Stosunki Unii Europejskej z państwami wschodnimi i bliskiego wschodu

Andranik Muradyan(61111)Ghadir Hasan(64589)

Euroazjatycka Unia Celna

Euroazjatycka Unia Celna (do 1 stycznia 2015 r. Unia Celna Republiki Białorusi, Republiki Kazachstanu i Federacji Rosyjskiej, ros.: Таможенный союз Беларуси, Казахстана и России) — międzynarodowa umowa o powstaniu jednej przestrzeni celnej podpisany przez Rosję, Białoruś i Kazachstan. Kodeks celny pomiędzy państwami sygnatariuszami został podpisany 27 listopada 2009 r. Unia formalnie istnieje od 1 stycznia 2010 r., zaś od 1 lipca 2010 kodeks celny jest stosowany w relacjach handlowych pomiędzy Rosją i Kazachstanem a od 6 lipca także z Białorusią.

W lutym 2012 r. wniosek o przystąpienie do Unii złożyli Kirgistan i Armenia. Po ewentualnym przystąpieniu Kirigstanu, wniosek o przystąpienie ma złożyć Tadżykistan, bowiem jednym z warunków członkostwa w Unii jest posiadanie granicy z co najmniej jednym z państw członkowskich. Syria, Abchazja, Osetia Południowa  również planują dołączyć się do Unii.

Z dniem 1 stycznia 2015 roku do sojuszu przystąpiły Armenia oraz Kirgistan, co spowodowało zmianę jego nazwy na Euroazjatycka Unia Celna.

Euroazjatycja Unia Gospodarcza Rosja -Białoruś -Kazachstan -Kirgistan -Armenia

2010 Unia Celna 2012 Wspólna Przestrzeń Gospodarcza 2015 Euroazjatycka Unia Gospodarcza

-zniesienie barier m.in. kontroli na granicach wewnętrznych,-łatwiejszy dostęp towarów do rynku rosyjskiego, kazachskiego, ..-zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej dla zagranicznych inwestorów („drzwi” do Rosji),-wprowadzanie międzynarodowych standardów (integracja EUG budowana na zasadach WTO),-obawa przed agresywnym importem towarów/ usług z rynku rosyjskiego,-zagrożenie dla rodzimych branż białoruskich,

Obszary współpracy państw członkowskichTraktat założycielski Unii określa szereg kwestii dotyczących harmonizacji pomiędzy krajami członkowskimi, m.in. przepisów technicznych, handlu zagranicznego, wdrażania jednolitej taryfy celnej, środków ochrony rynków krajowych, regulacji rynków finansowych, polityki walutowej, spraw makroekonomicznych, współpracy w zakresie energii i transportu, ochrony własności intelektualnej, rolnictwa, przemysłu oraz budowania wspólnego rynku gazu ziemnego, ropy naftowej i produktów ropopochodnych, leków i wyrobów medycznych.

Organy EUGZgodnie z postanowieniami traktatu założycielskiego organami Unii są: Najwyższa Euroazjatycka Rada Gospodarcza (składająca się z głów państw-członków Unii), Międzyrządowa Rada Euroazjatycka (złożona z szefów rządów), Euroazjatycka Komisja Gospodarcza oraz Trybunał Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Językiem roboczym Unii jest język rosyjski, a walutą budżetu Unii – rubel. Centrala Unii, według zapisów traktatu, ma siedzibę w Moskwie, Trybunał w białoruskim Mińsku, a służby finansowe Unii w kazachskim Ałmaty. Unia jest otwarta na poszerzenie o nowe kraje członkowskie, które podzielają jej cele i zasady działania.

Stosunki UE z panstwami członkowskimi Euroazjatyckiej Unii Celnej

Stosunki Rosji z Unią Europejską

Stosunki Unia Europejska-Rosja zostały po raz pierwszy sformalizowane 24 czerwca 1994 r., gdy podpisano układ o partnerstwie i współpracy, który wszedł w życie 1 grudnia 1997 r. i obowiązywał przez 10 lat. Regulował on sprawy gospodarcze i handlowe, liberalizując przepływ kapitału, towaru i usług, rozszerzał współpracę naukowo-techniczną, dotyczącą ochrony środowiska i korzystania z przestrzeni kosmicznej, regulował sprawy związane z wymiarem sprawiedliwości i walką z przestępczością oraz ustalił formę dialogu politycznego. W jego wyniku zaczęto odbywać spotkania na szczycie, a od 1998 r. także spotkania ministerialne Rady Współpracy UE-Rosja, której zadanie to coroczne opracowywanie planów współpracy. Utworzono również Parlamentarny Komitet Współpracy, obradujący w składzie przedstawicieli parlamentów.Na szczycie UE w Kolonii 4 czerwca 1999 r. ustalono pierwszą w historii wspólną strategię. Została ona przyjęta na 4 lata, a w czerwcu 2003 r. przedłużona na następny rok, wygasła 24 czerwca 2004 r. Precyzowała ona cele unijnej polityki wobec Rosji:

wzmacnianie demokracji i rządów prawa oraz roli publicznych instytucji w Rosji poprzez m.in. wsparcie tego kraju w wysiłkach na rzecz przestrzegania praw człowieka i zasad demokracji, rozwijanie społeczeństwa obywatelskiego, rozwój kontaktów międzykulturowych oraz wolnych mediów i organizacji pozarządowych

włączenie Rosji do europejskiego systemu gospodarczego poprzez pomoc doradczą odnośnie polityki gospodarczej, wsparcie rosyjskiego przemysłu, rolnictwa i energetyki, wsparcie reform sektora bankowego oraz skoordynowanie unijnej polityki wobec Rosji odnośnie finansów

współdziałanie na rzecz europejskiego i światowego bezpieczeństwa poprzez rozwój wspólnych inicjatyw, zwiększania operacyjnej roli dialogu politycznego, rozszerzenie współpracy zmierzającej do zapobiegania konfliktom i handlu bronią oraz kontrolę zbrojeń

współpraca w stawianiu czoła globalnym wyzwaniom: zapewnianie bezpieczeństwa energetycznego i nuklearnego, niszczenie zapasów broni chemicznej, ochrona środowiska i bezpieczne składowanie niebezpiecznych odpadów, walka z przestępczością, praniem brudnych pieniędzy, handlem ludźmi i narkotykami poprzez współpracę policyjną i sądową

29 maja 2000 r. odbył się szczyt UE-Rosja, którego tematem były najistotniejsze aspekty wzajemnej współpracy ze szczególnym uwzględnieniem spraw bezpieczeństwa europejskiego i światowego. Na tym spotkaniu pełniący od 1 stycznia tego roku funkcję prezydenta Władimir

Putinpozytywnie ustosunkował się do tworzonej wówczas Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony.30 października 2000 r. ustanowiono tzw. dialog energetyczny, który miał na celu regulację stosunków w sprawie dostaw do Unii surowców energetycznych. Rosja jest obecnie największym partnerem Unii w tej dziedzinie i pokrywa ponad 40% jej konsumpcji, w szczególności gazu ziemnego i ropy naftowej. Podstawowe kwestie omawiane w ramach dialogu to zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego krajom UE i dopuszczenie zachodnich firm do rosyjskiego przemysłu naftowego na równych zasadach. Dyskutuje się również na temat handlu paliwem do elektrowni atomowych i zapewnieniem bezpieczeństwa rosyjskich reaktorów. Unia prowadzi ponadto starania o to, by Rosja podpisała Protokół Tranzytowy i ratyfikowała Europejską kartę energetyczną, podpisaną 17 grudnia 1991 r. w Hadze przez 46 krajów.10 kwietnia 2001 r. podpisano układ o współpracy naukowej i technologicznej, a pod koniec maja rozpoczęto prace nad ustanowieniem wspólnej europejskiej przestrzeni gospodarczej. 3 października tego samego roku w Brukseli odbył się szczyt, którego rezultatem było poszerzenie dialogu o problematykę współpracy politycznej i w zakresie bezpieczeństwa.29 maja 2002 r. na szczycie w Moskwie wydano Wspólną deklarację o praktycznych krokach w rozwijaniu dialogu politycznego i w sprawach reagowania kryzysowego i bezpieczeństwa. Rosja wówczas wyszła z inicjatywą planu wspólnego działania w dziedzinie EPBiO i ustanowiła przedstawiciela do spraw kontaktów ze Sztabem Wojskowym UE. Niedługo później, w czerwcu tamtego roku, na posiedzeniu w Sewilli Rada Europejska zaprosiła Rosję do dialogu dotyczącego misji petersberskich.W 2002 r. kontakty między Unią a Rosją dotyczyły głównie polityki nadgranicznej. W związku ze zbliżającym się własnym rozszerzeniem, UE mając w perspektywie sąsiedztwo z Rosją, domagała się wprowadzenia obowiązku posiadania paszportów przez obywateli Rosji przy przekraczaniu unijnej granicy. Zasady ruchu granicznego ustalono w listopadzie 2002 r. Nie wprowadzono wiz, a dla osób podróżujących przez Litwę między Kaliningradem a resztą Rosji wprowadzono uproszczone dokumenty, choć od 1 stycznia 2005 r. wszyscy obywatele rosyjscy musieli posiadać międzynarodowe paszporty, by przekroczyć granicę Litwy.31 maja w Petersburgu, podczas obchodów 300-lecia tego miasta, odbył się szczyt, w którym wzięli udział Rosja, kraje członkowskie Unii i kraje do UE kandydujące. Ustanowiono na nim 4 wspólne przestrzenie wzajemnej współpracy:

gospodarcza wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa bezpieczeństwa międzynarodowego badań naukowych, edukacji i kulturyNa szczycie podjęto również kilka innych decyzji, m.in.: Radę Partnerstwa przemianowano na Stałą Radę Partnerstwa i włączono Rosję do misji policyjnej Unii w Bośni i Hercegowinie. Rosja natomiast zadeklarowała chęć udziału w innych cywilnych operacjach reagowania kryzysowego i złożyła propozycję zniesienia wiz.6 listopada 2003 r. odbył się kolejny szczyt, który zaowocował deklaracją o wzmacnianiu współpracy politycznej i bezpieczeństwa. Z powodu rozszerzenia Unii w 2004 r. konieczne było rozciągnięcie układu o partnerstwie i współpracy na nowe państwa, czego dokonano 27 kwietnia podpisując protokół do układu. Miesiąc później, 21 maja w Moskwie zawarto porozumienie odnośnie poparcia Unii dla Rosyjskiej akcesji do WTO.W 2004 r. Rosja odmówiła udziału w Europejskiej Polityce Sąsiedztwa, gdyż nie chciała być postawiona na równi z innymi państwami postradzieckimi. Podczas pomarańczowej rewolucji opowiedziała się po stronie Wiktora Janukowycza, oskarżanego o sfałszowanie wyborów, co spowodowało konflikt z UE.W 2005 r., gdy w wyniku polsko-rosyjskiego sporu o drugą nitkę rurociągu jamalskiego, Rosja zdecydowało się poprowadzić rurę tranzytową po dnie Bałtyku, Polska zaczęła zabiegać o ustanowienie wspólnej polityki energetycznej, która pozwoliłaby zabezpieczyć się przed nieprzewidzianymi działaniami Rosji. Z tego też powodu w dniach 8-9 marca 2007 r. Rada Europejska zainicjowała zintegrowaną politykę klimatyczną i energetyczną, której celami mają być: zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego, zwiększenie równego dostępu europejskich przedsiębiorstw do złóż surowców oraz rozwój w zgodzie ze środowiskiem.Ponieważ układ o partnerstwie i współpracy był zawarty na 10 lat, pojawiła się potrzeba negocjacji nowego. 24 listopada 2006 r. na szczycie UE i Rosji w Helsinkach próbowano rozpocząć rozmowy w tej kwestii, jednak zablokowała je Polska, będąca wówczas w sporze z Rosją w związku z wprowadzeniem zakazu importu polskiego mięsa. Został on zniesiony w grudniu 2007 r. . Obecnie trwają rozmowy w sprawie nowego układu o partnerstwie i współpracy.W 2010 r. zainicjowano Partnerstwo dla Modernizacji.

W 2011 r. zainicjowano rozwój dwustronnej współpracy w ramach Obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, co doprowadzić ma do liberalizacji reżimu wizowego.Dzięki wsparciu Unii Europejskiej wypracowano porozumienie na mocy którego Rosja stanie się członkiem Światowej Organizacji Handlu.

Unijne sankcje w odpowiedzi na kryzys na Ukrainie

Od marca 2014 r., w odpowiedzi na bezprawną aneksję Krymu i celową destabilizację Ukrainy, UE stopniowo wprowadza środki ograniczające (czyli sankcje).

Środki dyplomatyczne

Odwołano szczyt UE–Rosja, a państwa członkowskie UE postanowiły, że nie będą organizować regularnych dwustronnych szczytów z Rosją. Zawieszono też dwustronne rozmowy z Rosją o wizach oraz o nowym porozumieniu UE–Rosja.

Zamiast szczytu G-8 w Soczi, 4–5 czerwca zorganizowano szczyt G-7 w Brukseli. Państwa UE poparły także wstrzymanie negocjacji w sprawie przystąpienia Rosji do OECD oraz Międzynarodowej Agencji Energetycznej.

Sankcje indywidualne

Zamrożenie aktywów i ograniczenia wizowe

149 osób i 37 podmiotów objęto zamrożeniem aktywów i zakazem wizowym ze względu na ich odpowiedzialność za działania podważające integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażające. W grupie tej znajduje się 6 osób z bliskiego otoczenia prezydenta Rosji. 

14 września 2015 r. Rada przedłużyła obowiązywanie tych środków do15 marca 2016 r.

Sprzeniewierzenie ukraińskich środków publicznych   

W marcu 2014 r. Rada postanowiła zamrozić aktywa osób uznanych za odpowiedzialne za sprzeniewierzenie ukraińskich środków publicznych. W marcu i czerwcu 2015 r. przedłużono obowiązywanie tych sankcji.

Sankcje w odpowiedzi na nielegalną aneksję Krymu i Sewastopola

UE nie uznała bezprawnej aneksji Krymu i Sewastopola przez Rosję, dlatego Rada wprowadziła znaczne ograniczenia w stosunkach gospodarczych z Krymem i Sewastopolem.

Środki te obejmują zakaz importu towarów z Krymu i Sewastopola wprowadzony w czerwcu 2014 r. oraz ograniczenia handlowo-inwestycyjne w niektórych sektorach gospodarki i projektach infrastrukturalnych wprowadzone w lipcu. 

Ponadto od grudnia 2014 r. oprócz zakazu świadczenia usług turystycznych obowiązuje również całkowity zakaz inwestowania na Krymie. Rada zabroniła też eksportu kolejnych towarów kluczowych w określonych sektorach, w tym urządzeń do poszukiwania, wydobywania i produkcji ropy naftowej, gazu i surowców mineralnych.

19 czerwca 2015 r. Rada przedłużyła obowiązywanie tych środków do 23 czerwca 2016 r.

Sektorowe sankcje gospodarcze

W lipcu i wrześniu 2014 r. UE nałożyła sankcje gospodarcze na wymianę z Rosją w określonych sektorach gospodarki. W marcu 2015 r. przywódcy UE

postanowili powiązać istniejący system sankcji z pełnym wykonaniem porozumień mińskich (termin upływa z końcem grudnia 2015 r.). Następnie 22 czerwca 2015 r. Rada przedłużyła obowiązywanie sankcji gospodarczych o 6 miesięcy, tj. do 31 stycznia 2016 r.  

Odnośne sankcje to:

ograniczenie dostępu do unijnych pierwotnych i wtórnych rynków kapitałowych dla 5 głównych rosyjskich instytucji finansowych o większościowym udziale skarbu państwa i ich spółek zależnych utworzonych poza UE, w których instytucje te mają większość udziałów, a także dla 3 głównych rosyjskich firm energetycznych oraz 3 firm przemysłu obronnego

zakaz eksportu i importu broni zakaz eksportu produktów podwójnego zastosowania do celów militarnych

lub dla użytkowników wojskowych w Rosji ograniczenie dostępu Rosji do pewnych poufnych technologii i usług, które

można wykorzystać przy produkcji i wydobyciu ropy naftowej.

Restrykcje we współpracy gospodarczej

W lipcu 2014 r. przywódcy UE wprowadzili ograniczenia we współpracy gospodarczej:  

Europejski Bank Inwestycyjny został poproszony o zawieszenie zatwierdzanianowych operacji finansowania w Federacji Rosyjskiej 

państwa członkowskie UE zgodziły się skoordynować swoje stanowiska w ramach Rady Dyrektorów Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, aby również zawiesić finansowanie nowych operacji

ponownie oceniono realizację unijnych programów współpracy dwustronnej i regionalnej z Rosją i niektóre z nich zawieszono.

Stosunki Kazachstanu z Unią Europejską

Będący najsilniejszą gospodarką Azji Środkowej Kazachstan w ciągu ostatnich dwudziestu lat stał się najważniejszym w regionie biznesowym partnerem dla niemal wszystkich światowych potęg. Prowadzona przez prezydenta Nursułtana Nazarbajewa polityka zręcznego lawirowania pomiędzy często sprzecznymi interesami potężnych sąsiadów sprawiła, iż państwo to obecnie przeżywa lata prawdziwego rozkwitu. Najważniejszym partnerem gospodarczym dla Kazachstanu jest jednak Unia Europejska. Prowadzone 9. oraz 10. października rozmowy w Astanie napotkały jednak szereg przeszkód uniemożliwiających dalsze zacieśnianie relacji ekonomicznych, z których główną były kwestie związane z prawami człowieka.

Od 2007 roku ponad 40% kazachskiego eksportu skierowane było na rynki europejskie. Już dwa lata później rozpoczęły się rozmowy między Brukselą a Astaną w sprawie nawiązania jeszcze ściślejszych relacji gospodarczych. Z

drugiej strony, z obszaru Unii Europejskiej do Kazachstanu eksportowane jest jedynie około 0,4% obrotów całej strefy. Nic więc dziwnego, iż politycy europejscy bardziej niż o interesy gospodarcze dbają o kwestie związane z naciskiem na postępującą demokratyzacją elit Kazachstanu. Jednym z głównych problemów, na jakie wskazuje strona europejska, jest domniemane nieprzestrzeganie przez stronę kazachstańską praw człowieka.

Podobne zastrzeżenia wysuwają władze Światowej Organizacji Handlu. Wobec powolnego procesu akcesyjnego do wyżej wymienionej organizacji, rząd w Astanie zdecydował się na nawiązanie bliższych relacji z Rosją, co doprowadziło w 2010 roku do przyłączenia się do działającej pod egidą Moskwy Unii Celnej. Równolegle kontynuowano negocjacje z przedstawicielami WTO. 26 maja 2011 roku na terenie kazachstańskiej ambasady w Waszyngtonie, główna negocjatorka Z. Aitzanowa ogłosiła, iż do końca 2012 roku akcesja Kazachstanu jest niemal pewna. Jednak jak pokazała praktyka, rozmowy okazały się trudniejsze niż na początku sądzono.

Polityczne zbliżenie zarówno z Unią Europejską, jak i WTO, zahamowane jest również przez bardzo krytyczne raporty płynące ze strony organizacji Human Rights Watch. Sporządzony 18 października 2012 roku raport Freedom House nie rekomenduje przyjęcia Kazachstanu do grona członków Rady Praw Człowieka ONZ. Spowodowane jest to udokumentowanymi przykładami stosowania tortur oraz bezprawnego zatrzymywania przeciwników politycznych. W tym samym dokumencie zakwestionowano również legalność wyborów, jakie odbyły się w 2011 roku. Urzędujący prezydent zdobył wówczas 95,5% głosów poparcia. Również aresztowanie przywódcy opozycji W. Kozłowa uznane zostało za przejaw zwalczania politycznych przeciwników przez rządzącą ekipę.

Wydaje się jednak, iż relacje gospodarcze nie są w tym wypadku najważniejsze. Unia Europejska pragnie zdobyć stabilnego partnera w regionie, aby nie pozwolić na podział Azji Środkowej między Rosję i Chiny. Władze w Brukseli najpierw chcą wzmocnić demokrację oraz rządy prawa w Kazachstanie, przed ewentualnym nawiązaniem bliższej współpracy. Z drugiej zaś strony rząd w Astanie stawia na długotrwałą stabilność gospodarczą oraz polityczną. Z perspektywy niemal wszystkich państw postradzieckiej Azji dalsza demokratyzacja może wiązać się z napływem

ekstremistów, oraz innych czynników destabilizujących. Ryzyko upadku państwa jest w tym przypadku całkiem realne.

Dla władz Kazachstanu priorytetem w polityce wewnętrznej jest powstrzymywanie radykalnych grup religijnych przed wpływaniem na sytuację w państwie. Wobec ciągłej groźby ze strony radykalnych islamistów demokratyzacja państwa jest poważnie zagrożona. W tej sytuacji strategiczna współpraca z Unią Europejską staje pod poważnym znakiem zapytania. Znacznie atrakcyjniejszymi partnerami wydają się Pekin oraz Moskwa.

Władze Unii Europejskiej muszą poddać dokładnej analizie swoją strategię negocjacyjną, ponieważ zbyt silne naciski na rząd w Astanie mogą spowodować, iż konieczne może okazać się znalezienie innego partnera do rozmów. W ciągu kilku ostatnich lat Chiny bardzo zdecydowanie wkraczają na obszar Azji Środowej wciągając ją w swoją orbitę wpływów. Głównym narzędziem politycznego nacisku Państwa Środka są ogromne inwestycje w kluczowych sektorach gospodarki poszczególnych republik takich jak przemysł, infrastruktura czy górnictwo. Z drugiej zaś strony rząd w Pekinie nie wymaga żadnych reform politycznych, przez co dalsze zbliżenie między pięcioma środkowoazjatyckimi państwami a potężnym sąsiadem zdaje się być nieuniknione.

Strategiczne położenie Kazachstanu oraz bogate złoża surowców naturalnych sprawiają, iż żadne z mocarstw nie może sobie pozwolić na bezpowrotną utratę wpływów w tym państwie. Dotychczasowa strategia Unii Europejskiej zdaje się nie zauważać rosnących wpływów Chin w regionie. Pekin zamiast stosować metodę kija i marchewki prezentuje same profity z postępującej współpracy w postaci wielomilionowych inwestycji. Władze w Brukseli powinny jak najszybciej rozważyć, czy nie warto zmienić strategii negocjacyjnej zanim nie będzie zbyt późno. Zamiast naciskać na dalsze pogłębianie procesów demokratycznych, wydaje się, iż lepszym rozwiązaniem może być złagodzenie stanowiska wobec administracji prezydenta Nazarbajewa.

Stosunki Białorusi z Unią Europejską

Po uzyskaniu przez Białoruś niepodległości, kraj ten otrzymywał dużą pomoc ze strony Unii Europejskiej. 6 marca 1995 roku podpisano układ o partnerstwie i współpracy, jednak nie wszedł on w życie. Powodem ochłodzenia wzajemnych stosunków było dojście do władzyAleksandra Łukaszenki i ograniczenie przez niego demokracji na Białorusi. W listopadzie 1996 roku zmienił on konstytucję, znacznie wzmacniając swoją pozycję i ograniczając wolność mediów. Spowodowało to sankcje ze strony UE: zawieszono część układu o partnerstwie i współpracy, która dotyczyła handlu, wstrzymano techniczną pomoc ze strony UE oraz zamrożono kontakty na szczeblu ministerialnym.

W połowie 1998 roku, gdy władze Białorusi naruszyły eksterytorialność działających tam misji dyplomatycznych państw UE, Rada UE przyjęła wspólne stanowisko , w którym zaleciła wycofanie swoich przedstawicieli z Mińska i wezwała Białoruś do wykonania wzajemnego ruchu. Wydała również zakaz wydawania przedstawicielom Białorusi wiz wjazdowych na teren UE.

W dniach 2-9 grudnia 1998 roku odbyły się wzajemne rozmowy, w wyniku których 22 lutego 1999 Rada Unii Europejskiej anulowała wspólne stanowisko wydane w połowie poprzedniego roku. Stopniowo znoszono również inne sankcje, jednak było to uzależnione od wypełniania przez Białoruś zaleceń OBWE.

Mimo postępów, rządy Łukaszenki nadal budziły zastrzeżenia. Jesienią 2000 roku na Białorusi odbyły się wybory parlamentarne, które zostały zbojkotowane przez część opozycji z powodu ograniczeń w dostępie do mediów i rejestracji kandydatów. Unia nie wysłała tam swoich obserwatorów, ale też nie uznała prawomocności wyborów. Po reelekcji w 2001 roku Aleksander Łukaszenka próbował zmienić nastawienie Zachodu do siebie, jednak bezskutecznie. Część państw UE uznawała go nawet na przełomie 2002/2003 za persona non grata.

W 2004 roku, po kolejnych, budzących liczne zastrzeżenia wyborach i referendum, dzięki któremu Łukaszenka umożliwił sobie pozostanie na stanowisku prezydenta bez ograniczenia liczby kadencji, UE wprowadziła kolejne sankcje. Kontakty dyplomatyczne ograniczono do tych najważniejszych na najwyższych szczeblach, a programy pomocowe zredukowano do tych służących demokratyzacji Białorusi i pomocy jej ludności. Jednocześnie jednak UE zaoferowała gotowość do zniesienia restrykcji w razie zmian na Białorusi. W 2004 roku Komisja Europejska zainicjowała spotkania w sprawie pomocy rozwoju demokracji i wolnego rynku na Białorusi, a w 2005 Rada UE zdecydowała o pomocy finansowej i transgranicznej.

W wyniku kolejnych pogwałceń demokracji podczas wyborów prezydenckich na Białorusi w marcu 2006 roku Rada UE potępiła je i wydała decyzję o zakazie wydawania wiz wjazdowych na teren UE wszystkim urzędnikom reżimu Łukaszenki, którzy przyczynili się do złamania międzynarodowych standardów i o zamrożeniu ich aktywów.

21 listopada 2006 roku komisarz ds. stosunków zewnętrznych i Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, Benita Ferrero-Waldner, wydała dokument, w którym zaproponowała Białorusi szereg korzyści, jakie może ona odnieść, jeśli powróci ona na drogę demokracji. Mimo to w 2007 roku na Białorusi, podczas wyborów lokalnych, doszło do kolejnych ograniczeń wolności, co spowodowało utrzymanie chłodnych stosunków z UE.

Starannie wyważonymi działaniami o wzajemnym charakterze UE pogłębia swoje bardzo istotne kontakty z Białorusią. Obejmują one:

dialog techniczny dotyczący konkretnych kwestii  współpracę w oparciu o wielostronny charakter Partnerstwa Wschodniego

wspieranie społeczeństwa obywatelskiego oraz ofiar represji rozpoczęcie w styczniu 2014 r. negocjacji w sprawie umowy oułatwieniach

wizowych i umowy o readmisji dialog w sprawie reform koniecznych do zmodernizowania Białorusi oraz w

sprawie możliwości pogłębienia stosunków z UE, w tym ewentualnego wsparcia finansowego ze strony UE.Jednocześnie UE ponownie wyraziła swoje poważne zaniepokojenie brakiem postępów w związku z sytuacją w zakresie praw człowieka w tym kraju. W październiku 2014 r. Rada UE postanowiła uaktualnić środki ograniczające wobec Białorusi oraz przedłużyć ich obowiązywanie.

Stosunki Armenii z Unią Europejską

20 stycznia 2015 r. odbyło się 15. posiedzenie Rady Współpracy Unii Europejskiej i Republiki Armenii. Obie strony potwierdziły wspólną wolę

zacieśniania i pogłębiania współpracy we wszelkich możliwych dziedzinach zgodnych z nowymi międzynarodowymi obowiązkami Armenii.

Rada Współpracy dokonała przeglądu niedawnych reform polityczno-społecznych w Armenii.  UE odnotowała postęp w ich realizacji, zachęciła jednak Armenię do przyspieszenia działań w konkretnych dziedzinach, zwłaszcza w zakresie demokracji, praworządności, walki z korupcją, praw człowieka, wolności podstawowych oraz reformy konstytucjonalnej i sądowniczej. Szczególnie podkreśliła, że potrzeba zreformować system wyborczy, zapewnić wolność mediom oraz dowartościować rolę społeczeństwa obywatelskiego.

Obie strony podsumowały też cykl wzajemnych konsultacji na temat potencjalnego zakresu przyszłych stosunków UE i Armenii i ich podstawy prawnej . Na spotkaniu zastanawiano się również, w jakich dziedzinach współpraca dwustronna byłaby zgodna z członkostwem Armenii w Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej i jaka mogłaby być podstawa prawna przyszłych wzajemnych stosunków umownych.

Rada Współpracy z zadowoleniem przyjęła szybki postęp w realizacji partnerstwa na rzecz mobilności. UE powtórzyła, że zdecydowanie zależy jej na zwiększeniu mobilności obywateli w bezpiecznych i dobrze zorganizowanych warunkach, co jest też jednym z głównych celów Partnerstwa Wschodniego. Obie strony odnotowały z zadowoleniem, że od ostatniego spotkania zdążyły wejść w życie umowy o ułatwieniach wizowych i readmisji oraz że na ogół są one dobrze wdrażane.

UE potwierdziła niezmienne poparcie dla wysiłków reformatorskich Armenii (m.in. we wdrażaniu umów o ułatwieniach wizowych i readmisji) i zachęciła ją do optymalnego wykorzystania pomocy, jaką otrzymuje w tym względzie od UE. W latach 2014–2017 pomoc ta wyniesie 140–170 mln EUR,

przeznaczonych głównie na rozwój sektora prywatnego, administracji publicznej i reformę sądownictwa.

UE i Armenia omówiły też działania podjęte przez ostatni rok w ramach Partnerstwa Wschodniego. Podkreśliły, jak ważne są skuteczne wspólne działania przed tegorocznym szczytem Partnerstwa Wschodniego zaplanowanym w Rydze, oraz przypomniały cele, instrumenty i działania wskazane w planie działania Partnerstwa Wschodniego.

Rada Współpracy przyjrzała się też sprawom regionalnym i perspektywom rozwiązania konfliktu w Górskim Karabachu. W tej ostatniej kwestii UE ponownie oświadczyła, że obecny stan jest nie do zaakceptowania i że priorytetem dla niej jest szybkie pokojowe uregulowanie sytuacji. Powtórzyła też, że jest chętna wesprzeć propokojowe działania i gotowa udzielić pomocy w odbudowie i rekultywacji regionów dotkniętych konfliktem, gdy tylko zostanie zawarty pokój. Obie strony ponownie wyraziły poparcie dla wysiłków współprzewodniczących Grupy Mińskiej działającej z ramienia OBWE. Odnosząc się od bezprecedensowych zeszłorocznych napięć, UE podkreśliła, że stan bezpieczeństwa na linii demarkacyjnej i na granicy armeńsko-azerbejdżańskiej wciąż budzi poważny niepokój. Wezwała obie strony do przestrzegania zawieszenia broni, do powściągliwości i do większych wysiłków pokojowych.

Unię reprezentowali Edgars Rinkēvičs – łotewski minister spraw zagranicznych, a zarazem obecny przewodniczący Rady Współpracy i szef unijnej delegacji z ramienia wysokiej przedstawiciel Frederiki Mogherini – oraz Johannes Hahn – komisarz ds. europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji rozszerzeniowych. Delegacji armeńskiej przewodził Edward Nalbandian – minister spraw zagranicznych Republiki Armenii.

Stosunki Syrii z Unią Europejską

Unia Europejska od dawna stara się nawiązywać bliższe stosunki z Damaszkiem. Podejmuje działania mające na celu nawiązanie współpracy politycznej oraz wzajemnych stosunków handlowych i inwestycyjnych, które byłyby korzystne dla obydwu stron. W związku z obecną niestabilną sytuacją wewnętrzną państwa, Unia Europejska chciałaby także udzielić pomocy w zakresie reform gospodarczych, społecznych i demokratycznych.

Od marca 2011 r., po gwałtownych represjach antyrządowych protestów w Syrii, Unia Europejska podjęła szereg środków ograniczających. Po pierwsze, nałożyła na Syrię embargo na broń i sprzęt, który mógł być wykorzystany do walk wewnętrznych. Embargo zostało nałożone także na import ropy naftowej z Syrii. Zakazano również dokonywania inwestycji w kluczowych sektorach syryjskiego przemysłu naftowego.

Pod koniec 2011 r. ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich Unii Europejskiej ogłosili nowy pakiet sankcji gospodarczych, który obejmował m.in. zakaz eksportu sprzętu i technologii z dziedziny przemysłu naftowego i gazowego, zakaz angażowania się w budowę nowych elektrowni na terenie Syrii, handel syryjskimi obligacjami oraz zakaz świadczenia usług ubezpieczeniowych. W lutym 2012 r. zamrożono aktywa syryjskiego banku centralnego, zakazano udziału w handlu złotem i innymi cennymi metalami, a także zablokowano lotniska UE dla syryjskich lotów towarowych. W maju 2013 r. embargo na broń zostało zniesione, ale wszystkie pozostałe ograniczenia ciągle pozostają w mocy. Po drugie, objęto zakazem wizowym i zamrożeniem aktywów 179 osób oraz 54 osoby prawne, które były powiązane ze stosowaniem represji.

W maju 2011 r. Rada do spraw zagranicznych ogłosiła zawieszenie dwustronnych programów współpracy (w ramach Europejskiej Polityki Sąsiedztwa) pomiędzy Unią Europejską a rządem syryjskim. Postanowiono również, że nie będą podejmowane żadne dalsze kroki w odniesieniu do umowy o stowarzyszeniu, która była negocjowana z Syrią. Poza tymi działaniami, Unia Europejska wielokrotnie wzywała do natychmiastowego zaprzestania wszelkiej przemocy oraz pogarszającego się konfliktu. Wyraziła także swoje obawy w związku z rozprzestrzenianiem się kryzysu syryjskiego na państwa ościenne. Kroki podejmowane przez Unię Europejską mają na celu osiągnięcie zmiany polityki rządu syryjskiego. Powinno to prowadzić do powstrzymania represji, niezwłocznej realizacji zapowiadanych reform i postępów w prowadzeniu prawdziwego i integracyjnego dialogu narodowego. Unia podjęła także działania z zakresu pomocy humanitarnej. Cały wkład unijnych funduszy opiewa na kwotę ponad biliona euro. Pieniądze te zostały przeznaczone głównie na doraźną pomoc medyczną, ochronę, wodę i żywność, schronienia oraz zapewnienie odpowiednich warunków sanitarnych i higienicznych.

W oświadczeniu Wysokiego Przedstawiciela Unii Europejskiej do Spraw Zagranicznych i Bezpieczeństwa z dnia 23 sierpnia 2013 r., Catherine Ashton ponowiła swoje obawy dotyczące sytuacji w Syrii i utrzymującej się tam przemocy .Podejście do sprawy Syrii jest bardzo zróżnicowane. Belgia, Włochy i Niemcy wykluczają swój udział w ewentualnej akcji zbrojnej bez podjęcia odpowiedniej rezolucji przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Z kolei Francja,

Stany Zjednoczone i Izrael wyraziły swoją gotowość do podjęcia działań. Natomiast jeśli chodzi o Polskę, to nie dawnoDonald Tusk nie poparł pomysłu interwencji w Syrii oraz stwierdził, że nie udzieli jej nawet politycznego wsparcia.

UE zaostrza sankcje wobec reżimu i jego zwolenników

Ponieważ sytuacja w Syrii wciąż się pogarsza, Rada zaostrzyła unijne sankcje wobec zwolenników reżimu syryjskiego.

7 osób i 6 podmiotów wspierających ten reżim i czerpiących z niego korzyści zostało objętych zakazem podróżowania i zamrożeniem aktywów. Tym samym liczba osób objętych unijnymi sankcjami za brutalne represje wobec syryjskiej ludności cywilnej wzrosła do 218, a liczba podmiotów do 69.

W grudniu 2014 r. Rada podkreśliła, że UE będzie nadal nakładała sankcje na reżim i jego zwolenników, a także egzekwowała je, dopóki represje nie ustaną. Unia stoi na stanowisku, że trwałe rozwiązanie konfliktu może przynieść jedynie prowadzący do przemian proces polityczny pod przewodnictwem Syrii i wciąż popiera dążenia, by osiągnąć ten cel.

Akty prawne, w tym pełne dane osób i podmiotów objętych sankcjami, są dostępne w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z 7 marca 2015 r.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Euroazjatycka_Unia_Gospodarczahttp://www.nowapolitologia.pl/politologia/stosunki-miedzynarodowe/stosunki-unii-europejskiej-z-republika-bialorusihttp://geopolityka.net/kazachstan-ue-element-wielkiej-gry/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Stosunki_Bia%C5%82orusi_z_Uni%C4%85_Europejsk%C4%85

http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eastern-partnership/armenia/http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/eastern-partnership/belarus/

http://www.consilium.europa.eu/pl/policies/sanctions/ukraine-crisis/

https://pl.wikipedia.org/wiki/Reakcje_mi%C4%99dzynarodowe_na_wojn%C4%99_domow%C4%85_w_Syrii