ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ... · teknolojİsİnİn malzeme...

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ Siamak BAZAATI İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ADANA, 2012


İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID)

TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Siamak BAZAATI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI Bu Tez / /2012 Tarihinde Aşağıdaki Jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği/Oyçokluğu ile Kabul Edilmiştir. ………………........... .……………………. …………………………… Prof. Dr. Emel ORAL Prof. Dr. Emin ÖCAL Doç. Dr. S. Seren GÜVEN DANIŞMAN ÜYE ÜYE

Prof. Dr. Selahattin SERİN Enstitü Müdürü

Bu Çalışma Ç. Ü. Araştırma Projeleri Birimi Tarafından Desteklenmiştir. Proje No: MMF2012YL20 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge ve fotoğrafların

kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunundaki hükümlere tabidir.

I

ÖZ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE RADYO FREKANSLI TANIMA (RFID) TEKNOLOJİSİNİN MALZEME YÖNETİMİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Siamak BAZAATI


İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

Danışman: Prof. Dr. Emel ORAL Yıl: 2012, Sayfa: 96 Jüri : Prof. Dr. Emel ORAL : Prof. Dr. Emin ÖCAL : Doç. Dr. S. Seren GÜVEN

İnşaat sektörünün karmaşık ve dinamik yapısı nedeniyle, malzeme yönetimi, planlama, teslim alma, depolama, dağıtım ve izlemede birçok benzersiz zorluklarla karşı karşıyadır. Kötü malzeme yönetimi, yüksek fiyat, gecikme, düşük verimliliğe neden olan önemli bir nedendir; aktif, doğru ve entegre bilgi akış eksikliği, malzeme yönetiminde en önemli sorunlardandır. Radyo frekanslı tanıma (RFID), inşaat sektöründe malzeme yönetiminde, aktif, doğru ve entegre bilgi akışı sağlamaya yönelik uygulanabilecek yeni bir teknolojidir. Bu çalışmanın amacı Türkiye ve İran’da inşaat sektöründeki firmaların karşılaştıkları malzeme yönetimi ile ilgili sorunları belirlemek ve bu problemleri çözmek için RFID teknolojisin malzeme yönetiminde kullanma olanaklarını incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, inşaat sektöründe yer alan 33 Türk ve 25 İran firması üzerinde bir anket çalışması uygulanmıştır.

Sonuçlar Türk ve İran inşaat firmalarının benzer sorunlarla karşı karşıya olduklarını ve bu sorunların yönetimi ile ilgili benzer tutuma sahip olduklarını göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Radyo Frekanslı Tanıma, RFID, Malzeme yönetimi, İnşaat

sektör

II

ABSTRACT

MSc. THESIS

RADIO FREQUENCY IDENTIFICATION SYSTEM (RFID) – FACILITATED CONSTRUCTION MATERIALS MANAGEMENT

(RFID-CMM)

Siamak BAZAATI

CUKUROVA UNIVERSITY INSTITUTE OF BASIC AND APPLIED SCIENCES

DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING

Supervisor : Prof. Dr. Emel ORAL Yıl: 2012, Sayfa: 96 Jury : Prof. Dr. Emel ORAL : Prof. Dr. Emin ÖCAL : Assoc. Prof. Dr. S. Seren GÜVEN

Construction materials management faces many problems in materials

planning, ordering, receiving and storing, handling and distribution, site usage and monitoring due to the complex and dynamic nature of the construction industry. Poor materials management has been identified as a major source of low construction productivity, cost overrun and delays. Lack of active, accurate and integrated information flow is one of the major contributors to materials management problems. Radio Frequency Identification (RFID) has been reported as being a new technology that can be effectively used in obtaining active and accurate materials management information in construction industry. Thus the aim of this study has been to determine the materials management related problems faced by Turkish and Iranian construction firms and find out the possibilities of employing RFID technology in order to solve these problems. For this purpose, a questionnaire survey has been administered on 33 Turkish and 25 Iranian construction companies. Results showed that Turkish and Iranian construction firms faced similar problems and had similar attitudes related with the management of these problems. Keywords: Radio Frequency Identification, Materials management, Construction

industry

III

TEŞEKKÜR

Çalışmalarımı destekleyip, tavsiye ve eleştirileriyle bana yol gösteren, aynı

zamanda bilgisini, tecrübesini ve sabrını benden esirgemeyen değerli danışman

hocam Prof. Dr. Emel Oral’a; tez çalışmamın özellikle ders aşamasında, ürettiği

yeni fikirler ve yönelttiği yapıcı eleştiriler ile bana yol gösterici olan değerli hocam

Prof. Dr. M. Emin Öcal’a ve her zaman anlayışla yanımda olup yardımlarını benden

esirgemeyen anneme, babama ve kardeşime teşekkürü bir borç bilirim.

IV

İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ .............................................................................................................................I

ABSTRACT ............................................................................................................ II

TEŞEKKÜR ........................................................................................................... III

İÇİNDEKİLER ....................................................................................................... IV

ÇİZELGELER DİZİNİ ........................................................................................ VIII

ŞEKİLLER DİZİNİ ................................................................................................. X

SİMGELER VE KISSALTMALAR .................................................................... XIV

1. GİRİŞ ................................................................................................................... 1

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR ..................................................................................... 3

2.1. RFID .............................................................................................................. 3

2.2. Malzeme Yönetimi ......................................................................................... 4

2.3. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisi .................................................. 5

2.3.1. Otomatik Tanımlama Sistemleri ve RFID ............................................. 5

2.3.2. RFID Nedir? ......................................................................................... 7

2.3.3. RFID Sistem Bileşenleri. ...................................................................... 7

2.3.4. RFID Teknolojisinin Çalışma Prensibi.................................................. 8

2.3.5. RFID ve Diğer Otomatik Tanıma Sistemleri ......................................... 9

2.3.6. RFID Etiketler ve Barkodlar ............................................................... 11

2.3.7. RFID Teknolojisinin Gelişimi ve Tarihçesi......................................... 11

2.3.8. Standartlar .......................................................................................... 14

2.3.9. Güvenlik ve Gizlilik ........................................................................... 15

2.3.10. RFID Sisteminin Kullanım Alanları .................................................. 15

2.4. Malzeme Yönetimi ve RFID ........................................................................ 16

2.4.1. Malzeme Yönetimi ............................................................................. 17

2.4.1.1. Malzeme Yönetimi Nedir ......................................................... 17

2.4.1.2. Malzeme Yönetiminin Amacı ........................................................ 17

2.4.1.2.(1). Girdiler .................................................................... 17

2.4.1.2.(1).a. Şirketin Satın Alma Politikası ............................... 18

2.4.1.2.(1).b. Sözleşme Dokümanları ......................................... 19

V

2.4.1.2.(1).c. Pazar Bilgileri ....................................................... 19

2.4.1.2.(2).Süreç ........................................................................ 20

2.4.1.2.(2).a. Malzeme Programı ................................................ 20

2.4.1.2.(2).b. İstek / İhale ........................................................... 20

2.4.1.2.(2).c.Tekliflerin Değerlendirilmesi ................................. 21

2.4.1.2.(2).d. Sözleşmenin Yapılması ......................................... 22

2.4.1.2.(2).e. Teslimat ................................................................ 24

2.4.1.2.(2).f. Malzemenin Depolanması ..................................... 24

2.4.1.2.(2).g. Malzemenin Taşınması ......................................... 24

2.4.1.2.(2).h. Ödemenin Yapılması............................................. 25

2.4.1.2.(3). Çıktılar .................................................................... 25

2.4.1.2.(3).a. Malzeme Programı ................................................ 25

2.4.1.2.(3).b. Satın alma Programı .............................................. 26

2.4.2. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kullanılabileceği

Aşamalar. ........................................................................................... 27

2.4.3. RFID Örnek bir Çalışmada Elde Edilen Faydalar ................................ 28

2.4.3.1. Etkinlik .................................................................................... 28

2.4.3.2. Yararlılık ................................................................................. 29

2.4.3.3. Uygunluk ................................................................................. 29

2.4.3.4. Kullanılabilirlik ....................................................................... 29

2.4.4. Malzeme Yönetiminde RFID Teknolojisinin Faydaları ....................... 29

2.4.4.1. Verimlilik ................................................................................ 30

2.4.4.2. Hırsızlığı önlemek.................................................................... 31

2.4.4.3. Doğruluk ................................................................................. 32

2.4.4.4. Görünürlük .............................................................................. 32

3. MATERYAL VE METOD ................................................................................. 33

4. BULGULAR VE TARTİŞMA............................................................................ 35

4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ........................................... 35

4.2. Firmaların Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler. ...................... 36

4.2.1. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınamayan Malzemeler. ................... 37

4.2.2. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler. ........ 38

VI

4.2.3. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler. ................................... 39

4.2.4. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi. ........................ 40

4.2.5. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar. ..................... 41

4.2.6. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar. 42

4.2.7. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman

ve İş Gücü Harcanması. ...................................................................... 43

4.2.8. Gereksiz Malzeme Stoğu .................................................................... 44

4.2.9. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması .................................. 45

4.2.10. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı

MalzemEleri Kullanmaması ............................................................. 46

4.2.11. Hırsızlık. .......................................................................................... 48

4.2.12. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar. .................. 49

4.3. Malzeme Yönetiminde Karşılaşılan Problemlerin Sıralanması. ..................... 50

4.4. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Sonuçları İle

İlgili Beklentiler .......................................................................................... 52

4.4.1. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza

İndirgemesi. ....................................................................................... 52

4.4.2. Maliyet Tasarrufu Sağlaması. ............................................................. 53

4.4.3. Stokların Takibini Kolaylaştırması. .................................................... 54

4.4.4. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi. ............................................... 55

4.4.5. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi. .......... 53

4.4.6. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması.................................................... 57

4.4.7. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması. ... 58

4.4.8. Zaman Tasarrufu Sağlaması. .............................................................. 59

4.4.9. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol

Gösterici Olması. ............................................................................... 61

4.4.10. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması.. .......................................... 62

4.4.11. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini

Kolaylaştırması.. .............................................................................. 63

4.4.12. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin

Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması.. ............................ 64

VII

4.4.13. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması.. .......................... 65

4.4.14. Diğer şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması ............................ 66

4.4.15. Çalışanların Verimliliğini Arttırması ................................................ 68

4.4.16. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere

Göre Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla

Kurulabilmesi. ................................................................................. 69

4.4.17. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak

Bilinmesi. ........................................................................................ 70

4.5. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulanması Sayesinde, Elde

Edilen Avantajların Sıralanması. ................................................................. 71

4.6. Yeni Bir Sistem Uygulamasının Önündeki Engeller.. ................................... 74

4.6.1. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti .......................................................... 74

4.6.2. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri ................................................... 75

4.6.3. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği ............... 76

4.6.4. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu ..................... 77

4.6.5. Yeni bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği ......... 78

4.6.6. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri ...................................... 79

4.6.7. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini

Belirlemekteki Zorluklar. ................................................................... 80

4.6.8. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar ..... 81

4.7. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaşılan

Engellerin Sıralanması................................................................................. 82

5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER ............................................................................ 85

KAYNAKLAR ....................................................................................................... 87

ÖZGEÇMİŞ ........................................................................................................... 91

EKLER ................................................................................................................... 92

EK1: ANKET ÖRNEĞİ ......................................................................................... 94

VIII

ÇİZELGELERDİZİNİ SAYFA

Çizelge 2.1. Etkinlik Değerlendirilmesinin Sonuçları .............................................. 29

Çizelge 2.2. Uygunluk Değerlendirilmesinin Sonuçları ........................................... 29

Çizelge 3.1. Ankete Katılanların Bazı kişisel Bilgileri............................................. 33

Çizelge 4.1. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde

Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik

Ortalamaları ve Standard Sapmaları. .................................................... 50

Çizelge 4.2. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde

Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik

Ortalamaları ve Standard Sapmaları. .................................................... 51

Çizelge 4.3. Tükiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni

Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların,

Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ...................................... 72

Çizelge 4.4. İran’daAnkete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir

Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların,

Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ...................................... 73

Çizelge 4.5. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni

Bir sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili

Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları. . 83

Çizelge 4.6. İran’daAnkete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir

Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri

Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve StandardSapmaları ................... 84

X

ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA

Şekil 2.1. Otomatik Kimlik Tanıma Sistemleri Auto-ID .......................................... 6

Şekil 2.2. Etiket, Okuyucu ve Anten Bağlantısı ....................................................... 8

Şekil 2.3. RFID Teknolojisi Çalışma Prensibi ......................................................... 9

Şekil 2.4. Otomatik Tanıma Sistemleri .................................................................. 10

Şekil 2.5. RFID Etiketler ve Barkodlar .................................................................. 11

Şekil 2.6. Malzeme Girdiler Şeması ...................................................................... 18

Şekil 2.7. Malzeme Süreci Şeması ........................................................................ 20

Şekil 2.8. Malzeme Çıktılar Şeması ...................................................................... 25

Şekil 2.9. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kavramsal Modeli . 28

Şekil 4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ( Türkiye).................... 35

Şekil 4.2. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu (İran)........................... 36

Şekil 4.3. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler ( Türkiye) ...... 37

Şekil 4.4. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler(İran). ............. 37

Şekil 4.5. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler

( Türkiye). ............................................................................................ 38

Şekil 4.6. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler (İran). 38

Şekil 4.7. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler ( Türkiye). .................... 39

Şekil 4.8. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler (İran). ........................... 39

Şekil 4.9. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi ( Türkiye). ......... 40

Şekil 4.10. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi (İran). ................ 41

Şekil 4.11. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (Türkiye). ....... 41

Şekil 4.12. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (İran). ............. 42

Şekil 4.13. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar

(Türkiye) .............................................................................................. 42


(İran). ................................................................................................... 43

Şekil 4.15. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman

ve İş Gücü Harcanması (Türkiye). ......................................................... 43

XI

Şekil 4.16. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman

ve İş Gücü Harcanması (İran). ............................................................... 44

Şekil 4.17. Gereksiz Malzeme Stoğu (Türkiye). ...................................................... 44

Şekil 4.18. Gereksiz Malzeme Stoğu (İran). ............................................................ 45

Şekil 4.19. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (Türkiye). .................... 45

Şekil 4.20. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (İran) ........................... 46

Şekil 4.21. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı

Malzemeleri Kullanmaması (Türkiye). .................................................. 46

Şekil 4.22. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı

Malzemeleri Kullanmaması (İran).. ....................................................... 47

Şekil 4.23. Hırsızlık (Türkiye). ............................................................................... 48

Şekil 4.24. Hırsızlık (İran). ..................................................................................... 48

Şekil 4.25. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (Türkiye)........ 49

Şekil 4.26. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (İran).............. 49

Şekil 4.27. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza

İndirgemesi (Türkiye). ........................................................................... 52


İndirgemesi (İran). ................................................................................. 53

Şekil 4.29. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (Türkiye). ................................................ 53

Şekil 4.30. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (İran). ...................................................... 54

Şekil 4.31. Stokların Takibini Kolaylaştırması (Türkiye). ....................................... 54

Şekil 4.32. Stokların Takibini Kolaylaştırması (İran). ............................................. 55

Şekil 4.33. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (Türkiye)................................... 55

Şekil 4.34. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (İran)......................................... 56

Şekil 4.35. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi

(Türkiye). ............................................................................................. 56

Şekil 4.36. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (İran). ... 57

Şekil 4.37. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (Türkiye). ..................................... 57

Şekil 4.38. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (İran)............................................. 58

Şekil 4.39. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması

(Türkiye). .............................................................................................. 58

XII


(İran). ................................................................................................... 59

Şekil 4.41. Zaman Tasarrufu Sağlaması (Türkiye). ................................................. 60

Şekil 4.42. Zaman Tasarrufu Sağlaması (İran). ....................................................... 61

Şekil 4.43. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol

Gösterici Olması (Türkiye). ................................................................... 61

Şekil 4.44. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol

Gösterici Olması (İran). ......................................................................... 61

Şekil 4.45. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (Türkiye). ................................ 62

Şekil 4.46. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran). ...................................... 62

Şekil 4.47. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran). ...................................... 63

Şekil 4.48. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini

Kolaylaştırması (Türkiye) ...................................................................... 63

Şekil 4.49. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin

Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (Türkiye). .................. 64


Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (İran). ........................ 65

Şekil 4.51. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (Türkiye). ................ 65

Şekil 4.52. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (İran). ...................... 66

Şekil 4.53. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (Türkiye). ............... 66

Şekil 4.54. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (İran). ..................... 67

Şekil 4.55. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (Türkiye). .................................. 68

Şekil 4.56. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (İran). ....................................... 68

Şekil 4.57. Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere

Göre Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi

(Türkiye). .............................................................................................. 69

Şekil 4.58. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre

Uygulamaya Ek bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi

(İran). ................................................................................................... 70

Şekil 4.59. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak

Bilinmesi (Türkiye) .............................................................................. 70

XIII

Şekil 4.60. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak

Bilinmesi (İran). ................................................................................... 71

Şekil 4.61. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (Türkiye).74

Şekil 4.62. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (İran).75

Şekil 4.63. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (Türkiye).75

Şekil 4.64. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (İran). ........................................... 76

Şekil 4.65. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği

(Türkiye). ............................................................................................. 76

Şekil 4.66. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği

(İran). .................................................................................................. 77

Şekil 4.67. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (Türkiye). ....... 77

Şekil 4.68. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (İran). ............. 78

Şekil 4.69. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların

Belirsizliği (Türkiye). ........................................................................... 78

Şekil 4.70. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği

(İran) .................................................................................................... 79

Şekil 4.71. Yeni Bir sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (Türkiye). ......................... 79

Şekil 4.72. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (İran). .............................. 80

Şekil 4.73. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki

Zorluklar (Türkiye)................................................................................ 80

Şekil 4.74. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki

Zorluklar (İran) ..................................................................................... 81

Şekil 4.75. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki

Zorluklar (Türkiye) ............................................................................... 81

Şekil 4.76. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar

(İran). ................................................................................................... 82

XIV

SİMGELER VE KISALTMALAR

RFID : Radio Frequency Identification system (Radyo Frekanslı Tanıma

Teknolojisi)

OCR : Otomatik Karakter Tanıma

CMM : Construction Materials Management

1. GİRİŞ Siamak BAZAATI

1

1. GİRİŞ

Etkin bir malzeme yönetiminde; doğru, tam ve gerçek zamanlı bilginin

sağlanabilmesi çok önemlidir. Günümüzde Otomatik Tanıma Sistemleri bu bilginin

sağlanmasında önemli bir rol üstlenmişlerdir.

Otomatik Tanıma Sistemleri içinde yer alan Radyo Frekanslı Tanıma

Sistemi’nin (RFID) önemi de gün geçtikçe artmaktadır. RFID teknolojisi, etiket ve

okuyucu arasındaki kablosuz veri iletişiminin radyo dalgaları ile sağlandığı bir

otomatik Tanıma Sistemi’dir(Şallı, 2009).

Zaman içinde gittikçe ucuzlayan RFID teknolojisi, barkod teknolojisinin

izleme ve kayıt işlemleri zorluğu, işçilik maliyeti yüksekliği, zaman kaybı ve etiketin

veri saklama kapasitesi gibi yetersizliklerini ortadan kaldırarak, birçok sektörde iş

süreçlerinin yeniden ele alınmasını sağlamıştır (Üstündağ, 2008).

İnşaat sektöründe ise RFID’ nin malzeme yönetiminde kullanımı henüz

yaygınlaşmamış olmasına rağmen, diğer sektörlerde yaygınlığı artan bu teknolojinin

inşaat firmaları arası rekabeti etkileyebileceği ve malzeme yönetiminde verimliliği

arttırabileceği göz önüne alınmalıdır(Z. Ren ve diğ., 2010)

Yapılan bu çalışmada İran ve Türkiye’deki inşaat firmalarının malzeme

yönetiminde kullanılabilecekleri yeni sistemler, özelikle RFID teknolojisi hakkındaki

görüşlerini almak üzere, bir anket uygulanmıştır. Ankette firmalara, malzeme

yönetiminde karşılaştıkları problemlerin sıklığı, malzeme yönetiminde yeni sistem

uygulamasından beklentileri sorulmuştur. Ankete İran ve Türkiye’den toplam 58

inşaat firmasından katılım olmuştur.

Bu tez kapsamında öncelikle RFID ve inşaat sektöründe malzeme yönetimi

konularında genel bilgi verdikten sonra, yapılan anket çalışması sonuçlarının

değerlendirilmesi sunulmaktadır.

1. GİRİŞ Siamak BAZAATI

2

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Siamak BAZAATI

3

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

2.1. RFID

G. Demiralp, G. Guven , E. Ergen (2012) tarafından” Analyzing the benefits

of RFID technology for cost sharing in construction supply chains: A case study on

prefabricated precast components”adlı bir araştırma yapılmıştır. Malzeme takibinde

mevcut manüel yöntemler ile geç teslimatlar, parçaların kaybı, yanlış teslimatlarsık

sık karşılaşılan problemlerden bir kaçıdır. Otomatik veri toplama teknolojileri

örneğin RFID tedarik zincirlerinde bileşenleri izlemek için umut verici bir

teknolojidir fakat tedarik zinciri üyeleri arasında gereken yatırım maliyetinin

paylaşılmasının ne kadar olması gerektiği net değildir. Bu araştırmada her parti için

alınan faydaya dayalı maliyet paylaşım oranı önerilmektedir. Konu ile ilgi bir vaka

çalışması gerçekleştirilmiş ve simülasyonu yapılmıştır. Bir prefabrik dış beton duvar

panelinin tedarik zinciri üzerine gerçekleştirmiştir.

M.Ravanshadnıa (2011)”inşaat sektöründe RFID teknolojisinin kullanımı”

başlıklıçalışmasında inşaat projelerinde RFID teknolojisinin çeşitli yönlerde

uygulanabilirliğini ileri sürmüş ve engellerini analiz etmiştir.Bu çalışmada RFID

teknolojisi, takip, konumlandırma, tedarik zincirinin yönetimi, arz ve lojistik,

malzeme trafiğinin kayıtları, kalite kontrolü, kontrol işlemleri, bakım yönetimi ve

şantiyenin güvenliği konularında incelenmiştir.

A Mehreban (2006)da ”tedarik zincirinde RFID teknolojisinin uygulanması”

başlıklı makalesinde, tedarik zinciri içinde nispeten yeni teknolojilerden biri olarak

kabul gören RFID teknolojisinin rolü ve uygulamasını incelemiştir. RFID’ nin

avantajları, İrlanda’da kullanım durumlarının yanısıra güvenlik sorunlarına da

değinmiştir.

Z. Ren , C.J. Anumba , J. Tah(2010) tarafından” RFID-facilitated

construction materials management (RFID-CMM) – A case study of water-supply

project ” adlı bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada radyo frekans ile tanımlama

(RFID) bir su temini projesinde uygulanırken, bu yeni sistemin inşaat sektörü


4

malzeme yönetiminde ne kader faydalı olup olmadığı ve maliyet ve zaman tasarrufu

açısından yararlığı belirlenmiştir.

J.Majorouhi (2012) tarafından” Influence of RFID technology on automated

management of construction materials and components ” adlı bir araştırma

yapılmıştır. Bu araştırmada inşaat sektöründe gerçek zamanlı veri toplama için radyo

frekans ile tanımlama (RFID) vasıtası ile son derece düşük maliyetli ve alt yapı

gerektirmeyen yollarla yeni yaklaşımlar aranmaktadır.

F.Demirel (2007) ”tedarik ve lojistik yönetiminde RFID uygulamaları”

başlıklı tezinde RFID teknolojisinin ne olduğu, tarihsel gelişimi, hizmet sektörünü

etkileyen yönleri, tedarik zinciri ve teknoloji bağlantısı, teknolojisi üzerine, örnek

uygulamaları anlatmaktadır.

A Üstündağ (2008) ”radio frekanslı tanıma (RFID) teknolojisinin tedarik

zinciri üzerindeki etkileri ” başlıklı çalışmasında perakendeci, dağıtıcı ve üreticiden

oluşan tedarik zincirinde, RFID uygulanan ve uygulanmayan iki sistem arasında

oluşan maliyet farklarını, benzetim modeli yardımı ile incelemiştir. Tedarik zinciri

boyunca hatalı sevkiyat, yanlış yerleştirme, çalınma ve zarar görme oranları göz

önüne alınarak, kayıtlı ve gerçek stok miktarları belirlenmiştir. RFID teknolojisinin

kullanımı ile doğruluk, süreç verimliliği, güvenlik ve görünürlük seviyelerinde

beklenen performans artışının, tedarik zinciri üzerinde sağladığı kazanım, kayıp satış,

çalınma, elde tutma, sipariş ve süreç maliyet farkları esas alınarak hesaplanmıştır.

Ürün değeri, temin süresi ve talep belirsizliği faktörlerinin RFID uygulamalı tedarik

zincirinde sağlanan kazanımlar üzerindeki etkisi, deneysel tasarım yapılarak

araştırılmıştır.

2.2. Malzeme Yönetimi

G. Polat ( 2006 ) tarafından” İnşaat sektöründe ekonomik malzeme yönetim

sistem seçimi için simülasyon modeli ” adlı bir araştırma yapılmıştır. bu araştırmada,

yüklenici inşaat firmalarına, en düşük toplam envanter maliyetini oluşturacak olan

bolluk miktarını, planlama yaklaşımını ve parti hacmini tavsiye edecek simülasyon

tabanlı karar destek modeli geliştirilmiş ve bu model yardımı ile tamamlanmış olan


5

üç ticaret merkezi projesinde elde edilen veriler kullanılarak söz konusu malzeme

yönetim sistem alternatifleri için toplam envanter maliyeti hesaplanmıştır.

G. Polat ( 2007 ) tarafından ” Gelişmekte Olan Ülkelerde Tam Zamanında

Malzeme Yönetim Sisteminin İncelenmesi ” adlı bir araştırma yapılmıştır. bu

çalışmada, özellikle gelişmekte olan ülkelerde karşılaşılan belirsizliklerin oldukça

yüksek olduğu özel durumlarda yüklenici inşaat firmalarını yüksek miktarda stok

tutmaya zorlayan sebepler irdelenerek, malzeme yönetiminde tam zamanında

yönetim ( JIT ) yaklaşımı benimsenmeden önce dikkate alınması gereken özel

durumlar ortaya konulmuştur.

D.Besen ( 2006 ) tarafından “ Yapım İşlerinde Malzeme Yönetimi ” adlı bir

araştırma yapılmıştır. bu araştırmada inşaat projelerinde malzemenin teminini, akış

sürecinin planlanması ve organizasyonunu kapsayan malzeme yönetim sistemleri,

genel olarak incelenmiş ve inşaat projelerinde malzeme yönetim sisteminin çalışma

mekanizması, bir bilgisayar programıyla, Şırnak ili Silopi ilçesi Çukurca Mezra’sı

içme suyu projesine uygulanmıştır.

Z.Polat (2001) tarafndan ” Yüklenici İnşaat Firmalarında Malzeme Yönetimi

Enformasyon Sisteminin Kavramsal Boyutta Analizi ve Bir Model Önerisi ” adlı bir

araştırma yapılmıştır. inşaat sektöründe, üretim sürecinde gerçekleşen tüm işlevlerle

bütünleşik olarak malzeme yönetimi işlevini de ele alan genel bir yönetim

enformasyon sisteminin eksikliği mevcuttur. Bu problemin çözümüne yönelik olarak

bu çalışmada, yüklenici inşaat firmalarında malzeme yönetimi kapsamında

gerçekleştirilen işlevler belirlenmiş ve bu işlevlerin gerçekleştirilmesi için gerekli

enformasyon ve bu enformasyonun akışı ortaya konmuştur.

2.3. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisi

2.3.1.Otomatik Tanımlama Sistemleri ve RFID

Otomatik tanımlama genellikle otomatik veri toplama ile birlikte anılır. Diğer

bir deyişle; varlıkları tanımlamayı, onlar hakkında bilgi toplamayı ve toplanan


6

bilgileri el ile saymadan bilgi teknolojileri ortamında hızla değerlendirmeyi ifade

eder (Demirel, 2007). Otomatik tanımlama sistemi kapsamında

§ Barkodlar

§ Akıllı kartlar

§ Sesli tanımlama

§ Biyometrik (retina taraması)

§ Optik karakter tanımlama

§ Radyo frekans tanımlama (RFID) yer alır.( Şekil 2.1)

Şekil 2.1. Otomatik kimlik Tanıma Sistemleri Auto-ID (Finkenzeller, 2005)

Bunların içerisinde Radyo Frekans Tanımlama, üzerinde mikroişlemci ile

donanmış etiket taşıyan bir nesnenin, bu etikette taşıdığı kimlik yapısı ile

hareketlerinin izlenebilmesine imkân veren radyo frekansları ile çalışan teknolojiye

verilen addır. RFID kelimesinin açılımı İngilizce olarak Radyo Frequenc

Identification'dır(Demirel, 2007).

Oldukça eski bir teknoloji olan RFID'nin kullanımı, İkinci Dünya Savası

yıllarına kadar uzanmaktadır. Ancak etiketlerin maliyetlerinin yüksekliği ve kullanım

zorluğu, RFIDteknolojisinin uzunca bir süre şirketler tarafından kullanılamamasına

neden olmuştur.

Kullanım mimarisine bağlı olarak, monte edildiği ürünle ilgili çok ileri

boyuttaki bilgileridahi içerecek özellikte olabilir. RFID teknolojisinin çalışma


7

mantığını ve getireceği faydalarıortaya koyabilmek için kendisini ve etkileşim

içerisinde olduğu diğer sistemleri bir bütünolarak ele almak gerekecektir(Demirel,

2007).

2.3.2. RFID Nedir?

Malzeme Yönetiminde RFID sisteminin işletmelere sağlayacağı faydaların

içeriğini anlayabilmek, diğer bir deyişle RFID sisteminin mantığını anlayarak bunun

isletme uygulamalarına nasıl yansıtılacağının mimarisinin çıkartılabilmesi için

öncelikle sisteminimkan, kabiliyet ve çalışma özelliklerinin bilinmesine ihtiyaç

vardır. RFID, radyo dalgalarınıkullanarak üzerindeki bir objenin yada insanın kimlik

bilgilerini nümerik bir seri numarasıolarak ileten sistemlerin genel adıdır. Bu

kablosuz sistemler temas etmeden ve hatta görünürdahi olmadan okuma imkanı

vermektedir ki bu özelliği ile üretim ve barkod gibi gelenekselteknolojilerin

kullanılamadığı zorlu ortamlarda büyük kolaylıklar sağlamaktadır RFID

teknolojisinde temel olarak RFID etiketi ve RFID okuyucusu en kritik bileşenlerdir.

Bunlara ayrıca RFID yazıcısı, RFID anteni, sistemin kullanacağı yazılımı

ekleyebiliriz(Demirel, 2007).

2.3.3. RFID Sistem Bileşenleri

RFID sistemleri, etiket (tag, transponder), okuyucu, okuyucuya bağlı

antenler, bilgisayar ve sistem yazılımlarından oluşmaktadır. RFID sistemlerinin

çalışma prensibinde veri transferi kilit noktayı oluşturur. Etiket ve okuyucu arasında

anten aracılığı ile gerçekleşen veri iletişimine “bağlama (coupling)” adı verilir (Şekil

2.2).


8

Şekil 2.2.Etiket, Okuyucu ve Anten Bağlantısı (Finkenzeller, 2002)

RFID sistemlerinde bağlama iki türlü gerçekleşebilir: Elektromanyetik (geri

serpme /backscatter) veya manyetik (indüktif). Hangi yöntemin kullanılacağı etiket

maliyeti, büyüklüğü, okuma hızı ve uzaklığı gibi uygulama gereksinimlerine bağlı

olarak belirlenir. İndüktif bağlama, genelde kısa mesafe RFID sistemlerinde giriş

kontrol uygulamalarında kullanılır.

Genelde etiket ve okuyucu arasındaki veri iletişimi, geri serpme modülasyonu

ile gerçekleşir. Bu yöntemde okuyucunun yaydığı elektromanyetik dalgalar antenle

buluşmakta ve etiket içindeki devreleri harekete geçirmektedir. Etiketin içinde yer

alan kondansatör, okuyucudan gelen dalgalardaki enerjiyi alır, mikroçip bu enerjiyi

kullanarak dalgaları okuyucuya geri gönderir ve okuyucu da yeni dalgayı dijital veri

haline dönüştürür (Bhuptani ve Moradpour, 2005).

2.3.4. RFID Teknolojisinin Çalışma Prensibi

RFID’i anlamanın en kolay yolu, işaretçi aynalarıdır. Nasıl ki güneşten ışık

alan bir ayna onu çevrilen yöne yansıtıyorsa, RFID sisteminde kullanılan vericiler de

radyo dalgalarını yayarlar. Yayılan bu dalgaları alan RFID etiketler, gelen bilgiyi

değiştirerek okuyucuya geri yansıtırlar (Zeydin, 2007) (Sekil2.3).


9

Sekil2.3 . RFID Teknolojisi Çalışma Prensibi(Zeydin, 2007).

2.3.5. RFID ve Diğer Otomatik Tanıma Sistemleri

Günümüzde çok sayıda otomatik tanıma sistemi kullanılmaktadır. Her biri

farklı bir teknoloji kullanan bu sistemler, farklı özellikler ile karsımıza

çıkmaktadırlar. Otomatik tanıma sistemleri olarak kategorize edebileceğimiz bu

sistemler; barkotlar, otomatik karakter tanıma (OCR), biyometrik ve çipli kartlar

olarak karsımıza çıkmaktadırlar (Zeydin, 2007) (Sekil 2.4 ).


10

Şekil 2.4 . Otomatik Tanıma Sistemleri(Avoine, 2005).

OCR yani optik karakter tanıma sistemleri, farklı yazı tiplerinin makineler

tarafından okunup anlaşılmasını sağlamaktadır. Tarayıcılarda, metin ve resimlerin

taranması için, bu sistemlerden faydalanılmaktadır. Ancak sistemin pahalı olması

nedeniyle, kullanım alanı dar bir alanla sınırlı kalmaktadır.

Biyometrik sistemler; insan kimlik bilgisinin yüz, ses veya göz gibi biyolojik

özelliklerden ortaya çıkarılmasında kullanılmaktadır.

RFID sistemleri, otomatik tanıma sistemleri arasında en fazla çipli kartlar ile

benzerlik göstermektedir.

Çipli kartlarda mikroçip ve okuyucu arasında mekanik temasın gerekliliği,

bazı dezavantajlar taşımaktadır. Zaman içindeki aşınma ve kirlenme, okuyucunun

kartı tanımasında sorun çıkarabilir. Günümüzdeki bir çok kredi kartı, çipli seçeneği

ile müşterilere ulaşmaktadır(Zeydin, 2007).


11

2.3.6. RFID Etiketler ve Barkodlar

Barkotlar, günümüzde en fazla kullanılan ve en az maliyetli otomatik tanıma

sistemlerinden birisidir. Barkot sistemler; tıpkı RFID sistemler gibi, bir okuyucu,

okuyucunun bağlı olduğu bir bilgisayar ve etiketlerden meydana gelmektedirler.

Barkod teknolojisi yaygın olarak kullanılmasına rağmen, RFID teknolojisine göre

çok fazla dezavantajı bulunmaktadır (Sekil 2.5).

Şekil 2.5. RFID Etiketler ve Barkodlar(Avoine, 2005).

2.3.7. RFID Teknolojisinin Gelişimi ve Tarihçesi

RFID teknolojisi ilk olarak 1930’lu yılların başında telaffuz edilmeye

başlansa da, geçmişi 1880’li yıllara dayanmaktadır. 1880’lerin başında

elektromanyetik dalga teorisinde ilk gelişmeler sağlanmış, 1846’da İngiliz bilim

adamı Michael Faraday ışık ve radyo dalgalarının elektromanyetik enerji

oluşturduğunu ortaya koymuştur. 1864’le Maxwell, elektromanyetik teorisini


12

geliştirmiş, 1887’de Alman fizikçi Hertz, radyo sinyallerinin gönderilip

alınabilmesini başarmıştır. Hertz’in çalışmalarını Rus bilim adamı Alexander Popov

izlemiş, 1897’de ise Marconi tarafından radyo icat edilmiştir (Landt, 2005).

20. yüzyıl başlarında, radyo dalgalarının yansıması ile objelerin yerinin tespit

edilmesini sağlayan radarın bulunuşu ile birlikte, bu alandaki çalışmalar hızla devam

etmiştir. Radar ilk olarak 2. Dünya Savaşı sırasında kullanılmaya başlanmış, 1937

yılında Amerikan Denizcilik Araştırma Laboratuvarı’nda düşman uçaklarının tespit

edilmesinde kullanılan IFF sistemi geliştirilmiştir. Dost uçaklara yerleştirilen

alıcı/verici işlevine sahip etiketlerin, yer okuyucu sistemlerine geri gönderdiği

sinyaller ile düşman uçakların ayrımını yapılabilen IFF sistemler, bugünkü hava

trafik kontrol sistemlerinin de temelini oluşturmaktadır.

Stockman (1948) tarafından radyo frekansı ile veri iletişiminin sağlanması

konusunda yayımlanan makale, RFID teknolojisinin temelini oluşturan ilk çalışmalar

arasında sayılmaktadır. Entegre devre, mikro işlemci, bellek çipleri ve yazılım

teknolojileri konularında sağlanan gelişmeler ile 1950’li yıllardan itibaren RFID

teknolojisi hızla gelişmeye ve kullanım açısından yaygınlaşmaya başlamıştır. 1958

yılında Jack Kilby Texas Instruments bünyesinde ilk entegre devre sistemlerini

geliştirmiştir.( Landt, 2005)

Harrington’ın (1964), elektromanyetik teorisi ile ilgili yenilikçi çalışmalarını,

RFID tabanlı yeni buluşlar izlemiştir. Richardson (1963), radyo frekansı ile uzaktan

kontrol edilen cihazlar, Rittenback (1969) radar ışınları ile haberleşme, Vogelman

(1968) pasif veri gönderim teknikleri ile radar ışınlarının kullanımı, Vinding (1967)

okuyucu-alıcı tanımlama sistemleri konularında buluşlar gerçekleştirmiştir.( Landt,

2005)

1970’li yılların başında Sensormatic ve Checkpoint şirketleri özellikle

hırsızlığa karşı geliştirilen EAS adlı ilk ticari uygulamalarını piyasaya sunmuşlardır.

Malzeme ve ürünlerin elektronik olarak izlendiği EAS sistemlerinde, 1 bit etiketler

kullanılmakta ve sistem sadece ürün/malzeme üzerinde etiketin var olup olmadığını

kontrol ederek uyarı sinyali vermektedir. Özellikle giyim mağazalarında ve

kütüphanelerde hırsızlığa karşı kullanılan, pil içermeyen, ucuz ve basit pasif etiketler

içeren EAS sistemler, bugünkü RFID uygulamalarının temelini oluşturmuştur.


13

1970’li yıllarda RFID uygulamaları denetleme değil daha çok tanımlama

amaçlı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Entegre devreler içeren RFID etiketler,

imalat süreçlerinde ürün izleme, araç izleme, çiftlik hayvanlarının tanımlanması ve

izlenmesinde kullanılmaya başlanmıştır. 1980’lerin başında demiryolu araçlarının

izlenmesinde, 1990’larda Amerika, İtalya, Fransa, İspanya, Portekiz ve Norveç’de

köprü ve otobanlarda otomatik ödemeli geçiş sistemlerinde kullanılmıştır. Aynı

yıllarda RFID tabanlı giriş kontrol sistemleri de çeşitli endüstrilerde kendine yer

bulmuştur. Güvenlik amaçlı olarak kapı girişlerinde gerekli kontrolün sağlanmasında

bu sistemlerden yararlanılmaktadır. Özellikle otomobil üreticileri, araç motorlarının

izinsiz çalıştırılmasını engellemek için RFID entegre anahtarlar kullanmaktadır.

1991 yılında, elektronik sistemler konusunda dünyanın en büyük

şirketlerinden biri olan Texas Instruments, sadece RFID teknolojisine yönelik TI-

RFID adlı yeni bir şirket kurmuştur. Bu şirket Amerika’da bu teknoloji ile ilgili yeni

sistemlerin geliştirilmesine ve uygulamaların oluşmasına öncülük etmiştir.

1990’lı yıllara kadar RFID uygulamalarının çoğu düşük frekans (LF) ve

yüksek frekans (HF) sistemlerden oluşmaktaydı. Bunlar daha çok giriş kontrol

sistemleri, hayvan tanımlama ve izleme, havayolları bagaj izleme, ödeme ve müşteri

sadakat kartları, otomobil hırsızlığının engellenmesi, elektronik parça izleme (EAS),

doküman izleme ve spor aktiviteleri uygulamalarında kullanılıyordu. Bu sistemlerin

veri okuma hızı ve menzili daha düşük olmakla birlikte, hız limitleri bu sistemlerde

belirli bir zaman dilimi içinde yüzlerce etiketin okutulabilmesini engellemektedir.

1990’ların sonunda ultra yüksek frekans pasif (UHF) etiketler, palet, kutu izleme,

stok kontrol ve lojistik yönetimi gibi tedarik zinciri sistemlerinde yaygın olarak

kullanılmaya başlanmıştır.

2000’li yıllarda, Wal-Mart ve Metro gibi büyük perakende zincirler, DoD gibi

Amerikan hükümet kuruluşları tedarikçilerini RFID sistemlerini kullanmaları için

yaptırım kararları almaya başlamıştır. Aynı yıllarda MIT Üniversitesi Auto-ID

Laboratuvarı’nın girişimiyle Elektronik Ürün Kodu (EPC) standartlarının gelişmesi

için çalışmalar hızlanmıştır. Tedarik zincirinde uluslararası standartların

belirlenmesinde faaliyet gösteren GS1 kuruluşu, MIT, Cambridge, St. Gallen

üniversiteleriyle işbirliği yaparak EPCGlobal organizasyonunu kurmuştur. Kâr amacı


14

gütmeyen bu kuruluş, RFID standartlarının geliştirilmesi için faaliyet göstermektedir.

EPC sisteminde her ürün, RFID etiketinde bulunan tekil bir numara ile

izlenebilmekte, internet üzerindeki DNS yapısına benzer bir yapı olan ONS ile

EPCIS ağ sistemi üzerinden ürün bilgilerine dünyanın her yerinden

ulaşılabilmektedir(Üstündağ, 2008).

2.3.8.Standartlar

Bugün özellikle UHF spektrumunda RFID standartlarının oluşturulması için

iki uluslararası organizasyon, EPCGlobal ve ISO çalışmalarını yoğun bir şekilde

sürdürmektedir. EPCGlobal, EPC Sınıf 1 Gen2 standardını 2004 yılı sonunda

piyasaya sürmüştür. ISO ise 18000-6 standardını Ağustos 2004’te duyurmuştur. İki

standardın birbiri ile uyum süreci 2006 yılı sonuna kadar devam etmiştir. EPC Gen2

standardı ile palet ve kutu seviyesinde yapılan pilot çalışmalarda başarılı sonuçlar

ortaya çıkmış, ancak ürün seviyesinde yapılan çalışmalarda güvenlik konusunda bazı

ihtiyaçların olduğu görülmüştür. Bu nedenle EPCGlobal’ın önümüzdeki yıllarda

Gen3 standardını piyasaya sürmesi beklenmektedir. Uluslararası standart kuruluşları

arasında ISO ve EPCGlobal’ın yanısıra AIM, ABD menşeli ANSI, FCC ve Avrupa

menşeli ECC, ETSI gibi organizasyonlar da bulunmaktadır.

Ülkelerin UHF radyo spektrumu konusunda uyum içinde olmaması,

standartların gelişmesinde zorluklar oluşturmaktadır. Amerika ve Kanada, UHF

RFID sistemlerini 902 – 928 MHz band aralığında kullanırken, Avrupa

Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) 865,6 ve 867,6 MHz band aralığını

Temmuz 2004’te UHF RFID kullanımı için tahsis etmiştir. Japonya, Mayıs 2005’de

yayınladığı genelgede UHF RFID sistemlerini 953 ve 954 MHz band aralığında

kullanacağını açıklamıştır. Ülkemizde, Türk Telekomünikasyon Kurumu tarafından

güncel Kısa Mesafe Erişimli Telsiz (KET) Yönetmeliği 17 Mart 2007 tarihli ve

26464 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Buna göre 2 Watt çıkışlı UHF RFID

sistemleri 865,6 ve 867,6 MHz band aralığını Avrupa ile uyumlu olarak

kullanacaktır(Knospe ve Pohl, 2004).


15

2.3.9. Güvenlik ve Gizlilik

Elektronik Gizlilik Bilgi Merkezi (EPIC), gizlilik kavramını dört sınıfta

kategorize etmektedir (www.epic.org):

Ø Bilgi (Veri) Gizliliği: Kişinin vergi, satın alma vb. kişisel bilgi

kayıtlarını saklı tutmak istemesi

Ø Bedensel Gizlilik: Kişinin kan, idrar veya genetik vb. beden ile

ilgili test bilgilerini saklı tutmak istemesi

Ø İletişim Gizliliği: Kişinin başkaları ile iletişimini gizli bir şekilde

gerçekleştirmek istemesi

Ø Bölgesel Gizlilik:Kişinin çalışma yeri veya kamusal alanda kimlik

kontrolü ya da video gözetimi istememesi

RFID teknolojisinin kullanımı, EPIC tarafından belirlenmiş kişinin

gizlilik haklarını bazı durumlar için tehdit edebilmektedir. Örneğin RFID

okuyucuları yardımı ile süpermarkette bir kişinin alışveriş bilgisinin

izlenmesi bilgi gizliliği açısından, hastanede kişinin sağlık ile ilgili

bilgilerinin izinsiz olarak elde edilmesi bedensel gizlilik açısından, yollarda

araçların izlenmesi bölgesel gizlilik açısından tehdit oluşturabilmektedir.

Özellikle İngiltere’nin 28 milyon aracın yollarda takip edilmesi üzerine

başlattığı proje, bu konunun ne boyutlarda olduğunu gözler önüne daha iyi

sermektedir (Korkmaz ve Üstündağ, 2007).

2.3.10.RFID Sisteminin Kullanım Alanları

RFID’nin kullanım alanları çok geniştir ve her geçen gün daha da

artmaktadır. Bunlar arasında günümüz itibarıyla öne çıkan uygulamalar:

http://www.epic.org)


16

Ø Nakliye alanında taşımacılık takibi

Ø Üretim bandında ürünlerin takibi

Ø Hastanelerde hasta, doktor ve ilaç takibi

Ø Otoyollarda araç takibi

Ø Her sektörde; stok ve depo alanlarında ürünlerin gerçek zamanlı

olarak görülebilmesi ve herhangi bir stok değişiminin anında

iletilmesi

Ø Askeri alanda hassas mühimmat ve cephanenin takibi

Ø Ürünlerin çalınmasını ve izinsiz kullanımını önleme (Araç

kilitleme sistemi gibi)

Ø Her türlü alanda giriş çıkış kontrolleri

Ø Hava alanlarında bagaj takibi

Ø Kütüphanelerde kitap takibi ve güvenliği

Ø Arşivlerde doküman takibi ve güvenliği

Bir dünya kupası biletlerinde bile RFID sistemi kullanılmıştır. Uygulama

alanları sayılmakla bitmez ve her geçen gün daha da artacaktır. RFID açık uçlu bir

çözümdür. Diğer bir tabirle her isletme kendi RFID mimarisini kendi oluşturur. Her

sektörde farklı kullanıcılar için değişik çözümler söz konusudur(İTÜ RFID uygulama

semineri, 2006).

2.4. Malzeme Yönetimi ve RFID

RFID teknolojisinin malzeme yönetimi üzerindeki etkilerini tam anlamıyla

belirlenmesi için nicel ve nitel faktörlerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.

Öncelikle firmalar RFID teknolojisini irdelerken malzeme yönetimi kavramının iyi

anlaşması gerekmektedir(Şallı, 2009).


17

2.4.1. Malzeme Yönetimi

2.4.1.1. Malzeme Yönetimi Nedir

Malzeme yönetimi bir malzemenin akışının planlanması, tedarik edilmesi,

depolanması, miktar ve zaman yönlerinden kontrol edilmesidir. Malzemesatın alma

ve yerine koyma, sipariş verilen ve alınan parçaların kalite kontrolünün yapılması,

gönderilmesi, depolanması malzeme yönetimi kapsamındadır.

2.4.1.2. Malzeme Yönetiminin Amacı

Yapım işlerinde malzeme yönetim sisteminin ana amacı, projeye gereken

malzemeyi, doğru zamanda, doğru fiyat ve miktarda inşaat sahasına temin etmektir.

Malzemelerin iş programı dahilinde, teknik şartnamede belirtilen kalitede, ve proje

şartlarına uygun biçimde temin edilmesi ve kullanılması için, aşağıda açıklanan bir

sistemin oluşturulması gerekmektedir. Bu sistemin girdi – süreç – çıktı döngüsü

aşağıdaki bölümlerde açıklanmaktadır.

2.4.1.2.(1). Girdiler

Malzeme yönetim sisteminin girdileri pazar bilgileri, ihzarat programı,

sözleşme dokümanları ve şirketin satın alma politikası malzeme yönetimi girdilerini

oluşturan başlıklardır(Şekil 2.6) .


18

Şekil 2.6. Malzeme Girdiler Şeması

2.4.1.2.(1).(a). Şirketin Satın Alma Politikası

Şirketin satın alma politikası, imalatcılar, toptancılar ve perakendeciler

tarafindan yerine getırilen ve şirketler açısından büyük bir önem arz eden özel görüş

veya anlayışlardır(Yildızoğlu, 2012). Şirketin satın alma politikasını şırket üst

yönetimi belirler. Malzeme satın almalarında, şirketin satın alma politikası göz

önünde tutulmalıdır.

Genel olarak şirketin satın alma politikasını etkileyebilecek hususlar şunlardır;

• Tedarikçilerle ilişkiler ve tedarikçi seçimi.

• Tedarikçi seçimindeki öncelikler.

• Kalite gövence belgeleri, bölgesel, ulusal, uluslar arası tercihleri.

• Satın alma prosedürlerinin belirlenmesi.

(a) Politika:İşleri düzenleme ve yürütme sanatıyla ilgili özel görüş veya anlayışlardır.

(b) Satın Alma Organizasyonu:Satın alma fonksiyonu ve satın alma departmanı

kavramları birbirine karıştırılanve çoğu zaman da birbirinin yerine kullanılan iki ayrı

kavramdır. Fonksiyon olarak satınalma, herhangi bir tür işte, yapılan iş için gerekli

olan malzeme ve servisi sağlamakamacıyla yerine getirilen bir uygulamadır. Satın

alma departmanı ise bir firmanın içindesatın alma fonksiyonunun tüm veya bazı


19

gereklerini gerçekleştirmekle görevli, işletmeiçerisinde oluşturulmuş bir

organizasyondur. Genellikle satın alma fonksiyonunun, tümüyleekonomik ve etkin

bir şekilde yapılabilmesi için satın alma müdürü tarafından yönetilenmerkezi bir

satın alma departmanı tarafından gerçekleştirilmesi gerekir.

(c) Prosedürler:Prosedürler, herhangi bir işin, önceden belirlenmiş koşullara bağlı

olarak nasıl yapılması ve işin birbirini takip eden, hangi safhalarla gerçekleştirilmesi

gerektiğini gösteren kurallar zinciridir. Genel olarak malzeme yönetim sistemindeki

prosedürler;

1) İstek, talep, teslimat, kontrol (muayene), malın geri gönderilmesi,

depolama ve ödeme yapılısının detaylı açıklaması, akış şemaları ile

desteklenmesi, atıkların depolanması, atılması, ve

2) satın alma ile ilgili dokümantasyonların nasıl dağıtılacağı ve yazışmaların

hangi yolu izleyeceği ile ilgilidir.

2.4.1.2.(1).(b). Sözleşme Dokümanları

Genellikle, satın almada gerekli olan dört adet sözleşme dokümanı (eki) vardır.

Bunlar;

1) Teknik şartnameler,

2) Proje çizimleri,

3) Metraj bilgileri ve

4) İş ve ihzarat programlarıdır.

2.4.1.2.(1).(c). Pazar Bilgileri

Malzemenin nereden temin edilebileceği, ne kadarı için indirim alınabileceği,

kimin kaliteli ürün sattığı gibi bilgiler satın alma için çok önemlidir. Tüm bu bilgilere

dayanarak malzeme satın alma programı hazırlanırsa satın alma süreci prosedürler

kapsamında aksamadan yürütülür.


20

2.4.1.2.(2). Süreç

Süreç, girdilerin kullanımıyla, malzemenin tedarik öncesi ve sonrasını

takibidir. Süreç kapsamında; gerekliklikler listesi (ihtiyaç-istek), tedarikçilere davet

(ihale-isteksi), tekliflerin değerlendirilmesi, siparişin verilmesi, teslimatın takibi,

teslimat, malzemenin depolanması, malzemenin gereken yerlere taşınması ve

ödemenin yapılması işleri yapılır.

Şekil 2.7. Malzeme Süreci Şeması

2.4.1.2.(2).(a). Malzeme Programı

Malzeme programı, hangi malzemeler işveren veya tedarikçiler tarafından

temin edilecek, gelen malzemeler nereye depolanacak ve kayıtları nasıl tutulacak

sorularını yanıtlayan programdır(Besen, 2006).

2.4.1.2.(2).(b). İstek / İhale

Satın alma bölümü, malzeme programına göre istek listesi hazırlayıp, ihale

sürecini başlatır. Şirket, malzeme satın almak için ihaleye çıktığında ihaleye teklif

verecek tedarikçilerje


21

• Gerekli kalite / kalite güvence belgeleri

• Teklif edilen fiyat veya indirimler

• Gerekli proje çizimleri

• Malzemenin gerektiği zamanlar

• Geri göndermeler

• Tazminatlar

• Malzemeye gelen zarar veya kayıplardan sorumluluklar

• Malzemeye gelen zarar veya kayıplardan sorumluluklar

İle ilgili isteklerini sunar. Sunulan bu belgelerin karşılığında tedarikçilerde

kendi tekliflerini sunarlar ve uygun teklifle anlaşmaya varılır.

2.4.1.2.(2).(c). Tekliflerin Değerlendirilmesi

Satın alma departmanı tedarik yapılacak firmayı saptadıktan sonra uygun

malıveya hizmeti uygun maliyetle istenen yer ve zamanda tedarikçiden teslim

almakla görevlidir. Bu nedenle satın alma sırasındaki planlama çok önemlidir. Hangi

nitelikte ve ne miktarda malzemenin veya hangi özellikte hizmetin ne zaman ve

nereye gerekli olduğu, bunun yanı sıra ödeme şekli ve koşulları, çeşitli firmalardan

teklif alındıktan sonra analiz edilerek ve değerlendirilerek ortaya çıkar. Bu çalışma

sonrasında en uygun teklif saptanmış olur. En önemli hususlardan birisi güvenilir

olan bir firmanın uygun teklif verip vermediğinin incelenmesidir. Her zaman en

düşük teklif veren firmanın kabul edileceği gibi bir şart da yoktur. Teklif

değerlendirilirken göz önünde bulundurulması gereken unsurlar şöyle sıralanabilir;

1) Satış fiyatı,

2) Malzemenin ve hizmetin kalitesi,

3) Teslimat süresi,

4) Lojistik koşulları,

5) Teknik servis ve kolaylıklar,

6) Malzemenin teslim yeri,


22

7) Ödeme koşulları,

8) Ödeme kolaylıkları,

9) Tedarikçinin pazardaki konumu.

Bu maddelerin çoğunluğunda olumlu puan alan firmanın teklifi en düşük

fiyatı vermemiş olsa bile değerlendirilebilir. Belirlenen tedarikçilerle iş birliği,

yönetim onayından sonra hayata geçirilir.

2.4.1.2.(2).(d). Sözleşmenin Yapılması

Siparişin verilmesi için önce mutlaka satın alma hükümleri (sözleşme ) karara

bağlanmalıdır.

Sözleşme maddeleri şu başlıklardan oluşmalıdır;

1) Sözleşmenin Tarafları

2) Taraflara İlişkin Bilgiler

3) Sözleşmenin Dili

4) Tanımlar ve Kısaltmalar

5) Sözleşmenin Konusu

6) Sözleşme Bedeli

7) Vergi, Resim, Harçlar ve Sözleşme İle İlgili Diğer Giderler

8) Sözleşmenin Ekleri

9) Sözleşmenin Süresi

10) Teminata İlişkin Hükümler

11) Ödeme yeri ve şartları

12) Avans Verilmesi Şartları ve Miktarı

13) Fiyat Farkı

14) Alt Yüklenicilere ilişkin bilgiler ve sorumlulukları

15) Gecikme Cezası

16) Süre Uzatımı Verilebilecek Haller ve Şartları

17) Sözleşmenin Devri ve Temlik


23

18) Sözleşmede Değişiklik Yapılması

19) Yüklenicinin Yükümlülükleri

20) Eğitim

21) Ambalajlama

22) Fikri ve Sınai Mülkiyet Hakları

23) Mevzuata Uygunluk

24) Yüklenicinin, İdarenin Personeli, Üçüncü Kişiler ve Diğer Yüklenicilerle

Ortak Çalışma Esasları

25) Yüklenicinin Tazmin Sorumluluğu

26) Sigorta

27) Denetim, Muayene ve Kabul İşlemleri

28) Ödeme Belgelerinin Düzenlenmesi

29) Kabulden Sonraki Hata ve Ayıplardan Sorumluluk

30) Yüklenicinin Sözleşme İle Teslimini Taahhüt Ettiği İşe İlişkin Sorumluluğu

31) Sözleşme ve Eklerine Uymayan İşler

32) Onay Verilmesinin Sorumluluğu Ortadan Kaldırmaması

33) Garanti, Bakım ve Onarım

34) Sözleşmenin Feshi ve Tasfiyesi

35) Yüklenicinin Sözleşme Konusu İş İle İlgili Çalıştıracağı Personele İlişkin

Sorumlulukları

36) Yüklenicinin Ceza Sorumluluğu

37) Anlaşmazlıkların Çözümü

38) Hüküm Bulunmayan Haller

39) Numune Onaylanması Usul ve Esasları

40) Diğer Hususlar

41) Yürürlük

42) İmza


24

2.4.1.2.(2) (e). Teslimat

Teslimatın alınması sıklıkla şantiye şefinin veya onun vekilinin işidir. Bir

diğer alternatif ise merkez ofisten teslimatın takip edilmesidir. Teslimatta,

malzemenin kalite ve miktarı kontrol edilmelidir. Uygun olmayan malzemeyi geri

göndermek en kolay bu aşamada olur. Malzemeyi boşaltmakta kullanılan aletler de

malzemeye uygun olmalıdır.

2.4.1.2.(2).(f). Malzemenin Depolanması

Malzemenin uygun depolanmaması malzeme israfının en önemli nedenidir.

Düzgün depolama, ayrıca malzemenin doğru yere konulup, yerinden kaldırma

işlemini en aza indirgenmesini sağlamalıdır. Depolama yaparken su faktörler göz

önünde tutulmalıdır;

• Pahalı ve taşınabilir malzemenin kilitlenmesi.

• Bozulacak malzemenin korunması.

• Malzemeyi taşımak için gereken makinenin malzemeye ulaşabilmesi.

• Malzemenin kullanım yerlerine en uygun yerde depolanması.

• Malzemenin kendisiyle birlikte kullanılacak diğer malzemelere yakın yerde

depolanması.

• Malzeme yığınlarının çalışanların ya da oradan geçenlerin üzerine

düşmemesinin sağlanması.

• Farklı malzemelerin depolandığı alanlarda malzemelerin depodan çıkarılma

sırasına göre depo çıkış yerlerine göreceli şekilde depolanması.

2.4.1.2.(2).(g). Malzemenin Taşınması

Malzemenin taşınması için şantiye şarlarını göz önünde tutan uygun

yöntemler bulunmalıdır. Kalabalık şantiyelerde malzemenin kullanılacağı yerlere

taşınması çok zor olabilir. Fork liftler şantiye taşımalarında en çok tercih edilen


25

araçlardır . Saha dışında üretilmiş parçalar şantiyede depolanmadan direkt kullanım

yerlerine yerleştirilebilirler.

2.4.1.2.(2).(h). Ödemenin Yapılması

Malzeme teslim alınıp teslimat belgeleri imzalandıktan sonra belgeler merkez

ofise iletilir ve bu belgeler tedarikçinin gönderdiği belgelerle karsılaştırıldıktan sonra

ödeme yapılır.

2.4.1.2.(3). Çıktılar

Süreç boyunca yapılan işlerin tamamlanmasından sonra, bu bilgi ve

çalışmalara dayanarak, satın alma programı ve malzeme programının hazırlanması,

kalite güvencesinin oluşturulması, israfın kontrol altına alınması gibi işlemleri

kapsar.

Şekil 2.8. Malzeme Çıktılar Şeması

2.4.1.2.(3).(a). Malzeme Programı

Malzeme programı, hangi malzemeler işveren ve ya tedarikçiler tarafından

temin edilecek, gelen malzemeler nereye depolanacak ve kayıtları nasıl tutulacak

soruları yanıtlayan programdır(Besen, 2006).

ÇIKTILAR

SATIN ALMA PROGRAMI

KALİTE GÜVENCE

PROSEDÜLERİ

İSRAF KONTROLU

MALZEME PROGRAMI


26

2.4.1.2.(3).(b). Satın alma programı

Satın alma programı, malzemeyi kim, ne zaman, ne kadar, nereden ve hangi

standartlarda tedarik edilecek sorularını cevaplayan programdır.

(a) Kalite Güvence Prosedürleri: Kalite Güvence Prosedürleri;

• Amaç

• Kapsam

• Tanımlar

• Bağımsız Denetim Ekibi ve Sorumlulukları

• Etik İlkeler

• Bağımsızlık

• Bağımsız Denetim Hizmetinin Üstlenilmesi ve Yürütülmesi

• Danışma

• Bağımsız Denetim Kalitesinin Kontrolü

• Gözetim

• Kalite Güvence Ekiplerinin Oluşturulması ve Görevleri

• Diğer Hususlar

İşlemleri belirten dokümanlardır(www.eresdenetim.com).

(b) İsraf kontrolü:Geleneksel inşaat işlerinin maliyetinin %50’si malzeme ve

malzemenin kullanılacağı yerlere tedariki ve dağıtımı için kullanılır. Malzeme

israfını (direkt israf) önlemek için şunlar yapılabilir;

• Malzemenin şantiyede nereye depolanacağı venereye götürüleceği önceden

planlanmalıdır.

• Malzeme ve araçlar teslim alınırken kalite kontrolü yapılmalıdır.

• Malzeme masrafları israf da dâhil edilerek kaydedilmelidir.

• Malzeme yönetiminden sorumlu biri olmalıdır.

• Malzeme programı hazırlanmalıdır.

http://www.eresdenetim.com)


27

Malzeme israfı direkt israf olarak nitelendirilirken, indirekt israflar ise söyle

sıralanabilir;

• Yerine koyma israfı: Örneğin küçük bir alanda daha ucuz malzeme gerekli

ise. O malzemeyi ayrı bir kalem olarak getirtmek yerine, elde bulunan daha

pahalı malzeme kullanılabilir.

• Üretim israfı: Örneğin temel kazısı projeye göre yapılmış ise ve ekskavatör o

bölgeye giremiyor ise ekskavatör daha fazla kazı yapmak zorunda kalabilir,

iyi projelendirme bu israfı azaltabilir.

• İhmal israfı: İşin kötü yapılıp yeniden yapılması gerekebilir. Bu maliyet ve

süre israfına neden olur.

2.4.2.RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kullanılabileceği

Aşamalar.

RFID Teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde kullanılabileceği kilit

aşamaları şunlardır (Ren ve diğerleri, 2010);

1. Malzeme planlaması

2. Dinamik malzeme veritabanı

3. Malzeme envanteri

4. Malzemelerin şantiyede izleme ve kontrolü

5. Yeniden planlama ve programlama

Şekil 2.9 RFID teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde kavramsal

modelini göstermektedir.


28

Şekil 2.9. RFID Teknolojisinin İnşaat Malzeme Yönetiminde Kavramsal Modeli

(Ren ve diğerleri, 2010).

2.4.3.RFID İle İlgili Örnek Bir Çalışmada Elde Edilen Faydalar.

İnşaat sektöründe, malzeme yönetiminde RFID sisteminin faydalarını doğru

bir şekilde değerlendirmek için, bir su temin projesi üzerinde RFID uygulanan ve

uygulanmayan iki durum arasında oluşan etkinlik, kullanışlılık, uygunluk,

kullanılabilirlik farkları incelenmiştir.

2.4.3.1.Etkinlik

Bu kısımda su temin projesi üzerinde RFID uygulanan durumunavantajları,

uygulanmayan duruma göre, doğruluk, kalite, miktar, zamanlama, maliyet, geçerlilik,

iletişim, bilgi paylaşımı, işbirliği ve riski azaltma bakımından ve yüzde olarak

çizelge 4.1’de görülmektedir.


29

Çizelge 2.1. Etkinlik değerlendirilmesinin sonuçları Doğruluk Kalite Miktar Zamanlama Maliyet Geçerlilik İletişim Bilgi

paylaşımı

İşbirliği Riski

azaltma

%77 %61 %78 %80 %81 %78 %71 %92 %72 %89

2.4.3.2. Yararlılık

Projeye katılan kişilerden yaklaşık %89’sı RFID teknolojisi malzeme

yönetimindeki mevcut sorunları çözmek için oldukça faydalı bir sistem olduğunu

belirtmişlerdir.

2.4.3.3. Uygunluk

Bu bölümde su temin projesi üzerinde RFID uygulanan durumumun

avantajları, uygulanmayan duruma göre, gelişim ile ilgili özellikler, yeni özellikler ve

genel uygunluk bakımından incelenmiştir. Ve sonuçlar çizelge 4.2’de görülmektedir.

Çizelge 2.2. Uygunluk değerlendirilmesinin sonuçları Özellik Destek Gelişim Genel uygunluk

Yüzde %83 %61 %72

2.4.3.4. Kullanılabilirlik

Su Projesine katılan kişilerden yaklaşık %82’ sı RFID teknolojisi iyi bir

eğitim sayesinde ekipler tarafından kullanılabilir olduğunu belirtmişlerdir.

2.4.4.Malzeme Yönetiminde Rfıd Teknolojisinin Faydaları

Malzeme yönetiminde RFID nin faydaları genel olarak dört başlıkta

toplanabilir ve bu başlıklar malzeme yönetiminde RFID nin faydalarını anlamada

yardımcı olacaktır.


30

2.4.4.1. Verimlilik

RFID teknolojisinin süreçlere entegre edilmesi ile birlikte otomasyon

sağlanmakta ve süreçler yeniden yapılandırılmaktadır. Aşağıda belirtilen altı temel

strateji kullanılarak verimliliğin artışı sağlanmaktadır (Mannel, 2006):

§ Segmentasyon: Veri tanımlamaları yolu ile sınıflama,

§ Basitleştirme: Süreç adımlarının elimine edilmesi ya da basitleştirilmesi,

§ Paralel yürütme: Belirli adımların eş zamanlı olarak yürütülmesi,

§ Senkronizasyon: Süreçlerin eş zamanlama ile sıralı olarak uyum içinde

yürütülmesi,

§ Taşıma boyutunda farklılaştırma: Daha büyük yükleme birimleri (örn. beş

yerine sekizerli gruplar) kullanarak süreç için gerekli sürenin azaltılması,

§ Hızlandırma: Otomasyon sayesinde süreç için gereksinim duyulan sürenin

azalması.

§ Ürün Kabul: Süreç kapsamında kontrol aşamasının basitleştirilmesi, işlerin

paralel yürütülmesi ile süreç için gerekli sürenin kısaltılması sağlanmaktadır.

RFID teknolojisi ile manüel işlemler azaltılmakta, özellikle ürün kimlik

bilgilerinin RFID geçiş sistemi üzerinden toplu bir şekilde okutulması

sağlanabilmektedir. Bu şekilde işlem hata oranları azalmakla birlikte, süreç

hızlanmakta, toplanan veriler ana sisteme (depo yönetim sistemi vb.)

otomatik olarak aktarılabilmektedir.

§ Ürün yerleştirme: Depolama alanında, forklift gibi taşıma araçlarına

yerleştirilen okuyucular sayesinde raflardaki ve ürünlerin üzerindeki RFID

etiketleri otomatik olarak okutulmakta, yanlış yerleştirme olasılığı ortadan

kaldırılmaktadır. Okutma işlemi personel tarafından RFID el terminalleri ile

de gerçekleştirilebilir. Raf üzerindeki okuyucular ile yerleştirme esnasında

sistem kaydı otomatik olarak sağlanabilir. Etiketlerin sağlamlığı, her türlü

çevresel koşul altında başarılı sonuçlar alınmasını sağlamaktadır.

§ Ürün toplama: Depolama raflarına RFID okuyucuları entegre edilebileceği

gibi sadece paketleme ve kontrol istasyonlarında RFID geçiş sistemleri


31

kurulabilir. Birinci seçenek pahalı bir çözüm olmakla birlikte, raf üzerindeki

ürün hareketleri gerçek zamanlı ve hatasız olarak izlenebilir. Bu seçenekte

personelin çalışma performansı da ayrıca ölçülmüş olur, siparişin ne kadar

zamanda hazır hale getirildiği belirlenir. Bu işlem barkod okuyucular ile de

gerçekleştirilebilir ancak RFID sistemi ile manüel okumalar ortadan

kaldırılmış olur. İkinci seçenekte sipariş için toplanan ürünlerin doğruluğu

kontrol edilir ve onaylanır.

§ Stok sayım: Stok sayımı için işletmelerde genelde yüksek işgücüne

gereksinim duyulmaktadır. RFID sistemi yardımı ile stok sayım işlemi iki

şekilde gerçekleştirilebilir. İlk yöntemde raflara RFID okuyucular entegre

edilebilir. Hangi rafta hangi ürünün olduğu gerçek zamanlı olarak takip

edilebilir. Ancak bu yöntem çok fazla sayıda RFID okuyucu gerektirdiğinden,

yatırımın finansal boyutu da yüksektir. İkinci yöntemde ise RFID el

terminalleri kullanılarak, stok sayım işlemi hızlandırılabilir. Bu yöntemde

yatırımın maliyeti birinci yönteme göre çok daha azdır.

2.4.4.2.Hırsızlığı Önlemek

RFID etiketli ürünler sayesinde malzeme hareketleri okuyucular tarafından

anlık olarak görünmektedir. Böylece rafta o an için bulunmayan malzeme tespit

edilmektedir. Rafta olmayan malzeme için iki olasılık söz konusudur (Garfinkel,

Rosenberg, 2005);

a. Tüketici tarafından ürün alınmış ve ya başka yere bırakılmıştır.

b. Ürün kötü niyetli birisi tarafından çalınmıştır.

R FID teknolojisinin bu özelliği sayesinde hırsızlıklar önlenmiş olmaktadır.


32

2.4.4.3.Doğruluk

Süreç kalitesi olarak da nitelendirebilecek doğruluk seviyesinin artması,

RFID uygulaması ile birlikte, ürün kabul, yerleştirme, stok sayım, toplama ya da

yükleme süreçlerindeki işlem hatalarının azalması ile sağlanmaktadır.

Genelde ürün kabul ya da yerleştirme sırasında oluşan hatalar ancak stok

sayım ya da sipariş hazırlama sürecinde fark edilebilmektedir. Ürün toplama

sırasında yapılan hatalar yükleme sırasında, yükleme sırasında fark edilemeyen

hatalar da ancak müşterinin siparişi geri göndermesi ile ortaya çıkmaktadır. Bu

işleyiş gerçek ve kayıtlı stoklar arasında fark oluşturmakta ve stokta bulunmama

durumu ortaya çıkmaktadır. İşletme açısından daha çok güvenlik stoku bulundurmak

gerekmektedir.

RFID uygulaması ile birlikte ortalama stok seviyesi düşmekte, toplam stok

elde bulundurma, bulundurmama ve kayıp satış maliyetleri azalmaktadır. Ayrıca geri

dönen siparişlerden kaynaklanan ek işlem maliyetleri de düşmektedir. Hata

oranlarının düşmesi ile birlikte ürün bulunabilirliği ve müşteri memnuniyeti

artmakta, bu da işletme açısından gelir artışı sağlamaktadır(üstündağ, 2008)..

2.4.4.4.Görünürlük

Malzeme yönetimi sürecinde üzerinde hareket eden bir malzemenin, işletme

sınırları içinde ve ötesinde, yer ve durum bilgisinin elde edilebilme özelliği,

görünürlük olarak adlandırılmaktadır. RFID teknolojisinin kullanımı ile birlikte

gerçek zamanlı veri elde edilmekte, görünürlük seviyesi ve malzemenin

bulunabilirliği artmaktadır(Angerer, 2004).

3. MATERYAL VE METOD Siamak BAZAATI

33

3. MATERYAL VE METOD

Bu bölümde İran ve Türkiye’deki inşaat firmaların malzeme yönetiminde

yeni sistemler, özelikle RFID teknolojisi hakkındaki görüşlerini almak üzere bir

anket uygulanmıştır. Ankette firmalara, malzeme yönetiminde karşılaştıkları

problemlerin sıklığını, malzeme yönetiminde yeni sistemler uygulamasının

getirebildiği faydaların önemi ve yeni bir sistem uygulanmasına engel teşkil edecek

faktörler sorulmuştur. Yapılan anket uygulaması tezin sonunda ek olarak verilmiştir.

Anket uygulaması, yüz yüze görüşmeler ve internet üzerinden Survey Monkey anket

programı aracılığıyla inşaat sektörde 58 farklı firmaya uygulanmıştır. Bu firmalardan

25 adedi İran ve 33 adedi türk firmalarından teşkil edilmiştir. Ankete katılanların

bazı kişisel bilgileri aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

Çizelge 3.1. Ankete katılanların bazı kişisel bilgileri.

3. MATERYAL VE METOD Siamak BAZAATI

34

4. BULGULAR VE TARTİŞMA Siamak BAZAATI

35

4. BULGULAR VE TARTİŞMA

Firmalara yapılan anket uygulaması sonucunda elde edilen veriler ve yapılan

Analizler sırası ile aşağıda sunulmuştur.

4.1.RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu.

4 bölümden oluşan anketin ilk kısmında ankete katılanlara RFID

teknolojisinden haberdar olup olmadıkları sorulmuş ve aşağıdaki verilere ulaşılmıştır.

Şekil 4.1. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu ( Türkiye).


36

Şekil 4.2. RFID Teknolojisinden Haberdar Olma Durumu (İran).

Şekil 4.1’deki dağılıma bakıldığında Türkiye’de ankete katılan 33 kişiden 3

adedinin (%9) RFID’den haberdar olduğu, 30 adedinin haberdar olmadığı

görülmektedir. Bunun yanında, İran’da teknolojiden haberdarların oranı Türkiye’den

fazladır (%12)( Şekil 4.2).

4.2. Firmaların Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler.

Anketin ikinci kısmında firmaların literatür bulgularına dayanarak firmaların

malzeme yönetiminde karşılaşabilecekleri en sık rastlanan 12 problem sıralanmış ve

ankete katılanlardan her problemle ne sıklıkta karşılaştıkları sorulmuştur. Cevaplar

çok nadir-1, çok sık-5 aralığında verilmiştir.

Bu bölümde katılımcıların cevapları tartışılırken “çok nadir” ve “nadir”

kategorileri “nadiren”, “bazen” , “sıklıkla” ve “çok sık” kategorileri “bazen veya sık

sık” olarak gruplandırılıp, tartışılacaktır.


37

4.2.1. Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınamayan Malzemeler.

Şekil 4.3.Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler ( Türkiye).

Şekil 4.4.Gerekli Fakat Zamanında Satın Alınmayan Malzemeler (İran).

Şekil 4.3 ve 4.4’e bakıldığında Türk firmalarının %49’u, İran firmalarının

%44’ü gerekli fakat zamanında satın alınmayan malzemelerin kendileri için nadiren

karşılaştıkları bir problem olduğunu belirtmişlerdir. Bunun yanında bu problemle


38

Türk firmalarının %51’i, İran firmalarının ise %56’sı bazen veya sık sık

karşılaşmaktadırlar.

4.2.2. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler.

Şekil 4.5. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler ( Türkiye).

Şekil 4.6. Satın Alınan Fakat Zamanında Teslim Alınamayan Malzemeler (İran).


39

Şekil 4.5 ve 4.6’daki dağılımlara bakıldığında satın alınan fakat zamanında

teslim alınamayan malzemelerin her iki ülke firmaları için de bazen veya sık sık

rastlanan bir problem olduğu görülmektedir (%63 , %68).

4.2.3. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler.

Şekil 4.7. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler ( Türkiye).

Şekil 4.8. Şantiyeye Yanlış Miktarda Gelen Malzemeler (İran).


40

Türk firmaları şantiyeye yanlış miktarda gelen malzemeler sorununun,

malzeme yönetiminde nadiren (%58) bir problem olduğu konusunda birleşmişlerdir.

Bunun yanında İran firmaları için şantiyeye yanlış miktarda malzeme gelmesi daha

sık rastlanan bir problem olarak belirlenmiştir. %22 İran firması “sıklıkla” ve “çok

sık” bu problemle karşılaşırken, yalnızca %3 Türk firması bu problemle “sıklıkla” ve

“çok sık” karşılaşmaktadırlar.

4.2.4. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi.

Şekil 4.9. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi ( Türkiye).


41

Şekil 4.10. Sipariş Listesinin Gereken Malzemeyle Eşleşmemesi (İran).

Şekil 4.9 ve 4.10’daki dağılımlar incelendiğinde genel olarak her iki ülkenin

firmalarına göre sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi, malzeme

yönetiminde önemli bir problem teşkil etmemektedir (sırasıyla %70, %56

oranlarında problemin nadiren oluştuğu cevabı verilmiştir).

Her iki ülke firmaları içinde hiç bir firma bu problemi “çok sık”

yaşamamaktadır.

4.2.5. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar.

Şekil 4.11. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (Türkiye).


42

Şekil 4.12. Sipariş Durumu İle İlgili Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar (İran).

Türk firmalarının %64’ü siparişin durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki

zorluklara malzeme yönetiminde bazen veya sıklıkla karşılaştıklarını belirtmişlerdir

(şekil 4.11).

İran firmaları için ise bu oran %56 ile daha düşük bir seviye dır (şekil 4.12).

4.2.6. Malzemelerin Gelişi İle İlgili Eksiksiz Bilgiye Ulaşmadaki Zorluklar.


(Türkiye).


43


(İran).

Şekil 4.13 ve 4.14’deki veriler karşılaştırıldığında malzemelerin gelişi ile

ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmada Türk firmalarının İran firmalarına göre daha sık

problem yaşadıkları görülmektedir.

4.2.7. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve

İş Gücü Harcanması.

Şekil 4.15. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve

İş Gücü Harcanması (Türkiye).


44

Şekil 4.16. Stoktan Malzemenin Bulunması ve Getirilmesi İçin Çok Fazla Zaman ve

İş Gücü Harcanması (İran).

Türk firmaları stoktan malzemelerin bulunması ve getirilmesi için fazla

zaman ve iş gücü harcanması ile ilgili problemler hakkında ağırlıklı çoğunluk

oluşturamamıştır ve aynı karar, soruyu cevaplayan İranlı firmalar için de geçerlidir.

4.2.8. Gereksiz Malzeme Stoğu.

Şekil 4.17. Gereksiz Malzeme Stoğu (Türkiye).


45

Şekil 4.18. Gereksiz Malzeme Stoğu (İran).

Şekil 4.17’daki veriler den Türkiye’de ankete katılan firmalar için, malzeme

yönetiminde gereksiz malzeme stoğu ile ilgili sorunların önemli (bazen ve sıklıkla

%68) bir problem olduğu değerlendirmesi yapılabilir. Aksine İran’da ankete katılan

firmalar için, bu problemin ağırlıklı olarak önemsiz (%52) olduğu görülmektedir

(şekil 4.18).

4.2.9. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması.

Şekil 4.19. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (Türkiye).


46

Şekil 4.20. Sahada Malzeme Stoklayacak Yerin Olmaması (İran).

Ankete katılan 33 Türk firmasının %76’ sı, 25 İran firmasının da %84’ ü

sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması problemiyle bazen veya sıklıkla

karşılaştıklarını belirtmişlerdir (Şekil 4.19, 4.20).

4.2.10. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri

Kullanmaması.

Şekil 4.21. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri

Kullanmaması (Türkiye).


47

Türk firmalar genel olarak malzeme yönetiminde, malzemelerin ekiplere

gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmamasını, önemli (%58) bir

sorun olarak görmemektedir (Şekil 4.21).

Şekil 4.22. Malzemelerin Ekiplere Gönderilmesi Fakat Ekiplerin Bazı Malzemeleri

Kullanmaması (İran).

Ankete katılan 25 İran firmayı ise malzeme yönetiminde, malzemelerin

ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmamasını, %30

oranında problem olarak yaşamazken, %64 oranında bazen veya sıklıkla problem

olarak yaşamaktadırlar (Şekil 4.22).


48

4.2.11. Hırsızlık.

Şekil 4.23. Hırsızlık (Türkiye).

Şekil 4.24. Hırsızlık (İran).

Türk firmalar genel olarak malzeme yönetiminde, hırsızlık ağırlıklı bir

problem olmadığını bildirmişler (%67) İran’daki firmalardan ise bu soruyla ilgili

ağırlıklı bir cevap alınamamıştır (Şekil 4.23, 4.24).


49

4.2.12. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar.

Şekil 4.25. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (Türkiye).

Şekil 4.26. İnsan Hatalarına Dayalı Malzeme Bozulmaları/Kayıplar (İran).

Türk firmalar malzeme yönetiminde, insan hatalarına dayalı malzeme

bozulmaları/kayıplar ile ilgili sorunlar hakkında, ağırlıklı olarak nadiren (%52) bir

problem olduğunu belirtmişlerdir, İran’daki firmaların ise bu konuda daha sık

problem yaşadıkları görülmektedir (Şekil 4.25, 4.26)


50

4.3. Malzeme Yönetiminde Karşılaşılan Problemlerin Sıralanması.

Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’ da ankete katılan firmaların malzeme

yönetiminde karşılaştıkları problemler ile ilgili cevapları ayrı ayrı verilmiştir. Bu

bölümde ise her probleme verilen cevapların aritmetik ortalama ve standart sapma

değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge 4.1 Türk firmalarının, çizelge 4.2 ise

İran firmalarının verdikleri yanıtlara göre elde edilen değerleri göstermektedirler.

Çizelge 4.1. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.

Aritmetik Ortalama

Standard Sapma

1. Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması.

3,36 ,33

2. Stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman ve iş gücü harcanması.

3,06 ,31

3. Gereksiz malzeme stoğu. 3 ,31 4. Sipariş durumu ile ilgili bilgiye

ulaşmadaki zorluklar. 2,79 ,32

5. Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler.

2,78 ,32

6. Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar.

2,61 ,34

7. İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar.

2,6 ,34

8. Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler.

2,54 ,35

9. Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmaması.

2,45 ,36

10. Hırsızlık. 2,39 ,37 11. Şantiyeye yanlış miktarda gelen

malzemeler. 2,27 ,39

12. Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi.

2,09 ,44


51

Çizelge 4.2. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Karşılaştıkları Problemler İle İlgili Verdikleri Cevapların Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.

Aritmetik Ortalama

Standard Sapma

1. Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması.

3,56 ,48

2. Hırsızlık. 3,12 ,44 3. Stoktan malzemenin bulunması

ve getirilmesi için çok fazla zaman ve iş gücü harcanması.

2,96 ,42

4. Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı malzemeleri kullanmaması.

2,96 ,42

5. Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler.

2,92 ,42

6. İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar

2,92 ,42

7. Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler.

2,8 ,42

8. Sipariş durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki zorluklar.

2,72 ,43

9. Gereksiz malzeme stoğu. 2,64 ,44 10. Şantiyeye yanlış miktarda gelen

malzemeler. 2,56 ,46

11. Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi.

2,36 ,5

12. Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar.

2,28 ,52

Çizelge 4.1 ve 4.2’ deki değerlere bakıldığında “sahada malzeme stoklayacak

yerin olmaması” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en öncelikli problemdir.

Türk firmalar, bu konuda daha homojen (Standard sapma =0,33) cevaplar

vermişlerdir. Türk firmaları için Aritmetik ortalama = 3,06 ile “stoktan malzemenin

bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman ve işgücü harcanması” en önemli

ikinci problem iken, bu problem İran firmaları için üçüncü sırada yer almış,

“hırsızlık” ise Aritmetik ortalama = 3,33 ile ikinci sıraya gelmiştir. Bunun yanında


52

“hırsızlık” Türk firmaları için onuncu sırada yer alan bir problemdir. Çizelge 4.1 ve

4.2’ deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran firmalarının malzeme

yönetiminde karşılaştıkları problemlerin sıralanmalarının farklılık gösterdiği

söylenebilir. Standart sapma değerleri de Türk firmaların, İran firmalarına göre daha

birbirlerine yakın cevaplar verdiklerini göstermektedir.

4.4.Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Sonuçları İle İlgili

Beklentiler.

Bu bölümde ankete katılan firmaların yeni bir malzeme yönetim sisteminden

elde etmeyi umacakları faydaları ve firmaların RFID teknolojisi uygulama

eğilimlerini etkileyecek etkenleri belirlemek amacıyla 17 soru sorulmuş ve ankete

katılanlardan bu sorulara 1- hiç önemli değil, 5- çok öncelikli skalasında cevap

vermeleri istenmiştir. 17 soruya verilen cevaplar aşağıdaki bölümler de verilmiştir.

4.4.1. Malzeme İhtiyacının Belirlenmesinde İnsan Hatalarını En Aza

İndirgemesi.


İndirgemesi (Türkiye).


53


İndirgemesi (İran).

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir

sistem uygulamasında, malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza

indirgemesini, ağırlıklı olarak öncelikli ve çok öncelikli olarak (sırasıyla %79, %80)

belirtmişlerdir (Şekil 4.27, 4.28).

4.4.2. Maliyet Tasarrufu Sağlaması.

Şekil 4.29. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (Türkiye).


54

Şekil 4.30. Maliyet Tasarrufu Sağlaması (İran).

Her iki ülkeden ankete katılan firmalar ağırlık olarak (sırasıyla %94, %84),

malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, maliyet tasarrufu

sağlamasının, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olduğunu düşünmektedirler

(Şekil 4.29, 4.30).

4.4.3. Stokların Takibini Kolaylaştırması.

Şekil 4.31. Stokların Takibini Kolaylaştırması (Türkiye).


55

Şekil 4.32. Stokların Takibini Kolaylaştırması (İran).

İran ve Türk firmalarına genel olarak bakacak olursak, malzeme yönetiminde

yeni bir sistem uygulamasında, stokların takibini kolaylaştırmasını, yeni sistemin

firmaları tarafından uygulanmak istenmesinde öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj

olarak görmektedirler (Şekil 4.31, 4.32, sırasıyla %85, %88) .

4.4.4. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi.

Şekil 4.33. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (Türkiye).


56

Şekil 4.34. Siparişin Tedarikçiye Doğru İletilmesi (İran).

Her iki ülkenin firmaları genel olarak, malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, siparişin tedarikçiye doğru iletilmesini, ağırlıkla öncelikli ve çok

öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (şekil 4.33, 4.34 sırasıyla %70, %84).

4.4.5. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi.

Şekil 4.35. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (Türkiye).


57

Şekil 4.36. Şirketin Kullandığı Diğer Programlarla Uyumlu Çalışabilmesi (İran).

Türkiye’de ankete katılan 33 firmadan %61’i yeni sistemin diğer

programlarla uyumlu olmasının yatırım kararında öncelikli / çok öncelikli olduğunu

belirtirken bu konuda kararsız olan lar da önemli bir orandadır (%37) paralel

bulgular İran firmaları için de geçerlidir (%72 öncelikli / çok öncelikli, %24

kararsız)(Şekil 35, 36).

4.4.6. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması.

Şekil 4.37. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (Türkiye).


58

Şekil 4.38. Kullanımı Kolay Bir Sistem Olması (İran).

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar ağırlıklı olarak malzeme

yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, yeni sistemin kullanımı kolay bir sistem

olmasını, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.37 ve

4.38 sırasıyla %88, %77).

4.4.7. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması.


(Türkiye).


59

Şekil 4.40. Sistemin Her Projede Her Türlü Doğal Şartta Kullanılabilir Olması (İran).

Türk firmalarının %82’si, İran firmalarının da %75’ i, malzeme yönetiminde

yeni bir sistem uygulamasında, sistemin her projede kullanılabilir olmasını, öncelikli

/ çok öncelikli olarak bildirmişlerdir (Şekil 4.39, 4.40)

4.4.8. Zaman Tasarrufu Sağlaması.

Şekil 4.41. Zaman Tasarrufu Sağlaması (Türkiye).


60

Türk firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, zaman

tasarrufu sağlamasını, ağırlıkla öncelikli / çok öncelikli bir avantaj olarak (%91)

belirtmişlerdir (Şekil 4.41).

Şekil 4.42. Zaman Tasarrufu Sağlaması (İran).

Türk firmaları kader oranı yüksek olmasa da İran’daki firmalar, malzeme

yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, zaman tasarrufu sağlamasını, %76

ağırlıkla öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir ( Şekil 4.42).


61

4.4.9. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici

Olması.

Şekil 4.43. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici

Olması (Türkiye).

Şekil 4.44. Stoklamadaki Yerleşim Bozukluklarının Engellenmesi İçin Yol Gösterici

Olması (İran).

Genel olarak her iki ülkenin firmaları, malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol


62

gösterici olmasını, öncelikli ve çok öncelikli ( sırasıyla %70, %60 oranla) bir avantaj

olarak değerlendirmişlerdir (Şekil 4.43, 4.44).

Bu konuda kararsız olanlar ise her ülke için %20 oranı civarındadır.

4.4.10. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması.

Şekil 4.45. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (Türkiye).

Şekil 4.46. Tedarikçilerle İletişimi Kolaylaştırması (İran).


63

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir

sistem uygulamasında, sistemin tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırmasını, öncelikli ve

çok öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.45, 4.46 sırasıyla %73, %72).

4.4.11. Tedarikçinin Nakliyesi Sırasında Siparişin Yerinin Takibini

Kolaylaştırması.


Kolaylaştırması (Türkiye).


Kolaylaştırması (İran).


64

İran’daki firmalar genel olarak, malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini

kolaylaştırmasını, öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak bildirmişlerdir (Şekil

4.48). Türk firmalardan ise sorulan ayni soruda ağırlıklı bir cevap alınamamıştır (

Şekil 4.47).

4.4.12. Siparişin İnşaat Sahasına Tesliminde Yapılması Gerekenlerin

Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması.


Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (Türkiye).


65


Otomasyonunun ve Bilgilendirmesini Sağlaması (İran).

İran firmaları, yeni sistemin malzeme teslimatında otomasyon sağlamasının

ağırlıkla öncelikli ve çök öncelikli bir avantaj olduğunu (%72) görmektedirler (Şekil

4.50). Bu konu Türk firmaları tarafından ise İran firmaları kader öncelikli

bulunmamaktadır (Şekil 4.49).

4.4.13. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması.

Şekil 4.51. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (Türkiye).


66

Şekil 4.52. Malzemenin İnşaat Sahasında Takibini Sağlaması (İran).

Her iki ülkenin firmaları malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, sistemin malzemenin inşaat sahasında takibini sağlamasını ağırlıklı

olarak öncelikli ve çok öncelikli (Şekil 4.51 ve 4.52 sırasıyla %80, %88) bir avantaj

olarak görmektedirler.

4.4.14. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması.

Şekil 4.53. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (Türkiye).


67

Türk firmaların %91’ i (Şekil 4.53), malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, sistemin şirketlerine rekabet avantajı sağlamasını, öncelikli ve çok

öncelikli bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil 4.53).

Şekil 4.54. Diğer Şirketlere Göre Rekabet Avantajı Sağlaması (İran).

İran firmalarının ise %20’ si bu konuda kararsız kalırken, %60’ i malzeme

yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında, sistemin şirketlerine rekabet avantajı

sağlamasını, ağırlıkla çok öncelikli (%40) bir avantaj olarak belirtmişlerdir (Şekil

4.54).


68

4.4.15. Çalışanların Verimliliğini Arttırması.

Şekil 4.55. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (Türkiye).

Türkiye’de ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında, sistemin çalışanların verimliliğini arttırmasını, %91 ağırlıkla

öncelikli / çok öncelikli görmektedirler (Şekil 4.55).

Şekil 4.56. Çalışanların Verimliliğini Arttırması (İran).


69

İran’da ankete katılan firmalar ise %88 ağırlıkla sistemin çalışanların

verimliliğini arttırmasının, öncelikleri ve çok öncelikleri olduğunu belirtmişlerdir

(Şekil 4.56).

4.4.16. Şeffaf Bir Sistem Olması Fakat Güvenlik Ağının da Gerekliliklere Göre

Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi.


Uygulamaya Ek Bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi (Türkiye).


Uygulamaya Ek bir Maliyet Olmadan Kolaylıkla Kurulabilmesi (İran).


70

Her iki ülkeden ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde kullanacakları

yeni bir sistemin şeffaf olması fakat güvenlik ağanın da gerekliliklere göre

uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla kurulabilmesini %58 ve %52

oranlarıyla öncelikli ve çok öncelikli bir avantaj olarak değerlendirmektedirler (Şekil

4.57, 4.58).Bu özellik konusunda her iki ülkeden de katılan firmalar arasında kararsız

olanların oranı %36 ve %24 ile diğer özelliklere kıyasla daha fazladır. İran’

firmalarınının %24 ise bu özelliği öncelikli bulmamaktadırlar. Bu oran Türk firmaları

için sadece %6’ dır.

4.4.17. Yeni sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi.

Şekil 4.59. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi

(Türkiye).


71

Şekil 4.60. Yeni Sistemin Yatırım ve Kullanım Maliyetinin Detaylı Olarak Bilinmesi

(İran).

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmalar, malzeme yönetiminde

uygulanacak, yeni bir sisteminin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak

bilinmesini, öncelikli ve çok öncelikli (%73, %72) bir avantaj olarak bildirmişlerdir (

Şekil 4.59, 4.60).

4.5. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulanması Sayesinde, Elde Edilen

Avantajların Sıralanması.

Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’ da ankete katılan firmaların malzeme

yönetiminde yeni bir sistem uygulamasının sonucunda elde edilen avantajla ile ilgili

cevapları ayrı ayrı verilmiştir. Bu bölümde ise her avantaja verilen cevapların

aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge

4.3 Türk firmalarının, çizelge 4.2 ise İran firmalarının verdikleri yanıtlara göre elde

edilen değerleri göstermektedirler.


72

Çizelge 4.3. Tükiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları. Aritmetik

Ortalama Standard Sapma

1. Zaman tasarrufu sağlaması. 4,55 ,69 2. Maliyet tasarruf sağlaması. 4,51 ,67 3. Çalışanların verimliliğini arttırması. 4,42 ,63 4. Diğer şirketlere göre rekabet avantajı

sağlaması. 4,27 ,56

5. Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi.

4,27 ,56

6. Kullanımı kolay bir sistem olması. 4,24 ,55 7. Stokların takibini kolaylaştırması. 4,12 ,51 8. Sistemin her projede her türlü doğal

şartta kullanılabilir olması. 4,12 ,51

9. Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza indirgemesi.

3,97 ,49

10. Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. 3,94 ,45 11. Stoklamadaki yerleşim

bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici olması.

3,88 ,43

12. Malzemenin inşaat sahasında takibini sağlaması.

3,85 ,43

13. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması .

3,78 ,41

14. Şeffaf bir sistem olması fakat güvelik ağının da gerekliliklere göre uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi.

3,69 ,39

15. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması 3,36 ,33 16. Tedarikçinin nakliyesi sırasında

siparişin yerinin takibini kolaylaştırması.

3,3 ,32

17. Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi.

3,19 ,44


73

Çizelge 4.4. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasının Avantajla İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.

Aritmetik Ortalama

Standard Sapma

1. Maliyet tasarruf sağlaması. 4,28 ,76 2. Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. 4,28 ,76 3. Çalışanların verimliliğini arttırması. 4,24 ,74 4. Stokların takibini kolaylaştırması. 4,24 ,74 5. Malzemenin inşaat sahasında takibini

sağlaması. 4,24 ,74

6. Kullanımı kolay bir sistem olması. 4,08 ,66 7. Zaman tasarrufu sağlaması. 4,08 ,66 8. Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde

insan hatalarını en aza indirgemesi. 4,08 ,66

9. Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi.

4 ,62

10. Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi.

3,96 ,61

11. Tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini kolaylaştırması.

3,96 ,61

12. Siparişin inşaat sahasına tesliminde yapılması gerekenlerin otomasyonunun ve bilgilendirmesini sağlaması.

3,96 ,61

13. Sistemin her projede her türlü doğal şartta kullanılabilir olması.

3,8 ,55

14. Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması .

3,8 ,55

15. Diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlaması.

3,72 ,52

16. Stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici olması.

3,6 ,49

17. Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere göre uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi.

3,36 ,44


74

Çizelge 4.3 ve 4.4’deki değerlere bakıldığında Türk firmaları için Aritmetik

ortalama =4,55 ile “ zaman tasarrufu sağlaması” en önemli öncelikli avantaj iken bu

avantaj İran firmaları için yedinci sırada yer almış , “maliyet tasarruf sağlaması” ve

“siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi” ise Aritmetik ortalama =4,28 ile ilk sıraya

gelmiştirler. Bunun yanında “maliyet tasarruf sağlaması” Türk firmalar için ikinci

sırada yer alan bir avantajdır.

Çizelge 4.3 ve 4.4’ deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran

firmalarının malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulanması sonucunda, elde

edilen avantajların sıralamalarının farklılık gösterdiği söylenebilir. Standart sapma

değerleri de Türk firmaların, İran firmalarına göre daha birbirlerine yakın cevaplar

verdiklerini göstermektedir.

4.6. Yeni Bir Sistem Uygulamasının Önündeki Engeller.

Anket çalışmasının dördüncü ve son kısmında ise firmalara yeni bir sistem

uygulamasının önündeki engeller hakkında sorular yöneltilmiş ve bu konudaki

görüşleri istenmiştir.

4.6.1. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti.

Şekil 4.61. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (Türkiye).


75

Şekil 4.62. Yeni Sistemin Yatırım Maliyeti (İran).

Türkiye’de ankete katılan 33 firmanın %67’ si, malzeme yönetiminde

kullanılabilecek yeni bir sistemin yatırım maliyetini, önemli bir engel olarak

görmektedirler. Diğer taraftan İran’da ankete katılan firmalar, bu konuda ağırlıklı

olarak bir görüş beyan etmemişlerdir ( Şekil 4.61, 4.62).

4.6.2. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri.

Şekil 4.63. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (Türkiye).


76

Şekil 4.64. Yeni Sistemin Kullanım Maliyetleri (İran).

Yeni sistemin yatırım maliyeti ile ilgili görüşlerine Türk firmalarının, yeni

sistemin kullanım maliyetlerinin, önemli bir sorun olduğunu belirtmişlerdir. İran’da

ankete katılan firmalar ise yine yatırım maliyeti konusundaki görüşlerine benzer şekil

de bu konu hakkında ortak bir görüş beyan etmemişlerdir ( Şekil 4.63, 4.64 ).

4.6.3. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği.

Şekil 4.65. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği (Türkiye).


77

Şekil 4.66. Şirket Yönetiminin Yeni Sistem Konusunda Bilgi Eksikliği (İran).

Her iki ülkenin firmaları da şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi

eksikliğini malzeme yönetiminde kullanılabilecek yeni bir sistemin uygulamasında,

önemli bir engel olarak görmektedirler (Şekil 4.65, 4.66 sırasıyla %77, %76).

4.6.4. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu.

Şekil 4.67. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (Türkiye).


78

Şekil 4.68. Tedarikçilerin Yeni Sisteme Adaptasyonlarının Zorluğu (İran).

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların sırasıyla %89’ u ve %70’ i

malzeme yönetiminde, tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğunu, bir

sorun olarak değerlendirmektedirler.

4.6.5. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği.

Şekil 4.69. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği

(Türkiye).


79

Şekil 4.70. Yeni Bir Sistem Teknolojileri İle İlgili Standartların Belirsizliği (İran).

Şekil 4.69 ve 4.70’ da sunulan verilerden her iki ülke firmalarının da yeni

teknoloji standartlarının belirsizliğinin uygulamaya etkisi konusunda kararsız (% 40,

%40) oldukları görülmektedir. Kararsız firmalar dışında Türk firmalarının %39’ u

İran firmalarının da %40’ ı standartların belirsizliğinin önemli bir etken olduğunu

belirtmişlerdir.

4.6.6. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri.

Şekil 4.71. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (Türkiye).


80

Şekil 4.72. Yeni Bir Sistem İle İlgili Eğitim Problemleri (İran).

Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların, sırasıyla %52’ si ve %64’ ü

malzeme yönetimi ile ilgili eğitim problemlerini yeni bir sistem uygulamasında

önemli bir sorun olarak görmektedirler (Şekil 4.71, 4.72). Eğitimi sorun olarak

görmeyen firma oranları da sırasıyla %30 ve %24’ tür.

4.6.7. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar.

Şekil 4.73. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar

(Türkiye).


81

Şekil 4.74. Yeni Bir Sisteminin Potansiyel Maliyetlerini Belirlemekteki Zorluklar

(İran).

Her iki ülkenin firmalarının görüşleri değerlendirildiğinde malzeme yönetim

ile ilgili yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorlukların ( %55

ve %56 oranlarıyla) önemli bir sorun olduğu görüşünde birleşmişlerdir. Sorun olarak

görmeyen firmalar ise %33 ve %32’lik bir kısımdır.

4.6.8. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar.

Şekil 4.75. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar

(Türkiye).


82

Şekil 4.76. Yeni Bir Sistemin Potansiyel Faydalarını Belirlemedeki Zorluklar (İran).

İran ve Türk firmaların görüşleri değerlendirildiği zaman, malzeme

yönetiminde, yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar

konusunda Türk firmaların görüşlerinin %46 oranla engel teşkil edeceği

yönündeyken %24’ünün kararsız ve %30’unun da engel teşkil etmeyeceği yönünde

olduğu görülmektedir (Şekil 4.75). Buna karşılık İran firmalarının daha ağırlıklı

olarak (%60) bu konunun engel teşkil edebileceğini düşündükleri görülmektedir

(Şekil 4.76)

4.7. Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaşılan

Engellerin Sıralanması.

Yukarıdaki bölümde Türkiye ve İran’da ankete katılan firmaların malzeme

yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında karşılaşılan engeller ile ilgili cevapların

ayrı ayrı verilmiştir. Bu bölümde ise her engele verilen cevapların aritmetik ortalama

ve standart sapma değerleri birlikte değerlendirilmiştir. Çizelge 4.5 Türk

firmalarının, çizelge 4.6 ise İran firmalarının verdiklerini yanıtlara göre elde edilen

değerleri göstermektedirler.


83

Çizelge 4.5. Türkiye’de Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları.

Aritmetik Ortalama Standard Sapma

1. Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği.

3,94 ,45

2. Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu.

3,88 ,43

3. Yeni sistemin kullanım maliyetleri

3,54 ,36

4. Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri.

3,36 ,33

5. Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği

3,3 ,33

6. Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar.

3,3 ,33

7. Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar.

3,21 ,32

8. Yeni sistemin yatırım maliyeti. 3,12 ,31

Çizelge 4.6. İran’da Ankete Katılan Firmaların, Malzeme Yönetiminde Yeni Bir Sistem Uygulamasında Karşılaştıkları Engeller İle İlgili Verdikleri Cevapların, Aritmetik Ortalamaları ve Standard Sapmaları. Aritmetik Ortalama Standard Sapma

1. Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği.

3.88 .58

2. Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu.

3.6 .49

3. Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri.

3.56 .48

4. Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar.

3.44 .46

5. Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar.

3.44 .46

6. Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği.

3.28 .43

7. Yeni sistemin kullanım maliyetleri

3.08 .42

8. Yeni sistemin yatırım maliyeti. 3,04 .417


84

Çizelge 4.5 ve 4.6’deki değerlere bakıldığında “şirket yönetiminin yeni

sistem konusunda bilgi eksikliği ” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en

öncelikli engeldir. Türk firmaları bu konuda daha homojen (Standard sapma=,45)

cevaplar varmışlardır.

Türk ve İran firmaları için “tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının

zorluğu” en önemli ikinci engel olarak belirlenmiştir. İran firmaları için Aritmetik

ortalama = 3,56 ile “Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri” en önemli üçüncü

engel iken bu engel Türk firmalar için dördüncü sırada yer almış.

Çizelge 4.5 ve 4.6’deki veriler genel olarak karşılaştırıldığında Türk ve İran

firmalarının malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasında karşılaştıkları

engellerin sıralanmalarının birbirlerine yakın gösterdiği söylenebilir. Standart sapma

değerleri de İran firmaların, Türk firmalarına göre daha birbirlerine yakın cevaplar

verdiklerini göstermektedir.

5. SONUÇLAR Siamak BAZAATI

85

5. SONUÇLAR

RFID teknolojisinin mobil ve kablosuz iletişim teknolojileri içindeki önemi

giderek artmakta, farklı kullanım alanları ile çok sayıda sektörü etkileyeceği

bilinmektedir. Yarı iletken teknolojisindeki gelişmeler, bu teknolojinin maliyetlerinin

azalmasına, veri iletişim standartlarındaki gelişmeler ise kitlesel uygulamalar için

hazır hale gelmesine neden olmaktadır. Dünya genelinde hızla artan uygulamaların,

Türkiye ve İran’daki sektörleri de etkileyeceği açıktır.

İnşaat sektöründe RFID teknolojisi ile malzeme yönetiminin her aşamasında

malzeme hakkında bilgiler gerçek zamanlı olarak paylaşılabilmekte, malzeme

yönetiminin gerçek zamanlı olarak izlenmesi ve yönetiminin daha az çalışan ile

sağlanması ve bunun sonucunda işçilik maliyetlerinin düşmesi, iş sahibinin

memnuniyetinin sağlanması gibi faydalar elde edilebilmektedir.

Bu çalışma kapsamında inşaat sektöründe malzeme yönetiminde yeni

sistemler, özellikle RFID teknolojisi hakkında görüşleri almak için 33 Türk ve 25

İran, toplam 58 farklı inşaat firma ile yapılan anket uygulamasında, 4 bölümde

oluşan anketin ilk kısmında ankete katılanlara RFID teknolojisinden haberdar olup

olmadıkları sorulmuş ve bu teknolojiden her iki ülkedeki firmaların çok az haberdar

oldukları sonucuna ulaşılmıştır.

Anketin ikinci kısmından elde edilen sonuçlara göre “sahada malzeme

stoklayacak yerin olmaması” her iki ülkeden ankete katılan firmalar için en öncelikli

problemdir.

Bunun yanında “ stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla

zaman ve işgücü harcanması” ve “ hırsızlık” önde gelen problemlerdendiler.

Anketin üçüncü kısmından elde edilen sonuçlara göre “ zaman tasarrufu

sağlanması” ve “ maliyet tasarruf sağlaması” malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulaması sonucunda, elde edilmesi beklenen öncelikli avantajlardır.

Anketin dördüncü bölümündeki değerlere bakıldığında ise “şirket

yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği” , “ tedarikçilerin yeni sisteme

adaptasyonlarının zorluğu ” ve “ yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri ” sırayla

5. SONUÇLAR Siamak BAZAATI

86

her iki ülkeden ankete katılan firmalar için, malzeme yönetiminde yeni bir sistem

uygulamasında öncelikli üç engel olarak görülmektedir.

Literatür bulguları ve anket çalışması sonuçları değerlendirildiğinde RFID

teknolojisinin inşaat malzeme yönetiminde etkinliği ve verimliliği artırabileceği fakat

uygulamaların yaygınlaşmasındaki en önemli etkenin sektör çalışanlarının bu

konudaki eğitim/bilgi yetersizliği olduğu sonucu çıkmaktadır.

Bu nedenle RFID teknolojisinin faydalarının sektör çalışanlarına

tanıtılabilmesini sağlayacak akademik çalışmaların yaygınlaştırılmasının, malzeme

yönetimi ile ilgili temel sorunların çözümü için önemli olduğu görülmektedir.

87

KAYNAKLAR

ANGERER, A., 2004. Out of Stock: Ausmaβ, Ursachen und Lösungen, Logistik

Inside, 7, 16.

AVOİNE, G., 2005. Cryptography in Radio Frequency Identication and Fair

Exchange Protocols Doktora tezi, basılmamıs. EPFL, Lausanne, sviçre.

BESEN, D., 2006. Yapım İşlerinde Malzeme Yönetimi. Mustafa Kemal Üniversitesi.

Yüksek lisans Tezi, 102s.

BHUPTANİ, M. and Moradpour, S., 2005. RFID Field Guide: Deploying Radio

Frequency Identification Systems. Sun Microsystems Press. New Jersey.

BOTTANİ, E. and RİZZİ, A., 2008. Economical Assessment of the İmpact of RFID

Technology and EPC System on the Fast Moving Consumer Goods Supply

Chain, International Journal of Production Economics, 112, 548-569.

CHİEN, H. and CHEN, C., 2007. Mutual Authentication Protocol for RFID

Conforming to EPC Class 1 Generation 2 Standards, Computer Standards &

Interfaces, 29, 254-259.

DAS, R. and HARROP P., 2007. RFID Forecasts, Players & Opportunities 2007-

2017, IDTechEx Ltd, Cambridge, UK.

DEMİREL, F., 2007. Tedarik ve Lojistik Yönetiminde RFID Uygulamaları. . İTÜ.

Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 44s.

DEMİRALP, G., GUVEN, G., ve ERGEN, E., 2012. Analyzing the Benefits of

RFID Technology for Cost Sharing in Construction Suppl Chains. Elsevier,

24: 120-129.

ERGEN, E., AkINCI, B., 2007. An Overview of Approaches for Utilizing RFID in

Construction Supply Chain, Proceedings of the 1st RFID Eurasia Conference,

Istanbul, Turkey, 5-6 September, 7-11.

FİNKENZELLER, K., 2005. RFID Handbook. Wiley Press. New-York.

GATZKE, M., 2007. RFID Umfrage 2006: Wohin geht der Markt, Ident, 8, 66-68

GARFİNKEL, S. and ROSENBERG, B. 2005. RFID Applications,Security and

Privacy.Upper Saddle River, 1(1): 18-23.

88

HARDGRAVE, B., 2005. Does RFID Reduce Out of Stock Costs? A Preliminary

Analysis, WP058-1105, University of Arkansas, USA.

HARRİNGTON, R.F., 1964. Theory of Loaded Scatterers, Proc. Inst. Elect. Eng.,

111, 617–623.

İTÜ RFID Uygulamalara Semineri. 2006. Siemens Sunumu, ss.12-24.

JEDERMANN, R., BEHRENS, C., WESTPHAL, D. and LANG, W., 2006.

Applying Autonomous Sensor Systems in Logistics – Combining Sensor

Networks, RFIDs and Software Agents, Sensors and Actuators, Sensors and

Actuators A: Physical, 132, 370-375.

KNOSPE, H. and POHL, H., 2004. RFID Security. Information Security Technical

Report,. 9, 39-50.

KORKMAZ, E. and ÜSTÜNDAĞ, A., 2007. Standards, Security & Privacy Issues

about Radio Frequency Identification (RFID), Proceedings of the 1st RFID

Eurasia Conference, Istanbul, Turkey, 5-6 September, 332-341.

LANDT, J., 2005. The History of RFID, IEEE Potentials, 24, 8-11.

MANNEL, A., 2006. Prozessorientiertes Modell zur Bewrtung der ökonomischen

Auswirkungen des RFID-Einsatzes in der Logistik, Doktorarbeit, Dortmund

Universität, Fachgebiet Logistik, Dortmund.

MAJROUHI, J, 2012 . Influence of RFID Technology on Automated Management of

Construction Materials and Components. Elsevier, 12s.

MEHREBAN, A., 2006. Tedarik Zincirinde RFID Teknolojisinin Uygulanması.

Scientia Iranica, 15s.

NGAİ, S.M.T., CHENG, T.C.E, AU, S. and LAİ, K., 2007. Mobile Commerce

İntegrated with RFID Technology in a Container Depot, Decision Support

Systems, 43, 62-76.

PATİL, M., 2004. Investments in RFID: A Real Options Approach, Patni Computer

Systems, Mumbai, India.

POLAT, G., 2006. İnşaat Sektöründe Ekonomik Malzeme Yönetim Sistem Seçimi

İçin Simulasyon Modeli. İTÜDergisi/d, 105-115

POLAT, G, 2005. Gelişmekte Olan Ülkelerde Tam Zamanında Malzeme Yönetim

Sisteminin Değerlendirilmesi, Yapı İşletmesi Kongresi, 263-271.

89

POLAT, Z., 2001. Yüklenici İnşaat Firmalarında Malzeme Yönetimi Enformasyon

Sisteminin Kavramsal Boyutta Analizi ve Bir Model Önerisi. İTÜYüksek

lisans Tezi, 60s.

REN, Z., ANUMBA, C.J., and TAH, J., 2010. Facilitated Construction Materials

Management (RFID-CMM) – A Case study of water-supply Project. Elsevier,

198-207.

RAVANSHADNIA, M., 2011. İnşaat Sektöründe RFID Teknolojisinin Kullanımı.

Scientia Iranica, 19s.

RİCHARDSON, R., 1963. Remotely Activated Radio Frequency Powered Devices,

U.S. Patent, No: 3098971.

RİTTENBACK, O., 1969. Communication By Radar Beams, US Patent, No:

3460139.

STOCKMAN, H., 1948. Communication by Means of Reflected Power, Proceedings

of the IRE. Institute of Radio Engineers, 1196-1204.

ŞALLI, E., 2009. Tedarik Zinciri Yönetiminde Radyo Frekanslı Tanıma (RFID)

Teknolojisi Uygulamaları. Gaziantep Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 76s.

THOMPSON D. R., Dİ J., SUNKARA H., and THOMPSON, C., 2006. Categorizing

RFID privacy threats with STRIDE, Proc. ACM Symposium on Usable

Privacy and Security (SOUPS), Carnegie Mellon University, Pittsburgh,

Pennsylvania, July 12-14.

ÜSTÜNDAĞ, A., 2008. Radyo Frekanslı Tanıma (RFID) Teknolojisinin Tedarik

Zinciri Üzerindeki Etkileri. İTÜ.Ü. Doktora Tezi, İstanbul, 140s.

VİNDİNG, J.P., 1967, Interrogator-Responder İdentification System, US Patent, No:

3299424.

VOGELMAN, J. H., 1968. Passive Data Transmission Techniques Using Radar

Echos, US Patent, No: 3391404.

WASSERMAN, E., 2007. A Healthy ROI, RFID Journal, 4, 21-27.

ZEYDİN, P., 2007. RFID Teknolojisi İle Otomasyon Bir Uygulama Olarak: Otopark

Takibi. M.A.Ü. Yüksek Lisans Tezi, 33s.

www.rfidconsulatiton.eu

www.siemens.com/rfid

http://www.rfidconsulatiton.eu

http://www.siemens.com/rfid

90

www.rfprop.com

www.autoidlabs.com

www.rfid-conf.ir

www.hmwmedia.com

www.isletmeyonetimi.net

www.turkeyrfid.com

www.dijitera.com

http://www.rfprop.com

http://www.autoidlabs.com

http://www.rfid-conf.ir

http://www.hmwmedia.com

http://www.isletmeyonetimi.net

http://www.turkeyrfid.com

http://www.dijitera.com

91

ÖZGEÇMİŞ

30.12.1982 yılında İRAN’ın Bonab şehrinde doğdu. Lise öğrenimini Ulum

Lisesi’nde bitirdi. 2002 yılında Azad İslami Üniversitesi İnşaat Mühendisliği

Bölümünde lisans eğitimine başladı ve üniversite öğrenimini 2006 yılında aynı

bölümde tamamladı. Ayni yıl Tahran’da bir inşaat firmasinda, inşaat mühendisi

olarak çalışmaya başladı ve çalışma hayatı 2010 yılına kadar devam etti. Eğitiminin

devamı için aynı sene Türkiye'yegeldi ve Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü İnşaat

Mühendisliği Anabilim dalında yüksek lisans eğitimie başladı.Bekar olan Siamak

BAZAATİİngilizce, Farsça,Azerice ve Türkçe bilmektedir.

92

EKLER

94

EK1: ANKET ÖRNEĞİ

Kişisel Bilgiler

1. Mesleğiniz: İnşaat müh □ Mimar □ Teknik eleman □

2. Çalıştığınız şirketteki pozisyonunuz:

Şirket sahibi □ Üst düzey yönetici □

Proje müdürü □ Şantiye şefi □

Satın alma sorumlusu □ Diğer………………………..

3. Çalıştığınız şirketin cirosu?.....................

4. Çalıştığınız şirketin şu anda üstlendiği inşaat sayısı? / toplam inşaat alanı (m2)?.............................

Malzeme Yönetimi ile İlgili Sorular

1. RFID teknolojisinden haberdar mısınız?

Evet □ Hayır □

Evet ise bildiklerinizi kısaca yazınız…………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………..

2. Malzeme yönetiminde karşılaştığınız problemlerin sıklığını belirtiniz.

(1. Çok nadir 2.. Nadir 3. Bazen 4. Sıklıkla 5.Çok sık )

• Gerekli fakat zamanında satın alınamayan malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)

• Satın alınan fakat zamanında teslim alınamayan malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)

• Şantiyeye yanlış miktarda gelen malzemeler. (1) (2) (3) (4) (5)

• Sipariş listesinin gereken malzemeyle eşleşmemesi. (1) (2) (3) (4) (5)

• Siparişin durumu ile ilgili bilgiye ulaşmadaki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)

• Malzemelerin gelişi ile ilgili eksiksiz bilgiye ulaşmadaki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)

• Stoktan malzemenin bulunması ve getirilmesi için çok fazla zaman

ve iş gücü harcanması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Gereksiz malzeme stoğu. (1) (2) (3) (4) (5)

• Sahada malzeme stoklayacak yerin olmaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Malzemelerin ekiplere gönderilmesi fakat ekiplerin bazı

malzemeleri kullanmaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Hırsızlık. (1) (2) (3) (4) (5)

95

• İnsan hatalarına dayalı malzeme bozulmaları/kayıplar. (1) (2) (3) (4) (5)

3. Malzeme yönetiminde yeni bir sistem uygulamasının size aşağıda sıralananlardan

hangisini öncelikli sağlamasını istersiniz.

(1. Hiç öncelikli değil 2.Öncelikli değil 3. Kararsızım 4. Öncelikli 5. Çok öncelikli )

• Malzeme ihtiyacının belirlenmesinde insan hatalarını en aza indirgemesi. (1) (2) (3) (4) (5)

• Maliyet tasarrufu sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Stokların takibini kolaylaştırması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Siparişin tedarikçiye doğru iletilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)

• Şirketin kullandığı diğer programlarla uyumlu çalışabilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)

• Kullanımı kolay bir sistem olması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Sistemin her projede her türlü doğal şartta kullanılabilir olması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Zaman tasarrufu sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Stoklamadaki yerleşim bozukluklarının engellenmesi için yol gösterici

olması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Tedarikçilerle iletişimi kolaylaştırması . (1) (2) (3) (4) (5)

• Tedarikçinin nakliyesi sırasında siparişin yerinin takibini

kolaylaştırması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Siparişin inşaat sahasına tesliminde yapılması gerekenlerin

otomasyonunun ve bilgilendirmesini sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Malzemenin inşaat sahasında takibini sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Diğer şirketlere göre rekabet avantajı sağlaması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Çalışanların verimliliğini arttırması. (1) (2) (3) (4) (5)

• Şeffaf bir sistem olması fakat güvenlik ağının da gerekliliklere göre

uygulamaya ek bir maliyet olmadan kolaylıkla sokulabilmesi. (1) (2) (3) (4) (5)

• Yeni sistemin yatırım ve kullanım maliyetinin detaylı olarak bilinmesi. (1) (2) (3) (4) (5)

4. Yeni bir sistem uygulamasının önündeki engelleri belirtiniz.

(1. Kesinlikle katılmıyorum 2. Katılmıyorum 3. Karasızım 4. Katılıyorum 5. Kesinlikle

katılıyorum )

• Yeni sistemin yatırım maliyeti. (1) (2) (3) (4) (5)

• Yeni sistemin kullanım maliyetleri. (1) (2) (3) (4) (5)

• Şirket yönetiminin yeni sistem konusunda bilgi eksikliği. (1) (2) (3) (4) (5)

• Tedarikçilerin yeni sisteme adaptasyonlarının zorluğu. (1) (2) (3) (4) (5)

96

• Yeni bir sistem teknolojileri ile ilgili standartların belirsizliği. (1) (2) (3) (4) (5)

• Yeni bir sistem ile ilgili eğitim problemleri. (1) (2) (3) (4) (5)

• Yeni bir sisteminin potansiyel maliyetlerini belirlemekteki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)

• Yeni bir sistemin potansiyel faydalarını belirlemedeki zorluklar. (1) (2) (3) (4) (5)

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ... · teknolojİsİnİn malzeme...

Documents

Transcript of ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK ... · teknolojİsİnİn malzeme...