Unite 2: Rekabet Gücü , Strateji , ve Prod üktivite

© © 2013-14- Doç.Dr. Sami Fethi, DAÜ, Tüm hakları saklıdır, Ders Notları

Prodüktivite; Ünite2

YONT 405, Üretim Yönetimi, 2013/14

Unite 2: Rekabet Gücü, Strateji, ve Prodüktivite

İşletme Bölümü

GÜZ 2013-14

YONT 405, Üretim Yönetimi, 2013/14 © 2013-14- Doç.Dr. Sami Fethi, DAÜ, Tüm hakları saklıdır, Ders Notları


2

Anahtar kavramlar

Prodüktivite (Üretkenlik), Strateji (Yönetim Planlaması), Rakabet gücü tanımı.

İşletme Üçgeninde üç temel konsepti Stratejinin rekabet gücü için önemi Rekabet Gücü yada Rekabet Edebilirlik-üç temel faktör Rakabet gücü için diğer önemli faktörler Neden Bazı işletmeler Başarısızdırlar?. Bir işletmenin misyon ve amacının tanımlanması Strateji için verilen örneklerin açıklanması. Küresel strateji’nin tanımı. Dışsal ve içsel Faktörler açıklanması Üretkenlik ve verimlilikle ilgili soruların çözümü



3

İşletme Üçgeninde üç temel konsept

Rekabet gücü, Strateji, ve Prodüktivite birbirlerinden ayrı anlamlar olsada, aslında birbirine bağımlı ve bir işletme için hayati önem taşıyan ve yönetim kararlarını etkileyen kavramlardır.

Rekabet gücü: bir işletmenin piyasadaki etkinliğini göstermekle birlikte, diğer rakip firmaların ürettiği benzer mal ve hizmetleri sağlamasıdır.

Strateji: Bir aksiyon planı olup bir işletmenin nasıl ve hangi metodlarla hedeflerine ulaştığını gösterir.

Prodüktivite: üretim faktörlerini bir başka değişle insan gücü, malzeme, makine, bilgi gibi unsurları en ekonomik biçimde kullanmanın ölçüsüdür.



4

Rekabet GücüRekabet Gücü::Firmalar rekabet edebilirliği ancak mal ve hizmetleri

göreceli olarak en etkili ve en ucuz satarak yada hizmet vererek sağlayabilirler.

Rekabet gücü bir firmanın yada işletmenin başarılı olup olmadığını belirleyen en önemli etkendir.

Piyasalar rekabet gücünü birçok şekilde etkileyebilir.

Rekabet GücüRekabet Gücü

Rekabet gücü bir piyasada müşterilerin istek ve ihtiyaçlarını göreceli olarak en etkin şekilde sağlayabilen önemli faktörlerden biridir.



5

Rekabet GücüRekabet Gücü yada Rekabet Edebilirlik yada Rekabet Edebilirliküç temel faktörüç temel faktör

Tüketicinin ihtiyaç ve isteklerini belirlenmesi

Mal ve hizmetlerin Fiyatlanması

Mal ve hizmetlerin Tanıtımı ve reklamı



6

Mal ve Hizmet DizaynMaliyetLokasyon (konum) Kalite Hızlı mukabele gücü (Yanıt)EsneklikStok yönetimiTedarik Zinciri YönetimiHizmet ve Hizmet kalitesi Yönetici ve İşci ilişkisi

Rekabet Gücü-Diğer Önemli FaktörlerRekabet Gücü-Diğer Önemli Faktörler



7

Rekabet Gücü-Diğer Önemli FaktörlerRekabet Gücü-Diğer Önemli Faktörler

Mal ve hizmet – Müşterinin satın alma kararını etkileyen çok önemli bir anahtar faktör. Ürün yeniliği ve zaman –Yeni mal ve hizmet anlayışı getirir. Çıktı maliyeti- fiyat ve kar politikalarını birebir etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Lokasyon- Taşıma yada transportasyon maliyetine etki eden faktörlerden biridir. kalite- Diğer önemli Faktörlerden biridir. Materyal, işçilik, dizayn ve hizmet şekli ile birebir ilişkilidir. Hızlı mukabele gücü İlgili piyasaya hızlı bir şekilde yeni ürün sürülmesi. Esneklik Piyasadaki yeni değişikliklere cevap verebilme yateneği.



8

Rekabet GücüRekabet Gücü – Önemli Faktörler– Önemli Faktörler

Stock kontrolü: Bir firma için hayati önemi vardır. Tedarik zinciri: İç ve dış kordinasyonu ile birlikte

mal ve hizmetlerin etkin bir şekilde taşınmasını sağlayan sistemdir.

Service: Her yönlü kaliteyi belirler. İşveren işci ilişkisi: İşletme biriminin temel

değerleridirler (Bilgi, yetenek, idari kapasite).



9

Neden Bazı işletmeler Başarısızdırlar?

Aşağıdaki nedenleri gösterebiliriz: Kısa dönem planları için AG için yapılan aşırı harcamalar. Bir firmanın Fırsat ve üstün yönlerinin avantajlarını

kullanamaması Diğer firmaların rekabet gücünü (ticari tehditlerini) görememesi İşletim sistemi planlarını belirleyememesi Mevcut Mal ve hizmet konseptine fazla harcama yapmaması. Yeni ürün tasarımına az önem göstermesi İnsan kaynaklarına ve sermaye’ye az yatırım yapması İşverenle işci arasında iyi iletişim kurulamaması Müşteri ihtiyaç ve isteklerini belirleyememesi



10

İki Önemli soru?İki Önemli soru? Strateji belirlerken; Tüketici gerçekten ne talep ediyor? Hangi metod kullanılırsa müşterinin isteklerine

karşılık verir? Bu sorulara cevap verebilmek için önce strateji

faktörünü incelememiz gerekiyor. İyi bir strateji geliştirmek içinde rekabet edebilirlik gücünü anlamak gerekir.



11

StratejiStrateji

Bir işletmenin ticari amaçlarına ulaşmak için yapılan planlardır.

Üç dönemde uygulanabilir Uzun dönem Orta dönem Kısa dönemBir stratejinin etkin bir şekilde kullanılması, ancak uzun

dönemde iyi bir planlama ve o işletmenin amaçlarına ulaşması ile mümkündür.



12

Misyon ve AmaçMisyon ve Amaç

Misyon Bir işletmenin varlığı ile ilgili sebeb

Misyon belgesiBir işletmenin amacını belirtir

Amaç Hedef için çizilen yol

Taktik Bir işletmenin stratejik planları için kullanılan yöntem



13

Strateji için bir örnekFatma koleje giden bir öğrencidir ve işletme

dünyasında kariyer yapmak istemektedir. Buna ilaveten iyi bir iş ve güzel kazanç aramaktadır.

Misyon: Kaliteli bir yaşamamaç: Başarılı bir kariyer ve iyi kazanç

Strateji: İyi bir eğitim almak

Taktik: Çalışma, para, kitap, kalem



14

Strateji için örnekler Düşük maliyet:Düşük maliyet: Kendi kaynakları kullanarak üçüncü

ülkelerde ucuz iş gücünden yararlanmak. Taban ölçekli stratejilerTaban ölçekli stratejiler: : Sermaye’ye dayalı metodlar Sermaye’ye dayalı metodlar

kullanılarak fazla çıktı ile düşük birim maliyeti kullanılarak fazla çıktı ile düşük birim maliyeti yaratmakyaratmak.

Uzmanlaşma: Uzmanlaşma: Bir çeşit ürün üzerinde yoğunlaşıp kaliteli Bir çeşit ürün üzerinde yoğunlaşıp kaliteli çıktı üretmekçıktı üretmek.

Esneklik: Esneklik: mukabele gücünü kullanma. Yüksek kalite: Yüksek kalite: Rakip firmaların politikalarını takip etme Rakip firmaların politikalarını takip etme

yerine, daha fazla kaliteli üzerine yoğunlaşmayerine, daha fazla kaliteli üzerine yoğunlaşma. Hizmet:Hizmet: Güvenilir, saygın, yardımsever bir yapıda

olması .



15

Stratejik faktörlere örnekler

Bankalar, ATM cihazlarıUygunlukLoLokasyonkasyon

DisneylandNordstroms

Müşteri önceliğiHizmetHizmet

Burger King, Mc DonaldChain of Supermarkets

Değişebilen hizmetlerEsneklikEsneklik

Express Mail, Fedex,DHL, UPS

Zamanında ve hızlı dağıtım

ZamanZaman

Sony TVLexus, CadillacPepsi, Kodak, Motorola

Yüksek performans gösteren mallar

KaliteKalite

Posta üçretleri, motel üçretleri...

Düşük maliyetFiyatFiyat



16

Küresel strateji

Günümüzde birçok ticari firma stratejik planlarını küreselleşmenin getirdiği politikalara göre ayarlamak zorundadır.

Bir ülkede çalısan ticari politikalar, birbaşka ülkede çalışmayabilir.

Stratejik politikalar yada planlar siyasi, ekonomik, kültürel, sosyal farklılıkları dikkate alması gerekmektedir



17

Dışsal Faktörler

Ekonomik nedenler: Enflasyon, faiz oranları, döviz kurları.

Politik nedenler: Siyasi istikrarsızlık, iç savaş.Yasal mevzuat: Asgari üçret, ticari kısıtlamalar.Teknoloji: Yenilik ve yeni ürün dizayını.Rekabet: Fiyat, kalite, ve market için özel yaplar.Piyasalar: kapasite, lokasyon, telif hakları, uzun

dönemli büyüme eğilimi, istikrar.



18

İçsel Faktörlerİçsel Faktörler

İnsan Kaynakları: müdürlerin, memurların ve işçilerin bilgi deneyim, tercübe ve bağlılığı gibi kavramlardır.

Araç ve Gereçler: Kapasite, lokasyon, yıl, maliyet, yenileme. Finansman kaynakları: Bütçe, borçlar, sermaye maliyeti ve

nakit akışı. Müşteri: Müşterinin istek ve ihtiyaçlarını ve bağımlılığı. Mal ve hizmetler: yeni mal ve hizmetler için olan kalite,

Planlama ve dizayn. Teknoloji: Yeni imkanları kullanma ve uyarlama Satıcılar: Kalite, esneklik, dürüstlük ve servis güvencesi.



19

Stratejik Yöntem SWOT yada FÜTZ SWOT kısaltmasının açılımı Strengths (üstünlükler),

Weaknesses (zayıflıklar), Opportunities (fırsatlar), Threats (tehditler) şeklindedir.

Türkçe olarak FÜTZ şeklinde kısaltılmaktadır. SWOT analizi ile örgüt iç çevresinde sahip olduğu üstün ve

zayıf noktaları ve dış çevresinden kendisine yönelen fırsat ve tehditleri değerlendirebilir.

Bu sayede örgüt çevresinde yer alan faktörlerin en önemlilerini belirleyebilir. Üstünlükler ve zayıflıklar iç faktörlerle ilgili olup yöneticiler tarafından değerlendirilir. Fırsatlar ve tehditler dış faktörlerle belirlenir ve piyasadaki uzmanlar tarafından değerlendirilir.



20

İşletim sisteminin stratejisi

İşletim fonksiyonlarının etkin kullanını ile ilgilidir

Kalite tabanlı strateji Mal ve hizmetlerin onarımı ve gelişimi ile ilgilidir.

Zaman tabanlı strateji Mal ve hizmet üretiminde zamanın kısaltılması ile ilgilidir.



21

Düşük prodüktivite’nin Nedenleri Hizmet sektörü’nün ekonomideki payının imalat ve tarım

sektörüne oranla hızla artması. Tasarruf oranının düşük olması. Bütçe açıklarından dolayı yatırımların borç ve yüksek faizlerine

gitmesi. Yüksek üçretler ve yan ödemelerden dolayı teknolojiye para

yatırılamaması. Sermaye maliyetinin yüksek olması. Yasalardan dolayı rekabet gücü’nün azalması. Sendikaların siyasi amaçlı tutumları. İşverenle işci arasındaki güvenin yeterli düzeyde bulunamaması. İş ahlakının zayıflaması.



22

Prodüktivite’yi Geliştirme Yolları

Yetenekli ve sorumlu yönetim kadrosu.Güçlü Liderlik.Basit ama etkili organizasyon ve işlemler.Seçkin personel.Objektif planlama ve kontrol.Sürekli eğitim.



23

VerimlilikVerimlilik Ekonomik verimlilik

Çıktının girdiye oranı. Az girdi ile Çok çıktı mantığının çalışması ekonomik verimliliği belirler.

Örgütsel verimlilikMal ve hizmet çıktısının arazi, sermaye ve emek

girdilerine oranıdır. Verimlilik(%) = (Çıktı/Girdi)*100% yada Gerçekleşen çıktı/Beklenen çıktı

Bir kafede saat başı 150 kahve üretiliyor. Emek olarak, saat başı 200 kahve üretiliyorsa, bu kafe dükkanının verimliliği ne olur?

Verimlilik (%) = (Çıktı/Girdi)*100%

= (150/200)*100%

= 75%



24

Üretkenlik yada prodüktiviteÜretkenlik yada prodüktivite Prodüktivite

Kaynakların etkin kullanımını gösteren bir ölçü Üretkenlik oranları değişik alanlarda kullanılıyor

PlanlamaProgramlamaFinans analizleri

Kısmi ölçümler çıktı/(tek girdi)

Çok amaçlı ölçümler Çıktı/(çoklu girdiler)

Toplam ölçüm Toplam çıktı/(toplam girdiler)

Üretkenlik = Çıktı

Girdi



25

Üretkenliği etkileyen 4 Ana faktör

Sermaye Kalite

Teknoloji Yönetim



26

Üretkenlik maksimum çıktının kesin zaman aralığında mümkün mertebe en düşük fiyata üretilmesidir.

Üretkenlik miktarla birebir ilişkilidir.

Verimlilik üretimdeki harcanan zamandır.

Verimlilik bir birim üretkenlik için kullandığı zaman, para, energy ve diğer kaynakları tanımlar.

Üretkenlik ve Verimlilik arasındaki farklılıklar



27

ProdProdüktivite Değişim oranı (growth rate)üktivite Değişim oranı (growth rate)

Üretkenliğin şimdiki yılı – Üretkenliğin geçmiş yılıÜretkenliğin geçmiş yılı



28

Prodüktivite’nin ÖlçülmesiProdüktivite’nin Ölçülmesi

Kısmi Çıktı Çıktı Çıktı Çıktıölçüm Emek Makine Sermaye Enerji

Çoklu Çıktı Çıktı Ölçüm Emek+ Makine Emek + sermaye + Enerji Toplam Mal ve hizmetlerin toplamı Ölçüm Kullanılan tüm girdiler



29

Kısmi Üretkenlik ÖlçümleriKısmi Üretkenlik Ölçümleri

Birim çıktı/ kilowatt-saatEnerji Prodüktivitesi

Birim çıktı/para birimiSermaye Prodüktivitesi

Birim çıktı/saatMakine Prodüktivitesi

Birim çıktı/saatBirim çıktı/vardiyaKatma değer/saat

İşçilik Prodüktivitesi



30

Örnek-Toplam ProdüktiviteÖrnek-Toplam Prodüktivite Bir firma 7040 birim mal üretiyor ve firmanın

maliyetleri şöyle belirleniyor: işçilik 1000$, malzeme 520$ ve genel masraflar 2000$.

Çoklu faktör üretkenliğini (Toplam üretkenliği hesaplayınız?

ÇFÜ = Çıktıişçilik + malzeme + G. masraflar

ÇFÜ = (7040 birim)$1000 + $520 + $2000

ÇFÜ= 2.0 birim/dollar



31

Örnek-Prodüktivite değişimiÖrnek-Prodüktivite değişimi Eğer Üretkenlik 80’den 84’artarsa.

Üretkenliğin büyüme oranı (growth rate)nedir?

YBO= 84-80 80

YBO =5%

X 100



32

Örnek-Örnek-ProdProdüktiviteüktivite Aşağıdaki senaryolara göre üretkenliği hesaplayınız.(a) 4 işçi 8 saatte 720 ayak kare halı döşemektedir.

(b) Bir makine iki saatte 68 kullanışlı parça üretmektedir.

(a) Prodütivite= döşenen halı işçinin çalışma saati

P = 7204 x 8

P = 22.5 ayak/ saat



33

(b) Prodüktivite= kullanılan parça üretim zamanı

Örnek-Örnek-ProdProdüktiviteüktivite

P = 68 2

P = 34 parça/ saat



34

Örnek-İşçilik Örnek-İşçilik ProdProdüktivitesiüktivitesi

Bir firma meyve ve sebze’yi işledikden sonra yarım saatte 4 işçi kullanarak 400 tane kutu konservesi üretebiliyor.

İşçilik prodüktivitesini hesaplayınız.

İşçilik Prodüktivitesi = Üretilen miktar işçinin çalışma saati

İP= 4004 x (1/2)

İP = 200 miktar/ saat



35

Örnek-İşçilik Örnek-İşçilik ProdProdüktivitesiüktivitesi Bir seramik firması 3000 $ harcayarak yeni bir seramik

pişirme fırını almıştır. Buradaki amaç % 25 oranında enerji tasarufu yapmaktır. Yetkili kişi sadece enerji tasarrufuna değil diğer prodüktivite ölçümlerininde etkili ve yararlı olduğunu kontrol etmek istemektedir. İlgili firmanın verileri aşağıdaki tabloda verildiği gibidir:

Değişim yararlı oldu mu?

3000 (Geçen Yıl) 2600 (Bu Yıl)Enerji

15000 (Geçen Yıl) 18000 (Bu Yıl)Sermaye

350 (Geçen Yıl) 375 (Bu Yıl) İşçilik

4000 (Geçen Yıl) 4000 (Bu Yıl)Üretim



36

Örnek-İşçilik Örnek-İşçilik ProdProdüktivitesiüktivitesi

İşçilik 4000/350=11.42 (Geçen Yıl) 4000/375= 10.66 (Bu Yıl) Sermaye 4000/15000=0.266 4000/18000=0.222 Enerji 4000/3000=1.33 4000/2600=1.54 İşçilik değişimi = 10.66-11.42=-0.76 İşçilik büyümesi = (10.66-11.42)/11.42= -6.66 Sermaye değişimi = 0.222-0.266= - 0.044 Sermaye büyümesi = (0.222-0.266)/0.266= - 16.54 Enerji değişimi = 1.54-1.33=0.21 Enerji büyümesi = (1.54-1.33)/ 1.33=15.78 Enerji değişim politikası beklenen tasarrufu gerçekleştiremedi. Ayrıca,

enerji büyürken işçilik ve sermaye prodüktivitesi azalmaktadır. Enerji prodüktivitesi %15 hesaplanmış ve beklenen %25’lik enerji tasarrufu hedefinin altında kalmıştır.



37

Örnek-Toplam İşçilik Örnek-Toplam İşçilik ProdProdüktivitesiüktivitesi Bir firmanın son iki yıla ait satış, maliyet, karlılık, stok ve

sabit harcama verileri aşağıdaki tabloda verildiği gibidir: Sermaye maliyetinin %15 ve enflasyon oranının %5 olduğu

varsayılarak 2 yıl için toplam prodüktiviteleri hesaplayınız?

Faktör 1.yıl 2.yılSatış geliri 100 120Direk işçilik 40 45Malzeme 20 25

Genel Masraflar 10 15Diğer Masraflar 5 5

Toplam 75 90Kar 25 30

Stoklar 80 70Sabit Tesisler 40 50



38

Örnek-Toplam İşçilik Örnek-Toplam İşçilik ProdProdüktivitesiüktivitesi Sermaye maliyetinin %15 ve enflasyon oranının %5 olduğu

varsayılarak 2 yıl için toplam prodüktiviteleri hesaplayınız?

TİP= Satışgelirleri

Direk işçilik+Genel Masraflar

1. yıl 100/40+20+10+5+(0.15)(80+40)=100/93=1,075

2. yıl 120/1,05*((45+25+15+5+(0,15)(70+50))=1,058

Toplam prodüktivite= 1,058-1,075/1,075=-%1,6 oranında azalmıştır.

İşgücü prodüktiviteleri1. yıl: 100/(40+20)=22.yıl 120/1,05*(45+15)=1,905(1,095-2)/2=-%4,8

Prodüktivitedeki düşme diğer alanlarda olan olumsuz gelişmelerden dolayıdır.



39

Örnek- Çoklu Faktör ProdüktivitesiÖrnek- Çoklu Faktör ProdüktivitesiToplam ProdüktiviteToplam Prodüktivite

Aşağıdaki verilen bilgiler ışığında ÇFP’sini hesaplayınız. 8 saat üretimle 300 birim çıktı sağlanıyor. Burada üç işçi 600 parça malzeme kullanıyor. İşçiler saat başı üçretlerini 20 $ olarak ödeniyor ve malzeme için yapılan harcama parça başı 1$ dır. Genel masrafların ise işçi maliyetlerinin 1.5 katı olduğu görülmektedir.

ÇFP= Çıktı İşçilik+ Malzeme + Genel Masraflar

MFP = (300 units)3x8x20 + 600x1 + 3x8x20x1.5

MFP =0.167 birim/dolar



40

Teşekkürler

Unite 2: Rekabet Gücü , Strateji , ve Prod üktivite

Documents

Transcript of Unite 2: Rekabet Gücü , Strateji , ve Prod üktivite