Uit-de-box fietsen

Buurtbewoners delen fietsen én een fietsbox!

Plooi- of bakfiets, tandem, ligfiets, fietskar… voor elke rit een fiets op maat én meer ruimte in

je huis, je straat, je stad!

Pagina 2

Jij fietst!

Een fiets is onmisbaar en superhandig voor heel wat verplaatsingen. Naar Dampuurt of Sint-Pieters, naar ‘t werk of de school, het is dagelijkse kost geworden. Ook de grotere boodschappen durft al eens lukken met de gewone fiets. Of de kinders ach-terop.

Stel je voor dat je bijna alle verplaatsingen met de fiets kan doen, en dát met de fiets naar keuze. • Je laatste aankoop is wat groot uitgevallen maar past prima op de cargofiets.• Je tante uit Lembeke is op bezoek maar fietst nooit in de stad. Met de tandem zal

het wel lukken.• Een fietskar zou ideaal zijn om de hoeveelheid drank voor het feestje vanavond

aan te vullen.• De handige plooifiets wordt je perfecte gezel bij de trein+fiets combinatie die je

sporadisch onderneemt.• Die 20km naar je grootmoeder wordt plots haalbaar met de elektrische fiets.• De buggy-fietskar al eens getest? Je hebt geen idee wat er allemaal in past!

Allemaal vree wijs maar wie heeft dat allemaal in zijne gang staan?

Niemand!

Uit-de-box fietsen biedt een oplossing!

Vree simpel maar ook vree wijs.

Alhoewel, simpel .... ?

Pagina 3

CONCEPT

CO-CREATIE / PARTICIPATIE

MAATSCHAPPELIJKE MEERWAARDE

REALISEERBAARHEID

4

5

9

12

Pagina 4

De gedeelde Uit-de-box fiets én een fietsboxMet Dégage, specialisten en de buurtbewoners wordt een formule uitgewerkt waarbij buurtbewoners of -organisaties hun speciale (tweede) fiets op een veilige manier kunnen delen met mensen in de buurt. De fietsen die we samen delen zijn: bakfiets, plooifiets, fietskar, cargo-fiets, elektrische fietsen, tandem, mountainbike ... Fietsen die je maar af en toe eens nodig hebt, die wel wat plaats in beslag nemen in je huis, en aan anderen een oplossing kunnen bieden voor specifieke en/of moeilijkere ver-plaatsingen.

De fietsen zijn gestald op een makkelijk toegankelijke en veilige plek in je buurt: zoals een gesloten garagebox in je straat. Geen ‘fietsbox’ te vinden in de straat? Of een sleutelafspraak is moeilijk? Technologie zoals elektronische sloten en een goed vind-mij-terug systeem werken ook.

Uit-de-box fietsen is kostendelend. Bij een uitleenbeurt betaal je een bijdrage die de gebruikskosten dekt. En zo hoef je zelf geen speciale fiets aan te schaffen en wordt deze voor de eigenaar goedkoper.

De fietsbox krijgt een degelijk slot, de gebruiker een vlot reserveringssysteem, de fiets een degelijk onderhoud en indien gewenst een verzekering, en de fietser een workshop over fietsonderhoud. De ‘fietsbox’ wordt hierdoor een experimenteerplek voor de wijk om een tweede fiets te delen.

Vree comfortabel toch!

Pagina 5

Voor wie?

• Buurtbewoners met goesting om meer met de fiets te rijden, maar soms beperkt worden door praktische bezwaren: kinderen mee op de fiets, bagage, grote afstand.

• Eigenaars van al dan niet elektrische ‘speciale fietsen’: bakfietsen, vouwfi-etsen, tandems, roeifietsen, ligfietsen... die willen dat hun fiets ten volle benut wordt. Het systeem wordt uitgerold over heel het grondgebied van Gent.

• Maatschappelijk kwetsbare groepen, in eerste instantie in Muide-Meulest-ede, die de weg naar de fiets minder snel vinden.

Wat/wie hebben we nodig? • Waarborg- en vertrouwenssysteem voor de fietseigenaars• Een kostendelend systeem dat fair is voor alle deelnemers• Software voor het beheer van de leden, de fietsen, de boxen, de verdeling van de

kosten en het onderhoud van de fietsen• Een netwerk van buurtbewoners/organisaties met en zonder speciale fietsen• Buurtbewoners of organisaties met plaats om de gedeelde fietsen te stallen (de

fietsbox) en vrijwilligers die deze willen beheren • Samenwerking met fietsherstellers en vorming

Co-creatie / participatie

Pagina 6

Samenwerking

Dégage! vzw dient het project in maar mikt op een brede samenwerking. De vrijwil-ligers van Dégage! hebben natuurlijk een grote ervaring met het delen van auto’s. Maar zullen ze slagen in het delen van fietsen? Wij zien graag Uit-de-box fietsen groei-en samen met de fietseigenaars, de fietsgebruikers en alle geïnteresseerden. Enkel op deze manier kunnen wij een duurzaam systeem maken dat aangepast is aan de noden en de behoeften van de eindgebruiker. Uit-de-box fietsen is een ontwikkelproject waarbij er een kans bestaat dat er fouten worden gemaakt in bovenstaande doelen, of dat ‘de mayonaise niet pakt’. We ge-loven echter dat onderstaande samenwerkingsverbanden van voldoende kwaliteit zijn om een grote kans op slagen te hebben.

GoestingUit-de-box fietsen kwam als sterk idee bovendrijven na een brainstorm met de leden van autodeelgroep Dégage! vzw. Van bij het begin was Binamics vzw nauw betrokken, specialist in fietstechnologie. Het idee is daarna afgetoetst bij een grotere groep autodelers, en bij organisaties die bekend zijn met fietsen en/of delen, zoals Op Wielekes, Peerby, Bakfietsdelen Rabot, De Fietersbond, BBL, VeloVelo, Cyclo BXL en de bakfietsdelers van Poperingestraat en Maïsstraat. Iedereen heeft goesting.

Vrijwilligers en freelancersOm boxen en fietsen aan te leveren en te verzorgen, maar ook om een onbekend con-cept uit te leggen, en om gewoon het systeem uit te testen voor het op grotere schaal wordt uitgerold zijn vrijwilligers nodig. Vrijwilligers met goesting. Voor het opzetten van dit project dienen we punctueel betaalde freelancers in te zetten:• Innovator om het kostendelende model op punt te zetten• Vrijwilligerscoach om de eerste boxen te begeleiden• technische brein voor uitbouw en testen (fietsen en boxen)• Fietstechnicus voor eerste onderhoud en cursussen

Pagina 7

Moeilijk bereikbare doelgroepenUit-de-box fietsen kan ook een deeloplossing bieden voor de mobiliteitsproble-men bij maatschappelijk kwetsbare doelgroepen. Dit dacht ook werkgroep Jeugd Muide-Meulestede-Afrikalaan, die signalen rond verminderde mobiliteit opving bij onder meer moeders met kleine kinderen, groepsvervoer, mensen met een fysieke beperking of senioren. Dit in combinatie met het beperkte aanbod van openbaar ver-voer richting het verkeersluwe stadscentrum. Zij willen deze meer kwetsbare buurtbewoners meer mobiliteitsmogelijkheden aan-bieden en doen graag beroep op Uit-de-box fietsen. Hiervoor is aankoop van rollend fietsmaterieel, zoals een bakfiets die ook een rolstoel kan verplaatsen of een bug-gy-fietskar, voorzien. De werkgroep bestaat uit partners van vzw JONG, Brede school, buurtschooltjes Vic-tor Carpentier en De Loods, De Sloep, wijkregisseur vanuit stad Gent, de jeugddienst, Scouts Meulestede en Buurtwerk. Voor dit project heeft ook het lokaal dienstencen-trum De waterspiegel hun noden voor senioren en minder mobiele ouderen kenbaar gemaakt.

Wijk en buurtMet de buurtbewoners en kandidaat(ont)leners wordt bekeken welke fietsbehoefte in de wijk is. Per box wordt bekeken aan welke fietsen de meeste nood is en wie van de buurtbewoners er eentje heeft.

Pagina 8

TechnologieVoor de software wordt er verdergewerkt op de Dégage! applicatie die vandaag en-kel autodelen beheert. Naarmate meer hardware en onbekenden hun intrede doen in het project wordt gekeken naar onze Gentse universiteiten, KU Leuven en UGent. Voor technische feedback kunnen we beroep doen op de professionals uit de deelfi-etsen sector die al aangeboden hebben om samen te werken: Darfon of Nextbike.

OnderhoudHet systeem draagt zorg voor de fietsen. Hiervoor doen we beroep op fietsherstellers. Wij spraken alvast met: VeloVelo, De Fietskeuken, Fietser.be en Scaramouche. Maar ook vorming mag niet ontbreken. Daarom bieden we, samen met fietseigenaar en fietshersteller, aan elke fietsgebruiker een workshop 'klein onderhoud voor de fiets' aan.

ProjectgroepEen projectgroep bewaakt de gedragenheid, optimaliseert, stuurt bij, beheert het budget en kneedt het systeem. De projectgroep bestaat uit vertegenwoordigers van Dégage vzw, Binamics vzw, Bakfietsdelen Rabot, vzw JONG, Werkgroep Jeugd MMA en gebruikers. Beslissingen worden genomen bij consent.

Pagina 9

Welke noden zien we? • De meeste verplaatsingen zijn minder dan 10 km. Toch nemen we nog vaak de

auto omdat fietsen niet altijd comfortabel oogt.• Je eigen (gewone) fiets kan je veelal niet missen en zal je niet vlug delen.• Af en toe ander (bak-, cargo-, tandemfiets, speed pedelec, fietskar...) vervoer

gebruiken zou handig zijn, maar dat kopen doe je liever niet.• Wie al zo’n bijzondere fiets heeft, gebruikt ‘m niet 100% en zou ‘m graag uitlenen

als er goed voor wordt gezorgd.• De leef-, parkeer- en woonruimte in Gent wordt schaarser en duurder. We benut-

ten die best slim. Veel plaats om fietsen te stallen in onze kleine huizen van de 19de-eeuwse gordel is er niet.

• Die gordel telt veel garageboxen met voldoende plaats voor fietsen• Meer fietsmogelijkheden betekent minder autoverplaatsingen, veiliger verkeer,

minder vervuiling en meer (adem)ruimte en groen op straat, en een gezondere levensstijl. Fietsdelen op buurtniveau zorgt bovendien voor meer contact tussen de buurtbewoners!

• Je hoeft geen autodeler te zijn om een fiets te delen. Fietsdelen voor iedereen!

Maatschappelijke meerwaarde

Pagina 10

Wat maakt het uniek?

• In Gent kan je reeds fietsen delen. Denk aan de kinderfietsjes van Op Wielekes, de bakfiets van Rabot, de fietsen op het deelplatform Peerby en ook Stad Gent zal inzetten op deelfietsen aan Park-and-Rides. Deze systemen zijn heel nuttig maar soms te sporadisch, te specifiek, te kleinschalig, niet overal beschikbaar. Uit-de-box fietsen mikt op een gestructureerd volwaardig alternatief voor vervangbare autoritten. Een kostendelende formule kan ook uitgedragen worden naar zoveel mogelijk buurten, open voor iedereen.

• Fietsdelen bestaat al in vele steden, maar is eigenlijk fietsverhuur. Het is doorgaans een dure operatie voor de steden waar het wordt geïmplementeerd. We willen met dit project aantonen dat fietsdelen goedkoop en efficiënt kan zijn.

• Gent kiest resoluut voor een leefbaar, autoluw stadscentrum. Ook de meest kwetsbaren in onze samenleving mogen hier niet uit de boot te laten vallen. Hoe geraak je met je kind in de buggy gemakkelijk in het stadscentrum, of richting tramvervoer, als de bus alweer niet komt opdagen of je tramhalte te veraf gelegen is? Hoe geraak je vlotjes ter plaatse met een groep van 8 kleuters? Je wil met je rolstoel richting Veldstraat om te winkelen maar je kan de bus niet op? Met een fiets kan dit wel lukken.

• Bakfietsdelen is commercieel gezien vandaag helemaal moeilijk; de bakfietsen op zich zijn al duurder en worden bovendien minder gebruikt omdat ze centraal aangeboden worden. Dit project wil reeds aanwezige bakfietsen fijnmazig beschik-baar maken.

Pagina 11

Wat leeft er in Gent?

• Delen zit in de lift: van auto’s tot boormachines. De Gentse autodeelorganisatie Dégage! vzw verwelkomde dit jaar haar 1000ste autodeler. Momenteel telt de Stad Gent 7.000 autodelers en mikt tegen 2020 op 20.000.

• Ook het fietsgebruik in Gent zit stevig in de lift. Op de fietsas aan de Visserij steeg het aantal fietsers tussen 2012 en 2015 met de helft. Na het circulatieplan (een tijdspanne van slechts 3 maanden!) kwam hier nog eens 20% bij.

• Dégage! vzw heeft 18+ jaar ervaring in het onderling auto’s te delen. De autodee-lorganisatie ontwikkelde hiervoor samen met UGent een handige opensource toe-passing; fietsdelen kan hier mooi gebruik van maken.

• Nieuwe technologieën en toepassingen maken het delen makkelijker en zijn beta-albaar geworden. Gent wil zich positioneren als een innovatieve stad. Er zijn heel wat jonge start-ups in Gent die mee willen bouwen aan een ‘smart city’.

• Op 1 januari 2020 wordt de hele Gentse binnenstad een lage-emissiezone. Het stadsbestuur wil bewoners nu al optimaal begeleiden bij de overgang naar de lage-emissiezone en zet hierbij in op milieuvriendelijke gedeelde mobiliteit. Het uitwerken van een particulier fietsdeelsysteem kan die overgang versterken.

Pagina 12

Realiseerbaarheid

Communicatie

Om het project vorm te geven en een zo breed mogelijke draagkracht te geven pro-beren we zoveel mogelijk gesprekken te hebben met organisaties, buurtbewoners, buurtinitiatieven en bedrijfjes (zie boven).Om Uit-de-box fietsen bekend te maken in de straat zullen we een communicatiestrat-egie vastleggen, met focus op de aanwezigheid in de buurt. Hierbij zetten we zowel offline als online kanalen in (Facebook, websites, flyers, persberichten, intensieve contacten door aanwezigheid op evenementen in de wijk …) en willen we beroep op wijkcomité’s, wijkregisseurs, bewonersgroepen, dienstencentra … En vanzelfsprekend een zo breed mogelijk gedragen communicatie vanuit het ruime netwerk van de di-verse partners die hun schouders onder dit project zetten.

Fasering

zie schema pagina 14-15

Kosten en inkomsten

Uit-de-box fietsen is kostendelend. Bij een uitleenbeurt betaal je een bijdrage die de gebruikskosten van de fiets dekt. En zo hoef je zelf geen speciale fiets aan te schaffen en wordt deze voor de eigenaar goedkoper. Eerlijk is eerlijk, we hebben voor het opzetten van het systeem naast de man- en vrou-wkracht ook centen van het Burgerbudget nodig.

Pagina 13

InkomstenInkomsten worden gebaseerd op het gebruik van de deelfietsen, met een systeem van abonnementen of betalen per uitleenbeurt.In beide gevallen wordt rekening gehouden met reële kosten van het gebruik van fietsen, incl een verrekening van waarde, onderhoud en verzekering.De Inkomsten dekken het gebruik van de fietsen volledig, want we beogen duurzaam-heid. De gevraagde ondersteuning dient enkel voor het opzetten van het uitwerken, testen en uitrollen van een solide deelsysteem.

Na de einddatum

Na 30 juni 2019 kan het project gewoon doorlopen, omgevormd tot vzw of als on-derdeel van Dégage!

Uitgaven • Freelancers 18 maanden 20u per week: 50.000 €• Computer, telefoon: 2.000 €• Rollend materieel Muide Meulestede: 30.200 €• Opstart deelsysteem: onderhoud, extra sleutels, beveiliging: 3.800 €• Aanpassing reservatiesysteem Dégage!: 18.000 €• Integreren Digitale boxsloten soft- en hardware: 18.000 €• Integreren Digitale fietssloten en trackers soft- en hardware: 18.000 €• Communicatie (drukwerk en promotie): 10.000 €

Subsidieaanvraag burgerbudget 150.000 €

Pagina 14

Pagina 15

Pagina 16

Websites van vermelde organisaties:

http://www.degage.be/autodelenhttps://opwielekes.behttps://www.peerby.com/?host=wijdelen.behttps://www.facebook.com/BakfietsDelenRabothttp://www.velovelo.behttp://www.cyclo.orghttp://www.fietskeuken.org/fk/index.htmlhttp://www.fietser.behttp://scaramouche.be

Foto's van pagina 5 en 9: © An Van Gijsegem

Een projectvoorstel van Dégage! vzw

Contactpersoon: Gerbrand Nootens

Website: www.degage.be/fietsdelen

Pagina 17