Unidades Didácticas Galego 25N 2015

UNIDADES DIDÁCTICAS2015

1STES INTERSINDICAL

25 de noviembre - Día Internacional Para La Eliminación de la Violencia Contra Las Mujeres

25 de Novembro 2015

Propostas DidácticasEducación Infantil, Primaria, E.S.O., Bacharelato e F.P.A.

STEs·INTERSINDICALOrganización de Mujeres

25 de novembro - Día Internacional para a Eliminación da Violencia Contra as Mulleres


2STES INTERSINDICAL

25 de novembro

Elaboración e Coordinación: Organización de Mulleres de STES-iOrganización de Mulleres da Confederación Intersindical Área de Publicacións da Confederación Intersindical

Deseño e maquetación:Mario Padilla. Área de Publicacións da Confederación Intersindical.

Edición e Distribución: Confederación Intersindical.C/ Carretas, 14, 7º F, 28012 MADRID.Tel.: 91 523 14 78. Fax: 91 532 22 80.Correos electrónico: o. [email protected] | [email protected]: www.stes.es

Colaboraron na elaboración destas propostas didácticas:Mª Mar Almeida, Azahara García García, Mª Luz González Rodríguez, Isabel Gon-

zález, Pilar López Gómez, Juana Navarro, Mavi Oliver, Pía Outeiriño, Ana Río y Sandra Serra Teruel.

Esta publicación ou calquera parte dela pódese reproducir e distribuír libremente, aínda que nos gustaría que nos citásedes.



3STES INTERSINDICAL

índice

Xustificación e obxectivosEducación Infantil Seguimos en loita contra as

violencias machistasEducación Primaria. Primeiro

Ciclo (1º a 3º) Pequenas e grandesEducación Primaria. Segundo

Ciclo (4º a 6º) A miña mochila violeta

Educación Secundaria. Texto introdutorioEducación Secundaria. 1º ESOEducación Secundaria. 2º ESOEducación Secundaria. 3º ESOEducación Secundaria. 4º ESO

Páx. 5

Páx. 8

Páx. 10

Páx. 10

Páx. 13Páx. 14Páx. 17Páx. 19Páx. 22

Bacharelato

FP e FPA. Formación de Per-soas Adultas

Páx. 23

Páx. 25

material complementarioLibrosPelículas e documentaisManifesto 25 Novembro

Páx. 29Páx. 29Páx. 31

STEs INTERSINDICAL

25 de Novembro 2015Propostas DidácticasEducación Infantil, Primaria, E.S.O., Bacharelato e F.P.A.

Organización de Mulleres



4STES INTERSINDICAL

25 de novembro

Seguimos en loita contra as violencias machistas


5STES INTERSINDICAL


Xustificación:A Organización de Mulleres da Confederación Intersindical, outro 25 de novembro máis, Día

Internacional para a Eliminación da Violencia Contra as Mulleres, fai un chamamento a todos os axentes da comunidade educativa invocando a transcendencia e potencialidade que a educa-ción encerra para erradicar unha das maiores e máis perniciosas lacras en todas as partes do planeta: a violencia que se exerce cara ás mulleres. Unha violencia que se produce en todos os ámbitos da sociedade. De xeito explícito a través dos malos tratos, os feminicidios, a explota-ción e tráfico con fins sexuais, nos conflitos armados ou no acoso sexual; e de xeito simbólico a través dos medios de comunicación, a violencia desculpada nas tradicións culturais e relixiosas ou a violencia institucional tolerada e silenciada.

Con esta finalidade dirixímonos a vós, alumnado, profesionais da docencia e da orientación nos centros, e ofrecémosvos esta nova contribución a esta tarefa educativa mediante esta pro-posta didáctica, con actividades para traballar na aula estruturadas por ciclos: infantil, primaria, secundaria, bacharelato e educación para persoas adultas.

Con estes materiais pretendemos contribuír a configurar un curriculum non sexista, onde se supere a histórica invisibilidade das mulleres e onde se ensine e se aprenda a construír a igual-dade entre mulleres e homes. Queremos achegar materiais e estratexias que permitan detectar e combater situacións e condutas que levan á violencia contra as mulleres; materiais e estra-texias que fomenten, ao mesmo tempo, cambios cognitivos, emocionais e actitudinais que nos fagan quen de construír unha convivencia entre todas as persoas rexida polos principios de xustiza social, equidade e igualdade. Concienciémonos e eduquemos as nosas mozas e mozos para iso. ¡Seguimos en loita contra as violencias machistas!

Contidos:• Formasdeviolenciacontraasmulleres.• Roleseestereotipossociaisquecontribúenáviolenciacontraasmulleres.• Novastecnoloxíaseredessociaiscomoinstrumentosparaexercerviolenciacontraasmulle-

res. • Violenciasimbólica:ospadrónsdebelezafeminina,apublicidadeeosmediosdecomunica-

ción.• Prevencióndeviolenciadexéneroatravésdaeducaciónenigualdade.• Consecuenciasdadesigualdadedexéneronanosasociedade.• Linguaxesexista.• Micromachismos:asutilezadasnovasformasdeviolencia.

Obxectivos:• Educarna igualdadecomoinstrumentoparaprevirtodotipodeviolenciacaraásmulleres,

potenciando actitudes de respecto cara ao feminino.• Definir,visualizareidentificartodasasformasdeviolenciaqueseexercensobreas

nenas e mulleres.• Desenvolverunespíritocríticodiantedoscostumes,crenzaseprácticas

sociais lexitimadas pero que implican violencia contra as mulleres.• Dotardeestratexiasquepermitandetectarasactitudesviolentaseos

nesgos sexistas cara ás mulleres nas contornas máis próximas (fami-lia, amizades, traballo, centros educativos…)



6STES INTERSINDICAL

25 de novembro


• Reflexionarcriticamentesobretodosaquelesmitosqueminimizanoproblemada violencia de xénero (superioridade “natural” do home, “o amor pódeo todo”, compatibilidade entre amor e maltrato, o amor require entrega total e perda de inti-midade, o amor é posesión e exclusividade, etc…).

• Reflexionar sobreadesigualdadeedisimetría entre sexosnoámbito social, laboral eeconómico como causa da violencia de xénero.

• Coñecerosmecanismoseprotocolosdeactuacióndiantedaviolenciamachista.• Detectara linguaxesexistamáisagresivanosmediosdecomunicación, librosde texto,música,arte,etc.,edesenvolverestratexiasdedeconstrucióndesetipodelinguaxe.

• Detectaraviolenciasimbólicaqueseexercesocialmentecontraasmulleresedesenvolverunha actitude de rexeitamento fronte a ela.

• Reflexionarsobreasnovasformasdeviolenciacaraásmulleresatravésdasredessociais.• Recoñeceraviolenciadexénerocomounproblemasocialquenosafectaatodasetodos

e desenvolver actitudes de loita activa contra esa violencia.• Adquirirunhaimaxeaxustadadecadaquen,cofinúltimodemanterunhaautoestimaaxei-

tada.• Concienciaroalumnadoparacompartireasumirresponsabilidades,familiaresesociais,

de forma conxunta e evitando estereotipos sexistas..

Competencias básicas:1. Competencia en comunicación lingüística

- Usar a linguaxe para a igualdade e a construción de relacións iguais entre homes e mu-lleres.

- Analizar os actos comunicativos que implican invisibilización ou violencia cara ás mulle-res.

2. Competencia matemática: -Realizarexerciciosnosque,medianteocálculodesalarios,porcentaxesderepresentati-

vidadefeminina,cuposecotasdepoder,sepoñendemanifestoasdisimetríassociaiselaborais existentes actualmente entre mulleres e homes.

3. Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico:•Solicitarinformaciónsobredistintosaspectosdavidacotiá,tantoendocumentosimpre-

sos como on-line, onde se revele unha realidade incontestábel como é a permanencia de relacións de desigualdade entre homes e mulleres, así como un trato discriminatorio nos planos laboral, social, económico, etc.

•Reflexionareelaborarpropostasdeintervenciónparaerradicaresasdesigualdades.4. Tratamento da información e competencia dixital -Elaborarfichas,cartaces,vídeos,gravaciónsmusicais,Power-Pointsfacendousores-

ponsábel das novas tecnoloxías, a partir da procura e selección de información por medio de internet.

5. Competencia social e cidadá: •Relacionarsecoasdemaispersoaspararesolverconflitosdeformapacífica.•Valorarerespectarasachegasdasmulleresásociedade.6. Competencia cultural e artística:- Analizar o uso da imaxe das mulleres en reproducións artísticas, cine, textos literarios, pezasmusicais, etc., co fin de poñer en contacto oalumnado con ese patrimonio cultural e permitirlle que detecte os nes-gos sexistas que as diversas manifestacións dese patrimonio poidan conter.7. Competencia para aprender a aprender:


7STES INTERSINDICAL


- Desenvolver a capacidade de aprender por si mesmos e por si mesmas, a través do traballo en equipo entre iguais, a investigación e a observación da realidade cotiá.

8. Autonomía e iniciativa persoal: -Fomentaraautoestima,dignificareapreciarofemininoparaasíromperestereotipossexistasefavoreceraautonomíadaspersoasparatomarenassúaspropiasdecisións.

Metodoloxía: Ao longo da Unidade Didáctica utilizaremos unha metodoloxía activa e participativa que propicie no noso alum-

nado,porunhabanda,cambiosnasactitudesindividuais,nosseuscoñecementosenassúashabilidadesparaeliminar as ideas erróneas que están presentes no fenómeno da violencia de xénero, e, por outra banda, que o capaciteconestratexiasparadetectarerecoñecerasdistintasformasdeviolenciacaraásmullereseosposíbeiscasos de maltrato que atopen ao seu redor.

Así pois, a presente Unidade Didáctica fai uso de técnicas que promovan o cambio nas ideas previas do alum-nado, a través da contrastación con todo tipo de fontes documentais, escritas, visuais, musicais, etc., así como coa opinión dos seus iguais, sendo esta técnica, sobre todo na educación secundaria, unha das máis eficaces para afianzar o proceso de ensino-aprendizaxe, dada a elevada receptividade a ser educados/as polos/as seus iguais.

Entre as técnicas utilizadas destacamos os grupos de discusión, os xogos, o role play, a escrita creativa, a análi-sededocumentos,películasecanciónse,porúltimo,odebategrupal.

As actividades que elaboramos traballaranse unhas de xeito individual, buscando a reflexión persoal, e outras de xeito cooperativo, propiciando a participación e o debate de alumnas e alumnos. En ambos casos tratarase sem-pre de potenciar a sensibilización perante este importante problema e a concienciación para unha participación activanasúaerradicación.

Criterios de avaliación:A proposta que presentamos non corresponde cunha unidade didáctica ao uso, e, xa que logo, non pretendemos unhaavaliacióndisciplinadadamesma.Noentanto,concluiríamosconéxitoosnososobxectivosseaofinalizaro alumnado:

-Amosaactitudesderespectocaraásdemaispersoassenningúntipodediscriminaciónporrazóndexénero.-Recoñeceediferenciaasdistintasformasdeviolenciacaraásmulleresenenasnasúacontornapróxima.-Amosaunhaactitudecríticadiantedeacciónsoufenómenosquesupoñendiscriminaciónouviolenciacaraás

mulleres nos costumes, crenzas e prácticas sociais habituais.-Coñeceeutilizaestratexiasparadetectareerradicaractitudesviolentasemachistasnascontornasmáispróxi-

mas (familia, amizades, traballo, centros educativos...).- Detecta e amosa rexeitamento cara a aqueles mitos que minimizan o problema da violencia de xénero (superio-

ridade “natural” do home, “o amor pódeo todo”, compatibilidade entre amor e maltrato, o amor require entrega total e perda de intimidade, o amor é posesión e exclusividade, etc…).

- Identifica as desigualdades entre sexos no ámbito social, laboral e económico como causa da violencia de xé-nero.

-Coñeceesabepoñerenprácticaosmecanismoseprotocolosdedenunciadasactitudesviolentascaraásmu-lleres.

- Detecta usos sexistas da linguaxe en distintos medios e utiliza estratexias para corrixilos.- É capaz de detectar as distintas manifestacións de violencia simbólica cara ás mulleres, e mostra

rexeitamento fronte a elas.-Consideraaviolenciadexénerocomounproblemaeimplícaseactivamentenasúaelimina-

ción.-Adquireunhaimaxeaxustadaásúapropiaexistencia,peroenigualdadecoadoutrasper-

soas.- Comparte e asume a corresponsabilidade, evitando estereotipos sexistas.



8STES INTERSINDICAL

25 de novembro


Educación InfantilSeguimos en loita contra as violencias machistas

ObxectivosCompetencias básicas

Xustificación

Xerais da etapa:a) Descubrir e construír, a través da acción, o coñecementodoseupropiocorpoeodou-tras persoas.

b) Actuar con seguridade e aprender a res-pectar as diferenzas.

c) Construír unha imaxe axustada de si mesmo/a e desenvolver as capacidades/habilidades afectivas.

d) Estabelecer relacións positivas cos/as iguais e coas persoas adultas; adquirir as pautas elementais de convivencia e relación social; regular a conduta, así como exercitarse na resolución pacífica de conflitos.

Xerais de área:1. Utilizar a linguaxe oral para expresar sen-

timentos, desexos e ideas, e valorar o seu uso como ferramenta de relación coas demais persoas, de regulación da convivencia e como instrumento de aprendizaxe.

2. Iniciarse nos usos sociais da lectura e a escrita, explorando o seu funcionamento e valorándoas como instrumentos de comuni-cación, información e goce.

• Competenciaencomunicaciónlingüística.• Competenciadixital.• Competenciasocial.• Competenciaculturaleartística.• Competenciaparaaprenderaaprender.• Competenciaemocional.

Confeccionamos estas actividades atendendo á importancia que ten a Educación Infantil para unha educación en igualdade de condicións para todas as persoas.Nestecaso,centrámonosnanondiscrimi-nación por diferenzas de xénero, que aínda non están resoltas de xeito axeitado tanto a nivel pedagóxico como educativo, así como na educación para o des-envolvemento de ideas e prácticas proporcionadas para todas as persoas - dada a diversidade das aulas

Metodoloxicamente, trátase de potenciar o descubri-mento guiado; o traballo, tanto individual como grupal (en pequeno e gran grupo); a ensinanza recíproca e a resolución de problemas que poidan suscitarse durante a realización das actividades.

A organización das mesmas debe ser flexíbel e adaptada aos diferentes ritmos e estilos de aprendizaxe, sobre todo paraquetodasasnenasenenosteñanasmesmasopor-

tunidades por medio dunha atención personalizadaeaxustadaássúasnecesidades. Apóstase por unha metodoloxía fundamentalmente activa, flexíbel, dinámica, aberta e participativa, de maneira que as actividades formuladas tratan de ser construtivas e están baseadas no xogo, na manipulación e na experimentación como sustentos primordiais.

Metodoloxía

-,senqueasmesmassupoñanqueungrupodominesobreoutro.Procuramosunsistemaquerepresenteeconstrúaarealidadeeducativa,quedebesersome-tida a un proceso de reconstrución ou transformación social a través dunha educación que aposte pola igualdade de xénero dende unha visión e tratamento multidisciplinar.


9STES INTERSINDICAL


Educación InfantilSeguimos en loita contra as violencias machistas

Os recursos utilizados divídense en 2 tipos:Materiais inventariábeis, proxector, encerado tradicional e dixital, ordenador e armario de materiais.Materiais funxíbeis: cartolinas, papel Din A4, pegamento, tesoiras, rotuladores, lápis, lápis e ceras

de cores, caixas de cartón, cazos de plástico, maleta de tea, cordas e papel de diferentes texturas (celofán, seda, charol...)

Recursos

Actividades

1.-Reuniroalumnadoenasembleaparatratarotemadaviolenciadesdedistintaspers-pectivas: -Queéviolencia?Preguntamose,apartirdasrespostas,comentamosseservio-

lento ou violenta é malo ou bo. - Como se pode facer dano? Só pegando ou hai outras maneiras?

Unha vez oídas as respostas, chegamos á conclusión de que facer dano é malo e que non debemos facelo de ningunha das maneiras. A partir de aquí comentaremos que o 25Nhaiqueteloencontaporquemoitasmulleresenenassonmaltratadase,mesmonalgúnscasos,asasinadas.

2.-Poñernoenceradodixitalfotosdemullerestristesealegres.Analizarcomonosgus-tanmáis, identificar as tristeseasalegres.Comentar seasmulleresdasúacasaestán tristes ou alegres.

3.- Debuxar mulleres con caras tristes ou alegres e explicar quen son e por que se ex-presan así.

4.-Realizarunhaexposicióncosdebuxosfeitosbaixounlemaqueacordaremosentretodos e todas, consensuadamente (por exemplo: “Mellor contentas”, “Así están as mulleresdamiñavida”,etc.).

5.-Repartiremos,porgrupos,fotosecartacesdaMarchado7Nimpresospreviamenteecortadosenanacos(acantidadedeanacosdependerádonivel).Pedirémosllesqueconstrúanaimaxedoquebracabezasedeterminen,nogrupo,aquiloquerepresenta.

En gran grupo, comentaremos o que lle parece a cada grupo o que representa o que-bracabezaseinsistiremosnaideadequeaspersoasnondebensaírárúaparaloitarun día, que hai que loitar todos os días contra as violencias machistas (explicar bre-vemente que son).

6.- Comentamos e cantamos a canción de Andaluna e Samir “Violencia entre iguais”.7-Convidaremosasfamiliasaoactododíadasapertas.Aoritmodamúsica iremos

abrazando a quen se atope connosco de fronte.



10STES INTERSINDICAL

25 de novembro


Educación Primaria Primeiro CicloPequenas e Grandes Recomendada para 1o a 3o

Materiais

Materiais

Metodoloxía

ContosdacolecciónPequena&Grande.Internet.Materialfunxible

Leremososcontossobreestastresmulleres:CocoChanel,AndreyHepburneFridaKahlo.Unhavezlidos, o alumnado buscará por internet información e imaxes de cada unha delas, e, a seguir, elaborarán unha colaxe sobre unha desas tres mulleres.

Unha vez que lemos sobre estas tres mulleres, cada neno ou nena elixirá unha delas e explicarálles aoscompañeiros/asenvozaltaenqueconsisteotraballodecadaunha(deseñadora,actriz,pintora).

Educación Primaria Segundo CicloA miña mochila violeta Recomendada para 4o a 6o

Material funxible, tea, rotuladores de cores

Activa, con agrupamentos flexíbeis para facilitar a participación do alumnado no des-envolvemento das actividades, fomentando a intervención de todas e todos e facilitan-do aprendizaxes significativas.

XustificaciónConestasactividadespretendemosqueosnenoseasnenasnonmanteñanosestereotipos

establecidos e traballar a igualdade real entre homes e mulleres.




Actividades

Loitas das mulleres

Lecturadasseguintes25 leccións de feminismo para os meus fillos (extracto): Fuente:http://www.huffingtonpost.es/christine-organ/25-lecciones-feministas_b_6056940.html. Christine Organ Das seguintes frases o profesorado elixirá aquelas que considere oportunas segundo o nivel do alumna-

do:

1.Feminismononsignificafeminino.Significaigualdade.2. Ser un mozo non significa que non poidas ser feminista. 3.Nonpasanadaporchorar.Pero,comocoasdemaisexpresiónsdaemoción,haiquetercoidadoe

facelo de forma responsábel e respectuosa.4.Facédevosamigosdasmozas.5. Ás mozas pódenlles gustar os camións, os superheroes e “A guerra das galaxias”, do mesmo xeito

que aos mozos pódenlles gustar as princesas, as festas de té e “O meu pequeno poni”.6.Asexpresións“comaunhome”ou“comaunhamoza”nonteñenningúnsignificadoreal.Ignorádeas.7.Sedefortesesensíbeis;nonsoncousasincompatíbeis.8.Suxeitadeaportaabertaásmulleres.Eaoshomes.Nonporquesexaunhatradiciónsexista;simple-

mentecomosignodeamabilidadeeeducación.Trátasedeterbosmodais.Polomesmomotivo,haiquecolocar a cadeira cando un se levanta e baixar a tapa do váter.9.Unhamozapodeserguapa,atractiva,monaesexi,peroaverdadeiraBELEZAprocededointerior.10.Rodeádevosdexentequevosconvideadaromellordevósmesmos/as.Sedecautelosos/ascoa

xente que queira cambiarvos.11. Un mesmo traballo merece un mesmo salario; un mesmo salario require un mesmo traballo. Así de

simple.12.Oteusexonontedefine.Ninoteutraballo,oteucocheouatúacontabancaria.Sedeamábeisse

valentes, sede bos/boas amigos/as, esforzádevos e tratade a todos con respecto. Estas son as calidades que vos definirán.13.Haimoitasformasdemanterunhafamiliaademaisdeeconomicamente.14. Aínda que a maioría dos anuncios e case todos os programas de televisión envíen

mensaxes que digan o contrario, os homes son capaces de facer a cama e a coada, de cambiar cueiros e de ocuparse doutras tarefas do fogar e da crianza dos fillos.

O alumnado fará unha mochila violeta, con tea morada e escribindo sobre ela “AmiñamochilaVioleta”

Aolongodetressemanaspreviasao25N,realizaremosactividadessobrea

violencia cara ás mulleres, charlas de persoas especializadas, coloquios, expo-siciónsdefotos,enquisas,talleresdecorresponsabilidade.Neseperíodo,cadanenaecadanenogardaránnamochilaalgúnobxectooutextoqueosimpresio-nase ou lles supuxese unha nova aprendizaxe.Duranteaúltimasemana,cadaalumno/apresentarádiantedassúascom-

pañeiras/ososobxectosoutextosqueescolleueexplicaráosporquésdesaelección e o sentido que ten.




25 de novembro


15.Nonteñadesmedoapedirperdón.Nonindicadebilidade,senóncoraxe,valentíaeforza.16.Nuncadeadesporfeitoosvososprivilexios,xasexaneconómicos,educativos,raciais

ou culturais; e seguide loitando polos dereitos daqueles que non gozan dos mesmos.17.Tedesensibilidade,empatíaecompaixón.18.Podehaberdiferenzasentresexos;domesmoxeitoquehaidiferenzasentretodoo

mundo.Istoéalgobo.Tentadenonxeneralizar.Enonteñadesmedoásdiferenzas;celebrá-deas.19.Lembradeestasleccións,nonnecesariamenteporqueunhapersoaougrupodeper-

soas necesite protección ou tratamento especial; simplemente porque son imprescindibeis paraaxustiza,aigualdadeeorespecto.Agardoquepoidancambiaromundo.Pasiñoapasiño.

Engruposdedúaspersoaselixirándúasdasfrasesqueaquísetranscribenedebateránsobreelas.Primeiroentreeles/aselogoodebaterealizaraseentreogrupoclase.




Educación SecundariaA VIOLENCIA DE XÉNERO COMO ALGO ESTRUTURAL

Cando oímos nos medios de comunicación o termo “violencia de xénero” a primeira idea que nos vén á ca-beza é a dunha muller morta a mans do seu esposo (ou do seu ex-, na maioría dos casos, xa que unha vez que a muller se atreveu a abandonalo é cando el, atacado pola súapropiaira,decidematala).Enconcreto,pensamosnas750mortasnaúltimadécadanoEstadoespañol,ounos600.000casosdemaltratoqueseproducencadaano (dos cales, só unha cuarta parte son denunciados).

Realmenteestascifrassonaterradoras,emáistendoen conta que estamos deixando fóra destas estatísticas os casos de violencia entre parellas homosexuais, de violencia noutro tipo de relacións (non ten por que ser unha relación amorosa) ou os casos de prostitutas mal-tratadas por clientes. Toda agresión contra unha muller, sexaenmansdasúaparellaoudoutrapersoaquesesente superior a esta, debería incluírse e denunciarse como un caso de violencia de xénero.

Pero, por suposto, non podemos limitarnos a falarde violencia de xénero só nos casos nos que é visíbel a agresión - ben a través dun asasinato, ben a través de feridas físicas ou psíquicas-, senón que debemos entender que vivimos nunha sociedade na que a vio-lencia é sistémica, e está tan integrada nos nosos actos cotiáns que, a maioría das veces, pasa desapercibida. O primeiro en falar deste tipo de violencia, a “violencia simbólica”,foioteóricofrancésPierreBordieu,referín-dose a un grupo de significados impostos como válidos e lexitimados pola cultura patriarcal, que parten da su-premacíaedominaciónmasculinae,xaquelogo,teñenestreita relación co poder e coa autoridade.

O poder outorgado aos “dominantes” é a base da violencia simbólica, que leva aos propios dominados a exercer sobre si mesmos as relacións de dominación. O que asegura a existencia desas relacións de domina-ción é que os dominados as ignoran como tales.

Mais... que exemplos concretos podemos considerar “violencia simbólica”? Como afirma a directora da Edi-torialdaMullerdaFederacióndeMujeresCubanas,Isa-belMoyaRichard,exérceseviolenciasimbólicacaraásmulleres desde a publicidade que as usa como obxecto sexual, as noticias que as reducen a vítimas ou as igno-ran, os titulares sensacionalistas que fan do terrorismo

machista un espectáculo. Exércese violencia simbólica cando as mulleres do sur son tratadas con enfoques folcloristas ou xenófobos; cando se culpabiliza o amor entre mulleres; cando se confinan os chamados “asun-tos de mulleres” só a determinadas seccións de xornais, programas ou noticiarios; cando a letra dunha canción grita aos catro ventos que a “castiguen”; cando a pro-tagonista dunha serie para adolescentes só vive para o seu “físico perfecto” e vémola multiplicada en bonecas, camisetas e vasos desbotábeis...

Podemos cualificar como violencia simbólica esesprogramas televisivos onde se invita á muller que é obxecto de violencia para facer con ela un espectáculo “da vida real”, ou eses faladoiros frívolos nos que para asumir un discurso “politicamente correcto” se tratan asuntos de especial interese para as mulleres, mais non estánassúasvoceseopinións,ninasdasorganiza-cións da sociedade e/ou das académicas/os que inves-tigaron con rigor esa problemática.

Atopámonos diante de violencia simbólica cando ob-servamos nun libro de texto da escola que se silencia o papel da muller ao longo da historia, que non se men-cionan nin citan obras literarias escritas por mulleres, ou que, de facelo, se confinan as escritoras nun capítulo á parte, baixo rótulos como os de “literatura feminina”.

A violencia simbólica, como calquera das outras for-mas en que se expresa a violencia de xénero contra as mulleres, é un xeito de exercer o control, pero o que a particularizaéofeitodequecontribúedexeitodecisivoa “naturalizar” a subordinación. É un recurso que lexiti-ma socialmente a supervivencia de relacións xerárqui-cas de poder que potencian o considerado masculino. É dicir,contribúeareproducirascausasdaviolenciama-chistacaraásmullereseasnenas.Nondeixamarcasvisíbeis,peroassúaspegadasmultiplícansenaculturae impactan en toda a sociedade.

Por iso,queremosquesedenuncie todotipo de violencia cara ás mulleres; os golpes, os asasinatos e as violacións non son máis que o reflexo máis vi-síbel e máis cruel de todo un sis-temaaoquehaiquepoñerfreo.

Texto introdutorio

para o profesorado




25 de novembro


OBXECTIVOS• Detectaraviolenciasimbólicaqueseexercesocialmentecontraasmulleres,edesenvol-

ver unha actitude de rexeitamento fronte a ela. • Reflexionarsobreasnovasformasdeviolenciacaraásmulleresatravésdasredesso-

ciais.

MATERIAIS• Computadoresconconexiónainternet• Bolígrafosecadernos.

METODOLOXÍA.Traballarase en grupos de 3 ou 4 persoas, para fomentar o debate. Cada grupo elixirá unha

portavocíaparapoñerencomúneexpoñeratodaaclaseasconclusiónsaquechegouogrupo, tratando de recoller tamén as discrepancias que puidese haber no seu seo. Dúassesiónsdeunhahoradeduración.

1o E.S.O

Actividade 1. Que é a cousificación da muller?

1.Procuradenodicionarioapalabra“cousificar”.2.Ascousasserven,comosabemos,paraserusadas,ascousasnonteñenactividadeninvidapropia.Compara as seguintes imaxes e identifica cales se achegan máis á cousificación, é dicir, onde estas mulleres ounenasteñenunpapelpasivoesóservenparamostrarasúabeleza.

1 2

3 4

5

6

Definición de cousificar:

1. Converter algo en cousa.

2. Reducir á condición de cousa aquilo que non o é.

3.Cales das situacións da acti-vidade anterior vos parecen máis divertidas? En cales te sentirías máis cómodo/a? En pequenos grupos, reflexiona-de sobre a cousificación das mulleres e súa posíbel rela-ción coa violencia machista.




Actividade 2. O poder de saber valorarnos. A autoestima

1. Seguramente escoitarías moitas veces a palabra autoestima. Que significa para ti ter a autoestima alta? Como afecta a autoestima cando nos relacionamos co resto da xente?Paraseguirentendendoesteconceptovexamosunfragmentodapelícula“Asmulleresdeverdade

teñencurvas”.Carmen e Ana son nai e filla. Entre elas existe unha relación especial

queinflúedirectamenteenambas,peroAnaestáacambiareama-durar. Todos necesitamos establecer vínculos afectivos con outras persoas e desenvolvemos actitudes e condutas, de identificación, de oposición e exploración como fonte de aprendizaxe. A autoestima non é senón o valor que nos damos a nós mesmos, o “como me vexo?“,o“comomevaloroeumesmo?”,“queimaxeteñodemin?”Peroarespostanonapodemosdarsós,deformaillada,porquevivimos con outras persoas e dependemos de como nos ven e como nos valoran os demais. Ana non se deixa influír demasiado pola visión quetendelaasúanai,imoscomprobalo.

2. Despois de ver a escena, credes que é unha conversa típica de mozas? Se é así, por que os mozos se pre-ocupan menos do seu físico? É moi importante o físico entre as vosas amizades? É máis importante que ter inquietudes?3.ComoAnaeasúanaidiscutentanto,mesturáronseasfrasesdeambas;separádeascolocandoonúmero

correspondente baixo a foto.1. Tes que fregar os cacharros2. Comeu a torta antes da voda3. Unha muller pensa, ten ideas, cerebro4.Unhanaisabecaléohomeparaasúafilla5.Vallomáisqueoqueteñoentreaspernas6.Hoxeendíaasmozascrensemoilistas,asíacaban:“panzonas”7.Oshomesquérenasvirxes8.Pensasquesonuncanquenonvalemáisqueparatraballar9.Somosmulleres,todastemosomesmo10.Queresabandonaroavó?11.Gústamecomoson12.Nonesfea...seadelgazases...

…........................................... …........................................... …........................................... …........................................... …........................................... …...........................................

O filme pódese atopar na seguinte ligazón:https://www.youtube.com/watch?v=H-YEUBQ-fQE

Observaaescenadominuto65aominuto69(1:05a1:09)




25 de novembro


3. A maior parte das frases de Carmen pretenden chantaxear emocionalmente a Ana ou están relacionadas con tópicosecostumes.Clasifícaasnasseguintescolumnas(poidaquealgunhasseatopennasdúascolumnasouen ningunha)

Chantaxe emocional Tópicos e costumes

1. Cal é o modelo e o canon de beleza occidental? Afecta de igual maneira ás mulleres e aos homes? Coidades que a publicidade ten que ver con isto?

2.Agorabuscadeanunciosquevaiandestinadosaunpúblicofeminino.Calessonosprodutosmáisanunciados?Facedeomesmocosdestinadosaunpúblicomasculino.Enchedeatáboaediscutidesobreiso.

3. Cales dos anuncios que atopaches poden considerarse machistas? As seguintes indicacións pódenche axudar a determinalo.

Un anuncio pódese considerar machista se:• Creamodelosqueconsolidenrolesdexénerotradicionais:Mullerencasa,homeaotraballo.• Amosaunhaimaxedamullerasociadaaunsestándaresdebelezapoucoreais:altas,guapasedelgadas.• Representaimaxesdecontroledominacióndohomesobreamuller,xasexafísica,psíquicaoulaboralmen-

te, situando á muller en posición de inferioridade.• Exclúeasmulleresdosespazosdetomadedecisiónsimportantes.• Centranamullerosprodutosrelacionadoscoalimpezadofogar.• Presentaamullercomoobxectosexualeutilizaoseucorpocomoreclamodeobxectoseprodutosdirixidos

a homes.

Actividade 3. Os medios de comunicación e o aspecto físico

Produtos anunciados Anuncios destinados a homes Anuncios destinados a mulleres




2o E.S.O

MATERIAL:- CDdePasiónVega“Banderasdenadie”(2003)ondeseinclúeotema“Maríasebebelascalles”eun

reprodutor de CDs. Ou ter acceso a internet e escoitar a canción a través dos altofalantes do compu-tador.

- Cuestionario para traballar sobre a canción (Anexo 1)- Material da aula: encerado, xiz ou rotulador...- Material do alumnado: caderno, bolígrafos…

METODOLOXÍA:- Dinámica e participativa.- O grupo/clase escoitará a canción do CD ou ben através da seguinte ligazón: https://www.youtube.com/watch?v=FCGSFlY8IQ4

-Nestaoutraligazónatópasealetrade“Maríasebebelascalles”dePASIÓNVEGA:http://www.quedeletras.com/letra-maria-se-bebe-las-calles/pasion-vega/40565.html

- Acto seguido, crearanse pequenos grupos de cinco ou seis persoas onde comentarán que lles pare-ceuacanciónecaléasúatemáticaprincipal.A/odocenteapuntaránoenceradootemaprincipalqueacordase cada grupo e observaranse as coincidencias.

- Contestar as preguntas do cuestionario adxunto (Anexo 1)- E para rematar, xerarase un debate sobre a temática suscitada pola canción e o cuestionario sobre a

violencia de xénero, o mito do amor romántico, a figura do príncipe azul, os roles de xénero…

PERIODIZACION:1 ou 2 sesións.




25 de novembro


ANEXO 1

1.- Despois de escoitar a canción, contesta as se-guintes preguntas: -CresqueMaríaéfeliz?Porque?Respostalibre -Maríasofremalostratosporpartedasúa

parella; busca a frase ou as frases da can-ción que reflitan esta situación:

“Recuerdalaprimeravezqueéllejuróquefuesinquerer”

“María escapó de sus gritos”

-Haialguénquesexatestemuñadaagoníade María? Si

- Copia a frase da canción onde se fai refe-renciaástestemuñas:

“yenloshijosquevivieronprisionerosdesumiedo”

-Nacanciónapareceaexpresión,“Maríayotenecesito”. Quen credes que lle di iso a María? O home.

-Qúerearealmente?Respostalibre.- Que coidas que quere dicir a canción con “Se

bebe las calles María”? Respostalibre- Coidas que se pode equiparar á expresión

“Comerse o mundo”? Respostalibre.- Achega outras frases da canción que tamén

fagan referencia a este feito: Maríasefueunamañana/Maríasindecirnada/Maríaya

no tiene miedo / María empieza de nuevo.

2.- Todas e todos medramos coa idea do amor romántico: un día virá a muller ou o home ideal eviviremosfelicesparasempre.Peroenmoitoscasos,isononéasí,eapersoasoñada,enrea-lidade, non é tan perfecta. Apunta as frases da canción que fan referencia ao conto de fadas, á idea de amor romántico:

“María pensó que el amor era un mandamiento de dos y esperando elprimerbesosehaceviejaanteelespejo”

“Maríasoñabaconser laprincesade loscabellosdeoroy laboca

de fresa” 3.-Nanosasociedade estánmoi enraizadosos

roles de xénero (actitudes, capacidades, com-portamentos, papeis ou fun-

cións sociais, e limitacións di-ferenciadas entre as mulleres

e os homes). Na canción fanse referencias aroles de xénero, asociados culturalmente á mu-ller.Buscaeapuntanoteucadernoesasfrasesda canción:

“Ellanuncadicequeno,eslaesclavadesuseñorellasiempreloper-dona a sus pies sobre la lona, su patria es su casa su mundo la cocina y se le viene encima”

4.- Sabes que outros roles de xénero impón a so-ciedade aos homes? Enuméraos a continua-ción:- Os mozos non choran.-Osmozossonvalentes,nonteñenmedo.- Os mozos non limpan.-Oshomesteñenquemantereconomicamenteásmulleres.-Aoishomestenllesquegustaralgúndeporte.- Etc.

5.-Porquecresqueexistenos rolesdexénero?Todasasmulleresehomesquecoñecescúm-prenos?Porexemplo,todasasmulleresqueco-ñecessonamasdecasaeoshomestraballanfóradofogar?Podenasmulleresfacercousasconsideradas “de homes”, e poden os homes facer cousasconsideradas “demulleres”?Ra-zoaatúarespostaeponexemplos.

Respostalibre(aintencióndestapreguntaéquesexanconscien-tes de que só haberá igualdade na nosa sociedade cando rompan os roles de xénero establecidos e comprendan que homes e mu-lleres poden realizar as tarefas domésticas, o traballo, a práctica do deporte, en fin, calquera actividade, sen importar o seu sexo).

6.-Sabesqueexisteunnúmerodeteléfonocontraos malos tratos? Cal é? 016

7.-Que faríasse tedecatasesdequealguéndatúacontornaestáapadecermalostratos?Ra-zoaatúaresposta.Respostalibre.

8.- Coidas que na nosa sociedade hai igualdade entrehomesemulleres?Razoaatúaresposta.

Respostalibre

9.-Quepoderiamosfacerparafomentara igual-dadeenclaseenonosocentroeducativo?Ra-zoaatúaresposta.Respostalibre

10.-Coñecesoutrascanciónsquefalensobreosmalos tratos? Cítaas: Respostalibre

(Algunhasdelassonasseguintes:Beyoncé:“Seeuforaunrapaz””;AndyyLucas:“Yentuventana”;Bebe:“Ella”;Bebe:“Malo”…).




3o E.S.OA violencia de xénero e os medios de comunicación




25 de novembro


Introdución

Os medios de comunica-ciónteñenunhagrandecapa-cidade para influír na toma de conciencia da sociedade so-bre moitos aspectos que nos afectan e, entre eles, a violen-cia de xénero. Os medios de comunicación lograron que a violencia de xénero rompa a barreira do ámbito doméstico ou de parella e que se consi-dere un problema de carácter público.Esterecoñecementopor parte dos medios permi-tiu que a violencia contra as mulleres entrase a formar parte da axenda política de case todos os partidos e que serecoñezacomoundosmotivos máis destacados de preocupación social.

A pesar de todos estes recoñecementos,otrata-mento que os medios deron á violencia de xénero non sempre foi o máis axeitado, pois os medios loitan entre dous tipos de intereses en-frontados: tratar con respecto e seriedade a información que recolle feitos tan graves como a violencia de xénero fronte á necesidade empre-sarial de ofrecer un produto queopúblicoconsuma.




Traballar con grupos de 4 ou 5 alumnos e alumnas. En cada grupo, repártese a fotocopia na que se recollen titulares dalgunhas noticias e artigos de opinión que saíron na prensa periódi-casobreacuestióndaviolenciadexénero.Nomedio da clase colocaranse diferentes xornais e cada grupo elixirá un ou dous. Tamén se deberá contar con computadores e acceso a internet para buscar información.

Repárteseafotocopianaqueserecollenti-tulares dalgunhas novas e artigos de opinión queteñansaídonaprensaperiódicasobreaproblemáticas da violencia de xénero. Cada grupo elixe o titular da nova que máis cha-maseasúaatención.

Contrastade a forma de informar sobre estes feitos nos diferentes medios. o Haidiferenzana formade tratara infor-

mación? Como é tratada a mesma nova? Teñencaráctersensacionalista,salientana dor ou a violencia?

o Queimpactocredesqueteñenestasno-ticias nas persoas que as len? Convidan á reflexión, á implicación e á cooperación ou, pola contra, provocan rexeitamento, morbo ou medo?

o Explicade a intención comunicativa dos diferentes emisores da nova: informar, opinar ou entreter, determinando se a for-ma de expresarse é obxectiva ou subxec-tiva. Xustificade a resposta através de exemplos dos diferentes textos.

Elaborade unha nova propia seguindo estes pasos:Planificación:Recompilarinformaciónso-

bre a novas a través de diferentes fontes, como internet, prensa, etc.

o Organizar e elaborar: Inventar un titular e escribir unha entradiña e o corpo infor-mativo. Ter en conta que a nova debe dar resposta ás seis preguntas: Que sucedeu, a quen lle suceda, cando, onde, como e por que.

DESENVOLVEMENTO DA ACTIVIDADE

Seleccionade da fotocopia un artigo de opi-nión.

Extraede os diferentes argumentos aduci-dos polo autor ou autora do artigo elixido sobre as causas que provocan a violen-cia de xénero e explicade que solucións achega para combatela.

o Elaborade unha carta á dirección dun xor-nal na que reflexionedes sobre a violencia de xénero e a forma de combatela

. Buscadenovasnosxornais traídosaclasenas que se reflita algunha das formas de violencia que destacan as noticias, buscan-do aquelas nas que se amose, ademais, que existen grupos, persoas, movementos ou asociacións que colaboran na procura de solucións para erradicar a violencia de xéne-ro.

Como actividade final, farase unha posta en comúndasconclusiónsdosgruposapartirda nova e do artigo de opinión selecciona-do por cada grupo. Algunhas preguntas para guiaresapostaencomúnpoderíanseres-tas:o Porqueseproduceaviolenciacontraas

nenas e as mulleres? o Cando xorde a violencia de xénero? É ne-

cesario que exista un vínculo entre agre-sor e vítima? Como debemos reaccionar?

o É o mesmo a violencia física que a violen-ciapsicolóxica?Porqueconfrecuenciaapersoa que foi maltratada perdoa o agre-sor?

o Que situacións de violencia son as que voschamaronmáisaatención?Porque?

o Cales poderían ser as solucións?o Que vos aportou esta actividade?

Como ampliación da actividade, pódese re-comendar ao alumnado que vexan as no-vas de distintas canles de televisión durante unha semana e que recollan as relacio-nadas coa violencia de xénero por escrito, de forma breve.




25 de novembro


4o E.S.O NON SÓ DOEN OS GOLPESXustificación:

Trátase de ver unha serie de vídeos sobre un taller/monólogodePamelaPalenciano,unhamozaquefoimaltratada polo seu noivo desde os 12 aos 18 anos. O seu testemuño bota por terra osmitos do amorromántico e axuda a mozos e mozas a detectar os primeiros signos dos malos tratos.

Materiais-Conexión a Internet.h t t p s : / / w w w . y o u t u b e . c o m / w a t c h ? v = b H k i P U X _

oyM&list=PL4AB46D67B95D2EFA

Son unha serie de vídeos encadeados. Veremos dende oprimeiro,apartirdominuto2’50,ataocuarto,nominuto9’30.

-Papelebolígrafo.

Temporalización: Dúassesiónsde50minutos

Metodoloxía- Na primeira sesión contestaranse unhas preguntas

previas en gran grupo e veranse os vídeos mentres se contestan de maneira individual as preguntas pro-postas.

-Nasegundasesiónrealizaraseapostaencomúnenpequeno grupo (4-5 persoas que se xuntarán o máis libremente posíbel para que se poidan sentir cómo-das comentando). Exposición e comentario posterior con toda a clase das respostas obtidas. Ademais de que usen a palabra as persoas portavoces, reco-méndase deixar falar libremente tamén aos demais membros do grupo-clase, para favorecer a comuni-cación de experiencias vividas.

Actividades Preguntas previas:

- Se un mozo ten moitas noivas, que se di del? E se lle ocorre a unha moza?- Coidades que hai algún vídeo,canción, vídeo-xogo, filme ou serie que reflita

oclásicocontodopríncipeeaprincesa?Poñedeal-gúnsexemplosquevísedesultimamente.

- Coidades que a bulimia é unha enfermidade que lles ocorre máis ás mozas? Cal credes que pode ser a razón?

- Que son os malos tratos? Como e cando credes que comezan os malos tratos machistas nunha relación de parella? As mozas da vosa idade poden ser mal-tratadas? Coñecedes algunha que sexamaltratadapolo seu noivo? Que accións violentas cara ás mulle-res se poden dar en parellas novas?

-Asfamiliaseasamizadescoñecenestassituaciónsdemalostratos?Porque?Queopinan?

-Buscaosignificadodaexpresión“chantaxeemocio-nal”.

Preguntas:- Estás de acordo con que ás mulleres lles ensinan a es-perareaoshomesatomarainiciativa?Ponoexem-plo que sae no vídeo e outros que se che ocorran que o demostren.

- Se a algunha muller se lle ocorrese romper con este estereotipo, como as poden chegar a chamar?

- Sinala comportamentos específicos de mulleres e de homes que mostren que estamos educados/as de maneira diferente. Saen moitos no vídeo, pero pode-des engadir outros.

-EnumeraaschantaxesemocionaisqueonoivodePa-melallefaiparaconseguirisolaladasúacontornaeasí conseguir que só lle preste atención a el.

-SinalaquecousasvaideixandodefacerPamelaqueaxudan a que se vaia isolando cada vez máis e que todo o seu mundo se reduza ao seu noivo.

Acción:-Cadagrupo teráqueescribirun twitterquesexaun

pensamento, un meme, unha foto cun comentario, etc. que reflita unha forma sadeamor.Podeestardirixidoenxe-ral ou a unha persoa concreta, pero sen citala.Os twitts corrixiransee comentaranseen gran grupo e despois todas as per-soasdogrupoqueteñanredessociaissubiranos a facebook, twiter ou insta-gram como parte do traballo de clase.




BacharelatoObxectivos

Materiais

Competencias básicas

• Identificarviolenciascontraasmulleresnoutrospaísesdomundoeserasícapacesdereaccio-nar fronte a esas violencias.

• Contrastaraviolenciadalgúnspaísescoasviolenciasestruturaisedocotián,incidindonasres-postasparaqueoalumnadosexaconscientedassúasconsecuenciasesaibacomoreaccionarante elas.

• Fomentarogustopolocómicepolocinecomomediosdeexpresióndasvivenciasfemininas.• Analizarapresenzadasmulleresnomundodocine.

Ordenador, proxector, folios e bolígrafos.

•Competenciasocialecívica.•Competenciaparaaautonomíae iniciativa

persoal.•Competenciaencomunicaciónlingüística.•Competencianotratamentodainformación.•Competenciadixital.

MetodoloxíaA profesora ou profesor explicará ao grupo-clase que

van traballar sobre un cómic e sobre unha película ba-seada nese mesmo cómic. Desenvolverá brevemente o argumentodePersépole(haiversióngaleganocatálogodeRinoceronteEditora)eresumiráascircunstanciashistóricas e sociais en que a obra se desenvolve, ani-mandooalumnadoaleraobrapolasúapropiaconta.

A continuación, farase o visionado do filme, levarase a cabo un debate sobre o mesmo e realizaranse as activi-dadesescritasquesepropoñenacontinuación.

Criterios de avaliación• Éconscientedaviolenciacontraasmulleresqueexistenomundo.• Buscainformacióndexeitoautónomosobreotemaproposto.• Discriminaosestereotiposquesedanhabitualmentenocine.• Éconscientedasparticularidadesdosreximespolíticosdoutrospaíses.• Participaactivamentenosdebatespropostosenclase.




25 de novembro


ACTIVIDADE 1.

1. As e os alumnos deberán realizar un cartaz individual con frases que celebren a igual-dade entre homes e mulleres e en contra da violencia machista.a) Con ese cartaz deberán facerse unha foto individual ou en grupo. b) O día 25 de novembro realizarase unha foto con todo o alumnado e profesorado

nopatioportandoesescartacesebaixoolema:“OIES_________CONTRAAVIO-LENCIAMACHISTA”.

c) Os cartaces elaborados quedarán expostos no IES. Tamén se pode aproveitar para realizar fotografías e/ou collages que decoren o centro.

d) Esta actividade terá o seu reflexo no blog do IES e nas redes sociais.

2.Visionadodacurtametraxe: “Prevencióndaviolenciadexéneroentreamocidade”.Debate e análise.

https://www.youtube.com/watch?v=4maVL0Jyvr4




OBXECTIVO:Sensibilización contra as violencias machistas, axudar a evitalas e combatelas.

METODOLOXÍA Expor unha situación concreta para reflexionar sobre ela e introducir mediante

pequenas tarefas o xeito no que se poden detectar os malos tratos para denuncia-los publicamente.

Material-Curtametraxe‘Silencios’.PremiadanaIXedición2015doCertameInternacional

de curtas pola igualdade e presentada o 14 de outubro en Valencia. https://cortosilencios.wordpress.com https://www.youtube.com/watch?v=o0seLzZZ0X4

FP eFormación de Persoas Adultas

Introdución

A VIOLENCIA E O TESTEMUÑO SILENCIOSO

Unha das dificultades para atallar a violencia machista e as violencias en xeral son os silencios que se xeranarredordavítima.Osilenciodaspersoasquesontestemuñaspasivasdoinfernoqueaquelavive:asagresiónsfísicasepsicolóxicascaraaela.Próximasávítima,calanperanteabarbarie.Osmotivosparacalarenondesmascararoagresore/oudenunciarnapolicíaabranguendesdeapropiavergoña,polore-coñecementodaviolenciaporpartedunhapersoaqueémoipróxima,ataomedodiantedasameazasdoagresor e a paralización polo estupor.Nestecontexto,máisfrecuentedoqueimaxinamos,faisenecesariaasensibilizacióndetodosetodas.

Desta maneira, cando se dea a situación, as persoas que rodean a vítima poderán mediar, darlle apoio, denunciar, alertar...Enocasiónsheroeseheroínasintercedenenescenasviolentaspúblicas,perosonpoucofrecuentes.É

necesario que todos e todas sexamos heroes e heroínas e nos impliquemos na denuncia de calquera tipo de violencia, que eduquemos os nosos fillos e fillas, alumnado... que nos pronunciemos en calquera con-versa contra calquera manifestación do sistema patriarcal abusivo que quere someter baixo o xugo ma-chistaasiniciativasvitaisdetodamuller,assúasexpectativaslaboraisesociais,assúasemocións.




25 de novembro


ACTIVIDADES ANTES DO VISIONADO

•Aobservacióndovídeofarasetendoencontaaspreguntasanteriormenteformuladasparaestarprepara-das para as seguintes tarefas.

Choiva de ideas: trátase de imaxinar unha situación parecida á que observaremos no vídeo. Unha serie de preguntas axudarán a facerse unha idea:-Presenciachesnalgunhaocasiónunhaconversaviolentaentreunhomeeunhamuller?-Lembrasaescenadalgunhapelícula?- Que lle reprocha o home á muller? - Que tipo de menosprezo lle mostra? - Como transmite o home a violencia? - Como reacciona a muller? -Lembrasaintervenciónmediadoradunhaterceirapersoa?-Comotesentiríastisetevisesenvoltanunhasituaciónparecidacomovítimaoucomotestemuña?- Como reaccionarías para evitalo nun caso ou noutro?

ACTIVIDADES DURANTE O VISIONADO

•Reflexionemos:Porquepensasqueasogracala?Porquecresqueavítimaactúaasí?Comopoderíaterseevitado

esa acción violenta?

ACTIVIDADES DESPOIS DO VISIONADO

Obxectivo: Recoñecer3.1. TIPOS DE VIOLENCIASObxectivo: recoñecer os diferentes tipos de violencias.-Enprimeirolugarhaiquecoñecerostiposdeviolenciaqueexisten.Paraisohaberáquelerainformacióndasdiapositivas7a11en:

http://es.slideshare.net/cristinamonterobernal/violencia-de-gnero-maltrato-infantil-y-maltrato-hacia-ancianos

- A continuación describe e mostra con exemplos dos diálogos os diferentes tipos de violencia que observa-ches na curta ‘Silencios’.

3.2. O PERFIL DO MALTRATADORObxectivo: recoñecer o perfil do maltratador.

O patrón de conduta do maltratador repítese unha e outra vez nunha persoa arquetipo. Éimportantequetodosetodasaprendamosarecoñecerascaracterísticasqueodefi-nen,calessonassúasestratexiasparacontrolaremanipularasúavítima.Seaposíbelvítimapuidesecoñecelasatempo,poderíaevitalasouimposibilitarfuturosfeitosmáisviolentos.

Que tipo de feitos ou palabras da curtametraxe correspóndense co perfil dun maltrata-dor?

Consulta a seguinte páxina para informarte:http://dinoviolencia.blogspot.com.es/2009/01/perfil-de-un-maltratador.html




3.3 AS FASES DO MALTRATOObxectivo: recoñecer cales son as fases dos malos tratos.

Chamamos escalada de violencia ao incremento acelerado da violencia que se dá ao final da fase de tensión e ao final da fase de reconciliación. Identificar a escalada de violencia é de grande utilidade para valorar o perigo ao que está exposta a vítima e adecuar as distintas intervencións profesionais.

Cal cres que é a orde en que ocorren os feitos? a)Fasedelúademel b)Fasedeacumulacióndetensión c)Fasedeexplosiónviolenta.

Paracomprobararespostacorrectaeaccederamáisinformación,véxase:apartado3.1.Clavesteóricasparaoprofesorado.Pàxinas5-7doGuíadidácticodeDianaenlared:http://tusojos.es/sites/default/files/DIANA%20EN%20LA%20RED%20guia%20didactica.pdf

3.4. OS SENTIMENTOS DA VÍTIMAObxectivo: Interiorización da situación e recoñecer os sentimentos da vítima. Todosetodasserelaxaránpechandoosollosetentaránrecoñeceroespazoeasituaciónsegundose

lles vaia explicando: imaxina que estás na casa despois dunha xornada de traballo, estás cansa pero aínda chequedatraballoporfacer,atúasograviveconvosco,émaioreapenaspodeaxudarche.Oteumarido....’

A continuación escoitarán as palabras do agresor no vídeo cos ollos pechados.Como te sentirías se un home te tratase así? Descríbeo, busca un adxectivo, un substantivo que reflita o

que a muller sente segundo o que di e segundo o que ti sentirías se che falasen dese xeito.

3.5. OS SILENCIOS-LeaopinióndePaquiMéndezsobreossilenciosnaseguinteentrevista:Mientrashayaunasociedaden

silencio, no cambiaremos las cosas: http://www.saoedicions.com/paqui-mendez/edáatúaopinión.




25 de novembro


DATOS DO FILMEWeb xeral de presentación dos vídeos.http://www.cineenvioleta.org/wp-content/uploads/2015/09/NP-CORTOS-2015-ok.pdf

SILENCIOS JesúsMéndez·España·2014·Color·9'59''·Digital. Dirección:JesúsMéndez Guión:JesúsMéndez Fotografía:MaggieGenovese,SaraLópez Música:RobertoGuglieri,RaúlAguilar Montaxe: Txema Torres Produtor:AlbaFerrara,TxemaTorres,CarlesIsern,ManelAlija,DaniAlija Intérpretes:MarisaParedes,RogerPera,AlbaFerrara Produción:DosMentesProducciones Idioma: Castellano Subtítulos:Castellano/Inglés/Polaco/Italiano/Portugués

SinopseUndíacomotantos,unhatardecomomoitas,omeufillo,amiñanora,asúacasa,omeusilencio...

Silencios,quecontacunhabrillanteinterpretacióndeMarisaParedes,faiunusotremendamenteexpresi-vo do silencio fóra de campo para pór o acento na dificultade de rachalo por parte dos familiares que, día a día,sontestemuñasdaviolenciamachista.Osilenciocómplicecomaltratador,porpartedasociedadequerodea á vítima, é o centro desta magnífica curtametraxe.




Que ler

Que ver

http://www.mujerpalabra.net/libros/listasdelibrosportemas/feminismo.htmhttps://hayperspectiva.wordpress.com/2011/12/27/novelistas-feministas/

SINOPSE:Ambientada no século XX e dirixida

porSarahGavron,Suffragettecéntrasenunha nova activista (Carey Mulligan, O granGatsby)domovementofeministainglés. Unha muller loitadora da clase obreira,quecomezaasúaprotestapacificamente e, ao non ver resultados, radicalízase ata utilizar a violencia para forzar o cambio e conseguir o dereito ao voto para a muller.

8 PELÍCULAS FEMINISTAS IMPRESCINDÍBEIS:https://hombresmujeresyfeminismo.wordpress.com/2015/06/16/feminismo-y-cine-ii-8-peliculas-feministas-imprescindibles/

Unha aparente vida perfecta como nai e es-posa. Os seus problemas comezan cando de-cideacompañaloaviviraunhacomunidadede xubilados e comezar unha nova vida. Dáse de conta de que está moi lonxe de ser plena-mente feliz e decide atoparse a si mesma.

http://sheyehs.blogspot.com.es/p/peliculas-feministas.html




25 de novembro





Este ano, cun número elevadísimo de mulleres vítimas de violencia machista, non queremos entrar en se esta muller ou a outra computa nas estatísticas. Iso non é o principal, porque con que haxa unha soa muller asasinada por terrorismo machista, xa son moitas, demasiadas!

O noso manifesto é unha alegación por todas e cada unha das mulleres asasinadas. Porque por moito que os medios de comunicación se esforcen en diluír a magnitude do terrorismo machista, queremos deixar claro que as mulleres non morren, son ASASINADAS por HOMES nun acto de violencia.

Altas, baixas, louras, morenas, españolas, estranxeiras, de clase alta, media, baixa, novas, maio-res... Todas distintas, pero todas cun denominador común, un asasino que as consideraba obxecto da súa propiedade e que cre que pode dispoñer da súa vida ao seu antollo.

Queremos denunciar esta sociedade que dentro dunha cultura patriarcal, mira para outro lado e permite que se produzan casos de violencia, porque “son pelexas de parella e non se debe in-miscuir nos problemas dos demais”. Xa abonda! O terrorismo machista é un problema de todas e todos, a sociedade debe tomar unha postura belixerante ante todo acto de violencia machista e non permitir nin un caso máis.

Esiximos ás Administracións públicas que interveñan de maneira rápida, eficaz e contundente ante o maltratador. Que poña a disposición das vítimas todos os recursos necesarios para axu-dalas a superar esta situación de violencia que as rodea; e así se impidan casos como o de Sara Quella, que se suicidou ante a ineficacia e lentitude da xustiza ou o caso de Isabel Fuentes, de Verín, que despois de que supostamente sufrira unha agresión tremenda por parte do seu home, foi presuntamente rematada no hospital pola súa parella pola desprotección sufrida.

Demandamos que se tomen medidas preventivas, tanto no plano educativo, porque as nosas fillas teñen dereito a vivir unha vida sen violencia, como no lexislativo, porque teñen dereito a ser protexidas contra todo tipo de violencias. Así mesmo reclamamos que se aumente a dotación orzamentaria para a asistencia e recuperación das mulleres maltratadas e das súas fillas e fillos, victimas tamén desta mesma violencia machista.

En definitiva, queremos que a violencia contra as mulleres se considere unha Cuestión de Es-tado, que se forme a homes e mulleres para que ante caso de violencias machistas, teñan o grao de conciencia social que lles permita non mirar cara a outro lado e si denunciar calquera caso de violencia.

Queremos que se deixe a demagoxia de se as mulleres asasinadas computan ou non computan nas estatísticas. Foron asasinadas, Claro que contan! Contan unha historia de sometemento, te-rror e impotencia; de soidade, dependencia e dor; contan a falta de apoios institucionais para axudalas, contan a falta de empatía de xuíces e fiscais...

E mentres as mulleres sigan sufrindo violencias machistas, a Organización de Mu-lleres Intersindical seguiremos en loita contra as violencias machistas.

Madrid, 25 de novembro de 2015 Organización de Mujeres de la Confederación Intersindical

Manifesto da Organización de Mujeres da Confederación Intersindical

25 de Novembro de 2015Día Internacional Contra A Violencia

Cara As Mulleres





25 de novembro

LISTADO DE MUJERES Y NIÑAS ASESINADAS POR VIOLENTOS MACHISTAS DESDE EL 1 DE ENERO AL 15 DE NOVIEMBRE DE 20151.Teresa,70años,asesinadaporsuexparejael12deeneroenElche(Alicante)2.Natividad,64años,asesinadaporsuexcuñadoel12deeneroenElche(Alicante)3.Gisela,69años,asesinadaporsuparejael19deeneroenOrba(Alicante)4.Sandra,39años,asesinadaporsuparejael21deeneroenTerrassa(Barcelona)5.EgleB,39años,asesinadaporsuparejael4defebreroenRonda(Málaga)6.Susana,38años,asesinadaporsuparejael12defebreroenValencia.7.Hanane,43años,asesinadaporsuparejael9demarzoenXàbia(Alicante)8.Tamara,23años,asesinadaporsuparejael12demarzoenCáceres.9.Davinia,31años,asesinadaporsuparejael29demarzoenAlhauindelaTorre(Málaga)10.S.I.,24años,asesinadaporsuparejael30demarzoenLleida.11.G.M.,32años,asesinadaporunconocidoel11demarzoenlazonafrancadeBarcelona.12.S.I.,29años,asesinadaporsuparejael2deabrilenVitoria13.Francisca,46años,asesinadaporsuparejael3demayoenSorbas(Almería)14.Isabel,66años,asesinadaporsuparejael8demayoenOrense15.Genma,48años,asesinadaporsuparejael14demayoenDenia(Alicante)16.Encarna,41años,asesinadaporsuparejael15demayoenVillaviciosadeOdón(Madrid)17.MºdelÁguila,50años,asesinadaporsuparejael3dejunioenAlcaládeGuadaira(Sevilla)18.Angeles,40años,asesinadaporsuparejael13dejunioenHerreradeCamargo(Santander)19.Rilma,37años,asesinadaporsuparejael15dejunioenSantAntoni(Ibiza)20.S.I.,40años,asesinadaporsuexparejael21dejunioenVélezMálaga21.R.N.,36años,asesinadaporsuparejael22dejunioenSoria22.S.I.,41años,asesinadaporsuparejael26dejunioenBarcelona23.Cristina,14años,asesinadaporlaexparejadesumadreel29dejunioenVillajoyosa(Alicante)24.Beatriz,30años,asesinadaporsuexparejael4dejulioenArbo(Pontevedra)25.FelicidadRosa,68años,asesinadaporsuparejael5dejulioenPravia(Asturias)26.Anka,22años,asesinadaporsuexparejael9dejulioenArgandadelRey27.Laura,27años,asesinadaporsuexparejael10dejulioenStaCruzdelaPalma28.S.I.,asesinadaporsuparejael12dejulioenCalella(Barcelona)29.Chari,60años,asesinadaporsuparejael14dejulioenMollina(Málaga)30.Sonia,48años,asesinadaporsuparejael17dejulioenGijón31.Dolores,41años,asesinadaporsuparejael29dejulioenSerra(Valencia)32.Gema,33años,asesinadaporsuexparejael31dejulioenPalmadeMallorca33.Amaya,4años,asesinadaporsupadreel31dejulioenMoraña(Pontevedra)34.Candela,9años,asesinadaporsupadreel31dejulioenMoraña(Pontevedra)35.Maryna,45años,asesinadaporsuparejael5deagostoenCastelldefels(Barcelona)36.S.I.,7años,asesinadaporsupadreel5deagostoenCastelldefels(Barcelona)37.Leire,34años,asesinadaporsuexparejael8deagostoenBilbao38.Olga,44años,asesinadaporsuexparejael12deagostoenCastelldefels(Barcelona)39.Marina,26años,asesinadaporsuexparejael12deagostoenCuenca40.Laura,24años,asesinadaporlaexparejadesuamigael12deagostoenCuenca




41.S.I.,68años,asesinadaporsuparejael17deagostoenArmilla(Granada)42.Leire,34años,asesinadaporsuexparejael8deagostoenBilbao43.Antonia,48años,asesinadaporsuparejael27deagostoenNoalejo(Jaén)44.Divina,46años,asesinadaporsuparejael6deseptiembreenVigo45.Fuensanta,42años,asesinadaporsuparejael17deseptiembreenValencia46.Almudena,39años,asesinadaporsuparejael4deoctubreenErandio(Vizcaya)47.Maimouna,23años,asesinadaporsuparejael5deoctubreenBeniel(Murcia)48.Silvana,33años,asesinadaporsuparejael5deoctubreenVigo49.Carmen,45años,asesinadaporsuparejael5deoctubreenGuardo(Palencia)50.Iris,35años,asesinadaporsuparejael23deoctubreenSta.CruzdeTenerife51.Concepcón,38años,asesinadaporsuexparejael24deoctubreenPonteSampaio(Pontevedra)52.S.I.,36años,asesinadaporsuexparejael24deoctubreenFuengirola(Málaga)53.MariaJosé,71años,asesinadaporsuparejael29deoctubreenVigo54.Constantina,34años,asesinadaporsuparejael1denoviembreenElche(Alicante)55.Antonia,28años,asesinadaporsuparejael7denoviembreenBaena(Córdoba)56.Elvira,42años,asesinadaporsuexparejael8denoviembreenLlíria(Valencia)57.Magdalena,65años,asesinadaporlaexparejadesuhijael8denoviembreenLlíria(Valencia)58.Isabel,65años,asesinadaporsuexparejael9denoviembreenOviedo59.MariCarmen,45años,asesinadaporsuparejael12denoviembreenSanlúcarlaMayor(Sevilla)60.S.I.,32años,asesinadaporsuparejael14denoviembreenMadrid61.Eva,42años,asesinadaporsuparejael15denoviembreenMarchena(Sevilla)62.S.I.,61años,asesinadaporsuparejael15denoviembreenElVendrell(Tarragona)

HOMBRES Y NIÑOS1.Alejandro,3años,asesinadoporlaparejadesumadreel9defebreroenRincóndelaVictoria(Málaga)2.Manuel,57años,asesinadoporlaparejadesuempleadael3demayoenNíjar(Almería)3.S.I.,10años,asesinadoporlaparejadesumadreel4demayoenTorrevieja(Alicante)4.Carlos,6años,asesinadoporsupadreel30dejunioenVillajoyosa(Alicante)5.Sergio,36años,asesinadoporlaexparejadesuparejael3dejulioenArbo(Pontevedra)6.Carlos,75años,asesinadoporlaexparejadesusobrinael16dejulioenSevilla7.S.I.,12años,asesinadoporsupadreel5deagostoenCastelledefels(Barcelona)8.S.I.,47años,asesinadoporlaexparejadesuparejael9denoviembreenLogroño

Las estadísticas oficiales solo contabilizan las mujeres asesinadas a manos de sus parejas o ex parejas. Nosotras contamos todas, no solo las de aquellas que mante-nían una relación con el agresor. Los datos los vamos actualizando a medida que se confirman las primeras noticias. Nuestras fuentes son el Ministerio de Sanidad, Ser-vicios Sociales e Igualdad en cuanto víctimas reconocidas oficialmente, noticias de prensa y feminicidio.net para recuperar todas aquellas que los datos oficiales dejan

fuera. Confiamos que llegará un día en que no tengamos que hacer este seguimiento, que hacemos para visibilizar a todas las mujeres, niñas, niños y varones que han sido

asesinados por violentos machistas. Por todas las víctimas, ¡BASTA DE VIOLENCIA CONTRA LAS MUJERES!

Organización de Mujeres de la Confederación Intersindical

25

de

Nov

embr

o 2

01

5

Pro

pos

tas

Did

áct

ica

sE

duca

ción

Infa

ntil,

Pri

màr

ia, E

.S.O

., B

acha

rela

to e

F.P

.A.

STEs-INTERSINDICALOrganización de Mujeres

Unidades Didácticas Galego 25N 2015

Documents

Transcript of Unidades Didácticas Galego 25N 2015