo ’t Z andt. Omlandus.

S P E C I M E N

A . D . x v i J u n ii A . m d c c c l v , H o ra x i .

G R O N I N G A E ,A p u d P . Ï A I S E W E G D E N

Bibliopolara.

.

t

.

P A R E N T I B I S O P TI M I S

C A RI S S I H I S

8 A C R U M.

PRAEFATIO.

Studiis A cadem ids Jinem im positurus, g ra tia s Vobis hic ago

quam m axim as, v ir i C larissim i! tam studiorum Physicorum et

mathematicorum , quam medicorum, p ro egregiis lectionibus,

quihus f ru i mihi licu it, et p ro diligentia et benevolentia, qua-

semper mihi optimam viam a d rerum cognitionem capessendam ,

monstrare conati estis.

Tibi vero inprim is, v ir Clar. de la F a ille ! gratissim um ob-

testor animum p ro consiliis et beneficiis, quibus mihi sem per

adesse voluisti. D iu D .O .M . V os omnes servet.Duldssim um quoqne mihi e s t , vos nominare, viri D oet. W .

Verschuir et A . H . Sw aagm an! quorum benevolentiae atque

amicitiae quam maxime debeo et quorum consiliis uti mihi licuit.

Vobis tandem , Commilitones am icissim i! quibuscum in curri-

culo academico arctiore am icitiae vinculo conjunctus f u i , vale-

dico: prospera sit vobis vita et longa mei memoria !

Valeatis !

.

SPECIMEN MEDICUM INAUGURALE,

EXHIBENS NONNÜLLA

D E

O T O R R H O E A .

- —

i x T n o n v C T i o .

D iu profecto in seligenda m aleria , quam pro dissertatione in-

augurali necessitas me urget pertractare, u t Academicis institutis

obsequar, dubius haesi. Multa sane supersunt in disciplina me-

dica, quae vel sedula perscrutatione, vel accuratiore elaboratione

indigent; verum non omnia viribus jnvenilibus idonea sunt quae

pertractentur, neque omnia aeque placent.

Quum mihi contigerit, non paucos aegros videre otorrhoeS affec-

tos, non inutile fore tandem ratus su m , nonnulla de illo morbtf

1

2

colligere. Ut autem huic proposito rite respondeam, hujus disser-

talionis argumentum ita pertractabo , n t primo nonnullos referam

casu s, quos observare mihi lic u it; dein raorbum ipsum pathologicc

demonstrare conabor.Sicco pede transiliens consuetudinem, plures errorura excusati-

ones afferendi, haud tamen dub ito , quin L. B. in hocce opusculo,

a juvene claborato, doctam et erudilara non quaerat commentatio-

nem.

PARS PRIMA

Casus Otorrhoeae.

CASUS I.

Puella , 20 annos nunc nata , scrofulosa, ex aetate 8 annoruni,

qua scarlatini» fuit corrcpta, otorrhoea laboraverat. Examine instituta

patet, in utraque aure tympani membranam esse crosam. Etenim si

aegra post fortem inspirationem, ore clauso naribusque compressis,

fortitcr exspiret, strepitus auditur acutus, veluti rhoncbus m ucosus,

ab adstantibus. Spcculo auris adbibito, in dextra aure fere omnino

destructa apparet tympani m cm brana, et auditüs ossicula omnia

deësse videntur. Meatüs auditorii profundior pars superficiem prae-

bet polyposam, ac levi attactu (specille balaenacei ope) sanguinem

omittït. Audiendi facultas hoe latere adeo est abo lita , u t horolo-

gii sonum (qui sano auditus organo auditur ad distantiam 4 | me*

4

'trorum Neêrl.) percipere nequeat acgra , nisi aurem fortiter appri-

mat. Auris sinistra illum sorium percipit ad distantiam unius fere

decimetri. Myrinx hic foraraine perfossa e s t , magnitudinis circiter

1§ ad 2 millim. Quae supercst pars m yringis, granulis camosis

obtecta cernitur. Meatus auditorius codem modo ac ille oppositi la-

te r is , parvas eminentias refert polyposas. Fluidum , quod secem itur,

colorem habet flavescentem ; est aquosum , nonnumquam fere ino-

dorum , sed alio tempore foetorem spargens vix ab adstantibus

perferendum. Nec specilli argentei o p e , neque fluidi iudagatione

m icroscopica, indicia inveniuntur pathicae affectionis ipsius ossis

substantiae.

Instituit vir doet. S w a a g m a n bis de die prudentissima

manu (sicut in ejusmodi casu semper fieri debet) injectiones ex

aqua tep ida , et semel de die adbibebantur instillationes ex nitratis

argenti solutione mitissima. Praeterea ob diathesin scrofulosam

aegrotae commcndavit pilulas ex hydroïodate potass. et usum olei

jecoris aselli. Qua curS , per 2 menses adhibita , otorrhoea non

solum plane cessavit, sed et audiendi facultas ita restituta est, ut

auris sinistra ad distantiam 19 decim. percipere nunc possit horolo-

gii sonum. Aure dextra tarnen surdam eam remansisse, facile

intelligitur.Licet ceruminis secretio jam red ea t, tamen per 6 hebdomades

adhuc continuavit aegra adhibere dicta medicamina , sed sensim

minus frequenter. Gossypio praeterea semper occludit meatum audi­

torium , ne aëre frigido, cavitatem tympani irritante , inflammatoria

affectio de novo incitetur.

5

CASUS II.

Juvenis 15 annorum, bene evolutus, ante decennium angina-

gravi scarlatinosa laboraverat. Convalescens ex hoc raorbo dulori-

bus cruciabatur aurium gravissimis, et simul audiendi facultatem

sensim sensimque minui percipiebat. Paullo post subita exorieba-

tur otorrhoea, quam doloris et surditatis insigne levamen est se-

cutum.

Fluxus ille per totum decennium, brevioribus vero intervallis

(quibus semper surditatem ac dolores angeri dicit) perduravit.

Quod secernitur fluidum non semper ejusdem est indolis: etenim

nonnumquam viscidum est, ac albescentem vel flavescentem refert

colorem; alio tempore magis limpidum vel sanguinolentum e s t ;

semper tamen valde foetet.

Remotè materie purulenta injectionibus aquae tepidae, explo-

ratio auris sequentia docet:

Superficies meatus auditorii in utraque aure ulcerosum ac poly-

posum praebet adspectum ; tympani membranae magno foramine

perfossae su n t; in aure dextra malleus denudatus facile cemi po--

te s t, et quae superest myringis pars carunculae solummodo vesti-

gia m onstrat; ex aure sinistra vero malleus et incus cum pure

egressi sunt et ab aegro conservati.

Tonsillae sunt tum efactae, tota pharynx leviter inflam mata, vox

rauca. Halitus oris non raro valde foete t, et tune simul percipit

aeger saporem ingratissim um , qui ab effluvio puris per tubam

Eustachianam pendere videtur. Si aeger exsp irat, ore clauso

naribusque compressis, aër foetidus, magno strep itu , e meatu ex-

truditur; interdum adest sat gravis dolor. Auditur ab aegro ho-

rologii sonus sinislro latere nonnisi aurem apprimendo; dextra autem

6

aure ad distantiam 2 decim. Refert a e g e r , se jam plura ac diversa

adhibuisse rem edia, siue ullo fausto effectu. Quotidie nunc per 2>

menses a Medico injiciebatur aqua tepida, qua injcctione non so-

lum halitüs oris foetor et sapor ingratus plane tollebantur, sed

audiendi quoque faeultas multo fiebat acutior. Dein per 2 et quod

excurrit menses mitissima adliibita suilt adstringentia , simul cum

gargarismatibus, eo effectu, ut fluxus non solum plane sanatus sil,

sed audiendi facultas simul dextra aure ad 21 decim. distantiam redierit.

CASUS III.

S. B., femina, 46 annos na ta , semper optima sanitate ac acuto

auditu gavisa e s t , praeter duos circiter ultimos annos , quo temporc

subito gravissimis aurium doloribus fuerit cruciata , imprimis in

latere d ex tro , conjunctis cum ru b o re , calore et magna intumes-

centia auris. Inflammatio illa postquam per triduum illam vexa- v e ra t, in suppurationem ex iit, qua lunc symptomata inflammatoria

quidem dim inuerunt, ita ut dein nonnisi rarius lcviores modo dolo-

res advenirent; auditus vero acumen ab eo inde tampore ita decre-

v i t , u t acumetri ope exploratae ambae aurcs vix audiant sonum

ad 1 vel 2 centim. distantiam. Quod effluit pus viscosum est,

non foetidum. Superficies meatus auditorii laevis et rubra cer-

n i tu r , e t ambae myringes granulis obtectae sunt veluti carnosis.

1'crforationis signa tamen nondum exstant. Praeter multa a piel»’

7

laudata remedia dom estica, diu quoque usa est acgra oleo, quod

M a u r i c c ï l è n e nomine H uile acoustique, u t suum arcanum

contra surditatem commendat; tamen sine omni bono eventu. Quia

nullura verae phlegmonis symptoma superest, medicus ei commen-

davit solutionem nitratis argenti (gr. I. ad unc. I aq. destill.) ad

instillandum; dum a me ipso simul quotidie instituebantur rajectio-

nes aquae tepidae. Quatuor hebdomadibus praeterlapsis, excrescentiae

caranculosae plane jam evanuerant. Fluxu au tem , licet minori

quidem gradu, perdurante, injiciebatur quotidie solutio acetatis plumbi.

Quibus injectioaibus per quinque et quod excurrit hebdomades

protractis, otorrhoea plane cessavit et audiendi facultatem ita recu-

peravit aegra, ut horologii sonum ad 1 § et £ met. distantiam optime

percipiat. Tympani membrana, licet adiaphana, albidiorem tamen

acquisivit colorem, ac ccrum en, cujus secretio antea fuerat sup-

pressa, nuper iterum secernitur.

C1 SIJS IV.

Vir 24 annorum , ludi m agister, ab infantili aetate , longioribus

vel rainoribus intervallis, otorrhoea laboravit. Licet in genere

vix ullo dolorc crucietur a eg e r, tamen fluxui, si aliquamdiu fuerit

retentus, redituro semper praccedere baryecoiam et dolores non-

numquam vehementes, se per totum capitis latus extendentes, narrat

apffer: quae tainen sjmptomata statiin cessant, si puris satis magna

8

quantitas effluxerit. F lu idura, quod seccrn itu r, antea inodorum

postremo tempore ingratissimum spargit odorem, et specillum argen-

teum nigro colore olducit. Pcrcipitur horologii sonus aure sinistra

ad 3 , dextra ad 2 centim. distantiam. Remotü raagna quantitate mate-

r ie i , cerumini haud dissim ilis, meatüs auditorii ac tympani membranae

superficies cernitur granulosa, quasi conjunctiva panuo affecta

Specilli ope nullum vestigium cariosae affectionis in raeatu inveni-

tur. Hic aeger quoque multis jam rem ediis, ab boc illove com-

mendatis , usus fuera t, intcr quae sufficiat nominassc : ol. olivarum,

camphoram gossypio involutam , ol. animal. D ippelii, glycerinam cet.

Ob scrofulosam diathesin illi praescripsit medicus pilulas ex jo-

dureto fe rr i ; simul commendavit oleum jecoris a se lli, ad nucbam

fonticulum applicavit, et injectioncs instituit ex aqua tepida. Qua

curê , per 3 menses protracli , fluxus sensim imminuiit, ac audi­

endi facultas ad 4 et 12 centim. distantiam est restituta. Exploratae

tamen tune partes aflectae non erant mutatae. Hinc ab illo tem­

pore per 4 menses injecta est solutio acet. p lum bi, alternans

quovis die cum injcctionibus supradictis: quo tempore praeterlapso

penitus cessavit effluxus auditumque recu p em it aeger ad 7 et l!l

decim. distantiam ; excrescentiae in meatu ac myringe plane evanu-

erun t, et nulli amplius percipiuntur dolores.

cisus y.

Vir 71 annorum , Inspector paedagogices, per annos ex aure

sinistrè effhtxum passus erat ichoris valdc foetidi; audiendi facul-

9

latem hac aure plane amiserat. Exploratione meatüs auditorii cer-

nitur polypus permagnus , e tympani cavitate , sicuti videtur , prodi—

ens et ad porum usque externum se extendens. Aegro veliementer

flagitante ut liberaretur ab incommodis cum isto effluvio conjunctis ,

polvpum Medicus e x trax it, et per 4 dein hebdomades instituit in -

jectiones aquae frigidae, dein per 2— 3 menscs solutionis acetatis

plumbi (scr. (3 ad unc. I). Quo facto fluxus plane cessavit.

CASUS VI.

V ir, 4 0 circiter annos natus , miles equestris, inde ab infantili

aetate fluxu laboraverat gravi ex aure dextra; in cujus sanationcm

multis et variis medicaminibus usus 'est. Foetorern spargit fluidum

secretum intolerabilem, ita u t aeger diu inter alios versari vix

possit; quamobrem ille quoque consortia plane evitat.

Examine auris instituto p a te t, illam aurem fere omnino ami-

sisse facultatem audiendi, quum acumetri sonum percipere nequeat

aeger, nisi fortiter illud apprimatur ad aurem. In meatus auditorii

profundiore parte haeret excrescentia polyposa, quae meatum plane

adimplet, ita u t spccillum introduci nequeat. Exspiratus fortiter

aêr, naribus ac ore simul c lausis, nonnumquam meatu efflatur

strepitu sib ilante, ac foetorem spargens ingratissimum. Saepius

pus e tuba Eustachiana in pharyngem fluit, vomituritionem et vo-

mitum tune cxcitans. Fluidum ergo non solum in meatu audito-

10

rio ex tern o , sed sim ul in tvm pani cavitate producitur. Exploratione

sp ecilli ope quautum pote peracta , nullum apparet vestigium pathi-

cae ip siu s osscae substantiae a ffection is , ncque pus continet osseas

particulas e x fo lia ta s , quemadmodum illud indagationibus repetitis

m icroscopicis patuit.

Commendabantur aeg ro , praeter fonticulum ad brachium , injec-

tiones tam in tuba Eustachiana (quas ipse exercitationibus non-

nullis satis facile, catheteris o p e , sibi applicare poterat) quam ia

meatu auditorio , primis hebdomadibus ex aqua frig ida, dein ex

acetatis plumbi solu tione; dum per meatum simul inflabatur pul­

vis e croco orientali et alumine usto. Quam curandi methodum nunc

jam per tres pluresve menses secutus est eo effectu, u t non solum

effluvium jam diu cessaverit, sed etiam parva frustula excres-

centiae cum injectionibus nonnumquam remota s u n t , uti aeger,

laetus jam de effectibus, e dicta curandi methodo hucusque ac-

q u isitis, ante nonnullos dies suo medico certiorem fecit.

Licct difficile mihi non esset plures ac similes referre observa-

tioncs, ad morbum, de quo agimus , spectantes , potius tamen dictis

adjungam unicum casum e multis aliis observatis at dcscriptis, quo

demonstretur quam gravis et periculosa fieri possit otorrhoea; cnjus

rei exemplum mihi ipsi observare nondum contigit.

11

CASUS VII.

l ’ucr 9 annorum jam per 3 annos otitide graviore laboravcrat,

quae gravissima aüectio , invitis doloribus rcpetitis saevissimisque ,

neglecta videbatur, quando in Nosocomium suburbanum Amstelo-

damense recipiebatur. Scquentia notaverat Cl. S c h r o e d e r v a n

d e r K o l k : ulcus aderat pone aurem sin istram ; in meatu autein

auditorio ipso insignem deprehendit ulcerationem cum copioso pu-

ris ichoi'osi cffluxu, ct quidcm talem ut dc ipsa ossium carie vix

dubium esse posset; imo ipse auditus in hoc latere penitus deletus

videbalur; dolores autem erant m odici; facies quodammodo oede-

rnatosa; os paullulum dextrorsum vergebat, paralysi uti videbatur

jiicipiente genae sinistrac oborta. Aliquando cephalaea et dolor auris

sinistrae graviores cum febricula aderant; ceterum sanus in noso-

comio obambulabat, neque ulla mentis aderat alienatio. Ulcus in

aure sinistra lente proserpebat; post duos autem menses sine ulla

causa cognita febris oriebatur gravior, dolores in ulccre insigniter

increscebant, quando inopinato post aliquot dies coma oriebatur, e

quo tamen cvigilari poterat. Simul de tempore in tempus ex aure

haemorrhagia satis insignis ct pertinax accedebat, sine ullo tamen

symplomatum levam ine; pedibus insistere non amplius p o tu it ,

semper in uno latere immobilis fere decum bens, gravi sopore

coniplexus. Manifesta simul signa emollitionis cerebri prodibant;

pedes cnim adeo contrahebantur, ut omnes flexores summopcre

essent tensi. Paralysis genae sinistrae adeo increvcrat, ut os in­

signiter dextrorsum traherctur. Nec derivantia, neque fomenta fri—

gida.aliquid hoc in casu pracstare poterant; hirudinum applicati-

onem, sanguinis ex aui'c stillicidium continuum , acgrum insigniter

12

debilitans prohibcre videbatur. Postquam ita per quatiior dies gravi

sopore depressus decubuerat, placide exiit.

Cadaveris sectio. In abdomine sana apparucre omnia. Pulmoncs

r.ostis tenaciter accreti, ceterum sani. In aure totus meatus audi-

torius ulceratione consumtus e ra t , imo ipsum os petrosum necrosi

ita affectum , ut libere moveri posset, parte tantum postica interna

versus partem basilarem adhuc integra. Os temporum tanta carie

exesum e ra t, ut meatus auditorius externus prorsus evanuisset,

interno pro parte destructo. Nervi auditorii quaedam tantummodo

filaraenta superesse videbantur ; nervi facialis truncus induratus erat>

cartilaginis in s ta r , atque prope exitum e canali Fallopiano finc

eroso term inabatur, cartilaginea substantia telae ccllulosae indura-

tione form ata, c inc tus, ita u t omnis communicatio cum faciei

ramis destructa e s s e t , unde paralysis faciei explicanda videtur. In

cercbro arachnitidis vestigia manifesta, cum exsudatione usque ad

hemisphaeriorum superficiem se extendens ; lobus vero sinister in-

fe rio r , durae meningi fibrillarum ope accretus, cavum continebat

pure ichoroso im pletum , cujus margines fusci gangraenosi vide­

bantur , fere duorum pollicum diam etri; imo totus hicce lobus in-

signem affectionem praegressam , colore ex griseo coerulescente

m onstrabat, qui color eadem ratione per durae meningis partem

affinem dispersus erat ; ceterum arachnoidea ad cerebri crura >

pontem Varolii, ipsamque medullam oblongatam , insigniter erat

incrassata, flava et fere sub purulento sero lumens. *)

*) H ic easus leg itur in D issert. D oet. Q u a r i n W i l l e m i c r :

S p e c . an ti. palh . de O torrhoea. T r. a. Rh. 1833. p. 24.

PARS ALTERA

Otorrhoeae pathologia.

8 i .

Inter aurium m orbos, quibus homines saepius afficiuntur, princi-

pem certe sibi vindicat locum Otorrhoea; quo nomine significatur

ehronicum cffluvium , cujusvis naturae, e meatu auditorio. Oritur

ille fluxus ex inflammatione cujuscumque auditüs organi p a rtis ,

sive illa , initio a cu la , dein in ehronicum statum abeat, sive ab

initio ehronicum teneat decursum. Plerisque in casibus tamquam

consectarium habendum est rayringitidis chronicae, uti dein videbi—

mus.

Variant igitur eam ob causam symptomata, quae otorrhoeam

praecedere ac comitare solent. Neque fluidum ipsum , quod se-

cernitur, semper eadem praebet criteria. Est illud enim vel aquo-

sum, limpidum, vel viscosum, mucosum , purulentum , ichorosum,

14

sa n g u in o len tu m ; colorem refert vulgo flavidum , viridesccntem ,

rarius albidum , ru b escen tem , nigrum. In in itio m o rb i, imprimis

si c catarrhali causa otorrhoea proficiscitur, verus m ucus secerni

so le t [p h le g m a to rr h o e a a c l. B e e k quae dicitiir) sed nisi cito

tollatur pathica a ffec tio , in altcram transit m orbi s p e c ie m , puru-

lentam (p y o r r h o e a vocata). In initio morbi odore aut n u llo , aut

quodammodo d u lc i , m ellis in s ta r , gaudet illud efflu v iu m ; dum

s i d iu tius jam perd u ravit, fluidum non raro foctorom spargit am-

m oniacalem e t ingratissim um . Dilferentiam illam autem non tanti

m om enti habendam c cn seo , quanti nonnulli* auctores existiment,

qui exinde d istinctionem otorrhocae fecerunt in quasdam species,

sc il ic e t otorrhaeam serosam , m u cosam , sanguinolentam , purulentam.

Etcnim quem admodum in praxi difficile non raro est determinalu,

num pus aut m ucus secernatur , — e t insuper co lo r , odor aliaque

criteria e fflu v ii, in uno eodem que casu saepe quam m axim e variant,

imo una specics cum altera alternans observatur, ex inde profecto

certa diagnostica e t prognostica signa deduci nequeunt *). Puru-

*) E andcm liac de re sen tentiam tenet D oet. W i l d e , d icen s: „ In e inem und denselben F a lie kann der Character des Ohrenflus-

scs m ebrm als in 1 M onate w ech se ln , j e nach der I leftigk eit der

E ntzündung. A n f den G eruch und d ie F a r b e , als diagnostische

H ü lfsm itte l, haben m anche Schriftsteller V ie l gegeb en . So weit

nieine Erfahrung in dieser K rankheit r e ic h t , finde ieh beiJes mit den in den B ü ch em niedergelegten R eg eln r ich t ubereinstimmena.

D e n obw ohl der A usfluss gew öh n lieh schwiirzlich und stinkend ist,

w enn K nochenfrass b c steh t, so habe ieh doch v ie le F a lie gesehen in

w elch en d iese Z eichen vorhanden waren , ohne dass der Knochcn

ergriffen w a r , uud besonders w enn das T rom m clfell sich durchbohrt

fa n d ; je d o ch kiinnen s ie auch ohne d iese Zerstörung vorkom m en.”

(Cf. W . R . W i l d e , Ueber d ie Ursachen und die Behandluny des

Ohrenflxissex; in S c h m a 1 z ’ s B eilriige zur Gehör. u. Sprach-Ileilk .

L eipz. 1846 H eft I I S . 87).

15

lentam otorrhoeam semper cum carie ossis petrosi conjunclam esse

celeb. 11 a r d primus statuit *) Quam tamen opinionem non

ad omnes quotquot observentur casus, esse applicandam, certo sta -

tuere auderem: — Ptenim ipse ante nonnullos dies feminam vidi , e

cujus auribus per tres vel quatuor hebdomades effluxerat verum pus ;

quae suppuratio erat exitus otitidis externae, sic dictae phlegmono-

sae. Si forsan objicias, hoc in casu non exsistere chronicani

otorrhoeam, de qua sermonem fecit 11 a r d , responderem ex acuta

saepius chronicam oriri. Plures insuper vidi homines, a tenerrima

aetate otorrhoea laborantes , e quorum auribus humor effluebat om­

nes puris ichorosi praebens characteres, dum tamen illi aegroti

debita adhibita cu ra , tam cito ab illo malo fuerant liberati, ut de

ipsa ossium carie haud dubium esse potuerit; quod nonnuliis ca-

sibus relatis satis probatur.

S a u n d e r s t ) d iv isionem m orbi decursus proposuit in stadium

purulentum, fungosum vel p o lyp osu m , e t ca r io su m ; quam tam en Cl.

B e c k § ) m e ju d ic e jure m er ito , m inus accuratam c r e d id it: Otor­

rhoeam etenim exstare posse sine carie ac polyporum p ra esen tia ,

*) Cf. I t a r d , T ra ité des m alad ies de Voreille et de l’audition. Paris 1821 p. 211.

Etiam doet. V e r i n g eandem sententiam protulit. „ B ei jedem

eitrigen O hrenfluss” inqnit „ ist Beinfrass des G ehörw erkzeuges m it

im S p ie le , w elcher von sein en gew öhnlichen S i t z , den Z eilen des

Zitsenfortsatzes , bis in die W esen h eit des F elsen b ein es sich erstreek t;

znwcilen aber ist ein e iteriger O hrenfluss durch B einfrass d es Schnup-

pentheils vom S e h la fb e in , durch V ereiterang in der S chad elh öh le

veranlasst.” ( Aphorismen ilber Ohrenkraukheiten. W ie n . 1842 S . 2 2 ) .

t ) Cf. J. C. S a u n d e r s , anatom y o f the human ear , with a

treatise on the d isseases o j this organ. 3 E d . , L ond , 1317. p . 34.

§) B e e k , D ie K ranhh. d. Gehörorgans. H eidelb . u. L eipz. S . 158.

16

satis notum e s t , e t jam e paucis, quos retuli casibus, insuper

patet. Quamvis ergo saepe cum his complicata, non necessario

illud obtinere debere , exislimetur.

Saepius ambae aures hoc morbo corripiuntur; imo multis in ca­

sibus , quibus aegri tantummodo de una aure querelas faciunt,

accuratiore cxamine tamen invenies in altera accumulatam materi-

em purulentam , quae ad crustas exaruit tlavo-fuscas, cerumini ac-

cumulato baud dissimiles. *) Crustis illis rem otis, tympani mem-

brana pure obtecta non raro ce rn itu r, inflammata, aut saepius jam

degenerata, sive destructa.

§ 2.

Ex dictis seq u itu r, otorrhoeam non adeo ut morbum ipsum,

sed tantum u t morbi symptoma esse habendam. Quae pathica af-

* ) P raec l. D e 1 e a u se chronicam m yringitidem — et haec est

pathica affactio , qua otorrhoea saepissim e producitur — saepe cum

aceu m ulatione cerum inis com plicatam v id issc . te s ta tu r ; quod tamen

assertum propter n o n n u llo s , quos ipse vidi c a s n s , in dubium voca- r e m , e t m ajori profecto j u r e , qunm etiam t)o c t . K r a m e r (Bei-

trage zur Ohrenheillc. B erlin 1845 S . 49 ) contrariam protulit sen-

tentiam : „ Ich habe” inquit „ bei 397 F a llen von chronischer Ent-

zündung des T rom m elfe lls , nnd 213 F a llen von krankhafter Abson-

d em n g nnd A nhau fun g von O hrenschm alz, B eides n iem als in einem

O hre vere in ig t gcfunden.”

17

fectio vel in i i s , quae auditüs organon circum dant, partibus haeret

{Otorrhoea sijmptomatica ab auctoribus denominata) vel sita est

in aure ipsa (Otorrhoea id lopatliica ) , ac quidem aut in meatu

auditorio et quae illum a tympani cavitate sejungit membrana (O tor­

rhoea externa) , aut in ea cavitate et internis auris partibus ipsis

[Otorrhoea interna). Uti jam dictum , illa affectio consistit in in -

flammatione chronica, quae tamen aliquando acutam sequitur et

in diversis haerere potest auris partibus; et hinc jam in te llig itu r,

symptomata , quae auris effluvium praecedunt et concomitant,

maxime inter se differre; id , quod observationes satis quoque com-

probant.

Si oriatur fluxus e myringitide a cu ta , dolores praecedunt non-

numquam vehem entes, qui omnes characteres offerunt otalgiae *).

Frequenter illa in chronicam tendit conditionem: dolores nunc

psnitus cessant, vel in pruritum molestum tran seu n t, qui otorrhoe-

am saepius continuo concomitatur Plerisque in casibus ex myrin-

gitide ab initio inde chronice decurrente §) inopinato effluvium

*) Cf. W . K r a m e r , D ie Erlcenntniss u. ü eilu n g der Ohrenkrank-

lieiten Ï849 p. 321 B eobacht. L II I — L X [II.

§) D o e t. S w a a g m a n m ccum com m u n icav it, in ler 150 e t qu ot

excurrit observationes otorrhoeam spê'ctantes. se vid isse 5 4 , qüibus

tympani m em brana prim a et princeps sedes (uerat, dutn in 6 3 , quibas

morbus jam diu d u raverat, certo d ici hand posset m im m orbus in

illa membrana ipsrt , aut in m eatu a u d ito r ii, aut in tym pani cavo

faerit exortus. Q uam obrem ille credit otorrhoeac rausam saepins

quaerendam es?e in chronica m y r in g itid e , quam in otitide sic dicta

vera , aut e x te rn a , aut interna. E xperientiü m eüus ed o ctu s , i!la igitnr

revocat, quae scripsit in E n ch e ir id io , quod belg ico serm one , transt->.

lit: F r a n k’ s ü a n d b . d. Oorheelk. p. 416. — D o et. W . K r a m e r

se saepius adhnc eausam otorrhoeae in tym pani m em b iana iuven isse

testatur: „ D i e E ntzündung der drüsigeu Ilaut" inquit „ tritl za ^ .

die Entzündung der Z ellhaüt Za 5£ s und die Entzündung der Ivno-

2

18

o ritu r , dum pathica affectio , quae illum producebat, raro antea ar-

tis auxilio fuit tradita.

Myringitis chronica saepissime occurrit *). Est morbus quem

in initio vix ullus dolor aut aliud subjectivum et molestum

symptoma com itatur, si excipias dolores, qui ex causa acciden-

ta l i , in specie ex aëris frigidi et humidi afïlatu ad myringem,

per intervalla, veluti in o talg ia , oriri possint Quamobrem non

mirandum e s t , nonnullos statuisse auctores: otorrhoeam imprimis

chenhaut zu 5 l s auf.” [In ter 2000 casus nem pe aarium morbos

sp ecta n tes, observavit v ir doet. 51 quibns in te la , u t d ic itu r , mu-

c o s a , 9 quibus in te la snb eu tan ea , e t 8 quibus in p er iosteo ,

m eaium auditorium externum in vestien tib u s, haerebat inflammatio]

„ A lle D rei” ita ille pergit „ sin d m it O hrenfluss verbunden , ver-

halten sieh aber zusam m en genom m en (6 8 ) zu den son st m it Ohren­

fluss auftretenden Kranklteiton des aiissern O hres (5 1 0 ) H 1 : 7 ; so

dass der O hrenfluss in 7 F a llen im r 1 m al in den H auten des Ge-

hörganges sein e Q u clle hat. D ie K rankhciten des zarten Trommel-

fe lles m aehen beinahe den vierten T h cil a ller O hrenkraukheiten aus, übersteigen d ie K rankheitsfalle aller H aute des G ehörganges zusam­

m en beinahe um das D op p elte und sind zu f d ie Q uelle a ller Ohren-

flusse.” (C f. W . K r a m e r : D eitraye zu r Ohrenheilkunde. B crl. 1845

S . 12— 13 ;

Q uam opinionetn eo m agis attentione dignam cen seo , quum 1 1 a r d

in su o opere jam ciiato nee de acu ta , neque de chronica myringitide,

tam qnam de m orbo id io p a th ico , loquitur. B arius quidem inflamma-

tio a d liane m em branam lia iita tu r , saep iusque proserpit ad illas quae

m eatnm aut tym panum obvestinn t; attam en m ultis a liis in casibus

fac ile e t certo pronnntiari potest num principem habeat sedem in-

flam m atio in m yrin ge , num in a liis partibus.

* ) Inter 44 2 casas , quibns inflam m atam m yringem vidit Doet.

K r a m e r , 397 o b v en ieb a n t, quibns m yrin g itis ind e ab initio chro-

nicnm tenebat deenrsam (C f. K r a m e r : B eitragc zur Ohrenheük.

T ab. I )

19

infantili aetate saepius nasci sine praegressa inflammatione; i d ,

quod tamen omnino negandum censeo: ipse quoque plures vid i

infantes otorrhoea laboran tes, quihus ne levissimum symptoma

otitidis cxsistere videbatur; attamen adhibito speculo au ris , m ea-

tum auditorium et imprimis tympani membranam talibus in casibus

semper perspicuo inflammatos inveni. Quod cliam Celeb. W i l d e

se observasse te s ta tu r, his verbis : » Oft fangt » ein L auferi' aus

dem aussern Gehörgang ohne das geringste vorhergehendes W ar-

nungszeichen an , indem die auskleidende Haut jenes Ganges sich

unmerklich aus einer Hautflache in eine schleimabsondernde ver­

wandelt, wie wohl ich glaube, dass wenn man den Gang zu jener

Zeit sorgfaltig untersuchte, der Ohrenfluss sich als das Resultat

einer leichten und schmerzlozen Entzündung dieses Theiles erwei-

sen würde” *)

Si ex inflammatione mcatüs auditorii acutè sequitur effluvium,

praecedere solent, praeter ru b o r , calor et tumor magis minusve

perspicuus, dolores vulgo satis graves, qui illud habent sibi pro­

prium , ut loquendo, masticando et quocumque alio mandibuli in -

ferioris m o tu , valde augentur. Ubi phlogosis magno gradu ex is tit ,

eam vehementissimi dolores ac solita febris inflammatoriae signa

comitantur, dum auricula et gena lateris affecti rubescunt, tum es-

cunt et calescunt, et oculi prominent sanguine injecti §). Symp-

tomata quibus aeg er, otitide interna acuta laborans, cruciatur,

non minus vehementia esse so len t, quod imprimis quoque de do-

loribus valet. Quae tamen otitidem chronicam , aut internam , aut

*) Cf. Practische Beobachtungen über Ohr en-H eilkunde und d ie

Natur und Behandlung der Krttnkheilen des O h res , von W . R .

' Vi l d c , A us dem E n g l. v . D r . E r n s t v o n H a s e l b o r g .

Göttingen 1855. S . 4 5 2 , 453.

§) Cf. V o o r h o r s t , Specim en m ediaim inaug. exhibens nonnulla

de Neuralgia Otica. G roningao. 1851 p 11.

2*

20

externam comitantur multo minus luribunda sunt. Licet igitur

tam dolores, quam cetera quae otorrhoeam praecedere solent symp-

tomata quammaxime differre possint, tamen in genere illa vix

percipiuntur (nisi imminutam audiendi facultatem excipias) ita ut

prim um , quod observatur, signum pathicum ipsum sit effluvium.

Alterum symptoma otorrhoeae, quod jam verbo monui, est audi­

endi mutata facultas. Fere semper auditus est imminutus, imo

penilus esse potest deletus, uti casus relati satis demonstrant.

Auctores quidem hac in re non consentiunt; et profecto negari

n e q u it, apud per multos otorrhoeft laborantes infantes solitis sub

conditionibus auditum perditum non obscrvari. Instituto autem

examine accuratiore, acumetri scilicet o p e , raro sane auditum in-

tactum invenies, u t opinor. Interdum surditas fere primum morbi

symptoma e s t , saepius autem serius dem um , provecto jam morbo,

oritur. E duobus diversis fontibus originem trahere potest, uempc

ex impedita transmissione sonorum ad ncrvos, vel ex imminuta

ipsorum perceptione , quod recte observat doet. W i 11 e ra i e r *).

C asus, quibus otorrhoeam concomitatur oxyecoia (i. e. acutior

auditus) ad rariores pertinent; licet interdum fia t, quod aeger

inito efïluvio multo melius audiat, quara antea quum effluvium

nondum exstiterat, vel erat suppressum.

Si diutius jam perduraverit m orbus, raro hallucinationes audi­

tus , tinnitus aut susurrus aurium , plane abesse solent.

*) Cf. Q u a r i n W i l l e m i e r , O iss. cil. p . 51— 52.

21

§ 3 .

Symptomata objectiva non minus differunt ex causis, quam ex.

sede pathieae affectionis. Quae ut rite dignoscantur, exploratio-

nem auris aflectae , tara internae quam externac , nequaquam ne-

gligendam esse, vix opus est u t moneam. Primo igitur meatum

auditorium, et quae illum ab aure media sejungit myringem, se-

dtilo inspicere et accurate examinare oportet; quam in finem prius

semper fere requiruntur injectiones ex aqua tep ida , u t amovean-

tur matcriae purulentae aliaeque , in meatu auditorio accumulalae.

Si meatus illc valde iiiflammatus et tumefactus e s t , quod tamen

raro fit, ejus et membranae tympani exploratio sine speculo, si

posset, fiat, et si haec explorationis methodus ad diagnosin non

sufficiat, prius otitis illa extcrna curanda e s t , u t dein inspician-

tur partes profundius sitae. Si levis tantum sit inflammatio, pru-

denti manu quidem speculum applicare licitum est; numquam vero

fortiter dilatari debet meatus speculis i ll is , quae duobus aut tribus,

constant brachiis.

Recentioribus otorrhoeae in casibus meatus auditorius vulgo mo-

dice rubcr cernitur. Ceruminis secretio penitus est suppressa, et

quae nonnumquam, cerumini liaud dissim iles, in meatu inveni-

untur materiae, a fluido quod secernitur ipso exarido et alienis

commixto , uti jam dictum (§ 1) sunt repetendae. Ubi tamen

effluvium diutius jam exsistebat , meatus , licet minus ruber ,

tumidus et non raro cuticutè albidê, lvmphae plasticae baud dissi—

mili, obtectus cern itu r, polyposam aut fungosam referens super-

ficiem; et adhaerens non raro tumor fibrosus (polypus) adauget

fluxum. Est autem membrana tympani quae prae aliis et pri—

maric a norma defloctit. In initio morbi cernitur valdc rubra et

vasculis injecta quae, imprimis juxta manubrium m allei, forma stri-

arum dccurrunt; dcinceps adiaphana ct crassa oflenditur , ita ut trans

illam non amplius manubrium mallei distinguerc licca t; plerisque in

casibus tota ejus superfleies granulis, veluti carnosis, obtecta cemi-

tu r , quo habitum acquirit ulceris in stadio incamationis versantis

fundo haud dissimilem, quem F r a n k * ) non sine jure comparavit cum

eo conjunctivae panno affectae. Quodque membrana tali modo mu-

tata non amplius istas , quae in conditione sana conspicere licet,

proëminentias et depressiones ostendit, facile intelligitur. Quae

dicta s u n t , valent de otorrhoea externa.

Saepe pathica affectio, de qua hucusque sermo lu i t , ad tym­

pani cavitatem , erosÉl hujus mem branè, proserpit; tuncque externa

otorrhoea cum interna conjungitur. Nonnumquam autem , licet ra-

rioribus in casibus, inflammatio et exinde nata suppuratio sponlc

quoque in aure media originem ceperunt; quo casu , uti facile in-

tellectu, pas e meatu effluere nequit, nisi foramine perfossa sit

membrana tympani. Etiam inverso modo inflammatio ad meatum

auditorium vulgo progreditur. Licet igitur otorrhoea interna multis

in casibus, quibus morbus aliquamdiu perduravit, cum externa

conjuncta observetur , exinde tamen non minus neccssariam essc

censeo distinctionem otorrhoeae in illas species), quales statuit doet.

•} Cf. F r a n k , Ilandb. d. oorheelkunde. Gron, 18-17. bl. 416.

23

J. v an d e r H o e v e n *). Etenim et sensu prognostico et thera-

peutico magni momenti semper est quaestio an otorrhoea cxterna

cum interna sit complicata, nec n e ; porro, si exstet talis compli-

catio, num auris interna aut externa pars tum princeps ae prima-

ria fuerit morbi sedes.

Credere liceret, illudque eo magis , quia nonnulli auctores id

statuerunt, myringis perforatione audiendi facultatem in tali casu

reddi difficiliorem , quam ante perforationem. Experientia tamen quo-

tidie docuit illam opinionem falsam; imo baryecoiam saepius nor-

mali fieri multo acutiorem ex membrana hujus ruptura satis notum

est: quod partim adscribendum videtur depletioni cavitatis tympani

a materia purulenta in ea antea contenta , partim illi causae, quod

nimc undulatorii soni per foramen ad labyrinthum melius trans-

mittuntur, quam si ipsa myringis structura adeo est m u ta ta , uti

in chronica inflammatione locum habere solet. Quamobrem multi

quoque otorrhoea laborantes in illa aure acutiori vulgo gaudent

audiendi facultatc , cujus membrana tympani perfossa est, quam

in altera, cujus myrinx structura quidem mutata est, nondum tamen

perforata. Errare autem illos crederem , qui sta tuerun t, saepius ex

ruptura myringis nullum damnum passam esse audiendi facultatem :

e contrario forsan semper in ejusmodi casu imminuta erit illa fa­

cultas , si rite et accuratius hanc in rem instituatur examen.

Ut igitur respondeatur ad questionem num effluvium proveniat e

tympani cavitate, explorare oportet myringem; quae, si non per­

forata e s t, otorrhoea proficiscitur ex aure externa.

Si tympani membrana satis magno foramine perfossa e s t , fa-

cile illud , speculo adhibito, discernitur. Perforatè vero membrana

exili tantum foramine, auris exploratio speculi ope saepe non suf-

*) Cf. D iss . p a llt. inauy de morbis aurium auditusque. Lugd- B a t. 1824. p. 13.

24

(icit. Tali in casu aeger post fortem inspirationcra, ore clanso

naribusque com pressis, acrem cxspirare conetur *). Rupta my_

r in g e , a ë r , in hoc experimento , per foramen ac meatum extru-

ditur, peculiarem excitans sonum (diversum prouti apertura sit

magna , aut' parva, ct num tympani cavo fluidum contineatur,

nccne) et ingratissimum saepe spargens odorem. Fluida e con-

tra rio , in meatum externum injecta, per tubam Eustachianam in

pharyngem defluunt, ac non raro , cum pure foetido ex aure me­

dia com m ixta, saporem excitant ingratissimum. Addo, hasce in-

jectiones in tali casu semper prudentissima manu applicari debere,

ne gravia oriantur symptomata: animi deliquium , convulsiones

cct.Licet facile igitur detegi possit num otorrhoea externa simul

cum interna conjuncta sit nec n e , difficilius tamen est determinatu,

num morbus origincm duxerit ex auris partibus externis aut ex

internis. Ex anamnesi vero ad diagnosin non raro ducimus. Ete-

nim si primariam sedem habuerit inflammatio in tympani cavo —

quod , uti jam dictum , rarius profecto fit — mucosa quae pharyn­

gem obvestit membrana simul inflammata cem itur; aeger, antcquam

illud percipiebat effluvium, jam diu vulgo vehementibus excru-

ciatus fuerat doloribus et auditum penitus amiscrat. Narrat in-

super se inopinato pcrcepisse ictum sonantem , quem effluvium in­

de secutum es t, dum ex illo tempore dolores desinisse ac audien-

di facultatem rediisse addit. Quae meatum auditorium investit

membrana insuper in tali casu non mutata cern itu r, nisi diutius

jam duraverit otorrhoea.

* ) H a cc cxploration is m ethodus nom ino „ experimentum V «1-

j a l v a e " sa tis n o ta est.

25

§ 5.

Myringe magna pro parte exulceratü, vulgo auditfls ossicula’,

nexu suo solutis, cum pure ex auditorio meatu egrediuntur. Quod

imprimis valet de malleo simul cum incude, rarius de stapede.

Malleus, imo simul in cu s , abesse possunt, absque u t exinde

plenaria auditils abolitio o ria tu r: stapede autem amisso insana-

bilis surditas insequitur; quod jam M o r g a g n i o non innotum

fiiisse videtur *). Si ergo V e r i n g a sse rit: » Die bei einem

Ohrenfluss erfolgcnde Verlust der Gehörknöchelchen zieht unheil-

bare Taubheit nach sich” §) — virum hunc expert, de amissione

omnium ossiculorum scripsisse censeo.

Multi auctores opinati s u n t , otorrhoeam, imprimis purulentam ,

non diu exsistere posse , nisi ex ea caries oriatur I). Quod quidem vix

*) „ H a e c velira” inquit „ t a m de o ss icu lis , tam de m em brana

tympani an im ad vcrtas, si in hujus perrnptiones stapcs e x c id a t, non

tam tympanum d u m ta x a t, sed et m ollissim as labyrin thi m em branu-

las per aperturam s ic fenestram ovalem injnriis p a tere; itaqne ab

nem ine, cui stapes totus excid isset auditum d ia conservatum leg isse

memini.” Cf. E p isto la e A n a t. M ed. X I V A rt. 10.

$) Of. V e r i n g A ph orism m . S . 23 , 24.

t ) D oet. K r a m e r se 6 casus observasse te s ta tu r , qnibus e

chronica m yringitide caries erat exorta ; e t addit: „ W as ich b is je tz t

an eigenen und frem den Erfahrungen über die lebensgcfahrliclic Ê nt-

zündung der K noehenhaut der T rom m elhühle gesam m elt lia b e , be-

rechtigt m ich zu der A n s ic h t , dass s ie im m er nur als F o lgek ran k -

heit chronischer E ntzündung des T ro m m elfe lls , n iem als a ls ein id i-

26

mirandum videtur (quamquam observationes a me ipso factae

nullomodo pro illa opinione militant) si animadvertas tenuitatem

membranarum, quae tympani cavum investiunt. Illam cariem pri­

mo ad cellulas mastoïdeas proserpere scripserunt, quo facto, quum

per eas pus sibi viam parare conetur, apophysis ejusdem nominis

nonnumquam, cribri in star, eroderetur. Aeger diu in tali casu

doloribus cruciatus gravioribus, pone aurem tumorem percipit,

pressurü valde dolentem. Quae illum obtegit cutis rubescit, dein

fuscum aut coeruleum exhibct colorem, et extenuatur, donec

tandem disrum pitur, ut icbori conciliaret exitum. Quo facto

cariosa saepe ossis pars extruditur et sanatio sequitur. Non

raro tamen observatum est , san iem , si cutis in apophyseos

mastoïdeae regione non disrupta sit nec arte ap erta , in telam

cellulosam effundi, ad nucham , dorsum , imo et juxta muscu-

lum sterno-cleido-mastoïdeum ad claviculam descendentem, hic

abscessus per congestionem, uti d icuntur, form are, imo in ip-

sum thoracis cavum penetrare , ibique empyema form are, cujus

rei exemplum offert Casus XV, a doet. Q u a r i n ' W i l l e -

m i e r relatus *) Insuper non solum totam apophysin mastoide-

opathisches acuten Leiden a u f t r i t t , wenn Dicht e tw a mechanische

V erletzu n gen geradezu die K nochenbaut der T rom m elhöhle treffen.

„ A ls secundïires , m it langw ierigen Ohrenflüssen verbundenes Lei­

den würde m an die in K edc stehende K rankheit auch in der ge- w óhnlieh en P rax is n icht ganz selten sehen , w enn nicht der tödt-

lich e A n sg a n g gew iihnlich unter den E rscheinungen einer sogenann-

ten N erven fieb ers , m it D e lir ie n , S op or nnd dgl. c in tra te , die ur- sp riin g lieh e , das H irnleiden e in leiten d e O hrenkrankheit, den alten

O hrcnfluss ganz vergessen m achte , so dass er selbst bei den Section

n icht die rechte W iird igu ng erhalt" (C f. K r a m e r , Deilrage zur

Ohrenlicilk. S . 17 , 13).

* ) Cf. Q u a r i n - W i l l e m i c r , D iss. cit. p. 4 3 —47.

27

am §) verum etiam aliorum cranii ossium raagnas partes penitus

excidisse observarunt. Cujus rei inter alios doet. R i e d e l

exemplum commemorat, a Cl. R u s c h observatum t).

§ 6.

Otorrhoea purulenta nonnumquam conjuncta observatur cum ce-

rebri suppuratione; eamque aut istius suppurationis primariam

affectionem esse posse, auctores contendunt; aut cerebrum secun-

darie affeetum iri ex otitide et exinde nata ossis petrosi carie.

Nominürunt hanc otorrboeae speciem cerehralem et prouti pri—

raaria suppurationis sedes haereat in cerebro , aut in auditus or-

gano, distinxerunt in otorrhoeam cerehralem p r i m i t i v a m (cere­

bro scilicet primarie affecto) et c o n s e c u t i v a m (si nempe othor-

rhoeam cerebri suppuratio sequitur.)

Quodad symptomata, ambas affectiones concom itantia, animad-

vertendum, otorrhoeae cerebrali primitivae praecedere omnia, quae

cerebri suppurationem indicent: gravis scilicet cephalalgia , tensionis

sensus in orbitis , convulsiones et paralyscs , imprimis musculorum

faciei, perturbatio facultatum intellectüs , sopor aut agrypnia c e t .;

interdum otalg ia , aurium susurrus et surditas ; quae omnia exori-

enti effluvio vulgo imminuuntur. In altera otorrhoeae specie' eadem

5) Cf. W i l d e , in S c h m a 1 1 ’s B eitraye zur Gchör- und S prach -

Heilkunde. H eft. I I . S . 56.

+) Cf. R i e d e l , U eber die Krankheilen des Ohrs und G eltörs, Leipzig 1832 p. 98.

28

observantur symptomata, contraria autem ratione sibi sequentia:

praecedunt scil. per majus aut minus temporis spatium symptomata

auris affeclionem concomitantia, quibus serius accedunt cerebralia

supra dicta. Ad haec posteriora inprim is, in otorrhoea semper

mali om in is, attendat Medicus.

Negirunt quidem antea nonnulli communicationem talibus in

casibus existere inter aurem et cerebrum ; inter quos nominandus

D u v e r n e y . * ) qui quoque, strenue hanc sententiam defendens,

refert observationcm, quae probat non semper sane post aurium

fluxus suppressos mortem subitam ex hac causa esse deducen-

dam t).

Nemo autem nunc dubitat ex otitide suppurationem oriri posse,

quae tandem destruit labyrinthum et tympani parietes, et exeso

osse petroso, ad cerebrum se ex tendit; neque difficile esset om-

n ia , quae D u v e r n e y attulit argumenta, refutare. Quod tamen

minoris esset negotii, quia experientia hanc sententiam satis com-

probavit.

* ) Cf. T racla tu s de organo a u d itu s , continens structuram , usum et

m orbos omnium auris parlium . 1G84. p . 33 .

•f) „ Y ir 65 a n n oru m , corporis habitu adm odum repleto et san-

g u in e o , snppurationem satis notabilem per aures passus e s t , impri-

m is autem per aurem d e x tr a m , spatio 25 annorum , qnam vis alio-

quin optim e h a b eie t; m ateria profluens foetida erat e t satis spissa.

Suppuratio h a e c , cum esset su p p ressa , m ortuus est e x apoplexia

spatio 24 horarum. E g o quidem cranium ap eru i et cum m agna cura

exam inavi om n es cerebri p a r te s , qua os petrosum spectaat ; inveoi

autem om nes perfecte sanas e t os ipsum in statu suo n a tu r a li, nee

serositates u llib i in v e n i, ni«i in ventriculis c t anfractibus cerebri et

eas quidem a m a ter ia , quae e x auribus p ro flu x era t, valde diffe-

ren tes. A p eru i etiam com plurium iafantum aures , interim numquam,

neque in c er eb ro , n equ e in o sse petroso , inventa u lla prava dispo-

sition e .” Cf. D u v e r n e y , 1. c, p . 36.

29

Majori tamen jure dubitandum videtur, num pus revera ex ce­

rebri affectione primaria viam sibi parare possit per duram petrosi

ossis substantiam , antequam morbus primarius mortem attu lit; idque

eo m agis, quum multae observationes hac de re commemoratae,

satis accurata indagatione careant. Doet. K r a m e r omnes casus,

huc pertinentes , quos L i e u t a u d . M o r g a g n i , S a b a t i e r ,

0’ B r i e n , B r o d i e , P a r k i n s o n , I t a r d , Q u a r i n -

W i l l e m i e r , A l b e r s , L e B l a n c . H o f f m a n n , T o u l -

m o u c h e , A b e r c r o m b i e , R i c h t e r cet. retulerunt ,

recensuit, et ex illa critica disquisitione hoc tulit judicium :

> So viel” inquit » geht wenigstens aus allem diesem hervor ,

dass über die primaire oder secundaire Natur der innerhalb der

Schadelhöhle einerseits und im Gehörorgane andererseits beo-

bachte Krankheitserscheinungen niemals ein entscheiderides Urtheil

möglich i s t , wenn nicht sogleich beim ersten Auftreten derselben

das Gchörorgan sorgfaltigst un tersuch t, und die wahre Aufeinander-

folge der beiderseitigen Erscheinungen festgestellt worden ist. In

dieser Weise hat man aber niemals die betreffenden Krankheits-

falle beobachtet, so dass ich glaube, ganz iu meinem Rechte zu

sein, wenn ich behaupte , dass die Uebertragung primarer Entzün-

dung des Gehirnes und seiner Haute auf das benachbarte Gehör-

organ , oder gar der Durchbruch primair innerhalb der Schadelhöhle

aufgetretener Eiterbildung durch das Gehörorgan, bis jetzt niemals

auf zuverlassige W eise beobachtet w orden, otorrhoea cerebralis

primaria. somit thatsachlich noch nicht nachgewiesen worden ist.”

» Anders verhalt es sich mit der otorrhoea cerebralis consecutiva

(oder kurzweg otorrhoea cerebralis, da eine p rim a ria oflenbar nur

in der Theorie vorhanden i s t ) . . . Immer gehórt derselbe aber zu

den pathologischcn Seltenheiten *) Similem de otorrhoea cerebrali

*) Cf. K r a m e r , B eitr . zur OhrenhtUk. S . 3 0 8 — 309.

30

primaria sententiam protulit expert. W i l d e *) qui dubia quoque

movet contra casum a doet. C o r r i g a n commemoratum.

§ 7.

Causam proxiraam otorrhoeae semper eonsistere in inflammatione,

acquidem saepius in chronica ea m yringis, rarius in ea pori

acustici ex tern i, rariusque in otilide in terna, jam diximus.

Remotae causae sunt .variae. Inter disponentes primum occupat

locum diathesis scrofulosa, et cuivis medico notum est quoties

infantes scrofulosi, imprimis dentitionis periodo, otorrhoea laborent.

Inflammatio, cujus sequela aurium fluxus e s t , aut spontc in meatu

auditorio vel tympani membrana prodit, aut ex exanthematibus

proficiscitur scrofulosis, scil. e crusta lactea, tinea capitis , psora,

herpete c e t . , per aurem ad meatum proserpentibus. Etiam syphi-

lidem nonnulli auctores inter otorrhoeae causas retulerunt, quod ta­

men alios, inter quos sufficiet nominasse K r a m e r t) F r a n k §)

W i l d e **) c e t . , jure refutasse censeo; neque exsistere videntur

casus, qui pro hac sententia militant. Inter causas occasionales

quammaxime referri oportet tempestas humida ac frig ida; et plane

*■) Cf. S c h m a 1 z , B eitr . z . Gehör- und S prach -H eilk . Hef t II

S. 74 , 75.t ) Cf. W . K r a m e r , D ie E rkenntniss u. Iltilu n g der Ohren-

krankheiien.§ ) Cf. M . F r a n k , H an db. der Oorheelkunde, vert. door A . H.

S w a a g m a n . p. 3 6 0 .**) Cf. W i 1 d e , in S c h m a l z 's B eitrage. S . 69.

31

consentiendum mihi videtur cum doet. H u b e r t - V a l l e r o u x ,

dicente: » La cause déterminante Ia plus ordinaire de 1’otorrhée est

le réfroidissement, soit qu’il porte sur tout le corps, ou seulement

sur les oreilles” *). Monendum tamen apud infantes scrofulosos

aurinm fluxum valde quoque incitari aëre calido, aestatis tem­

pore.

Saepius ctiam otorrhoeam producunt febres exanthematicac, prae-

sertim scarlatinosa; e t postremis imo diebus mihi 4 videre licuit

homines, otorrhoea ex illo morbo aflectos, quorum membranae

tympani eranterosae: — qua occasione vir doet. S w a a g m a n , qui

illos tractabat, mihi asseruit, iis in casibus, quibus otorrhoea e

searlatina fuerat o r ta , se fere semper invenisse ‘myringem disrup-

tam. An otorrhoea hic forsan derivanda ex inflammatione fauci-

um, ex angina scil. scarlatinosa, quae per tubam Eustachianam ad

tympani cavum se extendit? Verisimilem quidem habeo hanc opi—

nionem, certam autem illam afBrmare vix ausim. Monendum

autem, non in quocumque casu otorrhoeae perforatam inventam

fuisse myringem, uti satis patet ex observationibus a S c h m a 1 z

relatis t). Addo alios alio modo hoc in casu originem otorrhoeae

explicasse, inter quos doet. W i l d e , d icens: » Die wahrend

oder nach dem Scharlach auftretende Erkrankung des Ohres kommt

auf zweierlei Weise v o r , entweder geradezu als Entzündung des

Gchörganges und Trommclfelles , wahrscheinlich in Folge der in

das Ohr hinein sich fortsetzenden Entzündung der aussern H au t,

welche eine schleimige Aussonderung in einer Fistelhöhle erregt,

*) Cf. H u b e r t - V a l l e r o u x , E s s a i pralique el théorique sur

les maladies de Foreille. Par. 184f>. pag. 266.t) Cf. S c h m 'a 1 z , Jirfah rm gen über die Krankheiten des Ge-

tórs. Leipz. 1846 B eobacht. X I .I I — L IL

32

wahrend sich der ührige Körper abschuppt; oder aber in Folge

von Ahscessen in dem Nacken und ura den Gehörgang und die

Ohrrauschel lierura, die sich in den knorpeligen oder faserigen

Theil des Kanales öffnen und dort wegen des kranken Zustiindes

dieses Theiles einen Ohrenfluss hervorrufen, u n d , nachdem sie

selbst geheilt sind , untcrhalten.” *) Etiam ex erysipelatc vero faciei, ex morbillis ac variolis, se ad acusticum porum extenden-

t ib u s , non raro provocari otorrhoeam, ncmo amplius in dubium

vocat.

Porro inter causas occasionales imprimis quoque referenda cen-

seo om nia, quae congestionem sanguinis ad caput promoveant,

scilicet spirituosorum a b u su s , legumenta capitis nimis calida, alvi

obstructio cet.

Nonnumquam, licet ra riu s , corpora aliena in meatum introducta

inflammationem ct exinde otorrhoeam provocarunt. Nonnulli aucto-

res quoque ceruminis in meatu auditorio accumulationem priraa-

riam causam otorrhoeae accusaverunt; de quo autem dubitare mihi

lic e a t, quia ceruminis secretio semper peuitus est suppressa. Ma-

teriam quam nonnulli accumulalam se invenisse testantur in meatu,

non fuisse cerumen censeo , sed fluidum, quod secernitur, visci-

dum , in meatu remansum et ad flavas istas crustas exsiccatura,

de quibus jam dixi.Nonnumquam causam primariam non in ipsa aure haerere, sed

in partibus illam circumjacentibus, glandula scilicet parotidea, pha-

ry n g e , tonsillis e t palato m olli, jam d ix i, quamobrem ut semper

accurata exploratio omnium harum partium requiratur, vix opus

e rit u t moneam.

* ) Cf. W i 1 d e , in S c h m a 1 z 's Beitrage. S . 69.

33

§ 8.

Prognosis pathicae de qua agimus affectionis eo infaustior red-

ditur, quo diutius morbus exstitit. Si ab initio inde debite trac-

tatur, sanatio, immuni vulgo auditu , cito sequ itu r, iis saltem in

casibus, quibus inflammatio, uti solet, in membranis quae mea-

tum auditorium obvestiunt aut in tympani membrana haereat.

Infaustam semper prognosin esse ubi fluxus e periostitide fuit

ortus, e t infaustiorem si effectus est in te rnae , quam si extemae

otitidis, facile intelligitur.

Si autem diutius perduraverit otorrhoea, semper eam invenimus

complicatam aut cum myringis et meatüs auditorii desorganisa-

tione granulosa, vel polyposa, aut cum earum partium intum es-

centia, aut cum destructione vel perforatione membranae tympani,

cet. * ) ; quas omnes morbosas affectiones nonnulli auctores causas,

alii effectus otorrhoeae esse existimürunt. Sunt autem , me

judice , complicationes , ex eadem causa , scilicet inflammatione ,

Profectae, quae otorrhoeam produxerat ac sustinet. In ejusmodi

casibus prognosis semper est infausla. Licet enim inflammatio

tolli quaeat et granulationcs et polypi topicis remediis nonnum-

quam amoveri possint ac ipsa otorrhoea san a ri, semper tamen

destructiones remanent adeo g rav es, ut audiendi facultatis aboli-

tionem sanare haudquaquam Medico contingat.

*) E x i i s , quae doet. K r a m e r (in ejus B citriige zur Ohren-

heilk. S . 4 4 — 4 5 ) m o n e t , sa tis patet m yringitidem chronicam raro

decurrere sine d e g e n era tio n ib u s , quas snpra m onui.

3

34

Insuper prognosis valde differt ex causa otorrhoeae, uti ex

dictis jam deducendum. Otorrhoea sanguinolenta, si inopinato et

ex mechanico corporis impetu oritur et symptomatibus affectionem

perebri indicantibus concom itatur, signum m alum ; metus enim

h ic exsistit fracta esss cranii baseos ossa.

§ 9.

Restat ut pauca dicam de curatione morbi.

Prius h ic attendendum est ad corporis conditionem. Vidimus

otorrhoeam saepissime originem ducere e chronica myringitide.

Quumque notum s it , illam affectionem saepius cohacrere cum

scrofulosa dyscrasia (quamobrcm otorrhoea prae aliis quoque in-

vadit juniores infantes) quivis satis intelliget quantum praebeanl

remedia interna ad curam huju3 pathicae affectionis. Si ergo

alicujus dyscrasiae signa a d sin t, non solum remedia topica suf­

ficiënt, sed imprimis remediis opus est internis. De quibus om­

nibus speciatim agi longum foret.Quodad curam topicam , primo loco inquirendum : an aurim

fluxum, tollere semper ilUcitum s i t , nec n e?

Plures Medici putarunt ex suppressione , u ti ajunt, aurium

fluxüs facile oriri posse cncephali affectiones (in infantibus im-

primis acutum Hydrocephalum) ; imo se talequid saepius obscr-

vasse lestantur. Quamobrem illi ipsi non solum ab omni curandi

tentamine plane abstinen t, sed e t parentes infantum praemonent

pc umquam ab aliis topica remedia accipiant.

Intlammatio sibi relicta accrescit ergo et ultro proserpit, do-

35

nee partes ad auditum maxime necessarias tandem destruxerit et

exinde sensim sensimque surditatem induxerit iiisanabilem , imo

mortem provocaverit; dum infelix, si rite atque justo tempora

illum tractavisset M edicus, numquam sane ad hune statum per-

venisset.

Omnes profecto Otiatrici testantur se numquam infaustum v i-

disse effectum ex topica ac prudenter adhibita otorrhoeae cura.

Quod assertum eo minus refutandum censeo , quum ipse multis

ia casibus illam curandi metliodum felicissimo eventu applicatam

vidi, nec tamen exinde ullum damnum obortum. Scio equidem

non raros esse casu s , quibus infantes, jam diu otorrhoea labo-

rantes, momento quo illa retinebatur , Hydrocephalo corripiebantur.

Tali in casu saepe tamen nihil aliud occidisse p u to , nisi quod

Hydrocephalo exstinctus s it infans otorrhoea laborans; quod vero

ad fluxu3 suppressionem a ttin e t, liancce ineningum inflammationi

adscribendam esse censeo. Quod si verum , certe quoque non

in omni casu , quo oboritur encepliali morbus postquam adhibita

sunt remedia topica contra otorrhoeam , morbum illum curationi

auris alïectionis ipsi adscribendum puto. Monendum tamen u t iu

adliibendis remediis adstringentibus Medicus summam semper oli-

servet prudentiam , ne subito supprimatur fluxus *).

Quemadmodum in curandis ulceribus iu genere , ita quoque iu

otorrhoeae cura prae omnibus summa laudanda numdities. Quem

in finein optime condueuut injectiones aquae tepidae. Quotidie

* ) Cf. S c h m t U , l ir jah rvn gcn § SCO. Quod snpram om ii

jam D uverneyo notum fu isse videtnr. L egitur cnim : „ Q uod ad

fluximi attinet m ateriao serosae , quem nos appellavinius suppuratiu-

nem , cum ut plurim um absque dolore fiat e t im pediri v ix p o s s i t , quin sym ptom ata gravia su p erveu ian t, sistendus non est im pruden-

ler’’ Cf. D u v c r n e y i 2 'raclaius c it. p. 37,

3*

36

adhibendac, duin sensiin sensimque aqua minus calida suraalur.

Quae injectiones, u t prudentissima raanu iis inprimis in casibus

sint appl'candae, quibus perforata est membrana tympani, jam

monui. In ejusmodi casu injectione instituta semper meatus audi-

torius obturari oportet gossypio; illudque numquam negligendum,

si aeger aëri frigido se exponere debeat. Hanc simplicem curandi

methodum saepius sufficere ac ne minimum offerre periculum, omnes contendunt t).

Si meatus auditorius valde inflammatus c e rn itu r, optime con-

ducunt sanguinis detractiones , antiphlogistica, imprimis refrige-

rantia et laxantia, insuper revulsiva ; ct ad aurem ipsamnilnisi ca-

taplasmata emollicntia apponentur. Instillat’ones quas S c h m a l z •)

in ejusmpji casu commendgt, scil. ex solutione acetitis plumbi

(gr. I— V ad unc. I aq. destill.) minus indicatas censeo. Jure

merito tamen illas laudarunt auctores iis in cas ib u s, quibus

phlogoscos signa, rubor sc il., c a lo r, dolor et tum or, magna pro

parte sint reinola et hic acet. plumbi tamquam princeps, cum

S c h m a l z , laudo remedium. Optimum quoque effectum sae­

pius hic vidi exhibitis solutionibus nitratis a rg en ti, nec non

jodii. Admoneo au tem , ut sumantur e m itissim is, ne ex irritan-

t ) Cf. C om pendia jajn ei:at. a S c h m a l z , K r a m e r , .S m u l­

d e r s , F r a n k cet. scripta. „ D ie inspu itingen” ita F r a n k i. a. m on et „ onderdrukken de oorvloeijing n ie t , evenm in als liet wa--

sehen van liet hoofd m et zeepw ater de tinea ond erdruk t, maar zij genezen haar. E r kom t geen e oorv loc ijin g , zoo min ecne primaire als

secundaire voor , waarbij de (n iet overdreven sterk e) inspuitingen van

liianw w ater geen gunstige» invloed uitoefenen. M ogt dit eenvoudig

middel de plaats vervangen van a lle indroppelingcn van oliën en

geheim e m id d elen , die zoo dikwijls h oogst nadeeli" werken en som­

wijlen zeer kostbaar zijn .” Cf. 1. c. p. 3 7 3 .

*) Cf, S c h m a l z , ICrJahrunjm. § 370.

37

tiiius augeatur inflam matio, neque ex adstringentibus temère sis-

tatur fluxus ; id quod semper periculi plenum.

Multa alia codem scopo commendata sunt rem edia, et quisque

auctor suam formulam tamquam optimam laudat. Sufficiet nomi-

nasse: m yrrham , sulph. z in c i , acet. cupri c ry s t . , bals. peruv .,

fel tauri in sp iss ., alum. crud., acidum pyro-lignosum , kali

causticum s ic c . , cadmium su lphur., tinct. o p ii , cet.

Multi Medici in cura otorrhoeae maxime laudarunt revu lsiva ,

imprimis rubefacientia , pustulas form antia, ac fonticulos , aut in

nucham, aut pone aures applicata. In iis au tem , quos ego vidi

casibus, parum tantummodo derivantia juvasse confiteor. Oleosa

denique ac pinguia in genere plus noeere, quam utilitatem afferre,

omnes fere contendunt.

Si fluxus subito supprimitur (quod variis e caiisia fleri potest)

ac exinde ccphalalgia o r itu r , aut facies in tu m esc it, aut gravis

oculorum inflammatio proficiscitur, aut symptomata subsequuntur

periculosa, convulsiones scil. nihil hirudinibus et cataplasmatibus

emollientibus melius. Quo casu imprimis commendarunt panem ,

recens e fornace desumtum , qui adhuc calidus, ad totum illud

capitis la tu s , cujus fluens est au ris , apponatur; demtü crusta ea

in parte, quae ad tempus applicanda est. Haec applicatio te rt;a

quavis hora renovetur, et tempore cujusvis deligationis injectio in

aurem facienda est ex Deuto-chlorureto hydrargyri gr. III in aquae

tepidae unciis VIII solutis *).

Si otorrhoea, cujus causa nec in externo acustico poro , neque

in tympani cavo, aut quae illud a meatu sejungit membrana de-

*) Cf. V o n W i 1! i c !i in Journ. der p ract, B eilk . herausgeg;

von H n f e l a n d , B d . X X I 2 . S . 5 3 . — Itard T r a ité e tc . I. p . 223. — J , v a n d o r H o e v e n Dis&ert. cit. pag. 21 — F r a n k ;

Handb. der Oor-heelk. bl. 371. cel. —

38

tegi possit, dolore concomitatur, semper explorari oportet tuba

Eustachiana catheteris o p e ; non raro enim hao in parte tune

morbi causa haeret. Quod non minus indicatum e s t , s i , otor-

rhoea sanatê immunibus partibus supradictis, audiendi facultas

diminuta manet.

In otorrhoea cerebrali, vel quae cum carie conjuncta est ossis

p e tro s i, rnajori quoque prudentia opus est, ne fluxus supprimatur.

In ejusmodi casu topica cura imprimis spectat summam munditiem;

amoveantur quoque partieulae ossis exfoliatae (quem in finom

D e 1 e a u semel canalem fistulosam cultro aperuit) dam porro

ex peculiari indicatione, praesertim dyserasiam a a t in genere

corporis conditionem spectan te , curandi methodus instituenda dil-

fert.Tandem si quaeras quamdiu continuandum sit cum remediis

adhibendis , respondeo tamdiu , u t glandulae ceruminosae normalcm

functionem iterum perfleiant. Signum equidem nescio, quod cer-

tius probat auris inflammationem penitus esse sublatam , quam

rediens ceruminis normalis secretio.

t a n t u m .

T H E S E S .

i .

E ie c te Clar. D o n d ers: quantitatem sanguinis absoltiiam

intra cranii cavum augeri et diminui posse.

I I .

Coma, quod d icitu r apoplecticum et caetera, sym ptom ata

compressionis cereb ri , quae apoplexiam comitantur sanguine-

am, non semper derivanda. censeo ab extravasa to sanguine.

III.

H erpes zoster e st neurosis.

I V .

Osteomalaciam cum. R ach itide identicam e sse , neg o .

40

V.

Ophthalniiam intermittentem nevrahjiam esse, censeo.

VI.

In cura morborum exantkematicorum maxime necesse est

ut a ttendatur ad feb res .

VIL

Otorrhoeae causa saepissime est m yringis inflammatio chro­

nica,

VIII.

O titidem internam saepius confundi a M edicis cum. Hydro-

cephalo acuto , haud dubito.

I X .

D ig itu s optim us plessim eter.

X.

Minus recte Eufeland: vomitus vomitu curatur.

41

X I .

Obstructio in colica latumina a spasmo deducenda mihi üietur.

XII.

Inhalationes J od ii in pJith isi pulmonali nocivas censeo.

X III .

Spam us clonicus , contracturae nomine notus , non certum

signum praebet encephalomalaciae.

XIV.

Incarceratio hem iae inguinalis externae spasmodica ex ana-

tomia negari non p o te s t.

X V .

In hydrocelis cura injectiones jo d i i praefero methodo a

Doet. B aschw itz nuper propositae.

XVI.

Jure merito Clar. F ö rs te r : » L ie Entzündung is t eine in

tiner bestimmten Richtung vor sich gekende V er ander nng der

42

Eruührung der Organe. D ie Bedingungen der normalen F.r-

niïhrm g eines Organes sin d eine bestimmte Nerventhatigkeit in

demselben, ein bestimmtes V er halten des B lutdruckes , des B a m

der Gefasswande und der B lutm ischung , bestimmter Bau und

M ischung der Geioebstheile und aus diesen Momenten henor-

gegangene bestimmte D iffusions-Verhriltnisse ztcischen Blut uni ‘

Geiceben. In jeden dieser Momente kann der Angriffspunkt

der Entzündungs-Ursache liegen."

XVII .

Abortum arte provocatum nonnunqmm indicatum e sse , statuo.

XVIII .

A p plica tio fo rc ip is indicata m ild v id e tiir , s i parturiens

eclampsia affic itu r , caput in fan tis in p e lv i minore ja m haeret,

e t ostium uteri sa tis e s t apertum .

XIX.

Jure m erito Scanzoni de ruptura velamentorum artific ia li:

* M an d a r f diese kleine Operation keinesicegs a ls so leden-

tungslos betrach ten , als es gewöhnlich gesch ieh t, d e m es ist gew iss n ich t übertrieben , wenn w ir sa g e n , dass darch ein

unzeitiges und unbedachtes Vornehmen derselben, bedeulende

Verz'ógerungen und Störungen des Geburtsoerlaufes bedingt

werden können."■i .WW'"11

M J J V K Ï Z O U X

BIJ ZIJNE BEVORDKBIKO

TOT

I I U C T O R I V » K (J K IV E K S K IJ * » * :.

■Vaderliefde, vreugd’ van ’t leven,-Bron van alle zaligheid,

Voorsmaak van den Hemelwellust, Dochter der onsterflijkheid.

Vaderliefd’ noopt mij te zingen,Zij, zij spoort mijn dichtgeest aati.

Vrolijk juicht ze; daar ze uw schedel Ziet omkranst met lauwerblaan.

’t Worstelperk is doorgestreden! —Ik wil u mijn wenschen biên,

o ! Kondt ge in mijn harte lezen! — Gij zoudt daar opregtheid zien.

Leef, kan ’t zijn, een reeks van jaren!Vreugde volg’ u op uw schreên j

En het anders woelig levenEolle als 't murm’lend beekjeu heen!

44

Red den sterv’lin g , die door pijnen Afgemat, verlangt naar rust! —

’t Is zoo za lig , wen ge tranen Van het oog eens lijders kust.

Dat de ware en zuiv’re vriendschap U een steun zij in den druk! —

Zij bestrooi uw levenspaden Met de rozen van ’t geluk!

Liefde schenke aan u een’ gade,Die ge opregt en teeder mint;

En bij wie ge in vreugd’ en smarte Zaligheid en wellust vindt!

Even als het veldviooltje,Door de zachte daauw besproeit,

Zich allengskens geurig opent,En zoo zachtjes opwaarts groeit:

Zoo zal ook die liefde ontluiken,E n , schoon haar de dood eens scheidt;

Eenmaal zal zij schooner bloeijen,In ’t genot der eeuwigheid. —.

Vindt ge soms uw levenspaden Met het floers der ramp bedekt,

Wen geen nietige aardsche grootheid d’ Ed’le ziel tot vreugde w ekt;

45

Dat do Godsdienst u dan trooste! —Zij geneest de zielesmart,

En verspreidt in droeve rampenMoed en kracht in ’t zuchtend hart.

Daalt gij eens in ’t graf ter neder,(Eens te rusten is ons lo t !)

O! — geniet dan ook die vreugde,Die de Seraf smaakt bij God! —

K. BOE KMA, Med. D o c t o r .